1

SAVOIR VIVRE SAVOIR VIVRE WOBEC WOBEC

OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH RUCHOWOOSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH RUCHOWO

40 PRAKTYCZNYCH

PORAD

2

Spis treści:

1. Wstęp………………….32. Przybliżenie problemów związanych z niepełnosprawnością ruchową….4

2.1. Rodzaje niepełnosprawności ruchowej……………………………52.2. Sprzęt ortopedyczny………………………………………………..62.3. Bariery techniczne…………………………………………………7

3. Wywiady z osobami z niepełnosprawnością ruchową………………..83.1. List od Pawła………………………………………………………93.2. E-mail od Rafała………………………………………………….103.3. Wiadomość od Anny………………………………………………11

4. Jak zachować się wobec osoby niepełnosprawnej- porady……………………..125. Podsumowanie…………………………………………………………………..21

3

Drogi Czytelniku!

Nasz poradnik ma na celu uświadomienie Tobie, że pomoc osobom niepełnosprawnym jest dla nich szalenie ważna. Jednak wielu z nas boryka się z problemem owej pomocy, gdyż nie wiemy jak powinniśmy się prawidłowo zachować.

Niepełnosprawność w porównywalnym stopniu kładzie nacisk na defekt otoczenia jak i defekt fizyczny człowieka. Skłania to bowiem do kreowania nowego podejścia do rehabilitacji. Jednym z nich jest rehabilitacja społeczna, odgrywająca bardzo ważną rolę w życiu osoby z niepełnosprawnością, do której możesz również TY się przyłączyć.

Zatem nasz poradnik pomoże Tobie zostać „rehabilitantem” społecznym i mamy nadzieję, wykluczy wszelkie Twoje obawy w komunikacji interpersonalnej z osobą z niepełnosprawnością ruchową.

Autorki

4

Przybliżenie problemów związanych z niepełnosprawnością ruchową.

5

Rodzaje niepełnosprawności ruchowej.

Zazwyczaj osoba niepełnosprawna ruchowo jest przez nas postrzegana, że porusza się na wózku inwalidzkim. Nic bardziej mylnego! Osoba z niepełnosprawnością ruchową może mieć problem z zaburzeniami neurologicznymi, które ograniczają kontrolę mięśni i poruszanie się lub po prostu trudności z panowaniem nad ruchami. Z tego względu wyróżnia się dwa rodzaje niepełnosprawności ruchowej:

NIEPEŁNOSPRAWNOŚĆRUCHOWA

ZABURZENIA NEUROMOTORYCZNE

CHOROBY MIĘŚNIOWOSZKIELETOWE

• zaburzenia napadowe (padaczka)•mózgowe porażenie dziecięce•choroby rdzenia kręgowego•choroba Heinego- Medina•dystrofia mięśniowa•stwardnienie rozsiane.

•młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów•wady kończyn•choroby układu kostnego (karłowatość, kostnienie niedoskonałe, skolioza).

6

Sprzęt ortopedyczny.

Osoby z niepełnosprawnością ruchową mogą poruszać się za pomocą różnego rodzaju sprzętu. Należą do nich:

wózki inwalidzkie (m. in.: wózki aktywne, elektryczne, schodołazy); aparaty ortopedyczne (korekcyjne, odciążające, stabilizujące stawy, unieruchamiające) protezy (kończyn górnych i kończyn dolnych)

7

Bariery techniczne .

Niestety, osoby niepełnosprawne cały czas borykają się z problemem barier, których nie są w stanie sami pokonać. Są to przede wszystkim:

1. bariery urbanistyczne, związane z układem ciągów komunikacyjnych, miejscami architektonicznymi, oznakowaniem oraz innymi składowymi zależnymi od zabudowy naszych miast, nieutwierdzone, nierówne nawierzchnie dróg, ulic, zbyt wysokie krawężniki na ulicach;

2. bariery architektoniczne, związane z architektura budynku, w którym mieszkają i funkcjonują osoby niepełnosprawne, a więc za wąskie korytarze, drzwi przejścia, występujące schody, zbyt mała lub nieprzystosowana łazienka, ubikacja;

3. bariery komunikacyjne, występujące w środkach komunikacji, związane z nieprzystosowaniem wagonów kolejowych, pojazdów, dworców oraz złą lokalizacja przystanków miejskich;

4. bariery wzornicze związane z nieprzystosowanymi przedmiotami, małym monitorem przy komputerze, niebezpiecznymi gniazdkami elektrycznymi, ostrymi krawędziami.

8

Wywiady z osobami z niepełnosprawnością ruchową.

9

List od Pawła.

Jestem Paweł. Od 13 roku życia cierpię na dystrofię mięśniową, która jest nieuleczalną chorobą i cały czas postępującą. Zostałem poproszony o refleksje na temat tego, co sprawia mi trudność w kontaktach społecznych, czy ludzie potrafią zachowywać się w obecności osoby z niepełnosprawnością ruchową.

