Skupina autora

Računovodstvo neprofitnihorganizacijas analitičkim računskim planom, primjerima knjiženja i propisima

VI. izmijenjena i dopunjena naklada

biblioteka računovodstvo

Raču

novo

dstv

o ne

prof

itnih

org

aniza

cija

biblioteka računovodstvo

Zagreb, 2011.

2011.

V

Predgovor VI. izmijenjenoj i dopunjenoj nakladi

U sustavu neprofitnog računovodstva, ako isključimo proračune i proračunske ko-risnike, nalazi se više desetaka tisuća pravnih osoba kojima nije cilj stjecanje dobitka na tržištu obavljanjem neke od gospodarske djelatnosti, nego da prikupljaju sredstva na nepoduzetnički način i da ih troše za zadovoljenje nekih općih potreba. U skladu s time, u financijskim izvještajima prezentiraju prikupljena sredstva i njihovo trošenje na zakonito dopušten način. S obzirom na to da su neprofitne organizacije prvi put imale na raspolaganju RRiF-ovu knjigu sveobuhvatnog sadržaja iz 2009., a da su nastale pro-mjene u okruženju u kojem neprofitne organizacije posluju, odlučili smo ponuditi novu knjigu istovrsnog sadržaja usklađenog s promjenama.

U stvaranju ovog izdanja sudjelovao je značajan broj stručnih osoba iz različitih područja. Time knjiga osigurava svoju sadržajnu i stručnu kvalitetu. S obzirom na to da je teško izdvojiti bitne razlike ove VI. naklade u odnosu na prethodnu nakladu zbog međusobne isprepletenosti područja o kojima se piše, ipak možemo navesti neke razlike u poglavljima kao: Financiranje neprofitnih organizacija; Radni odnosi – neka pitanja; Obračun plaća i drugih dohodaka; Neprofitne organizacije i PDV; Devizni sustav i de-vizno poslovanje; Revizija financijskih izvještaja i poslovanja političkih stranaka, neza-visnih zastupnika i dr. Uz navedene promjene aktualiziran je i pravni okvir u kojem djeluju neprofitne organizacije.

Sadašnjom Uredbom o neprofitnom računovodstvu određeni su ustrojstveni oblici (nazivi) pravnih osoba koje su obveznici primjene računovodstvenih pravila koje vrijede za neprofitne organizacije. Hoće li neprofitna organizacija doista voditi dvostavno knji-govodstvo i sastavljati financijske izvještaje prema spomenutoj Uredbi ovisi o vrijednosti imovine i svoti prihoda koje ostvari. Time se postiglo da manje udruge, zaklade, stranke i dr. mogu voditi jednostavno knjigovodstvo za interne potrebe svojih članova i upravnih tijela (tome je posvećeno jedno poglavlje), a ipak se i na taj način omogućuje eventualni vanjski nadzor odgovarajućeg državnog tijela. Međutim, praksa pokazuje da se i manje neprofitne organizacije radije odlučuju za sustav dvostavnog knjigovodstva i primjene računovodstvenog načela nastanka događaja jer pruža kvalitetnije informacije, te radi lakšeg dobivanja proračunskih potpora.

U skupinu neprofitnih organizacija spadaju i određene ustanove. To se u prvom redu odnosi na ustanove privatnih osnivača, odnosno ustanove koje se ne financiraju (pretežito) iz državnog proračuna. Temeljno načelo razgraničenja jest ostvaruje li usta-nova svojim aktivnostima takve prihode koji kompromitiraju neprofitne ciljeve osniva-nja, ili se radi o razumnoj uporabi viška prihoda za razvitak djelatnosti same ustanove sukladno statutu i Zakonu o ustanovama. Neprofitne ustanove najčešće se pojavljuju u

VI

području odgoja, obrazovanja, zdravstva, kulture i dr. djelatnosti. Osnivački akti (sta-tut) daju odgovor na to spada li ustanova u profitno ili neprofitno računovodstvo. U knjizi se to razgraničenje podrobnije opisuje.

Neprofitne organizacije u načelu ne bi trebale imati aktivnosti koje ih uvode u obveznike poreza na dodanu vrijednost ili pak poreza na dobitak. Udruge, zaklade, komore, sindikati, ustanove i dr., ako već imaju neku stalnu djelatnost koja rezultira prihodima od isporuke dobara i usluga trećim osobama (kupcima), primjereno je da za takvu aktivnost osnuju trgovačko društvo koje može legalno konkurirati poduzetnicima na tržištu, itd. U knjizi se opisuju slučajevi kad je neprofitna organizacija obveznik po-jedinih ili svih poreza i kako se postupa kad neprofitna organizacija ima komercijalne aktivnosti, a za to nije osnovala trgovačko društvo.

Financijsko izvješćivanje utemeljuje se na propisanom sadržaju i obliku Bilance i Izvještaja o prihodima i rashodima. Informacijska osnova stvara se evidentiranjem materijalnih činjenica na za to određenim računima (kontima). Stoga je u dodatku ove knjige dan Analitički računski plan kako bi se u glavnoj knjizi mogli oblikovati podatci za upravne potrebe, ali i sastavljanje financijskih izvještaja.

Knjiga je u prvom redu namijenjena računovođama i svima koji vode poslovne knjige udruga, zaklada, političkih stranaka, komora, ustanova i dr., a svoje poslovanje žele uskladiti prema vrijedećim propisima i voditi svoje poslovne knjige prema jedno-stavnom ili dvostavnom sustavu neprofitnog računovodstva sukladno poreznim i dru-gim određenjima. Namijenjena je i revizorima (državnim i komercijalnim), poreznim stručnjacima, studentima RRiF-ove Visoke škole za financijski menadžment koji ovo računovodstvo proučavaju u okviru stručnog studija, te svima koji žele steći razumije-vanje ovog dijela društvenog uređenja. Preporučujemo je i svima onima koji se žele upo-znati s načinima osnivanja neprofitnih udruga i propisima koji uređuju to neprofitno područje. U ime svih autora izražavam nadu da će ova knjiga pomoći u ispunjavanju odgovora u radnim zadatcima i učenju kako bi mogli razumjeti, prihvatiti i obaviti poslove iz ovog stručnog područja.

U Zagrebu, lipanj 2011.

Glavni urednik: Dr. sc. Vlado BRKANIĆ, prof., ovl. rač. i ovl. rev.

VII

S A D R Ž A J

I. RAČUNOVODSTVORAČUNOVODSTVO

1. UVOD ............................................................................................................................. 3 2. OBVEZNICI PRIMJENE NEPROFITNOG RAČUNOVODSTVA ....................... 3 3. KNJIGOVODSTVENI SUSTAVI ................................................................................ 5 4. TEMELJNE ODREDBE O RAČUNOVODSTVU ................................................... 6 4.1. RAČUNOVODSTVENA NAČELA ............................................................................ 7 4.2. KNJIGOVODSTVENA ISPRAVA .............................................................................. 8 4.2.1. Obilježja knjigovodstvene isprave ............................................................................... 9 4.2.2. Različite dostupnosti izvornih isprava ....................................................................... 10 4.3. POSLOVNE KNJIGE .................................................................................................... 10 4.3.1. Općenito .......................................................................................................................... 10 4.3.2. Vrste poslovnih knjiga .................................................................................................. 11 4.3.2.1. Poslovne knjige jednostavnog knjigovodstva ............................................................ 11 4.3.2.2. Poslovne knjige dvostavnog knjigovodstva ............................................................... 11 4.3.2.2.1. Dnevnik ........................................................................................................................... 11 4.3.2.2.2. Glavna knjiga .................................................................................................................. 12 4.3.2.2.3. Pomoćne knjige .............................................................................................................. 12 4.3.3. Otvaranje poslovnih knjiga .......................................................................................... 14 4.3.3.1. Dvostavno knjigovodstvo ............................................................................................. 14 4.3.3.2. Jednostavno knjigovodstvo .......................................................................................... 15 4.3.4. Zaključak poslovnih knjiga .......................................................................................... 16 4.3.4.1. Dvostavno knjigovodstvo ............................................................................................. 16 4.3.4.2. Jednostavno knjigovodstvo .......................................................................................... 17 4.4. ORGANIZACIJA KNJIGOVODSTVA ...................................................................... 17 4.5. TEMELJNA NAČELA ISKAZIVANJA (PRIZNAVANJA)

KNJIGOVODSTVENIH PODATAKA (POZICIJA) ................................................ 18 4.5.1. Imovina ........................................................................................................................... 18 4.5.2. Obveze ............................................................................................................................. 22 4.5.3. Prihodi ............................................................................................................................. 23 4.5.4. Rashodi ............................................................................................................................ 27 4.5.5. Vlastiti izvori .................................................................................................................. 29 4.5.6. Knjigovodstveni računi i računski plan ..................................................................... 29

