SEBA - CTU

SEBA, 23/06/2014

GIẢI PHÁP NÂNG CẤP CHUỖI GIÁ TRỊ XOÀI CÁT CHU- ĐỒNG THÁP

Người trình bày:

PGS. TS. NGUYỄN PHÚ SON

PHƯƠNG PHÁP TIÊP CÂN- Lý thuyết “chuỗi giá trị” của Kaplinsky & Morris (2000), “hệ thống chuỗi giá trị” của Recklies (2001)

và “Kết nối chuỗi giá trị - ValueLinks” (2007) của Eschborn GTZ.

MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU

Phân tích hoạt động của CGT xoài cát chu tỉnh ĐT Xác định khó khăn, trở ngại trong SX và TT xoài cát

chu Phân tích kinh tế chuỗi xoài cát chu tỉnh ĐT Đề xuất giải pháp nâng cao giá trị gia tăng xoài cát chu

PHƯƠNG PHÁP CHON MÂU

Tỉnh Đồng ThápDT: 8.319 haSL: 59.730 tấn

H. Cao Lãnh & TP. Cao LãnhDT: 5.324 ha (64%)SL: 38.227 tấn (70%)

SL: Cát Chu (2/3) + Hòa Lộc (1/3) = 91,5%

TT Đối tượng Số quansát mẫu

Phương pháp chọnquan sát mẫu

1 Nông dân 166 PP phi ngẫu nhiên có ĐK

2 Thương lái 12 PP theo liên kết chuỗi

3 Chủ vựa 15 PP theo liên kết chuỗi

4 Công ty 6 PP theo liên kết chuỗi5 Bán lẻ 9 PP theo liên kết chuỗi6 Nhà hỗ trợ 13 Phỏng vấn KIP

Tổng cộng 221

CƠ CẤU QUAN SÁT MÂU

TÌNH HÌNH SẢN XUẤT XOÀI ĐT giai đoạn 2009 – 2013

TỐC ĐỘ TĂNG GIẢM NS & SL 2013

Chỉ tiêu 2009 2010 2011 2012 2013 Trung bình

1Diện tích trồng (ha)

8.892 9.000 9.098 9.031 9.200 9.104

Diện tích cho trái (ha)7.247 8.215 8.253 8.286 8.319 8.064

Tốc độ tăng (%)13,36 0,46 0,40

0,40 3,512 Sản lượng (tấn) 64.500 61.357 75.217 83.992 59.730 68.959

Tốc độ tăng (%)-4,87 22,59 11,67

-28,89 -1,903 Năng suất (tấn/ha) 8,90 7,47 9,11 10,14 7,18 8,56

Tốc độ tăng (%)-16,08 22,02 11,22

-29,17 -5,23

BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU

Mưa nhiều, sương muối, thay đổi thời tiếtlàm cho xoài:

• Tỷ lệ ra hoa và đậu trái thấp• Nhiều bệnh xoài trên cây xoài và trái xoài

Ruồi đục trái Xì mủ trái Sâu đục thân

DỊCH HẠI TRÊN XOÀI

Bệnh thán thư Bệnh bọ trĩ

BỆNH TRÊN XOÀI

XOÀI BAO TRÁI VÀ KHÔNG BAO TRÁI

• ND: BÁN CAO HƠN 3.000-5.000Đ/KG chi phí tăng thêm: 1.000-1.500đ/kg• CV: BÁN CAO HƠN 5.000-10.000Đ/KG• Xoài có bao trái, chín sinh lý chậm hơn 3-4

ngày.

