Skripta II Parcijala, Tehnička Dijagnostika

7/23/2019 Skripta II Parcijala, Tehnička Dijagnostika

http://slidepdf.com/reader/full/skripta-ii-parcijala-tehnicka-dijagnostika 1/20

Tehničkadijagnostika

Ais Gergid, Hasan Softid, Anan Avid, Alin Avid

DRUGA PARCIJALA



DRUGA PARCIJALA Tehnička dijagnostika

1

1. Subjektivni postupci tehničke ijagnostike?

Subjektivno ispitivanje je zaključivanje o karakteristikama i pojavama na bazi osjedaja oirom,

zvučnim efektima, čulom mirisa, okusa ili vizualno. Osnovni subjektivni postupci ispitivanja u

tehničkoj ijagnostici su:

- ispitivanje zvukom;

- vizuelna kontrola (ispitivanje);

- ispitivanje boja i mirisa;

- ostali postupci (opšti, lokalni, specijalni i laboratorijski)

Subjektivno ispitivanje zvuka je jeno o najstarijih ijagnostičkih postupaka. Stvaranje zvukapri rau jenog tehničkog sistema je neprijatna pojava. Vizuelna kontrola je nezamjenljiva i

prva ijagnostička metoa. Najpouzaniji i najvažniji instrument za tehničku ijagnostiku je

ljusko oko, jer ono osjeda i razlikuje svjetlost po boji, sjaju i intenzitetu. Često se na osnovu

boje ijelova, uslje oređene fizičke promjene sistema koji se posmatra može ijagnosticirati

stanje tehničkog sistema. Često je izražena promjena boje pri promjeni temperature (npr.

usijanost, termografija). Miris se koristi za kvalitativne ocjene tehničkog stanja, jer je skoro

nemogude vršiti kvantitativna mjerenja mirisa.




2

2. Postupak mjerenja temperature (osnovne karakteristike, uticaj

termičkog stanja na ijelove tehničkog sistema, uticaj povišenih

temperature na materijale dijelova sistema, metode mjerenja

temperature) ?

Prisustvo ili odsustvo temperature, njena visina, raspodjela ili odstupanje od normalne

vrijednosti aju osta preciznu procjenu tehničkog stanja sistema. Pradenjem temperature

omogudeno je:

- a se manuelno kontroliše temperature ili a se vrši nazor na pravilnim

kontrolisanjem temperature;

- da se otkrije promjena temperature usljed neispravnog rada dijela sistema;

- a se otkrije promjena u provođenju toplote kroz ili van njega, izazvana neispravnim

radom sistema ili stvaranjem naslaga u sprovodnim dijelovima.

Pradenjem temperature obijamo termičko stanje koje nam omogudava blagovremeno

pronalaženje neispravnih ijelova u sistemu, sprečavanje težih otkaza kao i obijanje niza

važnih poataka za statističku analizu, analizu kvaliteta, trajnost sistema kao i perioičnost

akitivnosti oržavanja.

U ijelovima tehničkih sistema, termičko stanje manifestuje se kao:

- termičko naprezanje,

- termičke eformaeije, i

-

termičke ilatacije .

Da bi se ostvarila ogovarajuda pouzanost i gotovost tehničkih sistema, neophono je

efinisati kriterijume ozvoljenog termičkog stanja. S obzirom na to a termičko stanje

neminovno ovoi o umanjenja karakteristika čvrstode dijelova, pradenjem termičkog stanja

možemo to umanjenje kvalitativno izraziti.Kada se razmatra termičko stanje tehničkih

sistema da bi se sagledali njegovi efekti, mora se podi o izvora toplotne energije u sistemu.

U ijelovima izloženim temperaturi vedoj o 460° C I ejstvu unutrašnjeg pritiska pare olazi

o kontinualne plastične eformacije poznate kao puzanje.Trajna čvrstoda kao mjera otpora

koju materijal pruža propisanoj eformaciji puzanja (npr. 1%) za oređeno vrijeme (npr.10⁵h) prestavlja polaznu osnovu za proračun ijelova sistema koji rae u naveenim uslovima.

