©やなせたかし

Sa Mga Dayuhang Nakatira Sa Kochi

Paghahanda sa Nankai(Southern Sea) Lindol

Lindol(Jishin-man)

Malaking AlonTsunami (Tidal wave)

(Tsunami-man)

Tagasukat(Taisaku-kun)

Tagatulong(Help-san)

Tagapatnubay(Yudo-kun)

Trap doktor(Trap Doctor)

タガログ語

Para Sa Mga Nakatirang Dayuhang PilipinoAng bansang Hapon ay itinuturing na isa sa mga bansang pinakamadalas makaranas ng lindol. Katunayan, 20% ng

mga lindol na nagaganap sa buong mundo na may lakas na anim (6) na magnitude o higit pa ay nararanasan dito (batay sa larawan). Dito sa lugar ng Kochi ay mayroong pinakamalaking lindol na tinatawag na 「Nankai (Southern Sea) Earthquake」 o Lindol sa Timog dagat na nagaganap sa pagitan ng 100-150 taon. Ang huling pinakamalaking Nankai (Southern Sea) Earthquake ay naganap noong (Showa) December, 1946, kung saan may 679 bilang ng mga mamamayan ang hindi na nakita at mga nasawi.Ang Nankai (Southern Sea) Earthquake, na sinasabing napakalaki ang magiging pinsala ay maaari uling mangyari

rito sa Kochi Prefecture sa kalagitnaan ng 21st century. Ganun pa man, kung halimbawang maganap ang malaking lindol, kinakailangang maging handa ang lahat ng mga dayuhan para na rin sa ating kaligtasan. Ang Kochi Prefecture ay gumawa ng booklet para sa mga dayuhan na may titulong “Kailangang Maging Handa sa Nankai Lindol” (January, 2005 issue) at leaflet ng “Pitong Checklists Para Maprotektahan ang Ating Sarili sa Nankai Lindol” (June, 2006 issue). Maraming iba’t-ibang dayuhan ang nakatira sa Kochi Prefecture kaya ang booklet na ito na ginawa sa anim (6) na wika (English, Chinese, Korean, Tagalog, Indonesian at Vietnamese) at inaasahang makakatulong ng 90% o mahigit pa sa mga dayuhan.Kung sakali mang maganap ang malaking lindol, maraming mamamayan at lugar ang maaapektuhan. Dahil dito

maaaring matagalan ang pagdating ng tulong mula sa “public institutions” o administrasyon kaya kailangang maging handa para sa kaligtasan ng sarili, pamilya at matulungan ang iba na nasa paligid. Bago pa man mangyari ang malaking lindol, ang booklet na ito ay makakatulong sa ating sariling kaligtasan at kapaligiran dahil naglalaman ito ng kung ano ang dapat gawin, kung saan tayo dapat humingi ng tulong, at kung sino ang dapat nating puntahan sa oras ng kagipitan.Ganun pa man, hindi lang Nankai Lindol ang sakuna na maaaring maganap habang tayo ay naninirahan dito sa

Japan. Kailangang tayo ay mag-ingat at laging maging handa sa anumang sakuna na magaganap. Ang booklet na ito ay makakatulong sa atin kaya kailangang ito ay ating basahin at ilagay sa lugar na madaling makita sa oras ng kagipitan.

2008/03Kochi International Association Chairman of the board of directors: Hashii Shoroku

The copy of disaster prevention which the Japanese government published (2004 editions)

Sakunang naganap sa buongmundo batay sa bansang Hapon.

Epicenter at plate ng buong mundo.

■ Bilang ng lindol na may lakas na magnitude 6.0 o mahigit pa.

Japan220 (22.9%)

Buong Mundo960

(100%)

Note: Kabuuang bilang mula taong 1995-2004. Ulat ng Meteorological Agency na gawa ng Cabinet Office tungkol sa Japan at ng buong mundo base sa USGS data

Note: mula taong 1993 – 2002, lindol na may magnitude 5 o mahigit pa, sa 100 km mababaw na lindolData: Ginawang ulat base sa pagsusuri ng Meteorological Agency ng tungkol sa epicenter ng lindol sa

Amerika

African Plate

South American plate

Antarctic Plate

India plate

Pacific plate

Philippine Sea Plate

Eurasia plate

North American plate

Mga Nilalaman at Pahina1. Ang Nankai Lindol ay Siguradong Mangyayari.1-1. Ang mekanismo ng Nankai Lindol. .............................................................................................1

1-2. Ang nakaraang Nankai Lindol .....................................................................................................1

2. Ang Inaasahang Pinsala Dulot ng Nankai Lindol2-1. Tindi ng pagyanig (seismic intensity) at magnitude ....................................................................2

2-2. Ang tindi ng pagyanig (seismic intensity) at pinsala ...................................................................2

2-3. Katangian ng susunod na Nankai Lindol .....................................................................................3

3. Maging handa para sa Nankai Lindol!3-1. Ang paghahanda sa pagdating ng Lindol ・Ang pagkarkula ng baha dulot ng Tsunami

・Pag-aalam ng lugar ng kaligtasan ................................................................................................4

3-2. Pag-iingat sa nagibang bahay .......................................................................................................4

3-3. Pag-iingat laban sa pagbagsak ng mga kasangkapan at iba pa ....................................................8

3-4. Dapat gawing paraan para sa kaligtasan ....................................................................................10

3-5. Ang importanteng gamit na nakahanda na dadalhin at mga gamit na dapat itabi ..................... 11

3-6. Pagpapamiyembro sa Seguro (Health Insurance and Earthquake Insurance) ...........................12

3-7. Paghahanda ng mga nakatira sa parehong lugar. (Pagsali sa mga organisasyon para sa

pag-iingat sa darating na sakuna ...............................................................................................12

4. Pagprotekta sa sarili para sa Nankai Lindol4-1. Kung nasa loob ng bahay at gusali. ...........................................................................................14

4-2. Kung nasa labas. ........................................................................................................................14

4-3. Kung nakasakay sa sasakyan. ....................................................................................................15

4-4. Pag-alam sa bagong balita tungkol sa lindol. .............................................................................15

4-5. Pagprotekta sa sarili kung may Tsunami. ...................................................................................15

4-6. Magpapatuloy pa rin ang mga delikadong sakuna .....................................................................16

4-7. Impormasyon tungkol sa lindol at kung saan makakahingi ng tulong .......................................17

4-8. Makipag-ugnayan sa kinauukulan, embahada at konsulado. .....................................................17

4-9. Ang“triage” bilang tulong pangmedikal. ...................................................................................17

4-10. Ang pamumuhay sa emergency shelter. .....................................................................................18

5. Karagdagang kaalaman5-1. Pagsali sa mga gawaing boluntaryo ...........................................................................................18

5-2. Pagsusuri at pagklasipika sa pinsala ng bahay at iba pa ............................................................19

5-3. Mga salita at halimbawang pangungusap na maaring makakatulong at magagamit sa

oras ng pag-lindol ......................................................................................................................20

6. Pitong Check lists Para Maprotektahan ang Ating Sarili sa Nankai Lindol.

1

Galaw sa pagitan ng Plates

KochiPrefecture

KochiPrefecture

KochiPrefecture

Eurasiaplate

OceanicTrench

PhilippineSea Plate

Kalagayan ngilalim ng dagat

Pagdating ngTsunami

1. A

ng N

anka

i Lin

dol a

y Si

gura

dong

Man

gyay

ari 1-1. Ang mekanismo ng Nankai Lindol

Ang “Earth’s surface” ay nasa ibabaw ng mga bato na kung tawagin ay “continental plates” na may kapal na sampung (10) kilometro. Ang Plates na ito ay kumikilos ng ubod ng bagal sa sukat na ilang sentimetro o sampung (10) sentimetro kada taon.

Sa Tosa bay, ang Philippine Sea Plate ay gumagalaw pailalim sa Eurasia Plate. Ang tuloy-tuloy na paggalaw ng mga “plates” na ito ay nagaganap taun-taon at nagdudulot ng pagbabago sa kanilang anyo. Kung hindi na makayanan ng Eurasia plate ang pagbabago ng anyo, ito ay guguho o bibigay na magiging sanhi ng biglaang Nankai Lindol. Kung magaganap ito, ang buong Kochi Prefecture ay makakaramdam ng matinding lindol (Nankai Lindol), kasunod ay ang paggalaw ng dagat na magdudulot ng tsunami (malaking alon).

1-2. Ang nakaraang Nankai Lindol

1-2-1. Ang Nankai Lindol paulit-ulit na mangyayari ng maraming beses!Ang Nankai Lindol ay nagaganap sa pagitan ng 100-150 taon. Ang nakaraang Nankai Lindol ay

noong taong 1946. Ang sukat ng nakaraang Lindol ay mahina kaya inaasahan na ang susunod na lindol ay mas malakas at maaaring maganap sa kalagitnaan ng 21st century.

