VISOKA POSLOVNO TEHNIČKA ŠKOLA DOBOJ

SEMINARSKI RADMENADŽMENT JAVNOG SEKTORA

Tema: „Sistem lokalne samouprave u BiH“

Mentor: Mr. Ladin GostimirovićStudent: Begzada DžinićBroj indexa: 049-E-240/14

Doboj, 2015.godine

SADRŽAJ

UVOD........................................................................................................................41.SISTEM LOKALNE SAMOUPRAVE..................................................................5 2.OPĆINE(OPŠTINE) I GRADOVI KAO ORGANI JEDINICA LOKALNE SAMOUPRAVE.....................................................................................................6 3.NADLEŽNOSTI JEDINICA LOKALNE SAMOUPRAVE.................................74.ORGANI JEDINICA LOKALNE SAMOUPRAVE..............................................95.FINANSIRANJE LOKALNE SAMOUPRAVE..................................................116.SARADNJA JEDINICA LOKALNE SAMOUPRAVE.......................................12PRIMJER RADA JEDINICE LOKALNE SAMOUPRAVE..................................13Programske aktivnosti za 2015.godinu....................................................................14PRIVREDA I LOKALNI EKONOMSKI RAZVOJ...............................................14BUDŽET I JAVNE NABAVKE..............................................................................15PROJEKTI...............................................................................................................16RURALNI RAZVOJ................................................................................................16KOMUNALNI POSLOVI,VODOSNABDIJEVANJE I ZAŠTITA OKOLIŠA.....17CIVILNA ZAŠTITA................................................................................................18PROSTORNO UREĐENJE,GEODETSKI,IMOVINSKO PRAVNI POSLOVI....18EFIKASNA LOKALNA UPRAVA........................................................................19OBRAZOVANJE, KULTURA, SPORT.................................................................20NEVLADIN SEKTOR I MLADI............................................................................20SOCIJALNI PROGRAMI........................................................................................21OSTALO..................................................................................................................21ZAKLJUČAK..........................................................................................................23LITERATURA.........................................................................................................24

3

UVOD

Lokalna samouprava u BiH razvija se kroz dva različita i u određenom procentu različita sistema; jedan sistem funkcionira u Republici Srpskoj, a drugi u Federaciji BiH. Kako se entiteti u BiH međusobno razlikuju, tako je i različit tretman lokalne samouprave. To se ogleda u nadležnostima koje ustav i zakoni povjeravaju općinama kao jedinicama lokalne samouprave, zatim u stepenu u kom općine ostvaruju povjerena ovlaštenja, te različitom odnosu koji općine imaju sa višim nivoima vlasti.

Ustav BiH, kao najviši pravni akt države, ne sadrži nijednu odredbu koja se konkretno odnosi na lokalnu samoupravu, već su samo navedena ovlaštenja entiteta.Većina trenutno važećih ustava u razvijenim zemljama lokalnu samoupravu karakteriše kao pravo građana., što nije slučaj i u BiH, bez obzira što je potpisala Evropsku povelju o lokalnoj samoupravi.

Trenutno u BiH funkcioniraju dva sistema lokalne samouprave, u Republici Srpskoj i u Federaciji BiH. Na području RS-a je 60 općina, a na području FBiH 80, dok je Brčko Distrikt zasebna administrativna jedinica.Oba sistema lokalne samouprave u entitetima imaju svoje prednosti i nedostatke, a osnovni problem kod oba sistema je nedovoljna autonomija lokalne samouprave, koja ima uticaja na njeno adekvatno funkcionisanje. Funkcionisanje i unapređenje organizacije i lokalne samouprave predstavlja dugoročan proces.

Funkcionisanje lokalne samouprave najdirektnije je uslovljeno elementima pravnog sistema, izgradnjom koncepta efikasne uprave, ostvarivanjem ustavnosti, zakonitosti.Zakonom o principima lokalne samouprave utvrđene su nadležnosti općina, bez ikakvih razlika i izuzetaka, što znaći da sve općine u BiH imaju ista ovlaštenja bez obzira na veličinu teritorija, ekonomski i privredni razvoj i sl.Općine u FBiH i RS-u su normatvino monotipske, mada neke iz pojedinih razloga(privredni razvoj, veličina teritorija, javni prihodi) ne ostvaruju sve nadležnosti i imaju nezavidan položaj u društvu.

Lokalna samouprava u FBiH i RS-u organizovana je i ostvaruje se u općinama i gradovima kao jedinicama lokalne samouprave, a izvršavanju je organi jedinica lokalne samouprave i građani, u skladu sa propisima o lokalnoj samoupravi, koji bilježe pozitivne promjene.

4

1. SISTEM LOKALNE SAMOUPRAVE

Lokalna samouprava predstavlja oblik uprave i politički oblik u osnovnim i širim političko upravnim jedinicama i lokalnim zajednicama (mjestima, opštinama, gradovima). Lokalna samouprava predstavlja u osnovi „kategoriju ustavnog prava“ i političkog sistema. tom smislu ona je oblik državnog uređenja.Lokalna samouprava je izraz i težnja ljudi da više ili manje samostalno upravljaju poslovima svoje zajednice. To upravljanje se može vršiti neposredno (na skupštinama, skupovima i zborovima) ili, što je češći slučaj na predstavničkoj osnovi.

Lokalna samouprava je oblik odlučivanja i upravljanja u lokalnim zajednicama, konstituisanim na užim dijelovima državne teritorije, i to neposredno od strane njenih stanovnika ili putem njihovog predstavništva, koje oni neposredno biraju, kao i drugih lokalnih organa. To je lokalna vlast koju vrše lokalni organi, samovlada građana u lokalnim zajednicama. Lokalna samouprava je svojstvena, osnovna organizacija vlasti. Lokalnom samoupravom ostvaruje se političko pravo građana na samoodlučivanje o lokalnim poslovima, i tako lokalna samouprava ima status ustavne materije, a samostalnost lokalne samouprave zajamčena je Ustavom. Danas su ovo postali opšteprihvaćeni elementi pojma lokalne samouprave, izraženi u najpoznatijem međunarodnom aktu o lokalnoj samoupravi-Evropskoj povelji o lokalnoj samoupravi: „Lokalna samouprava podrazumijeva pravo i osposobljenost lokalnih vlasti da, u granicama zakona, regulišu i rukovode određenim dijelovima javnih poslova, na osnovu sopstvene odgovornosti i u interesu lokalnog stanovništva" (član 3). „Princip lokalne samouprave biće utvrđen zakonodavstvom zemlje potpisnice i gdje je moguće,ustavom" (član 2).Kolika treba da bude i šta sve treba da zahvati teritorija jedinice lokalne samouprave jedno je od najvažnijih pitanja vezanih za lokalnu samoupravu. Pritom se uvažava nekoliko činilaca:površina teritorije, broj ljudi, granice lokalnih interesa i vrste i obim djelatnosti čijim se obavljanjem ti interesi zadovoljavaju. Najčešće primjenjivana mjerila putem kojih se čini spoj tih činilaca u jednu lokalnu jedinicu su: homogenost, komplementarnost, zastupljenost određenih institucija (dom zdravlja, bolnica, škola, univerzitet i slično) i predvidivi privredno-finansijski kapaciteti lokalne jedinice, odnosno privredni razvoj.U lokalnim zajednicama, tj. jedinicama lokalne samouprave rješavaju se svakodnevna pitanja građana, i samim tim, lokalna zajednica predstavlja instituciju koja može doprinijeti razvitku demokratije, zato što ljudima omogućava učešće u vlasti i upravi. Prema tome, obilježja lokalne samouprave su1: 1 ) Postojanje ustavom utvrđenog kruga samoupravnih lokalnih poslova, koje jedinice lokalne samouprave obavljaju bez miješanja centralnih državnih organa; 2) Građani u lokalnim jedinicama slobodno biraju svoje predstavničko tijelo ili neposredno odlučuju o bitnim pitanjima od interesa za lokalnu zajednicu; 3) Organizaciona samostalnost lokalnih institucija; 4) Postojanje samostalnih finansijskih sredstava, tj. sopstvenih prihoda (od poreza i vlastite imovine), čiji se izvori i namjena utvrđuju u budžetu lokalne zajednice; 5) Postojanje Ustavom i zakonom utvrđene zaštite samoupravnih prava, koja omogućuje uredno funkcionisanje lokalne samouprave.

