24
DTP Słownik pojęć

Słownik grupy 2

Embed Size (px)

DESCRIPTION

Słownik terminów prepressowych grupy PG02Gr2

Citation preview

Page 1: Słownik grupy 2

D T P

S ł o w n i kp o j ę ć

Page 2: Słownik grupy 2
Page 3: Słownik grupy 2

IMPOZYCJA

KAPITALIK / KAPITAŁKA

OVERPRINTING / KNOCKOUT

PAGINA, PAGINACJA

PARA DRUKARSKA / ROZKŁADÓWKA

PROOF

WKLEJKA, WYKLEJKA, PRZYKLEJKA

260%

4

6

8

10

12

14

16

20

SPIS TREŚCI

Page 4: Słownik grupy 2

Składkowanie, montaż elektroniczny/arkuszowy. Jedna z najważniejszych

czynności w procesie przygotowa-nia publikacji do druku, która polega na rozplanowaniu i ułożeniu obrazu całego arkusza druku (wszystkich stron do wydrukowania). Celem impozycji jest jak najbardziej efek-tywne rozłożenie elementów, a także rozmieszczenie stronic w odpo-wiedniej kolejności i układzie, aby po wydrukowaniu i złożeniu arkusza

stronice następowały według okre-ślonej numeracji. Impozycja oprócz położenia poszczególnych użytków lub stronic opisuje także elementy dodatkowe, np. znaki pasowania (pasery i celowniki), znaczników zła-mywania i cięcia (znaczniki formatu).

W związku z tym, że składkowanie jest procesem żmudnym, wyma- gającym dużego skupienia i – w wypadku ręcznego wykonywania – podatnym na błędy, obecnie do

Schemat impozycji dla zewnętrznej i wewnętrznej strony arkusza publikacji 8-stronicowej.

1

45 63

8 72

IMPOZYCJA

Page 5: Słownik grupy 2

5

montażu wykorzystuje się wiele samodzielnych programów, a także pluginów i skryptów. Pozwalają one na automatyzację impozycji plików zapisanych w wielu różnych forma-tach graficznych.

Programy komputerowe do wyko-nania impozycji wykorzystują sza-blony, które uwzględniają m.in. typ oprawy, ewentualnie sposób kom-pletowania składek, liczbę stronic na arkuszu, sposób drukowania czy cięcia. Tego typu programy przy-spieszają pracę, gdyż automatycz-nie rozstawiają cyfrowe stronice na obie strony poszczególnych arku-szy, wstawiają wakaty, uwzględniają naddatek na obcięcie, itp.. Mogą także odwzorować montaż według szablonu klienta.

O sposobie wykonania impozycji decyduje przyjęta metoda zbierania składek i formowania ich w blok. Do produkcji typowych książek

zazwyczaj stosuje się pełne skład-ki 16-stronicowe (tzw. szesnastki), ewentualnie uzupełnia się składkami półarkuszowymi 8-stronicowymi (tzw. ósemkami), oraz coraz rzadziej składkami 4-stronicowymi (tzw. czwórkami). Publikacja może być w postaci jednej składki, lub w postaci sklejonych (lub zszytych) kilku składek. Okładka i rozkładów-ka (środkowe kartki szytej publikacji) mogą być częścią większej składki, lub też mogą być same w sobie małymi 4-stronicowymi składkami.

Impozycja składek drukarskich wykonywana elektronicznie z plików PDF gwarantuje uzyskanie absolut-nej dokładności pasowania kolo-rów na całym arkuszu drukarskim. Całkowite pominięcie ręcznego montażu sprawia, że skraca się czas przygotowania publikacji do druku. Wykonanie impozycji obniża też koszty, gdyż nie trzeba wykonywać tradycyjnych ozalidów.

Do wykonywania impozycji wykorzystuje się programy

komputerowe, pluginy i skrypty, Przykładowe to:

PitStop, InPosition, SignaStation, PLDA

– plugin do Adobe Acrobat 8-10.

Zeb

rała

: Mag

dale

na W

ojno

wsk

a

Page 6: Słownik grupy 2

Kapitaliki są to litery i cyfry, które wyglądają jak wersaliki, jednak różnią się od nich

wielkością liter. Kapitaliki stosuje się w celu wyróżnienia fragmentu teksu lub gdy chcemy zmniejszyć wrażenie ciężkości tekstu pisanego wersalikami.

