SAURASTRA UNIVERSITY, RAJKOTsanskritsauuni.org/images/MA CBCS syllabus from 2015-16.pdf · Department of Sanskrit, Saurashtra University, M A CBCS Syllabus, from 2015-16 Page 1 SAURASTRA

Department of Sanskrit, Saurashtra University, M A CBCS Syllabus, from 2015-16 Page 1

SAURASTRA UNIVERSITY, RAJKOT

Re-Accredited Grade A

by NAAC

DEPARTMENT OF SANSKRIT

SYLLABUS

CHOICE BASED CREDIT SYSTEM

M.A. SANSKRIT

(SEMESTER SYSTEM)

IMPLIMENTATION FROM 2015-16


Courses for M. A. CBCS Programme in Sanskrit

M. A.CBCSSEMESTER – I Total Credits 20

CCT-01 Vedic Texts and Grammar Credits-04

CCT-02 Classical Epic Credits-04

CCT-03 Darśana Credits-04

ECT-01A Alaṅkāraśāstra Credits-04

ECT-01B Vedāntasāśtra Credits-04

ICT-01 Introduction to Rāmāyaṇa Credits-04

M. A.CBCSSEMESTER – II Total Credits 20

CCT-04 Vedāṅga Credits-04

CCT-05 Gadyakāvya Credits-04

CCT-06 Grammar Credits-04



ICT-02 Introduction to Mahābhārata Credits-04

M. A.CBCSSEMESTER – III Total Credits 20

CCT-07 Unseen, Essay and Meghadūta Credits-04

CCT-08 Rūpaka Credits-04




ECT-04C Purāṇaśāstra Credits-04

ECT-04D Dharmaśāstra Credits-04

M. A.CBCSSEMESTER – IV Total Credits 20

CCT-10 Vedāṅga Credits-04

CCT-11 Classical Epic Credits-04

CCT-12 Darśana Credits-04



ECT-06C Purāṇaśāstra Credits-04


ECT-06E Dissertation Credits-04


Rules for Choice of Elective Papers:

1. There are SIX papers of Elective courses. First Elective course contains FOUR

papers and Second Elective course contains TWO Papers.

2 Students have to select their first Elective from A or B in Semester I.

3 Students have to select their second Elective from C or D in Semester III.

4 In Semester I, the students have to select their first Elective Course. Choice is

between A (Alaṅkāraśāstra) and B (Vedāntasāśtra.) One can choose either

A or B. If a student selects A in semester I, the same should be selected in all the

remaining semesters. If one selects B, then the same should be selected in all the

remaining semesters. One cannot change his/her choice of elective course, once

opted in semester-I.

5 In Semester III,the studentshave to select their second Elective course. Choice is

between C (Purāṇaśāstra) and D(Dharmaśāstra). One can choose Either C or D. If

a student selects C in semester III, the same should be selected in Semester IV.

If one selects D, then the same should be selected in semester IV. One cannot

change his/her choice of elective course, once opted in semester III.

6 Only the Regular students of Department of Sanskrit can offer ECT-06E,

Dissertation.


M.A. (CBCS) Sanskrit, Semester-I

CCT-01 Vedic Text and Grammar Credits-04

Unit -1 ऋग्वेदसूक्तानन

(1) आन्द्रः (1.32) (2) सूययः (1.125) (3)नवषणणः(1.154)

(4) पणरूरवा-ईवयशीसंवादः(10.53) (6) नासदीयम् (10.129) (6) वाक् (10.125)

Unit-2 ऄथवयवेदसूक्तानन

(1) मेधाजननम्(1.1) (2) राष्ट्रानभवर्द्यनम् (1.29) (3) शालाननमायणम्(3.12) (4) सत्यानृतसमीक्षकः वरुणः (4.16) (5) राष्ट्रसभा(7.12) (6) कालः (19.53) Unit-3 ब्राह्मण एवम् अरण्यक सानहत्य- सामान्द्य लक्षण, नवशेषताएँ

दशयपौणयमास यज्ञ, शणनःशेप अख्यान, वाङ्मनस्, पञ्च महायज्ञ

Unit-4 स्वर -ईदात्त, ऄनणदात्त और स्वररत, वैददक एवं लौदकक संस्कृत में ऄन्द्तर

वैददक व्याख्या पर्द्नत - प्राचीन और ऄवायचीन

Reference Books :

1 ṚksūktaVaijayantī, Velankar H. D., VaidikaSaṃśodhanaMaṇḍala, pune, 1965

2 Ṛgveda, Ed. by Vishva Bandhu, VVRI, Hoshiarpur, 1966

3 Ṛksūktaśati, Velankar H. D., Bharatiya Vidya Bhavan, Mumbai, 1972

4 Hymns of the Atharvaveda, M. Bloomfield, Motilal Banarasidass, 1964

5 A Vedic Grammar for Students, by A. A. Macdonell, Motilal Banarasidass, 1968

6 वैददक वाङ्मय का आनतहास, पनण्डत भगवद्दत्त,खण्ड 1, भाग 1-2

7 वैददक सानहत्य और संस्कृनत, बलदवे ईपाध्याय, वाराणसी, 1980

8 वैददक व्याख्या नववेचन, राम गोपाल, ददल्ली, 1976

9 धमयशास्त्र का आनतहास,भाग-3, पी. वी. काणे,ऄनण. ऄजणयन चौबे, ईत्तर प्रदशे शासन, लखनौ, 1975

10 ઋક્સકૂ્તમજૂંવા, ગોતમ ટે ને વળનદ મષતેા, શરસ્ળતી પસુ્તક ભડંાર, મદાળાદ, ૧૯૬૮ 11 સકૂ્તસધુા-વનરુક્ત રામશ, પ્ર. રવતા જગન્નાથ જાની, ચનૂીા ગાઘંી વળદ્યાભળન, સરૂત, ૧૯૭૬ 12 ળૈદદક અખ્યાન, ડૉ. અર. એન. કાથડ, શોરાષ્ટ્ર યવુનળવશિટી, રાજકટ, ૨૦૧૧

Format of Question Paper

Q. No. Type of Question Marks

1 Essay type question : One out of Three : All Units 14

2A Detailed note : One out of Two : Unit 1 10

2B Detailed note : One out of Two : Unit 2 10

3A Translation with necessary notes : Two mantras out of Four : Unit 1 10

3B Translation with necessary notes : Two mantras out of Four : Unit 2 10

4 One or two line answers : All Units 06

5 Ten MCQs out of Twelve : All Units 10



CCT-02 Classical Epic :

Kirātārjunīya canto - 1 and Naiṣadhīyacarita canto– 1

Credits-04

Unit -1 दकराताजणयनीयम्, सगय-1, श्लोकांक 1 से 23

Unit-2 दकराताजणयनीयम्, सगय-1, श्लोकांक 24 से 46

Unit-3 श्रीहषयनवरनचतं नैषधीयचररतम्, सगय-1, श्लोकांक 1 से75

Unit-4 श्रीहषयनवरनचतं नैषधीयचररतम्, सगय-1, श्लोकांक 76 से145

Reference Books :

1 दकराताजणयनीयम्, प्रथम सगय, व्याख्याकार जनादयन शास्त्री, मोतीलाल बनारसीदास, ददल्ली, 1972

2 Kirātārjunīyam, M. R. Kale, Motilal Banarasidass, New Delhi, 1977

3 Kirātārjunīyam, canto 1-2, Ed. P. C. Modi, Gurjar Granth Ratna Karyalaya, 1951

4 Naiṣadhīyacarita of Śrīharṣa, : A Study, Handiqui, Deccan College, Pune, 1956

5 Naiṣadhīyacarita, Nirnaya Sagar Press, Bombay, 1942

6 A Critical Study of Śrīharṣa’sNaṣadhīyacarita, A. N. Jani, Oriental Institute, 1957 7 नैषध का काव्यशास्त्रीय ऄध्ययन, मथणरादत्त जोशी, बांके नबहारी, 1999

8 नैषधीयचररतम्, नशवलाल निवेदी, हसंा प्रकाशन, जयपणर, 2008

9 संस्कृत महाकाव्य की परम्परा, केशवराव मणसलगाँवकर,चौखम्बा संस्कृत संस्थान, वाराणसी, 1969

10 संस्कृत सानहत्य का आनतहास,प्रीनत गोयल, राजस्थान ग्रन्द्थागार, 2007

11 નૈવધચદરતમૌ, શગશ ૧-૨, શ.ં સરેુચન્દ્ર દળે, શરસ્ળતી પસુ્તક ભડંાર, મદાળાદ, ૧૯૯૫

12 મષાકાવ્યના ંક્ષણ ને ચં મષાકાવ્ય, ડૉ. ષવશદેળ માધળ,ાર્શ્શ બ્લકેન, મદાળાદ, ૨૦૧૧




2A Translation : Two verses out of Four : Unit 1-2 10

2B Translation :Two verses out of Four : Unit 3-4 10

3A Reference to the context : Two out of Four : two from Unit 1-2 and two

from Unit 3-4

10

3B Short notes :Two out of Four : two from Unit 1-2 and two from Unit 3-4 10





CCT-03 Darśana : Tarksaṅgraha and Vedānatasāra Credits-04

Unit -1 ऄन्नंभट्टनवरनचतः तकयसंग्रहः

Unit-2 ऄन्नंभट्टनवरनचतः तकयसंग्रहः

Unit-3 सदानन्द्दनवरनचतः वेदान्द्तसारः

Unit-4 सदानन्द्दनवरनचतः वेदान्द्तसारः

Reference Books :