1 Miličević, N., H. Pašić, Z. Zlokapa, A. Štitić (1999) Lokalna samouprava u BiH, Sarajevo,str. 31

5

2. OPĆINE(OPŠTINE) I GRADOVI KAO ORGANI JEDINICA LOKALNE SAMOUPRAVE

Općina je osnovna jedinica lokalne samouprave koja je na osnovu ispunjavanja propisanih kriterija propisana zakonom. Jedinice lokalne samouprave su istovremeno i pravo građana i ukupnost organa institucije lokalne samouprave, što znači, da je lokalna samouprava pravo građana da upravljaju javnim poslovima, a u drugom značenju, lokalna samouprava je pravo i sposobnost organa lokalne samouprave da u granicama zakona uređuju poslove i upravljaju pitanjima iz njihove nadležnosti od interesa za lokalno stanovništvo. Dakle, opština je osnovna jedinica lokalne samouprave koja se zasniva na teritorijalnom principu a koja je utemeljena za dio naseljenog mjesta, za jedno naseljeno mjesto ili više od jednog naseljenog mjesta. Područje jedinice lokalne samouprave odnosno opštine utvrđuje se posebnim zakonom koji definišu teritoriju organizacije i Federacije i Republike Srpske. Regulišući i utvrđujući područja lokalne samouprave zakon u pravilu uzima u obzir: okvire prirodnih granica imajući u vidu naseljeno mjesto ili više naseljenih mjesta, veličinu u odnosu na broj stanovnika kao i fiskalnih kapaciteta; da opština ima finansijska sredstva i druge resurse; da opštine treba da mogu osiguravati razvoj i održavanje infrastrukture i drugih relevantnih uslova.

U zakonima kao jedinica lokalne samouprave se pojavljuje i grad koji predstavlja urbanu, infrastrukturnu cjelinu povezanu svakodnevnim potrebama stanovništva, cjelinu odgovornu za finansijsku i poreznu politiku, i koja ispunjava uslove propisane zakonom, ili predstavlja sjedište kantona. U Federaciji se grad, osim ustavom može uspostaviti i federalnim zakonima na osnovu sporazuma “o udruživanju dvije ili više opština, odnosno odluke opštinskog vijeća koje ispunjava propisane uslove (najmanje 30.000 stanovnika, odnosno u čijem gradskom središtu kao zaokruženom urbanom području živi najmanje 10.000 stanovnika.”2

U Republici Srpskoj “grad je neposredno propisan samim zakonom Republike Srpske i grad može biti sastavljen od više opština kao i grad koji u svom sastavu nema više opština ali za grad moraju biti zakonom ispunjeni uslovi koji kažu da to mora biti „urbano područje koje čini koherentnu, geografsku, socijalnu, ekonomsku, historijsku i teritorijalnu sredinu sa odgovarajućim nivoom razvoja“.3

Posebna specifičnost grada i gradskih tijela je naznačena prilikom izbora gradonačelnika koji se bira i smjenjuje dvotrećinskom većinom izabranih vjećnika.Analizirajući samoupravni status opštine i grada može se reći da se status opštine i grada sastoji iz sljedećeg: prvo, ustavom i zakonom se garantuje njihova samostalnost i djelokrug ovlaštenja i poslova, drugo, u pravu na samostalno i slobodno biranje svojih organa i treće, u sigurnim i stabilnim izvorima prihoda kojima samostalno raspolažu i četvrto, u posebnoj zaštiti samoupravnog statusa.

3. NADLEŽNOSTI JEDINICA LOKALNE SAMOUPRAVE2 Zakon o principima lokalne samouprave u Federaciji BiH, “Službene novine FBiH”, br. 49/063 Zakon o lokalnoj samoupravi Republike Srpske, “Službeni glasnik RS-a”, br. 101/04, 42/05 i 118/05

6

Suštinu lokalne samouprave čini nadležnost opštine kao osnovne jedinice lokalne samouprave. Opština ima dvije vrste nadležnosti: samoupravnu ili izvornu i prenesenu ili decentralizovanu nadležnost. U pogledu samoupravnih i samostalnih nadležnosti opštine najvažnije je utvrditi granice te nadležnosti u odnosu prema državnim organima na nivou Federacije prema kantonu i Federaciji; a na nivou Republike prema samoj Republici. Precizno određivanje i vrsta poslova opštine koja su u njenoj samoupravnoj nadležnosti omogućuju provođenje načela samostalnosti lokalnih jedinica u obavljanju poslova iz svoje nadležnosti.. Izvorna nadležnost opštine obuhvata poslove u čijem obavljanju opština uživa autonomiju u odnosu na više državne organe. Povjereni poslovi su državni poslovi, za čije je obavljanje nadležna država. Ove povjerene poslove zakonom načelno je utvrđeno da mogu biti prenošeni opštini od nivoa Federacije, kantona do opštine a u Republici Srpskoj, od Republike do opštine i ti poslovi ulaze u sistem kontrole od strane državnih organa. Izvorni poslovi, odnosno nadležnost je u vlasti opštine i može se samo vršiti zakonska kontrola, dok poslove prenešene pored zakonske kontrole vrši se i kontrola cjelishodnosti. Određujući samoupravni djelokrug jedinica lokalne samouprave zakon i Federacije i Republike je naznačio da oni imaju vlastitu nadležnost koja je ustanovljena ustavom i zakonom i da ima pravo baviti se svim pitanjima od lokalnog značaja koja nisu isključena iz njene nadležnosti kao niti dodjeljena u nadležnost neke druge vlasti na osnovu ustava i zakona. Opština odnosno grad su samostalni u odlučivanju o pitanjima iz vlastitih nadležnosti, koja ne mogu biti ograničena ili uskraćena u Federaciji od federalnih i kantonalnih vlasti, a u Republici od Republike (član 8. i 9. Zakona Federacije, a član 11. do 29. Zakona Republike).

Nadležnosti jedinica lokalne samouprave predstavljaju jedan od najbitnijih elemenata koji karakterišu istu, odnosno njen djelokrug. U nadležnost jedinica lokalne samouprave spadaju: donošenje budžeta, donošenje raznih programa i planova razvoja, uređenje protora, donošenje prostornih, urbanističkih planova, utvrživanje politike korištenja i utvrđivanje visine naknada za korištenje javnih dobara, utvrživanje i vođenje politike raspolaganja, korištenja i upravljanja građevinskim zemljištem, utvrđivanje politike upravljanja i raspolaganja imovinom jedinice, utvrđivanje politike upravljanja prirodnim resursuma, organiziranje i unapređenje lokalnog javnog prijevoza i druge nadležnosti.

U smislu entitetskih zakona4, nadležnosti jedinica lokalne samouprave su: Osiguranje i zaštita ljudskih prava i osnovnih sloboda u skladu sa Ustavom Donošenje budžeta jedinice lokalne samouprave Donošenje programa i planova razvoja jedinice i stvaranje uvjeta za privredni razvoj i

zapošljavanje Utvrđivanje i provođenje politike uređenja prostora i zaštte čovjekove okoline Donošenje prostornih, urbanističkih i provedbenih planova, uključujući zoniranje Utvrđivanje i provođenje stambene politike i donošenje stambene i druge izgradnje Utvrđivanje politike korištenja i utvrđivanje visine naknada za korištenje javnih dobara

4 Zakon o principima lokalne samouprave u Federaciji BiH, “Službene novine FBiH”, br. 49/06, Zakon o lokalnoj samoupravi Republike Srpske, “Službeni glasnik RS-a”, br. 101/04, 42/05 i 118/05

7

Utvrđivanje i vođenje politike raspolaganja, korištenja i upravljanja građevinskim zemljištem

Utvrđivanje politike upravljanja i raspolaganja imovinom jedinice lokalne samouprave Utvrđivanje politike upravljanja prirodnim resursima i raspodjele sredstava ostvarenih

na osnovu njihovog korištenja Upravljanje, finansiranje i unapređenje djelatnosti i objekata lokalne komunalne

infrastrukture: vodosnabdijevanje, odvođenje i prerada otpadnih voda, prikupljanje i odlaganje čvrstog otpada, održavanje javne čistoće, gradska groblja, lokalni putevi i mostovi, ulična rasvjeta, javna parkirališta, parkovi