Ang nakaraang Tonankai Lindol at ang Nankai Lindol ay may kaugnayan at sabay na naganap. Ang malaking pagyanig ng Nankai lindol ay may kasunod na malaking tsunami. Noong taong 1605, ang nangyaring Keicho Lindol ay mahina subalit may naganap na malakas na tsunami kaya malaki ang naging pinsala.1-2-2. Nankai Lindol noong taong 1946

Naganap noong Disyembre 21, 1946, sa ganap na 4:19 ng umaga sa Kochi Prefecture at kanlurang bahagi ng Japan ang malakas na Nankai Lindol na may 8.0 magnitude. Ito ay nangyari sa ilalim ng dagat na may layong 50 km mula sa baybayin ng Wakayama Shiono-mizaki. Sa Kochi Prefecture, bukod sa malakas na pagyanig, ang tsunami ay umabot sa taas na 4 – 6 metro. Mayroong 679 ang nasawi, 1,836 hindi na natagpuan, 4,846 bahay ang nasira at iba pang mga napinsala.

Seafloor Topographic Map ( Hydrographic and Oceanographic Department of Japan Coast Guard)

Ang may markang kulay rosas ay ang lugar na sinasabing epicenter. (kaliwa) Nankai Lindol (kanan) Tonankai LindolAng malawak na sakop ng lugar na ito ay yayanig kung ang lindol ay mangyayari.

2

2. Ang Inaasahang Pinsala D

ulot ng Nankai L

indol2-1. Tindi ng pagyanig (seismic intensity) at magnitude

Mararamdaman kung gaano kalakas ang pagyanig ng lupa, ang lakas ng magnitude, ang distansya ng pinanggalingan ng lindol, ang katangian ng heograpiya, ang impluwensiya ng mga kalagayan ng pundasyon at iba pa. Ang relasyon ng pagyanig (seismic intensity) at magnitude ay maihahalintulad sa liwanag na nagmumula mismo sa ilaw at sa liwanag na tumatama sa ibabaw ng mesa. Kung ang mesa ay malayo sa kahit na pinakamaliwanag na ilaw, ang liwanag sa ibabaw nito ay mahina kumpara sa liwanag sa mesa na nasa ilalim o tapat mismo ng nasabing ilaw. Kahalintulad nito, kahit may napakalakas na lindol, ang pagyanig na mararamdaman ay humihina habang papalayo mula sa “epicenter”. Napakahalagang malaman at maintindihan ang pagkakaiba ng tindi ng pagyanig (seismic intensity) at magnitude. Katulad halimbawa noong January 14, 1978 na lindol sa Izu Oshima, ibinalita na may posibleng darating na aftershock na may anim (6) na gradong magnitude. Dahil sa hindi pagkakaintindi, napagkamalan ng mga mamamayan na ang posibleng aftershock na darating ay may anim (6) na grado ang intensity na nagdulot ng malaking pagkabahala.

2-2. Ang tindi ng pagyanig (seismic intensity) at pinsala

Grado ng Tindi ng Lindol

PaliwanagGrado ng Tindi ng Lindol

Paliwanag

0

Hindi mararamdaman ang pag-uga.

Mahina sa 5

Karamihan sa mga tao ay iniisip ang sariling kaligtasan. Ang mga dekorasyon na hindi maayos ang pagkakalagay a y m a g b a b a g s a k a n . A n g mga bintanang salamin ay mababasag at babagsak.

1

Kung nasa loob ng bahay ay mararamdaman ang kaunting pag-uga.

Malakassa 5

H i n d i p a n g k a r a n i w a n g pangamba ang mararamdaman. Babagsak ang TV mula sa pinagpapatungan. Marami sa mga blokeng pader na hindi matibay ang pagkakagawa ay guguho. Marami rin sa mga lapida ay babagsak.

2

Karamihan sa nasa loob ng bahay ay makakaramdam ng kaunting pag-uga at ang mga nakasabit katulad halimbawa ng ilaw ay makikitang guma-galaw.

Mahina sa 6

K a r a m i h a n n g m g a g u s a l i ay magbabagsakan ang mga d i n g d i n g , “ t i l e s ” , a t m g a bintanang salamin. Ang kahoy na gusali na may mahinang suporta na panlaban sa lindol ay maaaring bumagsak. Ang pagbiyak ng lupa at pagguho ng bundok ay maaaring mangyari rin.

3

Halos lahat ng nasa loob ng bahay ay makakaramadam ng pag-uga at ang kasangkapang pangkusina na nasa estante ay mag kakalansingan Malakas

sa 6

Halos lahat ng mga gusali ay magbabagsakan ang mga dingding, “tiles”, at mga bintanang salamin.Ang gusaling yari sa konkreto na may bakal ngunit may mahinang suporta na panlaban sa lindol ay maaaring bumagsak. Ang pagbiyak ng lupa at pagguho ng bundok ay maaaring mangyari.

4

Higit na pangamba ang mararamdaman. Ang mga nakasabit na bagay ay mag-uugaan, ang mga plato na nasa estante ay magtu tunugan a t ang mga dekorasyon na hindi maayos ang pagkakalagay ay maglaglagan.

7

Kahit na ang mga matataas na gusali na may suporta p a n l a b a n s a l i n d o l a y tatagilid at guguho. Malaking pagbiyak ng lupa, pagguho n g m a t a a s n a l u g a r a t pagguho ng mga bundok. Mayroong mga pagbabago sa heograpiya.

＊ Ang tindi ng lindol ay malalaman batay sa resulta ng panukat (measurement seismic intensity) na inoobserbahan. Ang grado ng tindi ng lindol at pagsasalarawan ng mga pangyayaring maoobserbahan kabilang ang mga pinsalang maidudulot sa paligid nito ayon sa pag-aaral ng mga kinauukulan ay makikita sa itaas.

Inaasahang paulit-ulit na tindiAng ikalawang pag-aaral ng anti-earthquake na ginawa sa Kochi ay nuong March, 2004/03

tindi ng pagyanig(Seismic intensity)

mahina sa 5malakas sa 5mahina sa 6malakas sa 6

3

2-3. Katangian ng susunod na Nankai Lindol

2-3-1. Malakas na yanig ng lindolAng susunod na Nankai Lindol ay tinatayang may lakas na aabot sa apat (4) na beses kumpara sa Nankai lindol na

naganap noong 1946 na may gradong 8.4 magnitude. Ito ay inaasahang magtatala ng 5-6 lakas ng tindi ng pagyanig (mga 7 lakas ng tindi sa ibang parte ng Japan) at magaganap sa halos lahat ng lugar na tatagal sa loob ng 100 segundo.

2-3-2. Pag-apaw ng tubig-dagat sa baybayPagkatapos maganap ang

malakas na lindol at magiba ang mga matataas na gusali ay may inaasahan ding kasunod na tsunami na maaaring magpa-apaw ng tubig-dagat sa baybay. Sa nangyaring Nankai lindol noong 1946 ang lugar ng Ashizuri Cape, Muroto Cape at sa kalagitnaan ng Kochi ay lumubog sanhi ng malaking baha.2-3-3. Kalamidad ng pagguho ng lupaDKapag naganap ang lindol ay maaari rin ang kalamidad sa pagguho ng lupa at ang mga bundok ay guguho rin. Ang

gumuhong bundok ay haharang sa agos ng ilog at kanal na magiging sanhi ng pagbara ng malalaking dam. Pag hindi na nakayanan ito ay aapaw at aagos sa kalsada na magiging dahilan ng malaking baha. Ang pagguho ng bundok ay hindi lamang dahil sa lindol. Maaari ring mangyari ito kung may malakas na ulan. Kung sakaling umulan at biglang lumindol, ang pagguho ng bundok ay maaaring maganap. Ito ay bigyang pansin at kailangang mag-ingat lalo na kung biglang dumami, lumabo at tumaas ang tubig sa ilog.2-3-4. Malaking AlonSa susunod na Nankai Lindol, biglang magaganap ang malaking alon sa baybay na lalagpas sa taas ng Tatlong (3)

metro.2-3-5. Inaasahang pinsalaSa susunod na Nankai Lindol, ang inaasahang mangyayaring pinsala ay ang pagbagsak ng mga gusali at pinsala sa mga tao.Maaaring mangyari ito habang ang mga tao ay natutulog lalo na sa madaling araw.

(Ang ikalawang pag-aaral ng anti-earthquake na ginawa sa Kochi ay noong March, 2004)

Ang bilang ngmga gusaling

gumuho(Batayang sukat :

Gusali)

Kabuuan

Pinsala dulot ng "pagyanig" mula

sa kabuuang bilang

Pinsala dulot ng "tsunami" mula

sa kabuuang bilang

Pinsala dulot ng "pagguho ng lupa" mula sa

kabuuang bilang

Pinsala dulot ng "sunog" mula sa kabuuang bilang

Pinsala dulot ng "liquifaction"

mula sa kabuuang bilang

Halos 81,600 na mga gusali (sa

loob ng siyudad may 530,000 na gusali kung saan

15.4% nito ay halos gawa sa kahoy).