1 तकयसंग्रह, ऄन्नंभट्ट, सं.दयानन्द्द भागयव, मोतीलाल बनारसीदास, ददल्ली, 1998

2 तकयसंग्रह, ऄन्नंभट्ट, सं. सत्काररशमाय वंगीय, चौखम्भा संस्कृत संस्थान, वाराणसी, 2006

3 Vedānatasāra, Eng. Tr. by Swami Nikhilananda, Calcutta, 1974

4 वेदान्द्तसार, नहन्द्दी ऄनण. महशेचन्द्र भारतीय, गानझयाबाद,1978 5 वेदान्द्तसारः, श्री राकेश शास्त्री, पररमल पनललकेशन, ददल्ली, 2003

6 सवयदशयनसंग्रह, सायण-माधव, नहन्द्दी ऄनण. ईमाशंकर शमाय, चौखम्बा,1964

7 वेदान्द्तदशयनम् - वेदान्द्तसारः, डॉ. नमनथलेश पाण्डये, राधा पनललकेशन्द्स, नइ ददल्ली, 2009

8 न्द्याय एवं वैशेनषक दशयन, श्री राम शमाय अचायय, शानन्द्त कण ञ्ज, हररिार, 2002

9 History of Indian Philosophy, by J. N. Sinha, Calcutta, 1952

10 History of Indian Philosophy, by S. N. Dasgupta, Delhi, 1975

11 भारतीयदशयन, ईमाशंकरनमश्र, लखनौ, 1957

12 ऄनणमानप्रमाणम्, बनलराम शणक्ल, ददल्ली, 1986

13 તકશશગં્રષ, ડૉ. જજતેન્દ્ર જેટી ને ળશન્દ્ત રીખ, શરસ્ળતી પસુ્તક ભડંાર, મદાળાદ, ૨૦૦૭

14 ભારતીય દશન, પ્રા.શી. ળી, રાળલ, પ્રજ્ઞા પ્રકાન, મદાળાદ, ૨૦૦૬




2A Detailed note : One out of Two : Unit 1-2 10

2B Detailed note : One out of Two : Unit 3-4 10

3A Explain clearly : Two sentences out of Four : Unit 1-2 10

3B Translation with necessary notes : Two passages out of Four : Unit 3-4 10





ECT-01A Alaṅkāraśāstra :

Kāvyaprakāśa Ullāsa 5 and Sāhityadarpaṇa Pariccheda 1

Credits-04

Unit -1 अचाययमम्मटनवरनचतः काव्यप्रकाशः - ईल्लास 5

Unit-2 अचाययमम्मटनवरनचतःकाव्यप्रकाशः - ईल्लास 5

Unit-3 अचाययनवश्वनाथनवरनचतः सानहत्यदपयणः - पररच्छेद 1

Unit-4 अचाययनवश्वनाथनवरनचतः सानहत्यदपयणः - पररच्छेद 1

Reference Books :

1 काव्यप्रकाश, झलकीकर, वामनी टीका, भण्डारार प्राच्यनवद्या संस्थान, पणणे, 1965

2 काव्यप्रकाश, नवश्वेश्वर, ज्ञानमण्डल, वाराणसी, 1960

3 काव्यप्रकाश, डॉ. सत्यव्रत ससह, चौखम्बा नवद्याभवन, वाराणसी, 1955

4 काव्यप्रकाश, टीकाकार वामनाचायय भट्ट, सं. नारायण बनहट्टी, पररमल पनललकेशन्द्स, ददल्ली, 2008

5 सानहत्यदपयण, नवश्वनाथ, सं. श्रीदणगायप्रसाद निवेदी, मेहरचन्द्द लच्छमनदास, ददल्ली, 1982

6 सानहत्यदपयण, नवश्वनाथ, चौखम्बा नवद्याभवन, वारणसी, 1964

7 The Kāvyaprakāśa of Mammaṭa (Part I ), Ed. G. N. Jha, Varanasi, 1967

8 Sāhityadarpaṇa, by P. V. Kane

9 ભારતીય શાદષત્ય વળચાર મજૂંવા, ખડં ૧ ને ૨, ડૉ. રમે સુદંરજી બેટાઇ, યવુનળવશિટી ગ્રન્દ્થવનમાશણ બડશ , ૧૯૭૫ 10 કાવ્ય ક્ષણ ને પ્રયજન, ડૉ. અર. એન. કાથડ, ાર્શ્શ બ્લકેન, મદાળાદ, ૨૦૧૦ 11 શસં્કૃત કાવ્યાસ્ત્રમા ંકાવ્યત્વિ, ડૉ. અર. એન. કાથડ, ાર્શ્શ બ્લકેન, મદાળાદ, ૨૦૧૦






3A Translation with necessary notes :Two out of Four : Unit 1-2 10

3B Translation with necessary notes :Two out of Four : Unit 3-4 10





ECT-01B Vedāntasāśtra :

Vedāntaparibhāṣā and Pañcadaśī (Selected Portion)

Credits-04

Unit -1 ऄितैवेदान्द्त - ईत्पनत्त, परम्परा एवं नवकास

Unit-2 वेदान्द्त के सम्प्रदाय

(1) ऄितै, (2) नवनशष्टाितै, (3) ितै, (4) ितैाितै, (5) शणर्द्ाितै, (6)ऄनचन्द्त्यभेदाभेद

Unit-3 धमयराज ऄध्वरेन्द्दण नवरनचता वेदान्द्तपररभाषा - प्रत्यक्ष पररच्छेद

Unit-4 श्रीनवद्यारण्यमणनननवरनचता पञ्चदशी, प्रकरण -1

Reference Books :

1 Pre-Śaṅkara Advaita Philosophy, S. L. Pandey, Darshanapeeth, Allahabad, 1974

2 Post- Śaṅkara Dialectics of the AdvaitaVedanta, A. Bhattacharya Shastri, Bharatiya

Kala Prakashan, Delhi, 2009

3 A History of Early Vedanta Philosophy, by S. Mayeda, Delhi, 1983

4 Indian Philosophy, Vol-2, Jandunath Sinha, Motilal Banarasidass, Delhi

5 The system of Vedanta, Paul Deussen

6 The Vedanta, V. S. Ghate

7 शङ्कर का ऄितै, डॉ. ऄञ्जना, पररलम, पनललकेशन्द्स, ददल्ली, 2006

8 ऄितै वेदान्द्त, श्याम कृषण मौयय, सत्यम् पनललसशग हाईस, ददल्ली, 2009

9 वेदान्द्तपररभाषा, व्या. श्रीनवद्यानन्द्द नजज्ञासण, ज्ञानसत्र प्रकाशन मनन्द्दर, वाराणसी, 1967

8 वेदान्द्तपररभाषा, व्या. केशवलाल नव. शास्त्री, चौखम्बा संस्कृत संस्थान, ददल्ली, 2009

9 पञ्चदशी, नवद्यारण्यस्वामी, वासणदवे लक्ष्मण पणशीकर, ननणययसागर पे्रस, मणम्बइ, 1918

10 શ્રીમદૌ કંરાચાયશન ુ ંતત્ત્ળજ્ઞાન, પ્રા. શી. ળી. રાળલ, યવુન. ગ્રન્દ્થવનમાશણ બડશ, મદાળાદ, ૧૯૭૪




2A Critical note : One out of two : Unit 3 10

2B Critical note : One out of two : Unit 4 10

3A Explain Clearly : Two verses out of Four : Unit 3 10

3B Explain Clearly : Two verses out of Four : Unit 4 10





ICT-01 Introduction to Rāmāyaṇa Credits-04

Unit -1 रामायण - अददकाव्य, अषयकाव्य, आनतहासकाव्य

रामायण के रचनयता अददकनव वाल्मीदक, रामायण का नवषयवस्तण

Unit-2 रामायण में ननरूनपत अख्यान : ऄहल्या, गंगावतरण, ऋषयशृंग, मरुदणत्पनत्त, कामधेनणहरण,

शणनःशेप, आला-पणरूरवा और ईवयशी, नत्रशंकण , नवश्वानमत्र को बह्मर्षषपद की प्रानि

Unit-3 रामायण का समीनक्षत संपादन, रामायणकालीन समाज, रामायण का सानहनत्यक महत्त्व

Unit-4 रामायण एक प्रेरणास्रोत

भास, कानलदास और भवभूनत की रामायण अधाररत कृनतयों की समीक्षा

Reference Books :

1 अददकनव वाल्मीदक, राधावल्लभ नत्रपाठी, संस्कृत पररषद,् नवश्वनवद्यालय, सागर

2 रामायण, नहन्द्दी ऄनण. चन्द्रशेखर शास्त्री, पटना

3 रामायण, समीनक्षत संपादन, प्राच्यनवद्यामनन्द्दर, वडोदरा

4 वाल्मीदक रामायण, खण्ड-1, संपादक - ए. एल. गाडगील, श्रीरामकोश मण्डल, पणणे, 1982

5 श्रीरामायण महाकाव्य का बालकाण्ड, सातवलेकर, 1943

6 रामकथा, फादर कानमल बणल्के, नहन्द्दी पररषद,् प्रयाग नवश्वनवद्यालय, 1999

7 रामायण के अख्यान, धमेन्द्रनाथ शास्त्री, पररमल पनललकेशन्द्स, ददल्ली, 1996

8 महर्षष वाल्मीदक जीवन और दशयन,सणदशयन भारटया,ददल्ली बणक लयूरो,पंचकणला,2008

9 वाल्मीदक रामायण का समीक्षात्मक ऄध्ययन, मीनी भारिाज, शणभदा प्रकाशन, ददल्ली, 2009

