โดยนายสณห อทยารตน

คณะวศวกรรมศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

บทน าเสนอปจจยและแนวทางในการใชภาพถายดาวเทยมเพอประเมนภยดนถลม

ศกยภาพของดาวเทยม SMMS ในการประเมนปจจยดนถลม

แนวทางการประยกตภาพถายดาวเทยมเพอประเมนปจจยทมผลตอการเกดดนถลม

สรป

งานในอนาคต

ปจจยและแนวทางในการใชภาพถายดาวเทยมเพอประเมนภยดนถลมปจจยหลกทมผลตอการเกดดนถลม ม 6 ชนด ไดแก ชนดของหนและดน (Rock and Soil Type)

ความสงและความชน (Elevation and Slope)

สงปกคลมดน (Land Use and Cover)

ปรมาณน าฝน (Rain Fall)

ท าการคดเลอกเพยง 3 ปจจย เปนตวแปรทไมคงท มการเปลยนแปลงคอนขางมาก นนคอ ปรมาณน าฝน สงปกคลมดน และความสง

ศกยภาพของดาวเทยม SMMS มวงโคจรลกษณะ Sun-Synchronous ท

ความสง 649 กโลเมตร

กลอง CCD 4 แถบความถ (NIR, Red, Green, Blue) ทความละเอยด 30 เมตรตอจด ความกวางของภาพ 711 กโลเมตร

กลอง Hyper-Spectrum (HSI) มแถบความถ 115 ความถ ทความละเอยด 100 เมตรตอจด ความกวางของภาพ 51 กโลเมตร

ดาวเทยม SMMS

ภาพถายดาวเทยมจากกลอง CCD

ภาพถายดาวเทยมจากกลอง Hyper-Spectrum

แนวทางการประยกตภาพถายดาวเทยมเพอประเมนปจจยทมผลตอการเกดดนถลม :สงปกคลมดน ในการหาสงปกคลมดนดวยภาพถายดาวเทยมจะมขนตอนดงนคอ หาคาดชนพชพรรณ (NDVI) จากภาพถายดาวเทยม (ใชภาพถาย

ดาวเทยม SMMS วนท 19 มกราคม 2553) ท าการแกไขภาพจาก Ground Control Point

ท าการจดกลมภาพดวยวธการ ISODATA

ส ารวจพนท เพอตรวจสอบขอมล พรอมทงวดคา Spectrum Signature (ส ารวจเมอวนท 30-31 มนาคม 2553)

