UNIVERZITET DEMAL BIJEDI MOSTAR NASTAVNIKI FAKULTET ODSJEK LIKOVNIH UMJETNOSTI

SEMINARSKI RADIz predmeta: Historija umjetnosti XX.stoljea Tema: Kazimir Maljevi

Profesor: doc.dr. Asja Mandi Asistentica: Amila Puzi Mostar; decembar 2011 Studentica: Sabina Maslo

Sadraj:

Suprematizam........................................................................................2 Kazimir Maljevi..................................................................................3 Tok suprematizma kroz Maljeviev rad................................................7 Neuokvirena ikona moga vremena........................................................8 Maljevievo djelovanje nakon faze suprematizma...............................10 Zakljuak...............................................................................................11 Literatura...............................................................................................12

2

SuprematizamSuprematizam1 je avangardni umjetniki pravac koji je nastao u Rusiji,1913. godine. Ova avangarda predstavlja stanje uma koje reflektuje dvosmislenost savremenog ivljenja. Ruski suprematizam vue svoje porijeklo iz nastojanja da se stvori nova utilitarna,normativna umjetnost. Polazna osnova suprematizma bila je u odbijanju reproduktivnog odnosa prema svijetu predmetne pojavnosti te priznavanja samo svijeta slikarske ralnosti iza kojega je tek svijet bia. Suprematizam oslobaa slikarstvo od pojavnog svijeta. On nije nipoto nova vizualna interpretacija realnosti u kojoj je ovjek s tradicionalnom hijararhijom vrijednosti sredite univerzuma. To je put prema stvaranju nove umjetnosti koja odbija biti deskripcijom i afirmacijom pretpostavljenog svijeta, u tom trenutku suprematizam odbija kanone tradicionalne perspektive sa svom njenom simbolikom konotacijom. Najea podjela suprematizma je u tri faze, crna, crvena i bijela.Osniva suprematizma jeste Kazimir Maljevi, autor suprematistikog manifesta Od kubizma do suprematizma. Manifestu suprematizma odmah se pridruila grupa slikara (Ivan Punji, Ksenija Boguslavskaja, Ivan Kljun, Mihail Menjkov).

Slika br:1 Suprematizam 1915.1

Slika br:2 Suprematizam

Supremacija-prevlast.

3

Kazimir MaljeviKazimir Maljevi, Kijev, 23. veljae 1878. - Sankt Petersburg, 15. svibnja 1935.Kazimir Severinovi Maljevi, rodjen u Kijevu (23. Februara 1878. - Sankt Petersburg, 15. Maj 1935.) bio je Ukrajinski i Ruski slikar poljsko-ukrajinskog porekla, teoretiar umetnosti, pionir geometrijske apstrakcije i jedan od glavnih predstavnika ukrajinske i ruske avangarde.

. Njegov otac bio je pridoli poljski katolik, a majka ukrajinska pravoslavka, ali se Kazimir poput svog oca integrisao u ukrajinsko drutvo, i osjeao i javno izjanjavao kao Ukrajinac, prihvatio je i pravoslavnu vjeru karakteristinu za okolinu Kijeva. Njegov otac bio je upravinik fabrike eera. Njegova porodica se puno selila, tako da je mladi Kazimir esto boravio u selima sa plantaama eerne trske, daleko od velikih gradova. Do 12 ili 13 godine nije znao ba nita o profesionalnim umjetnicima, iako ga je u djetinjstvu okruivala seoska umjetnost. Uivao je u seoskom tkanju, dekoriranim zidovima i stajama. Sam Maljevi bio je u mogunosti da slika seoskim silom. U Kijevu je od 1895. pa do 1896. studirao crtanje. Nakon smrti oca 1904., Maljevi se seli u Moskvu. Studirao je na Moskovskoj koli slikarstva, vajarstva i arhitekture i u ataljeu Fedora Rerberga od1904. do 1910. godine. 1911 uestvovao je na drugoj izlobi Sojuz Molodjozia u Sankt Petrsburgu sa Vladimirom Taltinom, a 1912. grupa je odrala treu izlobu gde su izloena dela koja su napravili Aleksandara Ekster, Tatlin i drugi. Iste godine uestvovao je i na izlobi kolektiva Magareci rep u Moskvi. Godine 1914., Maljevi je odrao izlobu u Salon des Independantsu u Parizu zajedno sa umjetnicima kao to su Aleksandar Arcipenko, Sonja Delaunaj i Vladimir Meller. Godine 1915. Maljevi izdaje svoj manifest Od Kubizma da Suprematizma. Godine1915. I 1916. saraivao je sa suprematistikim slikarima u mnogim selima. Godine 1916. i 1917. uestvovao je na Moskovskoj izlobi grupe ''Karo deko'' mau kojima su uz Maljevia izlagali i Nathan Altman, David Burljuk i A. Ekster.