VIII

5. POJAŠNJENJE SADRŽAJA RAČUNA U RAČUNSKOM PLANU .................... 31 5.1. NEFINANCIJSKA IMOVINA ................................................................................... 32 5.1.1. Skica knjiženja temeljnih promjena .......................................................................... 32 5.1.1.1. Dugotrajna imovina .................................................................................................... 32 5.1.1.2. Kratkotrajna imovina .................................................................................................. 37 5.1.2. Dugotrajna imovina .................................................................................................... 38 5.1.2.1. Neproizvedena dugotrajna imovina .......................................................................... 38 5.1.2.1.1. Materijalna imovina .................................................................................................... 39 5.1.2.1.2. Nematerijalna imovina ............................................................................................... 42 5.1.2.1.3. Ispravak vrijednosti neproizvedene dugotrajne imovine ...................................... 45 5.1.3. Proizvedena dugotrajna imovina .............................................................................. 47 5.1.3.1. Građevinski objekti ..................................................................................................... 48 5.1.3.1.1. Postrojenja i oprema ................................................................................................... 49 5.1.3.1.2. Prijevozna sredstva ...................................................................................................... 50 5.1.3.1.3. Knjige, umjetnička djela i ostale izložbene vrijednosti ......................................... 53 5.1.3.1.4. Nematerijalna proizvedena dugotrajna imovina .................................................... 53 5.1.3.1.5. Ispravak vrijednosti proizvedene dugotrajne imovine ........................................... 54 5.1.3.2. Plemeniti metali i ostale pohranjene vrijednosti .................................................... 55 5.1.3.3. Sitni inventar ................................................................................................................ 56 5.1.3.4. Nefinancijska imovina u pripremi ............................................................................ 58 5.1.4. Kratkotrajna imovina .................................................................................................. 59 5.2. FINANCIJSKA IMOVINA ........................................................................................ 61 5.2.1. Novac u banci i blagajni ............................................................................................. 62 5.2.1.1. Novac u banci .............................................................................................................. 62 5.2.1.2. Novac u blagajni .......................................................................................................... 67 5.2.1.3. Vrijednosnice u blagajni ............................................................................................. 74 5.2.2. Depoziti, jamčevni polozi i potraživanja od radnika te za više plaćene

poreze i ostalo .............................................................................................................. 75 5.2.2.1. Depoziti u bankama i ostalim financijskim institucijama .................................... 76 5.2.2.2. Jamčevni polozi ............................................................................................................ 77 5.2.2.3. Potraživanja od radnika .............................................................................................. 78 5.2.2.4. Potraživanja za više plaćene poreze i doprinose .................................................... 82 5.2.2.5. Ostala potraživanja ...................................................................................................... 84 5.2.3. Zajmovi ......................................................................................................................... 88 5.2.4. Vrijednosni papiri ........................................................................................................ 93 5.2.5. Dionice i udjeli u glavnici .......................................................................................... 96 5.2.6. Potraživanja za prihode .............................................................................................. 97 5.2.6.1. Potraživanja od kupaca ............................................................................................... 100 5.2.6.2. Potraživanja za članarine i članske doprinose ........................................................ 100 5.2.6.3. Potraživanja za prihode po posebnim propisima ................................................... 101 5.2.6.4. Potraživanja za prihode od imovine ......................................................................... 102 5.2.6.5. Ostala nespomenuta potraživanja ............................................................................. 103 5.2.7. Rashodi budućih razdoblja i nedospjela naplata prihoda ..................................... 105 5.2.7.1. Rashodi budućih razdoblja ........................................................................................ 105 5.2.7.2. Nedospjela naplata prihoda ....................................................................................... 107

IX

5.3. OBVEZE ........................................................................................................................ 109 5.3.1. Skica knjiženja temeljnih promjena .......................................................................... 109 5.3.2. Obveze za rashode ....................................................................................................... 111 5.3.2.1. Obveze za radnike ....................................................................................................... 113 5.3.2.2. Obveze za materijalne rashode .................................................................................. 115 5.3.2.3. Obveze za financijske rashode ................................................................................... 121 5.3.2.4. Obveze za prikupljena sredstva pomoći .................................................................. 121 5.3.2.5. Ostale obveze ................................................................................................................ 123 5.3.3. Obveze za vrijednosne papire .................................................................................... 127 5.3.4. Obveze za kredite i zajmove ...................................................................................... 128 5.3.5. Odgođeno plaćanje rashoda i prihodi budućih razdoblja .................................... 129 5.3.5.1. Odgođeno plaćanje rashoda ...................................................................................... 130 5.3.5.2. Naplaćeni prihodi budućih razdoblja ....................................................................... 131 5.4. PRIHODI ...................................................................................................................... 135 5.4.1. Skica knjiženja temeljnih promjena .......................................................................... 135 5.4.1.1. Nerecipročni prihodi ................................................................................................... 135 5.4.1.2. Recipročni prihodi ...................................................................................................... 138 5.4.2. Prihodi od prodaje roba i pružanja usluga .............................................................. 138 5.4.3. Prihodi od članarina i članskih doprinosa .............................................................. 140 5.4.4. Prihodi po posebnim propisima ............................................................................... 143 5.4.5. Prihodi od imovine ..................................................................................................... 144 5.4.5.1. Prihodi od financijske imovine ................................................................................. 145 5.4.5.2. Prihodi od nefinancijske imovine ............................................................................. 147 5.4.6. Prihodi od donacija ..................................................................................................... 147 5.4.7. Ostali prihodi ............................................................................................................... 149 5.5. RASHODI ..................................................................................................................... 152 5.5.1. Skica knjiženja temeljnih promjena .......................................................................... 153 5.5.2. Rashodi za radnike ...................................................................................................... 153 5.5.3. Materijalni rashodi ...................................................................................................... 157 5.5.3.1. Naknade troškova radnicima ..................................................................................... 157 5.5.3.2. Naknade troškova članovima u predstavničkim i izvršnim tijelima i slično ..... 158 5.5.3.3. Naknade volonterima .................................................................................................. 159 5.5.3.4. Naknade ostalim osobama izvan radnog odnosa ................................................... 159 5.5.3.5. Rashodi za usluge ........................................................................................................ 159 5.5.3.6. Rashodi za materijal i energiju .................................................................................. 162 5.5.4. Rashod amortizacije .................................................................................................... 163 5.5.5. Financijski rashodi ...................................................................................................... 166 5.5.6. Donacije ........................................................................................................................ 167 5.5.7. Ostali rashodi ............................................................................................................... 167 5.6. VLASTITI IZVORI ..................................................................................................... 169 5.6.1. Vlastiti izvori ................................................................................................................ 169 5.6.1.1. Vlastiti izvori ................................................................................................................ 169 5.6.1.2. Revalorizacijska pričuva ............................................................................................. 170 5.6.2. Rezultat poslovanja ...................................................................................................... 171

X

5.6.2.1. Višak/manjak prihoda ................................................................................................ 172 5.6.2.1.1. Višak .............................................................................................................................. 173 5.6.2.1.2. Manjak ........................................................................................................................... 174 5.7. IZVANBILANČNI ZAPISI ........................................................................................ 175

JEDNOSTAVNO KNJIGOVODSTVO I PRIJELAZ U DVOSTAVNO KNJIGOVODSTVO

1. UVOD ........................................................................................................................... 181 2. TKO VODI JEDNOSTAVNO KNJIGOVODSTVO ............................................... 181 2.1. ŠTO SU PRIHODI ...................................................................................................... 185 2.2. ŠTO JE IMOVINA ...................................................................................................... 186 3. ŠTO “MALE” NEPROFITNE ORGANIZACIJE NE TREBAJU RADITI .......... 186 4. POSLOVNE KNJIGE .................................................................................................. 186 5. PRAVILA ZA UNOS PODATAKA .......................................................................... 186 5.1. PREDUJMOVI ............................................................................................................. 187 5.2. KRATKOTRAJNA/SITNI INVENTAR/DUGOTRAJNA IMOVINA ................. 188 6. PRIMJER VOĐENJA POSLOVNIH KNJIGA I POMOĆNIH EVIDENCIJA .. 188 7. DODATNE EVIDENCIJE .......................................................................................... 191 8. OTVARANJE POSLOVNIH KNJIGA DVOSTAVNOG KNJIGOVODSTVA .. 193 9. ZAKLJUČAK ............................................................................................................... 194

