SKOLYOZ KLİNİĞİ

SKOLYOZ

• Aynı çizgi üzerinde dizilmesi gereken vertebral segmentlerin düzlüğünün bozulması ve frontal düzlemde laterale doğru kayma veya açısal sapma olması skolyoz olarak tanımlanır.

• Vertebraların frontal düzlem, sagital eksendeki lateral fleksiyonu, horizontal düzlem vertikal eksendeki rotasyonu ile karakterize bir deformitedir

• Primer Eğrilik:İlk ortaya çıkan eğriliktir. Öne eğilince vertebra ve kosta rotasyonunun sabit kalması ile yeri belirlenebilir.Her zaman major eğrilik olmayabilir.

• Major Eğrilik:En çok yapısal bozukluğun ve en fazla açılanmanın olduğu eğriliktir.Her zaman primer eğrilik olmayabilir.

• Minör eğrilik:Sekonder yada kompensatuvar (dengeleyici)eğriliktir.

SKOLYOZ İLE İLGİLİ TANIMLAR

Skolyoz ile ilgili tanımlar

• Kompensatuvar Eğrilik,major eğriliğin altında veya üstünde, zıt yönde ve daha az şiddette gelişen,major eğriliği dengelemek için oluşan eğriliktir.

Major eğriliğin derecesi, dengeleyici eğriliklerin toplam derecesine yakın veya eşitir.Dereceler eşit değilse dekompanse skolyozdur.

Kompensatuvar eğrilikler yapısal özellik kazanmamışlarsa tedaviye gerek yoktur.Primer eğrilik düzeltilince bu eğrilerde düzelir.

• Çift Major Eğrilik:Birbirine eşit iki yapısal eğriliğin olmasıdır.En çok torasik bölgede görülür.

Skolyoz ile ilgili tanımlar• Apikal vertebra:Eğrilik içindeki en

fazla rotasyon yapan ve en laterale yerleşen vertebradır.Omurganın ortasından en uzaktaki vertebranın eşitlenmesiyle bulunur.

• Uç vertebra:Eğriliğin her iki ucundaki, rotasyona ve yapısal değişikliğe uğramayan vertebralardır.Rotasyona uğramadığı için eğriliğin sınırlarının saptanmasında ve yapısal değişikliğe uğramadığı için füzyon sınırlarının belirlenmesinde kullanılır.

Skolyozda Eğim

• Eğim 2 tipte olabilir:1)C eğim:Torasik ve lomber omurga boyunca uzanır.

Sıklıkla kompanse edilemez.2)S eğim:Major eğim ve kompensatuvar eğim içerir.• Eğimin yerine göre skolyoz sınıflandırılır: 1)Servıkotorasik Eğrilik:C7-T1 vertebradan T4-5

vertebraya uzanır.Apeksi T3’dir.Nadir görülür ama düzeltme ve füzyon kozmetik açıdan gereklidir.

Skolyozda Eğim

2)Tek major torasik eğrilik:T5-6 vertebradan T11-12 vertebraya kadar uzanır.Apeksi T8 veya T9’dur.Başlangıç diğer eğriliklere göre daha erkendir. Bel ağrısı en azdır ancak en şiddetli kardiyopulmoner semptomlar bu gruptadır.

Skolyozda Eğim

3)Çift major torasik eğrilik:T1 vertebradan T5-6 vertebraya uzanan kısa üst torasik eğri ile T6 vertebradan T12 veya L1 vertebraya uzanan eğridir. Genellikle cerrahi gerektirir.

4)Tek major lomber eğrilik:T11-L3 arasındadır.Apeksi L1 veya L2 ‘dir.En az deforme edici ve en iyi prognozlu tiptir.

Skolyozda Eğim5)Kombine torasik ve lomber

eğrilik(çift major eğrilik): Torakal eğrilik T5-6 vertebradan T10-11 vertebraya uzanır.Apeksi T7 veya T8’dir. Genellikle sağdadır. Lomber eğrilik T10-T11 vertebradan L3-L4 vertebraya uzanır.Apeksi L1 veya L2’dir.Genellikle soldadır.Vital kapasiteyi azaltabilir.

Skolyozda Eğim

6)Tek major toracolomber eğrilik:T6-T7 vertebradan L1-L2 vertebraya uzanan eğriliktir.Apeksi T11 veya T12 ‘dir.

Skolyozda Eğim

Skolyozda Eğim

Skolyotik eğrilik, yapısal(fikse) yada kompansatuardır. Hasta öne eğildiğinde skolyotik eğrilik sabit kalıyorsa yapısal,öne eğilme ile eğrilik düzeliyorsa kompansatuardır.

