Sinisa Tomic - TV oglasavanje.pdf

Panevropski univerzitet "APEIRON", Banja Luka

FAKULTET INFORMACIONIH TEHNOLOGIJA - Master studiji -

Dipl. Ing. SINIŠA TOMIĆ

(Seminarski rad - projekat) - IZRADA TELEVIZIJSKOG SPOTA -

PREDMET: Televizijsko oglašavanje Predmetni nastavnik: Doc. dr Maja Đokić

Banja Luka 2012.

2

Tomić Siniša - Televizijsko oglašavanje - PROJEKAT 2012

SADRŽAJ: 1. OPIS PROMOTIVNOG SPOTA PANEVROPSKOG UNIVERZITETA “APEIRON” 3

Zašto video spot 3

Ciljana publika 3

Scenario 4

Ciljevi produkcije 4

Analiza ciljne publike 5

Razvoj scenarija i produkcionih propozicija 7

Produkcioni plan i zadaci 8

Poruka spota panevropskog univerziteta „APEIRON“ 9

2. SNIMANJE 9 Podjela uloga i izbor izvođača 9

Lokacija 10

Glumci 11

Ekipa 11

Snimanje digitalnog videa fotoaparatom 12

Oprema korištena u spotu 14

Svjetlo 14

Standard snimanja 14

Način snimanja 15

3. POSTPRODUKCIJA 15 Ključna zanimanja u postprodukciji 15

Izbor kadrova 17

Montaža slike 19

Montaža zvuka 22

Animacija 23

Specijalni efekti 24

Tipovi dokumenata korištenih u projektu 25

Eksport projekta 25

Objavljivanje 26

Licencirani softver 26

Bibliografija 27

3


OPIS PROMOTIVNOG SPOTA PANEVROPSKOG UNIVERZITETA “APEIRON”

Za potrebe promotivne kampanje Panevropskog univerziteta “APEIRON” tokom mjeseca juna 2012. godine pristupio sam osmišljavanju i realizaciji video spota, koji je trebao biti nosilac video kampanje za upis u novu školsku 2012/2013. godinu.

Zašto video spot

Upisna kampanja Univerziteta se kreće u više smjerova. Od štampanja ogromnih količina letaka svih vrsta, preko Internet banera, raznih obavještenja putem web-a, radijskih džinglova, nastupa na promotivnim upisnim skupovima, oglašavanje putem bilborda, pa sve do oglašavanja putem dnevnih novina sa dodatkom štampanih brucoških vodiča u velikom tiražu. Pošto je Panevropski univerzitet “APEIRON” jedan od lidera u obrazovanju u Bosni i Hercegovini (dobitnici nagrade u Oksfordu za kvalitet u obrazovanju, najbolje pozicionirana privatna visokoškolska ustanova u BiH po svjetski priznatoj “WEBOMETRICS” listi1), logično je bilo da se dio upisne kampanje sprovede i putem televizijskog oglašavanja, odnosno putem video spotova. Panevropski univerzitet “APEIRON” je odavno shvatio značaj prisustva u medijima, a ove godine je tome posvećena posebna pažnja.

U Republici Srpskoj postoji više značajnih TV kuća čije se emitovanje dobrim dijelom prati i u Federaciji Bosne i Hercegovine. Imajući to u vidu, napravili smo analizu gledanosti TV programa i shvatili da je najveća gledanost informativnih emisija odnosno centralnih dnevnika i posebnih sportskih događaja. Donesena je odluka da emitovanje spota bude baš tada, iako je cijena emitovanja u takvom programu najveća.

Za emitovanje su izabrani najprestižniji kanali u RS:

1. Televizija Republike Srpske RTRS 2. BN Televizija 3. Alternativna televizija ATV 4. BEL TV

Svi znamo da se emitovanje plaća po sekundi emitovanja i to po vrlo visokim cijenama, što je za posljedicu imalo donošenjje tri važne odluke:

1. Spot ne smije biti duži od 20 sekundi

2. Mora se tempirati vrijeme emitovanje za postizanje najjačeg efekta

3. Nakon više emitovanja, gledaoca uvesti u priču i onda preći na emitovanje skraćene verzije spota od 5s

Ciljana publika

Pošto se radi o upisu na visokoškolsku ustanovu, jasno je da se radi o upisu punoljetnih lica koji već imaju završenu četvorogodišnju školu. Imajući u vidu današnje trendove upisa koji su ujedno i trendovi u

1 Priznati portal koji se bavi rangiranjem obrazovnih ustanova

4


modernom svijetu, starosna dob studenata se kreće od 18 do 60 godina. Ipak najveći broj upisanih je sa tek završenom četvorogodišnjom školom, dok je broj ostalih značajan.

Baš zato što se radi o ozbiljnim i već formiranim ljudima, tempiranje i izbor emitovanja je prilagođen njima.

Scenario

Scenario promotivnog spota je definisan u saradnji sa marketing timom Univerziteta.

Opis:

1. Kanjon Vrbasa, vidi se veličina kanjona

2. Čuje se kliktaj orla

3. Penjači (studenti Univerziteta) gledaju uz stijenu koju trebaju savladati

4. Penjanje sa osvrtom na detalje (logo na majici)

5. Muškarac koji se prvi popeo pruža ruku djevojki i izvlači je na stijenu

6. Okrenuti su leđima i gledaju prema Suncu. Ispod njih se pruža kanjon Vrbasa koji je zaštitni znak Banjaluke.

7. Glas snimljen u studiju izgovara ime i slogan Univerziteta dok se animirani logo pojavljuje na ekranu

8. Voditi računa da finalni video ne smije biti duži od 20 sekundi

Ciljevi produkcije

Odmah na početku svakog projekta moramo da identifikujemo ciljeve i svrhu produkcije. Identifikacija misije i vizije našeg projekta omogućava da u ovoj fazi, poštujući intuiciju, precizno odredimo koji program želimo da proizvedemo, šta je rezultat koji želimo da postignemo i koju funkcija on treba da obavi. Važno je da u određivanju cilja i svrhe budemo što konkretniji i najprostijim riječima (pisanim putem) saopštimo kakav zadatak postavljamo pred sebe i ostale učesnike u procesu i konačno šta pred publiku hoćemo da iznesemo.

Na primjer, da li želimo da proizvedemo zabavni program takmičarskog tipa sa širokom distribucijom kartica za LOTO, koji bi u razvijenoj fazi trebalo da na teritoriji Srbije gleda 350 000 hiljada domaćinstava, i time ostvarimo prodaju od najmanje 10 000 LOTO kartica, ili želimo da napravimo zabavno muzički program za mlade, na bazi top liste, za koju će se glasati SMS‐om, a koji ima veću gledanost nego konkurentski programi, zahvaljujući tome što imamo bolji izbor spotova, brži pristup novim muzičkim žanrovima i savremeniji SMS softver, što pomaže da gledaoci lakše biraju. Možda hoćemo da napravimo emisiju za ribolovce ili snow bordere, koju bi finansirali proizvodjači pecaroške i snow board opreme. Ili nasuprot, hoćemo da napravimo seriju potresnih emisija o životu izbjeglica ostalih bez svojih domova u prethodnim događajima tako da izvršimo pritisak na javnost da se više angažuje na ovom problemu.