ORGANIZACIJA KNJIGOVODSTVA U NEPROFITNOM RAČUNOVODSTVU

1. UVOD ........................................................................................................................... 195 2. ORGANIZACIJA KNJIGOVODSTVA .................................................................... 195 3. TRANSFERI ................................................................................................................. 209 4. ZAKLJUČAK ............................................................................................................... 210

POPIS (INVENTURA) 1. INVENTURA – POPIS IMOVINE I OBVEZA ..................................................... 213 1.1. PREDMET POPISA .................................................................................................... 214 1.2. OSNIVANJE I ZADATCI POPISNOG POVJERENSTVA ................................... 215 1.3. PLAN I ORGANIZACIJA POPISA .......................................................................... 216 1.4. POVJERENSTVO ZA POPIS I POPIS .................................................................... 218 1.5. IZVJEŠTAJ O OBAVLJENOM GODIŠNJEM POPISU ......................................... 219 1.6. ODLUČIVANJE O POPISNIM RAZLIKAMA ...................................................... 220 1.7. POPISNE RAZLIKE .................................................................................................... 220

REGISTAR NEPROFITNIH ORGANIZACIJA 1. UVOD ........................................................................................................................... 223 2. SADRŽAJ REGISTRA ................................................................................................ 223 3. OBVEZNICI UPISA U REGISTAR .......................................................................... 224 4. NAČIN UPISA U REGISTAR I POPUNJAVANJE OBRASCA: RNO ............... 224 5. PROMJENE PODATAKA U REGISTRU I POPUNJAVANJE OBRASCA:

RNO-P ........................................................................................................................... 230 6. BRISANJE IZ REGISTRA .......................................................................................... 232

XI

FINANCIJSKO IZVJEŠTAVANJE U NEPROFITNOM RAČUNOVODSTVU

1. OBVEZNICI FINANCIJSKOG IZVJEŠTAVANJA ................................................. 233 2. IZUZEĆE OD SASTAVLJANJA I PREDAJE FINANCIJSKIH IZVJEŠTAJA .... 233 3. OBVEZA, NAČIN I ROKOVI PREDAJE FINANCIJSKIH IZVJEŠTAJA .......... 234 4. ZAGLAVLJE I PODNOŽJE FINANCIJSKIH IZVJEŠTAJA ................................. 236 5. BILANCA (OBRAZAC: BIL-NPF) ........................................................................... 237 6. RAČUN PRIHODA I RASHODA (OBRAZAC: PR-RAS-NPF) ......................... 239 7. SKRAĆENI RAČUN PRIHODA I RASHODA (OBRAZAC: S-PR-RAS-NPF) 241 8. BILJEŠKE UZ FINANCIJSKE IZVJEŠTAJE ............................................................ 241 9. DODATNI PODATCI U FINANCIJSKIM IZVJEŠTAJIMA ................................ 242 9.1. POPUNJAVANJE DODATNIH PODATAKA O STANJU NOVČANIH

SREDSTAVA U OBRASCU: PR-RAS-NPF ............................................................. 242 9.2. POPUNJAVANJE PODATAKA O VRIJEDNOSTI OSTVARENIH

INVESTICIJA U NOVU DUGOTRAJNU IMOVINU ......................................... 242 10. KONTROLE U FINANCIJSKIM IZVJEŠTAJIMA ................................................ 244 10.1. KONTROLE KOJE MORAJU BITI ZADOVOLJENE .......................................... 244 10.2. KONTROLE KOJE NE MORAJU BITI ZADOVOLJENE ................................... 244 11. STATUSNE PROMJENE ............................................................................................ 245 11.1. SPAJANJE DVIJU ILI VIŠE NEPROFITNIH ORGANIZACIJA U NOVU

JEDINICU ..................................................................................................................... 245 11.2. PRIPAJANJE JEDNE ILI VIŠE NEPROFITNIH ORGANIZACIJA

POSTOJEĆOJ JEDINICI ............................................................................................ 246 11.3. PODJELA NEPROFITNE ORGANIZACIJE U DVIJE ILI VIŠE NOVIH

JEDINICA ..................................................................................................................... 246 12. OBRASCI FINANCIJSKIH IZVJEŠTAJA ................................................................ 246

ROKOVI ČUVANJA I ARHIVIRANJE

ROKOVI ČUVANJA POSLOVNE I KNJIGOVODSTVENE DOKUMENTACIJE, POSLOVNIH KNJIGA I

FINANCIJSKIH IZVJEŠTAJA 1. UVOD ........................................................................................................................... 261 2. ČUVANJE PREMA RAČUNOVODSTVENIM PROPISIMA ............................. 261 2.1. KNJIGOVODSTVENE ISPRAVE I POSLOVNE KNJIGE ................................... 261 2.2. FINANCIJSKI IZVJEŠTAJI ........................................................................................ 262 3. POREZNI PROPISI I ČUVANJE POSLOVNE DOKUMENTACIJE ................. 263 3.1. OPĆI POREZNI ZAKON .......................................................................................... 263 3.2. POREZ NA DODANU VRIJEDNOST .................................................................... 264 4. NEKI POSEBNI ZAKONI I PROPISI ..................................................................... 264

ZAŠTITA DOKUMENTACIJE UDRUGA, POLITIČKIH STRANAKA, SINDIKATA I VJERSKIH ZAJEDNICA

1. DA LI POSTOJI OBVEZA ZAŠTITE DOKUMENTACIJE NASTALE RADOM UDRUGA, POLITIČKIH STRANAKA, VJERSKIH ZAJEDNICA I SLIČNIH INSTITUCIJA? ............................................................... 271

XII

2. TKO JE OBVEZNIK POŠTIVANJA PROPISA O ZAŠTITI DOKUMENTACIJE, NAPOSE ARHIVSKIH PROPISA? .................................... 274

3. KOJE SU TO OBVEZE KOJE TREBA ISPUNITI PREMA ARHIVSKIM PROPISIMA? ................................................................................................................ 274

4. MOGU LI ARHIVI NAMETATI OBVEZE PRIVATNIM PRAVNIM I FIZIČKIM OSOBAMA? ............................................................................................. 278

5. OBVEZE ARHIVA, NJIHOVA DJELATNOST I NADLEŽNOST ...................... 279 6. NA KOJI NAČIN JE MOGUĆE OSIGURATI ODGOVARAJUĆU ZAŠTITU

DOKUMENTACIJE? .................................................................................................. 280 7. STRUČNA POMOĆ ARHIVA PRI ISPUNJENJU OBVEZA .............................. 281

II. NEPROFITNE ORGANIZACIJE U POSLOVNOM OKRUŽENJU

FINANCIRANJE NEPROFITNIH ORGANIZACIJA 1. PRISTUP ....................................................................................................................... 285 2. SREDSTVA I IZVORI FINANCIRANJA ................................................................ 286 3. FINANCIRANJE OD OSNIVAČA I ČLANARINA .............................................. 288 4. ELEMENTI ZA IZRADU FINANCIJSKOG PLANA ........................................... 291 5. ZAKONSKI UREĐENO FINANCIRANJE ............................................................. 293 5.1. ČLANARINE, DOPRINOSI I SREDSTVA IZ PRORAČUNA ............................ 293 5.2. FINANCIRANJE POLITIČKIH STRANAKA ........................................................ 293 5.2.1. Kakav položaj imaju darovi s obzirom na poreze i troškove ................................ 294 5.2.2. Primjeri darovanja dragovoljnih priloga .................................................................. 295 6. VLASTITO FINANCIRANJE IZ GOSPODARSKE DJELATNOSTI .................. 297 7. FINANCIRANJE IZ PRIMLJENIH DONACIJA I SPONZORSTVA ................. 298 7.1. PRIHODI OD DAROVANJA – KAKO DOBITI DONACIJU ............................ 298 7.2. PRIHODI OD SPONZORSTVA (POKROVITELJSTVA) .................................... 301 8. FINANCIRANJE ZADUŽENJEM ............................................................................ 303 9. OSTALI OBLICI FINANCIRANJA .......................................................................... 304 10. ZAVRŠNE NAPOMENE ............................................................................................ 306

OBAVLJANJE DJELATNOSTI

UGOSTITELJSTVO I TURIZAM 1. UGOSTITELJSTVO .................................................................................................... 307 1.1. ŠTO SE NE SMATRA OBAVLJANJEM UGOSTITELJSKE DJELATNOSTI? .. 307 1.2. UDRUGE I USTANOVE – OBAVLJANJE UGOSTITELJSKE DJELATNOSTI 308 1.2.1. Koje ustanove mogu obavljati ugostiteljsku djelatnost? ........................................ 308 1.2.2. Koje udruge mogu obavljati ugostiteljsku djelatnost? ........................................... 309 1.2.3. Osnivanje i način obavljanja djelatnosti udruge i ustanove ................................. 309 1.2.4. Koje ugostiteljske usluge mogu pružati navedene udruge i ustanove? ............... 310 1.2.5. Minimalni uvjeti .......................................................................................................... 310 1.2.6. Propisi kojih se udruge i ustanove trebaju pridržavati u obavljanju

ugostiteljske djelatnosti ............................................................................................... 310

