KOD & NAMA KURSUS

SRK3013 : PENGHANTAR KIMIA

SEMESTER 5 SESI 2013

KUMPULAN : UPSI05( A122PJJ )

DISEDIAKAN OLEH :

NAMA NO. MATRIK NO. TELEFON

AMINAH BINTI RAHMAT

D20102042743

0179097084

NAMA PENSYARAH : DR NORHAYATI BINTI HASHIM

TARIKH SERAH: 17.05.2013

TUGASAN 3

SEJARAH PERKEMBANGAN JADUAL

BERKALA

ISI KANDUNGAN

i) PENGENALAN……………… i-ii

a) SEJARAH PERKEMBAGAN JADUAL BERKALA …….. 1-2

b) SUMBANGAN AHLI SAINS…………... 3-7

c) JADUAL BERKALA MODEB……….. 8

d) KEDUDUKAN UNSUR DALAM JADUAL BERKALA UNSUR …9-25

e) PENUTUP………………….. 26-29

f) RUJUKAN ………………….. 30

Pengenalan

Jadual berkala unsur kimia adalah himpunan paparan berkaitan unsur kimia yang

diketahui dalam bentuk jadual. Unsur ini disusun menurut struktur elektron agar kebanyakan sifat

kimia berubah secara tetap sepanjang jadual. Setiap unsur disenaraikan menurut nombor ataom

dan simbil kimia.

Jadual ini mula-mulanya diperkenalkan oleh Dmitri Mendeleev, seorang ahli kimia dari

Rusia yang menghimpunkan unsur-unsur untuk menunjukkan ciri-ciri unsur iu yang berulang

(“berkala”) mengikut jadual. Jadual ini telah diperbaiki mengikut peredaran masa, selaras dengan

penemua unsur baru serta penghasilan teori baru mengenai unsur-unsur.

Jadual piawaian membekalkan asas yang diperlukan. Terdapat juga kaedah lain

memaparkan unsur kimia untuk lebih terperinci atau sudut pandangan lain.

Terdapat 117 unsur kimia yang diketahui pada masa kini. Jadual Berkala Unsur

membolehkan kita mempelajari serta mengingati sifat kimia dan sifat fizik bagi semua unsur

dengan lebih sisematik dan lebih mudah.

Di dalam Jadual berkala dinyatakan:

Simbol

Struktur hablur

Sifat-sifat asid atau bes

Keelektronegatifan

Haba pengewapan

Haba pelakuran

Kekonduksian terma

Muatan haba tertentu

Isipadu atom

Jejari atom

Jejari ion

Jejari kovalen

i

Dalam Jadual Berkala, unsur-unsur disusun mengikut tertib nombor ataom menaik secara

mengufuk. Setiap turus tegak dalam jadual berkala dipanggil kumpulan manakala setiap turus

mengufuk dipanggil kala.

Unsur-unsur yang mempunyai bilangan elektron di petaala terluar yang sama, iaitu

mempunyai sifat-sifat kimia yang sama, disusun dalam kumpulan yang sama.

Walaupun sifat-sifat kimia adalah sama, tetapi sifat-sifat unsur berubah secara beraansur-

ansur apabila menuruni sesuatu kumpulan.

Jadual Berkala mengandungi lapan kumpulan iaitu:

Kumpulan l - Logam alkali

Kumpulan ll - Logam bumi beralkali

Kumpulan lll

Kumpulan lV

Kumpulan V

Kumpulan Vl

Kumpulan Vll - Halogen

Kumpulan Vlll - Gas adi

Antara Kumpulan ll dan Kumpulan lll iaitu terletak di tengah-tengah Jadual Berkala

terletak Satu blok unsur-unsur berasingan yang dipanggil unsur-unsur peralihan.

Jadual Berkala mempunyai 7 kala iaitu dari Kala 1 hingga Kala 7. Kala menunjukkan

jumlah petala elektron dalam atom unsur. Kala 1 (1 petala elektron) mengandungi 2 unsur iaitu

Hidrogen (H) dan Helium (He). Kala 2 dan 3 masing-masing mempunayi 8 unsur. Kala 4 dan Kala

5 mempunyai 18 unsur manakala Kala 6 mempunyai 32 unsur. Kala 7 mempunyai 23 unsur.

ii

Sejarah Perkembangan Jadual Berkala

Sejak abad ke – 18 lagi, beberapa orang ahli sains telah bertungkus lumus cuba

mengelaskan unsur-unsur sehingga terhasilnya Jadual Berkala Unsur yang digunakan sekarang.

Banyak unsur-unsur yang dikenali hari ini telah ditemui antara tahun 1800 hingga 1900. Ahli kimia

mengetahui bahawa beberapa unsur-unsur mempunyai sifat kimia yang sama. Misalan, klorin,

bromin dan iodin, kalium, natrium dan litium dan magnesium dan kalsium mempunyai sifat kimia

yang sama. Ahli kimia kemudian mengelaskan unsur-unsur dengan sifat kimia yang sama dalam

satu kumpulan yang sama. Yakni bermulanya perkembangan Jadual Berkala Unsur. Pengelasan

secara sistematik unsur-unsur dengan sifat kimia yang sama dalam satu kumpulan membantu

kita:

a) Memahami dan meramal sifat-sifat kimia dan fizikal sesuatu unsur dalam kumpulan yang

sama.

b) Meramal kedudukan sesuatu unsur dalam Jadual Berkala jika sifat kimianya diketahui.

c) Mengenal dan membandingkan unsur-unsur daripada kumpulan yang berlainan.

d) Meramal sifat kimia dan fizikal suatu unsur yang baru daripada suatu kumpulan.

Ahli-ahli kimia yang telah menyumbangkan kepada Perkembangan Jadual Berkala adalah:

Antoine Lavoisier (1743 – 1794)

John Dalton ( 1766 – 1844)

Johann W. Dobereiner ( 1780 – 1849)

John Newlands (1830 – 1898)

Lother Meyer (1830 – 1895)

Dmitri Mendeleev (1839 – 1907)

H.J.G. Moseley ( 1887 – 1915)

1

SUMBANGAN AHLI SAINS DALAM SEJARAH PERKEMBANGAN JADUAL BERKALA

UNSUR

Antoine Lavoisier (1743-1794)

Antoine Lavoisier adalah seorang ahli kimia berbangsa Perancis. Beliau adalah orang

yang pertama yang mengelaskan unsur-unsur mengikut kumpulan tertentu. Beliau juga

merupakan orang yang memberikan nama kepaada oksigen pada tahun 1774. Perkataan

“oksigen” terdiri daripada dua perkataan Greek, oxus (asid) dan gennan (menghasilkan).