Organiziranje i unapređenje lokalnog javnog prijevoza Utvrđivanje politike predškolskog obrazovanja, unapređenje mreže ustanova, te

upravljanje i finansiranje javnih ustanova predškolskog obrazovanja Osnivanje, upravljanje, finansiranje i unapređenje ustanova osnovnog obrazovanja Osnivanje, upravljanje, unapređenje i finansiranje ustanova i izgradnja objekata za

zadovoljavanje potreba stanovništva iz oblasti kulture i sporta Ocjenjivanje rada ustanova i kvaliteta usluga u djelatnosti zdravstva, socijalne zaštite,

obrazovanja, kulture i sporta, te osiguranje finansijskih sredstava za unapređenje njihovog rada i kvaliteta usluga u skladu sa potrebama stanovništva i mogućnostima jedinice

Analiza stanja javnog reda i mira, sigurnosti ljudi i imovine te predlaganje mjera nadležnim organima za ta pitanja

Organiziranje, provođenje i odgovornost za mjere zaštite i spasavanja ljudi i materijalnih dobara od elementarnih nepogoda i prirodnih katastrofa

Uspostavljanje i vršenje inspekcijskog nadzora nad izvršavanjem propisa iz vlastitih nadležnosti jedinice lokalne samouprave

Donošenje propisa o porezima, naknadama, doprinosima i taksama iz nadležnosti jedinice

Raspisivanje referenduma za područje jedinice Raspisivanje javnog zajma i odlučivanje o zaduženju Preduzimanje mjera za osiguranje higijene i zdravlja Osiguranje uvjeta rada lokalnih TV i radio stanica u skladu sa zakonom Osiguravanje i vođenje evidencija o ličim stanjima građana i biračkih spiskova Poslovi iz oblasti premjera i katastra zemljišta i evidencija o nekretninama Organiziranje efikasne lokalne samouprave prilagođene lokalnim potrebama Uspostavljane organizacije mjesne samouprave Zaštita životinja.

4. ORGANI JEDINICA LOKALNE SAMOUPRAVE

Prema važećim zakonima o poslovima lokalne samouprave građani odlučuju u jedinicama lokalne samouprave neposredno i preko svojih izabranih predstavnika. U cilju obavljanja tih

8

poslova u opštini kao lokalnoj zajednici se formiraju Skupština opštine odnosno Vijeće, načelnik opštine i opštinska uprava, a u gradu Gradsko vijeće i gradonačelnik.

Općinsko vijeće(skupština) je predstavničko tijelo građana koje odlučuje u okviru svojihnadležnosti i odgovornosti. Skupština opštine-Opštinsko vijeće je predstavnički organ, koji obavlja osnovne funkcije lokalne samouprave. “Općinsko vijeće može da broji od 17 do 31 vijećnika, ovisno o broju stanovništva i statutu općine. Vijećnici se biraju na četiri godine. Opštinske odbornike-vijećnike biraju birači na neposrednim i tajnim izborima na cijelom području opštine i svaki birač ima pravo glasati za bilo koju registrovanu stranku. Svaka stranka će dobiti onoliki broj vijećnika odnosno odbornika srazmjerno procentu osvojenih od ukupnog broja važećih glasova. Svaki birač može biti biran za opštinskog vijećnika.”5 Broj vijećnika se utvrđuje Statutom opštine. Vijećnici ne mogu biti pozivani na krivičnu odgovornost, pritvarani niti kažnjavani za izneseno mišljenje i davanje glasa na sjednici vijeća ili radnog tijela opštine. Općinsko vijeće konstituiše se izborom predsjedavajućeg općinskog vijeća, na prvoj sjednici na kojoj je prisutna većina vijećnika. Predsjedavajući opštimskog vijeća predstavlja opštinu, upravlja sjednicama, rukovodi njegovim radom.Pored predsjedavajućeg, opštinsko vijeće ima i sekretara, koji pomaže predsjedavajućem u pripremanju sjednica, stvaranju uslova za rad vijeća, vodi računa o izvršavanju donijetih odluka, i obavlja stručne poslove u skladu sa poslovnikom o radu vijeća.

“Skupština opštine odnosno opštinsko vijeće nadležno je da donosi Statut, donosi odluke i druge opšte akte i daje njihovo autentično tumačenje, donosi proračun i završni račun, donosi ekonomski plan, plan razvoja i investicione programe, donosi odluke o proglašenju praznika opštine; donosi odluke o upotrebi simbola opštine; donosi odluke o članstvu opštine u savezu opština i gradova i o udruživanju u druge saveze i organizacije; donosi plan o korištenju javnih površina; donosi odluku o proglašenju počasnih građana i uređuje prava i obaveze iste odluke; donosi odluke o nagradama i priznanjima; bira i razrješava predsjednika Skupštine opštine, podpredsjednika, zamjenika načelnika, sekretara i članove stalnih i povremenih radnih tijela skupštine opštine; osniva stručne službe za potrebe Skupštine i njenih radnih tijela; odlučuje o zaduživanju opštine; usvaja poslovnik; razmatra godišnji izvještaj o radu načelnika; odlučuje o pokretanju incijative za opoziv načelnika; osniva preduzeća i ustanove komunalnih i drugih djelatnosti od interesa za opštinu; raspisuje javni zajam i samodoprinos; raspisuje referendum; daje mišljenja o metodologiji za utvrđivanje naknade za vršenje povjerenih poslova i obavlja i druge poslove utvrđene zakonom i Statutom.”6

Općinska vijeća često imenuju komisije, odnosno radna tijela, u skladu sa statutom: statutarno-pravna, za izbor i imenovanja, za povratnike, za međuopćinsku saradnju, za budžet i finansije, za boračka pitanja i dr.Što se tiče vijećnika, svoje dužnosti obavljaju prema slobodnom uvjerenju, a za dobrobit svih građana, i u javnosti se trebaju pridržavati etičkog kodeksa koji donosi vijeće. Takođe, članovi opštinskog vijeća odgovaraju za ustavnost i zakonitost akata koji su donešeni na sjednicama vijeća, koje su po pravilu javne.

5 Statut Općine Gračanica6 Član 13. Zakona o principima lokalne samouprave Federacije, a član 30. Zakona o lokalnoj samoupravi Republike Srpske

9

Kao izvršni organ jedinice lokalne samouprave u opštini se konstituiše načelnik opštine. Načelnik opštine je organ koji zastupa i predstavlja opštinu i osnovni nosilac izvršne vlasti u opštini, on istovremeno upravlja opštinskom administracijom i odgovara za njen rad. Neka od nadležnosti i ovlaštenja načelnika su:

“Predstavlja i zastupa općinu, prisustvuje sjednicama vijeća Donosi akte iz okvira svojih nadležnosti Izrađuje i podnosi vijeću nacrt i prijedlog budžeta kao i raznih planova i programa Predlaže razne vrste odluka i općih akata vijeću Provodi politiku jedinice lokalne samouprave u skladu sa odlukama vijeća,

izvršava budžet, i osigurava primjenu odluka i drugih akata vijeća Izvršava zakone i druge propise čije je izvršenje povjereno jedinici lokalne

samouprave Utvrđuje organizaciju službe za upravu i drugih službi jedinice lokalne

samouprave Donosi pravilnik o unutrašnjoj organizaciji službi jedinice lokalne samouprave Realizira saradnju jedinice lokalne samouprave sa drugim općinama,

međunarodnim i drugim organizacijama u skladu sa odlukama i zaključcima vijeća i njegovih radnih tijela

Podnosi izvještaj vijeću o ostvarivanju politike jedinice lokalne samouprave i svojim aktivnostima.”7

U pravilu, međusobni odnosi između vijeća i načelnika treba da se zasnivaju na saradnji i podjednakoj odgovornosti, ali u praksi to često nije slučaj, iz razloga što se politička većina u vijeću ne podudara sa političkom opcijom kojoj pripada načelnik.

Načelnik je odgovoran za ustavnost i zakonitost akata koje donosi odnosno koje predlaže opštinskom vijeću.Načelnika opštine biraju građani neposredno na opštim izborima sa mandatom od četiri godine. Njegovo razrješenje može biti pokrenuto i prije isteka mandata a opoziv i prestanak funkcije provodi se u skladu sa izbornim zakonima. Načelnik može dati ostavku koja može biti iz raznih razloga. Poslije podnošenja ostavke moraju se raspisati izbori u određenom roku što je predviđeno Statutom.

Ostali nosioci javnih funkcija Opštine – određujući i definišući nosioce javnih funkcija odnosno funkcionere u opštini pored predsjednika Skupštine opštine i načelnika pojavljuju se i zamjenik načelnika i zamjenik predsjednika vijeća odnosno skupštine opštine. O stepenu razvijenosti opštine i njene socijalne, nacionalne kao i vjerske strukture prilikom imenovanja zamjenika se mora voditi računa.