XIII

1.2.7. Povremeno obavljanje ugostiteljske djelatnosti udruga i ustanove izvan objekta ........................................................................................................................... 312

1.2.8. Što ostale udruge mogu pripremiti i posluživati svojim članovima u svojim poslovnim prostorijama i prostorima? ..................................................................... 312

1.2.8.1. Primjer pisanog otpravka usmenog rješenja o zabrani obavljanja ugostiteljske djelatnosti ............................................................................................... 313

2. TURIZAM .................................................................................................................... 315 2.1. ŠTO SE NE SMATRA PRUŽANJEM USLUGA U TURIZMU? ......................... 315 2.2. ORGANIZIRANJE TURISTIČKOG PAKET ARANŽMANA OD STRANE

SINDIKATA, UDRUGA, TE IZLETA OD STRANE ŠKOLA ODNOSNO ODGOJNO-OBRAZOVNIH USTANOVA ............................................................. 316

2.3. OBVEZA UDRUGA TE ŠKOLA I DRUGIH ODGOJNO-OBRAZOVNIH USTANOVA ................................................................................................................. 317

2.4. PRUŽANJE ODREĐENIH USLUGA TURISTIČKE AGENCIJE OD STRANE HRVATSKOG FERIJALNOG I HOSTELSKOG SAVEZA .................. 317

2.5. POSREDOVANJE UDRUGE TURISTIČKIH VODIČA ...................................... 317

POSEBNOSTI NEPROFITNIH PRAVNIH OSOBA U DJELATNOSTI TRGOVINE

1. UVOD ........................................................................................................................... 319 2. OPĆENITO O UVJETIMA I NAČINIMA OBAVLJANJA TRGOVINE ........... 320 2.1. ŠTO JE TRGOVINA I U KOJIM SE OBLICIMA (NAČINIMA) MOŽE

OBAVLJATI .................................................................................................................. 320 2.2. TKO MOŽE OBAVLJATI DJELATNOST TRGOVINE ........................................ 321 2.2.1. Koga se smatra trgovcem i uz koje uvjete može obavljati trgovinu .................... 321 2.2.2. Koji poslovni subjekti, osim trgovca, mogu i na koji način obavljati trgovinu 322 3. OPĆENITO O NEPROFITNIM PRAVNIM OSOBAMA .................................... 323 3.1. OSNOVNE ZNAČAJKE NEPROFITNIH PRAVNIH OSOBA ........................... 323 3.2. POSEBNO O OSNIVANJU I DJELATNOSTIMA UDRUGA I USTANOVA .. 324 4. POD KOJIM UVJETIMA NEPROFITNE PRAVNE OSOBE MOGU

OBAVLJATI DJELATNOST TRGOVINE ............................................................... 325 4.1. ZBOG ČEGA JE NOVI ZoT IZAZVAO RAZLIČITA TUMAČENJA I

NEJASNOĆE GLEDE MOGUĆNOSTI NEPROFITNIH PRAVNIH OSOBA DA OBAVLJAJU DJELATNOST TRGOVINE ........................................ 325

4.2. MIŠLJENJA NADLEŽNOG MINISTARSTVA GLEDE MOGUĆNOSTI NEPROFITNIH PRAVNIH OSOBA DA OBAVLJAJU DJELATNOST TRGOVINE .................................................................................................................... 326

4.3. UVJETI POD KOJIMA NEPROFITNE PRAVNE OSOBE MOGU OBAVLJATI PRODAJU PROIZVODA .................................................................... 329

4.3.1. Obavljanje prodaje svojih proizvoda ........................................................................ 329 4.3.2. Obavljanje prodaje bez namjere stjecanja dobitka ................................................. 330 4.3.3. Obavljanje prodaje prema uvjetima i na način propisan za poslovne

subjekte iz čl. 5. ZoT-a ................................................................................................ 330 4.4. NA KOJI NAČIN I U KOJIM OBLICIMA NEPROFITNE PRAVNE

OSOBE MOGU PRODAVATI ROBU ...................................................................... 331 4.5. STATUS (POLOŽAJ) NEPROFITNIH PRAVNIH OSOBA KAD

OBAVLJAJU PRODAJU SVOJIH PROIZVODA ................................................... 332

XIV

5. ISPUNJAVANJE MINIMALNIH TEHNIČKIH I DRUGIH PROPISANIH UVJETA ........................................................................................................................ 332

5.1. OPĆENITO O ISPUNJAVANJU MINIMALNIH TEHNIČKIH I OPĆIH SANITARNIH I ZDRAVSTVENIH UVJETA ........................................................ 332

5.2. POSEBNO O MINIMALNIM TEHNIČKIM UVJETIMA ZA PRODAVAONICU ...................................................................................................... 334

5.2.1. Što se smatra prodavaonicom i koje su vrste prodavaonica ................................. 334 5.2.2. Vanjski izgled prodavaonice ...................................................................................... 335 5.2.3. Unutrašnjost prodavaonice ........................................................................................ 335 5.2.4. Oprema i sredstva prodavaonice ............................................................................... 336 5.3. POSEBNO O UVJETIMA I NAČINU PRODAJE IZVAN PRODAVAONICA 336 5.3.1. Općenito o načini prodaje izvan prodavaonice ...................................................... 336 5.3.2. Tržnica na malo ........................................................................................................... 337 5.3.3. Prodaja robe na klupama i štandovima ................................................................... 337 5.3.4. Prodaja robe iz kioska ................................................................................................. 338 5.3.5. Prodaja robe iz automata ........................................................................................... 338 5.3.6. Pokretna prodaja .......................................................................................................... 338 5.3.7. Prigodna prodaja ......................................................................................................... 339 5.3.8. Prodaja na daljinu ....................................................................................................... 339 5.4. PRODAJA ROBE IZVAN PRODAVAONICE NA OTVORENIM

PROSTORIMA ............................................................................................................ 339 5.5. ISPUNJAVANJE UVJETA STRUČNE SPREME PRODAJNOG OSOBLJA ...... 341 6. POSTUPAK UTVRĐIVANJA MINIMALNIH TEHNIČKIH I DRUGIH

UVJETA ........................................................................................................................ 341 6.1. OBVEZA PRIBAVLJANJA RJEŠENJA O ISPUNJAVANJU PROPISANIH

UVJETA ........................................................................................................................ 341 6.2. POSTUPAK UTVRĐIVANJA PROPISANIH UVJETA ........................................ 342 7. OGRANIČENJA I ZABRANE OBAVLJANJA PRODAJE ROBE ........................ 344 7.1. ZABRANA PRODAJE ALKOHOLNIH PIĆA MALOLJETNICIMA ................. 344 7.2. ZABRANA PRODAJE ODREĐENE ROBE IZVAN PRODAVAONICA ........... 345 7.3. ZABRANA NEPOŠTENOG TRGOVANJA ............................................................ 346 8. OBVEZE KOJIH SU SE PRI PRODAJI DUŽNE PRIDRŽAVATI

NEPROFITNE PRAVNE OSOBE ............................................................................. 346 8.1. ISTICANJE NAZIVA (TVRTKE) NEPROFITNE PRAVNE OSOBE ................. 346 8.2. ISTICANJE I PRIDRŽAVANJE POSEBNIH UVJETA POSLOVANJA .............. 347 8.3. ISTICANJE I PRIDRŽAVANJE MALOPRODAJNIH CIJENA ........................... 347 8.4. OBVEZE GLEDE AKCIJSKE PRODAJE, SNIŽENJA, RASPRODAJE I

PRODAJE ROBE S GREŠKOM ................................................................................. 349 8.5. OBVEZE GLEDE OZNAČAVANJA PROIZVODA (OBAVIJEST O

PROIZVODU) ............................................................................................................. 349 8.5.1. Općenito o označavanju proizvoda odnosno obavijesti o proizvodu ................. 349 8.5.2. Posebno o označavanju hrane ................................................................................... 351 8.6. IZDAVANJE RAČUNA .............................................................................................. 352 8.7. OSIGURANJE PODATAKA O STANJU ROBE .................................................... 352 8.8. UDOVOLJAVANJE OPRAVDANIM REKLAMACIJAMA POTROŠAČA ....... 353 8.9. OBVEZA PRIDRŽAVANJA MJERITELJSKIH ZAHTJEVA I ZAHTJEVA