Jeżeli dany krój czcionki został odpowiednio zaprojektowany z uwzględnieniem kapitalików

to ich wysokość powinna być równa wysokości minuskuły, czyli wysokości małej litery w danym kroju pisma. Prawdziwe kapitaliki charakteryzują się nie tylko odpowiednim rozmiarem, ale również tym, iż litery są odpowiednio zaprojektowane zachowując odpowiednią grubość oraz światła między poszczególnymi znakami.

Kapitaliki to litery i cyfry, które wygladają jak wersaliki zachowując wysokość minuskuły.

KAPITALIK,KAPITAŁKA

Page 7: Słownik grupy 2

7

Jeżeli dany krój pisma nie ma zaprojektowanych kapitalików, można je wymusić w programach graficznych. W efekcie otrzymujemy tzw. pseudokapitaliki. Program skaluje odpowiednio wersaliki w celu osiągnięcia efektu zbliżonego do kapitalików. Niestety podczas tego zabiegu zmianie często ulegają grubości liter a światła pomiędzy poszególnymi znakami tracą swoje pierwotne proporcje.

Kapitałka jest to ozdobna tasiemka, którą przykleja się na obu końcach grzbietu

książki w twardej oprawie. Kapitałka pełni rolę zarówno dekoracyjną jak i praktyczną, ponieważ wzmacnia grzbiet książki oraz przytrzymuje przyklejone lub zszyte kartki.

Kapitałka najczęściej wytwarzana jest z jedwabiu, półjedwabiu lub bawełny.

Kapitałka pełni rolę deokracyjną oraz

praktyczną, wzmaniając grzebiet książki.

Na zdjęciu widać wymuszone kapitaliki w programie graficznym,

prawdziwe kapitaliki oraz kapitaliki uzyskane

poprzez zestawienie różnych rozmiarów

czcionek.

zeb

rał:

Mic

hał S

umka

Page 8: Słownik grupy 2

Nadrukowanie, z języka an-gielskiego overprint, jest atrybutem nadawanym

elementom graficznym (a kon-kretnie barwie tych elementów). Stosuje się go w celu wyelimi-nowania prześwitów podłoża w przypadku niezbyt dokładnego spasowania matryc drukarskich.Kolor opisany tym atrybutem będzie nadrukowany na każdym

innym kolorze (bez stosownego wybrania).

Niewłaściwe wykorzystanie atrybutu nadrukowania może doprowadzić do niepożądanych efektów ubocznych w produkcji poligraficznej, dlatego należy pamiętać, że nadrukowany po-winien być tylko kolor czarny w polach 100% krycia (aplach) tylko

Przykład atrybutu nadrukowanie (overprint).

OVERPRINTING /KNOCKOUT

Page 9: Słownik grupy 2

9

i tylko wtedy, kiedy znajduje się na jakimś tle. Pod tym czarnym elementem będzie oczywiście war-stwa farby w innym kolorze, ale w tej sytuacji będzie ona niewidoczna, a tak naprawdę nawet pogłębi od-cień czarnego koloru. Nie ma nato-miast potrzeby stosowania atrybutu overprint dla elemntu znajdującego się na białym tle.

Podczas przygotowywania projektu dla celów drukarskich zalecane jest włączenie opcji nadruku

T erminem odwrotnym jest knockout nazywany także wybraniem. Jest on równo-

znaczny z wyłączeniem opcji over-print. Innymi słowy, tło pod wybra-nym elementem graficznym musi zostać wycięte („wyczyszczone”).

Przykład atrybutu konockout z wyłączoną

opcją nadrukowania.

zeb

rała

: Olg

a D

rons

zcz

Przykład pokazuje wyłączenie oraz włączenie opcji overprint dla wydruku cyjanowego koła na żółtym tle. Po użyciu knockoutu tło żółte będzie miało w miejscu cyjanu puste miejsce. Bez zastosowania knockoutu, cyjanowe koło nadrukowane na żółte tło zmie-niłoby swój kolor, ponieważ widzielibyśmy obie warstwy farby.drukarskiej.

Page 10: Słownik grupy 2

Słowo pagina pochodzi z łaciny i znaczy dosłow-nie „stronica”. Paginacja

to numerowanie stron dzieła, tzw. paginy zwykłe, które obej-mują wszystkie kolumny książki, lecz nie na wszystkich stronicach się znajdują. Z bieżącej pagina-cji wyłączone są m.in. stronice: stronica ze spisem treści, strona tytułowa, strona redakcyj-

na, wakaty, stronice wypełnione całkowicie ilustracjami, wkładki.W każdej książce numery pa-rzyste znajdują się na stronach verso, a nieparzyste na stronach recto. Paginacja powinna być konsekwentna, łatwa do odna-lezienia i nie zakłócać odbioru tekstu.