Opštinska uprava – na čelu koje stoji načelnik opštine ima zadatke da obavlja administrativne poslove i da izvršava odluke i druge akte opštinskog vijeća kao i da rješava u upravnom postupku o upravnim stvarima iz nadležnosti opštine. Opštinska uprava obavlja poslove upravnog nadzora nad izvršenjem propisa i drugih opštih akata opštinskog vijeća, izvršenje zakona i drugih propisa

7 Član 15. Zakona o principima lokalne samouprave Federacije i član 40.-43. Zakona o lokalnoj samoupravi Republike Srpske

10

čije je izvršavanje povjereno opštini, priprema nacrt propisa i drugih akata koje donosi opštinsko vijeće a obavlja i druge stručne poslove za organe opštine. Opštinskom upravom kao jedinstvenom službom rukovodi načelnik. Ukoliko su opštinski organi uprave organizovani u više uprava i službi na čelu tih službi pojavljuju se načelnici a njihov rad koordinira uvijek načelnik opštine. Poslovi koje vrše opštinska administracija odnosno služba se prevashodno odnosi na izvršenje i provedbu propisa opštine kao i pripremanje raznih odluka i akata koje donosi opština odnosno načelnik opštine. Pored ovih poslova oni su dužni da izvršavaju i provode zakone i druge propise i osiguravaju vršenje poslova čije je izvršenje povjereno opštini.

5. FINANSIRANJE LOKALNE SAMOUPRAVE

Obavljajući svoje nadležnosti, jedinice lokalne samouprave imaju potrebe za finansijskim sredstvima. Finansijski resursi jedinica lokalne samouprave moraju biti srazmjerni njihovim potrebama. Lokalna samouprava ima relativnu finansijsku autonomiju koja obuhvata posebne i stabilne izvore prihoda. Finansiranje poslova jedinica lokalne samouprave obezbjeđuje se budžetom jedinica lokalne samouprave. Ova sredstva budžeta obezbijeđena su iz izvornih i ustupljenih javnih prihoda kao i na osnovu transfera koja potiču iz osnova zaduživanja i drugih prihoda utvrđenim zakonom. Izvorni prihodi se utvrđuju na osnovu fiskalne politike.

Izvori javnih prihoda lokalne samouprave koji se ostvare na njenoj teritoriji, opštinske administrativne takse, lokalne komunalne takse, boravišne takse, naknada za korištenje građevinskog zemljišta, samodoprinos itd.Imovinom u vlasništvu opštine mora se upravljati u skladu sa zakonom, te u interesu lokalnog stanovništva. Vijeće odlučuje o pribavljanju, korištenju, upravljanju i raspolaganju imovinom jedinice lokalne samouprave.

U zakonom propisanim okvirima, jedinice lokalne samouprave donose propise o naknadama i taksama, kao i o oporezivanju.Jedinicama lokalne samouprave pripadaju prihodi:

a) Vlastiti prihodi- Porezi za koje jedinice lokalne samouprave samostalno određuju stopu u skladu sa

zakonom- Lokalne takse i naknade čije iznose utvrđuje vijeće u skladu sa zakonom- Kazne i kamate u skladu sa zakonom- Prihodi od upotrebe i prodaje imovine- Prihod od preduzeća i drugih pravnih lica u vlasništvu jedinice lokalne samouprave, kao i

prihod od koncesija, u skladu sa zakonskim propisima- Darovi, nasljedstva, pomoći, donacije- Prihodi od samodoprinosa- Prihodi od budžetskih korisnika- Drugi prihodi utvrđeni zakonom ili odlukom vijeća.

b) Drugi prihodi- Prihodi od dijeljenih poreza, definisani zakonom- Transferi i grantovi od viših nivoa vlasti

11

- Dug u skladu sa zakonom.

Raspodjela sredstava jedinicama lokalne samouprave vršiće se na osnovu kriterijuma i formula za dodjelu, koji će biti utvrđeni posebnim zakonom, uvažavajući princip solidarnosti i fiskalnog izjednačavanja.

6. SARADNJA JEDINICA LOKALNE SAMOUPRAVE

Jedinice lokalne samouprave imaju pravo da u vršenju svojih dužnosti međusobnosarađuju zbog obavljanja poslova od zajedničkog interesa. O oblicima i načinu saradnje, jedinice lokalne saradnje zaključuju sporazum. U cilju zaštite zajedničkog interesa i unapređenja lokalne samouprave, gradovi i opštine mogu formirati saveze na nivou Bosne i Hercegovine i na nivou Federacije BiH.“Savez na nivou Federacije ima pravo:

o Djelovati kao zakonski zastupnik svojih članica pred vlastima FBiHo Pripremati prijedloge zakona i amandmane na prijedloge zakona u cilju poboljšanja

zakona i propisa koji regulišu rad jedinica lokalne samoupraveo Davati mišljenja i prijedloge u vezi sa raspodjelom javnih prihoda u dijelu koji se odnosi

na finansiranje jedinica lokalne samoupraveo Uspostavljati kontakte i saradnju sa sličnim organizacijama u zemlji i inostranstvuo Obavljati druge funkcije u skladu sa statutom saveza.”8

Ova prava mogu biti korištena ako Savez na nivou FBiH okuplja više od dvije trećine gradova i opština na području FBiH.U vršenju vlasti i ostvarivanju prava i dužnosti građana, kantonalne vlasti i jedinice lokalne samouprave djeluju na partnerskim osnovama, osim u oblasti administrativnog nadzora koji veže federalne i kantonalne u vezi rada jedinica lokalne samouprave.Federalne, odnosno kantonalne vlasti obavezne su razmotriti inicijative, prijedloge i sugestije jedinica lokalne samouprave i zatim o svom stavu i preduzetim aktivnostima obavijestiti jedinice lokalne samouprave u roku od 30 dana od dana prijema inicijative, prijedloga ili sugestije.

Distikt Brčko može sarađivati sa entitetima u cilju efikasnijeg ostvarivanja svojih funkcija, zaključivanjem sporazuma o saradnji, pod uslovom da taj sporazum mora biti od istog značaja za sve stanovnike Distrikta.

Međunarodna saradnja, pristupanje postojećim ili zaključivanje novih sporazuma sa domaćim ili stranim udruženjima jedinica lokalne samouprave, kao i neposredno sa opštinama ili gradovima, mora biti usklađena sa statutom i zakonima.

PRIMJER RADA JEDINICE LOKALNE SAMOUPRAVE

8 Gordana Dejanović, “Lokalna samouprava u Bosni i Hercegovini sa posebnim osvrtom na model ‘dobre uprave’ “, Banja Luka, 2008., str. 20.

12

Primjer se odnosi na Općinu Gračanica, jedinicu lokalne samouprave na području istoimene općine. Pored statističkih podataka, prikazane su i Programske aktivnosti za 2015.godinu, donešene od strane načelnika, kao primjer rada organa jedinice lokalne samouprave.

Općina Gračanica je jedinica lokalne samouprave, utvrđena zakonom, okarakterisana je kao pravno lice sa pravima i obavezama utvrđenim ustavom, zakonom, statutom. Općina funkcionira na osnovu statuta koji je donijelo općinsko vijeće, a kojim su uređena pitanja:

samoupravni djelokrug općine, organi općine, međusobni odnosi općinskog vijeća i općinskog načelnika, općinsko pravobranilaštvo, mjesna samouprava, neposredno učestovanje građana u odlučivanju, oblici saradnje sa drugim općinama, finansiranje i imovina općine, propisi i drugi akti općine, saradnja sa federalnim i kantonalnim vlastima, postupak donošenja, izmjena, dopuna statuta, prijelazne i završne odredbe.

Na području općine Gračanica registrovano je 30 javnih ustanova, uključujući 11 osnovnih škola, gdje je zaposleno 478 lice, Gimnaziju “dr.Mustafa Kamarić”, koja broji 43 zaposlena lica i 480 učenika, i MSŠ Gračanica, gdje je zaposleno 127 lica, a nastavu pohađa 1650 učenika. Zatim, tu su i Opća bolnica i Dom zdravlja Gračanica kao institucije zdravstva, Centar za socijalni rad, poslovnica zavoda za zdravstveno osiguranje, općinski sud, općina, porezna uprava(ispostava kantonalnog ureda), policijska uprava, poslovnica PIO/MIO, biro za zapošljavanje, javno preduzeće za komunalne poslove i dr.