CHUỖI GIÁ TRỊ XOÀI TỈNH ĐỒNG THÁP

SƠ ĐỒ CHUỖI GIÁ TRỊ XOÀI ĐT 2013

Tiêu thụ

Xuất khẩu

Tiêu dùng nội địa

Nhà CC

- Giống

- VTNN

Người trồng xoài Chủ

vựa/

Đại lý

Thương lái

Đầu vào Sản xuất Thu gomPhân loại/

Chế biến Thương mại

Bán lẻ/

Siêu thị

Ngân hàng

Viện/Trường, Cán bộ khuyến nông, Đại lý VTNN

34,4%

59,4% 59,4%

49,8%

Chính quyền địa phương các cấp

Công ty CB Xuất

khẩu

0,3%

15,2%

15,5%

33,9%

50,6%

100,0% 100,0%

Hợp tác xã

33,9%5,1%

0,8%

Khoản mụcNông dân

+ HTX

Thương lái Vựa Công ty Bán lẻ/

S.thị Tổng

1. Sản lượng (tấn) 54.648 32.460 52.407 8.489 27.631  

2. Giá bán (đ/kg) 22.104 24.661 32.130 29.822 45.112  

3. Lợi nhuận (đ/kg) 11.978 2.607 4.183 200 6.829

% Lợi nhuận 46,4 10,1 16,2 0,8 26,5 100,0

4. Tổng lợi nhuận (tỉ đ) 654,6 84,6 219,2 1,7 188,7 1.148,8

% Tổng lợi nhuận 57,0 7,4 19,1 0,1 16,4 100,0

5. Tổng thu nhập (tỉ đ) 1.208,0 800,5 1.683,8 253,2 1.246,5 5.192,0

% Tổng thu nhập 23,3 15,4 32,4 4,9 24,0 100,0

6. Sản lượng TB/CT/năm (tấn) 8,8 89,2 791,7 1.000,0 4,1  

7. Lợi nhuận TB/CT/năm (tr.đ) 105,4 232,6 3.311,7 200,0 28,0

% Lợi nhuận/CT/năm 2,7 6,0 85,4 5,2 0,7 100,0

PHÂN TÍCH TỔNG HỢP KINH TÊ CHUỖI GIÁ TRỊ XOÀI ĐT

SƠ ĐỒ CHUỖI GIÁ TRỊ XOÀI CÁT CHU

Tiêu dùng

nội địa

Tiêu dùng

Nhà CC - Giống - VTNN

Người trồng xoài

Thương lái

Vựa/Đại lý

Đầu vào Sản xuất Thu gom Thương mại

Bán lẻ/Siêu thị

Ngân hàng

Viện/Trường, Cán bộ khuyến nông, Đại lý VTNN

33,2%

62,8% 62,8% 37,3%

Chính quyền địa phương các cấp

Công ty

0,5%

Xuất khẩu

22,8%

23,3%

39,4%

37,3%

100,0% 100,0%

Hợp tác xã

39,4%

3,5%

Phân loại/ chế biên

HIỆU QUẢ SX & TT THEO LOẠI XOÀI VÀ KÊNH THỊ TRƯỜNG

Chỉ tiêu TT Nội địa (50,6%)

Xuất khẩu (49,4%)

Tổng

Cát Chu Hòa Lộc Cát Chu Hòa Lộc

1. Sản lượng (tấn)

13.589 14.045 22.843 4.171 54.648

Tỷ trọng (%) 24,9 25.7 41,8 7,6 100,02. Tổng doanh

thu (tỷ đ)1.029 2.411 1.146 606 5.192

3. Tổng LN (tỷ đ) 189 585 196 179 1.149Tổng LN/TN 774/3.440 = 22,5% 375/1.752 = 21,4%

KẾT LUẬN

• Thị trường: Tiềm năng lớn (TTNĐ + XK) nhưng sản xuất chưa đáp ứng theo yêu cầu về số lượng và chất lượng.

• Sản xuất: - DT tăng, NS & SL có xu hướng giảm do biến đổi

khí hậu. - Thiếu liên kết ngang (THT & HTX) sx theo GAP qui

mô lớn, CL đồng loạt. - Sự khác biệt giữa mùa vụ xoài và hợp đồng tiêu

thụ thường xuyên (tập đoàn nhập bán thường xuyên). - Nông dân chưa chung thủy với HĐ tiêu thụ

KẾT LUẬN t.t

• Tiêu thụ: - Các công ty chưa đầu tư vùng nguyên liệu - Vựa có hao hụt và rủi ro thị trường cao - Vựa + Cty chưa có liên kết trách nhiệm với

nông dân để sản xuất sản phẩm tốt. - Thiếu xoài vào vụ nghịch để xuất trái tươi

và chế biến. - Sản phẩm giá trị gia tăng XK còn hạn chế

KẾT LUẬN t.t

• Hỗ trợ: - Chứng nhận VG + GbG: hạn chế - Tập huấn kỹ thuật - Kiến thức TT - Xây dựng mô hình xoài rải vụ - Nghiên cứu … - Tìm đầu ra, kết nối thị trường

KINH PHÍ CÒN HẠN CHẾ

MỤC TIÊU

THỨ TƯTăng SP GTGT xoài chế biến xuất khẩu, thâm nhập TT mới

THỨ BA Tăng hợp đồng cung cấp trái tươi vào hệ thống

NH-KS nội địa

THỨ HAITăng XK xoài trái tươi & sấy

dẻo sang các TT EU+Mỹ

Giảm lệ thuộc vào TT Trung Quốc

THỨ NHẤT

NÂNG CẤP CGT XOÀI TỈNH ĐT

Khâu sản xuất: . Phát triển LK ngang: THT và HTX xoài . Sản xuất theo tiêu chuẩn GAP có chứng nhận. . Nhanh chóng tăng cường hỗ trợ phát triển mô hình xoài rải

vụ đáp ứng nhu cầu thị trường. . Nông dân cần chung thủy tiêu thụ theo hợp đồng để tăng

uy tín và trách nhiệm của nhà cung cấp để “kéo” hợp đồng tiêu thụ (liên kết dọc theo chuỗi) với giá trị gia tăng cao hơn cho nông dân.

Khâu thu gom: Tổ chức thương lái cung cấp theo chủ vựa và công ty. Công ty và chủ vựa tham gia quản lý và hợp tác hỗ trợ với thương lái để có nguồn cung ổn định của riêng mình nhằm cung cấp thông tin thị trường và bảo đảm nguồn cung xoài chất lượng, giảm hao hụt.