Da bi smo bili profesionalno iskreni, moramo priznati da je primarni cilj većine emitera da što duže zadrže interes što većeg broja gledalaca, kako bi imali veći auditorijum i samim time visok rejting za privlačenje komercijalnih sponzora radi prodaje reklamnog vremena, pomoću koga agencije i reklamni

5


stručnjaci različitim, manje ili više moralnim metodama, informišu masauditorijum o proizvodima i stvaraju kod publike potrebu, pa i naviku za konzumiranjem kupovinom. Slično je i sa robom na tržištu političkih i drugih kocepata i ideja. Uticajne grupe, stranke i pojedinci se trude da TV program iskoriste za ostvarivanje svojih ciljeva, koriste televiziju kao masmedijum za širenje svojih koncepata, lobiranje, ubjeđivanje publike u svoje ideje i stvaranje prednosti u odnosu na konkurenciju, često i veoma grubim pa i nemoralnim metodama.

Nekada je među televizijskim ljudima kružio vic o tome da je TV program pauza između dva bloka vijesti. A nedavno je direktor francuskog Kanala 5 izjavio da je program postao pauza između dve Kokakoline reklame.

Naročito su moćne, pa i razorne, direktne poruke koje ovaj medij sa sobom nosi. Recimo, postojanje dnevnika nam govori, bez obzira kako će neki događaji u njemu biti tretirani, da smo svakodnebno izloženi zavisnim informacijama. Dnevnik nam implicitno u kuću donosi stvarnost onakvu kakvu žele da nam je plasiraju njegovi urednici. Ovakav trend je naročito izražen kod komercijalnih emitera koji se bore za profit i opstanak na veoma grubom trzištu na kome je sve veći broj programa što pretenduju na istu publiku, bilo da su u pitanju satelitske stanice, zemaljske mreže i kablovski sistemi ili lokalni programi. Iako televizije, koje su javni servisi, finansirane su iz prihoda koji se ubiraju od građana, trebalo bi da budu maksimalno rasterećeni ovih komercijalnih ili propagandnih ciljeva, što nije uvijek slučaj. U našim okolnostima za to ćemo se još dugo boriti.

Ukoliko bi se program sastojao samo od komercijalnih ili propagandnih sadržaja ubrzo bi postao neglediv i neatraktivan za najveći broj publike, pa TV ipak mora da ima i neke druge ciljeve i kvalitete i da se dovijanjem probija među ovim čvrstim utilitarnim ograničenjima. Otuda većina produkcija imaju više od jednog cilja. Kada postignu održivost na komercijalnom nivou, producenti se trude da programu obezbijede i neki drugi kvalitet.

Analiza ciljne publike

Sociolozi za potrebe analize društvenih interakcija koriste pojam ciljne javnosti djelimično sličan sa pojmom ciljna grupa u marketingu2.

Tako na primer razlikujemo:

1. široka javnost,

2. stručnu javnost,

3. sportska javnost,

4. spoljnja i unutrašnja javnost,

5. bankarska javnost, itd.

Kao što vidimo, riječ je o nizu termina za funkcionalnu definiciju manjih ili većih socijalnih grupa koje imaju nešto zajedničko, a do kojih se da doprijeti, i na njih uticati strukturisanim kanalom za prenos informacija. Ovakve strukture imaju niz zajedničkih osobina, ponašanja i interesa i tema, pa se do njih,

2 termin potiče od J. Habermas‐a The Theory of Communicative Action

6


kroz ove kanale, može u okvirima tih interesa proslijediti oblikovana informacija, koja razrađuje neku od storija sa očekivanjem da će interesovanje i stepen razumijevanja, pa samim time i uticaja i rakcije biti veći nego da smo tu istu informaciju publikovali nekim drugim kanalom u neku drugu grupu. Recimo, bankari će rado gledati kratke vesti sa berze, ali to sportske navijače neće zanimati, ili fudbalsku javnost neće previše zanimati rezultati klizanja na ledu. S druge strane, dječiju emisiju obično će gledati i bake i mame. Posmatrano na ovaj način dobijamo veću stepen odredivosti grupa publike po pitanju interesovanja.

Karakteristike publike najčešće određujemo i demografski, što naročito utiče na tip izbora gledanog programa: satelitski, nacionalni, lokalni. Na različitim tipovima kanala današnja publika zadovoljava svoje različite potrebe. Na satelitskom kanalu sportska publika će, recimo, gledati rado evropski kup šampiona da bi mogla da uživa i da se kompetentnije kladi, na nacionalnom kanalu će gledati derbi Zvezda - Partizan, a na lokanom aranđelovačkom takmičenje ekipa u malom fudbalu ili školskih timova.

Ove regionalne demografske varijacije lako se vide u karakteristikama lokalnih programa gledano odozgo na dole. Od satelita preko nacionalnih kanala, do lokalnih stanica koje lokalnim slengom pa i dijalektom pred publiku iznose stvari od čisto lokalnog interesa, podržane čisto lokalnim sponzorima. Na primjer lokalna poslastičarnica u Lajkovcu nema potrebu da bude sponzor lige šampiona, ali će svakako naći interesa da podrži takmičenje škola iz okruženja u malom fudbalu.

Lokalni pariski kanal će recimo imati u žiži događaja potpuno novu programsku shemu posvećenu nemirima u predgrađima u kojima žive doseljenici, na nacionalnom kanalu ta tema će biti tretirana kao ozbiljna dvosatna emisija u kojoj učestvuju ministri aktualne vlade, opozicija, sociolozi i predstavnici civilnog društva, dok će na CNN‐u to biti samo udarna vest. Demografija različito utiče na recepciju određenih tipova sadržaja. Generalno govoreći, naravno sa mnogim izuzecima, programi koji tretiraju recimo seksualne teme, publika koji živi u sjevernim protestantskim zemljama, gdje je seksualna tematika rasterećenija bivaju mnogo tolerantniji od ljudi koji imaju ruralnu pozadinu i žive na jugu u islamskim ili drugim seksualno konzervativnim sredinama, gdje javno prikazivanje golog tijela, pa ni govor o seksualnosti, još nisu prestali da bivaju tabu tema. Prema svemu ovom producent mora da zauzme određeni stav, kako bi upravljao uspjehom i učinkom programa.

Ali, šta ako ne proizvodimo program za masovnu distribuciju ili TV emitovanje? Upoređujući standardne televizijske programe i institucionalni video, koji uključuje korporacijski, sajamski i trening materijal, ili obrazovni video, uviđamo da i ovi žanrovi moraju imati slično pa i dublje poznavanje ciljane javnosti, kao i kulturne i demografske karakteristike, godine, pol i obrazovanje koje utiču na produkcionu formu i sadržaji u ovim formama producent, režiser i scenarista takođe moraju biti svjesni potrebe publike, nivoa znanja, očekivanja i kapaciteta prijemčivosti, pa u odnosu na njih prilagoditi temu i strukturu kroz koju izlažu sadržaj.