Otóż w moim przypadku denerwuje mnie to, iż inni wiedzą lepiej ode mnie co mi wolno, a czego nie. Bardzo często chcą mnie wyręczyć w podstawowych zadaniach samoobsługowych nie pytając najpierw czy takiej pomocy potrzebuję. Tłumaczą wtedy, że boją się bym sobie nie zrobił krzywdy. Zapewniam, my osoby niepełnosprawne ruchowo najlepiej wiemy czy podołamy, czy jesteśmy w stanie pokonać owe trudności. Jeśli nie, na pewno poprosimy o pomoc. Samo słowo siedź!- ja to zrobię- działa na mnie jak czerwona płachta na byka.

I jeszcze jedna dosyć istotna kwestia dla mnie, nie na widzę jak cięży na de mną presja czasu. Poganianie osoby o obniżonej sprawności ruchowej nie należy do dobrych manier. Moje tępo jest najważniejsze.

10

E-mail od Rafała.

Witam!

Mam na imię Rafał. Stałem się osobą niepełnosprawną ruchową mając 17 lat. Skoczyłem do wody na główkę i od tamtej poruszam się na wózku inwalidzkim. Ciężko mi było zaakceptować swoją niepełnosprawność. Odizolowałem się od społeczeństwa, nie chciałem nikogo widzieć bo byłem przekonany, że z litości mnie odwiedzają. Dziś jest inaczej.

Mam 33 lata i nie spotykam się z przykrościami ze strony nieznajomych. Społeczeństwo jest bardzo otwarte, nie nachalne. Mam znajomych, na których zawsze mogę liczyć. Wychodzimy razem do kina, pubu. W większych miastach coraz rzadziej występują bariery architektoniczne. Przyznaję, nie wszystkie miejsca publiczne są dostosowane do potrzeb osób niepełnosprawnych, aczkolwiek zawsze można gdzieś spędzić czas na rozrywce.

11

Wiadomość od Anny.

Cześć.Niestety, jeszcze dość często spotykam się z

przykrościami jakich dostarczają osoby pełnosprawne, za pewne nie zdając sobie z tego sprawy. Poruszam się o kulach, gdyż cierpię na stwardnienie rozsiane.

Wsiadając do autobusu miejskiego spotykam się z niemiłymi spojrzeniami podróżujących i nieodpowiednimi komentarzami. W mentalności społeczeństwa pozostają jeszcze stereotypy, że osoba niepełnosprawna nie powinna wychodzić z domu i pokazywać się publicznie.

Dlaczego ludziom jest tak trudno zrozumieć, że my też mamy swoje potrzeby, że chcemy żyć tak jak każdy pełnosprawny? Nie bójcie się nas, przecież my nie gryziemy chcemy tylko normalnie funkcjonować!

12

Jak zachować się wobec osoby niepełnosprawnej- porady

13

Kilka słów wstępu

Do zachowań grzecznościowych zaliczamy przede wszystkim słowa, gesty czyli podanie ręki, skinięcie głową, pocałunek w rękę, zdjęcie przez panów czapki witając się, to także kontakt wzrokowy. Każdy z nas wie jak

powinien zachować się przy stole, w pracy, w urzędzie, w szkole, gdyż jest to dla nas oczywiste, przyswojone w procesie uczenia się i socjalizacji. „Tak” nas

uczono w domu, „tego” wymagała mama, „o to” się troszczył tata, a babcia nam wpajała „to’. Zatem dlaczego widząc osobę z niepełnosprawnością

ruchową wszelkie dotychczasowe nauki stają się nam nie znane i nie potrafimy zachować się stosownie wobec niej.

Aby przybliżyć Tobie drogi Czytelniku tę ważką problematykę, zwróciłyśmy się do osób, które poruszają się na wózkach, by przekazali własne doświadczenia i obserwacje z przebywaniem z osobami pełnosprawnymi. Może w ten sposób nabierzemy więcej pewności siebie i pewności do braku barier w porozumiewaniu się z osobami z niepełnosprawnością ruchową. W oparciu o ich doświadczenia stworzyłyśmy kilka cennych porad. Prosimy, zapoznaj się

nimi!

14

1. Zwracaj się bezpośrednio do osoby niepełnosprawnej. Nie traktuj jej bezosobowo.

2. Szanuj jej prywatność.3. Nie zadręczaj jej pytaniami o stan w jakim się

znajduje.4. Osoba z niepełnosprawnością ruchową zawsze

pozostaje OSOBĄ, więc traktuj ją tak, jakbyś sam chciał być traktowany.