4

Kazimir Maljevi predstavlja mitsko ime europskih avangardnih pokreta. Budui da je bio jedan od glavnih protagonista ruske avangarde,svoj je status najradikalnijeg avangardnog umjetnika stekao je jo sredinom drugog desetljea 20. stoljea. Bio je zagovornik nove kulture slikarstva i tvorac novog slikarskog realizma koji je oznaio pojavu suprematizma. Otvoren za sve novine i avangardne pomake u toku burnog razvoja moskovske scene, prolazio je kroz sve faze slikarske evolucije; od naturalistikih i primitivnih manira, impresionizma, kuboprimitivizma, kubofuturizma do invencije radikalne apstrakcije. U istoriju umjetnosti je uao kao tvorac suprematizma. Maljevi je bio prvi umjetnik koji je uistinu stvarao djela potpuno osloboena predmetnih aluzija. On je teio za novom stvarnou boje, shvaenom kao slikanje nepredmetnog. Prema Maljeviu, suprematistiki oblici posjeduju isti ivot kao i oblici iz prirode. To je novi realizam, potpuno slikarski ba zbog nepostojanja stvarnosti oblika iz prirode.

Slika br:3 Glava seljanke 1912. -1913.

5

Maljevi je na poetku bio pod dojmom nabisovaca2 Vuillarda,Bonnarda i Vallottona, a zatim je izuavao i djela kubista i fovista. U njegovim ranim radovima su jasno vidljivi utjecaji ruske tradicije i narodne umjetnosti sa mnogo vrstih rustikalnih oblika i blistavim, tekim bojama. Ljudski lik i priroda postaju oblikovno koncentraniji, a neto kasnije i stereometrijski pojednostavljeni s obzirom na samostalan slikarski raspored. Iza ovakvih slika se krije Legerov utjecaj.

Slika br:4 Autoportret 1933.

Slika br: 5Autoprotret 1908.

2

Nabi, Le Nabi ili Nabisti je grupa francuskih slikara okupljenih oko Pola Serusijea. Stvarali su pod uticajam Paul Gauguina. Pripadali su joj slikari:, Pierre Bonnard, Jean-douard Vuillard i drugi.

6

Tok suprematizma kroz Maljeviev radU poetnoj fazi slikarske elaboracije Maljevi razvija polaznu osnovu univerzalnog bespredmetnog jezika: ugrauje bespredmetnost u suprematizam kao program novog slikarskog realizma. Time potvruje medijsku prirode same slike, odnosno dvodimenzionalnost slikarske podloge. Ali, tu se nije radilo tek o pokuaju iznalaenja neke nove slikarske tipologije jednostavnih geometrijskih oblika. Rije je prije o stvaranju koncepta znakova-formi, ija se saetost potom uslonjava do znakovnog sistema koji se nalazi u stanju neprekidnog unutranjeg razvoja. Prvi i temeljni element u tom konceptu, koji se zasniva na predstavi beskonane bjeline u kojoj se kreu primarne forme s pomou energetskog principa crnog i bijelog, crni je kvadrat. Kao idealna mjera pojmovnosti, on sadri u saetom obliku potencijalne mogunosti dobivanja drugih sloenijih znakova (npr. kri, pravokutnik itd.), sve do itavog sistema dinamikih suprematistikih bespredmetnih meuodnosa. Od statinog crnog kvadrata,suprematizam se kree k dinamikoj fazi, gdje se ponovo prvo pomie crni kvadrat unutar bijelog etvorokuta; zatim suprematizam ulazi iz crne u svoju koloristiku fazu, pa u bijelu; pojavljuje se i novi element krug; iz krianja i prelamanja kvadrata nastaje oblik kria, trei temeljni element; kvadrat se moe uslonjavati u izduene pravokutnike, ili postati nepravilan u obliku etverokuta nejednakih kutova (trapez), stvarajui najrazliitije dinamike structure

7

Neuokvirena ikona moga vremenaMaljevieva odluka da povue jedan od najradikalnijih poteza u istoriji modernog slikarstva, tj. da se odrekne i posljednjih ostataka empirijskog prostora i svijeta predmetnosti, makar oni bili ve kubo-futuristiki pomaknuti ili alogini, bio je potez usmjeren prema ukidanju tradicionalne funkcije slikarstva kao reprezentativne umjetnosti Prekidajui tradicionalnu vezu s opaajnom slikom predmeta, medij slike je sam stupio na mjesto predmetnog svijeta. Zasnivanjem slike kao samoodreujue realnosti, prostor slike se definitivno oslobodio iskustvenog prostora, stvarajui time prostor nultog stepena slike. Tako Crni kvadrat potvruje kako umjetniko samoutemeljenje suprematizma, tako i utopijsko htjenje ruske avangarde da dospije do nulte toke umjetnosti i odatle krene u izgradnju nove umjetnosti