Mjerenje temperature može se izvesti:kontaktnim termometrima, termoparovima,

termistorima, temperaturnim kredama I bojama I infracrvenim detektorima.Metode mjerenja

oređuju se na osnovu mjernog mjesta mjerenja temperature. Nijena metoa merenja nije

univerzalno primjenljiva ved je ograničena svojim karakteristikama, bilo a je riječ o

površinskim mjerenjima temperature, bilo o unutrašnjosti nekog uređaja.




3

3. Postupak mjerenja ugaone brzine I broja obrtaja?

Mjerenje ugaone brzine i broja obrtaja koristi se za provjeru rada motora, turbogeneratora,

vretena alatnih mašina it.Osim toga mjerenje brzine vozila svodi se na mjerenje ugaone

brzine. Pribore za m jerenje ugaone brzine obrtanja vratila mašine nazivamo tahometri.Po

principu rada oni mogu biti: mehanički (centrifugaini,frikcioni, vibracioni ), magnetnoindukcioni,

električni, elektroimpulsni, fotoelektrični i stroboskopski.

4. Vibracija, kao parametar tehničkog stanja sistema (opšta

svojstva, uzročnici nastajanja vibracija, karakteristike vibracija,

nivo kompleksnih-složenih vibracija, karakteristike buke-šuma)?

U posljednje vrijeme razvijena je potpuno nova tehnologija mjerenja vibracija i zvuka koji zbog

svog generisanog saržaja prestavljaju jedan od na jznačajnijih_inikativnih pokazateljasveukupnog inamičkog stanja mašine kao sistema ili pojeinih njenih sastavnih ijelova.Uz

pomod vibracija može se pratiti stanje velikog broja tehničkih sistema.

Uzrok vibracija mora da bude sila koja se mijenja iIi prema svom pravcu iIi prema svojoj veličini.

Svaki uzrok vibracija ima svoje karakteristike.

Osnovne karakteristike koje identifikuju vibracije su:

- frekvencija vibracija,

- amplituda vibracija,

- brzina vibracija, i

-

ubrzanje vibracija.

Stvarni saržaj karakteristika je u činjenici a se one koriste za etekciju I opisivanja neželjenog

ponašanja sastavnih ijelova i/ili sistema.

Pri ocjenjivanju nivoa vibracija treba mjeriti fazu, koja omoguduje primjenu pogonijeg načina

za upoređivanje jenog kretanja sa rugim. Nije cilj da se odredi koliki nivo vibracija neki deo

sistema može a izrži prije nego što otkaže, ved a se postigne ogovarajuža opomena u

pogledu smetnji, tako da se one mogu eliminisati prije otkazivanja sistema. Prilikom utvrdivanja

prihvatljivih nivoa vibracija sistema, treba razmotriti iskustvo i činioce kao što su: bezbjenost,

troškovi otklanjanja neispravnosti,troškovi uslje zastoja u proizvonji, važnost sistema utehnološkom lancu proizvonje.

Slično vibracijama, buka ima čitav niz karakteristika neophonih za njeno efinisanje ili

opisivanje:

- brzina rasprostiranja;

- frekvencija;




4

- talasna užina.

5. Mjerenje vibracija?

Vibracije se registruju analognim putem - pretvaranjem mehaničkih pomjeranja u analogne

električne signale (strujne ili naponske). Instrumentalni set, prilagođen upotrebi u pogonskim

uslovima, sastoji se od pretvarača, m jernog instrumenta sa pojačavačem i fiItera. Pretvarači

vibracija mogu da budu kontaktni i beskontaktni, pri čemu prvi mjere apsolutne, a drugi

relativne vibracije. Kontaktni pretvarači mogu mjeriti ubrzanje vibracija (piezoelektrični), brzinu

(induktivni) i pom jeranje (seizmički). Beskontaktni pretvarači se uglavnorn izvode na

induktivnom iIi kapacitivnom principu. Instrumenti za mjerenje vibracija mogu se svrstati

kao:

- mjerni uređaji (za perioične kontrole vibracija),

- kontrolni uređaji (za kontinualnu kontrolu vibracija),

-

analizeri (poesivi filter za izvajanje pojeinačnih frekvencija kompleksne vibracije).