GLEDE AMBALAŽE .................................................................................................. 354

XV

8.10. PRIDRŽAVANJE PROPISANOG RADNOG VREMENA ................................... 355 9. ZAKLJUČAK ............................................................................................................... 355

RAD FIZIČKIH OSOBA

RAD U NEPROFITNIM ORGANIZACIJAMA 1. UVOD ........................................................................................................................... 357 2. RAD U NEPROFITNIM ORGANIZACIJAMA PREMA UGOVORU O

RADU ............................................................................................................................ 358 3. VOLONTERSKI RAD U NEPROFITNIM ORGANIZACIJAMA ...................... 359 4. UGOVOR O VOLONTIRANJU PREMA ZV-u .................................................... 360 5. RAD PREMA UGOVORU O DJELU ...................................................................... 364 6. ZAKLADE I FUNDACIJE ......................................................................................... 364 7. TIJELA NEPROFITNIH PRAVNIH OSOBA ......................................................... 365 8. ZAKLJUČCI ................................................................................................................. 366

RADNI ODNOSI – NEKA PITANJA 1. UVOD ........................................................................................................................... 367 2. ZASNIVANJE RADNOG ODNOSA ........................................................................ 368 2.1. POJAM I ZNAČAJKE UGOVORA O RADU ........................................................ 368 2.2. SUBJEKTI RADNOG ODNOSA .............................................................................. 369 2.3. ZAKONSKA PRESUMPCIJA SKLAPANJA UGOVORA O RADU ................... 370 2.3.1. Akcesorni ugovori ....................................................................................................... 370 3. STALNI RADNI ODNOS .......................................................................................... 371 3.1. OBVEZNI SADRŽAJ UGOVORA O RADU ......................................................... 371 3.2. OGLEDNI PRIMJER UGOVORA O RADU NA NEODREĐENO

VRIJEME ...................................................................................................................... 372 4. RADNI ODNOS NA ODREĐENO VRIJEME ....................................................... 374 4.1. ODGOVORNOST ....................................................................................................... 375 4.2. PRESTANAK RADNOG ODNOSA NA ODREĐENO VRIJEME ..................... 375 4.3. OGLEDNI PRIMJER UGOVORA O RADU NA ODREĐENO VRIJEME ...... 376 5. OBVEZA PRIJAVE I ODJAVE RADNIKA ............................................................. 378 6. ZASNIVANJE RADNOGA ODNOSA ZA STALNE SEZONSKE POSLOVE .. 379 6.1. SADRŽAJ UGOVORA O RADU NA ODREĐENO VRIJEME ZA STALNE

SEZONSKE POSLOVE ............................................................................................... 379 6.2. OGLEDNI PRIMJER UGOVORA O RADU NA ODREĐENO VRIJEME ZA

STALNE SEZONSKE POSLOVE .............................................................................. 380 7. RADNI ODNOS OSOBE KOJA SE OSPOSOBLJAVA ZA RAD (tzv. volontera) 382 8. AUTONOMNA REGULATIVA ................................................................................ 383 8.1. OPĆENITO .................................................................................................................. 383 8.2. KOLEKTIVNI UGOVOR .......................................................................................... 383 9. PRESTANAK RADNOGA ODNOSA ...................................................................... 384 9.1. OTKAZ UGOVORA O RADU – OPĆENITO ...................................................... 385 10. GODIŠNJI ODMOR ................................................................................................... 385 10.1. GODIŠNJI ODMOR I NAKNADE .......................................................................... 387

XVI

11. PLAĆA .......................................................................................................................... 387 11.1. OSTVARIVANJE PRAVA NA PLAĆU .................................................................... 388 11.2. POVEĆANA PLAĆA I NAKNADA PLAĆE .......................................................... 388 11.3. MOGUĆNOST KOMPENZACIJE ........................................................................... 389 11.4. OVRHA NA PLAĆI .................................................................................................... 389 11.4.1. Aktualnosti vezane uz izuzeća od ovrhe na plaći ................................................... 391 11.4.2. Suglasnost o zapljeni ................................................................................................... 392

OBRAČUN PLAĆA I DRUGIH DOHODAKA 1. PLAĆA .......................................................................................................................... 393 1.1. PLAĆA PREMA PROPISIMA O RADU ................................................................ 393 1.2. ZAPOŠLJAVANJE I SOCIJALNO OSIGURANJE – PRIJAVA RADNIKA

NA OBVEZNA OSIGURANJA ................................................................................. 394 1.3. DOPRINOSI ZA OBVEZNA OSIGURANJA ......................................................... 395 1.3.1. Osnovica za plaćanje doprinosa ................................................................................ 395 1.3.2. Primjena najviše osnovice .......................................................................................... 396 1.3.3. Stope po kojima se obračunavaju doprinosi te obveznici doprinosa i

obveznici obračunavanja i plaćanja doprinosa ....................................................... 396 1.4. OPOREZIVANJE PLAĆA .......................................................................................... 397 1.4.1. Primjeri obračuna plaća ............................................................................................. 399 1.4.2. Rokovi za plaćanje doprinosa i poreza .................................................................... 401 1.4.3. Uplatni računi za doprinose iz plaća i na plaće, porez na dohodak i prirez ..... 402 1.4.4. Evidencije o plaćama ................................................................................................... 403 1.4.5. Izvješćivanje o plaćama .............................................................................................. 403 1.4.5.1. Obrazac ID ................................................................................................................... 403 1.4.5.2. Obrazac IP .................................................................................................................... 407 1.4.5.3. Obrazac R-Sm .............................................................................................................. 408 1.4.5.4. Neke specifičnosti u obračunu plaća ........................................................................ 410 1.5. SVOTE NAKNADA, POTPORA I NAGRADA KOJE SE MOGU

RADNICIMA ISPLATITI BEZ OBRAČUNAVANJA POREZA .......................... 412 2. NAKNADE PLAĆE ZA BOLOVANJE I RODILJNI DOPUST ........................... 414 2.1. SLUČAJEVI U KOJIMA RADNICI OSTVARUJU PRAVO NA NAKNADU

PLAĆE ZA BOLOVANJE .......................................................................................... 414 2.2. UTVRĐIVANJE NAKNADE ZA BOLOVANJE .................................................... 415 2.3. UTVRĐIVANJE NAKNADE ZA BOLOVANJE KOJU ISPLAĆUJE

POSLODAVAC NA SVOJ TERET ZA PRVIH 42 DANA BOLOVANJA, ODNOSNO 7 DANA ZA INVALIDA RADA ........................................................ 417

2.4. UTVRĐIVANJE NAKNADE KOJA SE ISPLAĆUJE NA TERET HZZO-a ILI DRŽAVNOG PRORAČUNA .............................................................................. 419

2.5. KAKO TREBA OBRAČUNATI NAKNADU ZA BOLOVANJE AKO U PRETHODNOM ŠESTOMJESEČNOM RAZDOBLJU NIJE ISPLAĆENA NITI JEDNA ILI SAMO JEDNA PLAĆA ............................................................... 422

2.6. RODILJNI DOPUST ................................................................................................... 423 2.6.1. Pravo na rodiljni dopust ............................................................................................. 423 2.6.2. Naknada plaće za rodiljni dopust ............................................................................. 424 3. PRIMITCI OSTVARENI POVREMENIM SAMOSTALNIM RADOM ............ 425

XVII

3.1. PRIMITCI NA KOJE SE PLAĆAJU DOPRINOSI, POREZ NA DOHODAK I PRIREZ ....................................................................................................................... 425

3.2. PRIMITCI NA KOJE SE NE PLAĆAJU DOPRINOSI .......................................... 426 3.3. OBVEZA PLAĆANJA PDV-a NA PRIMITKE OSTVARENE

POVREMENIM RADOM .......................................................................................... 428 4. OBRAČUN POREZA NA AUTORSKE HONORARE ......................................... 432 4.1. OPOREZIVANJE AUTORSKIH NAKNADA KOJE SE NE SMATRAJU

UMJETNIČKIM DJELOM ......................................................................................... 432 4.1.1. Kako preračunati neto svotu autorskog honorara u bruto svotu ......................... 435 4.2. OPOREZIVANJE AUTORSKIH HONORARA UMJETNIKA ............................ 436 4.2.1. Obračunavanje poreza na dohodak .......................................................................... 438 4.3. OPOREZIVANJE AUTORSKIH HONORARA NEREZIDENATA ZA