Skolyozun Sınıflandırılması• A)YAPISAL SKOLYOZ

Kemik,kas,sinir,bağ dokusu gibi dokularda yapısal bozukluklar sonucu gelişen skolyozdur.

Vertebraların rotasyonu ve irreversible lateral eğimi vardır.Vertebralar eğimin konveks olduğu tarafa doğru dönerler. En çok rotasyon eğimin apeksindeki vertebrada olur.Eğim artarsa rotasyon miktarı artar.

Birlikte olan diğer yapısal değişiklikler:nucleus pulposusun laterale kayması,eğimin konkav tarafındaki vertebralarda kompresyon,özellikle 25° ve daha fazla olan eğimlerde epifiz plaklarına basınç olmasıdır.

Yapısal skolyoz pozisyonla düzelmez.

Yapısal Skolyoz Tipleri

• 1)İDİOPATİK SKOLYOZ*%80 ile en sık görülen gruptur.*Progresif olabilir.Özellikle hızlı büyüme esnasında

kötüleşebilir.*Etyolojisi kesin değil. Bir nedene bağlanamadığı için

idiopatiktir ancak etyolojide etkili olduğu düşünülen faktörler vardır:

a)Genetik faktörler:Anne-babada skolyoz varlığında çocukta skolyoz görülme riski normal populasyondan fazladır.X-bağlı otozomal resesif geçiş olduğunu düşündüren çalışmalar mevcuttur.

Yapısal Skolyoz-İdiopatik

b)Büyüme ile ilgili faktörler:Eğriliklerin adolesan dönemde hızla ilerlemesi, büyümenin etkili olabileceğini düşündürmüştür.

c)MSS’nin rolü:Bazı çalışmalarda yetersiz propriosepsiyon gibi arka kordon anormallikleri ve diğer MSS patolojilerinin skolyozla ilgili olabileceği düşünülmüştür.

d)Hormonal faktörler:Pineal gland, tavuklarda ve farelerde cerrahi çıkartıldığında insan idiopatik skolyozuna çok benzer omurga eğriliği elde edilmiştir.


• Bazı araştırmacıların teorilerine göre melatonin,vertebra dengesinin devamı için gerekli olan nöromüsküler koordinasyonu uyarmaktadır.

• Bazı çalışmalarda progresif skolyozlu hastalarda, düşük melatonin düzeyi saptanmıştır ama bazı araştırmalarda melatonin düzeyi ile direkt korelasyon saptanmamıştır.


e)Metabolik ve kimyasal faktörler:Skolyozlu hastalar ve normal insanlar arasında kollajenin fiziksel ve kimyasal özellikleri incelendiğinde fark saptanmamıştır.Fakat bazı çalışmalarda, skolyozlu hastaların ligamanlarındaki elastik liflerin sayısında ve eklem laksisitesinde normalden daha fazla artış saptanmıştır.

f)Vestibüler mekanizmalar:Vestibüler spinal refleks arkındaki bozuklukluğun skolyoz oluşumuna katkıda bulunduğu düşünülmektedir.


*İdiopatik skolyoz yaşa göre 4 gruba ayrılır:1)İnfantil:0-3 yaş arası,erkeklerde daha sık görülür.Genellikle

hayatın ilk yılı ortaya çıkar ve sol torasik eğrilik görülür.2 tiptir:

a)İlerleyen tip:İlk tespit edildiğinde eğri 37°den fazladır.Hızla ilerler.

b)Gerileyen tip:İlk tespit edildiğinde eğri 10-15°den azdır.Tedaviyle yada spontan geriler.Daha sık görülür.

2)Juvenil:3-10 yaş arası,iki cinste eşit oranda görülür.Genellikle 6 yaşından sonra tanımlanır ve sağ torasik eğrilik görülür.


3)Adölesan:10 yaşından iskelet gelişiminin tamamlanmasına kadarki sürede,kızlarda daha sık görülür.Çoğunlukla 12-13 yaşlarında farkedilir ve sağ torasik eğrilik vardır.Ne kadar erken çocuklukta gelişirse, yapısal eğrilik o kadar fazla olur ve prognoz daha kötüdür.

4)Yetişkin:20 yaşından sonra ortaya çıkar. Yetişkin skolyozlarının çoğu idiopatiktir.Bir kısmı 60 yaşından sonra dejeneratif değişiklikler sonrası oluşur.

Yetişkin skolyozunda en çok görülen semptom ağrıdır. Konveks tarafta hissedilen ağrının nedeni kas yorgunluğu ve gerginliği,konkav tarafta hissedilen ağrının nedeni ise diskler ve fasetlerdir.