Pada tahun 1789, Antoine Lavoisier mengelaskan unsur-unsur, cahaya, haba, dan

beberapa sebatian, ke dalam empat kumpulan seperti yang ditunjukkan dalam Jadual 1.1. Empat

kumpulannya adalah terdiri daripada gas, logam, bukan logam dan oksida logam.

Namun, klasifikasi beliau kurang tepat kerana haba dan cahaya dan beberapa sebatian

yang belum dapat diuraikan pada ketika itu seperti kapur, silika, alumina, barita dan magnesia

turut dikelaskan dalam kumpulan. Lebih-lebih lagi, terdapat unsur-unsur dalam kumpulan yang

sama yang tidak menunjukkan sifat kimia yang sama.

kumpulan I Kumpulan II Kumpulan II Kumpulan IV

Oksigen Sulfur Arsenik Kalsium oksida

Nitrogen Fosforus Bismut Barium oksida

Hidrogen Karbon Kobalt Silikon (IV) oksida

Cahaya Klorin Plumbum Magnesium oksida

Haba Fluorin Zink, Nikel, Stanum,

Argentum

Aluminium

Jadual 1.1 Jadual Berkala Lavoisier

2

John Dalton (1766 – 1844)

John Dalton berusaha menentukan jisim atom relatif pelbagai jenis unsur. Dengan adanya

jisim atom relatif unsur-unsur, ahli-ahli sains telah dapat mencari hubungan antara jisim atom

relatif sesuatu unsur dengan sifat-sifatnya dan juga hubungannya antara unsur yang baru ditemui

dengan unsur lama.

Usaha Dalton ini memainkan peranan yang penting dalam perkembangan Jadual Berkala

Unsur. Pada tahun 1808, john Dalton telah memperkenalkan teori Dalton yang mengatakan

atom-atom yang mempunyai unsur sama adalah sama.

Johann W. Dobereiner (1780-1849)

Dobereiner adalah seorang ahli kimia Jerman yang mendapati pada tahun 1829 bahawa

unsur boleh dibahagikan kepada beberapa kumpulan. Beliau telah mengelaskan unsur-unsur

yang mempunyai sifat kimia yang sama kepada beberapa kumpulan. Setiap kumpulan terdiri

daripada tiga unsur yang beliau namakan triad. Beliau mendapati jisim atom relative unsur di

tengah triad adalah hamper sama dengan purata jisim atom relatif dua unsur yang lain (Jadual

1.2). Hukum triad Dobereiner telah menunjukkan perhubungan di antara jisim atom relatif

unsur-unsur dengan sifat kimianya. Walau bagaimanapun, hukum ini tidak boleh digunakan

untuk kesemua unsur yang diketahui. Hukum traid yang dikemukakan oleh beliau telah

mencadangkan satu perhubungan antara sifat kimia dan jisim atom unsur untuk perkembangan

Jadual Berkala Unsur pada masa kini.

Unsur dalam

triad

Litium (Li) Natrium (Na) Kalium (K)

Purata jisim atom

relative Li dan K

ialah

= 23

Jisim atom relatif 7 23 39

Unsur dalam

triad

Klorin (CI) Bromin (Br) Iodin (I) Purata jisim atom

relative CI dan I

ialah

=81

Jisim atom relatif 35 80 127

Jadual 1.2 Triad

3

John Newlands (1837-1898)

Pada tahun 1864, seorang ahli kimia British bernama John Newlands telah menyusun

semula unsur-unsur dalam baris mendatar menurut pertambahan nombor nukleon. Setiap

barisan terdiri daripada tujuh unsur. Beliau mendapati sifat kimia dan fizikal unsur berulang pada

setiap unsur kelapan dalam susunan selanjutnya. Pola ini menyerupai not oktaf muzik. Oleh itu,

susunan unsur ini dikenali sebagai Hukum Oktaf (makna oktaf ialah 8)

Jadual 4.3 menunjukkan susunan unsur yang dikemukakan oleh Newlands.

Klasifikasi unsur oleh Newlands kurang Berjaya kerana

a) Hukum Oktaf hanya dipatuhi oleh 16 unsur yang pertama (dari Li hingga Ca)

b) Jadual beliau tidak meninggalkan tempat kosong bagi unsur-unsur yang masih belum

ditemui.

Namun begitu, Newlands merupakan ahli kimia yang pertama yang menunjukkan kehadiran satu

corak berkala bagi unsur-unsur iaitu ulangan sifat kimia yang serupa pada unsur kelapan.

Ulangan sifat unsur secara berkala ini telah digunakan sebagai salah satu asas perkembangan

Jadual Berkala Unsur seterusnya.

.

Li Be B C N O F

Na Mg AI Si P S CI

K Ca

Jadual 1.3 Klasifikasi unsur-unsur oleh Newlands (Hukum Oktaf)

4

Lothar Meyer (1830-1895)

Pada tahun 1870, Lothar Meyer seorang ahli kimia Jerman telah menentukan isi padu atom

sesuatu unsur dengan menggunakan formula berikut:

Kemudian beliau memplot graf isi padu atom melawan jisim atom relatif unsur itu. Graf

yang diperoleh ditunjukkan dalam rajah 1.1

Rajah 1.1 Graf isi padu atom melawan jisim atom relatif Meyer

Daripada lengkung graf Meyer, didapati bahawa unsur-unsur yang menduduki kedudukan

setara mempunyai sifat kimia yang sama. Misalnya,

a) Li, Na, K dan Rbyang terletak di puncak lengkung mempunyai sifat kimia yang sama.

b) Be, Mg, Ca, dan Sr yang terletak selepas titik maksimum juga mempunyai sifat kimia yang

sama.

Seperti Newlands, Meyer juga membuktikan sifat unsur yang berulang secara terbuka.

5

Jisim atom relatif

Isi padu atom

Dmitri Mendeleev (1834-1907)

Dmitri Mendeleev adalah seorang profesor kimia ari Rusia. Mendeleev telah menyusun unsur-

unsur menurut tertib pertambahan nombor jisim unsur (nombor nukleon). Jadual 1.4

menunjukkan Jadual Berkala yang dikemukakan Mendeleev. Beliau mengesyorkan Hukum

Berkala yang menyatakan sifat kimia berulang secara berkala menurut jisim atom. Perbezaan

Jadual Berkala Mendeleev berbanding Jadual Berkala Newlands adalah:

a) Beliau meninggalkan ruang kosong dalam Jadual Berkala bagi unsur-unsur yang belum

ditemui. Apabila unsur baru ditemui, beliau mengisinya dalam „ruang kosong‟ Jadual

Berkalanya.

b) Sesungguhpun unsur-unsur disusun menurut pertambahan jisim atom beliau menyusun

semula kedudukan unsur sekiranya sifat kimianya berbeza. Hanya unsur yang

mempunyai sifat kimia yang sama disusun dalam baris menegak yang sama.