OBAVLJANJE UMJETNIČKE, ARTISTIČKE, ZABAVNE, ŠPORTSKE, KNJIŽEVNE I LIKOVNE DJELATNOSTI U VEZI S TISKOM, RADIJOM I TELEVIZIJOM TE ZABAVNIM PRIREDBAMA ............................................... 440

5. OPOREZIVANJE PRIMITAKA ŠPORTAŠA .......................................................... 440 5.1. KAKO POSTUPA ISPLATITELJ PRIMITKA U SLUČAJU KADA ŠPORTAŠ

VODI POSLOVNE KNJIGE ...................................................................................... 440 5.2. KAKO POSTUPITI KADA SE RADI O ŠPORTAŠU KOJI JE ODABRAO

NAČIN PLAĆANJA POREZA NA DOHODAK PO ODBITKU ........................ 441 6. IZVJEŠĆIVANJE O PLAĆENOM POREZU NA DRUGI DOHODAK PO

ODBITKU ..................................................................................................................... 442 7. ISPLATA DNEVNICA I PODMIRENJE TROŠKOVA SLUŽBENOG

PUTOVANJA VANJSKIM SURADNICIMA KOJI OBAVLJAJU POSAO ZA NEPROFITNU ORGANIZACIJU ..................................................................... 444

POREZNO I CARINSKO OKRUŽENJE

POREZINEOPOREZIVE ISPLATE FIZIČKIM OSOBAMA

1. SLUŽBENA PUTOVANJA U INOZEMSTVO ....................................................... 450 1.1. KAKO IZRAČUNATI BROJ DNEVNICA .............................................................. 453 1.1.1. Kako izračunati broj dnevnica ako osoba putuje u više zemalja ......................... 454 1.1.2. Posebni doprinos obveznog zdravstvenog osiguranja za službena putovanja ... 456 2. UPORABA PRIJEVOZNIH SREDSTAVA ............................................................... 457 3. ISPLATE IZNAD NEOPOREZIVIH SVOTA ......................................................... 459 4. IZVJEŠĆA ..................................................................................................................... 462

NEPROFITNE ORGANIZACIJE I PDV 1. POJAM NEPROFITNE ORGANIZACIJE .............................................................. 465 2. NEPROFITNE ORGANIZACIJE U SUSTAVU PDV-a ........................................ 466 2.1. NEPROFITNE ORGANIZACIJE – NEPODUZETNICI ...................................... 466 2.2. NEPROFITNE ORGANIZACIJE – PODUZETNICI ............................................ 467 2.2.1. Oslobođenja propisana u čl. 11. Zakona o PDV-u koja se odnose na

neprofitni sektor – ustanove ...................................................................................... 468 2.2.1.1. Usluge liječenja ............................................................................................................. 470

XVIII

2.2.1.2. Usluge i isporuke povezane sa socijalnom skrbi .................................................... 471 2.2.1.3. Usluge i isporuke u svezi zaštite djece i mladeži .................................................... 471 2.2.1.4. Usluge obrazovanja ...................................................................................................... 471 2.2.1.5. Usluge u kulturi ........................................................................................................... 472 2.2.2. Oslobođenja propisana u čl. 11. Zakona o PDV-u koja se odnose na

neprofitni sektor – ostale organizacije ..................................................................... 472 2.2.2.1. Usluge udruženja osoba .............................................................................................. 474 2.2.2.2. Ustupanje osoblja vjerskih ili duhovnih institucija ................................................ 475 2.2.2.3. Usluge neprofitnih organizacija ................................................................................. 475 2.2.2.4. Usluge i isporuke dobara u svezi s priredbama ...................................................... 476 2.2.3. Status humanitarnih udruga ...................................................................................... 477 2.2.4. Neprofitne organizacije – porezni obveznici prema čl. 19. st. 2. Zakona o

PDV-u ............................................................................................................................ 479 2.3. ODBITAK PRETPOREZA KOD NEPROFITNIH ORGANIZACIJA –

OBVEZNIKA PDV-a .................................................................................................. 480 2.4. PODJELA PRETPOREZA .......................................................................................... 481 2.5. DONACIJE DOBARA I USLUGA TE NOVCA NEPROFITNIM

ORGANIZACIJAMA I PDV ..................................................................................... 485 2.6. POREZNA OSLOBOĐENJA PRI UVOZU DOBARA OD STRANE

NEPROFITNIH ORGANIZACIJA ........................................................................... 485 2.6.1. Oslobođenje pri uvozu humanitarne pomoći ......................................................... 485 2.6.2. Uvoz dobara od strane međunarodnih organizacija .............................................. 486 2.7. POREZNA OSLOBOĐENJA PRI IZVOZU DOBARA OD STRANE

NEPROFITNIH ORGANIZACIJA ........................................................................... 486 2.7.1. Isporuke dobara ovlaštenim tijelima koja izvoze iz RH ........................................ 486 2.7.2. Isporuke dobara međunarodnim organizacijama .................................................. 487 2.8. POREZNA OSLOBOĐENJA ZA UVOZ DOBARA I NABAVE DOBARA

I USLUGA U TUZEMSTVU KOJE SU SE PLAĆALE IZ INOZEMNIH NOVČANIH DONACIJA .......................................................................................... 488

OPOREZIVANJE POREZOM NA DOBITAK 1. POREZNI OBVEZNIK, DA ILI NE? ....................................................................... 489 2. POREZ NA DOBITAK PO ODBITKU ................................................................... 493

CARINECARINSKI TRETMAN NEPROFITNIH ORGANIZACIJA,

USTANOVA I UDRUGA 1. UVODNE NAPOMENE ............................................................................................ 497 2. VRSTE CARINSKIH I POREZNIH OSLOBOĐENJA ......................................... 498 3. OSLOBOĐENJA OD PLAĆANJA CARINE ZA ROBU KOJA JE

PREDMETOM KUPOPRODAJE .............................................................................. 499 3.1. UVOZ ROBE UZ PLAĆANJE INOZEMNIM ISPORUČITELJIMA ................. 499 3.2. SPORAZUM I PROTOKOL ...................................................................................... 500 3.2.1. Oslobođenje bez obzira na osobu koja uvozi ......................................................... 500 3.2.2. Oslobođenja vezana uz uporabu ............................................................................... 501 3.2.3. Rješenje o oslobađanju ................................................................................................ 503

XIX

3.3. UVOZ SPECIFIČNIH PREDMETA ......................................................................... 505 3.4. TVARI I LIJEKOVI, REAGENSI .............................................................................. 506 4. OSLOBOĐENJA PRI UVOZU HUMANITARNE POMOĆI .............................. 507 5. OSLOBOĐENJE ROBE ZA HENDIKEPIRANE OSOBE .................................... 509 6. OSLOBOĐENJE PRI UVOZU PREDMETA ZA OBRAZOVNE,

ZNANSTVENE, KULTURNE I MEDICINSKE SVRHE ...................................... 510 7. OSLOBOĐENJA PRI UVOZU BESPLATNIH – DONACIJSKIH

POŠILJAKA IZ INOZEMSTVA ................................................................................ 512 7.1. UPORABA ZA ODREĐENE SVRHE ...................................................................... 512 7.2. POTVRDE .................................................................................................................... 512 7.3. ISPRAVE ....................................................................................................................... 513 7.4. RJEŠENJE O OSLOBOĐENJU ................................................................................. 514 7.5. POREZ NA DODANU VRIJEDNOST .................................................................... 514 7.6. CARINSKA DEKLARACIJA ..................................................................................... 514 7.7. OSTALE NEPROFITNE ORGANIZACIJE ............................................................. 514 7.8. SPONZORSTVO ......................................................................................................... 515 7.9. VJERSKE ZAJEDNICE ............................................................................................... 516 8. UVOZ ROBE ZANEMARIVE VRIJEDNOSTI ...................................................... 516

