Sejarah Tingkatan 1 | Bab 5

BAB 5 : KEGEMILANGAN MELAKADisediakan oleh: Pn. Fara Azura Mazli Binti Md Razalli

5.1 Pentadbiran yang Sistematik

Struktur pentadbiran Kesultanan Melayu Melaka berdasarkan Sistem Pembesar Empat Lipatan

5.1 Pentadbiran yang Sistematik Di dalam sistem Pembesar Empat Lipatan;

posisi Pembesar Berempat terdiri drpd Bendahara, Penghulu Bendahari, Temenggung & Laksamana

Para pembesar bertanggungjawab menegakkan dan mempertahankan kedaultan sultan dan kerajaan Melaka.

Kawasan ‘pegangan’ merupakan kawasan yang diamanahkan oleh sultan kepada pembesar

Kawasan ‘pemakanan’ ialah kawasan memungut cukai

5.1 Pentadbiran yang Sistematik Sultan

Bendahara

Penghulu

Bendahari

Temenggung

Laksamana

-Penasihat raja dlm bidang

pentadbiran-Menteri utama

-Ketua urus angkatan perang

-Pemangku sultan ketika sultan gering atau keluar

negara

-Pemungut hasil atau

ufti-Ketua segala

Bendahari-Ketua

usrusetia istana-Ketua segala

Syahbandar

-Ketua polis & penjara

-Penguasa badnar

dan Kota Melaka

-Protokol istana

-Hakim di darat

-Ketua angkatan

laut-Pengwal

a peribadi

raja-Ketua duta

-Mengetuai utusan

5.1 Pentadbiran yang Sistematik

Pembesar Kawasan

Pengangan

Bendahara Muar & Bentan

Penghulu Bendahari Sening Ujung &

Kampar

Temenggung Tiada kawasan

pegangan

Laksamana Temasik

Hulubalang Sungai Raya dan

Siantan

5.1 Pentadbiran yang SistematikPengulu

Bendahari

Merupakan jawatan yg

telah diwujudkan oleh

Parameswara semasa

memerintah Temasik.

Tokoh: Seri Nara Diraja

Tun Ali

TemenggungJawatan yg diwujudkan di

Melaka. Tokoh: Seri

Maharaja Tun Mutahir

LaksamanaDiperkenalkan semasa

pemerintahan Sultan

Mansor Shah. Tokoh:

Hang Tuah

5.2 Pusat Perdagangan (Kedudukan Geografi)

Kedudukan Semenanjung Tanah Melayu yg strategik terletak di pertengahan laluan perdaganagn antara timur & barat

Melaka dapat menguasai perdagangan di Selat Melaka kerana kedudukannya yang dapat mengawal laluan di Selat Melaka

Pelabuhan Melaka terlindung daripada tiupan angin monsun

Pedagang Melaka menjadi perantara dalam urusan jual beli barangan di antara pedagang Timur dan Barat

Bukit bukau menjadi sebagai panduan untuk menuju ke Melaka

5.2 Pusat Perdagangan (Kedudukan Geografi)

Tugas-tugas Syahbandar*menguruskan pasar dan gudang*menjaga kebajikan dan keselamatan

pedagang*memeriksa alat timbang dan sukat serta mata

wang*menjadi hakim di pelabuhan*menguatkuasakan peraturan keluar masuk kapal*menguruskan cukai

5.2 Pusat Perdagangan (Pemangkin Kemajuan di Perdagangan di Melaka)

Peranan Laksamana dan Orang Laut

Laksamana ialah pembesar yang bertanggungjawab menjaga keselamatan perairan di Selat Melaka. Tugas-tugas mengawal ini dilaksanakan oleh orang laut. Keberanian mereka dapat menjamin keselamatan pedagang dan keamanan perairan Melaka.


Keberkesanan undang-undang Laut MelakaUndang-Undang Laut Melaka ada 24 fasal yang mengandungi:a. peraturan dan tatatertib berniagab. cara jual belic. hukum-hukum jenayah yg berlaku di kapald. larangan dan tanggunjawab nakhoda, kiwi &

anak kapal


Kemudahan di Pelabuhana. sediakan gudang menyimpan barangb. sediakan tempat tinggal kpd pedagangc. sediakan kapal, perahu, jong, lancar, gajah &

pekerja utk angkut barang ke gudangd. kapal yang rosak boleh dibaikie. kemudahan bekalan makanan dan minuman