I II III IV V VI VII VIII

1 H

2 Li Be B C N O F

3 Na Mg Al Si P A CI

4 K Ca ( ) Ti V Cr Mn Fe, Co.

Ni

5 Cu Zn ( ) ( ) As Se Br

6 Rb Sr Y Zr Nb Mo ( ) Ru, Rh,

Pd

Jadual 1.4 Jadual Berkala Mendeleev

( ) Ruang kosong ditinggalkan untuk unsur yang masih belum ditemui

6

Henry G. J. Moseley (1887-1915)

Moseley adalah seorang ahli fizik berbangsa british yang menkaji frekuensi, f sinar-x yang

dibebaskan oleh pelbagai logam. Kemudian beliau memplot √ yang dihasilkan olh logam

melawan nombor proton logam itu dan graf berbentuk garis lurus diperolehi beliau.

Rajah 1.2

Maka daripada nilai √ sinar-x yang dibebaskan oleh sesuatu logam yang tidak diketahui,

nilai nombor proton logam itu boleh diperoleh daripada graf. Selepas memperoleh nombor proton

bagi logam-logam, beliau menyusun logam-logam itu dalam Jadual Berkala menurut

pertambahan nombor proton. Seperti Mendeleev, Moseley juga meninggalkan ruang kosong ()

bagi unsur yang belum ditemui Beliau mencadangkan setiap unsur harus mempunyai nombor

proton tersendiri. Moseley Berjaya meramal empat unsur yang belum ditemui. Unsur-unsur itu

kemudian ditemui: teknetium, promethium, hafnium dan renium.

7

Jadual Berkala Moden

Terdapat 118 unsur yang telah dikenali pada masa kini. Kebanyakkan unsur-unsur ini wujud

semulajadi. Sebilangan kecil unsur dibuat dalam reaktor nuklear. Dalam Jadual Berkala Moden

unsur-unsur disusun menurut tertib pertambahan nombor proton unsur secara mengufuk.

Susunan unsur ini juga ada kaitan dengan susunan elektron unsur-unsur. Dalam jadual berkala,

unsur-unsur yang mempunyai sifat kimia yang sama digolongkan dalam kumpulan yang

sama. Dengan cara begini kajian ke atas unsur-unsur menjadi lebih sistematik. Setiap baris

menegak dalam Jadual Berkala dipanggil kumpulan. Terdapat 18 kumpulan dalam Jadual

Berkala. Unsur-unsur dalam satu kumpulan mempunyai sifat kimia yang sama sungguhpun sifat

fizikalnya seperti ketumpatan, takat lebur dan warna berubah secara beransur-ansur apabila

menuruni kumpulan itu.

Unsur Kumpulan 1 dinamakan logam alkali (Li, Na, K, Rb, Cs, Fr). Unsur Kumpulan 2

dinamakan logam alkali bumi (Be, Mg, Ca, Sr, Ba, Ra). Unsur Kumpulan 17 dinamakan

halogen (F, CI, Br, I, At). Unsur Kumpulan 18 dinamakan gas adi (He, Ne, Ar, Kr, Xe, Rn). Di

antara unsur kumpulan 2 dan kumpulan 13, terdapat satu blok unsur-unsur yang dinamakan

unsur peralihan. Unsur-unsur kumpulan 1, 2, 13 dan unsur peralihan adalah logam, manakala

unsur-unsur kumpulan 15, 16, 17 adalah unsur bukan logam. Unsur-unsur kumpulan 14 terdiri

daripada unsur logam dan bukan logam, iaitu dua unsur di atas (karbon dan silikon) adalah unsur

bukan logam,germanium adalah unsur separa logam (metalloid) manakala dua unsur yang

bawah (stanum dan plumbum) adalah unsur logam. Setiap baris mengufuk dalam Jadual

Berkala dipanggil kala. Terdapat tujuh kala.

a) Kala 1 terdiri daripada dua unsur sahaja iaitu hidrogen dan helium.

b) Kala 2 dan 3 masing-masing mempunyai lapan unsur. Tiga kala pertama ini dikenali

sebagai kala pendek.

c) Kala 4 dan 5 masing-masing mempunyai 18 unsur dan dikenali sebagai kala panjang.

d) Kala 6 terdiri daripada 32 unsur. Oleh kerana tidak kesemua unsur boleh disenaraikan

dalam baris mengufuk yang sama, unsur dngan nombor proton 58 hingga 71 telah

diasingkan di bawah Jadual Berkala Unsur. Unsur-unsur dipanggil Siri Lantanida.

e) Kala 7 terdiri daripada 32 unsur dan tidak kesemua unsur boleh disenaraikan dalam baris

mengufuk yang sama. Oleh itu unsur dengan nombor 90 hingga 103 disenaraikan secara

berasingan di bawah Jadual Berkala dan dipanggil Siri Aktinida.

8

Kedudukan Unsur dalam Jadual Berkala Unsur berdasarkan Susunan Elektron

Dalam suatu atom, bilangan electron adalah sama dengan bilangan protonnya. Elektron di

susun dalam petala yang mengelilingi nukleus. Bilangan elektron maksimum yang boleh

dimasukkan ke dalam setiap petala adalah menurut formula di mana n ialah nombor petala.

Nombor petala, n Bilangan elektron maksimum yang boleh

dimasukkan

1 2 × 1 × 1 = 2

2 2 × 2 × 2 = 8

3 2 × 3 × 3 = 18

Jadual 1.5 Bilangan elektron maksimum yang boleh diisi dalam petala.

Elektron diisi dalam petala yang paling dekat kepada nukleus dahulu sebelum

dimasukkan ke dalam petala seterusnya. Petala ketiga boleh menerima maksimum 18 elektron.

Akan tetapi bagi unsur dengan nombor proton yang kurang daripada 20 (iaitu mengandungi 20

elektron), atom mencapai kestabilan apabila 8 elektron dimasukkan ke dalam petala ketiga.

Jadual 1.6 menunjukkan susunan elektron bagi 20 unsur yang petama dalam Jadual Berkala

Unsur.