10 कानलदास पररशीलन, राधावल्लभ नत्रपाठी, संस्कृत पररषद,् सागर, 1987

11 महाकनव भास, नेनमचन्द्र शास्त्री, मध्य प्रदशे नहन्द्दी ग्रन्द्थ, ऄकादमेी, भोपाल

12 Secondary Tales from two great Epics, Rajendra Nanavati, L.D. Institute, 1982

13 The Rāmāyaṇa Tradition in Asia, by V. Raghvan, Sahitya Akademi, Delhi,1998

14 Bhavabhūti, V. V. Mirashi, Motilal Banarasidass, Delhi, 1974






3A Short note : Two out of Four : Unit 1-2 10

3B Short note : Two out of Four : Unit 3-4 10




M.A. (CBCS) Sanskrit, Semester-II

CCT-04 Vedāṅga: Nirukta Adhyāya 1-2 and Selected metres Credits-04

Unit -1 ननरुक्तम्, ऄध्याय -1

Unit-2 ननरुक्तम्, ऄध्याय -2

Unit-3 संस्कृत छन्द्दःशास्त्र, ईद्भव और नवकास की परम्परा, छन्द्दःशास्त्रीय संज्ञाएँ - ऄक्षर-लघण और

गणरु, ऄष्ट गण, मात्रा, मात्रागण, यनत, वृत्त और जानत, समवृत्त, ऄधयसमवृत्त, नवषमवृत्त

Unit-4 ननयत प्रनशष्ट संस्कृत छन्द्द - लक्षण, गणमाप,ईदाहरण

(1) तनणमध्या (6) नवद्यणन्द्माला (11) भ्रमरनवलनसतम ् (16) भणजञ्गप्रयातम ् (2) नवद्यणल्लेखा (7) आन्द्रवज्रा (12) रथोर्द्ता (17) वंशस्थनवलम ् (3) शनशवदना (8) ईपेन्द्रवज्रा (13) शानलनी (18) प्रहर्षषणी (4) मदलेखा (9) ईपजानतः (14) तोटकम ् (19) मञ्जणभानषणी

(5) ऄनणष्टणप ् (10) दोघकम ् (15) रणतनवलनम्बतम ् (20) वसन्द्तनतलका

Reference Books :

1 The Nighaṇṭu and the Nirukta, Eng. Tr. by LaxmanSvarup, MotilalBanarasidass, 1967

2 Yāska’s Nirukta, V. K. Rajavade, Bhandarkar, Oriental Research Institute, Poona, 1940

3 ननघण्टण तथा ननरुक्त, नहन्द्दी ऄनणवादक - सत्यभूषण योगी, ददल्ली, 1967

4 ननरुक्तम्,सं. मणकण न्द्द झा शमाय, चौखम्बा संस्कृत संस्थान, ददल्ही, 1961

5 ननरुक्तम्, पनण्डत सीताराम शास्त्री, पररमल पनललकेशन्द्स, ददल्ली, 2005

6 छन्द्दःशास्त्रम् (मृतसञ्जीवनीसमेतम्), नपङ्गलाचायय, पं.केदारनाथ शमाय, पररमल प्रका. ददल्ली, 1981

7 छन्द्दःशास्त्रम् (यादवप्रकाशभाषयसमेतम् ), सं. डॉ. श्रीधर वनसष्ठ, नाग प्रकाशन, ददल्ली, 1981

8 वृत्तरत्नाकरः, केदार भट्ट, सं. मधणसूदन शास्त्री, कृषणदास संस्कृत ऄकादमी, वाराणसी

9 छन्द्दोमञ्जरी, गङ्गादास, सं. पनण्डत ऄनन्द्तराम शास्त्री वेताल, चौखम्बा, वाराणसी, 1959

10 શસં્કૃત છન્દ્દઃાસ્ત્ર, ડૉ. ગવળન્દ્દા ાષ, યવુનળવશિટી ગ્રન્દ્થ વનમાશણ બડશ, મદાળાદ, ૨૦૦૮ 11 પ્રવષ્ટ્ટ શસં્કૃત છન્દ્દ, ડૉ. એમ.કે.મલયા, ાર્શ્શ પ્રકાન, મદાળાદ, ૨૦૦૪



1 Essay type question : One out of Three : 1-2-3 14

2A Explain with Reference to the context : Two out of Four : Unit 1-2 10

2B Definition of metres : Two ofFour : Unit 4 10

3A Short notes : Two out of Four : All Units 10

3B Etymology according to Yāska : Four out of Eight : Unit 1-2 10





CCT-05 Gadyakāvya :

Harṣacarita: Ucchavāsa 5 and Daśakumāracarita : Ucchavāsa 8

Credits-04

Unit -1 बाणभट्टनवरनचतं हषयचररतम्, ईच््वास-5 Unit-2 बाणभट्टनवरनचतं हषयचररतम्, ईच््वास -5

Unit-3 दण्डीनवरनचतं दशकण मारचररतम्, ईच््वास -8

Unit-4 दण्डीनवरनचतं दशकण मारचररतम्, ईच््वास -8

Reference Books :

1 हषयचररतम्, ईच््वास-5, सं. श्रीधर पाण्डये, चौखम्बा नवद्याभवन, वाराणसी, 2008

2 हषयचररतम्, ऄनण. जगन्नाथ पाठक, चौखम्बा, वाराणसी

3 हषयचररत - एक सांस्कृनतक ऄध्ययन, वासणदवे शरण ऄग्रवाल, नबहार राष्ट्र भाषा पररषद,् पटना

4 बाण भट्ट की अत्मकथा, हजारीप्रसाद निवेदी, राजकमल प्रकाशन, ददल्ली, 2002

5 Harṣacarita, Bāṇabhaṭṭa, P. V. Kane, Motilal Banarasidass, Delhi, 1965

6 संस्कृत सानहत्य का नवशद आनतहास, पणषपा गणिा, आस्टनय बणक सलकसय, ददल्ली, 1994

7 दशकणमारचररतम्, एम. अर. काळे, मोतीलाल बनारसीदास, ददल्ली, 1986

8 Daśakumāracarita , a critical study, N. Q.Pankaj, Kala Prakashan, Varanasi, 2002

9 દકુમારચદરત, સ્્ુસડન્દ્ટ બ્લકેન, ભાળનગર, પ્રથમાવ ૃૌવિ, ૧૯૬૦ 10 દકુમારચદરત, ઈચ્છ્વાશ ૬,૭ ને ૮,નળુાક ને પ્રકાક,દે. ના. મષતેા, વળશનગર, ૧૯૫૭ 11 ષવશચદરતનુ ંશાસં્કૃવતક ધ્યયન, ળાસદેુળરણ ગ્રળા, ન.ુ ભલાભાઇ ટે, ાર્શ્શ બ્લકેન, મદાળાદ




2A Critical note : One out of Two : Unit 1-2 10

2B Critical note : One out of Two : Unit 3-4 10

3A Translation of passages : Two out of Four : two form Unit 1-2 and two

from Unit 3-4

10

3B Reference to the Context : Two out of Four : two from Unit 1-2 and two

from Unit 3-4

10





CCT-06 Grammar :

Siddhāntakaumudī Sañjnā and Kāraka Prakaraṇa

Credits-04

Unit -1 भट्टोनजदीनक्षतनवरनचता नसर्द्ान्द्तकौमणदी - संज्ञाप्रकरणम् Unit-2 भट्टोनजदीनक्षतनवरनचता नसर्द्ान्द्तकौमणदी - कारकप्रकरणम्, प्रथमा-तृतीया-पञ्चमी नवभनक्त

Unit-3 भट्टोनजदीनक्षतनवरनचता नसर्द्ान्द्तकौमणदी - कारकप्रकरणम्, नितीया-चतणथी नवभनक्त

Unit-4 भट्टोनजदीनक्षतनवरनचता नसर्द्ान्द्तकौमणदी - कारकप्रकरणम्, षष्ठी-सिमी नवभनक्त

Reference Books :

1 नसर्द्ान्द्त कौमणदी, भट्टोनज दीनक्षत, नगररधरशमाय चतणवेदी, मोतीलाल बनारसीदास, ददल्ली, 2010

2 वैयाकरणनसर्द्ान्द्तकौमणदी, भाग-1,चन्द्रशेखर शास्त्री,पररमल पनललकेशन,ददल्ली,2005

3 पानणनीय व्याकरण का ऄनणशीलन, राम शंकर भट्टाचायय, वाराणसी, 1966

4 व्याकरण शास्त्र का आनतहास, यणनधनष्ठर मीमांसक, बहालगढ, नज. सोनीपत, हररयाणा

5 Vaiyākaraṇa Siddhānta Kaumudī, Volume – 1, P. V. Naganath Shastri, MLBD, 1974

6 Vaiyākaraṇa Siddhānta Kaumudī, M. V. Mahashabde, Jaya Prakashan, 1955

7 संस्कृत व्याकरण शास्त्र का आनतहास, यणनधनष्ठर मीमांसक, रामलाल कपूर ट्रस्ट, 1973 8 ऄष्टाध्यायी, पानणनन, व्या.पं.इश्वरचन्द्रः, चौखम्बा संस्कृत प्रनतष्ठान, ददल्ली, 2004