6. Analiza vibracija, interpretacija podataka?

Analiza vibracije vrši se kaa perioične kontrole ukupnih vibracija ili buke na tehničkim

sistemima otkrivaju njihovo značajno povedanje. Ova analiza treba a se vrši na početku

izvođenja programa oržavanja prema stanju, kako bi se utvrilo tehničko stanje sistema.

Postupak analize može se poijeliti u vije faze:

- prikupljanje podataka;

- interpretacija I obrada podataka.

Potpunije analize izvoe se u laboratorijskim uslovima, korištenjem kvalitetnih analizera koji

imaju široke mogudnosti amplitune moifikacije I frekventne transformacije.

Postoji mnogo kriterijuma pomodu kojih se jeno utvrđeno stanje tehničkog sistema može

eklarisati kao stabilno ili nestabilno, onosno kao obro ili loše. Zajenička osobina svih ovih

prilaza, zasnovanih najčešde na uporeivanju onosa fizičkih veličina izlaza (npr. buke iIi

vibracija) I ulaza (npr. sila i momenata) jenog mašinskog sistema - u funkciji frekvencije

svakako je zavisnost od usvojenih teoretskih modela. Razumljivo a im otua i praktičnaprimjenljivost ostaje ograničena, bilo a pretpostavljaju komplikovan metoološki postupak,

bilo a postavljeni moeli ne mogu ovoljno vjerno interpretirati osobine realnog mašinskog

sistema.




5

7. Pristup tehničkoj ijagnostici pomodu kontrole vibracija

Po mehaničkim vibracijama, u opštem slučaju, porazumijevamo oscilatorno kretanje krutogtijela u onosu na njegov ravnotežni položaj. Uzrok krenjanja je poremedajna prinuna sila kojapo svojoj priroi može biti eterminisana ili slučajna.

ANALIZA VIBRACIJA

Postupak frekventnog razlučivanja naziva se frekventna analiza, a kao njen krajnji rezultat

obija se frekventni spektar. To se postiže filtriranjem signala vremenskog zapisa vibracija u

instrumentu zvanom analizer.

PRIKUPLJANJE PODATAKA

Izbor reprezentne veličine stanja, izbor broja i raspore mjernih mjesta, izbor filtera optimalnihkarakteristika samo su neki o najznačajnijih elemenata veoma važnog procesa pripreme.

INTERPRETACIJA PODATAKA

Poslije korištenja metoa za obijanje potrebnih poataka za analizu vibracija i buke slijedi

ispitivanje registrovanih poataka i utvrđivanje značajnih vrijenosti za frekvenciju vibracijakoja je utvrđena. Obično se letimično poglea svaka kolona sa poacima o frekvenciji i zaokruži

jena,vije ili tri najznačajnije vrijednosti amplitude.

PRISTUP TEH.IJAGNOSTICI POMODU KONTROLE VIBRACIJA

Cjelokupan ijagnostički prilaz polazi o činjenice a svaki poremedajni uzročnik generiše

vibracije tačno oređenog karaktera, prepoznatljive prije svega po frekvenciji kao ključnom

parametru. Pri tome, identifikacija dominantnih parcijalnih komponenti postavljena je na

korištenju asimiliranog stanja i iskustva o specifičnim karakteristikama potencijalne slike

oscilovanja pokretnih maš.ijelova.

8. Utvrđivanje uzroka neispravnosti tehničkog sistema – uzroci

nastanka vibracija

Uzrok vibracija mora a bue sila koja se mijenja ili po svom pravcu ili prema svojoj veličini.