• 60°üzerindeki eğriliklerde ve torasik lordoz bulunması halinde kardiyopulmoner semptomlar ortaya çıkar ve akciğer fonksiyonlarında progresif azalma olur.

• Yetişkin skolyozda, tedaviyi gerektiren durumlar ağrı ve eğriliğin progresyonudur.Ağrı için genellikle NSAI ve fizik tedavi önerilir.Hastalarda iskelet büyümesi durduğu için eğriliğin korselenmesi nadiren gerekir. Konservatif tedaviye dirençli ve 5° fazla progresyon gösteren durumlarda cerrahi düşünülür.


• 2)KONJENİTAL SKOLYOZKemik patolojilerinden kaynaklanan skolyoz

konjenitaldir.İntrauterin dönemde vertebral kolon oluşumu

sırasında gelişen defektler sonucu meydana gelir. 3 şekilde gelişir:Formasyon(şekillenme) yetersizliği, segmentasyon yetersizligi ve mikst tip.

*Formasyon defekti sonucu hemi veya kamavertebra gelişebilir.

*Segmentasyon defekti sonucu blok vertebralar,omurganın bir tarafta büyümesinin durmasıyla ansegmente barlar gelişebilir.

Yapısal Skolyoz-Konjenital

Yapısal Skolyoz-Konjenital

• Konjenital skolyozda deformite erişkin yaşlarda tesadüfen saptanabilir yada ilk yılda 70-80° ulaşabilir.

• Ansegmente bar ve hemivertebranın birlikte görüldüğü eğrilikler en kötü prognozlu gruptur.

• Hastaların çoğunda deformiteye kardiyak, renal, intrameduller anomaliler eşlik eder.En önemlisi medulla spinalis anomalileridir ve sıklıkla syringomiyeli, diastometomiyeli görülür.

• Yaşamın erken döneminde ortaya çıkış ve hızlı ilerleme küçük yaşlarda cerrahiyi gerektirir.


• 3)NÖROMUSKULER SKOLYOZ*Muskuler distrofi,CP,poliomiyelit,medulla spinalis

tümörleri,SMA,Friedreich ataksisi,syringomiyeli gibi nöromusküler hastalıkların seyrinde sıklıkla skolyozda tabloya eşlik eder.

*İdiyopatik skolyozun aksine solunum sıkıntısı ve duyu kusurları daha sıktır.

*Solunum problemleri,iletişim bozuklukları,duyu kusurları ve epiletik nöbetler gibi nedenlerden dolayı korsenin tedavide yeri yoktur.Cerrahi tedavi çoğu kez küçük yaşlarda gerekli olur ve füzyon yapılır.


• 4)NÖROFİBROMATOZİS*Nörofibromatozisli olgularda skolyoz insidansı

yüksektir.*Deformite progresyon gösterir ve progresyonu

sinsidir.


• 5)Marfan ve Ehler Danlos Sendromu sonucu oluşan MEZENŞİMAL BOZUKLUKLAR

• 6)ROMATİZMAL BOZUKLUKLAR• 7)TRAVMA • 8) Yanık sonrası oluşan EKSTRASPİNAL KONTRAKTÜRLER • 9)KEMİK ENFEKSİYONLARI• 10)Raşitizm,Osteogenezis imperfekta, homosistinüri ile

oluşan METABOLİK BOZUKLUKLAR


• 11)Diyastrofik dwarfizm, mukopolisakkaridozlar, spondiloepifizyal ve multiple epifizyal displazi ile oluşan OSTEOKONDRODİSTROFİLER

• 12)Spondilozis, spondilolistezis ve konjenital anomaliler ile oluşan lumbosakral bölgeyle ilişkili olan skolyoz

• 13)Osteoid osteoma ve spinal kord TÜMÖRLERİ

Skolyozun Sınıflandırılması

• B)YAPISAL OLMAYAN SKOLYOZ• 1)POSTURAL SKOLYOZ• 2)HİSTERİK SKOLYOZ• 3)SİNİR KÖKÜ İRRİTASYONU• 4)İNFLAMASYONA BAĞLI • 5)BACAK EŞİTSİZLİĞİNE BAĞLI• 6)KALÇA KONTRAKTÜRLERİNE BAĞLI

Patomekanik

Patomekanik

KONVEKS• Vertebra yüksekliği artar.

• İntervertebral mesafe artar

• Kas ligaman uzunluğu artar

• İnterkostal mesafe artar

KONKAV• Vertebra yüksekliği azalır

• İntervertebral mesafe azalır

• Kas ligaman uzunluğu azalır

• İnterkostal mesafe azalır

Spinal Kolon ve Kas İskelet Sistemindeki Değişiklikler

• 90 derecelik torakolomber veya lomber skolyozda pelviste de yapısal değişiklikler ortaya çıkmıştır.