DEVIZNI SUSTAV I DEVIZNO POSLOVANJE 1. UVOD ........................................................................................................................... 517 2. TEKUĆI I KAPITALNI POSLOVI S INOZEMSTVOM ...................................... 518 3. TRŽIŠTE STRANIH SREDSTAVA PLAĆANJA .................................................... 519 4. TEČAJ STRANE VALUTE PREMA KUNI ............................................................. 520 5. OTVARANJE RAČUNA U KREDITNOJ INSTITUCIJI ...................................... 520 5.1. IDENTIFIKACIJA OSOBE OVLAŠTENE ZA POSLOVANJE S RAČUNOM 520 5.2. DOKUMENTACIJA ZA OTVARANJE DEVIZNOG RAČUNA ........................ 521 5.3. PRIJENOS PRAVA RASPOLAGANJA .................................................................... 521 5.4. POSLOVANJE S DEVIZNIM RAČUNOM ............................................................ 522 5.5. MEĐUNARODNI BROJ BANKOVNOG RAČUNA (IBAN) .............................. 522 5.6. ZATVARANJE DEVIZNOG RAČUNA .................................................................. 522 6. PLATNI PROMET S INOZEMSTVOM .................................................................. 523 6.1. PRUŽATELJI PLATNIH USLUGA .......................................................................... 523 6.2. PLATNE TRANSAKCIJE ........................................................................................... 524 6.3. ROK IZVRŠENJA I DATUM VALUTE ................................................................... 526 6.4. PLAĆANJE U INOZEMSTVO ................................................................................. 526 6.4.1. Plaćanje bezgotovinskim putem ................................................................................ 526 6.4.2. Plaćanje u stranoj gotovini i čekovima .................................................................... 527 6.5. NAPLATA IZ INOZEMSTVA ................................................................................... 528 6.5.1. Naplata bezgotovinskim putem ................................................................................. 528 6.5.2. Naplata u gotovini i čekovima ................................................................................... 529 6.5.3. Statistika platnog prometa s inozemstvom .............................................................. 530 6.6. DEVIZNA BLAGAJNA .............................................................................................. 530 7. NAPLATE I PLAĆANJA U KUNAMA – U POSLOVIMA S

INOZEMSTVOM ........................................................................................................ 531

XX

8. PRENOŠENJE GOTOVINE I ČEKOVA PREKO DRŽAVNE GRANICE ......... 532 9. PLAĆANJA IZMEĐU REZIDENATA U STRANIM SREDSTVIMA

PLAĆANJA ................................................................................................................... 532 10. IZVJEŠĆIVANJE O POSLOVIMA S INOZEMSTVOM ...................................... 534 11. NADZORNA KNJIGA ............................................................................................... 534 12. KREDITNI POSLOVI S INOZEMSTVOM ............................................................ 535 12.1. OSNOVNE ODREDBE KREDITNIH POSLOVA S INOZEMSTVOM ............. 535 12.2. IZVJEŠĆIVANJE O KREDITNIM POSLOVIMA S INOZEMSTVOM ............. 536 12.3. MJESEČNO IZVJEŠĆE O KRATKOROČNIM KOMERCIJALNIM

KREDITIMA ................................................................................................................ 536 12.4. IZVJEŠĆE O OSTALIM KREDITNIM POSLOVIMA S INOZEMSTVOM ..... 536 12.5. GODIŠNJE IZVJEŠĆE O KREDITNIM POSLOVIMA ........................................ 537 13. DEVIZNI NADZOR ................................................................................................... 537

NEPROFITNE ORGANIZACIJE U SUSTAVU SPRJEČAVANJA PRANJA NOVCA I FINANCIRANJA TERORIZMA

1. UVOD ........................................................................................................................... 539 2. DEFINIRANJE POJMOVA I OBVEZNIKA ZAKONA O SPRJEČAVANJU

PRANJA NOVCA ........................................................................................................ 539 3. MJERE ZA SPRJEČAVANJE PRANJA NOVCA KOJE SE ODNOSE NA

NEPROFITNE ORGANIZACIJE .............................................................................. 540 3.1. PROCJENA RIZIKA PRANJA NOVCA ILI FINANCIRANJA

TERORIZMA ............................................................................................................... 541 3.2. DUBINSKA ANALIZA STRANKE, STRANKE, POSLOVNOG ODNOSA ..... 543 4. NAPLATE I PLAĆANJA U GOTOVINI ................................................................ 546

III. PLANIRANJEPLANIRANJE KOD NEPROFITNIH ORGANIZACIJA

1. UVOD ........................................................................................................................... 551 2. PRIJEDLOG IZGLEDA I SADRŽAJA FINANCIJSKOG

PLANA/PRORAČUNA NEPROFITNIH ORGANIZACIJA ................................ 552 2.1. PROCJENA PRIHODA .............................................................................................. 552 2.2. PLAN RASHODA ....................................................................................................... 553 2.2.1. Višegodišnje planiranje ............................................................................................... 556 2.3. UKLJUČIVANJE REZULTATA U FINANCIJSKI PLAN/PRORAČUN ............ 557 2.4. OBRAZLOŽENJE PRIJEDLOGA FINANCIJSKOG PLANA/PRORAČUNA .. 562 3. PLAN NOVČANIH TOKOVA ................................................................................. 563

IV. REVIZIJAREVIZIJA FINANCIJSKIH IZVJEŠTAJA I POSLOVANJA

NEPROFITNIH ORGANIZACIJA 1. UVOD ........................................................................................................................... 567

XXI

2. ZAKONSKI OKVIR ZA OBAVLJANJE REVIZIJE ............................................... 569 3. REVIZIJSKI PROCES ................................................................................................. 570 3.1. PLANIRANJE REVIZIJE ........................................................................................... 571 3.2. PROVEDBA REVIZIJSKIH POSTUPAKA ............................................................. 573 3.3. IZVJEŠĆIVANJE .......................................................................................................... 573 3.4. PRAĆENJE PROVEDBE PREPORUKA .................................................................. 576 4. REVIZIJA FINANCIJSKIH IZVJEŠTAJA I POSLOVANJA NEPROFITNIH

ORGANIZACIJA ......................................................................................................... 576 4.1. KRITERIJI ZA ODABIR SUBJEKATA REVIZIJE ................................................. 576 4.2. CILJEVI REVIZIJE NEPROFITNIH ORGANIZACIJA ....................................... 577 4.3. KRITERIJI ZA OCJENU PRAVILNOSTI POSLOVANJA ................................... 577 5. NAJČEŠĆE POGREŠKE ODNOSNO NEPRAVILNOSTI UTVRĐENE

REVIZIJOM NEPROFITNIH ORGANIZACIJA ................................................... 578 6. ZAKLJUČAK ............................................................................................................... 578

REVIZIJA FINANCIJSKIH IZVJEŠTAJA I POSLOVANJA POLITIČKIH STRANAKA

1. UVOD ........................................................................................................................... 581 2. PROVEDBA REVIZIJE FINANCIJSKIH IZVJEŠTAJA I FINANCIJSKOG

POSLOVANJA POLITIČKIH STRANAKA ............................................................ 582 2.1. CILJEVI I DJELOKRUG REVIZIJE ......................................................................... 582 2.2. KRITERIJI ZA OCJENU PRAVILNOSTI FINANCIJSKOG POSLOVANJA .... 583 2.3. MIŠLJENJE O FINANCIJSKIM IZVJEŠTAJIMA I POSLOVANJU ................... 583 3. POSTUPCI REVIZIJE ................................................................................................ 585 3.1. PROVJERA FINANCIJSKIH IZVJEŠTAJA ............................................................. 585 3.2. OBJAVA PODATAKA NA WEB STRANICAMA ................................................. 585 3.3. POSLOVNE KNJIGE .................................................................................................. 586 3.4. POPIS IMOVINE I OBVEZA ................................................................................... 586 3.5. STJECANJE PRIHODA .............................................................................................. 586 3.6. OSTVARENJE RASHODA ........................................................................................ 588 4. ŠTO POLITIČKE STRANKE TREBAJU PROVJERITI PRIJE POČETKA

REVIZIJE? ..................................................................................................................... 588 5. ZAKLJUČAK ............................................................................................................... 592

REVIZIJA FINANCIJSKIH IZVJEŠTAJA I POSLOVANJA NEZAVISNIH ZASTUPNIKA, ZASTUPNIKA NACIONALNIH MANJINA I NEZAVISNIH

ČLANOVA PREDSTAVNIČKIH TIJELA JEDINICA LOKALNE I PODRUČNE (REGIONALNE) SAMOUPRAVE

1. UVOD ........................................................................................................................... 595 2. PROVEDBA REVIZIJE FINANCIJSKIH IZVJEŠTAJA I FINANCIJSKOG

POSLOVANJA NEZAVISNIH ZASTUPNIKA, ZASTUPNIKA NACIONALNIH MANJINA I NEZAVISNIH ČLANOVA PREDSTAVNIČKIH TIJELA ..................................................................................... 596

2.1. CILJEVI I DJELOKRUG REVIZIJE ......................................................................... 596 2.2. KRITERIJI ZA OCJENU PRAVILNOSTI FINANCIJSKOG POSLOVANJA .... 597 2.3. MIŠLJENJE O FINANCIJSKIM IZVJEŠTAJIMA I POSLOVANJU ................... 597