Svaki uzrok vibracija ima svoje karakteristike. U opštem slučaju zvučni talasi mogu biti

generisani kao posljedica: vibriranja čvrstih tijela u elastičnim sreinama gje su generisanje

vibracije pradene ogovarajudim zvučnim signalima, strujanja fluia preko čvrstih tijela,

turbulentnog miješanja.




6

Uzroci nastanka vibracija:

1. Vibracije nastale uslje neuravnoteženosti masa rotora obrtnih mašina,

2. Vibracije nastale uslje poremedaja centričnosti (nesaosnosti),

3. Vibracije nastale uslje ekscentričnosti,

4. Vibracije nastale uslje neispravnih kotrljajudih ležaja,

5. Vibracije nastale uslje neispravnih kliznih ležaja ,

6. Vibracije nastale uslje mehaničke labavosti (zazora između ijelova),

7. Vibracije nastale uslje ejstva pogonskih kaiševa (zbog oscilatorne energije kajiševa) ,,

8. Vibracije nastale uslje problema na zupčanicima,

9. Vibracije električnog porijekla,

10. Vibracije nastale u rezonantnom poručju,

11. Vibracije nastale uslje jelovanja aeroinamičkih i hirauličnih sila ,

12. Vibracije nastale uslje jelovanja naizmjeničnih sila,

13. Vibracije nastale usljed trenja,

14. Vibracije nastale uslje „pulzacija“.

9. Postupci za ijagnostiku stanja kotrljajudih ležaja

Kod ispitivanja temperature dozvoljena granica je do 60oC bez dodatnog zagrijavanja okoline.

Kaa govorimo o ispitivanju šuma koji prouzrokuje ra ležaja postoje vije metoe:

- Primitivna metoda (oređena metalna šipka postavljena na ležaj),

- Električni stetoskop (koji spaa u kategoriju objektivnih postupaka).

Metoda envelope (promjenljivog) ubrzanja spada u kategoriju objektivnih postupaka mjerenja

tj. mjere se vibracije koje prouzrokuje oređeni ležaj u toku eksploatacije. Neostatak mjerenja

ubrzanja je osjetljivost na pruge izvora vibracija.




7

1. Uzroci otkaza kotljajudih ležaja

- Neogovarajude pomazivanje, - Neogovarajuda montaža, - Granica zamora,

- Ostali uzroci.

2. Metoda udarnog impulsa (SPM metoda)

U momemtu uara između va uarna tijela, talas se po pritiskom širi kroz materijal obatijela. Kaa front talasa uari u pretvarač uarnog impulsa to de prouzrokovati prigušenuoscilaciju referentne mase.

3. Uticaj pomazivanja na stanje ležaja

4. SPM instrumenti

5. Analiza stanja kotroljajudih ležaja pomodu koova

10. Postupci ispitivanja (kontrole) bez razaranja – klasifikacija

ispitivanja (kontrole) bez razaranja

Kontrola bez razaranja ili efektoskopija uključuje razrau tehnologije etekcije grešaka i

procjene uticaja grešaka na kvalitet materijala sastavnih jelova sistema.Metoe kontrole bez

razaranja se temelje na fizičkim svojstvima materijala koji se ispituje.

Svaka meoa namjenjena je etekciji oređene grupe grešaka vezane nekom zajeničkom

karakteristikom ili ipak sprovođenju oređenog mjerenja .Metoe su pogone za prognozu

nivoa pouzdanosti sistema.Osnovne prednosti metoda kontole bez razaranja su:

Mogu se sprovoditi direktno na dijelu ili konstrukciji ,nezavisno od cjene

Mogude sprovesti 100%kontrolu

Uzorak je reprezentativan

Isti objekti mogu se ispitati s više metoa

Može se vršiti kontrola objekta u eksplotaciji

Mogu se pratiti komulatativni efekti uticaja grešaka

Može se pratiti uticaj mehanizam loma ijelova sistema

Nije potrebno priprema objekta za sprovođenje kontrole osim čišdenja

Oprema za ispitivanje je u principu pokretna

Osnovna ograničenja:

Svojstva objekta u vedini se mjeri inirektno

Pojeine metoe zahtjevaju pojačanu zaštitu na rau

Intepretacija rezultata kontrole zahtjeva obučeni kaar




8

Pojela metoa prema fizičkim svojstvima:

1. Zvučne metoe

2.