9 ાલણનીય વ્યાકરણ વળમશ, ડૉ. ળશન્દ્તકુમાર મ. ભટ્ટ, શરસ્ળતી પ્રકાન, મદાળાદ, ૧૯૯૪ 10 ાલણનીય વ્યાકરણ રમ્રામા ંકારક-મીમાશંા, કમેકુમાર ચકશી, મદાળાદ, ૨૦૦૧ 11 શસં્કૃત ળાક્યશરંચના, ડૉ. ળશન્દ્તકુમાર મ. ભટ્ટ, શરસ્ળતી પસુ્તક ભડંાર, મદાળાદ, ૧૯૯૬



1 Usage of case with illustrations : One out of Three : 2-3-4 14

2A Short note : One out of Two : Unit 1 10

2B Short note : One out of Two : Unit 2-3-4 10

3A Explain Clearly Sūtras : Two out of Four : Unit 1 10

3B Explain Clearly Sūtras : Two out of Four : Unit 2-3-4 10






NāṭyaśāstraAdhyāya 1,2,6 and Daśarūpaka Prakāśa 1, 3

Credits-04

Unit -1 अचाययभरतमणननप्रणीतं नाट्यशास्त्रम्, ऄध्याय 1-2 Unit-2 अचाययभरतमणननप्रणीतं नाट्यशास्त्रम् (ऄनभनवभारतीसनहतम्), ऄध्याय - 6

Unit-3 धनञ्जयरनचतं दशरूपकम्, प्रकाश - 1

Unit-4 धनञ्जयरनचतं दशरूपकम्, प्रकाश - 3

Reference Books :

1 नाट्यशास्त्रम्, खण्ड-1, अर. एस. नागर, पररमल पनललकेशन्द्स, ददल्ली, 2009

2 भारतीय काव्यशास्त्र की भूनमका, नगेन्द्र, ददल्ली, 1963

3 रसमीमांसा, अचायय रामचन्द्र शणक्ल, वाराणसी, 1947

4 ऄनभनवभारती सनहत नाट्यशास्त्र, मधणसूदन सरस्वती, वाराणसी, 1971

5 Abhinavagupta on Indian Aesthetics, Y. S. Walimbe, Delhi, 1980

6 दशरूपकम्, रामजी ईपाध्याय, वाराणसी

7 दशरूपकम्, एफ, इ. हॉल, पररमल पनललकेशन, ददल्ली, 2009

8 नाट्यशास्त्र की भारतीय परम्परा और दशरूपक, हजारीप्रसाद निवेदी, राजकमल प्रकाशन, 2007

9 दशरूपकम्, रमाशंकर नत्रपाठी, 1973

10 નાટયાસ્ત્ર, ડૉ. તસ્ળી નાન્દ્દી, શરસ્ળતી પસુ્તક ભડંાર, મદાળાદ, ૧૯૯૫ 11 નાટયાસ્ત્ર, ધ્યાય ૧,૨ ને ૬, ડૉ. જજત ઠાકર, ાર્શ્શ પ્રકાન, મદાળાદ, ૨૦૦૮ 12 રશવશદ્ધાન્દ્ત એક દરચય, ડૉ. પ્રમદકુમાર ટે, યવુનળવશિટી ગ્રન્દ્થવનમાશણ બડશ, મદાળાદ, ૧૯૯૭ 13 દરૂક, ડૉ. ાન્ન્દ્તકુમાર ડંયા, ાર્શ્શ પ્રકાન, મદાળાદ, ૨૦૦૮ 14 ભરતમવુનનુ ંરશસતૂ્ર ન દરૂક વળચાર, ડૉ. ળશન્દ્ત ભટ્ટ, શરસ્ળતી પસુ્તક ભડંાર, મદાળાદ,૨૦૦૬ 15 ભરતનાટયાસ્ત્રનુ ંરશસતૂ્ર ને રૂકના પ્રકાર, ડૉ. ષવશદેળ માધળ, ાર્શ્શ બ્લકેન, મદાળાદ, ૨૦૦૬




2A Detailed note : One out of Two : 1-2 10

2B Detailed note : One out of Two : 3-4 10

3A Translation with explanation : Two of Four : Unit 1-2 10

3B Translation with explanation : Two of Four : Unit 3-4 10





ECT-02B Vedāntasāśtra :Śāṅkarabhāṣhya on Brahmasūtra Credits-04

Unit -1 ब्रह्मसूत्रशाङ्करभाषये चतणःसूत्री, सूत्र - 1 Unit-2 ब्रह्मसूत्रशाङ्करभाषये चतणःसूत्री, सूत्र - 2

Unit-3 ब्रह्मसूत्रशाङ्करभाषये चतणःसूत्री, सूत्र - 3

Unit-4 ब्रह्मसूत्रशाङ्करभाषये चतणःसूत्री, सूत्र - 4

Reference Books :

1 ब्रह्मसूत्र, शाङ्करभाषय सनहत, स्वामी सत्यानन्द्द सरस्वती, वाराणसी, 1972

2 ब्रह्मसूत्र, शाङ्करभाषय सनहत, वाचस्पनत नमश्र, ऄनण. एम. एल. गोस्वामी, दरभंगा, 1976

3 ऄितै वेदान्द्त, डॉ. राममूर्षत शमाय, इस्टनय बणक सलकसय, ददल्ली, 1989

4 भारतीय दशयन की रूपरेखा, एम. नहररयन्ना, राजकमल प्रकाशन, 1965

5 भारतीय दशयन, डॉ. राधाकृषणन्, राजपाल एण्ड सन्द्स, ददल्ली, 1966

6 भारतीय दशयन का आनतहास, एस. एन. दासगणिा, राजस्थान नहन्द्दी ग्रन्द्थ ऄकादमी, जयपणर, 1989

7 Brahmasūtra, Eng. Tran. by V. M. Apte, Bombay, 1960

8 બ્રહ્મસતૂ્રાકંરભાષ્ટ્ય, ચતઃુસતૂ્રી, ડૉ. ક્ષ્મે જવી, ાર્શ્શ પ્રકાન, મદાળાદ, ૧૯૮૯ 9 ાકંરળેદાન્દ્તમા ંવળદ્યાવળચાર, ડૉ. નગીન જી. ાષ, 10 શ્રીમદૌ કંરાચાયશન ુ ંતત્ત્ળજ્ઞાન, પ્રા. શી. ળી. રાળલ, યવુનળવશિટી ગ્રન્દ્થવનમાશણ બડશ, મદાળાદ,૧૯૭૪ 11 ળેદાન્દ્તવળદ્યા, ભાણદેળ, પ્રળીણ પસુ્તક ભડંાર,રાજકટ, ૨૦૦૦ 12 શસં્કૃત મૂક ભારતીય દશનના વશદ્ધાન્દ્ત, ડૉ. ચશના એ. વત્રળેદી. વકૃ બ્લકેન, ળલ્ભવળદ્યાનગર, ૨૦૧૪



1 Essay type question : One out of Three : 1-2-3 14

2A Critical note : One out of Two : Unit 1-2 10

2B Critical note : One out of Two : Unit 3-4 10

3A Translation with explanatory notes : Two passages out of Four : Unit 1-2 10

3B Translation with explanatory notes : Two passages out of Four : Unit 3-4 10





ICT-02 Introduction to Mahābhārata Credits-04

Unit -1 महाभारत - अषयकाव्य, आनतहासकाव्य, वीरचररत काव्य, सवयज्ञानसंग्रहकोश

महाभारत के रचनयता महर्षष िपैायन व्यास, जय-भारत-महाभारत संस्करण

महाभारत का नवषयवस्तण

Unit-2 महाभारत में ननरूनपत अख्यान:च्यवनजन्द्म, प्रमदवरा, रुरु-डणण्डणभसंवाद, जरत्कारु,

समणरमन्द्थन, नवनता और करण, गरुड िारा ऄमृताहरण, शृंगी शाप, शकण न्द्तला

Unit-3 महाभारत का समीनक्षत संपादन, महाभारतकालीन समाज

महाभारत का सानहनत्यक महत्त्व

Unit-4 महाभारत एक प्रेरणास्रोत

भास, कानलदास, भारनव, माघ और भट्ट नारायण की महाभारत अधाररत कृनतयों की समीक्षा

Reference Books :

1 Epic Mythology, E. W. Hopkins, Motilal Banarasidass, New Delhi

2 Great Epic of India, E. W. Hopkins, Motilal Banarasidass, New Delhi

3 Studies in the Mahābhārata, Ed. S. P. Narang, Nag Publishers, New Delhi

4 Secondary Tales from two Great Epics, Rajendra Nanavati, L.D. Ahmedabad, 1982

5 Legends in the Mahābhārata, S. A. Dange, Motilal Banarasidass, Delhi, 1969

6 The Mahābhārata, As it was, is and ever shall be : A Critical Study, P.N.Mullick,

Calcutta, 1934

7 महाभारतवचनामृतम् ( ईपदशेसाहस्री ),चारुदवे शास्त्री, पररमल पनललकेशन,ददल्ली, 1997

8 महाभारत कालीन समाज, सणखमय भट्टाचायय

9 महाभारत - समाज संस्कृनत दशयन, डॉ. सणरेन्द्रनाथ नेगी, के. एल. पचौरी प्रकाशन, 1997

10 મષાભારતન યદુ્ધકાલ,શ્રી ળશતં એ. ગડબે,પ્રાચ્છ્યવળદ્યામન્ન્દ્દર, ળડદરા,૨૦૧૧ 11 મષાભારત જીળન દશન, ાન્ન્દ્તકુમાર ડંયા, ગરુ્જર ગ્રથંરત્ન કાયશય, મદાળાદ, ૨૦૦૯ 12 મષાભારત મનન ને મથંન, શ.ં જયાનન્દ્દ દળે, ગાકૃષ્ટ્ણ રસ્ટ, જુનાગઢ, ૧૯૯૮ 13 ળેદવ્યાશ ને મષાભારત, ડૉ. ઈેન્દ્રરાય જ. શાડેંશરા






3A Short note : Two out of Four : Unit 1-2 10

3B Short note : Two out of Four : Unit 3-4 10




M.A. (CBCS) Sanskrit, Semester-III

CCT-07 Unseen, Essay and Meghadūta Credits-04

Unit-1 Sanskrit Essay Writing(20 essays are suggested for exercise.)

