of 31 /31
SCADA VE KAYIP KAÇAK YÖNETİMİ Tekirdağ Büyükşehir Belediyesi - TESKİ Bora METİN Elektrik-Elektronik Mühendisi [email protected]

SCADA VE KAYIP KAÇAK YÖNETİMİ - teski.gov.tr · •Giriş • SCADA Mimarisi • Temel SCADA Bileşenleri (Debimetre, RTU, İletişim, SCADA Yazılımı) • SCADA ve Su Yönetimi

Embed Size (px)

Text of SCADA VE KAYIP KAÇAK YÖNETİMİ - teski.gov.tr · •Giriş • SCADA Mimarisi • Temel SCADA...

SCADA VE KAYIP KAAK YNETM

Tekirda Bykehir Belediyesi - TESK

Bora METN

Elektrik-Elektronik Mhendisi

[email protected]

Giri

SCADA Mimarisi

Temel SCADA Bileenleri (Debimetre, RTU, letiim, SCADA Yazlm)

SCADA ve Su Ynetimi

Kayp Kaak Ynetimi

Kayp Kaak Ynetimi kapsamnda SCADA temelli uygulamalar

Temel Kitaplar-Dokumanlar

Organizasyonlar ve web siteleri

Son Sz

[email protected]

[email protected]

Bir sisteme hakim olmak iin;lebilmek, kontrol edebilmek, takip edebilmek, verileri biriktirmek, analiz edebilmekve sistemi gncel tutmak gerekir.

SCADA:lmn, Takibin, Analizin ve Kontroln

Teknoloji desteiyle yaplmasdr.

[email protected]

SCADA

YAZILIMI

GSM, RADYO VEYA MKRODALGA LETM ORTAMI

SAHA ELEKTRON:

RTU PANOLARI, KONTROL VE LM EKPMANLARI

SCADA MMARS VE BLEENLER

[email protected]

SCADA

YAZILIMI

GSM, RADYO VEYA MKRODALGA LETM ORTAMI

SAHA ELEKTRON:

RTU PANOLARI, KONTROL VE LM EKPMANLARI

KUYULAR TERF MERKEZLER LETM DAITIM HATLARI DEPOLAR

VER TOPLAMA

MOTOR AMA-KAPAMA

VANA AMA-KAPAMA

DEB

BASIN

DEPO SEVYES

ENERJ ANALZ

SU KALTES: KLOR, pH, vs.

SAHA ELEKTRON

Remote Terminal Unit

SCADA YAZILIMI

GSM, RADYO VEYA MKRODALGA LETM ORTAMI

SAHA ELEKTRON

RTU PANOLARI, KONTROL VE LM EKPMANLARI

SCADA YAZILIMII

[email protected]

SCADA

YAZILIMI

GSM, RADYO VEYA MKRODALGA LETM ORTAMI

SAHA ELEKTRON

RTU PANOLARI, KONTROL VE LM EKPMANLARI

KUYULAR TERF MERKEZLER LETM DAITIM HATLARI DEPOLAR

VANAPOMPA SSTEMLER

VER TOPLAMA

Remote Terminal Unit

DEBMETRE(DEB LER)

SEVYE LER

BASIN LER

ENERJ ANALZR

KLOR

LER

pH

LER

BULANIKLIK

LER

LETKENLK

LER

scada

YNETM

SUPERVISORY

VER TOPLAMA

DATA ACQUISITION

KONTROL

CONTROL

S

C DA

SCADA BLEENLER

SAHA ELEKTRON

DEBMETRELER.DAYANIKLILIK

Elektromanyetik Debimetre:

Faraday Prensibi ile alr.

Bakm gerektirmez

Topraklama nemlidir.

Kk aplar (DN 400- 500 alt) iin

daha uygundur.

x3x5

Ultrasonik Debimetre:

Ses dalgas yaylm prensibi ile alr.

Dardan kelepeli ve sabit problu olmak zere

iki temel tasarm mevcuttur

Sabit Problu model bakm gerektirmez

Byk aplar (DN 400- 500 zeri) iin daha

uygundur

HER K TP N MONTAJ:

Boru tam dolu olmaldr. Montaj mesafelerine uyulmaldr.