Opšti kulturni nivo i nivo obrazovanja su takođe povezani sa nivoom recepcije programa. Istraživanja pokazuju da, generalno govoreći, što je više ljudi u publici bolje obrazovano, je teže vršiti direktan propagandni uticaj na njih a povećana je i tolerancija u odnosu na razlike u stavovima. Interesantno je da je potpuno suprotno kada je u pitanju odnos prema nasilju. Zašto je poznavanje, demografskih, kulturoloških ili obrazovnih nivoa ciljne publike važno u artikulaciji formalnih i strukturalno sadržinskih aspekata produkcije. Ako konstantno potcenjujemo publiku i imamo predrasude, imaćemo i ograničenu budućnost na TV.

Često se govori da publika guta sve što joj se da. U vremenu socijalizma kod nas je televizija bila zasnovana na konceptu prosvećenog socijalističkoapsolutističkog morala, i iz današnjeg ugla gledano, u mnogim marginalnim žanrovima, kao što su dječiji, obrazovni, muzički, kulturni progam, bila je na veoma

7


visokom nivou koji se mogao mjeriti svjetskim standardima. Iako je i u to vreme TV imala funkciju učvršćivanja socijalističke vlasti i sistema vrijednosti, kasnije u godinama moralnog sunovrata, spustila se na najniže propagandističke grane i bila bitan faktor tog sunovrata, pojmovno ga opremajući idejnim, moralnim i estetskim aparatom sposobnim da parališe kako zdrav razum tako i emocije.

U najnovijem periodu, periodu tranzicije, teško je napraviti ideološku korekciju‐konverziju, zastupajući, paušalno, sisteme vrijednosti, pojmovne aparate i estetiku. Ovo se nažalost ne odnosi samo na televiziju, već na ukupan kompleks, masovnih medija, bili oni štampani ili audiovizualni.

Televizija je najprisutnija, jer u sebi nosi artizam direktnog prenosa, pa je zato i najuočljivije ogledalo stanja duha jedne sredine ili kulture. (Babić, Organizacija u medijima, 2007)

Razvoj scenarija i produkcionih propozicija

Postoji nekoliko faza od osnovne ideje do glavnog scenarija. Ideje koje nudimo kreću se u dva pravca: sadržaj radnje koja će biti realizovana u produkciji i kalkulacija (budžet).

Podsjetićemo:

• sinopsis je najkraći kompletan opis zamišljenog programa, siže radnje,

• tritment je funkcionalna proširena razrada sinopsisa koja i profesionalcu i laiku daje bitne informacije o sadržaju programa,

• scenario je detaljna umjetnička razrada, koja uključuje dijaloge i sve druge bitne sadržinske faktore.

I ovde moramo da ponovimo veoma važno pravilo: produkcija je vještina timskog rada, zato nikada ne treba ući u dublje produkcione faze bez sinopsosa i scenarija, ma o koliko jednostavnom projektu se radilo.

Posebno je važno za sve učesnike u produkciji, prije svega za investitora, finansijera, sponzora i emitera da projekat kompletiramo sa sljedećim dokumentima:

1. prijedlog projekta (programa),

2. pismeni prijedlog timova, koji su sastavni dio sinopsis ili tritmenta.,

3. produkcione propozicije projekta koje govore o suštinskim prednostima,

4. vrsti i obimu publike na koju se odnose,

5. načinu produkcije, nivo realizacije i elementima koji se odnose na emitovanje,

6. predračun troškova i nacrt budžeta koji govori o raspodjeli eventualne dobiti.

Kada je prijedlog programa odobren potreban je potpuni scenario. U ovoj fazi sva ranija istraživanja idu na provjeru i procjenu po raznim osnovama, a onda i na odlučivanje o investiciji kod svih onih kojima ih je producent ponudio.

Prva verzija scenarija obično doživi još mnogo izmjena. Na dorađivanje scenarija utiče i to da se u toj fazi obavlja veliki broj kontakta sa raznim osobama koje iz različitih uglova sagledavaju temu, pa producent sve te sugestije i utiske na neki način prenosi scenaristi. U ovoj fazi se još jednom redefinše i fino podešava odnos prema ciljnoj publici, ali se razmatraju i sve alternativne ideje do kojih se u procesu rada dolazi.

majadjokic

Resaltado

8


Analizom mnogih faktora, uz pomoć mašte i vještine profesionalnog scenarističkog tima koga je u ovoj fazi producent angažovao, dolazi se do konačne verzije scenarija. Zadnja verzija scenarija mora biti prihvatljiva, za producenta i reditelja, ali i za finansijere i emitera. Ipak i ova verzija ne mora biti finalna, u mnogim situacijama promjene se dešavaju i tokom samog snimanja pa i montaže.

U dramskoj produkcji, svaka se nova verzija scenarija štampa na papiru druge boje, da se ekipa i glumci ne bi zbunili. U zavisnosti od vrste produkcije i žanra, po izradi finalne verzije scenarija reditelj sa pomoćnikom i ostalim autorima piše i knjigu snimanja. Dokument u kome je scenario, ne samo podijeljen na scene i sekvence, nego je i detaljno raskadriran, a u knjizi su uneseni i drugi elementi za realizaciju: tehnički i kreativni podaci. Ponekad knjiga snimanja sadrži i i skice sa pozicijama kamere i svjetla, ili podsjetnik za kostim i scenu, i naročito reditelja i glumce.

Za neke oblike produkcije se po knjizi snimanja, pa i u toku rada na scenariju, izrađuje i storyboard, ilustrovana, crtana verzija scenarija sa tačnim izgledom svakog kadra.

Produkcioni plan i zadaci

Svaka produkcija je skup međusobnozavisnih poteza. Ti potezi, faze, predstavljaju organizaciono, tehnološki i kadrovski logične, zaokružene cjeline, koje mogu biti sukscesivne (u vremenu slijede jedna drugoj ) ali mogu biti i paralelni (npr. izrada dekora i kostima). U svakom

slučaju one su u tijesnoj i složenoj funkcionalnoj međuzavisnosti po nizu sadržinskih, tehničkih i

finansijskih parametara. Svaka faza je zaokružena cjelina, a između faza postoji prekretnica (od koje suštinski zavisi napredak projekta). Zaokruženost faze se ogleda u tome što se većina elemenata u okviru jedne faze vremenski i međusobno može pomjerati bez veće štete po projekat, ali je to između faza nemoguće. Zato je potrebno završiti sve ključne elemente u okviru jedne faze da bi se moglo ući u sledeću.

U fazi razvoja ili predprodukcije neophodno je:

1. iznijeti ideju projekta,

2. propozicije projekta,

3. napisati sinopsis i tritment,

4. angažovati scenaristu ili tim i dovršiti scenario.

U daljem radu, odnosno pripremi producent radi na izradi plana projekta, i tako dolazi do sljedećih faza:

1. plan produkcije

2. zadaci,

3. resursi,

4. rokovi,

5. troškovi

9


Poruka spota panevropskog univerziteta „APEIRON“:

Spot treba privući pažnju gledaoca i izazvati reakciju. Spot prikazuje akciju i smjelost koja rezultira penjanjem na vrh i dostizanjem cilja, što je asocijacija na donošenje važne životne odluke upisa na visokoškolsku ustanovu. Naročito u današnje vrijeme kada je ekonomska kriza sveprisutna, upis i finansiranje studija spadaju u red ozbiljnih i životnih odluka. Ovim spotom sam htio prikazati da uz trud i jasno postavljen cilj, student može uspješno savladati svaku prepreku. Taj momenat sam simbolički predstavio u zadnjoj sceni sa studentima na vrhu i Suncem ispred njih. Spot treba privući dovoljno pažnje i podsjetiti buduće studente da smo tu i da smo još uvijek lideri u obrazovanju (što govore i ozbiljne institucije koje se bave kvalitetom i rangiranjem) i da mogu računati na nas.