(1) ईद्यमेन नह नसध्यनन्द्त कायायनण (11) भारतवषे गणरुनशषयपरम्परा (2) रम्या रामायणी कथा (12) नारीसशनक्तकरणसन्द्दभे संस्कृतवाङ्मयम् (3) गीता सणगीता कतयव्या (13) कारुण्य ंभवभूनतरेव तनणत े

(4) पणराण ंपञ्चमो वेदः (14) गणणाः पूजास्थानं गणनणषण न च नलङ्गमं न च वयः ।

(5) नवद्याधनं सवयधनप्रधानम ् (15) संस्कृतसानहत्ये भारतवषयगौरवम्

(6) सत्यमेव जयते (16) भारतीयलोकतन्द्त्रम ्

(7) अचारः परमो धमयः (17) संस्कृतसानहत्ये पयायवरणनचन्द्तनम ्

(8) भारतीया संस्कृनतः (18 अतङ्कवादग्रस्त ंनवश्वम्

(9) मैत्रीमनहमा (19) स्वानमनववेकानन्द्दः

(10) कनवकण लगणरुकानलदासः (20) भ्रष्टाचारस्य साम्राज्यम्

Unit-2 Translation of Sanskrit

Unit-3 Translation into Sanskrit

Unit-4 मेघदतूम् - मनल्लनाथकृतसञ्जीवनीसनहतम्, पूवयमेघ - श्लोकांक 1 से 20 (काळे संस्करण ऄनणसार)

Reference Books :

1 संस्कृतननबन्द्धरत्नाकरः, डॉ. नशवप्रसाद भारिाज, ऄशोक प्रकाशन, ददल्ली

2 प्रबन्द्धप्रकाश, भाग 1-2, डॉ. श्री मंगलदवे शास्त्री, प्रकाशक, बी.एन.माथणर, प्रयाग

3 संस्कृत में ऄनणवाद कैसे करे ?ईमाकान्द्त नमश्र शास्त्री, भारती भवन, पटना

4 संस्कृत रचनानणवाद कौमणदी, डॉ. नशवबालक निवेदी, हसंा प्रकाशन, जयपणर, 2008

5 A Higher Sanskrit Grammar, M. R. Kale, Motilal Banarasidass, Delhi, 1984

6 मेघदतूम्, व्याख्याचतणष्टयोपेतम्, सं. पनण्डत श्रीब्रह्मशंकर शास्त्री, चौखम्बा, वाराणसी, 1962

7 Meghadūta, Vasant Ramchandra Nerurkar, Oriental Publishing Co. Bombay, 1935

8 Meghadūta, Ed. and notes, M. R. Kale, Motilal Banarasidass, Delhi

9 શસં્કૃત ળાક્યરચના કોમદુી, ડૉ. વળર્શ્નાથ જી. ાસ્ત્રી, ાર્શ્શ બ્લકેન, મદાળાદ,૨૦૦૬ 10 શસં્કૃત ળાક્યશરંચના, ડૉ. ળશન્દ્તકુમાર મ. ભટ્ટ, શરસ્ળતી પસુ્તક ભડંાર, મદાળાદ, ૧૯૯૬



1 Essay writing in Sanskrit : One out of Four : Unit-1 14

2A Translation : One passage out of Two : Unit-2 10

2B Translate into Sanskrit : One passage out of Two : Unit-1 10

3A Translation : Two verses out of Four (Each verse of four lines.) : Unit-2 10

3B Explain in Sanskrit : Two verses out of Four : Unit-4 10

4 One or Two line answers : Unit 4 06




CCT-08 Rūpaka – Uttarāmacarita Credits-04

Unit -1 ईत्तररामचररतम्, ऄङ्क - 1 और 2

Unit-2 ईत्तररामचररतम्, ऄङ्क - 3

Unit-3 ईत्तररामचररतम्, ऄङ्क - 4 और 5

Unit-4 ईत्तररामचररतम्, ऄङ्क - 6 और 7

Reference Books :

1 Bhavabhūti, V. V. Mirashi, Motilal Banarasidass, Delhi, 1974

2 Bhavabhūti, R. D. Karmarkar, Karnatak University, Dharwar, 1971

3 भवभूनत और ईनका ईत्तररामचररत, डॉ. रामाश्रय शमाय, पररमल पनललकेशन, ददल्ली, 1997

4 ईत्तररामचररतम्, अंग्लानणवादयणक्तम्, शरदरञ्जन रे और कण मणदरञ्जन रे, 1966

5 भवभूनत के नाटकों की ध्वनननसर्द्ान्द्तपरक समीक्षा, डॉ. दयाशंकर नतवारी, नवद्यानननध प्रकाशन, ददल्ली,

6 Uttarāramacaritam, with commentary of Ghanshyam, P. V. Kane, MLBD, Delhi, 1962

7 Uttarāramacarita, Ed. by G. K. Bhatt, Popular Book House, Surat, 1965

8 Uttarāmacarita, Sharadranjan Roy, Bharatiya Kala Prakashan, Delhi, 2008

9 Sanskrit Drama, A Berriedale Keith, Motilal Banarasidass, Delhi, 1992

10 શસં્કૃત નાટકન દરચય, ડૉ. તસ્ળી નાન્દ્દી, યવુનળવશિટી ગ્રન્દ્થવનમાશણ બડશ, મદાળાદ 11 ભળભવૂત, ડૉ.વળજય ડંયા, ાર્શ્શ પ્રકાન, મદાળાદ, ૧૯૯૮






3A Translation : Four Verses out of Six : All Units 10

3B Reference to the Context : Two out of Four : All Units 10

4 One or two line Answers : All Units 06





Mahābhāṣya : Paspaśāhnika and Siddhāntakaumudī : Bhvādiprakaraṇa

Unit -1 महाभाषय पस्पशानननकम्

Unit-2 महाभाषय पस्पशानननकम्

Unit-3 नसर्द्ान्द्तकौमणदी, भ्वाददप्रकरणम्, भू-धातणमात्रम्

Unit-4 नसर्द्ान्द्तकौमणदी, भ्वाददप्रकरणम्, एध-धातणमात्रम्

Reference Books :

1 नसर्द्ान्द्त कौमणदी, भट्टोनज दीनक्षत, नगररधरशमाय चतणवेदी, मोतीलाल बनारसीदास, ददल्ली, 2010

2 महाभाषयम्, सं. राजदकशोरमनण नत्रपाठी, संस्कृनत सेवा संस्थान, खणरयमपणर, गोरखपणर, 1977

3 वैयाकरणनसर्द्ान्द्तकौमणदी, भाग-1,चन्द्रशेखर शास्त्री,पररमल पनललकेशन,ददल्ली, 2005

4 पानणनीय व्याकरण का ऄनणशीलन, राम शंकर भट्टाचायय, वाराणसी, 1966

5 व्याकरण शास्त्र का आनतहास, यणनधनष्ठर मीमांसक

6 Vaiyākaraṇa Siddhānta Kaumudī, Volume – 1, P. V. Naganath Shastri, MLBD, 1974

7 Vaiyākaraṇa Siddhānta Kaumudī, M. V. Mahashabde, Jaya Prakashan, 1955

8 संस्कृत व्याकरण शास्त्र का आनतहास, यणनधनष्ठर मीमांसक, रामलाल कपूर ट्रस्ट, 1973 9 ऄष्टाध्यायी, पानणनन, व्या.पं.इश्वरचन्द्रः, चौखम्बा संस्कृत प्रनतष्ठान, ददल्ली, 2004

10 व्याकरण-महाभाषयम, पस्पशानननकम्, डॉ. कमलेशकणमार चोकसी, सरस्वती पणस्तक भंडार,

ऄमदावाद, 2006

11 वैयाकरणनसर्द्ान्द्तकौमणदी, भ्वाददप्रकरणम्, डॉ. कमलेशकणमार चोकसी, सरस्वती पणस्तक भंडार,

ऄमदावाद, 2014 12 ાલણનીય વ્યાકરણ વળમશ, ડૉ. ળશન્દ્તકુમાર મ. ભટ્ટ, શરસ્ળતી પ્રકાન, મદાળાદ, ૧૯૯૪