U okviru općine Gračanica, postoje i sljedeće službe: o služba za preduzetništvo, lokalni razvoj i poduzetništvo, o služba za prostorno uređenje, geodetske i imovinsko-pravne poslove, o služba za upravu, društvene djelatnosti, boračko-invalidsku zaštitu, zajedničke poslove,o služba za civilnu zaštitu, o stručna služba vijeća.

Programske aktivnosti za 2015.godinu

Prioritetne aktivnosti obuhvaćene Programskim aktivnostima Općinskog načelnika u 2015.godini:1. Otklanjanje posljedica prirodne nepogodne na području općine Gračanica, iznalaženje dodatnih i planiranje odgovarajućih budžetskih sredstava za sanaciju nastalih šteta, kao i završetak započetih projekata u ovoj oblasti2. Razvoj i stimulacija lokalne privrede, osnaživanje saradnje sa privrednicima, obrtnicima i poljoprivrednicima kroz podršku njihovim poslovnim poduhvatima i poboljšanje poslovnog i razvojnog ambijenta u skladu sa raspoloživim sredstvima i mogućnostima; planiranje i

13

provođenje infrastrukturnih i drugih projekata od značaja za razvoj općine, podrška razvoju poljoprivrede i ruralnih područja3. Unapređenje poslova zaštite i spašavanja i pojačana kooordinacija na provođenju mjera zaštite i spašavanja, kao i uspostavljanje saradnje sa drugim službama i organima civilne zaštite na kantonalnom i federalnom nivou4. Iskorištavanje potencijala i dosadašnjeg iskustva u apliciranju za sredstva viših nivoa vlasti i donatora kako bi se i naredne godine obezbijedila dodatna sredstva za značajne projekte na nivou općine5. Iniciranje poboljšanja kvaliteta usluga javnog sektora u oblasti komunalnih poslova, vodosnabdijevanja i zaštite okoliša, društvenih djelatnosti, nevladinog sektora, mladih kulture, sporta, medija i sl.6. Nastavak procesa osposobljavanja općinskih službenika u cilju poboljšanja nivoa pružanja usluga i stvaranja što efikasnijeg servisa građana i lokalne privrede7. U saradnji sa nadležnim ustanovama i srodnim organizacijama i udruženjima ažurirati postojeće i inicirati donošenje novih socijalnih programa, te povećati brigu o socijalno ugroženim kategorijama i pojedincima8. Donošenjem Akcionog plana održivog energetskog razvoja općine Gračanica otvoriti mogućnosti za stvaranje energetski efikasne općine9. Njegovanje postojećih prijateljskih/bratskih i međunarodnih odnosa, te iniciranje stvaranja novih, unapređenje turističke ponude, oživljavanje postojećih tradicionalnih zanimanja u svrhu turističke promocije, očuvanje kulturno-historijskog blaga.

PRIVREDA I LOKALNI EKONOMSKI RAZVOJ

Bez obzira na skromne nadležnosti lokalne zajednice kada je privreda u pitanju, uvijekprioritet mora biti lokalni ekonomski razvoj, veća zaposlenost, jako partnerstvo sa privatnimsektorom, stvaranje takvog poslovnog okruženja koje mora doprinijeti bržem razvojuprivatnog sektora koji opet doprinosi ukupnom razvoju lokalne zajednice.Nastavit ćemo i dalje razvijati saradnju sa Udruženjem poslodavaca i samostalnih privrednikai Udruženjem obrtnika, s ciljem otklanjanja uskih grla i prepreka u razvoju biznisa.Dat će se puna podrška u organizaciji 6. po redu Sajma poduzetništva „Grapos-expo“ 2015.godine.U okviru saradnje sa privrednicima u fokusu djelovanja bit će sljedeće aktivnosti:- Afirmisanje i promovisanje gračaničke privrede kroz organizovani nastup na domaćem i inostranom tržištu- Informisanje viših organa vlasti o rezultatima i teškoćama poslovanja privrednika,kako bi se donijele odgovarajuće mjere i zakoni u oblasti ekonomije i razvojne politike, a posebno poslije elementarnih nepogoda koje su prouzrokovale velike materijalne štete- Zastupanje interesa privrednika u komorama i drugim asocijacijama- Uspostavljanje organizovanije saradnje sa obrazovnim i naučno-stručnim institucijama u cilju stvaranja potrebnih kadrova za našu privredu- Kvartalno, a po potrebi i češće, održavati sastanke sa privrednicima i kontinuirano obilaziti firme kako bi se upoznali sa problemom poslovanja istih, sa akcentom na firme koje su pretrpjele velike materijalne štete usljed prirodne nesreće

14

- Kada je u pitanju obrtnička djelatnost, u narednoj godini planira se nastavak aktivnosti na implementaciji Zakona o obrtu i srodnim djelatnostima, sa akcentom na uspostavljanje kvalitetnog elektronskog obrtnog registra

Pored započetih projekata čija će se realizacija nastaviti u 2015. godini, u oblasti lokalnog ekonomskog razvoja u skladu sa Programom kapitalnih investicija, Strategijom integrisanog razvoja i budžetom, izdvajamo prioritetne projekte koji će se odvijati u fazama:- nastavak toplifikacije Gračanice- provesti aktivnosti na izgradnji puta u industrijskoj zoni, javne rasvjete i propusta prema Sočkovcu- završetak izgradnje poslovnog prostora za općinske službe- nastaviti projekte u saradnji sa NERDOM, VESTOM, SIDOM i ostalim nevladinim organizacijama- realizovati projekat vodosnabdijevanja i sanitacije u Federaciji BiH sa Evropskom investicijskom bankom,- obezbijediti sredstva za rješavanje sportske sale za srednjoškolce- nastavak izgradnje putne infrastrukture i rješavanja problema vodosnabdijevanja na području cijele općine, sa akcentom za sanaciju istih nastalih uslijed prirodne nesreće- završiti plan grada i postavljanje putokaza za privredne i druge značajne objekte.

BUDŽET I JAVNE NABAVKE

Zakon o budžetima u Federaciji BiH predviđa oblik i sadržaj budžeta. Upravljanje i izrada budžeta zasniva se na dokumentu okvirnog budžeta koji obuhvata najmanje fiskalnu i dvije naredne godine. Pošto smo ušli u realizaciju uvođenja u trezorsko poslovanje, u sljedećoj godini preći na nove aktivnosti kako bi u potpunosti budžet uskladili sa Zakonom o trezorskom poslovanju.U godini koja je na izmaku pratile su nas brojne teškoće u vezi sa budžetom, naročito usljedprirodne nesreće i razornih posljedica koje su zahtijevale neplanirana budžetska izdvajanja. U2015. godini takođe ćemo se suočiti sa ograničenim budžetskim sredstvima i sličnim izdvajanjima. Bez obzira na to, budžet općine Gračanica i dalje će nastojati zadržati razvojnikarakter, sa pažljivo planiranom svakom stavkom.Takođe, važan segment je i rodno odgovorno budžetiranje, što je u skladu sa postojećim strateškim dokumentima.Poslije usvajanja budžeta za 2015. godinu odmah će se pristupiti izradi plan javnih nabavki ipratiti realizacija istog, u skladu sa novim Zakonom o javnim nabavkama.

PROJEKTI

Projektni tim Općine Gračanica na osnovu uspješno implementiranih projekata i stečenih referenci planirao je u 2015. godini aplicirati za sredstva u iznosu od oko 4,0 miliona KM.Važno je napomenuti da je program rada projektnog tima baziran na strateškim dokumentima Općine Gračanica.Prioriteti za 2015. godinu:- Nastavak projekta vodosnabdijevanja i kanalizacije u sklopu EIB-a i IPA-e

15

- Završetak projekta PROGRES – Sportska sala Luke- Završetak projekta REMIDA – izrada SEAP-a i pilot projekta energetske efikasnosti- Utopljavanje Sportske sale Luke- LED rasvjeta u centru grada- Izrada projektno-tehničke dokumentacije sanacije za Pravoslavnu crkvu- Završetak sanacije lokalnih cesta – Drama-Ritašići, Vis, Dječije selo- Izrada projektno-tehničke dokumentacije sanacije deponije Grabovac- Rekonstrukcija krova zgrade „Konak“- Rješavanje kanalizacije Varoš, Drafnići, Drama, Lipa- Projekti utvrđeni Budžetom Općine Gračanica za 2015.g., kao i Dokumentom okvirnog budžeta za razdoblje 2015-2017- Uspostavljanje partnerstava sa prijateljskim općinama iz regiona, kao i održavanje ranije uspostavljenih partnerstava- Kontinuirano praćenje, priprema projekata i apliciranje za sredstava za njihovu realizaciju iz domaćih i stranih izvora- Kontinuirana saradnja sa javnim preduzećima čiji je osnivač Općina, u svrhu zajedničkog apliciranja na javne pozive.