Sposoby rozmieszczenia paginacji na stronach verso i recto

PAGINA, PAGINACJA

Page 11: Słownik grupy 2

11

Paginy oznaczamy cyframi arab-skimi, wyjątkiem jest rzymska pagi-nacja materiałów wydawniczych poprzedzających tekst główny, np. przedmowy, wstępu krytyczne-go. Składamy je pismem prostym lub pochyłym o tym samym lub dwa punkty mniejszym stopniem niż stopień tekstu głównego.Paginy umieszczamy w odległości półtora wiersza światła od margi-nesu dolnego stronicy. Jeśli stosu-jemy paginację dolną, to należy nią objąć również stronę szpicową, jeśli zaś górną – to na kolumnie z roz-działem pomijamy paginę.Pagina może stanowić element dekoracyjny, można ją ująć w znaki specjalne, ornamenty lub na tle.

Żywa pagina to wiersz nad lub pod kolumną druku zawiera-jący numer strony, tytuł dzieła

lub rozdziału, a w encyklopediach i słownikach pierwsze i ostatnie ha-sło strony. Wyróżniamy trzy rodzaje żywych pagin:1. Otwartą – sam tekst bez

żadnych ograniczeń liniowych z paginacją.

2. Podkreśloną – tekst z paginacją umieszczony nad linią.

3. Zamkniętą – tekst z paginacją umieszczony między dwoma liniami.

Żywych pagin nie umieszcza się m.in. na stronie tytułowej, redakcyj-nej, pierwszej stronie spisu treści, wewnętrznych stronach tytułowych, wakatach.

Składane są zazwyczaj pismem o mniejszym stopniu niż tekst główny dzieła, można użyć również kapitalików czy kursywy. Odstęp między żywą paginą a tekstem powinien być nieco większy niż in-terlinia tekstu głównego. Na końcu żywej paginy nie stawa się kropki. W paginach zamkniętych odle-głość tekstu od obu linii musi być jednakowa. Jeśli treść żywej paginy jest za długa można uciąć wiersz, a na końcu postawić wielokropek.

Żywe paginy umieszcza się czę-ściej w publikacjach naukowych, zawodowych, w słownikach i encyklopediach.

Rodzaje żywych pagin

zeb

rał:

Paw

eł S

iern

y

Page 12: Słownik grupy 2

Para drukarska to dwie strony publikacji poligraficznej le-żące w gotowym wyrobie na

wspólnym arkuszu papieru, stykają-ce się wewnętrznym marginesem.

Inaczej mówiąc to dwie strony, leżą-ce obok siebie na jednym papierze np. strony pierwsza i ostatnia, druga i przedostatnia.

Wyraz „para drukarska” jest zwią-zany z redakcją techniczną i DTP

– przygotowaniem materiałów do druku.

Przykłady zastosowania pary drukarskiej: umieszczenie w cza-sopiśmie plakatów, zdjęć, planów, rysunków itp. nie mieszczących się na jednej kolumnie, mini-impozycja czyli ułatwienie pracy dla montaży-sty w drukarni.

Para drukarska wyjątkowo może być rozkładówką.

Przykład pary dru-karskiej. Pierwsza i ostatnia strona dziennika.

PARA DRUKARSKA ROZKŁADÓWKA

Page 13: Słownik grupy 2

13

Rozkładówka to dwie strony widziące w całości w publi-kacji poligraficznej. To też

środkowe strony takie publikacji w oprawie szytej przez środek grzbie-tu – bez strat na klej i bez utrudnień widoczności wynikających z ugię-cia kart w okolicy grzbietu, co jest wadą oprawy klejonej.

Rozkładówka środkowa to jedyne strony widzące, które są jednocze-śnie parą drukarską.

W rozkładówce jest widoczny do-kładny zadruk obu stron, bez strat, które towarzyszą falcowaniu innych stron.

Jest możliwość wyjęcia rozkładów-ki środkowej z publikacji po od-gięciu zszywek. Stąd rozkładówki wykorzystuje się zwykle do prezen-tacji najatrakcyjniejszych materia-łów ilustracyjnych.

Rozkładówki służą często również do publikowania plansz rysunków technicznych, plakatów, itd., które zainteresowany czytelnik może łatwo wyjąć z wkładu stron.

Rozkładówka jest idealnym miej-scem na publikację materiału ilustracyjnego niemieszczącego się na pojedynczej stronie.

Przykładowa rozkładówka, a jednocześnie para drukarska.