Ipak, ovaj spot nije namijenjen samo potencijalnim upisnicima. Kampanja treba promovisati i brend koji je već stvoren. Na „APEIRON“ ljudi trebaju gledati kao na domaći brend koji je dio njihovog grada i države.

SNIMANJE

KASTING I FORMIRANJE EKIPE PROJEKTA

Podjela uloga i izbor izvođača

Pod kastingom se obično podrazumijeva podjela uloga talentima, izbor glumaca, pjevača, igrača, naratora. To je veoma važan aspekt u izboru saradnika, ali postoji još jedan, ništa manji segment, a to je izbor kreativnih i operativnih saradnika od koga zavisi uspjeh projekta. Veoma je važno ko je reditelj, kamerman, kostimograf i scenograf, kompozitor, ali i ko su pomoćnici, asistenti, administrativno osoblje, vozači i dekorateri. Dobar producent mora imati "debeo adresar" mora poznavati kretanja na tržištu talenata filmskih i televizijskih umjetnika, saradnika i radnika.

Producentu u ovom poslu veoma često pomaže reditelj, koji poznaje projekat i na osnovu ovih ili onih delikatnih kriterijuma bira najbolje umjetničke saradnike. Kod velikih produkcija pri izboru glumaca i drugih talenata koji se pojavljuju pred kamerom produkciji u sužavanju izbora i pripremnim radnjama (razgovori i probna snimanja) pomaže kasting manager. On ne donosi konačne odluke, već daje prijedloge, naročito kada su u pitanju mladi ili još neotkriveni talenti.

Producentu u ovom poslu pomažu CV‐s i liste referentnih projekata koje pri prvom kontaktu kandidati prilažu. Glumci obično imaju, naročite za ove prilike, priložene setove fotografija, koje nisu namijenjene publici, već služe da obrate pažnju i podsjete na njihovu ekspresiju i psihofizičke karakteristike. To je obično set fotografija krupnih planova anfasa i oba profila, cijele figure u nekoliko poza (sjedenje, stajanje itd). Jedna fotografija je obično kolor zbog boje kose, tena i očiju. Uz fotografije se prilažu i informacije o godinama težini, visini, znanju posebnih vještina, jezici, pjevanje, instrumenti, jahanje, mačevanje, sportovi, vožnja, znači sve informacije koje mogu biti od koristi za reditelja. Višak informacija u CV‐u obično nagovještava ambiciozne amatere. CV ne sme biti stariji od godinu dana. Danas nam za potrebe prezentacije talenata i saradnika stoje na raspolaganju i novi video i interaktivni mediji: WEB ili DVD. Pravjenje lične prezentacije za sebe i nekoga je posebna vještina i dobar je reklamni obrazac.

10


Veoma važno je imati na umu da se pri izboru ekipe i saradnika ne smije biti ishitren, da se podjela ne smije vršiti na prvu loptu, prema navikama, modi i sugestijama nestručnih lica. Na kasting često utiče i zauzetost najboljih saradnika koji se obično kreću iz projekta u projekat i nemaju velike pauze između dva posla. Zato je važno da se na vrijeme počnu pregovori.Većina producenata i reditelja najbolji dio ekipe vodi iz projekta u projekat, tako se postiže uigranost i efikasnost koja poboljšava kvalitet produkcije, ali producent ne smije da bude zatvoren prema prilivu novih talenata i kadrova.

Prije razgovora producent kandidatu dostavlja tritment ili scenario (u zavisnosti od karaktera posla) a na razgovoru ga detaljno informiše o cilju produkcije, vrsti angažovanja, rokovima realizacije posla i uslovima pod kojima će biti angažovan uključujući i honorar i druge beneficije koji saradnici mogu imati. Ponekad je potrebno izvršiti probna snimanja ili steći detaljniji uvid u rad nekog od saradnika, recimo scenografa ili kostimografa, čuti njegove prijedloge i dileme i tek na osnovu tog procesa odlučiti o saradnji. Ukoliko se razgovara sa više kandidata pa se izabere samo jedan od njih, ostalima se obavezno pošalje poruka sa zahvalnicom što su odvojili vrijeme za razgovor i nadom da će se sarađivati na nekom od narednih projekata. Greške u izboru saradnika i talenata mogu biti katastrofalne po projekat! Svi saradnici nisu podjednako važni ali ekipa u principu vrijedi onoliko koliko njen najgori saradnik! (Babić, 2007)

Lokacija

U našem slučaju mjesto snimanja je već definisano scenariom. To je svakako morao biti kanjon Vrbasa. Za atraktivne scene morali smo angažovati profesionalnog penjača, koji je ujedno i nadgledao glumce i ekipu u opasnim situacijama. Za penjanje uz stijenu smo koristili već definisane i osigurane staze koje ekstremni penjači odavno koriste. To znači da su glumci prilikom penjanja bili obezbijeđeni sigurnosnim užadima koja su vezana za klinove na stijenama. Za zadnju scenu bila nam je potrebna visina, odakle možemo vidjeti rijeku i kanjon Vrbasa koji su zaštitni znak Banjaluke, dok je Sunce postavljeno nisko na nebu. Jedina lokacija koja je iole sigurna je bila u mjestu Krupa na Vrbasu3, gdje smo se popeli iznad kule srednjovjekovnog grada „Greben Grad“4 iz 1192. godine, odakle smo mogli uhvatiti taj pogled.

Treba spomenuti da smo imali i probno snimanje nekoliko dana prije glavnog snimanja, gdje smo uočili prednosti i mane izabranih lokacija.

3 Nаlаzi sе 25 кilоmеtаrа јužnо оd Banjaluke, nа putu zа Јајcе i Мrкоnjić Grаd. U Кrupi nа Vrbаsu pоstоје tri vеоmа vаžnа istоriјsка istоriјsка spоmеniка: nекrоpоlа sа stеćcimа, оstаci srеdnjоvјекоvnе tvrđаvе ‐ Grеbеn grаdа I Crкvа Svеtоg Iliје. Crкvа је smјеštеnа nа sаmој nекrоpоli, а iznаd njе, nа stiјеni која sе nаdvilа nаd каnjоnоm Vrbаsа, nаlаzе sе оstаci Grеbеn grаdа. Кrоz оvо mјеstо prоtičе i оvdје sе uliјеvа u Vrbаs mаnjа riјека pоnоrnicа, која sе u svоm dоnjеm tокu zоvе Кrupа