Metode kapilarnosti3. Megnetske metode

4. Optičke metoe

5. Radijaciske metode

6. Radiotalasne metode

7. Toplotske metode

8. Proticanje metode

9. Električne metoe

10. Elektromagnetske metode




9

11. Postupak magnetske kontrole – magnetska ispitivanja

Ovom metoom ispitivanja mogu se otkriti vrlo sitne greške koje se javljaju ispo površine

oređenog materijala kao što su:

- Sitne pukotine,

- Gasni mjehurudi,

- Isključci ispo površine koji prekiaju tok magnetne linije.

Za nanošenje magnetnih čestica na koma koriste se va načina: mokri i suhi.

Mokri način sastoji se o toga a se koma prska tečnom smjesom magnetnih čestica.

Ko suhog načina preko ijela koji se ispituje raspršuje se prah magnetnih čestica,a zrna su pri

tome nešto krupnija nego ko mokrog načina.

12. Postupak ispitivanja zasnovan na magnetnoj memoriji

metala

Da bi se na vrijeme izbjeglo razaranje ijelova i konstrukcije mogude je ovom brzom metoom,

bez prethone pripreme površine ispitivanja, a sa greškom manjom o 10% locirati potencijalne

uzročnike havarija i oreiti nivo napona koji je izazivaju.

Za izvršenje proceure ijagnostikovanja koriste se prenosni kompaktni uređaji – magnetometri

u kompletu sa ferosonažnim konvertorima – avačima.

Magnetizacija oređenog mašinskog ijela vrši se tako što se oba izvora magnetisanja priključe

na komad – uspostavi se magnetno polje i nakon toga se pomodu magnetnih čestica v rši

postupak otkrivanja greške u materijalu.




10

13. Postupak penetracije

Penetrirajude tečnosti su najstariji postupak ispitivanja bez razaranja. Zahvaljujudi svojoj

jenostavnosti i pouzanosti i anas se široko primjenjuje, usavršava i razvija.

Penetrantne metoe primjenjuju se pri oređivanju površinskih grešaka, kao što su

naprsline,zarezi,pore i sl.

Ove metoe su zasnovane na primjeni kapilarnih sila. Mogu se konstatovati greške čija je širina

veda o 0,001 mm i ublje o 0,01 mm

Osobina nekih tečnosti a zbog izrazito malog površinskog napona proiru u uske pukotine i

procjepe iskorištena je za otkrivanje ovakvih efekata (sl.1).

Naveenu osobinu imaju tečnosti koje su u principu organske priroe: alkohol,biljna i mineralna

ulja i u novije vrijeme čitav niz sintetičkih materijala i njihovih mješavina.

Najčešde ispitivani io nije čist , a eventualne naprsline su popunjene ili prikrivene naslagama

različite priroe . Neophono je prvo temeljito očistiti io, ili mehanički, ili pogonim organskim

rastvaračem. Ovo je najvažnija faza ispitivanja jer je mogudnost greške u ostalim fazama

zanemarljiva. Nakon čišdenja i sušenja, nanosi se penetrirajuda tečnost, koja proire u sve

naprsline i pukotine. Trajanje procesa penetriranja zavisi od vrste penetranta, materijala koji se

ispituje i oblika i dimenzije defekta.

Sleeda faza je pranje koje se vrši voom ili specijalnim rastvaračem.

Nakon sušenja, na ispitivani premet se nanosi srestvo koje ima afinitet a reaguje sa

penetrantom (razvijač), a ujeno služi i kao kontrastno srestvo. Boja mu je obično bijela, tako

da penetrant (na jčešde ljubičasto-crveni) koji je izvučen iz naprsline postaje lako uočljiv, a time i

oblik i imenzija efekta. Dubina i širina procjepa ocjenjuju se na osnovu intenziteta boje , tj.

količine penetranta koji je reagovao.