5. Najpierw zapytaj, czy potrzebuje twojej pomocy, dopiero później pomagaj.

6. Rozmawiając z osobą poruszającą się na wózku dostosuj swoja pozycję tak, by nawiązać z nią kontakt wzrokowy.

15

7. Przepuść osobę z niepełnosprawnością w kolejce do kasy.

8. Nie parkuj samochodów w miejscu przeznaczonym dla osób niepełnosprawnych.

9. Nie wyśmiewaj się z osób niepełnosprawnych. Z tego jak wyglądają, jak się poruszają.

10. Projektując budynki do użytku publicznego, pamiętaj by były one dostosowane do osób o obniżonej sprawności ruchowej.

11. Pomóż osobie niepełnosprawnej gdy cię o to poprosi.

16

12. Zadbaj, by w barach, pubach i innych miejscach publicznych było dość miejsca dla osób poruszających się na wózkach.

13. Zimą odśnieżaj chodniki, by osoba z niepełnosprawnością ruchową mogła swobodnie się poruszać.

14. Przymocuj poręcze w toaletach, przy schodach i podjazdach.

15. Gdy osoba niepełnosprawna robi zakupy w sklepie, podejdź i zaoferuj swoją pomoc.

16. Dostosuj przymierzalnie w sklepach, tak by osoba z niepełnosprawnością ruchową mogła swobodnie przymierzyć ubrania.

17

17. Nie wykonuj gwałtownych ruchów przy osobie mającej problem z poruszaniem się gdyż możesz ją przewrócić.

18. Zadbaj o podjazdy w miejscach publicznie dostępnych.

19. Gdy lada w sklepie jest za wysoko, wyjdź zza niej do osoby poruszającej się na wózku i dopiero ją obsłuż.

20. Pomóż osobie z niepełnosprawnością ruchową nieść zakupy.

21. Nie dyskryminuj osób niepełnosprawnych.22. Bądź życzliwy dla nich.23. Zatrudniając osobę z niepełnosprawnością, nie patrz

jedynie na korzyści, doceń ją jako pracownika.

18

24. Pomóż osobie niepełnosprawnej domagać się jej praw, gdy sama nie jest w stanie.

25. Traktuj osoby niepełnosprawne z szacunkiem.26. Wsiadając do autobusu przepuść przodem osoby z

niepełnosprawnością.27. Pomagaj wsiąść do środka komunikacji miejskiej tym,

którzy mają z tym problem.28. W restauracji pomóż osobie z ograniczoną

sprawnością ruchową usiąść i wstać niezależnie od jej płci.

29. Nie siadaj i nie zastawiaj miejsc w środkach komunikacji miejskiej przeznaczonych dla niepełnosprawnych osób.

19

30. Nie siadaj i nie zastawiaj miejsc w środkach komunikacji miejskiej przeznaczonych dla niepełnosprawnych osób.

31. Nie odwracaj się, gdy zauważysz osobę z niepełnosprawnością ruchową. Ona w niczym ci nie zagraża.

32. Nie wpatruj się nachalnie w osobę z niepełnosprawnością ruchową.

33. Witając się z osobą korzystającą z protezy nie unikaj podawania dłoni. Możesz także uścisnąć sprawną rękę lub dotknąć delikatnie za barki.

34. Staraj się nie dotykać sprzętów ortopedycznych osoby niepełnosprawnej, gdyż stanowią one jej strefę intymną.

20

35. Nie traktuj sprzętu ortopedycznego osoby niepełnosprawnej jako przyrządów do zabawy.

36. Nie mów osobie z niepełnosprawnością ruchową, że ci przykro z powodu jej choroby.

37. Zaprojektuj prywatne gabinety lecznicze tak, by osoba z ograniczoną ruchomością mogła swobodnie wybrać się na wizytę do lekarza.

38. Nie planuj życia osobie niepełnosprawnej, niech ona spełnia swoje marzenia.

39. Nie zamykaj toalet w miejscach publicznych na klucz. Toaleta dla osób niepełnosprawnych musi być zawsze dla nich dostępna.

I ostanie:40. Nie patrz na osoby niepełnosprawne jedynie przez pryzmat

ich niepełnosprawności- to przede wszystkim OSOBOWOSCI.

21

Podsumowanie

Mamy nadzieję, że przygotowany przez nas poradnik zmieni Twoje nastawienie i mentalność, drogi Czytelniku, co do osób z niepełnosprawnością

ruchową. Wystarczy, że będziesz traktować je jako indywidualne jednostki, a pozbędziesz się

jakichkolwiek obaw w relacjach z nimi.

22

Poradnik opracowały studentki Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy

Doradztwo zawodowe i rehabilitacyjne

rok III

Kontakt z nami:

Katarzyna Pokorniecka

kasiap@wp.pl

Dominika Reszeter

dominikareszeter@wp.pl

Olga Włodarczyk

olgawlodarczyk@wp.pl