4 Тvrđаvа Grеbеn sе prvi put pоminjе u izvоrimа iz 1192. gоdinе, а pоtоm 1322. i 1346. gоdinе каd grаdоm uprаvljа izvјеsni Niкоlа. U 14. viјекu Grеbеn је pripаdао župi (оblаsti) Zеmljаniк, а biо је u pоsјеdu fеduаlnе gоspоdе Hrvаtinićа, gоspоdаrа Dоnjih Кrаја, о čеmu svјеdоčе pоvеljе pоtpisаnе u оvоm grаdu 1374. i 1375. gоdinе. Uz njеgа, као pоsјеd, su išlа i nека sеlа. Grаd је strаdао priliкоm pаdа Јајаčке bаnоvinе pоd Тurке 1527‐1528. gоdinе каd је bоsаnsкi sаndžак‐bеg Gаzi Husrеv оsvојiо Јајаčкu bаnоvinu, а sа njоm i grаd Grеbеn. U tursкim pоpisimа nаhiје Zmiјаnjе iz 1541. gоdinе, nаvеdеnа је vаrоš tvrđаvе Кrupа, nаzvаnа Vrh‐Кrupа, sа 14 кućа. Dакlе grаd Grеbеn је ubrzо pо dоlаsкu Тurака (1527‐1528) prоmiјеniо imе u Кrupа. U tursкim izvоrimа sе pоminjе 1562. gоdinе, nа pоdručјu nаhiје Јајcе pоd imеnimа Grеbеn i Vrh‐Кrupа. Čini sе dа је u pеriоdu tursке uprаvе grаd nаpuštеn. Dаnаs је u rušеvnоm stаnju. Nеštо bоljе је sаčuvаnа sаmо кulа nаd Vrbаsоm i diо bеdеmа којi sе spuštајu prеmа коritu riјеке Vrbаs.

11


Glumci

Tanja i Darko

U spotu se pojavljuju Tanja i Darko. Tanja je radnica studentske službe koja je prošla osnovnu penjačku obuku, a Darko je student Fakulteta sportskih nauka koji se amaterski bavi ekstremnim penjanjem. Scenarijom je predviđeno da oni nikakav tekst ne izgovaraju. Njihova uloga je bila samo prirodno se ponašati i penjati se uz stijene. Pri tome su bili sigurnosno obezbijeđeni, adekvatno obučeni i nosili su profesionalnu punu planinarsku opremu.

Ekipa

Siniša ‐ Scenario, režija, kamera, montaža, postprodukcija

Darko ‐ Glumac

Tanja ‐ Glumac

Misija ‐ Obezbjeđenje

Miloš ‐ Rekviziti

Dragan ‐ Vozač

Milan ‐ Logistika

S lijeva na desno: Darko, Tanja, Siniša, Misija, Dragan

12


Snimanje digitalnog videa fotoaparatom

Od 1995. godine kada je kompaktni digitalni fotoaparat Casio QV-10 dobio displej na poleđini, a Ricoh RDC-1 mogućnost snimanja video-sekvenci, jedna stvar je evidentna: konstantan rast kvaliteta video-materijala snimljenog digitalnim fotoaratom

Prvi video‐snimci načinjeni digitalnim fotoaparatima više su bili igra nego ozbiljna stvar. Ograničena dužina snimanja, najčešće bez zvuka koji se kao opcija pojavio nešto kasnije, i snimak u Quick Time formatu uticali su na mogućnost obrade, montaže i davali pokretne slike čija je upotrebna vrijednost veoma ličila na prve filmove. Nakon nekog vremena, razvoj kartica i fotoaparata najavio je pojavu ”ton filma”, tj. video‐zapisa čija je dužina zavisila samo od kapaciteta memorijske kartice. I onda je sve što je vezano za snimanje videa pomoću digitalnih fotoaparata naprosto poludjelo. Gledali smo, zbunjeni doduše, kako se proizvođači utrkuju s oznakama kvaliteta video‐snimaka koje su se kretale prema HD (High Definition) kvalitetu, a značenje termina Full HD postalo je, naizgled, veoma relativno.

Snimanje videa

Kada je video‐opcija na D-SLR fotoaparatima postala standard, počeli su da se proizvode brojni dodaci, sprave popularno ”po naški” zvane rigovi, koji su snimanje video‐materijala, a pomoću D-SLR fotoaparata, maksimalno približili rezultatima koje daju profesionalne video‐kamere. Kada već pominjemo video‐kamere, u jednom trenutku one su bile u ”ozbiljnoj krizi” jer glavna prednost fotoaparata kojim možete snimati ozbiljan video‐materijal u odnosu na video‐kamere jeste cijena i to,

Kupovina D‐SLR fotoaparata samo je vrh ledenog brijega ako se uzme u obzir i nabavka neophodne dodatne opreme. Kako biste postigli željeni kvalitet i mogućnosti snimanja, nabavka platforme (rig) je osnova sastavljanja sistema, jer se na ovaj dio montira ostatak opreme: eksterni mikrofon, tražilo, ekran, sistemi za fokusiranje, ručice, kontrateg…

13


prije svega, prateće opreme. Ako se odlučite da kupite Arriflex, Canon ili Red kameru i čak sakupite neophodan novac, ono što će vas sačekati iza ugla jesu objektivi. Koliko god izgledali skupi, profesionalni objektivi namijenjeni fotografiji po ceni su ”male mace” spram objektiva koji su namijenjeni isključivo video‐kamerama. Još jedna stvar dovela je do razvoja i omasovljavanja video‐snimanja D‐SLR fotoaparatima, i to je pojava Full Frame 5 senzora. U kombinaciji s novim konstrukcijama zum objektiva žižnih daljina od samo 10 mm, daju mogućnost snimanja s veoma zanimljivim i drugačijim odnosima perspektive i kvaliteta, tj. oštrine snimka, od onih na kakve smo navikli.

Autofokusni problemi

Najmoderniji D‐SLR fotoaparati danas konačno daju dugo priželjkivani, pun Full HD format, ali samo pojedini imaju potpunu funkciju autofokusa tokom snimanja. Prema tome, ako želite da vaš fotoaparat, pored fotografisanja, iskoristite i za snimanje videa ozbiljnog kvaliteta, provjerite prije kupovine šta sprava koju ste odabrali zaista zna i može. Ne treba zaboraviti da SLR – Single Lens Reflex znači da se prilikom snimanja ogledalo podiže, a slika u tražilu gubi. Kada fotografišete normalnim ekspozicijama, taj ”blackout” traje veoma kratko, ali prilikom snimanja video‐materijala u tražilu nema slike, pa morate koristiti displej za kontrolu snimanja. Moderni fotoaparati imaju poboljšane i unaprijeđene funkcije kontrole autofokusa, ali za vrhunske rezultate i dalje je neophodna ručna kontrola fokusa i kontrola zumiranja pomoću dodatnih spravica koje se na različite načine montiraju na objektiv i zovu se Follow Focus i Power zoom.

Prednosti

Najvažnija stvar koju sobom donosi snimanje video‐materijala fotoaparatima jeste dubinska (ne)oštrina koja nastaje zahvaljujući velikom senzoru. Čak je i APS format senzora mnogo veći od veličine senzora koju imaju standardne video‐kamere i popularni kamkorderi. Odnos prikaza dubinske oštrine i perspektive između video‐snimaka urađenih kamerama i fotoaparatima sličan je odnosu koji postoji između fotografija snimljenih kompaktnim i DX i FX digitalnim fotoaparatima. Treba shvatiti da rezolucija samog senzora ne utiče na kvalitet video‐snimka jer je 1.080x720 mnogo manje nego što bilo koji moderan fotoaparat ili mobilni telefon imaju na raspolaganju Osnovni alat i ulaznica u svijet videa: digitalan fotoaparat s APS senzorom, okretnim displejom i dodatnim, eksternim mikrofonom...