14. Postupak holografije

Holografija je fotografski postupak bez sočiva pomodu koga je mogude optičke talase

rekonstruisati na oređenom mjestu u prostoru a bi se utvrile amplitue i raspojela faza. Da

bi se dobio hologram, potrebna je koherentna svjetlost – vremenski i prostorno. Ova metoda




11

ijagnostike može se koristiti upoređivanjem va stanja iz va različita vremenska trenutka pri

promjeni opteredenja (naprimjer napritisak ili popritisak, zamora na savijanje i pa vibracije

pri mjerenju krutosti mašina i r.) za utvrđivanje lijepljenih i zavarenih spojeva, u

avioindustriji,medicini itd.

15. Postupak ultrazvuka - ultrazvučna ispitivanja

Ultrazvučna efektoskopija je zasnovana na sposobnosti ultrazvučnih talasa a u viu

usmjerenog snopa prodiru kroz materijal, a odbijaju se od raznih nehomogenosti. To

omogudava otkrivanje raznih grešaka, čak i kaa su one u ubini materijala tj. kaa je primjena

magnetne metoe nemoguda, a primjena rengenskih i gama zraka ograničena ebljinom

materijala.

Ultrazvuk je zvuk koji je generisan izna ometa ljuskog sluha, obično preko 20 kHz.

Ultrazvučna metoa (postupci), se može prilagoiti i materijalima (ijelovima sistema) koji nisu

feromagnetni, i može otkriti neostatke (metalne pločice, pukotine) koji su prilično duboko u

unutrašnjosti komaa.

Ova metoda predstavlja kao uslov – a materijal (io sistema) bue provonik zvučnih talasa i u

praksi se može primjenjivati na skoro svim materijalima, o metala savršene metalurške

strukture pa sve do betona za mostove, brane itd.

Poručje u kojem je ultrazvučna metoa pronašla primjenu je u ispitivanju ko zavarivanja,

uopšte, a posebno ko specijalnih tipova zavarivanja.

16. Postupak ispitivanja vrtložnim strujama

Ovaj postupak vrtložne struje u praksi prikazuje dvije karakteristike:

- Mjerenje je inirektno i zato zahtijeva (po potrebi) bažarenje instrumenta za svaku seriju

predmeta dijelova u ispitivanju,

- Vrši se kontrola bez stvarnog oira sa premetom;

Postupak je vrlo jenostavan, brz, može se automatizovati i nije preskup.

Ova metoa se najčešde primjenjuje za:

-otkrivanje pukotina i uključaka

-otkrivanje razlika u sastavu, mikrostrukturi i dr. osobinama metala

-mjerenje debljine magnetske neprovodne obloge na metalu




12

17. Postupci radiografije i gamagrafije

Pod terminom radiografija podrazumijevamo proces fotografisanja izveden upotrebom

rengenskih zraka ( nazvanih još X-zracima)

Gamagrafija je oblik raiografije koji, međutim, koristi gama zrake ali se temelji na istim

teoretskim principima.

Radiografija – Ispitivanje rengenskim zracima naišlo je na veliku primjenu ko utvrđivanja

unutrašnjih efekata i uopšte na nehomogenost materijala (ijela sistema) . Ovo ispitivanje

zasnovano je na sposobnosti rendgenskih zraka da prolaze kroz razne materijale. Prilikom

prodiranja zraka kroz metale dolazi do njihove apsorpcije, tj. zraci slabe. Ovo slabljenje je manje

ako zraci nailaze na greške i nehomogenosti tj. taa je manja apsorpcija.

Druga važna osobina rengenskih zraka je a jeluju na fotografsku ploču ostavljajudi zacrnjenja

različitog stepena (foto-efekat), kao i da na fluoroscentnim ekranima izazivaju fluoroscenciju.