Zeb

rała

: Ang

ela

Gre

niuk

Page 14: Słownik grupy 2

Proof (próba kolorów) - ko-lorowa, specjalnie wykonana odbitka (lub specjalistyczny

wydruk) będąca dla drukarza mak-symalnie zbliżonym obrazem tego, co powinien osiągnąć na maszynie drukarskiej pod względem wierno-ści barw. Proofy robi się z najważ-niejszych stron czasopisma, np. z okładki, reklamy całostronicowej, lub z najbardziej reprezentatywnej strony artykułu lub działu publikacji.

Powinno się wykonywać co naj-mniej jednego proofa na każdą stronę arkusza drukarskiego (w praktyce robi się mniej z powodu wysokich kosztów). Można również zrobić jedną zbiorczą próbę kolo-ru zawierająca na jednym arkuszu zestaw najważniejszych, lub najbar-dziej charakterystycznych zdjęć lub innych elementów graficznych.

Rys. 1. Odbitka oryginału z wydrukowanym paskiem kontrolnym proofa.

PROOF

Page 15: Słownik grupy 2

15

Proof dzieli się ze względu na spo-sób wykonania na dwa rodzaje:1. Proof analogowy (próba analo-

gowa)- odbitka wykonana z fil-mów/klisz przygotowanych dla drukarni. Do najważniejszych prób analogowych należą sys-temy: Cromalin, Matchprint.

2. Proof cyfrowy (próba cyfrowa) - wydruk na specjalnej drukar-ce (atramentowej, laserowej, sublimacyjnej, termotransfero-wej, itp.), z użyciem specjalnych materiałów eksploatacyjnych i z użyciem specjalistyczne-go oprogramowania typu RIP (ang. Raster Image Proces-sor). Do najważniejszych prób cyfrowych należą systemy: Iris, Rainbow.

Oba rodzaje wymagają dużej staranności przy ich wykonywaniu, jak również wiedzy - chodzi m.in.

o prawidłową kalibrację urządzeń i przestrzeganie reżimów technolo-gicznych.

Aby można było ocenić kolory na proofie pod pracą dodatkowo drukuje się specjalny pasek kon-trolny zawierający kratkę pewnych konkretnych kolorów, które następ-nie zostaną zmierzone spektrofo-tometrem. Pomiar pokaże czy są one zgodne ze standardem i jak dokładnie kolory zostały odwzoro-wane na wydruku.

Rys.2. Pasek kontrolny proofa z certyfikacją.

Zawiera informacje o dokładności kolorów oraz dopuszczalnych odchyleniach danego

parametru.

zeb

rała

: Ale

ksan

ra Z

ygad

ło

Page 16: Słownik grupy 2

Wyklejka - część wkładu znajdująca się na jego początku i końcu. Jest to

arkusz papieru o gramaturze zwykle trochę większej od arkuszy wkładu, złożony na pół, który jest przyklejo-ny, całą powierzchnią styku, zarów-no do wewnętrznej strony okładzi-ny okładki jak i do pierwszej (lub ostatniej) kartki wkładu. Głównym zadaniem wyklejki jest właśnie po-łączenie okładki z wkładem czasem

jednak jest ona dodana także w celu zdobniczym. Wyklejki w składzie są oczywiście dwie - każda dla jednej z okładzin okładki. Wyklejki stosuje się przy sztywnych okładzi-nach. Wyklejki są niezadrukowane lub zadrukowane tłem lub wzorem, natomiast informacje treściowe umieszcza się tam bardzo rzadko. Wyklejka nie jest numerowana,

Wyklejka

WKLEJKA, WYKLEJKAPRZYKLEJKA

Page 17: Słownik grupy 2

17

Przyklejka – jest dodatkowym elementem składki skom-pletowanej, połączonym

ze składką podstawową przez przyklejenie do dowolnej stronicy wewnętrznej składki podstawowej. Jest to dodatek wklejany w blok książkowy, ale w przeciwieństwie do wklejki nie musi być kartką oraz nie musi być dołączany do składu w miejscu grzbietu. Mogą być to materiały promocyjne dołączane do magazynu, próbki produktów czy zapachów, gratisowe płyty itp.