Kumpulan

Kala

1 2 13 14 15 16 17 18

1 H

1

He

2

2 Li

2.1

Be

2.2

B

2.3

C

2.4

N

2.5

O

2.6

F

2.7

Ne

2.8

3 Na

2.8.1

Mg

2.8.2

Al

2.8.3

Si

2.8.4

P

2.8.5

S

2.8.6

CI

2.8.7

Ar

2.8.8

4 K

2.8.8.1

Ca

2.8.8.2

Jadual 1.6 Susunan jadual elektron 20 unsur pertama dalam Jadual Berkala Unsur

Semua unsur dalam kumpulan yang sama mengandungi bilangan elektron valens

yang sama. Elektron valens adalah elektron di petala yang terluar.

a) Unsur Kumpulan 1 (Li, Na, K) masing-masing mempunyai 1 elektron valens. 9

b) Unsur Kumpulan 2 (Be, Mg, Ca) masing-masing mempunyai 2 elektron valens.

c) Unsur Kumpulan 17 (F, CL, Br) masing-masing mempunyai 7 elektron valens.

Bilangan elektron valens dalam kumpulan 1 dan 2 adalah sama dengan nombor

kumpulannya. Kecuali unsur helium, bagi unsur-unsur yang mempunyai lebih daripada

dua elektron valens (unsur kumpulan 13 hingga 18),

Nombor kumpulan unsur = 10 + (bilangan elektron valens)

Misalan, unsur aluminium mempunyai 3 elektron valens.

Maka nombor kumpulan aluminium = 10+3=13

Nombor kumpulan klorin ialah 17.

Maka bilangan elektron valens klorin ialah 17-10=7

Jadual Berkala

10

Nombor kala unsur adalah sama dengan bilangan petala yang terisi elektron.

a) Unsur-unsur dalam Kala 1 (H dan He) masing-masing mempunyai satu petala

yang terisi dengan elektron.

b) Unsur-unsur dalam Kala 2 (Li, Be, B, C, N, O, F, dan Ne) masing-masing

mempunyai dua petala yang terisi dengan elektron.

c) Unsur-unsur dalam Kala 3 (Na, Mg, Al, Si, P, S, Cl, dan Ar) masing-masing

mempunyai tiga petala yang terisi dengan elektron.

d) Unsur-unsur dalam Kala 4 (K, dan Ca) masing-masing mempunyai empat petala

yang terisi dengan elektron.

Unsur-unsur dalam kala yang sama mempunyai bilangan petala elektron yang sama yang

terisi elektron.

Unsur Kumpulan 18

Unsur Kumpulan 18 dikenali sebagai gas adi atau gas lengai. Kumpulan 18 terdiri

darpada 8 unsur iaitu helium (He), neon (Ne), argon (Ar), kripton (Kr), xeon (Xe) dan

radon (Rn). Jejari atom semakin bertambah apabila menuruni kumpulan kerana

apabila bilangan elektron bertambah, bilangan petala elektron yang diperlukan untuk

mengisi elektron-elektron turut bertambah.

He

Ne

Ar

Kr

Xe

Rn

Rajah 1.3 Unsur-unsur Kumpulan 18

11

Sifat fizikal

Semua gas adi tidak boleh larut dalam air dan tidak boleh mengkonduksi

elektrik. Semua gas adi mempunyai takat lebur dan takat didih yang rendah kerana

unsur-unsurnya wujud sebagai monatom yang ditarik oleh daya van der waals yang

lemah. Akan tetapi takat lebur dan takat didih semakin bertambah apabila menuruni

kumpulan dari He ke Rn. Apabila menuruni kumpulan, saiz atom semakin besar yakni

daya van der Waal menjadi semakin kuat. Lebih haba diperlukan untuk mengatasi daya

van der waals.

Semua gas adi mempunyai ketumpatan yang rendah kerana atom-atomnya

berjauhan di antara satu sama lain. Akan tetapi ketumpatannya bertambah apabila

menuruni kumpulan kerana jisim atom relatif unsur semakin bertambah dari He ke Rn.

Sifat kimia

Gas adi adalah lengai iaitu ia tidak reaktif secara kimia. Gas adi tidak bertindak

balas dengan unsur-unsur yang lain. Gas adi wujud sebagai monatom. Gas adi adalah

lengai kerana petala elektron terluarnya telah diisi penuh dengan elektron. Maka ianya

telah mencapai susunan elektron yang stabil. Helium mempunyai genap dua elekron

dalam petala elektron yang pertama. Ia telah mencapai susunan elektron duplet yang

stabil. Maka gas adi tidak perlu menerima, menderma atau berkongsi elektron dengan

unsur-unsur yang lain dan wujud sebagai monatom. (semua tindakbalas kimia melibatkan

sama ada penerimaan, pendermaan atau perkongsian elektron di antara unsur-unsur).

12

Unsur Kumpulan 1

Unsur kumpulan 1 dikenali sebagai logam alkali. Logam alkali terdiri daripada

litium (Li), natrium (Na), kalium (K), rubidium (Rb), sesium (Cs) an Fransium (Fr).

Semua unsur Kumpulan 1 adalah logam yang lembut. Logamnya berwarna kelabu dan

berkilauan apabila logam itu baru dipotong, sebelum ia teroksida dalam udara menjadi

kelabu semula.

Li

Na

K

Rb

Cs

Fr

Rajah 1.4 Unsur Kumpulan 1

Sifat fizikal

Semua unsur Kumpulan 1 adalah logam. Maka ianya boleh mengkonduksi

elektrik dan haba. Jejari atom semakin bertambah apabila menuruni kumpulan.

Apabila menuruni kumpulan bilangan petala elektron yang terisi elektron bertambah,

maka jarak di antara nukleus dan petala elektron yang terluar bertambah jauh.

Ketumpatan semakin bertambah apabila menuruni kumpulan. Ketumpatan Li, Na dam K

adalah lebih rendah daripada air, maka logam-logam ini terapung di atas permukaan air.

Takat lebur berkurang apabila menuruni kumpulan kerana ikatan logam antara atom-atom

menjadi semakin lemah apabila jejari atomnya berambah besar. Keelektropositifan logam

semakin bertambah apabila menuruni kumpulan. Keelektropositifan logam semakin

bertambah apabila menuruni kumpulan. Keelektropositifan adalah suatu ukuran

kecenderungan sesuatu atom logam kehilangan (membebas) elektron dan membentuk

ion bercas positif.

M M+ + e- [ M= Li, Na, K, Rb, Cs, Fr]

13

Apabila menuruni kumpulan jejari atom bertambah besar. Maka daya tarikan di

antara proton dalam nukleus dan satu elektron valens menjadi semakin lemah.

Maka unsur di bawah kumpulan lebih cenderung kehilangan satu eletron valesnya dan

membentuk ion unipositif.