Gamagrafija – ispitivanje gama zracima – Gama-zraci nastaju prilikom prironih ili vještačkih

radioaktivnih materijala, a imaju iste osobine kao i rengenski zraci. Oni takođe proiru kroz

materijal (io sistema) u kome se apsorbuju u vedoj ili manjoj mjeri, ved u zavisnosti o toga a

li prolaze kroz homogeni materijal ili nailaze na neke greške, a prilikom ejstva na fotografsku

ploču takođe ovoe o razlaganja emulzije. Međutim, njihova talasna užina je manja o

talasne užine rengenskih zraka i iznosi do cm , pa uslijed toga gama zraci imaju

vedu mod proiranja.

18) Postupak mjerenja pritiska

Često olazi o otkaza ijelova tehničkih sistema zbog maximalnog pritiska i oscilacija

pritiska u dijelovima sistema.

Za mjerenje pritiska često se koriste manometri. Manometri imaju oređenu inerciju i ne mogu

registrovati kratko trajanje pritiska. Manometri mogu a se prikljuce pomodu cijevnog zavoja na

svako mjesto ciklusa. Za ispitivanje pojave mjerenje toka pritiska u cjevima preporučuje seopsliživanjem „boljim“ mjernim uređajima ili njihovo razvijanje o slučaja o slučaja.

Metode mjerenja max. Pritiska

Da bi se obio željeni rezultat mora a se postavi više zahtjeva na jenoj izvebi koja treba a

mjeri „špic“ pritiska:




13

a) uređaji moraju a pokazuju postojede onose pritiska po mogudnoti bez greške i zakašnjenja,

b) pobudna osjetljivost mora a bue izna najvede frekvencije koja se očekuje u sistemu,

c) mjerni uređaji ne smiju a reaguju na mehaničke oscilacije ,

) opsluživanje treba a bue što jenostavnije,

e) potrebni el. priključci moraju a se oaberu tako a ogovaraju uobičajenim naponima i

frekvencijam itd.

Uređaj za snimanje pritiska

Za snimanje pritiska upotrebljava se kvarc-kristalni uređaj za snimanje ,koji rai na

piezoelektričnom principu, tako a postojedi pritisak na mjernom mjestu pretvara u napon.

19) Postupak kontrole produkata habanja i sagorijevanja (dijagnoza

tehničkog stanja triboloških sklopova, ispitivanje promjena svojstava

maziva)

Dijagnoza tehničkog stanja triboloških sklopova

Dijagnostika tribomehaničkih sistema ima veoma značajnu ulogu u razvoju teorije i

prakse trenja,habanja i pomazivanja.U posljenje vrijeme posebna pažnja se

posveduje razvoju savremenih uređaja i metoa za pradenje promjene stanja

tribomehaničkih sistema.Sa aspekta pradenja najvažniju fazu tribološkog

ijagnosticiranja prestavlja stvaranje ijag.kompleksa koji praktično realizuje ieju

prepoznavanja stanja tribološkog sistema. Jean o najvažnijih ijag.problema

uovakvim slučajevima je uspostavljanje korelacije između parametara čestica

habanja i samoga režima habanja. Neavno je preložen novi originalni meto ocjene

parametara čestica habanja u realnom vremenu čija suština je u tome a se ulje iz

uljnog provonika ovoi u specijalni turboprovonik i propušta kroz malu deliju oko

koje su postavljena 4 elektromagneta, koji stvaraju obrtno mag.polje( slika 8.3)




14

Ispitivanje promjena svojstava maziva

Maziva i ulja su materije posebnih svojstava koje se koriste:

1. Smanjenje trenja između pokretnih ijelova mašine,

2. apsorbuje toplotu,

3. prikupljanje nečistoda,

4. zaštita o korozije,

5. zaptivanje zazora između oirnih površina

Maziva i ulja prema izvoru razlikujemo na :

-biogena maziva i biljna ulja,

-mineralna ulja

-sintetička ulja




15

Prema primjeni razlikujemo sleede vrste ulja :

-mašinsko ulje,

-motorno ulje,

- ulje za prenosnike snage (reuktori, mjenjači it ),

-ulje za precizne uređaje,

-ulja za pomazivanje i hlađenje.