GIẢI PHÁP NÂNG CAO GIÁ TRỊ GIA TĂNG SẢN PHẨM XOÀI

GIẢI PHÁP NÂNG CAO GIÁ TRỊ GIA TĂNG SẢN PHẨM XOÀI t.t

• Khâu chế biến xuất khẩu: Công ty cần đầu tư nguồn nguyên liệu để bảo đảm sản xuất xoài đạt chuẩn theo nhu cầu thị trường về số lượng và chất lượng.

• Tăng SP-GTGT: sấy dẻo + nước ép xoài• Kênh tiêu thụ nội địa và xuất khẩu: Hình và số liệu

trong bảng dưới đây sẽ mô tả sự thay đổi tỷ trọng tiêu thụ từng loại xoài theo kênh thị trường.

SƠ ĐỒ CHUỖI GIÁ TRỊ TIỀM NĂNG XOÀI TỈNH ĐT

Tiêu thụ

Xuất khẩu

Tiêu dùng

nội địaNhà CC

- Giống

- VTNN

Nôngdân

Chủ vựa

Đại lý

Thương lái

Đầu vào Sản xuất

Thu gom Phân loại/Chế biến

Thương mại

Bán lẻ/Siêu thị

Ngân hàng

Viện/Trường, Cán bộ khuyến nông, Đại lý NN

Chính quyền địa phương các cấp

Cty CB

Cty XK

40%

100,0% 100,0%

THT

Hợp tác xã 40%

20%

TIÊU THỤ XOÀI THEO KÊNH TT HIỆN TẠI VÀ TIỀM NĂNG

THỊ TRƯỜNG LOẠI XOÀISL 2013

(Tấn)

Tỷ trọngSL 2013

(%)

Tỷ trọngSL tiềm năng

(%)TIÊU THỤ NĐ

27.634 tấn(50,6%)

Cát Chu 13.589 24,9 15

Cát Hòa Lộc 14.045  25,7 25

XUẤT KHẨU27.014 tấn(49,4%)

Cát Chu 22.843 41,8 50

Cát Hòa Lộc 4.171 7,6 8

Tổng54.648 tấn(100,0%)

Cát Chu 36.432 50,6 65

Cát Hòa Lộc 18.216 49,4 35

Doanh nghiệp

Đối với DN đang mua bán với HTX & CVựa - Thay đổi cách thức hợp đồng phù hợp - Chủ động đầu tư phát triển vùng nguyên liệu

Đối với Cty chế biến, xuất khẩu xoài - Đầu tư kho lạnh, dự trữ cho mùa nghịch!? - Tham gia đầu tư vùng nguyên liệu - Linh hoạt ký kết hợp đồng theo vụ!?

Đối với Cty tiềm năng SX XOÀI SẤY DẺO - Hoàn thiện cơ sở hạ tầng của nhà máy - Tiếp cận nhu cầu thị trường trong nước - Đẩy mạnh XK xoài sấy dẻo sang TT châu Âu

AI !? VÀ LÀM GÌ ĐỂ NÂNG CẤP

Tỉnh Đồng Tháp

Hỗ trợ thực hiện mô hình SX xoài rải vụ Hỗ trợ phát triển THT và HTX sản xuất xoài theo

tiêu chuẩn GAP Hỗ trợ giải quyết nhanh các “vấn đề“ liên quan

đến nhà máy chế biến NÔNG SẢN VIỆT ĐỨC Hỗ trợ liên kết cung cấp và tiêu thụ xoài giữa ĐT

và Tiền Giang Tập trung PT xoài Cát Chu hơn là Cát Hòa Lộc Cần dự báo nhu cầu TT các SP chủ lực của tỉnh Tập huấn kiến thức TT, SX và TThụ theo cách

tiếp cận CGT Cần hỗ trợ đầu tư theo chuỗi

Chính phủ Cần có chính sách “gói tín dụng“ THEO VỤ

THUÂN cho các Cty chế biến, xuất khẩu Phát triển chính sách liên kết vùng thiết thực hơn

Dự án ODI

Hỗ trợ xây dựng mô hình sản xuất rải vụ xoài

Hỗ trợ tập huấn kiến thức TT, SX và TThụ theo cách tiếp cận CGT cho 2 sản phẩm xoài và ớt.

Hỗ trợ kinh phí chứng nhận và tái chứng nhận theo tiêu chuẩn VietGAP và GlobalGAP cho X & Ớt.

Hỗ trợ nghiên cứu hoàn chỉnh qui trình kích thích xoài ra hoa và nước sấy ớt làm thuốc PTSB

Hỗ trợ đầu tư cho Cty chế biến nông sản tiềm năng

XIN CẢM ƠN RẤT NHIỀU

SƯ CHÚ Y LĂNG NGHE

CUA QUY ĐẠI BIỂU!