Jadual 4.8 menunjukkan sifa fizikal unsur Kumpulan 1.

Unsur Nombor

proton

Susunan

elektron

Jejari

atom

(nm)

Ketumpatan

(g cm-3)

Kekonduksia

n elektrik

Takat

lebur

(oC)

keelektropositifan

Li 3 2.1 0.15 0.53 Boleh 181

Na 11 2.8.1 0.16 0.97 Boleh 98

K 19 2.8.8.1 0.23 0.86 Boleh 63

Rb 37 2.8.18.8.1 0.25 1.53 Boleh 39

Cs 55 2.8.18.18.8.1 0.26 1.87 Boleh 29

Fr 87 2.8.18.32.18.8.1 0.29 - Boleh 27

Jadual 1.8 Sifat fizikal unsur Kumpulan 1

Kereaktifan

Semua unsur Kumpulan 1 adalah sangat reaktif. Akan tetapi kereaktifan

semakin bertambah apabila menuruni kumpulan. Unsur kumpulan 1 masing-masing

mempunyai satu elektron valens. Semasa tindak balas kimia, atom Kumpulan 1 akan

menderma satu elektron valesnya supaya mencapai susunan elektron duplet atau

oktet yang stabil. Seterusnya ia membentuk ion bercas +1.

Kereaktifan unsur Kumpulan 1 bergantung kepada kecenderungan kehilangan

(membebas) eletron valens. Apabila menuruni Kumpulan 1 dari Li ke Fr, jejari atom

Bertambah

bertambah besar. Jarak di antara nukleus dan elektron valens menjadi semakin jauh.

Maka daya tarikan elektrostatik di antara proton dalam nukleus dan eletron valens

menjadi semakin lemah dan membolehkan melepaskan eletron valesnya. Oleh itu

kereaktifan bertambah apabila menuruni Kumpulan 1.

Sifat kimia

Semua logam alkali mempunyai sifat kimia yang sama kerana masing-masing mempunyai

satu eletron valens. Unsur Kumpulan 1 bertindak balas dengan

-air sejuk menghasilkan larutan alkali dan gas hidrogen.

-oksigan membenuk oksida logam.

-halogen menghasilkan garam logam halida.

Unsur Kumpulan 17

Unsur Kumpulan 17 juga dikenali sebagai Halogen. Unsur kumpulan ini terdiri

daripada Fluorin (F), Klorin (Cl), bromin (Br), iodin (I) dan astatin (At). Halogen adalah

unsur-unsur yang sangat reaktif dan kebanyakan daripada mereka wujud semula jadi

sebagai garam halida. Halogen wujud sebagai molekul dwiatom.

F

Cl

Br

I

At

Rajah 1.5 Unsur Kumpulan 17

14

Sifat fizikal

Semua halogen adalah unsur logam. Maka ia tidak boleh mengkonduksi

elektrik dan haba. Jejari atom semakin bertambah apabila menuruni kumpulan.

Apabila menuruni kumpulan bilangan petala eletron yang terisi elektron bertambah, maka

jarak di antara nukleus dan petala elektron yang terluar bertambah jauh.

Ketumpatan semakin bertambah apabila menuruni kumpulan kerana jisim molekul

relatif bertambah dari fluorin ke astatin. Takat didih halogen adalah rendah kerana daya

tarikan antara molekul-molekulnya adalah lemah.

Takat lebur dan takat didih halogen semakin bertambah apabila menuruni kumpulan dari

flurorin ke astatin. Apabila menuruni kumpulan , saiz molekul bertambah besar. Apabila

saiz molekul semakin besar, daya tarikan di antara molekul menjadi semakin kuat.

Lebih haba diperlukan untuk mengatasi daya tarikan antara molekul. Dua unsur yang

pertama iaitu fluorin dan klorin wujud sebagai gas, bromin wujud sebagai cecair

manakala iodin dan astatin wujud sebagai pepejal pada suhu bilik.

Warna halogen menjadi semakin gelap apabila meneruni kumpulan. Fluorin adalah gas

tak berwarna, klorin adalah gas berwarna hijau kekuningan, bromin adalah cecair

berwarna perang manakala iodin adalah pepejal berwarna hitam

Keelektronegatifan halogen adalah tinggi. Keelektronegatifan adalah suatu ukuran

kecenderungan sesuatu unsur menarik elektron. Keelektronegatifan halogen semakin

berkurang apabila menuruni kumpulan dari fluorin ke oidin. Apabila menuruni kumpulan,

jejari atom bertambah besar. Maka daya tarikan di antara proton dalam nukleus dan

elektron valens menjadi semakin lemah. Keelektronegatifan turut berkurang.

15

Halogen Nombor

proton

Jejari

atom

(nm)

Takat

lebur

(oC)

Takat

didih

(oC)

Keadaan

fizikal pada

suhu bilik

Keelek-

tronegatifan

warna

Klorin 17 0.099 -101 -35 Gas 3.0 Kuning

kehijauan

Bromin 35 0.114 -7 58 Cecair 2.8 Cecair perang

Iodin 53 0.133 114 183 Pepejal 2.5 Pepejal hitam

Jadual 1.9 Sifat-sifat fizikal klorin, bromin dan iodin

Sifat kimia

Sifat kimia semua halogen adalah sama kerana masing-masing mempunyai tujuh

elektron valens. Unsur Kumpulan 17 (halogen) bertindak balas dengan

a. Air mengahasilkan dua jenis asid dan air,

b. Logam menghasilkan logam halida,

c. Natrium hidroksida menghasilkan dua jenis garam dan air

Kereaktifan

Semua halogen adalah reaktif, akan tetapi kereaktifan berkurang apabila

menuruni kumpulan. Halogen mempunyai tujuh elektron velens. Semasa tindak balas

kimia, ia perlu menerima satu eletron supaya mencapai susunan eletron oktet yang

stabil. Selepas menerima satu elektron ia membentuk ion negatif dengan cas -1.

16

Kereaktifan halogen bergantung kepada kecenderungan unsur itu menerima

elektron. Apabila meneruni kumpulan dari klorin ke bromin, jejari atom bertambah

besar. Maka daya tarikan elektrostatik di antara proton dalam nukleus dengan elektron

menjadi semakin lemah. Oleh itu, kecendungan halogen untuk menerima satu

elektron untuk mencapai susunan elektron oktet turut berkurang daripada klorin ke iodin.

Maka kereaktifan berurang apabila menuruni kumpulan darpada klorin ke iodin.