Halos 31,200 Halos 35,700 Halos 9,900 Halos 2,700 Halos 2,100

※Kasama sa bilang ang

mga gusaling gumuho ng buo at gumuho ng kalahati lang

Halos 20,390 ang napinsala, katumabs ng

2.5%ng 810,000 mamamayan noong 2000

National Census

Halos 9,630 (halos 1,800 dahil sa gusaling bumagsak, sa tsunami ay halos 7,000, halos 680 sa pagguho

ng lupa at halos 150 sa sunog)

Halos 10,760 (sa mga gusaling bumagsak ay halos 9,340 ,

sa pagguho ng lupa ay halos 850 at sa sunog ay 570

4

Mabigat na bubong Kulang o maliit napader pangharang

Mahina angpundasyon Nasisirang bahay

larawan ng taas ng tubig ng tsunami: Kochi-shi larawan sa oras na maganap ang tsunami, Kochi-shi

Kapasidad ng ebaluwasiyon na panlaban sa lindol para sa mga tirahan. ＊ Ang mga bahay na yari sa kahoy at iyong mga itinayo noong bago mag May 31, 1981 na gumamit ng lumang sistema o tradisyon ng pagpapatao ay sinimulan ng baguhin. (Kasama na rin ang itinayong pangsariling bahay, ang magkakadikit na bahay, ang bahay na yari sa pre-fabricated na materyales at pinauupahang mga bahay o apartrment).

taas ng tubig(m)

Oras ng pagdating(minuto)

wala ng tatag ang proteksyon sa baha kapaglumagpas ang tubig-baha sa linya

wala ng tatag ang proteksyon sa baha kapaglumagpas ang tubig-baha sa linya

3. Maging handa para sa N

ankai Lindol !

3-1. Ang paghahanda sa pagdating ng Lindol ・Ang pagkarkula

ng baha dulot ng Tsunami ・Pag-alam sa lugar ng kaligtasan3-1-1. Ang paghahanda sa pagdating ng matinding Lindol ・ Ang pagkarkula ng baha dulot ng tsunami ay kailangang malamanAng paraan ng paghahanda sa Nankai Lindol, una kailangang malaman kung saan ang lugar ng nagbibigay

ng tamang kaalaman tungkol sa matinding lindol at tsunami na magaganap sa lugar na malapit sa iyong tirahan at pinapasukan. Sa Prefectural Office, sa unang palapag ay mayroong impormasyon tungkol sa Nankai Lindol, kung saan makikita ang mga lugar ng kaligtasan kung may mangyayaring sakuna.(Nankai Jishin Joho Corner, Kaku Shi-cho-son no Bosai Tanto Ka, at home page; (南

なん

海かい

地じ

震しん

に備そな

えて GOOD!!) (Ito ay nakasulat sa wikang Hapon, kung kaya magpaturo o ipakita sa taong nakakaintindi ng wika) Home page URL http://www.pref.kochi.jp/~shoubou/sonaetegood/index.html

3-1-2. Alamin kung saan ang lugar ng kaligtasan.Dapat malaman kung saan pupunta sa oras ng kagipitan sa inyong lugar, kung gaano ang distansya at oras ng

pagpupulong-pulong, lalong-lalo na sa mga lugar na maaaring bumaha ng dahil sa darating na tsunami. Siguraduhin kung saan ang ligtas na lugar (matataaas na lugar at iba pa) na dapat puntahan na hindi maaabot ng tsunami.

3-2. Pag-iingat sa nagibang bahay3-2-1. Ipasuri kung may kapasidad na labanan ang lindol!

Ang tinitirhan mo ba ay may panlaban sa malaking lindol? Ang kumpiyansa mo sa kalusugan ng katawan ay inihahalintulad din sa tahanan. Kailangan ang ating katawan ay may regular na "medical check up", ganoon din sa bahay na kailangang mayroong panlaban sa lindol para na rin sa ating kaligtasan. Maraming naging problema sa mga gusaling itinayo noong taong 1981 dahil sa mahinang pangsuporta laban sa lindol. Mula 2007 hanggang sa kasalukuyan, ang bayad sa pagpapasuri sa kapasidad ng panlaban sa lindol ay \3,000 na ginagawa sa bawat siyudad.

Kaganapang pag-iimbistiga ng Kochi Tsunami Disaster Prevention Assessment (Kochi ken Tsunami Bozai) noong May, 2005

5

Makapal na dingding.

Manipis na dingding

Lumang bahayo gusali

Nabulok atkinain ng anay

Ang lupangpinagtatayuan.

Ang mabutingpundasyon.

Ang hindi mabutingpundasiyon.

May bakal sa loobang konkretong

pinagkakatayuan.

Walang bakal sa loobang konkretongpinagkakatayuan

May mgalamat o biyak.

At iba pang klase ngpinagkakatayuan katulad

ng inukit na bato,mga gusaling bato,at ng mga bloke.

❶ Ang pundasiyon at pinagkakatayuan.

❹ Ang kalagayan ng sira ng gusali

Hindi maayos na pagkakakumpuni

Kailangan ng makumpuni.

❸ Klase ng dingding❷ Ang balanse ng dingding

Konsultasyon saanti-earthquakeretrofit

Espesyalista sa pagpapasiya ngpag-iimbistiga at sa plano ngAnti-earthquake retrofit

Espesyalista sa paggawang disenyong plano parasa anti-earthquake retrofit

Konstraksyon ngAnti-earthquakeretrofit.

■Ano ang pagsusuri ng kapasidad ng panlaban sa lindol?Ang pagsusuri ng kapasidad ng panlaban sa lindol ay ang pag-susuri sa situwasyon ng pundasiyon ng bahay, balanse

ng mga dingding, klase ng dingding, ang kondisyon ng mga gusali at iba pa. Binabase sa resulta ng pagsusuri kung may panlaban sa lindol ang kalagayan ng mga gusali (Para sa mga nangungupahan ay kailangan malaman ito sa may-ari).

3-2-2. Ang mabuting dulot ng pagkunsulta o pagpapasuri sa kapasidad ng panlaban sa lindol　　 (Anti-earthquake retrofit)Sa pagpapasuri ng “anti-earthquake retrofit” ay malalaman kung may kapasidad na panlaban sa lindol ang tirahan. Ang

mga bahay na may problema dahil walang panlaban sa lindol ay kailangan ng mga papeles na katunayan na nagpasuri at nagpagawa ng disenyong plano para sa anti-earthquake retrofit. Ito ay makakatulong sa madaling pagsasagawa ng konsultasyon para sa konstraksyon, sa paggawa ng plano at sa mga gagastusin. Kailangang kumunsulta sa mga lugar na mapagkakatiwalaan katulad ng mga Local Registered Architect (Jimoto Kenchiku Shi) o kaya sa Kompanya ng Konstraksiyon. (Maaaring ang nabanggit na kompanya ay mahirapan makipag-komunikasyon sa mga dayuhan kung kayat hanggat maaari ay magsama o ipakausap sa salitang Hapon)

◆ Siguraduhing mayroong mga papeles ng plano na galing sa anti-earthquake retrofit bago magsimulang magkumpuni.

Kung magpapabago ng bahay ay ito na ang pagkakataon ng magpalagay ng anti-earthquake retrofit. Kung nag-aalala sa pagsasagawa ng disenyong plano para sa anti-earthquake retrofit ay maaaring komunsulta sa Housing Earthquake-proof Consultation Center (Jitaku Taishin Sodan Center 088-825-1240). Ang kompanya ng konstraksyon ay nagsusuri ng libre para sa pagsasagawa ng disenyong plano para sa anti-earthquake retrofit. (Sa wikang Hapon lang ang impormasyon)

Mga bahay na nagiba sa naganap na lindol sa Nigata Prefecture (Nagaoka-shi, Niigata)

6

□ Ang klase ba ng pader mo ay may halong ibang bloke, katulad ng may disenyong bloke?

□ CWala bang ibang mabigat na bagay na nakapatong sa pader?

□ Hindi ba masyadong mataas? (2.2 metro o mas mababa)

□ CMay pundasyon ba?

□ Tama ba ang kapal ng bloke? (kung may taas na mahigit sa 2.0 m ay kailangang mas mahigit 15sentimetro ang kapal)

□ Hindi ba natutuklap ang pinagdudugtungan ng bloke. □ Ang pinakatakip o

ibabaw ng pader ay hindi ba umaangat?

□ Wala bang bitak at hilis o tagilid?

□ Ang pader ba ay hindi umuuga?