1 Essay type question : One out of three : All Units 14



3A Translation with explanation : Two passages out of Four : Unit 1-2 10

3B Translation with explanation : Two sūtras out of Four : Unit 3-4 10






Kāvyamīmāṃsā Adhyāya 1-6 and Rasagaṅgādhara Ānana 1

Credits-04

Unit -1 राजशेखररनचता काव्यमीमांसा ऄध्याय 1 से 3

Unit-2 राजशेखररनचता काव्यमीमांसा ऄध्याय 4 से 6

Unit-3 जगन्नाथरनचतः रसगङ्गाधरः - अनन 1

Unit-4 जगन्नाथरनचतः रसगङ्गाधरः - अनन 1

Reference Books :

1 Kāvyamīmāṃsāof Rājaśekhara, Trans. and notes by Sadhana Parashar, Delhi, 2000

2 Rasagaṅgādhara of Jagannatha, by B. N. Jha and Madan Mohan, Varanasi, 1978

3 काव्यमीमांसा, डॉ. गंगासागर राय, चौखम्बा नवद्याभवन, वाराणसी, 2010

4 राजशेखर कालीन भारत,डॉ. गोपाल ससहजी,ए. एन. ग्रादफक्स,1997

5 कनवराज राजशेखरः, डॉ. रमेशकणमार पाण्डये, ऄमरग्रन्द्थ पनललकेशन्द्स, ददल्ली, 1998

6 કાવ્યમીમાશંા - એક ધ્યયન, યવુનળવશિટી ગ્રન્દ્થવનમાશણ બડશ, મદાળાદ 7 રશગગંાધર, ખડં-૧, શ.ં અઠળે ને ારેખ, યવુનળવશિટી ગ્રન્દ્થવનમાશણ બડશ, મદાળાદ,૧૯૭૪ 8 કાવ્યમીમાશંા, રમે શકુ્, ાર્શ્શ બ્લકેન, મદાળાદ, ૨૦૦૮ 9 ભારતીય શાદષત્ય વળચાર મજૂંવા, ખડં ૧ ને ૨, ડૉ. રમે સુદંરજી બેટાઇ, યનુળવશિટી ગ્રન્દ્થવનમાશણ બડશ, ૧૯૭૫

10 કાવ્ય ક્ષણ ને પ્રયજન, ડૉ. અર. એન. કાથડ, ાર્શ્શ બ્લકેન, મદાળાદ, ૨૦૧૦ 11 શસં્કૃત કાવ્યાસ્ત્રમા ંકાવ્યત્વિ, ડૉ. અર. એન. કાથડ, ાર્શ્શ બ્લકેન, મદાળાદ, ૨૦૧૦






3A Translation with necessary notes :Twopassages out of Four : Unit 1-2 10






ECT-03B Vedāntasāśtra : Upaniṣad Credits-04

Unit -1 पररचयात्मक भूनमका - ऄथय, मणख्य ईपननषदों की संख्या, ईपननषदों के वण्ययनवषय,

इश, कठ, केन, बृहदारण्यक, तैनत्तरीय ईपननषद का सामान्द्य पररचय

Unit-2 केनोपननषद ्(संपूणय)

Unit-3 माण्डूक्योपननषद ्- प्रकरण 1-2

Unit-4 माण्डूक्योपननषद ्- प्रकरण 3-4

Reference Books :

1 Upaniṣatsaṅgrahaḥ, Jagdish Lal Shastri, Motilal Banarasidass, Delhi, 1970

2 One hundred and more Upaniṣads with various readings, ed. by V. L. Panshikar,

Nirnayasagar Press, Bombay, 1925

3 112 Upniṣads and their Philosophy, A. N. Bhattacharya, Parimal, Delhi, 1999

4 The Philosophy of the Upanisads, Paul Deussen

5 केनोपननषद,् डॉ. शनश नतवारी, नवद्यानननध प्रकाशन, 2006

6 माण्डूक्योपननषद,् गौडपादकाररका तथा शाङ्करभाषय सनहत, गीता प्रेस, गोरखपणर

7 केनोपननषद,् शाङ्कभाषयसनहत, गीता प्रेस, गोरखपणर, 1952

8 इशादद नौ ईपननषद,् व्या. हररकृषणदास गोयन्द्दका, गीता प्रेस, गोरखपणर, 2009

9 ईपननषदों के स्वर, मधण के. चोपडा, सत्यम् पनललसशग हाईस, नइ ददल्ली

10 તત્ત્ળમવશ (મયામ), સકુુમાર વીક્કડ, ન.ુ ડૉ. વળજય ડંયા, શાદષત્ય કાદમી, દદલ્ષી, ૨૦૦૨ 11 ઈવનવદૌ તત્ત્ળજ્ઞાન ડૉ. રાધાકૃષ્ટ્ણનૌ ન.ુચન્દ્રકંર શકુ 13 ઈવનવદ –અત્માન શાક્ષાત્કાર, દકરવશિંષ શકંી, ાર્શ્શ બ્લકેન, ૨૦૦૮ 14 કેનવનવદૌ , મગના દેશાઇ, ગજૂરાત વળદ્યાીઠ, મદાળાદ, ૨૦૦૧ 15 ઈવનવદૌ વળમશ, ડૉ. અર. ી. મષતેા, મષવવિ ળેદ વળજ્ઞાન કાદમી, મદાળાદ, ૧૯૯૭ 16 ઈવનવદન શદેં, સ્ળામી રંગનાથાનદં, ન.ુ દુષ્ટ્યન્દ્ત ડંયા, શ્રીરામકૃષ્ટ્ણ અશ્રમ, રાજકટ, ૨૦૦૧




2A Detailed note : One out of Two : Unit 2 10


3A Translation with explanatory notes :Two out of Four passages : Unit 2 10

3B Translation with explanatory notes :Two out of Four passages : Unit 3-4 10





ECT-04C Purāṇaśāstra – Viṣṇupurāṇa Aṁśa 1and 2 Credits-04

Unit -1 पणराण की पररभाषा, ईद्भव और नवकास, पञ्च लक्षण, ऄठारह पणराण, ईपपणराण

Unit-2 नवषणणपणराणम्, ऄंशः 1, ऄध्याय 1 से 11 Unit-3 नवषणणपणराणम्, ऄंशः 1, ऄध्याय 12 से 22

Unit-4 नवषणणपणराणम्, ऄंशः 2, ऄध्याय 1 से 16

Reference Books :

1 पणराणनवमशय, अचायय बलदवे ईपाध्याय, चौखम्बा नवद्याभवन, वाराणसी, 1987

2 नवषणणपणराणम्, ऄनण. मणननलाल गणिा, गीता प्रेस, गोरखपणर

3 नवषणणपणराणम्, जीवानन्द्द नवद्यासागर, कलकत्ता, 1882

4 नवषणणपणराणम्, खण्ड 1-2, समीक्षात्मक संपादन, प्राच्यनवद्या मनन्द्दर, वडोदरा, 1997

5 ऄष्टादशपणराणपररचयः, श्रीकृषणमनण नत्रपाठी, चौखम्बा सरस्वती भवन, वाराणसी, 1980

6 पणराणतत्त्वनवमशय, पं.थानेशचन्द्र ईप्रैनत, पररमल पनललकेशन, ददल्ली, 1986

7 पणराण पररशीलन, पं. नगरधरशमाय चतणवेदी, नबहार राष्ट्रभाषा पररषद,् पटना, 1970

8 पणराणों में वैददक सन्द्दभय नवनपन कण मार पररमल पनललकेशन ददल्ली, 1998

9 Ancient Indian Historical Tradition, F.E.Pargiter, Motilal Banarasidass, Delhi, 1952

10 Viṣṇupurāṇa,H, H, Wilson, Shankar Bhattacharya, Pustak, Calcutta, 1972

11 પરુાણવળળેચન, દુગાશકંર કેળરામ ાસ્ત્રી,ગજુરાત ળનાશક્યુર શશાયટી, મદાળાદ, ૧૯૩૧ 12 પરુાણ દરચય, ડૉ. એમ. કે. મલયા, શોરાષ્ટ્ર યવુનળવશિટી, રાજકટ, ૨૦૦૬ 12 વળષ્ટ્ણપુરુાણ, ગજુરાતી ન.ુ લગદરજાકંર ાસ્ત્રી, શસ્ત ુ ંશાદષત્ય ળધશક કાયાશય, મદાળાદ, ૧૯૭૦





2B Detailed note : One out of Two : Unit 4 10

3A Translation with explanation : Two Verses out of Four : Unit 2-3 10

3B Translation with explanation : Two Verses out of Four : Unit 4 10






Introduction to Dharmaśāstra and Gautamadharmasūtra Adhyāya 1 and 13

Unit -1 प्रमणख ग्रन्द्थतथा नचन्द्तक

Unit-2 नवचारधाराएँ और ईनका नवकास

Unit-3 गौतमधमयसूत्रम् (मस्करीभाषयसनहतम्) - ऄध्याय 1

Unit-4 गौतमधमयसूत्रम् (मस्करीभाषयसनहतम्) - ऄध्याय 13

Reference Books :


2 गौतमधमयसूत्रम् (मस्करीभाषयसनहतम्), डॉ. वेद नमत्रा, राष्ट्रीय प्रकाशन, नइ ददल्ली, 1969

3 गौतम धमयसूत्र (ऄंग्रेजी तथा नहन्द्दी ऄथय सनहत), डॉ. वेद नमत्रा, राष्ट्रीय प्रकाशन, नइ ददल्ली

4 गौतमधमयसूत्रम्, नमताक्षराटीकासनहतम्, हररनारायण अप्टे, अनन्द्दाश्रम संस्कृत सीरीझ, पूना, 1990

5 धमयसूत्रकालीन भारत, डॉ. वेद नमत्र, राष्ट्रीय प्रकाशन, नइ ददल्ली

6 साधारण धमयशास्त्र के अलोक में, डॉ. नवभा रानी दबूे, कला प्रकाशन, वाराणसी, 2006

7 धमयशास्त्र सानहत्य में दण्ड एवं ऄपराध नवधान, डॉ. श्रीमती नवभा, संस्कृत ग्रन्द्थागार, ददल्ली,1995

8 धमयसूत्रों मे राजधमय एवं न्द्याय व्यवस्था, सणधा शमाय, इस्टनय बणक सलकसय, ददल्ली, 2009

9 अधणननक सन्द्दभय में प्रमणख स्मृनतयों में प्रनतपाददत धमय और दशयन का ऐनतहानसक ऄध्ययन, डॉ.