Unsur Dalam Kala 3

Na Mg Al Si P S Cl Ar

Rajah 1.6 Unsur dalam Kala 3

17

Kala 3 terdiri daripada unsur-unsur natrium (Na), magnesium (Mg), aluminium (Al), silikon (Si),

fosforus (P), sulfur (S), klorin (Cl) dan argon (Ar). Sifat fizikal dan kimia berubah secara

beransur-ansur apabila merentasi Kala 3.

Kumpulan 1 2 13 14 15 16 17 18

Unsur Na Mg Al Si P S Cl Ar

Nombor proton 11 12 13 14 15 16 17 18

Susunan elektron 2.8.1 2.8.2 2.8.3 2.8.4 2.8.5 2.8.6 2.8.7 2.8.8

Bilangan elektron

valens

1 2 3 4 5 6 7 8

Jejari atom (nm) 0.156 0.136 0.125 0.117 0.111 0.104 0.099 0.094

Keelektronegatifan 0.9 1.2 1.5 1.8 2.1 2.5 3.0 -

Takat lebur (oC) 98 649 660 1410 590 119 -101 -189

Takat didih (oC) 883 1107 2467 2355 Nyala 445 -35 -186

Jenis unsur Logam Logam Logam Metaloid Bukan

logam

Bukan

logam

Bukan

logam

Bukan

logam

Formula oksida Na2O MgO Al2O3 SiO2 P4O10 SO2,SO3 Cl2O7 Tiada

Ciri oksida unsur Bes Bes Amfoterik Asid Asid Asid Asid -

Jadual 1.7 Sifat-sifat fizikal unsur kala 3

Ciri unsur merentasi kala 3

Perubahan jejari atom unsur

Jejari atom menjadi kecil apabila merentasi kala. Unsur-unsur Kala 3 masing-masing mempunyai

tiga petala yang terisi elektron. Akan tetapi nombor proton bertambah sebanyak satu unit

daripada satu unsur ke unsur yang lain apabila merentasi kala dari kiri ke kanan. Apabila

bilangan proton bertambah, daya tarikan elektrostatik di antara proton dan elektron menjadi

semakin kuat. Elektron-elektron akan ditarik lebih dekat kepada nukleus. Maka jejari atom

nerkurang / menjadi semakin kecil apabila merentasi kala dari kiri ke kanan.

18

Elektron valens

Apabila merentasi kala, nombor proton unsur bertambah sebanyak 1. Maka bilangan elektron

valens bertambah dengan 1 juga apabila merentasi kala.

Keelektronegatifan

Keelektronegatifan bertambah apabila merentasi kala. Keelektronegaifan adalah satu ukuran

keupayaan suatu unsur menarik elektron. Jejari atom menjadi semakin kecil apabila

merentasi kala. Bilangan proton dalam nukleus bertambah merentasi kala. Penambahan

bilangan proton dan mengecilan jejari atom menyebabkan daya tarikan di antara proton dalam

nukleus dan eletron menjadi semakin kuat. Maka keelektronegatifan bertambah apabila

merentasi kala.

Takat lebur dan takat didih

Takat lebur dan takat didih Kala 3 semakin bertambah apabila merentasi kala daripada

natrium ke silikon, kemudian berkurang semula. Natrium, magnesium dan aluminium adalah

logam dan atom-atomnya ditarik oleh ikatan logam yang kuat. Maka takat lebur dan takat

didihnya tinggi. Kekuatan ikatan logam semakin bertambah kuat apabila bilangan elektron valens

bertambah menurut tertib: Na < Mg < Al.

Takat lebur dan takat didih silikon adalah sangat tinggi kerana atom-atom silikon diikat

oleh ikatan kovalen dan membentuk satu struktur raksasa 3-dimensi. Banyak haba diperlukan

untuk memecahkan ikatan-ikatan yang begitu banyak dalam struktur ini.

Fosforus (P40, slfur (S8) dan klorin (CI2) wujud sebagai molekul kecil. Manakala argon

wujud sebagai monatuom. Molekul-molekul fosforus, sulfur, klorin dan atom-atom argon ditarik

oleh daya vander Waals yang lemah. Molekul-molekul ini mudah dipisahkan apabila sedikit

haba dibekalkan.

19

Sifat kelogaman

Apabila merentasi kala, unsur berubah daripada logam kepada logam atau metaloid dan

seterusya kepada sifat bukan logam. Tiga unsur di kiri kala (Na, Mg, K) adalah logam .

Silikon mempunyai sifat logam dan bukan logam. Ia adalah konduktor elektrik yang lemah

tetapi ia mempunyai ciri unsur bukan logam iaitu ia rapuh. Silikon dikenali sebagai melatoid atau

separa logam. Empat unsur di kanan kala iaitu fosforus sulfur, klorin dan argon adalah unsur

bukan logam.

Ciri oksida unsur

Oksida unsur berubah daripada bersifat bes kepada amfoterik and seterusnya kepada

bersifat asid. Oksida unsur logam bersifat bes. Ia bertinda balas degan larutan asid

menghasilkan garam dan air.

Oksida unsur bukan logam bersifat asid. Oksida unsur bukan logam yang bersifat asd

boleh bertindak balas dengan larutan alkali menghasilkan garam dan air. Misalan gas sulfur

trioksida bertindak balas dengan larutan natrium hidroksida menghasilkan garam natrium sulfar

dan air.

Oksida amfoterik adalah oksida unsur yang boleh bertindak balas dengan kedua-dua

larutan asid dan alkali. Aluminium oksida, stalum(II) oksida dan plumbum (II) oksida adalah sau

contoh oksida amfoterik. Argon telah mencapai susunan elekftron oktet yang stabil dan tidak

membentuk oksida.

20

Unsur Peralihan

3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

Sc Ti V Cr Mn Fe Co Ni Cu Zn

Y Zr Nb Mo Tc Ru Rh Pd Ag Cd

La Hf Ta W Re Os Ir Pt Au Hg

Rajah 1.15 Unsur peralihan dalam Jadual Berkala

Unsur peralihan adalah satu blok unsur yang berada di antara Kumpulan 2 dan

Kumpulan 13 Jadual Berkala. Terdapat 10 unsur dalam setiap siri. Unsur peralihan dalam Kala 4

adalah skandium, titanium, vanadium, kromium, mangan, ferum, kobalt,nikel,kuprum dan zink.

Jadual 1.13 menunjukkan beberapa sifat fizikal unsur peralihan kala 4. Semua unsur peralihan

adalah logam dengan ciri-ciri:

a. Ketumpatan tinggi

b. Kekerasan tinggi

c. Kekonduksian elektrik dan haba yang tinggi

d. Kekuatan regangan yang tinggi

e. Permukaan berkilau

f. Mudah ditempa kepada pelbagai bentuk

g. Mulur iaitu mudah ditarik menjadi wayar halus

h. Takat lebur dan takat didih yang tinggi

21

Jejari atom dan keelektronegatifan unsur peralihan adalah hampir sama.