[email protected]

SCADA BLEENLER

SAHA ELEKTRON

RTU LAR (REMOTE TERMNAL UNIT)SRDRLEBLRLK

RTUlar PLClere benzeyen ama daha gelimi, endstriyel kontrol ve veri toplama cihazlardr. Dier kontrol cihazlarna (PLC, DCS) benzer fiziksel giri/k modlleri ve haberleme amal ara yzler bulunur.

Programlama: RTU'lar kullancya ynelik zel istekleri karlayacak esneklikte programlamaya uygundur. Protokol eviriciler kullanlarak mevcut evre donanmlar da RTU ya balanabilir. RTU seiminde temel lt sakla ve gnder (store and forward) zelliidir. Bu zellikteki RTU, sistemde haberleme sorunlar bulunan dier RTU cihazlar iin akll bir repeater zellii gsterir.

Protokoller,

Modbus, DNP3, IEC 60870-5-101, IEC 60870-5-103, IEC 60870-5-104, (EN NEMLS DNP3)

zolasyon:Hemen hemen tm RTU reticileri istee bal izole giri-k modlleri retir. Bu modller sayesinde dardan gelebilecek yksek voltaj oklar (yldrm gibi) bastrlabilir ve RTU nun dier modllerine ve bal evre birimlerine zarar vermesi engellenir.

evre koullar: RTU'lar genellikle evre koullarnn zorlu olduu, yerlerde bulunur. Bu yzden alma scaklk aralklar benzer kontrolrlere gre genitir (-40C +70C gibi). Nem ve mekanik vibrasyona dayankllk da dier avantajlarndandr.

RTU larn en nemli avantajlarndan birka;

* Birden fazla master veya birden fazla slave balayabilme zellii ile sahada, sunucudan bamsz zerk alma-DNP 3 (bamsz bir PC gibi)* Yksek gerilime (2.5 kiloVolt) dayankllk.

* Ar scak ve soua dayankllk (-40C +70C )

[email protected]

https://eksisozluk.com/?q=protokolhttps://eksisozluk.com/?q=modbushttps://eksisozluk.com/?q=iec+60870-5-101https://eksisozluk.com/?q=iec+60870-5-103https://eksisozluk.com/?q=iec+60870-5-104

SCADA BLEENLER

LETM ORTAMI -SREKLLK

GSM, RADYO, MKRODALGA SSTEMLERNN KARILATIRMASI

TEKNK AVANTAJLAR DEZAVANTAJLAR

GSM

i. Hzl ve kolay kurulum ve devreye alma

ii. letme kolayl

iii. Hzl servis ve operatr alternatifleri

iv. Herhangi bir lisanslama gerektirmemesi

i. Paket am veya deiim durumlar

ii. letme maliyetleri-Srekli Fatura

iii. Operatr kaynakl bant kstlamalar (SZLEME) iv. Operatr tarafnda oluabilecek kesintiler

RADYO

i. letme maliyeti oluturmamas

ii. Ksa mesafe veya kot fark olmad

durumlar iin anten direi ihtiyac olmamas

i. Lisanslama gereksinimi ve maliyeti

ii. Kurulum maliyetleri

iii. letme iin operasyonel zorluklar

iv. Yedek para, servis maliyetleriv. Geni alan uygulamalarda anten iin direk maliyeti

MKRODALGA

i. Yksek frekans ve bant genilii

(kamera uygulamalar)ii. Hzl iletiim i. Yksek kurulum maliyetleri

bora.meti[email protected]

VER-ENFORMASYON-BLG-BLGELK: DIKWKontrol: Otomatik programlanm veya manual kontroller (motor, vana)Veri Toplama: Debi, Basn, Su Seviyesi, Su Kalitesi (pH, Bulanklk ve Klor) lm cihazlar..Enerji Analizrleri, RTU Panolar..