RURALNI RAZVOJ

Ruralni razvoj i napredna oblast poljoprivrede ubrajaju se među najznačajnije činioce razvoja jedne lokalne zajednice u cjelini. U skladu s tim, uzimajući u obzir raspoloživa sredstva i kriterije, u narednoj godini planirano je provođenje niza postupaka poticanja poljoprivrednihproizvođača kroz unapređenje poljoprivredne proizvodnje i poljoprivrednog zemljišta, osnaživanje odnosa sa postojećim poljoprivrednim udruženjima i pružanje uobičajene podrškenjihovim programima i aktivnostima, podrška dodatnoj edukaciji i osposobljavanju poljoprivrednih proizvođača i radnika, te kroz kontinuirano ažuriranje registra poljoprivrednihgazdinstava i registra klijenata.S obzirom na to da su poljoprivredni proizvođači sa područja općine Gračanica pretrpjeli velike štete izazvane prirodnom nesrećom od poplava i klizišta, planirana je maksimalna podrška u zastupanju prema višim nivoima vlasti, kako bi se obezbijedila sredstva za sanaciju nastalih šteta i revitalizaciju proizvodnje.Takođe, u ovoj oblasti vršit će se kontinuirano praćenje i izvještavanje o implementaciji Akcionog plana za unapređenje položaja žene u ruralnim područjima Općine Gračanica za 2014.-2016.godinu.Prevencija i zaštita životinja provodit će se u saradnji sa Veterinarskom stanicom. U ovoj oblasti, uz finansijsku pomoć iz budžeta Općine planirano je proširenje prostora za azil pasa lutalica.U skladu sa planiranim sredstvima budžeta provesti javni poziv za poticajna sredstva zapoljoprivredu.

KOMUNALNI POSLOVI, VODOSNABDIJEVANJE I ZAŠTITA OKOLIŠA

Pored vršenja redovnih poslova na planiranju, koordinaciji i nadzoru nad održavanjem čistoće i higijene grada, odvozom i deponovanjem komunalnog otpada, održavanjem zelenih površina i

16

parkova, održavanjem gradske putne mreže, zimskim održavanjem prohodnosti puteva, održavanjem postojeće te izgradnji i rekonstrukciji nove javne rasvjete, planira se:- Raditi na daljem poboljšanju i racionalizaciji javne rasvjete u gradu i mjesnim zajednicama u cilju uštede značajnih sredstva, ali i djelovanju na smanjenju emisije ugljen-dioksida, a u dijelovima gdje javna rasvjeta u velikoj mjeri koristi neefikasne svjetlosne tehnologije poput klasičnih florescentnih i sijalica koje su bazirane na živinim plinovima- Unaprijediti uslove na općinskoj deponiji komunalnog otpada- Nastaviti aktivnosti na uključenju preostalih mjesnih zajednica u organizovan odvoz otpada- Završiti pripreme i implementirati projekat selektivnog sakupljanja otpada u svim mjesnim zajednicama u kojima se trenutno vrši odvoz otpada, što za krajnji cilj ima čišći okoliš i smanjenje količina otpada koji se odlaže na deponiju- Sa 14 lokalnih uprava zainteresovanih za izgradnju i korištenje Sanitarne regionalne deponije u Doboju završiti izradu Zajedničkog plana upravljanja otpadom, koji će pružiti tačne informacije oko komunalne infrastrukture za svaku od lokalnih zajednica, nakon usvajanja plana, a zatim sporazuma između lokalnih uprava i dalje procedure formiranja preduzeća za izgradnju deponije, a sve u cilju rješenja problema dugoročnog odlaganja komunalnog otpada s područja naše općine- U skladu sa zakonskimm obavezama i kantonalnim planovima pristupiti izradiopćinskog plana zaštite okolice i općinskog plana upravljanja otpadom- U saradnji sa gradskom toplanom nastaviti uspješan energetskog projekat u korištenju obnovljivih izvora energije i očuvanja okoline; proširiti mrežu gradskog toplovoda u gradskim naseljema- Kontinuirano raditi na edukaciji stanovnika o potrebi i značaju recikliranja otpada- Pratiti stanje u oblasti toplifikacije, odvodnje otpadnih i oborinskih voda i drugih komunalnih djelatnosti.

U oblasti vodosnabdijevanja u okviru nadležnog preduzeća planirane su aktivnosti na obezbjeđenju novih količina vode, daljem unapređenju sistema mjerenja i daljinskog nadzora sa povećanom učinkovitošću smanjenja troškova, pojačanoj kontroli kvaliteta vode, razvoju i unapređenju kanalizacionog sistema, stvaranju preduslova za realizaciju postojećih projekata (pripremljenih u proteklom periodu), te pokretanju postupaka dobijanja koncesija, vodoprivrednih dozvola i saglasnosti i sl.U cilju kvalitetnijeg uređenja oblasti okoliša provodit će se i realizovati LEAP – Lokalni ekološki akcioni plan i Akcioni plan održivog energetskog razvoja Općine Gračanica – SEAP koji treba da bude usvojen u prvoj polovini 2015. godine.U saradnji sa ekološkim udruženjima, srodnim NVO i školama organizovati edukacije i druge aktivnosti koje imaju za cilj podizanje svijesti građana na zaštiti okoliša.

CIVILNA ZAŠTITA

U oblasti civilne zaštite u 2015. godini djelovanje će biti usmjereno na sljedeće segmente: zaštita i spašavanje od prirodnih i drugih nesreća, deminiranje, unapređenje zaštite od požara i vatrogastva, izrada i donošenje godišnjeg plana aktivnosti na pripremi i provođenju mjera zaštite od šumskih i drugih požara na otvorenom prostoru, predlaganje planova i programa obuke struktura CZ, izrada planova pozivanja i planova mobilizacije, saradnja sa vijećima mjesnih

17

zajednica, preduzećima, ustanovama i drugim pravnim licima u okviru nadležnosti, te drugi poslovi iz oblasti civilne zaštite.Planiranim aktivnostima osigurava se neprekidan planski proces koji će omogućiti realizaciju ciljeva Općine Gračanica i Službe za civilnu zaštitu. Osim praćenja stanja, priprema za zaštitu i spašavanje od prirodnih i drugih nesreća na području općine, preduzimanja pravilne stručne, efikasne i blagovremene primjene zakona i drugih propisa i akata, pripreme i predlaganja propisa iz područja zaštite i spašavanja iz nadležnosti općine, te redovnog ažuriranja planskih dokumenata (Procjena ugroženosti, Plan zaštite i spašavanja ljudi i materijalnih dobara od prirodnih i drugih nesreća, Program razvoja zaštite i spašavanja, Plan zaštite od požara i druga planska akta), u oblasti civilne zaštite obavljat će se i drugi poslovi.U oblasti civilne zaštite vršit će se i drugi poslovi koji podrazumijevaju koordinaciju i pomoć mjesnim zajednicama, preduzećima i drugim pravnim licima u organizovanju i planiranju zaštite i spašavanja ljudi i materijalnih dobara od prirodnih i drugih nesreća, unapređenje rada struktura civilne zaštite, ažuriranje postojećih i izradu godišnjiih i drugih planova rada, organizaciju rada službe i štaba civilne zaštite, obilježavanje važnih datuma i sl.Jedna od najvažnijih aktivnosti Službe za civilnu zaštitu je apliciranje za sredstva viših nivoa vlasti, međunarodnih institucija, domaćih i stranih donatora za organizovanje i provođenje preventivnih i operativnih mjera zaštite od prirodnih i drugih nesreća (deminiranja, sanaciju klizišta, opremanje struktura civilne zaštite i druge projekte), na osnovu kojih je do sada realizovala značajne projekte za općinu Gračanica. Na osnovu dosadašnjeg iskustva Služba će istu praksu slijediti i 2015. godine.