□ May suporta ba ang pader? (Kailangang hindi lalagpas sa 3.4 metro)

□ Maayos ba ang haba ng suporta ng pader? (Mahigit sa 1/5 sa taas ng pader)

□ sa pagpapalit ng bubong na tisa, pagkalihis, wala bang sira?

□ hindi ba tumutulo?

□ kapag naglalakad sa sahig wala bang lubog at parteng nasisira?

□ hindi ba gumugulong sa ibabaw ng sahig ang holen at lapis?

□ ang pagkakabit ng mga dekorasyon sa loob ng bahay ay maayos ba at hindi gumagalaw?

□ sa panahon ng bagyo, ang buong bahay ba ay hindi umuuga?

□ wala bang bitak ang mga pundasyon ng konreto?

□ ang pundasyon ng bahay ay hindi ba nabubulok at pinipinsala ng anay?

□ ang atik ba ay nabubulok at walang siwang?

□ ang pader ba ay wala bang mga bitak at lamat.□ ang mga tablang dingding ay hindi ba na bubulok at wala bang siwang?

Ang partenglabas ng bahay

Ang partengloob ng bahay

3-2-3. Pangangasiwa ng GusaliAng mga gusali at bahay na kahit na maayos sa ngayon, kung hindi regular ang pagpapakumpuni ay unti-unting

hihina sa lindol. Mas mainam ang maagap. Kahit na isa pa lang ang problema ay kumunsulta na sa Housing Quake-proof Consultation Center. (Sa wikang Hapon lang ang impormasyon)

3-2-4. Ang pagsusuri ng konkretong pader!Ang pagguho ng konkretong pader at pader na yari sa bato ay maaring makadagan at maaaring makasagabal sa

daan sa mga lilikas at sa darating na tagasagip at makakaabala rin sa bumbero kaya kailangang gawin ang pag mimintina ng mga pader.

Pinanggalingan:[Paghahanda para sa susunod ng Nankai Lindol] Kochi Prefecture

7

3-2-5. Mag-ingat sa magiging problema sa pakikipagkontrata ng konstraksiyon!

● Gawin ang pagsangguni sa bawat miyembro ng pamilya.

● Sumangguni sa siyudad, bayan at sa lugar na malapit sa tinitirahan at sa Housing Earthquake-proof Consultation Center (Jitaku Taishin Sodan Center 088-825-1240), at iba pa.

Konsulta:● Kailangang mag-ingat sa mga mangan-

galakal.　 Huwag magmadali sa pakikipagkontra

lalo na kapag sinabing mas makakamura kung sa ngayon.● Kailangang humingi rin sa ibang man-

gangalakal ng kalkula at ikumpara.

Sa panahon ng konstraksyon

● Ang importanteng dokumento ( papel ng pakikipagkontrata, plano, kalkulasyon ng konstraksyon at iba pa), ay ihanda bago makipagkontrata.

● Para sa katiyakang presyo ng transaksyon (door-to-door sales at iba pa.), kung pumirma sa dokumento ng kontrata at hindi nagustuhan, puwedeng ipawalang bisa bago umabot sa ika-8 araw pagkatapos pumirma. Puwede ring ipawalang bisa kung walang nakasulat na terminasyon ng kontrata kahit na ito ay lumagpas ng mahigit sa walong (8) araw.

● Kung may mga katanungan sa oras ng pakikipagkontrata at problema ay makipag-ugnayan sa Kochi Consumer Service Center (Kochi-ken Shohi Seikatsu Center) (088-824-0999).

Ang Pakikipag Kontrata Sa Konstraksyon !

3-2-6. Mga lugar na sanggunian na maaaring makatulong !May mga lugar na itinayo sa bawat siyudad, bayan, lokal na komunidad, para pagsanggunian tungkol sa

pagsusuri ng kapasidad ng panlaban sa lindol na maaaring makatulong kung kaya huwag mag-atubiling lumapit at komunsulta. (Sa wikang Hapon lang ang impormasyon)

Nilalaman ng Konsultasiyon Pangalan ng Sanggunian Oras ng pagkonsulta Karagdagang Impormasyon

Libreng pag kunsulta para sa pagsusuri ng kapasidad ng panlaban sa lindol at pagkukumpuni sa bahay (buong bahay)

Jutaku Taishin Sodan Center (Sha) Kochi-ken Kenchikushi Jimusho Kyokai Nai)TEL:088-825-1240FAX:088-822-1170

10:00~16:00Sabado,Linggo,at Pistang opisyal ay sarado.

ksjk@i-kochi.or.jpURL:http://www.ksjk.or.jp

Libreng pag kunsulta para sa pagsusuri ng kapasidad ng panaban sa lindol at pagkukumpuni ng disenyo ng bahay at gusali.

(Sha) Kochi-ken Kenchikushi Jimusho Kyokai)TEL:088-825-1231FAX:088-822-1170

9:00~17:00Sabado, Linggo, at Pistang opisyal ay sarado.

Magpakonsulta ng maaga kung ano ang gustong malaman, para magkaroon ng appointment kung kailan at anong oras dapat magpakonsulta. ksjk@i-kochi.or.jp

(Sha) Kochi-ken Kensaku Sekkei Kanri KyokaiTEL:088-872-4901FAX:088-824-8107

9:00~17:00Sabado, Linggo, at Pistang opisyal ay sarado.

Consultation place: EKOASU Umaji-mura (Kochi-shi Minami-Goza, 22-33)Consultation time : every month the 2-4th Saturdays 13:00 - 15:00 (Kung maari ay makipag appointment muna bago pumunta) lTEL:088-880-1812FAX:088-880-1815

(Sha) Kochi-ken Kenchikushi Kai TEL:088-822-0255FAX:088-822-0612

9:00~17:00Sabado, Linggo, at Pistang opisyal ay sarado.

Ipadala ng maaga ang gustong ipakunsulta sa FAX or E-mailsikai780@mb.inforyoma.or.jp

Pagpapakilala sa kompanya ng Konstraksiyon na may suporta at kaalaman para sa panlaban sa lindol at iba pa.

(Sha) Kochi-ken Kensetsu Gyokyo Kai Kenshiku-bu KaiTEL:088-824-6171FAX:088-824-6173

9:00~17:00Sabado, Linggo, at Pistang opisyal ay sarado.

Kochi-ken Kensetsu Rodo Kumi KaiTEL:088-823-0058FAX:088-873-5384

9:00~17:00Sabado, Linggo, at Pistang opisyal ay sarado.

Konsultasyon sa kakailanganing gastusin, halimbawa ng pangun-gutang para sa pagkumpuni (renovate).

Jitaku Kinyukoko Shikoku ShitenTEL:087-825-0511FAX:087-826-6454

9:00~17:00Sabado, Linggo, at Pistang opisyal ay sarado.

Consultation place:Kochi Shimbun Takasu Home Gallary Consultation time:every month the 2-4th Sundays 11:00 - 16:00)

* Konsultasyon para programa sa uri ng klase ng tinitirhan.

(Sha) Kochi-ken Kensetsu Jitsu Kosha TEL:088-850-4650FAX:088-892-1495

9:30~16:00Sabado,Linggo,at Pistang opisyal ay sarado.

* Ang mga tirahan ay may pamantayan na sinusunod na batas tungkol sa kalagayan ng mga nakatira (bagong bahay at gusali) at sa mga luma at namanang bahay na mayroong pagkakaibang makakamit sa pagsasagawa.

**Konsultasyon para sa sistema ng garantiya ng bahay.

** Katangian at klase ng bahay ay kailangang na may garantiya ng mahigit sa 10 taon ang may-ari.

■Listahan ang Sanggunian:

8

G G G

Rungmaggagalawantutumbatitilapon Malalaglag

kasangkapan,refrigerator,piano, at ibapa na tutumba

kasangkapan, TV, atiba pa ay titilapon atbabagsak

Ang mga pinagpatongpatongna kasangkapan, mgadekorasyon na nakalagaysa itaas ng kabinet ay babagsak.

Ang mga kasangkapangat iba pa aymakakaistorbosa daanan.

Ang dingding ay babagsaksa sahig, masisira ang mgaimbakan ng gamit o kabinet(depende sa klase ngmateryales na ginamit sasahig na babagsakan).

Ang kahoy na sahig ay mas ligtas kesa sa karpet at tatami.

× ○ × ○

Sa bahay (Lathala: Kobe public information division) Sa Opisina (Lathala:Hyogo public information division)

3-3. Pag-iingat laban sa pagbagsak ng mga kasangkapan at iba paAyon sa lakas ng pagyanig, ang mga kasangkapan sa loob ng bahay ay babagsak dahil sa mahinang klase ng suporta. Ang

bahay at gusali ay maaaring gumuho na maging dahilan para makasugat o makamatay dahil sa mga basag na salamin at mga nagkalat na gamit pangkusina.Ang 80% ng mga namatay at nasugatan sa malaking nangyaring lindol sa Hanshin Awaji ay dahil sa mga kasangkapang

nalaglag at bumagsak sa loob ng gumuhong bahay. Ang pagmimintina sa mga kasangkapan at pagkakaroon ng matibay na suporta sa lindol ng bahay ay nangangahulugan na ang pinsalang mangyayari ay hindi malala.Kung may suporta ang mga bintanang salamin at mga gamit pangkusina ay maiiwasan din ang masugatan. May depensa!