วเคราะหประเมนผล

การจดกลมภาพถาย CCD ของดาวเทยม SMMS

ภาพถายดาวเทยม บรเวณจงหวดอตรดษถ ดวยวธการผสมสจรง

ภาพถายดาวเทยม บรเวณจงหวดอตรดษถ ดวยวธการผสมสเทจ หลงจากแกไข GCP

ภาพถายดาวเทยม บรเวณจงหวดอตรดษถ ดวยวธการจดกลมแบบ ISODATA

การส ารวจพนท และวดคา Spectrum ของพชพรรณตางๆ ทพบบรเวณพนทตนแบบ

วนท 30 มนาคม 2553 วนท 31 มนาคม 2553 ต าแหนงท 1 บรเวณสวนผลไม ในอ าเภอแมพน

จงหวดอตรดตถ ต าแหนงท 2 แนวดนถลม ในอ าเภอแมพน จงหวด

อตรดตถ ต าแหนงท 3 หนบรเวณทเกดดนถลม ในอ าเภอแมพน

จงหวดอตรดตถ ต าแหนงท 4 ดนทรายทถลมลงมาอยบรเวณหมบาน

แมพน ในอ าเภอลบแล จงหวดอตรดตถ ต าแหนงท 5 ดนบรเวณทเคยเกดการสไลด ในอ าเภอ

ลบแล จงหวดอตรดตถ ต าแหนงท 6 ดนในแปลงปลกหวหอม ในอ าเภอลบแล

จงหวดอตรดตถ ต าแหนงท 7 แปลงปลกหวหอม ในอ าเภอลบแล

จงหวดอตรดตถ

ต าแหนงท 8 ปาไผ ในอ าเภอทาปลา จงหวดอตรดตถ

ต าแหนงท 9 หนทราย ในอ าเภอทาปลา จงหวดอตรดตถ

ต าแหนงท 10 แนวดนสไลดมตนกง ในอ าเภอทาปลา จงหวดอตรดตถ

ต าแหนงท 11 ปาสก ในอ าเภอทาปลา จงหวดอตรดตถ

ต าแหนงท 12 หนแกรนตผ ในอ าเภอทาปลา จงหวดอตรดตถ

แนวทางการประยกตภาพถายดาวเทยมเพอประเมนปจจยทมผลตอการเกดดนถลม :สงปกคลมดนผลลพธจากการจดกลมแบบ ISODATA จะเกดพนททบซอนกนดงน พนทสฟา มในต าแหนงท 1, 6, 7, 8, 9, และ 10

พนทสสม มในต าแหนงท 2, 3, 4, 11 และ 12

พนทสเหลอง มเฉพาะต าแหนงท 5 เทานน

เหนไดวาภาพถายดาวเทยมแบบ CCD ยงไมสามารถแยกแยะพชพรรณไดอยางมประสทธภาพ จงมความจ าเปนตองวดคา Spectrum เพอน าไปวเคราะหหาขอผดพลาด

ภาพบรรยากาศในการส ารวจพนทตนแบบ

การส ารวจ ณ จดท 8 ปาไผ บรเวณอ าเภอทาปลา จงหวดอตรดตถ

การส ารวจ ณ จดท 7 แปลงปลกหวหอม บรเวณอ าเภอลบแล จงหวดอตรดตถ

คา Intensity หรอคาการสะทอนของวตถ ทวดไดจาก Spectrometer

คา Spectrum Signature ทได (อางองกบกระดาษลกฟก)

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

380 480 580 680 780 880 980

%R

efle

ctan

ce

Wavelength (nm)

%Rจดท 1 ปาเบญจพรรณ สวนผสม

%Rจดท 2 พนทดนถลม

%Rจดท 3 หนบรเวณดนถลม

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

380 480 580 680 780 880 980

%R

efle

ctan

ce

Wavelength (nm)

%Rจดท 4 ดนทถลมลงมาบรเวณหมบาน

%Rจดท 5 แนวทเคยเกดดนถลม

%Rจดท 6 ดนในแปลงปลกหอม

%Rจดท 7 แปลงปลกหอม

%Rจดท 8 ปาไผ

%Rจดท 9 หนทราย

จดท 7จดท 8

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

380 480 580 680 780 880 980

%R

efle

ctan

ce

Wavelength (nm)

%Rจดท 10 แนวดนสไลดตนกงขน

%Rจดท 11 ปาสกผลดใบ

ผลทไดกคอลายเซนตเชงคลนของพชพรรณ มคาในแตละต าแหนงใกลเคยงกน ท าใหคาทไดจากการจดกลมแบบ ISODATA ใกลเคยงกน

1. การประมวลผลกอนจดกลมยงไมดพอ ในประเดนเรองคา Digital Number (ทไดจากภาพถายดาวเทยมLevel 2) ตองมการปรบคาไปใชเปนคา Reflectance เพอใหสามารถสะทอนคาความเปนจรงใหไดมากทสด

สาเหตทคาดวาจะเกดขน2. การใชจดอางอง ในการเปรยบเทยบคา Spectrum อาจจะเกดความคลาดเคลอน ซงประเมนวามความจ าเปนในการจดหาอปกรณมาตรฐานทใชส าหรบการอางอง

คา Spectrum Signature ทได (อางองกบกระดาษลกฟก)

การประเมนสงปกคลมดน ปรบปรงเรอง Geometric Correction กบขอมลทางหลวง

และการปรบปรง Radiometric Correction

ปรบเปลยนภาพจากการผสมสจรง ไปประมวลผลภาพเปนลกษณะ NDVIเพอใหพจารณาเพยงแคยานอนฟราเรดใกลและยานสแดง