PROSTORNO UREĐENJE, STAMBENI, GEODETSKI I IMOVINSKO-PRAVNI POSLOVI

U oblasti prostornog uređenja i stambenih poslova u 2015. godini planirane su sljedećeaktivnosti:- Iz plana za 2014. godinu prenose se aktivnosti na izmjenama Regulacionog plana „Radna zona I“ koje obuhvataju analizu i ocjenu provođenja plana i sačinjavanje izvještaja o stanju prostora, sačinjavanje projektnog zadataka, pripremu i donošenje Odluke o pristupanju izmjenama i dopunama plana, izbor nosioca izrade plana, izradu i usvajanje Plana po proceduri predviđenoj zakonom- Prema prioretetima sačiniti plan izrade potrebne prostorno-planske dokumentacije, a u skladu sa odredbama Prostornog plana općine, jer su za to stvoreni uslovi nakondavanja saglasnosti za primjenu prostornog plana općine- Provođenje aktivnosti prikupljanja prijedloga i sugestija za postupak izmjena i dopuna Prostornog plana Tuzlanskog kantona, od strane građana i privrednika jer se očekuje pristupanje ovoj aktivnosti od strane Vlade TK.

U oblasti geodetskih i imovinsko-pravnih poslova planirane su sljedeće aktivnosti:- Na digitalizovanim planovima otkloniti neusaglašenosti i greške koje su registrovane u postupku digitalizacije i izvršiti ažuriranja digitalnog geodetskog plana usljed promjena nastalih za vrijeme digitalizacije- U saradnji sa Federalanom upravom za geodetske i imovinsko-pravne poslove i zemljišno-knjižnim uredom Općinskog suda nastaviti poslove na harmonizaciji podataka o nekretninama u Projektu registracije nekretnina u gradskom području naše općine. Izraditi sanacijski plan u

18

skladu sa projektnim zadatkom, izvršiti pregled i ovjeru izrađenih prijavnih listova od strane izvođača, a prema dinamici utvrđenoj u projektu, promovisati projekat i informisati javnost u skladu sa projektnim zadatkom.

Ažurna i kvalitetna evidencija nekretnina, te ažurnost stvarnih vlasničkih odnosameđu njihovim korisnicima, preduslov su njihovog boljeg i racionalnijeg korištenja.Dostupnost pouzdanih informacija olakšaće investicije, oporezivanje nekretnina i prostorno planiranje, te omogućiti monitoring transakcija nad nekretninama- Provoditi aktivnosti za stvaranje pravnih i tehničkih okvira za uspostavuinfrastrukturnih prostornih podataka (IPP) i jedinstvenog informacionog sisitema putem obuke i izgradnje kapaciteta- Profesionalno osvježiti odjeljenje katastra popunjavanjem upražnjenih radnih mjesta kvalifikovanim kadrovima- Pristupiti poslovima na uspostavi kvalitetne evidencije općinske imovine, te stvoriti uslove za prodaju svega onoga što ne služi javnom dobru.

EFIKASNA LOKALNA UPRAVA

1. Efikasan Centar za pružanje usluga građanima sa ljubaznim osobljem i u svakom momentu na usluzi građanima2. Educirano osoblje3. Visok nivo kvaliteta uslugaSlužba za upravu, društvene djelatnosti, boračko-invalidsku zaštitu i zajedničke poslove će u cilju postizanja što većeg nivoa efikasnosti pružanja usluga i kontinuiranog rasta zadovoljstva korisnika nastaviti sa procesom unapređenja javne uprave i rada službi. Iz toga proizilazi obaveza redovnog vršenja anketiranja građana i ispitivanja zadovoljstva pruženim uslugama, te preduzimanja odgovarajućih mjera u cilju poboljšanja usluga. Takođe, poduzimat će se odgovarajuće aktivnosti na jačanju interne i eksterne komunikacije, te donošenja nove Strategije ljudskih resursa.U okviru javnog sektora i društvenih djelatnosti rad Službe će biti usmjeren na oblasti zdravstva, obrazovanja, kulture, fizičke kulture, sporta, boračko-invalidske i socijalne zaštite, izbjeglica i raseljenih lica, te podrške Agenciji za identifikaciona dokumenta.Poslovi inspekcijskog nadzora u oblasti urbanizma i građenja imaju plan i program rada već određen Zakonom o prostornom uređenju i građenju TK-a („Sl. Novine TK-a“, broj: 06/11),na osnovu kojeg će se vršiti nadzor na lokalnom nivou.Da bi lokalna uprava bila što efikasnija neophodno je stvoriti i sve potrebne informatičke preduslove, odnosno kvalitetnu, efikasnu i funkcionalnu informatičku povezanosti unutar organa uprave, kao i održavanje i nadogradnju softvera, svakodnevno educiranje uposlenika o načinu rukovanja informatičkom opremom, izradu uputstava za korištenje pojedinih softverskih operacija, te stvaranje svih drugih pretpostavki iz ove oblasti za ostvarivanje zacrtanog cilja.U 2015. godini Općina Gračanica će kontinuirano raditi na implementaciji započetih informatičkih projekata od federalnog značaja u saradnji sa nadležnim ministarstvima (federalni katastar i federalni centralni matični registar).

OBRAZOVANJE, KULTURA, SPORT

19

U okviru svojih ovlasti, Općina Gračanica će u oblasti obrazovanja obavljati poslove vezane za dodjelu stipendija učenicima i studentima, pojačati saradnju sa Aktivom direktora osnovnih škola i direktorima srednjih škola kroz zajedničke sastanke, ostvariti saradnju sa direktorom Dječijeg obdaništa „Naša djeca" i učestvovati u kreiranju pravaca aktivnosti u cilju boljeg organizovanja i stvaranja boljih uslova za rad Dječijeg obdaništa, kvalitetnijeg pružanja usluga i privlačenja većeg broja djece, potpunog obuhvata djece obaveznim predškolskim obrazovanjem, održavati ažurnom bazu podatka studenata sa područja općine Gračanica, održavati ažurnom bazu podataka magistara i doktora nauka sa područja općine Gračanica i obavljati druge slične poslove iz nadležnosti Općine.U oblasti kulture cilj je pojačati saradnju sa UO i direktorom BKC-a i učestvovati u kreiranju aktivnosti kako bi se uspostavila bolja organizacija, kadrovska struktura i iskorištenost prostora. Takođe, cilj je što kvalitetnije koordinirati sa BKC-om u realizaciji kulturnih manifestacija od općinskog značaja, raditi na implementaciji Odluke o spomen obilježjima na području općine Gračanica, inicirati izradu Odluke o utvrđivanju kulturnih i sportskih manifestacija od općinskog značaja, kao i druge slične aktivnosti.Uprkos ograničenim sredstvima, u budžetu za 2015. godinu značajna stavka odnosit će se na podršku sportskim klubovima, kolektivima i udruženjima. Na taj način želi se unaprijediti oblast sporta u Gračanici, te zadržati i dalje promovisati imidž Gračanice kao sredine koja obiluje sportskim talentima i ima bogatu sportsku tradiciju. Podrška sportu ne ogleda se samo u budžetskoj podršci, nego i u nastojanjima da se različitim aktivnostima omasove sportovi, da se u njih uključe najmlađe kategorije, te da se kroz izgradnju infrastrukture stvori odgovarajući ambijent za sportske, rekreativne i slične aktivnosti. Općinski načelnik je Sportsku dvoranu na Lukama ustupio na korištenje sportskim kolektivima, nastojao stvoriti što bolje uslove za sportske aktivnosti u mjesnim zajednicama, te pružiti podršku sportskim dešavanjima na području cijele općine. U 2015. godini dodatni napori bit će uloženi kako bi se pronašla sredstva za završetak sportske dvorane za srednjoškolce, te kako bi se na taj način riješio problem obavljanja nastave tjelesnog odgoja za veliki broj gračaničkih srednjoškolaca. Sa Sportskim savezom realizovati sportske akivnosti i manifestacije, učestvovati u organizaciji sportskih događaja i izradi Općinskog sportskog programa, održavati ažurnom bazu podataka sportskih kolektiva i sl.