May proteksiyon!

3-3-1 Pag-iingat laban sa pagbagsak ng mga kasangkapan■Sa pagyanig ng lindol, ano ang mangyayari sa mga kasangkapan?Malalaglag ・Uugoy-ugoy・Uuga・Titilapon・Magbabagsakan (batay sa larawan) na mangyayari at dudulas sa sahig.

■Ang kalagayan sa loob ng bahay nang nangyari ang malaking lindol sa Awaji Hanshin.

■Mga babala na dapat tandaan.(1) Huwag maglagay ng mataas na kasangkapan sa ibabaw ng karpet at tatami.Ang mataas na kasangkapan ay mas mainam ipatong sa

matigas na sahig kesa sa malambot na sahig lalong-lalo na ang magkapatong na bagay.

(2) Ang mga bagay na mabigat ay sa ibaba ilagay at ang mga magaang bagay ay sa itaas.Huwag maglagay ng mga delikadong bagay sa itaas ng

kasangkapan katulad ng salamin at plantsa ganuon din ang mabigat na TV at iba pa.

9

Kaligtasan

Kaligtasan

Kung ang pagkakadugtongay hindi masyadongmatibay, kailangang

ipako sa haligi.

Paglagay ngpangsarado

ipako ang aparador samatigas na haligi.

Banating maigi.

hindi lalagpas saanggulong 30 degrees

tutumbaako!

sorrypo!krakk

k…

(3) Maglagay ng mga metal na pangsuporta.Ang metal na pangsuporta ay murang bilihin lamang para sa ating kaligtasan. Sa pagsasagawa ng layunin na

ito ay piliin ang tamang lugar na nararapat.(Sa mga nakatira sa mga paupahang bahay ay kailangang humingi ng pahintulot sa may-ari.)

● pagpirmi sa kasangkapangumamit ng L type metal sa pagpirmi sa dingding ang magkapatong na kagamitan ay pagkabitin.

Pagpipirmi ng kasangkapan sa matibay na lugar. (haligi, hamba, ding-ding, harang, tabla, matigas na kahoy ).

Gumamit ng L type na metal

Ang kagamitan ay itali ng belt o chain na may angulong 30 degrees, kung ito ay maluwag wala ring epekto.

Tapalan ng pang-proteksiyong “film” ang salamin

Kailangang ikabit sa magkabilang parte ng kasangkapan.

Lagyan ng mga saping gomang pang proteksiyon upang hindi dumulas ang mga bagay na nasa loob.

● Tamang paglalagay ng metal o pako.

Ang pagla lagay ng mga metal sa lugar at sa mga kasangkapan ay malaking bagay.

gumamit ng mahabang turnilyong pangkahoy

＊ kung ang ding-ding ay hindi puwedeng butasan.

● Isandal ng maigi sa dingding.Mas ligtas kung Ang kasangkapan ay ilihis ng kaunti at lagyan sa ilalim ng pangharang at ang itaas ay na kasandal sa dingding.

Pasakan ng door stopper at ng saganuonang dulo sa itaas ng kasangkapanay nakadikit sa ding-ding.

● Gomang pangproteksiyon sa mga kagamitanLagyan ng gomang pangproteksiyon ang mga kagamitan para hindi mahulog ( kasangkapan at mga bagay eletrisidad na gamit)

× × × × × × × × × ×（　　　 ） ー × × × × × × × × × ×（　　　 ） ー

Paraan ng pagrekordng mensahe.

1 7

1

1

ilagay ang telephone no. ng iyong bahay kung pareho ang lugarng pangyayari ng sakuna, kung nasa ibang lugar ay ilagay angtelephone no. kung saan ang pinangyarihan ng sakuna at

may patnubay na sasagot

may patnubay na sasagot

may patnubay na sasagotilagay angtelephone no.

kung nasaang lugar.

ilagay angtelephone no.

kung nasaang lugar.

Sa pakikinig ng rekordng mensahe

1 7

2

1

ilagay ang telephone no. ng iyong bahay kung pareho ang lugarng pangyayari ng sakuna, kung nasa ibang lugar ay ilagay angtelephone no. kung saan ang pangyayari ng sakuna at

may patnubay na sasagot

may patnubay na sasagot

may patnubay na sasagot

sabihin ang mensahe (30sec.) pakinggan ang mensahe.

10

partengtulugan

tutumba

tutumba

partengtulugan parteng

tulugan

titilapon at babagsak

TV

labasan atpasukan

hindi mabubuksanang pintuan.

tutumba kasangkapanhindimakakalikas

ang tamang posisyon ngtulugan ay kailangang nasagilid ang kasangkapan.

kung ang tulugan ay nasa harapan ngkasangkapan kailangang may hustongdistansya na layo na mas mahigit sataas nito.

(4) Pag-aralan muli ang pag-aayos ng mga kasangkapan.Huwag maglagay ng mga kasangkapan na malapit sa kuwartong tulugan at sa daanan ng pintuan.

(5) Ang mga de-kuryenteng gamit,piano at iba pa ay dapat ipirmi.

Magtanong ng mga tamang paraan ng pagpirmi ng mga gamit sa pinagbilhan ng kagamitan o kaya sa gumawa ng produktong ito. (Babala sa pagbili)

Kung balak palitan ang mga de-kuryenteng gamit gaya ng TV o personal computer, piliin ang maga-gaang na bagay.

(6) Ang hindi na kailangang gamit ay itapon o kaya ay dalhin sa recycle shop.

Ang hindi na ginagamit katulad ng lumang damit, itinaling mga babasahin ay dapat ng itapon. Ang maaliwalas na paligid ay madali para sa paglikas sa oras ng sakuna.

3-3-2. Protekta sa mga salaming nagkalat at iba pa. ■ Tapalan ng pangproteksiyong film ang mga salamin.

Kahit ang kwarto ay nasaan mang lugar, dapat nating tapalan ng pangproteksiyong film ang mga salamin lalong-lalo na sa mga kuwartong pinaglalagian ng matagalan (tulugan, sala, at iba pa.) at ganuon din sa paliguan.

■ Piliin ang may mataas na klase at masilyang pangproteksiyon ng salamin. ■ Mag-ingat sa mga kagamitang pangkusina na nagtalsikan at nagkalat.

3-4. Dapat gawing paraan para sa kaligtasan.Maaaring maganap ang lindol na hindi kasama ang pamilya. Isipin ding hindi kaagad makakauwi kung kayat

kailangang pag-usapan ng buong pamilya kung saan dapat pumunta sa oras ng kagipitan ( halimbawa: Lugar na tumatangkilik sa oras ng kagipitan, sa bahay ng kaibigan at iba pa.) At higit sa lahat ang bawat isa sa pamilya ay dapat alamin ang kontak sa trabaho o kaya sa paaralan. Kung sakaling aalis ng bahay ay kailangang mag-iwan ng sulat (note) na madaling makita at dapat ding pag-usapan kung paano magkakaroon ng kontak sa bawat isa.

Lalong-lalo na sa mga lugar na nagaganap ang sakuna ay mahirap gumamit o kumontak sa telepono. Gamitin natin ang mga sumusunod na pangserbisyong mensahe.

　3-4-1. Kung paano ang paggamit ng Telephone Voice Mail Dial Service para sa sakuna “117”Sa oras ng kagipitan (lindol na may lakas na mahigit pa sa 6 magnitude at iba pa) ang NTT ay may serbisyo ng Telephone Voice Mail Dial Service (Saigaiyou Dengon Dayaru Sa-bisu). Hindi kinakailangang magparehistro para ito ay magamit. Makakatulong ito para sa pagkontak , sa pagtatanong ng kalagayan, at kaligtasan ng iba pang pamilya, at mga kaibigan na inabot ng sakuna.* Ang pagsimulang paggamit ng serbisyo ng Telephone Voice Mail Dial Service sa oras na maganap ang sakuna ay inilalahad sa TV, radyo at iba pa.

11

Tinapay nanasa lata

gatas napulbos

Tubig nainumin

Tubig nainuminTubig nainumin

Tubig nainumin

Tubig nainumin

Tubig nainuminTubig nainumin

Tubig nainumin

Tinapay nanasa lata

gatas napulbos

lutongkanin(instantrice)

“Disposable”kairo.

3-5. Ang importanteng gamit na nakahanda na dadalhin at mga gamit na dapat itabi.