การแยกแยะและจดกลมพนท ใชเปนลกษณะการแยกแยะแบบ Unsupervised วธการแบบ Isodata (เนองจากยงไมมขอมล Ground

Truth)

ใชขอมลภาพถายดาวเทยม ณ วนท 3 มนาคม 2553

การประเมนสงปกคลมดน (บรเวณอ าเภอฝาง จงหวดเชยงใหม

เนองจากยงไมมขอมลในพนทมาใช Training ดงนนผลลพธทไดในครงนจยงมความผดพลาด

การประเมนสงปกคลมดน ดวย Hyper Spectrum เปนการประเมนสงปกคลมดนดวยการใชภาพถาย HSI สามารถแยกแยะวตถไดดกวา (มความละเอยดในการถายภาพทดกวา)

สามารถแยกแยะพชเชงเดยว หรอเชงผสมได เชนแยกแยะยางพารา ออย สปปะรด หรอมนสมปะหลงได

ดวยการสรางขอมล Spectrum Library จากการส ารวจผสมกบขอมลภาพถายดาวเทยม

การประเมนสงปกคลมดน ดวย Hyper Spectrum

แนวทางการประยกตภาพถายดาวเทยมเพอประเมนปจจยทมผลตอการเกดดนถลม :ความสง

ขนตอนการประยกตใชความสงกบภาพถายดาวเทยม1 2

3

น าภาพถาย CCD ดาวเทยม SMMS ในพนทตนแบบ (วนท 19 มกราคม 2553)

ใชขอมล G-DEM ทมความละเอยดเทยบเทากบภาพถายดาวเทยม 30 เมตร และเปนมาตรฐานทยอมรบได

ใชซอฟตแวร Global Mapper น าขอมลมาซอนทบกน

แนวทางการประยกตภาพถายดาวเทยมเพอประเมนปจจยทมผลตอการเกดดนถลม :ความสง (จงหวดอตรดตถ)

ลกษณะความสง

จะอยในชวง 300-1,200 เมตร

จากระดบน าทะเล และเปนพนทลมน า

การประเมนความสง (ในพนทอ าเภอฝาง จงหวดเชยงใหม)

ใช G-DEM ขนาดความละเอยด 30 เมตร มาประยกตใชรวมกบภาพถายดาวเทยม SMMS ดวยซอฟตแวร Global Mapper

ลกษณะความสงจะอย

ในชวง 300-2,500 เมตรจาก

ระดบน าทะเล และลกษณะของ

พนทเปนหบเขา

ตวอยางการตรวจสอบรวมกบขอมล G-DEM

สรปการประเมนสงปกคลมดน พบวาจ าเปนอยางยงทจะตองมการใชการ

แยกแยะแบบ Supervised เพอใหมความถกตองมากยงขน ตองมการใชขอมล Ground Truth จากหนวยงานอนๆ เขารวมในการ

ประเมนสงปกคลมดน

การประเมนคาความสง เปนการด าเนนการโดยใชขอมล G-DEM ซงมความเหมาะสมกบขอมลทใชงาน ท าใหสามารถระบความสงของพนท และลกษณะภมประเทศใน

เบองตน

งานในอนาคต เพอใหเกดความตอเนองในการประมวลผลภาพถายดาวเทยมเพอใช

ในภาวะภยดนถลม คณะผวจยมแผนการณทจะ วเคราะหและประเมนความชมชนในดน ดวยภาพถายดาวเทยมแบบ

HSI

วเคราะหปจจยอนๆ ทมผลตอภยดนถลม ไดแก ความลาดชน ความสง และชนดของดน ประกอบกบภาพถายดาวเทยมแบบ CCD และ HSI

การประเมนปจจยทมผลตอการเกดดนถลม :ความชมชนในดน ดวยภาพถาย HSI บนดาวเทยม SMMS

กราฟแสดงความสมพนธระหวางยานความถและความชมชนในดนทระยะความลก (ทระยะ 30 และ 60 เซนตเมตร)

สามารถดาวโหลดหรอตดตามความเคลอนไหวของดาวเทยม SMMS ไดท

www.facebook.com/SMMSThailand

Thank You for Your Attention

Question??