XXII

3. POSTUPCI REVIZIJE ................................................................................................ 598 3.1. PROVJERA FINANCIJSKIH IZVJEŠTAJA ............................................................. 598 3.2. OBJAVA PODATAKA NA WEB STRANICAMA ................................................. 599 3.3. POSLOVNE KNJIGE .................................................................................................. 599 3.4. POPIS IMOVINE I OBVEZA ................................................................................... 600 3.5. STJECANJE PRIHODA .............................................................................................. 600 3.6. REVIZIJA RASHODA ................................................................................................ 601 4. ŠTO NEZAVISNI ZASTUPNICI, ZASTUPNICI NACIONALNIH

MANJINA I NEZAVISNI ČLANOVI PREDSTAVNIČKIH TIJELA JLP(R)S TREBAJU PROVJERITI PRIJE POČETKA REVIZIJE? ........................ 601

5. ZAKLJUČAK ............................................................................................................... 605

V. RAD NEKIH NEPROFITNIH ORGANIZACIJAOSNIVANJE UDRUGA

1. UVOD ........................................................................................................................... 609 1.1. POJAM .......................................................................................................................... 609 1.2. PRAVNA OSOBNOST ............................................................................................... 610 2. STATUSNA PITANJA ................................................................................................. 611 2.1. BROJ OSNIVAČA ....................................................................................................... 611 2.2. NAZIV UDRUGE ........................................................................................................ 611 2.3. STATUT ........................................................................................................................ 611 2.4. DJELATNOST .............................................................................................................. 612 2.5. TIJELA UDRUGE ....................................................................................................... 612 3. POSTUPAK OSNIVANJA .......................................................................................... 613 3.1. ZAHTJEV ZA UPIS .................................................................................................... 613 3.2. REGISTRACIJA UDRUGA ....................................................................................... 614 4. ZAKLJUČAK ............................................................................................................... 615

ŠPORTSKE ORGANIZACIJE 1. UVOD ........................................................................................................................... 623 2. ŠPORTSKA DJELATNOST ...................................................................................... 623 3. ŠPORTSKE UDRUGE ................................................................................................ 624 3.1. ŠPORTSKI KLUB I ŠPORTSKO DRUŠTVO .......................................................... 625 4. OBLICI UDRUŽIVANJA ........................................................................................... 625 4.1. PROFESIONALNI STATUS ŠPORTSKIH KLUBOVA ......................................... 628 5. ŠPORTSKI KLUBOVI U POREZNOM SUSTAVU ............................................... 628 5.1. OPOREZIVANJE DOHODAKA ............................................................................... 628 5.1.1. Općenito ........................................................................................................................ 628 5.1.2. Neoporezivi primitci športaša ................................................................................... 630 5.1.2.1. Naknade ........................................................................................................................ 634 5.2. POREZ NA DODANU VRIJEDNOST .................................................................... 635 5.2.1. Porezni obveznik ......................................................................................................... 635 5.2.2. Neke posebnosti u vezi s PDV-om ........................................................................... 637 5.2.2.1. Računi ........................................................................................................................... 637

XXIII

5.2.2.2. Priručnici ...................................................................................................................... 638 5.2.2.3. Prodaja pića u športskim klubovima ........................................................................ 638 5.2.3. Pretporez ....................................................................................................................... 638 5.2.4. Usluge s elementom inozemnosti ............................................................................. 641 5.3. OPOREZIVANJE DOBITKA .................................................................................... 641 6. ISPLATE DEVIZNIM NEREZIDENTIMA ............................................................ 641 7. TREBA LI UDRUGA ISPOSTAVITI RAČUN I KADA NIJE POREZNI

OBVEZNIK? ................................................................................................................. 642 8. PLAĆANJE GOTOVINOM U INOZEMSTVU ..................................................... 643 9. JOŠ O DAROVANJIMA I SPONZORSTVIMA ..................................................... 644 10. OSLOBOĐENJE OD PLAĆANJA CARINE ........................................................... 644 11. TRGOVINA .................................................................................................................. 644

SINDIKATI 1. UVOD ........................................................................................................................... 647 2. PRAVNI TEMELJI POSTOJANJA SINDIKATA I SINDIKALNIH

PODRUŽNICA ............................................................................................................ 647 3. IMOVINA SINDIKATA I SINDIKALNIH PODRUŽNICA ................................ 649 3.1. STJECANJE IMOVINE .............................................................................................. 649 3.2. PRISILNO IZVLAŠTENJE NAD IMOVINOM ..................................................... 650 3.3. PODJELA IMOVINE SINDIKATA .......................................................................... 650 4. POREZNI POLOŽAJ .................................................................................................. 651 5. TEMELJNE POSTAVKE KNJIGOVODSTVA ........................................................ 653 6. ZAKLJUČAK ............................................................................................................... 653

OSNIVANJE ZAKLADA 1. UVOD ........................................................................................................................... 655 1.1. POJAM .......................................................................................................................... 655 1.2. ZAKLADNIŠTVO U RH ........................................................................................... 656 2. POSTUPAK OSNIVANJA .......................................................................................... 656 2.1. OSNIVAČI .................................................................................................................... 656 2.2. OSNIVAČKI AKT ....................................................................................................... 656 2.3. OSNIVANJE ZAKLADE MORTIS CAUSA ............................................................. 658 2.4. STATUT ........................................................................................................................ 658 2.5. ZAKLADNA TIJELA .................................................................................................. 659 2.6. STRANE ZAKLADE ................................................................................................... 660 3. ZAKLJUČAK ............................................................................................................... 661

VI. PRAVNI OKVIRUREDBA O RAČUNOVODSTVU NEPROFITNIH ORGANIZACIJA .............................. 671ZAKON O RAČUNOVODSTVU ............................................................................................... 719ZAKON O UDRUGAMA ............................................................................................................ 721

XXIV

PRAVILNIK O OBRASCIMA I NAČINU VOĐENJA REGISTRA UDRUGA REPUBLIKE HRVATSKE I REGISTRA STRANIH UDRUGA U REPUBLICI HRVATSKOJ .......................................................................................................................... 737

ZAKON O ŠPORTU ................................................................................................................... 759ZAKON O RADU ....................................................................................................................... 803ZAKON O ZAKLADAMA I FUNDACIJAMA ...................................................................... 813ZAKON O VOLONTERSTVU ................................................................................................. 833PRAVILNIK O SADRŽAJU IZVJEŠĆA O OBAVLJENIM USLUGAMA ILI

AKTIVNOSTIMA ORGANIZATORA VOLONTIRANJA ............................................ 847ETIČKI KODEKS VOLONTERA ............................................................................................. 851ZAKON O TEHNIČKOJ KULTURI ........................................................................................ 857PRAVILNIK O UVJETIMA ZA OBAVLJANJE DJELATNOSTI TEHNIČKE

KULTURE .............................................................................................................................. 869ZAKON O USTANOVAMA ...................................................................................................... 873ZAKON O HUMANITARNOJ POMOĆI (vrijedi do 30. lipnja 2011.) ............................. 891ZAKON O HUMANITARNOJ POMOĆI ............................................................................... 895ZAKON O TURISTIČKIM ZAJEDNICAMA I PROMICANJU HRVATSKOG

TURIZMA .............................................................................................................................. 905ZAKON O PRAVIMA SAMOSTALNIH UMJETNIKA I POTICANJU KULTURNOG

I UMJETNIČKOG STVARALAŠTVA ............................................................................... 935ZAKON O POLITIČKIM STRANKAMA ............................................................................... 941ZAKON O FINANCIRANJU POLITIČKIH AKTIVNOSTI I IZBORNE PROMIDŽBE 949PRAVILNIK O NAČINU VOĐENJA EVIDENCIJA I IZDAVANJA POTVRDA O

PRIMITKU DOBROVOLJNIH PRILOGA (DONACIJA) I ČLANARINA, IZVJEŠĆIMA O PRIMLJENIM DONACIJAMA ZA FINANCIRANJE IZBORNE PROMIDŽBE I IZVJEŠĆIMA O TROŠKOVIMA (RASHODIMA) IZBORNE PROMIDŽBE TE FINANCIJSKIM IZVJEŠTAJIMA ZA FINANCIRANJE IZBORNE PROMIDŽBE ..................................................................................................... 975

ZAKON O VATROGASTVU .................................................................................................... 1009ZAKON O OBRTU ..................................................................................................................... 1033ZAKON O HRVATSKOJ GOSPODARSKOJ KOMORI ........................................................ 1039ZAKON O PRAVNOM POLOŽAJU VJERSKIH ZAJEDNICA .......................................... 1045ZAKON O HRVATSKOM CRVENOM KRIŽU ..................................................................... 1053