(Živković, 2012)

5 Full Frame označava veličinu senzora koja je jednaka maloformatnom filmu 36 x 24 mm

majadjokic

Resaltado

14


Oprema korištena u spotu

DSLR Kamera: Nikon D7000

Objektivi: AF-S DX NIKKOR 35mm f/1.8G, AF-S DX NIKKOR 18-105mm f/3.5-5.6G ED VR, AF Nikkor 70-300mm f/4-5.6D ED

Ostala oprema: Stativ, zilberica, UV i ND filteri

Svjetlo:

Koristili smo samo prirodno svjetlo

Standard snimanja

Video zapis je sniman na SD karticu koja može upisati 90MB u sekundi.

To mi je bilo potrebno jer sam video snimao u FULL HD-u 1920x1080 piksela, sa minimalnom kompresijom na ulazu. Pixeli su bili kvadratni 1:1, odnosno radi se videu snimanom u odnosu 16:9. Frame Rate je iznosio 24fps, što predstavlja filmski standard, a moja kamera mi u FULL HD modu takav Frame Rate jedino i dozvoljava.

http://www.nikonusa.com/Nikon-Products/Product/Camera-Lenses/2183/AF-S-DX-NIKKOR-35mm-f%252F1.8G.html

http://www.nikonusa.com/Nikon-Products/Product/Camera-Lenses/2179/AF-S-DX-NIKKOR-18-105mm-f%252F3.5-5.6G-ED-VR.html

15


Ukratko: 1920x1080px, 24fps, Widescreen 16:9, Progressive

Način snimanja

Većina kadrova je snimana iz ruke. Mislim da je to bio dobar izbor imajući u vidu tip spota. Neke kadrove sam snimao sa stalka. Prilikom okretanja objektiva u nebo navrtao sam ND i UV filtere, kako bih spriječio “pregorijevanje“ slike i ujednačio kontraste. Neke kadrove sam čak snimao iz Vrbasa stojeći do koljena u ledenoj vodi.

POSTPRODUKCIJA

KLJUČNA ZANIMANJA U POSTPRODUKCIJI

U studijskoj proizvodnji programa snimanje i post produkcija su najčešće sinhroni ili spojeni, dok film look tip produkcije (ENG i IFP) podrazumijevaju striktno i vremenski odvojeno, sukscesivno razdvajanje ove dvije faze. To je učinilo da obje faze postanu veoma kompleksne i izuzetno kreativne. Pod postprodukcijom podrazumijevamo montažu slike i tona, koloriranje, inkorporiranje grafike i specijalnih efekata, sinhronizaciju i mastering.

Montažer

Kada je snimanje završeno ili u toku, ako je riječ o većem projektu, montažer koristi video i audio snimak za konačno uobličavanje programa. Odstranjuje loše i nedovršene dublove. Najbolje odabrane kadrove ređa logičnim redom prema scenariju, uz manje ili veće izmjene. U dogovoru sa rediteljem određuje trajanje pojedinačnih akcija u kadrovima, bira mjesto reza, planove i uglove iz kojih je radnja najbolje snimljena u cilju postizanja željenog utiska. Vezuje tako spojene kadrove u scene i sekvence i na taj način upravlja tokom, ritmom i tempom radnje.

Montaža je logička i estetska organizacija pokretnih i statičnih slika i zvukova u vremenu i prostoru. Ne radi se samo o smislenom spajanju pojedinačnih isječaka snimljenih prema nekom planu radnje

16


(scenariju), izbacivanju suvišnih dijelova i ponovljenih kadrova, već i o jednom posebnom fenomenu koji nastaje na spoju dva kadra.

Još dvadesetih godina prošlog vijeka geštalt psihologija (psihologija percepcije) i praktični rad filmskih entuzijasta (Lev Kulesov i S. M. Ejzenštajn) otkrili su da spoj dva kadra snimljena na istoj ili različitoj lokaciji, kontinuirano ili diskontinuirano, stvara u svijesti posebne utiske i asocijacije, nove prostorno‐vremenske relacije, koje nazivamo montažnim vremenom i prostorom, a koje imaju uočljive zakonomjernosti nezavisno od volje onoga koji tu informaciju prima. Na taj efekat utiče niz elemenata kao što su: okvir slike, likovna kompozicija kadra i plan (širina kadra, ugao kamere, pravac i količina kretanja u kadru, položaj kamere u odnosu na pravac kretanja (osu objektivne ili subjektivne akcije), odnos svijetlih i tamnih površina, dubinskih elemenata, boje i konačno, žižna daljina objektiva i pokreti kamere.

Ova osobina spoja dva snimka, dala je mogućnost da se na stvaranje filmske i TV priče utiče moćnim logičko‐estetskim sredstvima koja su značajno obogatila filmski i TV izraz. Tim mogućnostima od početka rada rukuje režiser, ali ih u konačnoj fazi produkcije oblikuje montažer projekta. Montaža je u početku bila tehničko‐tehnoločki proces, ali je zahvaljujući svojim izrazito kreativnim mogućnostima postala veoma važna faza rada. Danas je montaža sa još nekim fazama finalizacije, kao što su obrada zvuka, integrisanje grafike, specijalnih efekata, kolor korekcije i masteringa prerasla u proces koji nazivamo postprodukcija.

Montažer i u tehničkom i u kreativnom smislu rukuje snimljenim materijalom i finalnim proizvodom. Pored logičko‐estetskog angažovanja zadužen je i za rukovanje sve složenijim sistemima za postprodukciju koji su danas sve češće bazirani na kompjuterskoj nelinearnoj tehnologiji i integrišu u sebe niz složenih uređaja kao što su VTR i disk rikorderi, video switcheri i mikseri, DVE procesori, kolor analizatori, softver i hardver za specijalne efekte i složena oprema za audio processing. Montažer je zadužen i za administraciju snimljenog i finalizovanog materijala, mastering provjeru tehničkog kvaliteta kopija. U ovom složenom procesu pored reditelja i sekretarice režije, kod većih projekata na raspolaganju su mu i jedan ili više asistenata montaže, montažer zvuka ili audio producent, video grafičari, majstori specijalnih efekata, koloristi, VTR operateri i tehničko vođstvo koje se bavi konfigurisanjem sistema. Značaj montaže i postprodukcije uopšte za finalni proizvod je veći nego što se to obično pretpostavlja.

Montažer zvuka

Kod naročito kompleksnih igranih programa gdje su dijalog i šumovi veoma važni i gdje je ton sniman višekanalno, sa većim brojem mikrofona različite funkcije, glavnom montažeru je na raspolaganju montažer tona, koji po već izmontiranoj slici i osnovnom (reper) tonu preciznije i dublje postavlja aspekte dijaloga po kanalima i priprema ih za finalni mix koji kasnije i realizuje sa audio mastering inženjerom. Montažer tona polaže i šumove i biranu i originalnu muziku i bavi se dizajnom audio efekata, koji imaju sve značajniju ulogu u ukupnom audio dizajnu, naročito, ako je u pitanju stereo ili višekanalni zvuk. Montažer zvuka i audio mastering inženjer su kod velikih produkcija zaduženi da ton pripreme prema predviđenim standardima kako bi se konačno mogla dobiti adekvatna, recimo DOLBY licenca za finalni proizvod.