Unsur Sc Ti V Cr Mn Fe Co Ni Cu Zn

Jejari atom (nm) 0.162 0.147 0.134 0.130 0.135 0.126 0.125 0.124 0.128 0.138

Takat lebur (oC) 1539 1668 1900 1875 1245 1536 1495 1453 1083 419

Takat didih

(oC)

2730 3260 3450 2665 2150 3000 2900 2730 2959 419

Ketumpatan (g

cm-3)

3.0 4.51 6.1 7.19 7.43 7.86 8.9 8.9 8.96 7.14

Keelektronegatifan 1.3 1.5 1.6 1.6 1.5 1.8 1.8 1.8 1.9 1.6

Kekerasan (Moh) Lembut 6.0 7.0 8.5 6.0 4.0 5.0 4.0 3.0 2.3

Jadual 1.13 Sifat fizikal unsur peralihan

[perhatian: Kekerasan diukur menurut skala Moh. Intan adalah bahan yang paling keras. Skala

Moh intan ialah 10.0]

Ciri-ciri khas unsur peralihan

Unsur peralihan menunjukkan lebih daripada satu nombor pengoksidaan dalam

sebaiannya

Unsur kumpulan utama Jadual Berkala hanya mempunyai satu nombor pengoksidaan. Nombor

pengoksidaan suatu ion adalah cas yang dibawa ion itu. Misalan, unsur Kumpulan 2 Jadual

Berkala seperti magnesium hanya membentuk satu jenis ion (Mg2+) dengan nombor

pengoksidaan +2. Unsur Kumpulan 1 jadual Berkala seperti natrium hanya membentuk satu jenis

ion (Na+) dengan nombor pengoksidaan +1. Unsur peralihan seperti ferum boleh membentuk ion

Fe2+(nombor pengoksidaan +2) dan ion Fe3+ (nombor pengoksidaan +3)

Nombor Rumawi digunakan untuk mewakili nombor pengoksidaan unsur peralihan itu.

22

Jadual 1.14 menunjukkan nombor pengoksidaan unsur peralihan dalam sebatiannya.

Sebatian unsur peralihan Formula kimia Nombor pegoksidaan unsur peralihan

Kuprum (I) oksida Cu2O +1

Kuprum (II) oksida CuO +2

Ferum (II) sulfat FeSO4 +2

Ferum (III) klorida FeCl3 +3

Nikel (II) sulfat NiSO4 +2

Nikel (III) klorida NiCl3 +3

Mangan (II) oksida MnO +2

Mangan (III) oksida Mn2O3 +3

Mangan (IV) oksida MnO2 +4

Jadual 1.14 Nombor pengoksidaan unsur peralihan

Unsur peralihan membentuk ion sebatian yang berwarna

Sebatian kumpulan utama Jadual Berkala membentuk sebatian berwarna putih. Manakala

sebatian unsur peralihan adalah berwarna. Misalan sebatian NaCl dan MgSO4 berwarna putih

manakala sebatian ferum (II) sulfat berwarna hijau. Larutan akueus unsur utama adalah jernih

kerana ionnya tidak berwarna. Manakala larutan akuens unsur peralihan adalah berwarna.

Jadual 1.15 menunjukkan warna beberapa jenis ion unsur peralihan.

Nama ion unsur peralihan Formula ion unsur peralihan Warna ion unsur peralihan

Ion kromat (VI) CrO42- Kuning

Ion dikromat (VI) Cr2O72- Jingga

Ion manganat (VII) MnO4- Ungu

lon kuprum (II) Cu2+ Biru

lon ferum (II) Fe2+ Hijau

lon ferum (III) Fe3+ Perang

lon kromium (III) Cr3+ Hijau

lon kobalt (II) CO2+ Merah jambu

Jadual 1.15 warna beberapa jenis ion unsur peralihan

23

Unsur-unsur dan sebatiannya mempunyai ciri-ciri pemangkinan

Mangkin adalah suatu bahan kimia yang boleh mempercepatkan suatu tindak balas kimia.

Selepas tindak balas berakhir sifat kimia mangkin itu tidak berubah. Mangkin tidak menambahkan

peratusan hasil tindak balas, ia hanya meninggikan kadar tindak balas itu suaya hasil cepat

dihasilkan. Jadual 1.16 menunjukkan jenis unsur peralihan atau sebatiannya yang diguna dalam

industri kimia.

Unsur peralihan atau

sebatiannya

Proses industri yang menggunakan mangkin

Platinum Proses Ostwald dalam pembuatan asid nitrik.

Nikel Industri pembuatan marjerin. Nikel memangkinkan penghidrogenan

minyak sawit cecair kepada minyak tepu yang pejal.

Serbuk ferum Proses Haber di man serbuk ferum memangkinkan tindak balas di

antara gas nitrogen dengan gas hidrogen kepada gas ammonia.

N2(g) + 3H2(g) 2NH3(g)

Vanadium (V) oksida

(V2O5)

Pembuatan asid sulfurik dalam proses Sentuh. Serbuk vanadium

(V) oksida memangkinkan tindak balas di antara gas sulfur dioksida

dengan gas oksigen kepada gan sulfur trioksida.

2SO2(g) + O2(g) 2SO3(g)

Jadual 1.16 jenis unsur peralihan atau sebatiannya yang diguna dalam industri kimia.

Unsur-unsur peralihan boleh membentuk ion kompleks

Ion kompleks terdiri daripada satu ion logam di pusat dengan ligan-ligan yang terikat kepadanya.

Jadual 1.17 menunjukkan beberapa contoh ion kompleks.

Ion kompleks Formula

Tetraaminkuprum (II) Cu (NH2)

+

Heksaaminkromium (III) Cr (NH3)

+

Heksasianoferat (II) Fe (CN)

-

Heksasianoferat (III) Fe (CN)

-

Jadual 1.17 contoh ion kompleks

24

Tindak balas Larutan Akueus Unsur Peralihan dengan Larutan Natrium Hidroksida dan

larutan Ammonia

Larutan akueus natrium hidroksida dan ammonia (ammoniun hidroksida) diguna untuk

mengesahkan kehadiran ion unsur peralihan. Ion unsur peralihan bertindak balas dengan ion

hidroksida (OH-) daripada larutan alkali menghasilkan mendakan/pepejal logam hiroksida yang

berwarna.