Sistem Cukai dan Surat Kebenaran Berniagaa. Pedagang perlu bayar ‘Panduan’ (cukai rasmi) sebelum berjual belib. kadar berbeza mengikut tempat asal pedagangc. Dinamakan cukai berkeutamaan @ cukai

mengikut tempat


•Pedagang dari Barat (India, Tnh Arab, Siam & Pegu) > cukai 6%•Pedagang yang tinggal tetap di Melaka > cukai 3%•Pedagang dari China & Jepun > tidak perlu membayar cukai. (dikehendaki memberi persembahan/hadiah kpd Sultan / Temenggung/ Syahbandar)

d. Pedagang yg berdagang di Melaka perlu

dpt ‘Surat Kebenaran Berniaga’e. dianggap lesen bagi peniaga berjual belif. bayaran perlu dibuat untuk mendapatkan

surat tersebutg. bayaran yang diperoleh menjadi sumber

pendapatan kerajaan


Penggunaan Sistem Mata Wanga. penggunaan mata wang logam timah

(calanis) & wang emas tempatan diperkenalkan

b. mata wang emas, perak & timah dari Pedir, Pasai, Kembayat & Gujerat juga digunakan


Pelabuhan Entrepota. Melaka dijadikan pelabuhan entrepotb. pusat pengumpulan barangan dari kepulauan

Melayuc. Pusat peredaran barangan dari Timur dan Barat

Kepulauan Melayu


Bahasa Melayu sebagi Lingua Francaa. menjadi lingua franca (bahasa perantaraan) dlm

urusan perdaganganb. pedagang asing berbahasa melayu semasa

berurusan dgn pegawai & pedagang di Melakac. Bahasa Melayu mudah difahami dan bahasa

utama masyarakat di rantau ini


5.3 Kematangan Hubunguan Luar

(Hubungan Serantau)

Pasai•Hubungan diplomatik terjalin melalui perkahwinan anatra Sultan Melaka (Megat Iskandar Shah) dgn Puteri Pasai (Tome Pires)•Terjalin melalui pertukaran pendapat tentang soal2 berkaitan dgn hukum agama Islam•Kedudukan kerajaan Melaka & Pasai dianggap setaraf•Istilah salam digunakan dalam berutus surat

Jawa Membekalan beras, bahan makanan & rempah

Siak •Bekalkan emas utk perdagangan kerajaan Melaka• hubungan terjalin melalui penaklukan Melaka•Bertaraf nagugan kepada Melaka•Menggunakan istilah sembah apabila berutus surat

Kampar Kampar dan Siak menghantar ufti (wang kepada Melaka)

China •Bermula 1404, semasa Laksamana Yin Ching lawat Melaka•Hubungan diplomatik & perdagangan terjalin erat•Melaka diiktiraf sebagai kerajaan yang berdaulat oleh China

Siam •Hubungan terjalin selepas Melaka menghantar utusan diplomatik (Tun Telanai & Menteri Jana Putera) ke Siam•Siam membekalkan kayuu jati, beras & bahan makanan ke Melaka

Ryukyu

(Jepun)

•Terjalin dalam bentuk hubungan diplomatik dan perdagangan•Sultan Mansor pernah mengirim surat kpd Raja Ryukyu utk memberitahu tingkah laku pedagang Ryukyu yg menlanggar peraturan Melaka

Gujerat

•Terjalin melalui perdagangan•Membekal kain kepada Melaka•Rempah diperlukan dari Kepulauan Melayu•Pedagang Gujerat sebarkan Islam di Melaka

Arab •Pedagang Arab beli emas & rempah dari Kepulauan Melayu, sutera & dari China•Turut mengembangkan ajaran Islam di Melaka

5.3 Kematangan Hubunguan Luar

(Hubungan Antarabangsa Melaka)

5.4 Pusat Pengembangan Agama Islam

Krj awal di Sem. Tnh Melayu yg menerima agama Islam ialah Kedah & Terengganu

Bukti penerimaan agama IslamKedah

(abad ke-9)

Penemuam batu nisan di Tanjung Inggeris, Kedah

Terengganu

(abad ke-13)

Penemuan batu bersurat di Kuala Berang, Terengganu

Melaka (abad ke-

15)

Apabila Megat Iskandar Shah memeluk Islam

Perkahwinan

Megat Iskandar Shah & puteri raja Pasai peluk Islam

Mubaligh Arab

Disebarkan oleh Syeikh Abdul Aziz dr Makkah (menurut Hikayat Raja-raja Pasai & Bustanus Salatin)Berjaya mengislamkan Raja Sri Maharaja, pembesar & rakyat Melaka

Pedagang Islam

Berdakwah sambil berniagaKahwin dgn penduduk setempatBawa ahli agama utk berdakwah

Sifat agama Islam itu sendiri yang merangkumi corak kehidupan yang harmoni antara penyebaran agama

Islam itu bertapak di Sem. Tanah Melayu


(Kedatangan Agama Islam ke Melaka)

Pd abad ke-15 Melaka menjadi pusat penyebaran dan pengajian agama Islam

Ulama menjadi guru kepada sultan, pembesar & rakyat Melaka

Pendakwah menyebarkan dakwah diseluruh Melaka & sanggup dihantar keluar dari Melaka utk menyebarkan agama Islam

Peranan Sultan Melaka menyebabkan agama Islam berkembang dgn cepat. Cth: Sultan Mansor Shah menghantar Tun Bija Wangsa ke Pasai utk hal2 agama