रवीन्द्रनाथ नमश्र, कला प्रकाशन, वाराणसी, 2008

10 ધમશાસ્ત્રન દરચયાત્મક આવતષાશ, ડૉ. ષવશદેળ માધળ, ાર્શ્શ બ્લકેન, મદાળાદ, ૨૦૦૫




2A Detailed note : One out of Two : Unit3 10

2B Detailed note : One out of Two : Unit4 10

3A Translation with explanation :Two passages out of Four : Unit 3 10

3B Translation with explanation :Two passages out of Four : Unit 4 10




M.A. (CBCS) Sanskrit, Semester-IV

CCT-10 Vedāṅga : Nirukta Adhyāya 7, Pāṇiniyaśikṣā and Selected metres Credits-04

Unit -1 ननरुक्तम्, ऄध्याय - 7

Unit-2 पानणनीय नशक्षा

Unit-3 संस्कृत छन्द्दःशास्त्र के छः प्रत्यय - प्रस्तार, नष्ट, ईदद्दष्ट, सवैकाददगलदिया, संख्या, ऄध्वा

मेरु, पताका और मकय टी प्रस्तार

Unit-4 ननयत प्रनशष्ट संस्कृत छन्द्द - लक्षण, गणमाप, ईदाहरण

(1) मानलनी (5) नशखररणी (9) स्रग्धरा (13) नवयोनगनी (2) शनशकला (6) हररणी (10) दण्डकः (14) ईद्गता (3) पृथ्वी (7) शादूयलनविीनडतम् (11) ऄपरवक्त्रम् (15) अयाय (4) मन्द्दािान्द्ता (8) गीनतका (12) पणनषपताग्रा (16) वैतालीयम ्

Reference Books :

1 Yāska’s Nirukta, V. K. Rajavade, Bhandarkar, Oriental Research Institute, Poona, 1940

2 ननरुक्तम्,सं. मणकण न्द्द झा शमाय, चौखम्बा संस्कृत संस्थान, ददल्ही, 1961

3 ननरुक्तम्, पनण्डत सीताराम शास्त्री, पररमल पनललकेशन्द्स, ददल्ली, 2005

4 Pāṇiniyaśikṣā, Eng. Trans by Manomohan Ghosh, University of Calcutta, 1938

5 छन्द्दःशास्त्रम् (मृतसञ्जीवनीसमेतम्), नपङ्गलाचायय, पं.केदारनाथ शमाय, पररमल प्रका. ददल्ली, 1981

6 छन्द्दःशास्त्रम् (यादवप्रकाशभाषयसमेतम् ), सं. डॉ. श्रीधर वनसष्ठ, नाग प्रकाशन, ददल्ली, 1981

7 वृत्तरत्नाकरः, केदार भट्ट, सं. मधणसूदन शास्त्री, कृषणदास संस्कृत ऄकादमी, वाराणसी

8 छन्द्दोमञ्जरी, गङ्गादास, सं. पनण्डत ऄनन्द्तराम शास्त्री वेताल, चौखम्बा, वाराणसी, 1959

9 छन्द्दोनणशासनम्, हमेचन्द्राचायय, सं. प्रो. एच.डी.वेलणकर, भारतीय नवद्या भवन, मणम्बइ,1991

10 પ્રવષ્ટ્ટ શસં્કૃત છન્દ્દ ડૉ. એમ. કે. મલયા, ાર્શ્શ પ્રકાન, મદાળાદ, ૨૦૦૪ 11 શસં્કૃત છન્દ્દઃાસ્ત્ર, ડૉ. ગવળિંન્દ્દા ાષ, ાર્શ્શ પ્રકાન, મદાળાદ,૨૦૦૮ 12 છન્દ્દગલણત, એમ. કે. મલયા, શસં્કૃત શાદષત્ય કાદમીની શષાયથી પ્રકાવત, રાજકટ, ૨૦૦૮



1 Essay type question : One out of Three : Unit 1-2-3 14

2A Detailed note : Two out of Four : two from Unit 1-2 and two from Unit 3 10

2B Definition of metres : Two out of Four : Unit 4 10

3A Short notes on Two out of Four : All Units 10

3B Etymology according to Yāska :Four out of Eight : Unit 1-2 10





CCT-11 Classical Epic – Raghuvaṁśa Canto 1 and 14 Credits-04

Unit -1 कानलदासनवरनचतं रघणवंशम् - सगय 1, श्लोकांक 1 से 50

Unit-2 कानलदासनवरनचतं रघणवंशम् - सगय 1, श्लोकांक 51 से 95



Reference Books :

1 रघणवंशम्, मनल्लनाथटीकायणतम्, सं.जी. अर.नंदरगीकर, मोतीलाल बनारसीदास, ददल्ली, 1982 2 रघणवंशमहाकाव्यम् (सम्पूणयम्), डॉ. गौतम पटेल, ऄमदावाद, 2013

3 रघणवंश, हरगोनवन्द्द शास्त्री, चौखम्बा प्रकाशन, वाराणसी, 2008

4 रघणवंश, व्या, पं. रामचन्द्र झा, चौखम्बा संस्कृत सीरीझ, वाराणसी, 1982

5 महाकनव कानलदास, नव. नव, मीराशी,

6 कानलदास व्यनक्त तथा ऄनभव्यनक्त, प्रभाकर कवठेकर, नाग पनललशसय, ददल्ली, 2009

7 कानलदास का सानहत्य अधणननक पररप्रेक्ष्य में, डॉ. पी. के. पण्डा, नवद्यानननध प्रकासन, ददल्ली, 2009

8 રઘળું, શગશ ૧, ાર્શ્શ બ્લકેન, મદાળાદ, ૨૦૧૨ 9 રઘળું, શગશ ૧૪, ાર્શ્શ બ્લકે, મદાળાદ, ૨૦૧૨



1 Essay type question on any One out of Three : All Units 14

2A Detailed note on One out of Two : Unit 1-2 10

2B Detailed note on One out of Two : Unit 1-2 10

3A Translation of Two verses out of Four : two form Unit 1-2 and two form

Unit 3-4

10

3B Reference to Context : Two form Unit 1-2 and two form Unit 3-4 10





CCT-12 Darśana– Arthasaṅgraha and Taittirīyopaniṣad Credits-04

Unit -1 लौगानक्षभास्करनवरनचतः ऄथयसंग्रहः

Unit-2 लौगानक्षभास्करनवरनचतः ऄथयसंग्रहः

Unit-3 तैनत्तरीयोपननषद ्- शीक्षा वल्ली

Unit-4 तैनत्तरीयोपननषद ्- ब्रह्मानन्द्द वल्लीऔरभृगण वल्ली

Reference Books :

1 ऄथयसंग्रहः, सं. गजेन्द्र गडकर और करमारकर, मोतीलाल बनारसीदास, ददल्ली, 1984 2 ऄथयसंग्रहः, सं. वाचस्पनत ईपाध्याय, चौखम्बा ओररएन्द्टानलअ, वाराणसी, 1983

3 ऄथयसंग्रहः, राजेश्वर शास्त्री मणसलगाँवकर, चौखम्बा संस्कृत संस्थान वाराणसी, 2008

4 मीमांसादशयन का नववेचनात्मक आनतहास, गजाननशास्त्री मणसलगाँवकर, वाराणसी

5 मीमांसादशयन में नवनधनभन्न वेदवाक्य, सं. गायत्री शणक्ल, आलाहाबाद, 1999

6 पूवयमीमांसा - एक ऄध्ययन, डॉ. सणमीतकण मार मण्डन, प्रनतभा प्रकाशन, ददल्ली, 2011

7 मीमांसादशयनम्, पं. दवेदत्त शमाय, सत्यधमय प्रकाशन, 2007

8 इशादद नौ ईपननषद,् शांकरभाषयाथय, गीताप्रेस, गोरखपणर, 2000

9 Pūrvamīmaṃsā, in its Sources, by G. N. Jha, Varanasi, 1964

10 Upaniṣatsaṅgrahaḥ, Jagdish Lal Shastri, Motilal Banarasidass, Delhi, 1970

11 भारतीय दशयन, जदणनाथ ससहा, मोतीलाल बनारसीदास, ददल्ली, 2008

12 ઈવનવદૌ તત્ત્ળજ્ઞાન, ડૉ. રાધાકૃષ્ટ્ણનૌ, ન.ુચન્દ્રકંર શકુ

13 ઈવનવદૌ વળદ્યા, ભાણદેળ, પ્રળીણ પસુ્તક ભડંાર, રાજકટ, ૧૯૯૮




2A Critical note on One out of Two : Unit 1-2 10

2B Critical note on One out of Two : Unit 3-4 10

3A Translation with explanation Two passages out of Four : Unit 1-2 10

3B Translation with explanation Two passages out of Four : Unit 3-4 10





ECT-05A Alaṅkāraśastra:

Dhvanyāloka Udyota 1 and Vakroktijīvita Unmeṣa 1

Credits-04

Unit -1 अनन्द्दवधयननवरनचतः ध्वन्द्यालोकः - ईद्योतः1

Unit-2 अनन्द्दवधयननवरनचतः ध्वन्द्यालोकः - ईद्योतः1

Unit-3 कण न्द्तकनवरनचतं विोनक्तजीनवतम् - ईन्द्मेषः1

Unit-4 कण न्द्तकनवरनचतं विोनक्तजीनवतम् - ईन्द्मेषः1

Reference Books :

1 Dhvanyāloka of Ānandavardhana, K. Krishnamurthy, MotilalBanarasidass, Delhi, 1982

2 Vakroktijīvita of Kuntaka, Ed. K. Krishnamurthy, Dharwad, 1977

3 ध्वन्द्यालोकः, पट्टानभराम शास्त्री, चौखम्बा संस्कृत संस्थान, वाराणसी, 2009

4 ध्वन्द्यालोकः, सं. अचायय लोकमनण दाहाल, भारतीय नवद्या प्रकाशन, ददल्ली, 1998

5 ध्वन्द्यालोकः, सं. पं. बरीनाथ शमाय, चौखम्बा संस्कृत सीरीझ, वाराणसी, 1995

6 विोनक्तजीनवतम्, व्या, अचायय नवश्वेश्वर, सं. डॉ. नगेन्द्र, नहन्द्दी ऄनणसन्द्धान पररषद,् ददल्ली, 1955

7 ધ્ળન્દ્યાક, ડરરાય માકંડ,શોરાષ્ટ્ર યવુનળવશિટી, રાજકટ 8 અનન્દ્દળધશનન ધ્ળવનવળચાર, નગીનદાશ ારેખ, યવુનળવશિટી ગ્રન્દ્થવનમાશણ બડશ, મદાળાદ 9 ધ્ળન્દ્યાક, ડૉ. જી. એશ. ાષ, ાર્શ્શ બ્લકેન, મદાળાદ, ૨૦૦૯ 10 ળક્રન્ક્તજીવળત – કુન્દ્તકન કાવ્યવળચાર, નગીનદાશ ારેખ, ગજુરાત શાદષત્ય કાદમી, ગાધંીનગર, ૧૯૮૮ 11 ળક્રન્ક્તજીવળત, શ.ં શી. ળી. મષતેા, ાર્શ્શ બ્લકેન, મદાળાદ, ૨૦૦૯






3A Explanationof Two Kārikās out of Four : Unit 1-2 10

3B Explanationof Two Kārikās out of Four : Unit 3-4 10





ECT-05B Vedāntasāśtra :

Śrībhāṣyaand Aṇubhāṣya on Brahmasūtra

Credits-04

Unit -1 ब्रह्मसूत्रश्रीभाषये सूत्र 1.1.2

Unit-2 ब्रह्मसूत्रश्रीभाषये सूत्र 1.1.3

Unit-3 ब्रह्मसूत्रश्रीभाषये सूत्र 1.1.4

Unit-4 ब्रह्मसूत्राणणभाषये सूत्र 1.1.4

Reference Books :

1 श्रीभाषयम्, लनलतकृषण गोस्वामी, चौखम्बा सणरभारती, 2012

2 श्रीभाषयचतणःसूत्री, अर. डी. करमारकर

3 श्रीमद्ब्ब्रह्मसूत्राणणभाषयम्, जेठालाल शाह, मणम्बइ, 1983

4 श्रीमद्ब्ब्रह्मसूत्राणणभाषयम्, ननणययसागर प्रेस, मणम्बइ

5 वैषणव सम्प्रदायों का सानहत्य और नसर्द्ान्द्त ,बलदवे ईपाध्याय ,चौखम्बा संस्कृत सीरीझ ,वाराणसी

6 The Philosophy of Ramānuja, K. D. Bhardwaj

7 Vedanta Sutra, Ramānuja’s commentary, Eng. Trans by George Thibaut

8 A primer of Anubhashya, J G Shah, ShuddhadvaitSansad, Kapadvanj, 1960

9 An introduction to the Suddhadvaita School of Philosophy of Sri Vallabhacarya, B. M.

Dhruv, 1960

10 श्रीभाषयम्, (ગજુરાતી ન.ુ અનન્દ્દકંર ધ્રળુ), શસં્કૃત શાદષત્ય કાદમી, ગાધંીનગર, ૨૦૦૩

11 ળલ્ભાચાયશના વશદ્ધાન્દ્ત, પ્ર. ષલે્મથ ળૉન ગ્ાશેનાય, ન.ુ મષના ગાધંી, શદુ્ધાદ્વતૈશશંદ,મદાળાદ,૧૯૪૨ 12 શદુ્ધાદ્વતૈ વશદ્ધાન્દ્ત પ્રદીવકા, પ્ર. ગવળન્દ્દા એચ. ભટ્ટ 13 બ્રહ્મસતૂ્ર ને ણભુાષ્ટ્યનુ ંતુનાત્મક ધ્યયન, ડૉ. ી. એમ. મદી






3A Translation with necessary notes : Two passages out of Four : Unit 1-2 10






ECT-06C Purāṇaśāstra – Viṣṇupurāṇa Aṁśa 3 and 4 Credits-04

Unit -1 नवषणणपणराणम्, ऄंशः 3, ऄध्याय 1 से 9




Reference Books :

1 नवषणणपणराणम्, ऄनण. श्रीमणननलाल गणि, गीता प्रेस, गोरखपणर

2 नवषणणपणराणम्, जीवानन्द्द नवद्यासागर, कलकत्ता, 1882

3 नवषणणपणराण, सं. श्रर्द्ा शणक्ल, नाग प्रकाशन, ददल्ली, 1998

4 नवषणणपणराणम्, खण्ड 1-2, समीक्षात्मक संपादन, प्राच्यनवद्या मनन्द्दर, वडोदरा, 1997

5 पणराणनवषयानणिमनणका, नवनपनकणमार और राधा गणिा, आन्द्दौर, 1995

6 Viṣṇupurāṇa, H, H, Wilson, Shankar Bhattacharya, Pustak, Calcutta, 1972

7 Viṣṇupurāṇa, K. L. Joshi, Parimal Publications, Delhi, 2005

8 The Puranic Text of Dynasties of Kali age, F.E. Pargiter, Motilal Banarasidass, Delhi

9 Ancient Indian Historical Tradition, F. E. Pargiter, Motilal Banarasidass, Delhi, 1952

10 વળષ્ટ્ણપુરુાણ ગજુરાતી ન.ુ લગદરજાકંર ાસ્ત્રી, શસ્ત ુ ંશાદષત્ય મદાળાદ, ૧૯૭૦






3A Translation with Explanation:Two Verses out of Four : Unit 1-2 10

3B Translation with Explanation:Two Verses out of Four : Unit 3-4 10





ECT-06D Dharmaśāstra:

Āpastambadharmasūtra and Parāśarasmṛiti

Credits-04

Unit -1 अपस्तम्बधमयसूत्रम् - हररदत्तटीकासनहतम्

Unit-2 अपस्तम्बधमयसूत्रम् - हररदत्तटीकासनहतम्

Unit-3 पराशरस्मृनतः

Unit-4 पराशरस्मृनतः

Reference Books :


2 अपस्तम्बधमयसूत्रम्, हररदत्तटीकासनहतम्, चौखम्बा, वाराणसी, 1933

3 अपस्तम्बधमयसूत्रम्, हररदत्तस्योज्ज्वलाटीकासनहतम्, सं. ए. नचन्नस्वामीशास्त्री, काशी संस्कृत सीरीझ,

बनारस, 1933

4 पराशरस्मृनतः, चौखम्बा, वाराणसी

5 धमयशास्त्र सानहत्य में दण्ड एवं ऄपराध नवधान, डॉ. श्रीमती नवभा, संस्कृत ग्रन्द्थागार, ददल्ली,1995 6 धमयसूत्रों मे राजधमय एवं न्द्याय व्यवस्था, सणधा शमाय, इस्टनय बणक सलकसय, ददल्ली, 2009

7 अधणननक सन्द्दभय में प्रमणख स्मृनतयों में प्रनतपाददत धमय और दशयन का ऐनतहानसक ऄध्ययन, डॉ.

रवीन्द्रनाथ नमश्र, कला प्रकाशन, वाराणसी, 2008

8 व्यासस्मृनत ,टीकाकार कृषण नाथ ,अनन्द्दाश्रम मणरणालय ,पूना 9 ધમશાસ્ત્રન દરચયાત્મક આવતષાશ, ડૉ. ષવશદેળ માધળ, ાર્શ્શ બ્લકેન, મદાળાદ, ૨૦૦૫






3A Translation with Explanation:Two out of Four : Unit 1-2 10

3B Translation with Explanation :Two out of Four : Unit 1-2 10



Dr. M. K. Moliya Chairman

P. G, Adhoc Board, Sanskrit

Saurashtra University, Rajkot

Documents

SAURASTRA UNIVERSITY, RAJKOTsanskritsauuni.org/images/MA CBCS syllabus from 2015-16.pdf · Department of Sanskrit, Saurashtra University, M A CBCS Syllabus, from 2015-16 Page 1 SAURASTRA