Ion Larutan akueus natrium hidroksida Larutan akueus ammonia/ ammonium

hidroksida

Fe2+ Mendakan hijau ferum(II) hidroksida

dihasilkan. Mendakan tidak larut

dalam NaOH(ak) berlebihan.

Fe2(ak) + 2OH-(ak) Fe(OH)2(p)

Mendakan hijau

Mendakan hijau ferum(II) hidroksida

dihasilkan. Mendakan tidak larut dalam

NH3(ak) berlebihan

Fe2(ak) + 2OH-(ak) Fe(OH)2(p)

Mendakan hijau

Fe3+ Mendakan perang ferum(III)

hidroksida dihasilkan. Mendakan

tidak larut dalam NaOH(ak)

berlebihan.

Fe3+(ak) + 3OH-(ak) Fe (OH)3(p)

Mendakan perang

Mendakan perang ferum(III) hidroksida

dihasilkan. Mendakan tidak larut dalam

NH3(ak) berlebihan.

Fe3+(ak) + 3OH-(ak) Fe (OH)3(p)

Mendakan perang

Cu2+ Mendakan biru kuprum(II)

hidroksida dihasilkan. Mendakan

tidak larut dalam NaOH(ak)

berlebihan.

Cu2+(ak)+ 2OH-(ak) Cu(OH)2(P)

Mendakan biru

Mendakan biru kuprum(II) hidroksida

dihasilkan.

Cu2+(ak)+ 2OH-(ak) Cu(OH)2(P)

Mendakan biru

Mendakan larut dalam larutan

ammonia berlebihan membentuk ion

kompleks teraaminkuprum(II) yang

berwarna biru tua.

Cu(OH)2(p) + 4NH3(ak) Cu (NH2)

+ +

2OH-(ak)

25

PENUTUP

Mensyukuri kewujudan unsur dan sebatiannya

Bumi kita dikurniakan dengan 118 unsur. Jadual 1.18 menunjukkan nama ahli sains yang

menemui beberapa usur tersebut. Jadual 1.19 menunjukkan kegunaan beberapa unsur yang

terdapat dalam bumi kita.

unsur simbol Ahli sains Tahun ditemui

Hidrogen H Henry Cavendish 1766

Nitrogen N Daniel Rutherford 1772

Oksigen O Carl Wilhelm Scheel 1774

Natrium Na Sir William Ramsay 1807

Kalium K Sir Humphrey Davy 1807

Magnesium Mg Sir Humphrey Davy 1808

Aluminium Al Hans Christian orsted 1825

Uranium U Eugene Melchior Peligot 1841

helium He Sir William Ramsay 1895

Radium Ra Pierre Curie dan Marie

Curie

1898

Jadual 1.18 tahun unsur ditemui

27

Unsur Formula Kegunaan

Hidrogen H2 Diguna dalam penghidrogenan

minyak sawit kepada minyak

tepu dalam industri pembuatan

marjerin. Diguna dalam

pembuatan ammonia.

Aluminium Al Diguna untuk membuat aloi

duralumin iaitu sejenis aloi

yang kuat tetapi ringan. Aloi ini

sesuai diguna untuk membuat

rangka kapal terbang dan

rangka basikal lumba.

Silikon Si Diguna untuk membuat

mikrocip.

Sulfur S8 Diguna untuk membuat

mancis,bunga api dan asid

sulfurik.

Klorin Cl2 Membunuh kuman dalam air

minuman dan air kolam

renang.

Ferum Fe Diguna untuk membuat keluli

Kuprum Cu Dawai diguna untuk membuat

motor elektrik, dinamo,

sebagai dawai kondukto

elektrik dan membuat aloi

kupronikel.

Kobalt-60 Co Sinaran gama yang

dibebaskan Co-60 diguna

untuk membunuh sel-sel

kanser.

Jadual 1.19 kegunaan unsur

28

Unsur-unsur boleh bertindak balaskan untuk membentuk sebatian yang diguna dalm kehidupan

harian kita.

Sebatian Formula kimia kegunaan

Magnesium oksida MgO Sebagai ubat antacid untuk merawat pesakit asid.

Digunakan sebagai peenawar keracunan asid.

Natrium bikarbonat NaHCO3 Digunakan sebagai tepung penaik

Argentum bromida AgBr Membuat filem fotografi

Urea CO(NH2)2 Digunakan sebagai baja bernitrogen.

Vinil klorida CH2CHCI Membuat paip air, baju hujan dan alat permainan

kanak-kanak.

Natrium borat Na2B4O7 Igunakan sebagai racun tikus dan lipas.

Natrium perborat NaBO3.4H2O Digunakan sebagai agen peluntur dalam serbuk

pencuci.

Ethanol C2H5Oh Pembuatan minuman keras dan perisa makanan.

Ammonia NH3 Membuat urea, bahan letupan dan asid nitrik.

Asid etanoik CH3COOH Mengawet (menjeruk) buah-buahan dan membuat ubat

aspirin.

Natrium Hidroksida NaOH Membuat sabun.

Asid sulfurik H2sO4 Digunakan sebagai elektrolit dalam akumulator,

membuat baja dan bahan letupan.

Jadual 1.20 Kegunaan sebatian dalam kehidupan.

Unsur peralihan telah menjadikan alam kita sangat menarik dengan membentuk

sebatian yang berwarna. Banyak pigmen cat atau pensil warna mengandungi sebatian unsur

peralihan. Malahan batu permata terdiri daripada sebatian unsur peralihan. Kebanyakan unsur

atau sebatian diperolehi daripada kerak bumi kita. Selepas dilombong, unsur atau sebatian ini

tidak dapat diperbaharui. Oleh itu, kita harus mengendalikan bahan kimia dengan bijaksana

supaya tidak kehabisan dan generasi akan datang menikmatinya. Oleh demikian, kita harus

mengitar semula bahan-bahan seperti bekas minuman aluminium, plastik dan kaca.

29

RUJUKAN

Chang, R (2007). Chemistry, New York: McGraw-Hill.

Ibrahim, R (2001). Asas kimia. Malaysia: Uni-Ed Publications Sdn.Bhd.

Low Swee Neo, Lim Yean Ching, Eng Nguan Hong.Chemistry Form 4.Tan Lee Ling.

Tan On Tin, Loh Wai Leng. Eksplorasi Kimia Tingkatan 4. Oxford Fajar Sdn.Bhd

Tan Pek Soo. SPM Bilingual Chemistry From 4. Arah Pendidikan.

Wan Noor Afifah Wan Yusoff. Modul Bilingual Chemistry From 4. Nilam Publication

30