Przyklejką jest np. Kieszeń książki - w oprawie twardej trójkątny lub prostokątny kawałek płótna, papieru lub elastycznego tworzywa sztucznego (najczęściej przeźroczystego) przyklejony do wewnętrznej okładziny okład-ki w dolnym zewnętrznym rogu lub wzdłuż zewnętrznej krawędzi, tworzący w ten sposób kieszeń,

w której można umieszczać inte-gralne rzeczy należące do danego wydania książki, albumu, atlasu itp. jak np. mapy, plansze, wzorni-ki, karty perforowane ułatwiające czytanie tabel, wykazy skrótów, specjalne papierowe okulary z różnokolorową folią, płyty CD i inne pomocnicze materiały.W oprawach bibliotecznych kie-szenie są specjalnie przyklejane na miejscu w bibliotekach w celu umieszczania w nich kart biblio-tecznych

Przyklejka

Wyklejka

Page 18: Słownik grupy 2

Wklejka – jest dodatkowym elementy składki już skompletowanej, połą-

czona ze składką podstawową przez przyklejenie do dowolnej stronicy wewnętrznej składki podstawowej. Jest to dodatkowa kartka wklejaną w blok książkowy. Wklejka może być 2- lub 4- stronicowa z zadruko-wanymi wszystkimi lub niektórymi stronami. Jest ona wklejana swoją ostatnią stroną w blok. Należy pamiętać, żeby przy pro-jekcie uwzględnić miejsce na klej

– 5-10 mm od grzbietu. Jest ona przydatna w przypadku gdy np. for-mat składu jest mniejszy niż strona, którą należy dodać.

Wklejkami są np:Przedłużka — wklejka o formacie większym od kart książki, zamiesz-czona zwykle na części uzupełniają-cej, widoczna dla czytelnika w czasie czytania innych stronic książki (najczęściej mapy, plany, rysunki).

Wyklejka - przedłużka

Frontyspis — strona poprzedzająca kartę tytułową książki, zawierająca niekiedy spis dzieła, portret autora, ilustrację lub tytuł ogólny wydania; ilustracja całostronicowa (najczęściej

jako wklejka) umieszczona obok karty tytułowej; W starych drukach — karta tytułowa wykonana techniką miedziorytniczą.

Page 19: Słownik grupy 2

19

Errata - wykaz błędów dostrzeżo-nych w publikacji po jej wydruko-waniu, wraz z ich sprostowaniem, dołączony do każdego egzem-plarza nakładu, zwykle w postaci oddzielnej kartki, jako wkładka lub

wklejka. W oprawach bibliotecz-nych kieszenie są specjalnie przy-klejane na miejscu w bibliotekach w celu umieszczania w nich kart bibliotecznych

Wyklejka - frontyspis

Wyklejka - errata

Zeb

rała

: Ane

ta W

netr

zak

Page 20: Słownik grupy 2

Jednym z istotnych elemen-tów potrzebnych do przygo-towania do druku jest wiedza,

jaką maksymalną ilość farby można użyć w jednym punkcie wydruku, żeby farba się nie ‚roz-lała’. Ilość farby użytą do druku w jednym punkcie nazywamy

wysyceniem. Na każdy z kolo-rów CMYK przypada po 100%, a więc teoretyczna, maksymalna ilość farby przy użyciu tej palety kolorów to 400%. W rzeczy-wistości, ilość farby jaka może zostać użyta, zależy od użytego papieru / podłoża. W przypad-

Różne rodzaje czerni.

260%

Page 21: Słownik grupy 2

21

ku przekroczenia maksymalnej ilości farby możliwe jest: rozlanie (wąskie elementy grafiki mogą zostać zamazane), sklejanie akruszy, plamienie / brudzenie, fałdowanie podłoża. Problem zbyt dużego wysycenia dotyka przede wszystkim koloru czarnego (K). W przypadku użycia K=100%, beż użycia pozostałych kolorów, w wydruku otrzymamy kolor grafitowy. Aby otrzymać głęboką czerń w wydruku, stosuje

się dopełnienia innych kolorów razem z czernią, np: K=100%, C=70%, M=70%, Y=70%.

W standardowym druku CMYK, maksymalne pokrycie farbą wynosi: od 160% do 260% dla papieru gazetowego, do 280% dla papieru offsetowego, do 280% do 340% dla papieru powlekanego.

Projekt i efekt uzyskany

w druku - wąskie elementy druku

mogą ulec rozlaniu, przy zastosowaniu

maksymalnego nasycenia koloru

Zeb

rał:

Mac

iej K

owal

ski

Page 22: Słownik grupy 2

Podziękowania dla cioci Wikipedii i wujka Google’a za udostępnienie

materiałów.

Page 23: Słownik grupy 2

Podziękowania dla cioci Wikipedii i wujka Google’a za udostępnienie

materiałów.

Page 24: Słownik grupy 2