Kung mangyayari ang lindol, ang importanteng gamit na nakahandang dalhin sa oras ng sakuna at ang mga gamit na itinabi para sa lugar ng kupkupan (shelter) ay magka-iba.

● flashlight, a portable radio, spare battery

● pera (maglagay rin ng barya), at mga importanteng gamit● Passport, a Certificate of Alien Registration, Insurance Certificate

● salamin sa mata, pustisong ipin, gamot na kailangan● helmet o bagay na pangprotekta sa ulo, sports shoes

3-5-2. Ano ang mga gamit na dapat itabi (para sa lugar ng kupkupan)Pagkaraan ng lindol, hindi agad-agad makakakuha ng mga kailangang pangkabuhayan sa pang-araw-araw katulad

ng tubig, pagkain. Hindi rin kaagad makakapaghanda ng mga kailangan kung kayat kailangan ay mayroon tayong inimbak na tubig, pagkain at iba pa hangang sa dumating ang tagapagligtas. Ganoon pa man kung magkaroon din ng tsunami ay kailangan din natin ang mga itinabing pagkain sa lugar ng kupkupan sa oras na hindi makakauwi ng tahanan. Hanggat maaari ay mahigit sa 3 araw na pangangailangan ang dapat na itabi.

● Tubig na inumin. Sinasabi na ang isang tao ay kailangan ng 3 litrong tubig sa loob ng isang araw.

● Ang pagkain, tubig, gas, at kuryente ay maaaring mawala at matagalan bago magkaroon ng serbisyo kayat kailangan magtabi tayo ng dapat pamalit na gamit sa oras ng kagipitan.① Pangmatagalang imbak (stock) ng pagkain na puwede sa ano mang panahon.② Hindi na kailangang lutuin.③ Hindi masyadong malaki na hindi makakaistorbo sa lalagyan.④ May tamang kalorie at sustansiya⑤ Puwedeng ring kainin ngbata at matanda.

● Karagdagan nito kung mayroon sa pamilya na vegetarian,kailangan ng gatas na pulbos at diaper, at kung mayroonmang kaugnayan sa relihiyon na sinusunod at iba pa.

3-5-3. Mga gamit na malaki ang maitutulong habang nasa oras ng kagipitan.● Kung mawawalan ng kuryente ay malaki ang tulong ng flashlight (hanggat maaari maglagay sa lahat ng kuwarto) portable radio, at baterya.● Kung mawawalan tayo ng tubig gumamit ng saran wrap para sa pangsapin sa plato ((hindi kailangang gamitan ng tubig ). Plastic bag (kung bubutasan ay puwedeng gawing kapote).

●Mga sanitary goods katulad ng tuwalya, toilet paper, wet tissue, underwear (gamit na pangpalit), emergency medicine, sanitary items, diaper, at mask.

● Kung ang pangpublikong sasakyan ay hihinto ay makatulong din ang bisikleta o kaya motorbike sa pagpunta sa mga lugar.● Kung mawawalan ng gas o kaya ay oil

heater ay magagamit ang Portable gas stove at Disposable kairo.

● Kailangan din ng guwantes (working gloves), bar jack at pala (shovel), para sa pagbalik sa dating kaayusan o pagtulong sa ibang napinsala.

● Kailangan din natin ang barya para sa public telephone.

3-5-1. Ano ang mga importanteng gamit na dapat dalhin sa oras ng kagipitan?Kung magyayari ang lindol kailangang nakahanda ang mga importanteng bagay na dapat dalhin sa oras ng

kagipitan, na kung maaari ay magaang bagay at kinakailangan lamang sa lugar ng kupkupan.

12

0%

34.931.9

40.0

30.0

20.0

10.0

28.1

2.6 1.7 0.9

sariling lakas

sa pamilya

sa mga kaibigan

at ng kabitbahay

sa mga dum

adaan

sa mga grupo ng

tagapagligtas

at iba pagamot

3-6. Pag papamiyembro ng Seguro (Health Insurance and Earthquake Insurance)

3-6-1 Pagkuha ng Pangkalusugang Seguro(Health Insurance).Ang hindi nakapagpamiyembro ng Pangkalusugang Seguro (Health Insurance) ay aakuin ang lahat ng babayarin

sa pagpapagamot kung sakaling masugatan ng dahil sa lindol o iba pang sakuna. Alamin at kumpirmahin kung ang sarili at pamilya ay may Pangkalusugang Seguro na. Kung wala pa ay gawin ang pagpapatala.3-6-2 Pagkuha ng Seguro sa Lindol (Earthquake Insurance)Ang sunog na sanhi ng lindol ay hindi sakop ng Seguro sa Sunog (Fire Insurance). Ganun pa man, ang subskripsiyon

ng seguro para lamang sa lindol ay hindi isinasagawa, ayon sa pagkakasunod at sa paghahanda nito ay kailangang magkasama ang Seguro sa Sunog at Seguro sa Lindol. Ang mga pagkasira ng mga gusali (tirahan) o mga naapektuhang kabahayan ng dahil sa lindol ay kailangang bigyan ng pansin. Ang “Insurance” na ito ay pinangangasiwaan ng sabay ng gobyerno at “Non-life Insurance Company” base sa “Batas Tungkol sa Seguro ng Lindol”.Ito ay ibinabatay sa grado o laki ng pinsalang matatamo. Kung ang lahat ay magigiba, 100% ng presyo ng kontrata

ang matatanggap, samantalang kung kalahati naman ay 50% lamang. Kung maliit lamang ang mapipinsala ay 5% ng presyo ng kontrata ang matatanggap. Para sa karagdagang kaalaman at detalye tungkol sa Seguro ng Lindol (Earthquake Insurance), sumangguni at makipag-ugnayan sa Nihon Songai Hoken Kyokai(Telepono:0120-107808) Homepage: http://www.sonpo.or.jp) at sa Nihon Songai Hoken Kyokai Shikoku Branch (Telepono: 087-851-3344). Ang mga impormasyon ay sa wikang Hapon lang.

3-7. Paghahanda ng mga nakatira sa parehong lugar. (Pagsali sa mga organisasyon para sa pag-iingat sa darating na sakuna)

3-7-1 Ano ang boluntaryong organisasyon para sa pag-iingat sa kalamidad?

Sa oras ng kalamidad, ang ating sarili at ating lugar na nasasakupan ay dapat magtulungan sa isa’t-isa. Ito ay sinasabing pangunahing halimbawa rin ng organisayon. Kahit hindi na magtatag ng bagong organisasyon ay may mga organisasyon na tulad ng mga grupo ng estudyante at asosasyong pangbayan na maaaring lahukan.Ang mga ito ay nagsasagawa ng mga anti-disaster ( Bosai Katsudo) sa loob ng isang taon.Ang pagsapi sa organisasyong tu lad ni to ay

maihahalintulad na rin sa pagsapi sa boluntaryong organisasyon para sa pag-iingat sa kalamidad.3-7-2 Bakit kailangan ang boluntaryong pagsali sa

pagsasanay para sa kalamidad?Sa oras na maganap ang Nankai lindol, ang pagkilos

mga bumbero at pagtulong ng ibang organisasyon ay maaaring hindi maging sapat. Sa ganitong pagkakataon ay makakatulong sa mga kapitbahay kung mayroong masugatan o magkaroon ng biglaang sunog.

■ ang ginawang rescue at relief ng mga tao sa malaking lindol sa Hanshin Awaji

※ ang malaking lindol sa Hanshin Awaji ay nagtala ng mga natabunan ng buhay, mga nakulong at nanatili sa mga gusali at iba pa. Ang 95% na nakaligtas ay dahil sa sariling lakas, pamilya, mga kapitbahay na nagtulong-tulong at iba pa.

3-5-4 Mga paalaala sa pang-araw-araw na pamumuhay at mga paraan ng paghahanda ng mga kinakailangan bagay na dapat dalahin at iimbak.

① Ang mga kinakailangang bagay na dapat dalhin ay pagsamasamahin at ilagay sa malapit sa tulugan o kaya ay itali at isabit sa dingding na malapit sa daanan na madaling makita, para sa oras ng paglikas.

② Maaaring sa gabi mangyari ang lindol kung kaya ang mga kinakailangang bagay katulad ng flashlight, radyo at tsinelas (sapatos) at iba pa ay ilagay sa tabi ng tulugan.③ Magtabi ng maraming tubig at pagkain para sa pangaraw-araw na

pangangailangan. Tingnan ang “expiration date” at gamitin ito bago maluma at palitan ng bago.