Maljeviev Crni kvadrat je pionirsko djelo modernizma. U njemu se po prvi put u potpunosti proimaju subjekt i objekt. Crni kvadrat kao objekt ukida kartezijansku distancu subjekt-objekt, subjekat zalazi u objekat,on postaje objekat i obratno. Prema tome, distanca se u potpunoti ukida.Iako se Maljeviev kvadrat doima kao zatvoren lik, slikareva ideja je bila zapravo osloboditi proces osjeaja od svake veze s pojedinanim likovima, sjeanjima, dogaajima i mjestima. Ova je slika izloena 1915. godine. Reakcije na ovu sliku su bile poraavajue i nazvana je "mrtav kvadrat" ili "personifikacija noi". ak je i sam Maljevi rekao da je rije o goloj,neuokvirenoj ikoni, ime je htio jasno naglasiti apstraktnu, nematerijalnu duhovnu dimenziju svoga posla, a kao i ikona je izloena u kutu prostorije. Crni kvadrat nikako ne moemo povezati ni sa kakvom idejom,pojmom ili pedodbom iz materijalnog svijeta, ona je simbol konanog oprotaja od predmetnog svijeta.

8

Slika br:6 Crni kvadrat

1915.godine Maljevi radi svoj Crveni kvadrat, a nakon toga slijedile su slike u boji. A 1919. Slika i Bijeli kvadrat, ime zavrava suprematistike eksperimente i po njegovom miljenju dostie zavrni izraz iste bespredmetne apstarakcije u umjetnosti.

Slika br7: Crveni kvadrat

Slika br: 8Bijeli kvadrat na bijeloj pozadini

9

Maljevievo djelovanje nakon faze suprematizmaMaljevieva suprematistika faza trajala je oko dvanaest godina. Nakon to je u okvirima sustava koji je sam stvorio prodro do rubnih podruja umjetnosti, nakon slikanja bijelih kvadrata na bijeloj pozadini i izrade modela za kue u svemiru, godine 1927. uslijedio je drastian prekid. Prvosveenik suprematizma otada je ponovno slikao slike u staroj maniri, rekonstruirao je svoj rani rad. Iznova nastaju djela koja dokazuju poznavanje europske moderne, primjerice impresionistike uline scene, ljetni vrtovi u Van Goghovu stilu, prikazi ljudi s geometrijski oblikovanim udovima ili realistini portreti radnika koji su naslikani kao stanovnici socijalistikoga grada.

Slika br9: Tri ene na putu,

10

Zakljuak:Utopijska se aura Maljevieva suprematizma uzdie nad cijelom umjetnou dvadesetog stoljea, ifrirana u znaku crnog kvadrata suprematistike bespredmetnosti kao najbeskompromisnije apstraktne umjetnosti koju je stvorilo to stoljee radikalnog modernizma. Unutar dvanaest godina djelovanja u skladu sa suprematisitkim shvatanjem, Maljevi je postigao maksimum bespredmetne umjetnosti. Uspio je raskrstiti sa tradicijom te slikarstvu podariti novu dimenziju.. Maljevi je, kao niti jedan umjetnik do tog trenutka, uspio razdvojiti isto slikarski realizam naspram predmetnog, pojavnog svijeta te je u istoriji umjetnosti ostao zapamen kao tvorac suprematizma kao ruske avangarde. Maljevi se s punim pravom moe smatrati i prethodnikom mentalnih strategija konceptualne umjetnosti, a njegov povratak figurativnom slikarstvu nakon suprematistikog razdoblja legitimira ga i kao anticipatora postmodernistike slobode stilskog nomadizma i eklekticizma.

11

Literatura:H.H. Arnason, 1975, Istorija moderne umetnosti, Jugoslavija, Beograd. Ruhrberg-Schneckenburger-Fricke-Honnef , 2005 ,Umjetnost 20. stoljea, Taschen/VBZ, Zagreb V.Risimondo/K.Risimondo,2008,Povijest umjetnosti 20.stoljea, Skolska knjiga,Zagreb http://www.abcgallery.com/M/malevich/malevich.html http://hr.wikipedia.org/wiki/Suprematizam

12