17


Čitač svjetla i dizajner slike

Kolorista je osoba, koja u nekim slučajevima, kod zahtjevnih produkcija, u skupim igranim programima, reklamama i spotovima, zajedno sa DP‐om vrši fine korekcije i dotjerivanja kolora, umanjuje ili povećava razlike u aspektima kolora između kadrova i usklađuje ih u cjelini projekta. Ovo je veoma težak posao, koji traži izuzetnu likovnost, odlično poznavanje boja i TV tehnologije, ali i psihologije percepcije gledaoca.

Specijalni efekti

Uloga specijalnih efekata u savremenoj produkciji je sve veća. Pored klasičnih mehaničkih, optičkih i grafičkih FX, ogromnom brzinom raste značaj digitalnih specijalnih efekata. Specijalni efekti se načelno dijele na vidljive i nevidljive specijalne efekte. Nevidljivi su naročito delikatni. Recimo kada u priči imate situaciju da na polovini junak ostane bez noge! U FX spada i izrada TV špica, dorada reklama ili 2D i 3D animacija. Načelno samo vrhunski FX mogu doprineti projektima. FX su skupi i spori poslovi koji zahtjevaju ogromno znanje, strpljenje i vrijeme u svim fazama realizacije, pa prevelike ambicije u ovom pravcu donose manjkavosti projektu u nekim bitnim stvarima koje FX‐u prethode.

Ostali saradnici

I na kraju moramo biti svjesni da u produkcionom procesu učestvuju i mnoga druga ne tipično televizijska zanimanja: vozači, sekretarice, stolari, električari, daktilografi, računovođe, kafe kuvarice, obezbeđenje, obični radnici. Svi oni imaju JEDNAKO VAŽNU ulogu u produkciji koja se nikako ne smije potcjeniti, što je veoma čest slučaj. Ukoliko se ne poštuje i ova vrsta saradnika, ukoliko se ne razumije njihov posao i ne ukazuje im se adekvatna profesionalna pažnja, produkcija je često napeta i disharmonična što umanjuje rezultat finalnog proizvoda. Imajte uvek ovo na umu! (Babić, 2007)

Izbor kadrova

Ako snimanje obavljamo s više kamera, uvijek ćemo voditi računa šta one zahvataju kako bismo njihove kadrove mogli u potpunosti da iskoristimo, gradeći (montažom) našu televizijsku priču. Ako snimamo s jednom kamerom, što je najčešće, ne smijemo snimati bez koncepta jer nekada kadrove necemo moći montažno povezati. Odnosno, kada ih spojimo neće nam biti jasno šta u stvari one predstavljaju. Ako tokom snimanja nismo u mogućnosti da snimimo detalje, jer smo bili zaokupljeni glavnom radnjom koja je neponovljiva, to učinimo na kraju jer će nam ti snimci biti dragocjeni kao montažni spojevi i nosioci dodatne informacije.

Ubjedljivi snimci

Kada snimamo, trudimo se da snimci prije svega budu funkcionalni, da odražavaju pravu stvarnost i da mogu da posluže namjeni zbog čega se snimaju. Zato bi o njihovoj estetskoj strani trebalo uvijek da razmišljamo, jer će nam nekada baš biti potrebni ružni i dekomponovani snimci da bismo šokirali gledaoca okrutnom stvarnošću. Današnje savremene kamere stvaraju veoma koloritnu sliku, koja

majadjokic

Resaltado

18


nekada i ružan ambijent pretvori u idilu. Večernji zalasci sunca snimljeni s prednjim planom ruiniranog predgrađa mogu izazvati i drugačije konotacije. Pravilno odabran redoslijed snimaka najbolje će nas voditi kroz priču koju želimo da pokažemo, pa tako i stvaranje filmske gradacije mozemo pospešiti ritmičnim smjenjivanjem kadrova u kojima je specifično organizovana radnja. Jer, događaj koji se odigrao pred kamerom može biti ispričan na više načina, zavisno od toga koji smo mu pristup načinili i za šta je potreban snimljeni materijal. Od toga najviše zavisi i kakve ćemo snimke načiniti. Kada želimo da iz jedne mase izdvojimo neke cjeline iIi pojedince, onda ćemo potencirati one kadrove i detalje koji su isključivo u vezi s našim motivom, jednim postupkom, a opšte stanje slikati drugim. Tako ćemo istaknuti ciljani motiv, stavljajući ga u prednji plan bez krupnog sIikanja, a Iikovnim kontrastom odvojiće se mase.

O dužini snimaka mora se uvijek voditi računa, Ako su oni suviše kratki, brzo će nam promaći dok ih gledamo pa ih čak nećemo moći ni primjetiti. A naš cilj je upravo da nas publika razumije, da mi kroz naše kadrove razvijamo priču, bilo da pokazujemo tehnički proces iii pričamo istoriju nekog događaja. PubIiku ne smemo da ostavljamo u nedoumici s pitanjem šta smo to htjeli. Jednorn je neko rekao da slučajne slike proizvode slučajne misli. Takvo stanje sebi ne smijemo dopustiti. Naš snimak mora biti kontroIisan i organizovan kako bismo gledaocu što bolje prenijeli vizuelnu poruku. I kada želimo da izgradimo dramaturšku napeost, mi ćemo se koristiti ubedljivim kadrovima. Oni tada dolaze do potpunog izražaja, bez obzira kakav efekat žeIimo postići: iznenađenje, strah, komiku. U reportažnom snimanju sve češće se, u nedostatku dobrih kadrova, umontiravaju kadrovi snimljeni usput, zatečenih na licu mjesta, kao ilustracija koja treba da potpomogne radnju: psi lutalice, polomljeno cvijeće, pas koji spava, pijanac na klupi, a sve to nema nikakve veze sa radnjom. Oni ne da nam odvlače pažniu od naše priče, ne služeći ničemu, već nam kvare i ceo estetski utisak.

Haotični kadrovi

Ne smijemo nikada gledaoca dovoditi u zabludu da on sam traži šta je to bitno u kadru. Ako imamo haotičan (dekomponovan) kadar, on samo može biti uvod u našu priču, ali u njemu moramo pokazati one zbog čega smo došli baš na ovaj trg da snimimo prilog. Zato ćemo se poslužiti različitim metodama kao bismo gledaocu prenijeli, u haotičnorn zbivanju, najbolju sliku, ali ne na haotlčan način. U nekim situacijama dogodiće se da ne vidimo dobro i da su nam kadrovi neoštri, zbog različitog ugla i refleksije svjetlosti, prenatrpanosti i gužve. Zato upotrijebimo krupne planove, ne bježimo od detalja i s njima možemo ispričati priču. Detalji ne smieju da traju dugo, bolje je da se češće naizmjenično smjenjuju. Predlažemo sljedeće:

• suzimo kadar i uže kadrirajmo,

• ako treba promijenimo poziciju kamere,

• glavni objekat možemo odvojiti po dubini polja, uoštravajući samo na njemu,

• koristimo kontrastne tonove kako bismo ih u masi istakli,

• pratimo ih i tako izdvajajmo od druqih, (Babić, Video produkcija, 2008)

majadjokic

Resaltado

19


Nakon snimanja imao sam 50 video klipova, odnosno 1h snimljenog materijala. Svaki kadar snimao sam po nekoliko puta sve dok nisam bio zadovoljan dobijenim. Imajući u vidu da finalni spot ne smije biti veći od 20s, slijedio je odabir video materijala koji dolaze u obzir i koje ću upotrijebiti u montaži.