13

3-7-3 Ang mga gawain ng boluntaryong pagsali ng pagsasanay para sa kalamidad①Alamin ang kalamidad.Kailangang alamin ang lahat tungkol sa kalamidad na maaaring mangyari sa iyong lugar na kung saan ka nakatira. Halimbawa: Pag-aarala ng kalamidad ( yanig, Tsunami, galaw ng tubig sa

ilog dahil sa Tsunami, ng sunog, kalamidad sa pagguho, at ibapa).②Alamin ang lugar o areaSa mga nabanggit na kalamidad, dapat alamin ang sagot na sa tanong

na “Saan” (Halimbawa; ang lugar at ruta ng paglilikasan). Kailangang magdesisyon at alamin ang sitwasyon ng paligid at mga residente na nangangailangan ng tulong katulad ng mga may sakit na tao, matatanda, mga may kapansanan at iba pa.Halimbawa: Paggawa ng mapa ng lugar at ruta ng paglilikasan. ③Ang pagsasanayHuwag ipagwalang bahala ang pagsasanay (training) para maprotektahan ang sarili sa kalamidad. Halimbawa: a) pagmimintina sa mga lugar ng paglilikasan at sa mga ruta ng daanan b) ang pagsasanay sa paglikas

c) pagmimintina sa mga pamatay ng apoy (fire extinguisher) at iba pa pati ang implementasyon at pagsasanay sa paraan ng paggamit nito.3-7-4 Paglahok ng mga miyembro ng mga bihasang institusyon sa mga gawain para sa pag-iingat sa

kalamidad.Hindi lamang ang boluntaryong organisasyong ng bawat lugar ang kumikilos upang magsanay para sa kalamidad.

Sa mga opisina at paaralan ay may ginagawa ring mga aktibidad na may kinalaman sa pag-iingat para sa kalamidad. Upang maging matagumpay ang ganitong gawain kailangan ang partisipasyon, pagpapanatili ng pakikipagrelasyong sosyal sa mga Hapon at pakikisalamuha sa paligid dahil sa oras ng kagipitan ay maaari silang makatulong.Sa mga taong hindi marunong ng salitang Hapon, ang mga pangkaraniwan at madaling salita ng pagbati tulad ng

Magandang umaga (Ohayo), Magandang Tanghali(Konichiwa), Magandang Gabi(Konbanwa), at Good Night o Paalam (Oyasumi nasai) ay maaaring makatulong para mapanatili ang pakikipagrelasyon sa mga nakatira sa paligid.

① Kung gustong kumuha ng maikling pagsasanay para sa biglaang pagliligtas ng buhay.

Kung walang aktuwal sa pagsasanay ay hindi pinahihintulutang magbigay ng paunang lunas ang sinuman sa panahon na kailangang magligtas ng buhay. Ang maikling kurso ukol dito ay ginagawa sa malapit sa inyong “Fire Station”.CMaaar ing magpatala b i lang isang

indibiduwal o grupo ng isang organisasyon.* Tatlong oras ang pagsasanay at libre ito.

② Kung gustong kumuha ng pagsasanay para

sa pag-apula ng sunog, sumangguni sa bawat malapit na “Fire Station”.③ Kung gustong sumali sa mga gawaing pangboluntaryo ng mga Organisasyon na may kinalaman sa pag-iingat sa kalamidad ay makipag-ugnayan sa mga nakatalaga sa “anti-disaster” sa bawat nakakasakop sa inyong siyudad, bayan, at mga “village” para sa mga katanungan

3-7-5 Paglahok sa Linggo ng Pagsasanay tungkol sa kalamidad(Anti-disaster) Sinimulan ng sentral na gobyerno at ng grupo ng mga kinatawan sa lokal na pamahalaan ang programa tungkol

sa “Anti-disaster”. Pinapalawak at pinapalalim nito ang kaalaman tungkol sa kalamidad tulad ng bagyo, malakas na pag-ulan, malakas na pagbagsak ng yelo, pagbaha, mataas na alon, paglindol at Tsunami. Sa masinsinang paghahanda ay maaaring makaiwas at mabawasan ang mga pinsala na dulot ng kalamidad. Ang mga pagsasanay tungkol sa kalamidad ( Isang Araw ng Pagsasanay. Isang Buong Linggo ng Pagsasanay at iba pa) ay ginagawa sa magkakaibang okasyon sa bawat lugar ng Japan at sa lugar na nakakasakop sa inyo. Ang mga itinakdang okasyon na ito na ginagawa taun-taon sa magkakahiwalay na buwan ay ang mga sumusunod: Isang Buong Linggo ng Anti-disaster (Bosai Shukan, Agosto30-Setyembre 5), Isang Araw ng “Anti-disaster” (Bosai no Hi, Setyembre 1), Isang Buong Linggo para sa Boluntaryo at Anti-disaster (Bosai To Volunteer, Enero 15-21), Ang “Anti-disaster” at ang Araw ng Boluntaryo (Bosai to Volunteer no Hi, Enero 17) at ang Buwan ng Mayo ay para sa pag-iingat sa baha. Sa panahong ito ang mga dayuhan ay kailangan ding gawin ang makakaya at alamin ang mga bagay tungkol sa paghahanda at kaalaman sa pag-iingat sa kalamidad.

Paggawa ng mapa ng lugar at ruta ng paglilikasan.

14

逃げろ!!

グラグラッ

4. Pagprotekta sa sarili para sa Nankai L

indolInaasahan ang seryosong pinsala sa loob ng probinsiya dulot ng malaking lindol. Dahil dito

mahihirapang makarating ang tulong ng mga organisasyon ng bumbero para magligtas ng buhay ng tao kaya napakaimportanteng protektahan ang sariling buhay.

4-1. Kung nasa loob ng bahay at gusali.Ang mga bahay at gusali na mahina ang resistensya sa lindol ayon sa pagsusuri nay may posibilidad

na magbagsakan ang mga kasangkapan at mga salamin. ( Nasa pahina 4~10 ang mgakaragdagang impormasyon sa paghahanda)

4-2. Kung nasa labas4-2-1 Kung naglalakad sa kalye

malapit sa mga gusali, mag-ingat sa mga bagay na maglalaglagan tulad ng mga salamin ng bintana at signboards. Protektahan ang ulo ng anumang bagay na dala at lumikas sa ligtas na lugar.

4-2-2 Kung naglalakad sa tabi ng bloke ng konkretong paderDapat na lumayo at umiwas agad dahil ang mga ito ay may

posibilidad na bumagsak at magiba.

4-2-3 Habang tumatawid sa “overpass” at tulay.Kailangang tumakbo sa pinakamalapit na dulo

ng tulay at kung maaari ay huwag manatili sa itaas nito. Ngunit kung nasa ibabaw na ng tulay ay dapat maupo, humawak sa mga bakal at huwag kumilos upang hindi tumilapon.

4-2-4 Kung nasa loob ng kabundukan.

Umiwas sa ilalim ng tuktok ng bundok na may mga malalaking bato.

4-2-5 Kung malapit sa dagat at ilog.Kung may babala ng Tsunami, lumayo kaagad sa tabi

ng dagat at ilog. Ang ilog ay tataas sanhi ng Tsunami. Humanap ng mataas na lugar at lumikas. Kung nasa baybaying dagat, kailangan maging handa sa pinsala ng biglang dating ng Tsunami. Tumingin sa paligid at tiyakin kung may mataas na gusali na mapupuntahan.

4-1-1 Kung nasa kuwartoAng mga malalaking kasangkapan at ang

mga estante ng libro ay matutumba. May mga kuwadro na babagsak kayat magtago sa ilalim ng matibay na mesa, upuan at iba pa

4-1-2 Kung nasa loob ng “elevator”.Ang mga “elevator” na may mga

sensitibong instrumento para sa lindol o “earthquake sensor device” ay otomatikong humihinto sa malapit na palapag kung may pagyanig. Samantalang ang mga “elevator” na wala ng nasabing instrumento ay kinakailangang pindutin ang lahat ng buton kung may pagyanig at bumaba sa hihintuang palapag.

15

Iwanangnakalagayang susi.

Image Report: Isinagawa ng NHK

1 2 3 4Ang Tsunami aymagaganap matapos

ang pagyanig.Ito ay dumarating

sa pagitan ng3~30 minuto.

Ito ay karaniwangmataas kayat

dapat na lumikassa mga lugar na

mataas pa sa tatlongpalapag.

Ang alon aypaulit-ulit at

magpapabalik-baliksa loob ng anim

na oras.

Ang ilog at daanng tubig ay aapaw

at tataas.

4-3. Kung nakasakay sa sasakyan.

4-3-1 Kung nagmamaneho ng sasakyanKung makaramdaman ng pagyanig bagalan ang

pagpapatakbo, gumawi sa parteng kaliwa ng kalsada at huminto. Patayin ang makina at huwag mataranta.Ang mahabang pakurbada ng “highway” na malapit sa

pasukan at labasan ng tunnel ay delikado sa pagbagsak ng mga bato kung kaya iwasan ang ganitong lugar at huminto.Huwag ikandado ang pintuan,

iwanang nakakabit ang susi sa makina at lumayo sa sasakyan.Siguraduhing walang naiwang

importanteng bagay at iba pa sa loob ng sasakyan.Siguraduhing hindi makakaistorbo sa ibang sasakyan na

dadaan para hindi mabunggo.