NEVLADIN SEKTOR I MLADI

Budžetska podrška nesmetanom funkcionisanju nevladinog sektora planirana je i u 2015. godini, kao i pojačano praćenje i koordinacija rada ovog sektora formiranjem Komisije za praćenje primjene Sporazuma sa NVO, Strategije partnerstva sa građanima i donošenje Odluke o utvrđivanju oblasti za koje će se raspisati javni poziv za NVO. Pored toga u ovoj oblasti bit će poduzete sljedeće aktivnosti: pomoć NVO kod apliciranja na općinska budžetska sredstva ili sredstva viših nivoa vlasti, održavanje ažurnim baze podataka NVO, pojačana saradnja sa udruženjima Roma, iniciranje formiranja i drugih udruženja koja okupljaju nacionalne manjine, održavanje ažurnom baze podataka o Romima, u saradnji sa Udruženjem Roma vršenje utjecaja na veću obuhvatnost djece Roma osnovnim obrazovanjem i sl.Usvojiti Strategiju za mlade za period 2015.-2017. i stvoriti uslove da se ista u najvećoj mjeri provodi. Nastaviti sa stipendiranjem učenika i studenata, te projektom volonterskog staža. Dati veću podršku kulturnom i sportskom amaterizmu mladih.

20

SOCIJALNI PROGRAMI

U oblasti socijalne zaštite cilj je intenzivirati saradnju sa direktorom Centra za socijalni rad i učestvovati u kvalitetnijem organizovanju i stvaranju boljih uslova za rad Centra za socijalni rad. U skladu sa raspoloživim sredstvima, bit će obezbijeđena podrška najugroženijim kategorijama i socijalno ugroženim pojedincima, penzionerima, Romima, humanitarnim organizacijama i Narodnoj kuhinji. Takođe, kontinuirano će se raditi na većoj sigurnosti građana, borbi za ravnopravnost spolova i zastupljenosti žena u javnim poslovima.Nadležna služba će pored poslova vođenja upravnog postupka, obračuna i isplata boračkih prinadležnosti, pružati pomoć boračkim organizacijama u realizaciji njihovih programa. Boračkoj populaciji pružit će se pomoć u postupku prikupljanja dokumentacije za dodjelu bespovratnih i povratnih sredstava za stambeno zbrinjavanje, kao i za ostvarivanje drugih prava u upravnom postupku.Programskim aktivnostima u 2015. godini planirano je da nadležna služba, pored redovnih poslova vezanih za status i zdravstvenu zaštitu izbjeglica i raseljenih lica, učestvuje u aktivnostima na projektu Socijalnog stanovanja i inicira rješavanje pitanja snabdijevanja vodom izbjegličkih naselja na Drafnićima i Lendićima.Aktivnosti u okviru ove oblasti bit će bazirane na strateškim dokumentima koji se odnose na socijalno uključivanje i unapređenje položaja žene na selu: Politike socijalnog uključivanja Općine Gračanica 2014.-2018. i Akcioni plan za unapređenje položaja žene u ruralnim područjima za period 2014.-2016.

OSTALO

Saradnja na međunarodnom nivou, održavanje kvalitetnih odnosa sa bratskim i prijateljskim gradovima i ambasadama, povezivanje sa drugim općinama i gradovima u BiH i regiji i dalje će biti značajan faktor razvoja. Obilježavanje značajnih događaja obavljat će se u skladu sa događajima i sa minimalnim utroškom sredstava.Poboljšanje kvaliteta i unapređenje javnosti rada općinskih organa u skladu sa Komunikacijskm strategijom (primjena Zakona o slobodi pristupa informacijama, web stranica, odnosi sa medijima itd).Održavanje korektnih odnosa sa vjerskim zajednicama, što se u proteklim godinama ogledalo kroz realizaciju brojnih zajedničkih projekata, te kroz podršku Općine izgradnji vjerskih objekata.Osim navedenih aktivnosti i koordinacije rukovođenja općinskim službama, Općinski načelnik će se neposredno angažovati i na rješavanju drugih pitanja iz nadležnosti lokalne zajednice i od značaja za građane, privredne i druge subjekte i brži razvoj lokalne zajednice u cjelini.Namjeravamo usko sarađivati sa višim nivoima vlasti, međunarodnim organizacijama, nevladinim sektorom, drugim općinama u Bosni i Hercegovini i sl.Takođe, Općinski načelnik će aktivno djelovati na poboljšanju i kvalitetnijem pružanju usluga u javnom sektoru (javne ustanove i javna preduzeća).

21

ZAKLJUČAK

Trenutno u BiH egzistiraju dva različita sistema lokalne samouprave, jer su entitetskim ustavima i zakonima uspostavljena različita i oprečna rješenja u brojnim pitanjima položaja, nadležnosti i funkcionisanja općina, gradova i drugih oblika lokalne samouprave. Na podrucju FBiH je 80 općina, a Republika Srpska administrativno je podjeljenja na 62 općine. Brčko je zasebna

22

administrativna jedinica – Distrikt. U BiH trenutno postoje samo četiri grada sa statusom jedinica lokalne samouprave: Sarajevo i Mostar u FBiH te Banja Luka i Istočno Sarajevo u RS-u.Za adekvatno sagledavanje stanja lokalne samouprave u BiH potrebno je imati u vidu bar osnovne karakteristike državnopravnog uređenja, stanja pravnog sistema i organizaciju državne vlasti Bosne i Hercegovine.Lokalna samouprava u FBiH organizovana je i ostvaruje se u općinama i gradovima kao jedinicama lokalne samouprave, a izvršavaju je organi jedinica lokalne samouprave i građani, u skladu sa Ustavom, zakonima i statutom jedinice lokalne samouprave.Općina je jedinica lokalne samouprave koja je na osnovu ispunjavanja propisanihkriterija uspostavljena zakonom. Ona je osnovna jedinica lokalne samouprave. Grad je jedinica lokalne samouprave koja predstavlja urbanu, infrastrukturnu cjelinu povezanu svakodnevnim potrebama stanovništva.Grad se, osim ustavom, uspostavlja zakonom na osnovu sporazuma o udruživanju dviju ili više opcina, odnosno odluke općinskog vijeca općine koja ispunjava propisane kriterije iz zakona, a koja ima najmanje 30.000 stanovnika, odnosno u čijem gradskom središtu kao zaokruženom urbanom podrucju živi najmanje 10.000 stanovnika.Nadležnosti jedinica lokalne samouprave pripadaju u jedan od najbitnijih elemenata koji karakterišu lokalnu samoupravu, odnosno djelokrug njenog obima. Što se tiče djelokruga obima, odnosno nadležnosti jedinica lokalne samouprave, tu svakako spadaju: donošenje budžeta; donošenje raznih programa i planova razvoja; ure#enja prostora i donošenje prostornih,urbanistickih i provedbenih planova; utvr#ivanje politike korištenja i utvrđivanje visine naknada za korištenje javnih dobara, utvrđivanje i vođenje politike raspolaganja, korištenja i upravljanja građevinskim zemljištem, utvrđivanje politike upravljanja i raspolaganja imovinom jedinice;utvrđivanje politike upravljanja prirodnim resursima; organiziranje i unapređenje lokalnog javnog prijevoza i druge nadležnosti.Nadležnosti jedinica lokalne samouprave (općina) i nadležnosti organa jedinica lokalne samouprave (nacelnika i općinskih vijeća) prilicno su široko postavljene. One se provode u skladu sa zakonima, statutima te drugim općim aktima općina. Jedna veoma važna činjenica jeste svakako direktan/neposredan izbor načelnika općine od strane građana kao i općinskih vijećnika.Treba preporučiti povecanje izdvajanja za lokalnu samoupravu, jer za adekvatno izvršavanje nadležnosti mora biti obezbjeđeno adekvatno finansiranje.Općenito, lokalna samouprava u Bosni i Hercegovini, u oba njena entiteta, trebala bi biti harmonizirana međusobno, ali i sa Evropskom poveljom o lokalnoj samoupravi

LITERATURA

1. Zakon o principima lokalne samouprave u Federaciji BiH, “Službene novine FBiH”, br. 49/06,

2. Zakon o lokalnoj samoupravi Republike Srpske, “Službeni glasnik RS-a”, br. 101/04, 42/05 i 118/05

23

3. Miličević, N., H. Pašić, Z. Zlokapa, A. Štitić (1999) Lokalna samouprava u BiH, Sarajevo4. Gordana Dejanović, “Lokalna samouprava u Bosni i Hercegovini sa posebnim osvrtom na

model ‘dobre uprave’ “, Banja Luka, 2008.5. www.opcinagracanica.ba , web stranica Općine Gračanica6. Statut Općine Gračanica7. Dokument Programske aktivnosti načelnika i općinskog vijeća općine Gračanica za

2015.godinu

24