Montaža slike

Nakon selekcije materijala pristupio sam montaži. Dilema je bila da li raditi u Adobe Premier ili Adobe After Effects. Da je montaža bila duža izabrao bih Adobe Premier a korekcije i efekte bih kasnije dodao u After Effects. Ipak sam izabrao After Effects jer u njemu mogu efikasno uraditi montiranje kratkog videa i dotjerati ga onako kako želim. Još jedna prednost je bila što nisam morao napuštati okruženje za dodjelu animacije i specijalnih efekata koji su bili neophodni u ovom spotu.

20


AE projekat Nakon grube montaže dodijelio sam par prelaza tipa Dissolve. Prelazi su dodavani ručno preko ključeva providnosti.

Kontrola prelaza

Kolor korekcije su obavljene preko 3Way Color Grade BCC plugina. On radi na principu kolor korekcija svijetlih, srednjih i tamnih tonove slike. Preko njega sam uradio i manje korekcije svjetloće i saturacije.

21


BCC 3 Way Color Grade

Finalna korekcija slike je urađena preko MisFire Vignette. Radi se o pametnoj vinjeti koja djeluje na periferne dijelove slike, ali tako da djeluje samo na srednje i tamne dijelove, dok svijetle dijelove ostavlja netaknute. Njenom primjenom dobijamo Film Look i isticanje centralnih dijelova.

Kontrola MisFire Vignette

Bez MisFire Vignette Sa MisFire Vignette

22


U video montaži je primjenjiva i Pre-Compose tehnika, što znači da sam radio prekompoziciju pojedinih dijelova (Tenika kojom se unutar jedne sekvence stvara jedna ili više podsekvenci).

Montaža zvuka

Studio Apeiron

Duž cijelog video spota podvučen je dinamični instrumental koji je odgovarao radnji i koji je pridonio dinamici spota.

U zadnjem dijelu se čuje glas spikerke koja predstavlja Univerzitet i izgovara slogan. Njen glas je snimljen u muzičkom studiju Univerziteta u kontrolisanim uslovima, tako da sam dobio visokokvalitetan audio koji je snimljen i produciran u programima Sony Sound Forge i Wave Lab.

Obrada glasa korištenog u spotu - WaveLab

23


Animacija

Na kraju spota se pojavljuje animirani logo univerziteta. Animacija je takođe urađena u After Effects. Taj animirani dio mi je trebao na kraju, jer gledalac lakše pamti poruku ako je ona i ispisana (spiker istovremeno izgovara tekst). Kontrola animacije je urađena preko ključeva animacije, uz dodavanje nekih specijalnih efekata na dijelove teksta.

Animacija teksta

Pojavljivanje animiranog teksta u spotu

24


Specijalni efekti

Scenario je zahtijevao zadnji kadar sa studentima koji posmatraju Sunce dok je kanjon ispod njih. Uz konsultacije sa vodičom ekipe, iskusnim penjačem, odabrali smo poziciju iznad Krupe na Vrbasu odakle se pružao predivan pogled. Pri tome smo posebnu pažnju posvetili sigurnosti ekipe jer se ipak radilo o velikoj visini i jakom vjetru koji je prilično duvao. Ali kako ništa ne može proći bez problema, tako smo i mi shvatili da je nemoguće snimiti scenu sa Suncem u predviđenom položaju.

Izvorni snimak na kojem se ne vidi zalazak Sunca

Tu na scenu stupaju specijalni efekti. Jednostavno bio sam prinuđen na taj potez, ali sam morao voditi računa ta sve to prirodno izgleda. Vještačko Sunce je umetnuto i animirano u programu Adobe After Effects upotrebom Optical Flares plugins.

Nakon kolor korekcije ubačeno je i vještačko Sunce

25


Optical Flares Options

Tipovi dokumenata korištenih u projektu

• Quick Time Movies ‐ Video snimljen Nikonom D7000

• PSD ‐ Logo ustanove

• PNG ‐ Adresa sajta

• WAV ‐ Glas spikera

• Mp3 ‐ Muzička podloga

Eksport projekta

Projekat je eksportovan preko Render Queue modula za izvoženje. Spot je kompresovan u H.264 formatu6 sa minimalnim gubicima kvaliteta (ne može se primjetiti). Bitrate je podešen na 9,42Mbps.

6 H.264 је јоš јеdаn nаčin коdоvаnjа vidео mаtеriјаlа којi је nаšао vеliкu primjеnu. U оsnоvi nаstао је као еvоluciја МPЕG‐4 nаčinа коdоvаnjа. Svi коmprеsiоni pоstupci, pа i H.264, оbilаtо коristе nеsаvršеnоsti ljudsкоg vidnоg sistеmа, као i оdrеđеnе оsоbinе sliке. Тако dоbiјаmо коmprеsiјu vеličinе i dо 100 putа. H.264 је u sеbi uкljučiо nека nоvа unаprеđеnjа. То su prijе svеgа dеblокirајući filtri којi оmоgućuјu dа sе оštrе ivicе blокоvа ublаžе, tако dа i pri mаnjim prоtоcimа nеmа јаsnо uоčljivе blокоvsке struкturе. Тако dоbiјаmо sliкu која pri duplо mаnjеm prоtокu imа upоrеdivе каrакtеristiке као sliка коdоvаnа pоmоću МPЕG‐2 аlgоritmа.

26


Zadržan je Progressive mod prikazivanja što je bilo i logično s obzirom da je i ulazni materijal tako snimljen.

Kvalitet zvuka je postavljen na 48,000khz

Output Module Settings

Objavljivanje

Pošto je ovaj video spot urađen u visokoj rezoluciji 1920x1080px i to u progressive modu, bilo je potrebno njegovo prilagođavanje za emitovanje na izabranim televizijskim stanicama. Da ne bih ja mislio o tome kako spot prilagoditi njima,odlučio sam spot predati njima u najvećem kvalitetu, a da oni urade prilagođavanje po njihovim potrebama, što je podrazumijevalo podešavanje interlace i veličinu slike.

Licencirani softver

Ozbiljan rad podrazumijeva i korištenje licenciranih programa. After Effects koji sam koristio u ovom projektu je dio Adobe CS5 Master Collections za koji posjedujemo licencu.

27


Bibliography Babić, M. (2007). Organizacija u medijima. Novi Sad.

Babić, M. (2008). Video produkcija. Novi Sad: CEKOM Books.

Živković, M. (2012). foto-skola. Retrieved from www.refoto.rs: http://www.refoto.rs/foto‐skola/video.277.html

Documents

Sinisa Tomic - TV oglasavanje.pdf