Maziva u suštini prestavljaju mješavinu oko 80 % ulja, 5-10 % zgušdivača i 10-15 % aditiva.

Karakteristike kojima su označena meziva i ulja su:

-viskoznost na različitim temperaturama,

-temperatura paljenja,

-neutralizacioni broj,

-saržaj nerastvorljivih materijala u organskim rastvaračima,

-saržaj goriva i saržaj vode,

-boja

Ako ulje u sebi ima jako puno nečistoda (prerađeno ulje ) njegov izgle je pretežno crne boje.

Golim okom se ne primjeduje čestice manje o 40 mikrona.

Ko ulja nove generacije izgle je ograničen jer je ko njih čađ suspenovana, tamna i

neprovina čak i crna.

20) Dijagnosticiranje stanja ulja i maziva

Saržano u pitanju 19)




16

21) Utvrđivanje stanja sistema na bazi analize ulja i masti

Uzimanje uzoraka je osnovni preduslov za dobijanje pouzdanih rezultata u analitici

istrošenih čestica. Uzorci ulja treba a omogudavaju obijanje prosječnog sastava ukupnog ulja.

Za oređivanje oblika i veličine istrošenih čestica često se primjenjuje, polarizacioni svjetlosni

mikroskop sa svjetlosnim izvorima .

Porijeklo istrošenih čestica –razlika između metalnih i nemetalnih čestica može se utvriti

naveenim mikroskopom. Razne metalne čestice oređuju se prema boji. Uvođenjem gasova,

isparenja ili drugih reagenasa izaziva se promjena boje . Ovo nam je bitno iz razloga da

odredimo mjesto habanja našeg sistema.

Oblik i veličina istrošenih čestica – Na osnovu oblika i veličine istrošenih čestica obijaju se

poaci o stanju istrošenosti. Osnovni tipovi vrsta habanja su ahezivno habanje, abrazivnohabanje , tribohemijsko habanje, kao i pojava zamora i oštedenja površina. Pri jakom habanju

habanju odvajaju se jelidi ekstremno eformisanih slojeva površine, što nam je pokazatelj a

nesšto nije „u reu“ sa našim sistemom.

22) Postupak ispitivanja (kontrole) korozije (vrste korozije, kontrola

stanja korozije, razlozi i ciljevi ispitivanja korozionih procesa, metode

ispitivanja korozionih procesa)

Vrste korozije

Oštedenja sastavnih ijelova sistema uslje korozije se prema svome obliku mogu poijeliti:

I- Erozivna korozija ili habanje (smanjenje debljine)

II-lokalni procesi korozije (rupe)

III- procesi korozije koji stvaraju pukotine u vezi sa mehaničkim naprezanjem (fino

razgranata korozija)

Kontrola stanja korozije

Pod kontrolom stanja se podrazumijeva skup svih mjera koje se primjenjuju u normalnim

proizvonim uslovima jenog tehničkog sistema, onosno pojeinačnog ijela. Tu spaaju npr.




17

Posebne analize , mjerenja elektrohemijskih potencijala i mjerenja brzine korozije pomodu

uzoraka ili elektro-hemjskih senzora, primjena gasne analize itd.

Razlozi i ciljevi ispitivanja korozionih procesa

Ispitivanje korozionih procesa je neophodno i izvodi se radi sledećih ispitivanja :

1) Ispitivanje ponašanja materijala

2) Ispitivanje korozione sredine

3) Ispitivanje tehnoloških procesa

4) Procjena štete od korozije

5) Proučavanje mehanizma korozije

7) Utvrđivanje uzroka korozije

8) Ispitivanje metoda za sprečavanje korozije

9) Izbor najpogodnijeg materijala itd.

Metode ispitivanja korozionih procesa




18




19

Documents

Skripta II Parcijala, Tehnička Dijagnostika