• 1. Lomber bir eğrilik zayıflayarak sakral bölgede devam edebilir ve bir çeşit lumbosakral eğrilik meydana gelebilir.

• 2. Daha sık olarak pelvis majör eğrilik altında eğriliğin bir parçası olabilir. Bu durumlarda L5 ara vertebra gibi davranır. 5. lomber vertebra iliolomber ligamentlerce yerinde tutulur ve rotasyona direnç gösterir, burada torsiyona uğrayan L4-L5 diskidir.

Spinal Kolon ve Kas İskelet Sistemindeki Değişiklikler

• Skapula, deforme toraks üzerinde bulabildiği bir yerde durur.

• Sağ skolyozda sağ skapula daha yüksektir ve bunun sebebi torakstaki (rib hump-gibozite) değişikliktir.

Kardiyovasküler ve solunum sistemi

• Diyaframın fonksiyonsuz ve torasik kafesin rijid olduğu bir kifoskolyozda solunum, büyük oranda boyun ve omuz kuşağı kaslarıyla sağlanır.

• Uzun bir süre abdominal kaslar respirasyonda rol oynar, fakat vertebra büyümesinin durması ile bunların insersiyoları birbirlerine yaklaşır.

• Kaslar kısalmaya adapte olur, yüksekliklerini bir miktar kaybederek paralitik gibi görünürler.

• Akciğerler deformedir. • Torasik konveksitenin apeksindeki alveollerde amfizeme eğilim vardır. • Öte yandan ventilasyonun kötü olduğu bölgedeki alveoller kollabedir. • Şiddetli kifoskolyozda trakea ve bronşlar bir tarafa kaymıştır.• Bu vakalarda özellikle entubasyon zor olabilir.

Abdominal bölge • Peritoneal kavitenin şekli değişmiş abdominal organların

düzeni bozulmuştur.• Supine pozisyonda ise barsakların ağırlığı ile superior

mezenterik arter duedonumun 3. kısmına baskı yaparak stenoz eğilimini arttırır

• Konservatif veya cerrahi tedavi sırasında bu noktada bası ve bunun sonucunda bir kısır döngü meydana gelir.

• Üriner sistem skolyozdan daha az etkilenir. Şiddetli lomber skolyoz vakalarında böbrek yer değiştirebilir.

• Abdominal aort da pek fazla etkilenmez. Vena kava inferior vertebral deplasmandan daha fazla etkilenir.

Progresyona Etkili Faktörler

• Skolyozda progresyon, skolyoz açısının takip eden ölçümlerde 5 derece ve daha fazla artışıdır.

1)Cinsiyet:Kızlarda progresyon daha sıktır2)Yaş:En fazla progresyon pubertededir(büyüme

peryodu)İlerleme ile yaş direkt orantılıdır.Küçük yaşta ilerleme daha hızlıdır.


3)Eğriliğin tipi:Çift major eğrilerde ilerleme riski,teklere göre daha fazladır.Tek eğriler içinde sol torasik eğriliğin ilerleme oranı diğerlerinden daha fazladır.

Torasik eğrilikler,lomber eğriliklere göre daha fazla ilerleme gösterir.

4)Eğriliğin büyüklüğü:Eğrinin derecesi artıkça ilerleme insidansı da artar.


5)Erişkin dönemde ilerleme için risk faktörleri:30 derecenin altındaki hafif skolyoz için ilerleme riski yoktur.30 dereceden daha büyük eğriler ilerleyebilir ve 50 derecenin üzerindeki olgularda ilerleme daha fazladır.

40-50 dereceden fazla skolyozu olup,menapozu ve osteoporozu olanlarda ilerleme riski fazladır.

Gebelik progresyonu arttırmaz,ancak skolyoza eşlik eden bel ağrısında artma olur.

Yetişkinlerdeki ilerleme ortalama yılda 1 derece kadardır.


Progresyonla deformite ağırlaşır.Özellikle 60 derece ve üzerindeki eğriliklerde kardiyopulmoner fonksiyonlar bozulur ve restriktif akciğer hastalıkları gelişebilir.

Tedavi edilmemiş skolyozda mortalitenin normal populasyona göre fazla olduğu bulunmuştur.En fazla ölüm solunum yetmezliği ve kardiyovasküler sistem hastalığından olur.40-50 yaş arası en riskli dönemdir.İnfantil ve juvenil idiyopatik skolyozda mortalitenin yüksek olduğu saptanmıştır.

Documents

SKOLYOZ KLİNİĞİ