DEB

(retilen Su)

DEB & BASIN & SEVYE

(Kayp Su)

KAYIP KAAK

DEB

(retilen Su)

KUYU - HAVZA

PERFORMANSI

BARAJLAR VE ANA SALE HATLARI

POMPA VE MOTOR SRCLER

(Enerji ve Arzalar)

ELEKTRK VE MAKNA

SU KALTES

(Klor, pH, Turbidite vs..)EVRE/KAMUOYU

SCADA BLEENLER

SCADA YAZILIMI

[email protected]

letmeye Ynelik

Yatrma Ynelik

Destek ve Lojistie Ynelik

Yasalar ve evreye Ynelik

Kullanma Hazr

Organize Bilgi

(Knowledge)

e yarar, dzenlenmi veri (Enformasyon)

Sahadan Toplanan Ham Veriler (Data)

BLG KONTROL VE ALARMLAR

Verimli ve Etkin letme

BLG ANALZLAER VE RAPORLAR

Verimli ve Etkin Yatrm

BLG TEDBRLER-NGRLERVerimli ve Etkin Destek Lojistik

Kullanma zel hazrlanm(derlenmi) bilgi havuzu.

levsiz bir veri okyanusu deil,

SCADA BLEENLER

SCADA YAZILIMI

[email protected]

HZMET-RETM-DAITIM SSTEMLERNN TAM ENTEGRASYONUCRM: MTER LKLER YNETM, MDM: MOBL CHAZ YNETM, GIS: CORAF BLG SSTEMLER, WFM: GC YNETM

[email protected]

AKILLI EBEKE

SWAN (Smart Water Networks)

Endstri 4.0 Nesnelerin nterneti

M2M

[email protected]

SCADA,

CBS,

Hidrolik Modeller,

DMA,

Basn Ynetimi,

CBS- SCADA

[email protected]

[email protected]

EPA

EFC

KAYIP KAAK

KAYIP KAAK - 3T..

[email protected]

TAKP

TEDBR

TAMR

TEHS

TANIMLAMA

KAYIP KAAK TEHS & TANIMLAMA

[email protected]

RETLEN SU

Debimetreler ile LLEN ve SCADA yazlm ile KAYDEDLEN miktar.

SATILAN SU

Abone ve Fatura Bilgileri ve Kaytlar

(zinli Tketim)

KAYIP KAAK

Ne kadar?

Nerede?

Ne Zaman?

KAYIP KAAK TAMR

KAYIP KAAK TAKP & TEDBR

DMA

District Metered Areas

zole Alt Blge

[email protected]

AWWA DMA YAKLAIMI

KAYIP KAAK TAKP & TEDBR

[email protected]

SCADA

YAZILIMI

GSM, RADYO VEYA MKRODALGA LETM ORTAMI

SAHA ELEKTRON:

RTU PANOLARI, KONTROL VE LM EKPMANLARI

Basn Ynetimi:

ebeke zerinde uygun

nokta belirlenir (alt

blge-zone)

Giri Basnc, k

Basnc ve Debi llr

(DATA ACQUISITION)

Veriler Merkeze

gnderilir, kaydedilir ve

uygun mdahale

planlanr (SUPERVISORY)

Basn Kontrol Vanas

(GLOBE VANA) ile kontrol

yaplr (CONTROL).

KAYIP KAAK TAKP & TEDBR

[email protected]

Gece Debisi

KAYIP KAAK BASIN TAKB

[email protected]

STANDART SU DENGES FORMU

[email protected]

Debimetreler ile toplanan retim

kaytlarDebi ve

Basn

lm

Seviye

Sensrleri ile

takn nleme

STANDART SU DENGES FORMU

[email protected]

Debimetreler ile toplanan

retim kaytlar

Debi ve Basn

lm

Seviye Sensrleri ile

takn nleme

Sistematik Veri leme Hatalar

KAYIP VE NLEM ETLER KAINILMAZ KAYIPLAR

[email protected]

SCADA

SCADA

ILI=Infrastructure Leakage Index

ILI = CARL / UARLDEAL DEER 1

KTAPLAR-DOKUMANLAR

[email protected]

WEB STELER

[email protected]

http://www.awwa.org/

http://efcnetwork.org/

http://www.epa.gov/

http://www.iwa-network.org/

http://www.iwawaterwiki.org/

http://www.awwa.org/http://efcnetwork.org/http://www.epa.gov/http://www.iwa-network.org/http://www.iwawaterwiki.org/

LEMEDNZ EY KONTROL

EDEMEZSNZ,

KONTROL EDEMEDNZ EY

GELTREMEZSNZ.

[email protected]

SORULAR VE YORUMLAR..

TEEKKR EDERM

[email protected]