(Keunggulan Melaka sebagai Pusat Penyebaran Agama Islam)

Melaka menjadi pusat pengajian ilmu tasawuf. Cth ahli tasawuf terkenal Abdul Karim al-Jili (kitab Insan al-Kamil)

Istana Melaka dijadikan tempat menterjemah, menyadur & menyimpan kitab-kitab agama Islam. Cth: Hikayat Amir Hamzah & Hikayat Muhammad Hanafiah

Sultan Melaka turut menyerapkan nilai Islam seperti musyawarah dlm urusan pentadbiran


(Keunggulan Melaka sebagai Pusat Penyebaran Agama Islam)

Perdagangan- Melaka pusat perdagangan antarabangsa

menjadi tumpuan ramai pedagang asing- Para pedagang pulang, sebarkan agama Islam di

tempat asal mereka Tentera upahan

- Melaka ada ramai tentera upahan dari Jawa- Ada diantara mereka memeluk Islam semasa

bertugas di Melaka & sebarkan apabila pulang ke tempat asal mereka


(Kegigihan Melaka Sebarkan Agama Islam ke Asia Tenggara)

Penaklukan- Melaka punyai jajahan takluk yg luas- Kebanyakan raja negeri taklukan Melaka

memeluk agama Islam sbg tanda taat setia kpd Melaka dan menjamin keselamatan

negeri Peranan Ahli Agama

- Penyebaran Islam dilakukan oleh mubalighm ulama & ahli sufi secara berhemah & tiada paksaan



Perkahwinan- perkahwinan politik diantara putera dan puteri

sultan Melaka dengan putera atau puteri raja kerajaan lain

- perkahwinan anatra puteri Sultan Mansor Shah

dengan putera raja Siak telah turut menyebarkan

agama islam di Siak



Peranan Pemerintah- memberi galakan dan dorongan kepada

pendakwah untuk menyebarkan Islam- Sultan Alauddin Riayat Shah pernah menghantar

ahli agama untuk mengajar raja-raja dari Pahang,

Kampar dan Inderagiri mengenai hal agama



Gelaran raja diganti dgn sultan (Sultan Muhammad Shah; raja Melaka yg pertama guna gelaran Sultan)

Ulama main peranan penting dlm pentadbiran (menasihati sultan)

Undang-undang (Hukum Kanun Melaka & Undang2 Laut Melaka) – dipengaruhi undang2 syariah

Pengajian al-quran jadi asas sistem pendidikan di Melaka

Bahasa Melayu sbg bahasa ilmu & lingua franca Masjid dan madrasah dijadikan sebagai pusat

pengajian agama Islam


(Sinar Islam di Melaka)

5.5 Pusat Kegiatan Ilmu Istana merupakan puast perkembangan ilmu Istana menjadi perkumpulan golongan cerdik pandai;

jurutulis, pengarang & ulama Kegiatan menterjemah & menyadur karya sastera dari

Arab & Parsi Istana Melaka dijadikan tempat menyimpan buku-buku

yg ditulis oleh penulis tempatan Istana dijadikan tempat perbincangan & pendebatan

alim ulama cth: bahas kitab Darul Manzum Bahasa Melayu dijadikan sbg bahasa persuratan & bhs

perantaraan dlm kegiatan dakwah

5.6 Perluasan Kuasa (Cara-cara

Perluasan Kuasa) PenaklukanKerelaan raja negeri lain menjadi naungan Melaka

PerkahwinanMemberi bantuan kepada kerajaan lain

Sultan Muzaffar Shah- memulakan perluasan kuasa- berjaya kuasai Pahang, Kampar & Inderagiri- hantar Tun Perak menentang serangan Siam

terhadap Melaka- Jalin hubungan diplomatik dengan China- Bijak selesaikan masalah perbalahan diantara

orang Melayu dengan India-Muslim di istana

5.6 Perluasan Kuasa (Kebijaksanaan Pemipin)

Sultan Mansor Shah- pengganti Sultan Muzaffar Shah- berjaya kuasai Bernam, Perak &

Siak- berjaya halang Pahang, Kampar

dan Inderagiri lari daripada penguasan Melaka


Sultan Alauddin Riayat Shah- pengganti Sultan Mansor Shah- seorang yang warak & sangat pentingkan

pentadbiran negara- Seorang yang gagah (menurut Sejarah

Melayu)- Sangat mengambil berat keamanan dan

keselamatan dalam negeri


Bendahara Tun Perak- Bekas Penghulu Klang yg berjaya halang

serangan Siam (1445)- 1456, dilantik sebagai Bendahara. Siam serang

Melaka sekali lagi- berjaya kuasai Pahang- sangat setia kepada Sultan Melaka (tidak tuntut

kematian anaknya, Tun Besar yang dibunuh oleh Raja Muhammad, putera Sultan Mansor Shah


Dah pegi belajar rajin-rajin!!!

T.A.M.A.T

Documents

Sejarah Tingkatan 1 | Bab 5