4-3-2 Kung nakasakay sa bus, tren at iba pa.Ang paglalagay ng seat belt at paghawak sa bakal

ay mga proteksyon sa sarili kung biglang hihinto ang sasakyan. Sumunod sa mga sasabihing instraksyon ng taong nakatalaga at makipagtulungan ng matiwasay.

4-4. Pag-alam sa bagong balita tungkol sa lindol.

Ang balita tungkol sa lindol ay madaling malaman. Kapag may malakas na pagyanig, sa loob lang ng ilang segundo o bago magsampung segundo ay naiuulat na ito. Ang mga bagong impormasyon ay maaaring malaman kaagad sa pamamagitan ng TV, radyo at iba pa. Ngunit maaaring hindi maging mabilis ang paghahatid ng balita sa mga lugar na malapit sa “epicenter” kung saan malakas ang pagyanig. Kung makapanood at makarinig ng biglaang balita ay huwag mataranta.Panatilihing maging mahinahon, lumipat sa ligtas na lugar at protektahan ang ulo. Gumawa ng mg hakbang depende sa sitwasyon ng paligid upang maiiwas ang katawan sa pinsalang dulot ng

4-5. Pagprotekta sa sarili kung may Tsunami.4-5-1 Mga Katangian ng Tsunami

6

8

10

12

5

7

9

11

Hindi kailangang umasa sa paghupa ng alon. Hindi masasabing ang unang alon ang pinakamalaki.

Maaaring mabilis na tumaas ang Tsunami sa dulo ng baybay o cape .

Ang haba ng oras ng Tsunami at taas nito ang magpapabago sa lahat ng posisyon at sukat ng lindol.

Ang tao ay hindi makakatayo kahit na hanggang tuhod lang ang taas ng tubig.

Ang pagbalik ng alon sa laot ay may malakas na pag-agos na kayang ianod ang anuman at simuman.

Hindi kayang kontrolin sa daungan ang mgasasakyang pandagat.

Ang masikip na daanan sa harbor (dike) ay maaaring mahagupit ng agos ng tubig

16

4-5-2 Pinsala dulot ng Tsunami.① Malulunod ang tao at masisira ang mga bahay.② Ang mga bagay na inanod ay magiging sagabal

para sa pagtulong sa tao.③ Magkakaroon ng sunog.④ Maraming bagay ang aanurin sa loob ng

daungan na posibleng maging sanhi ng sunog at makasagabal sa sasakyang pandagat.

4-5-3 Mga paalala sa paglikas kung may Tsunami

Kung umuuga Pagkalipas ng malakas na pagyanig sa loob ng halos 100 segundo.

Kung ano pa man Hindi na kailangang maghintay pa ng alarma (dalhin ang mga pansarariling bagay na madaling bitbitin na kailangan sa paglikas tulad ng salamin sa mata, gamot, transistor, “flashlight” at iba pa.

Paglisan Lumikas kaagad sa malapit at mataas na lugar. Kung walang mataas na lugar, umakyat sa mga gusaling konkreto na mas mataas pa sa ikatlong palapag. Tumakbo at tumakas na walang gamit na sasakyan.

6 na oras Ang Tsunami ay paulit-ulit. Gawin ang paglikas sa ligtas na lugar at manatiling nakaantabay sa radyo para sa mga babala tungkol sa Tsunami. Huwag munang bumalik sa mga tahanan sa loob ng anim (6) na oras.

4-5-4 Paghahanda para sa paglikas sa　　tsunami (tsunami evacuation plan)① Desisyunan ang lugar na paglilikasan.② Desisyunan ang ruta ng paglilikasan.(Mahalaga itong madaanan kahit minsan upang makita ang aktuwal na kondisyon.)③ Laging tandaan ang mga marka ng Tsunami sa mga lugar ng paglilikasan.

⬆ Tsunami Evacuation Area (Kochi unification design) ➡ Tsunami Evacuation Area (National unification design)

4-6. Magpapatuloy pa rin ang mga delikadong sakuna.4-6-1 Paalala kung may sunog.

Kung may banta na pagkalat ng apoy, lumikas sa mga malalaking parke at iba pang mga ligtas na lugar.4-6-2 Paalala tungkol sa after shock.

May mga impormasyon na ipalalabas ang “Meteo-rological Agency” tungkol sa “after shock”. Kinakai-langan ang ibayong pag-iingat. Kung maaari huwag ng pumasok sa bahay na malapit ng masira. Ang mga lugar na delikado tulad ng may badyang pagguho ng lupa at iba pa ay dapat ding iwasan.4-6-3 Paalala sa pagguho ng bundok.

Sa pagguho ng bundok, ang ilog ay mababarahan ng lupa at mga ato at magkakaroon ng malaking baha na aagos sa mga mababang lugar na masyadong delikado kaya gawin na kaagad ang paglikas.

Ang area ng Hokkaido Aonae, Okushiri-cho area bago lumindol (inilathala sa Okushiri-cho)

Ang nasabing distrito na nakaranas ng mga sira ng dahil sa Lindol na may kasunod na Tsunami na naganap sa Hokkaido Southwest noong July 13, 1993 ng umaga (Kuha kinabukasan pagkatapos ng lindol at inilathala sa pahayagang Kyodo)

※ Ang parehong senyales na ito ay nakatayo sa Prefecture ngayon.

Ang dating Niigata Ken Koshi-gun Yamakoshi-mura na ngayon ay Nagaoka shi Imokawa (report galing sa Ministry of Land, Infrastructure And Transport Office)

17

①Hilahin ng maingatang “pin” paitaas.

②Itapat ang hose sapinagmumulanng apoy.

③Hawakan ngmahigpit angpindutan.

Kailangang maghanda ng fireextinguisher sa bawat tahanan.

4-6-4 Mga hakbang sa pagpuksa ng sunog.

Habang may sunog!① Sa pamamagitan ng pagsigaw ay ipaalam kaagad

sa mga kapitbahay ang tungkol sa sunog② Puksain ng maaga ang apoy habang hindi pa

kumakalat sa kisame.③ Bilisan ang paglikas kung ang apoy ay kumalat na

sa kisame.

Ang tatlong (3) pagkakataon sa pag-apula ng sunog.① Habang mahina pa ang nararamdamang pagyanig

tanda ng mahina ring kalansingan ng mga gamit.② Kung lalakas ang pagyanig, unahin ang sariling

kaligtasan.③ Habang maliit at nag-uumpisa pa lang ang sunog,

puksain agad ito sa loob ng isa o dalawang minuto upang hindi kumalat.

Magiging kapaki-pakinabang ito kung gagamitin!! Ang paraan ng paggamit “fire extinguisher”

Kung may Sunog, huwag mataranta, tumawag sa numero ng 119, at ito ang dapat sabihin.:

4-7. Impormasyon tungkol sa lindol at kung saan makakahingi ng tulong.Ang pamunuan ng probinsiya, siyudad, bayan at lokal na komunidad ay magpapaabot ng impormasyon hinggil sa

pagyanig sa bawat lugar, kundisyon ng pinsala, “aftershock”, sitwasyon ng tranportasyon, elektrisidad, serbisyo ng tubig at gas, at iba pang mga bagay na dapat alamin sa pamamagitan ng TV at radyo. Iwasang tumanggap ng maling impormasyon.

4-8. Makipag-ugnayan sa kinauukulan, embahada at konsulado.Ang mga miyembro ng pamilya na nakatira sa labas ng bansang Hapon ay kadalasang nakikipag-ugnayan sa

embahada, pamunuan ng probinsya, syudad, at lokal na komunidad upang kumpirmahin ang inyong kaligtasan. Pagkatapos ng lindol at kung ang lahat ay kalmado na, makipag-ugnayan sa pamunuan ng lokal na komunidad upang maipaalam sa embahada at konsulado ang inyong kaligtasan para sa kapakanan ng inyong pamilya sa labas ng bansang Hapon. Dagdag pa rito, makipag-ugnayan din sa pinagtatrabahuhan at organisasyong kinabibilangan para ipaalam din ang inyong kaligtasan.

4-9. Ang “triage” bilang tulong pangmedikal.Sa panahon ng sakuna na dulot ng lindol maraming sugatan ang maaaring maitala. Sa ganitong sitwasyon kadalasang

hindi sapat ang bilang ng mga gamot, doktor at nars para makapagligtas ng buhay. Para mailigtas ang maraming buhay lalo na ang mga mas nangangailangan ng paunang lunas, isagawa ang konsepto ng“triage”. Ang “triage” ay ang pag-aayos ng mga bagay-bagay ayon sa prayoridad. Sa panahon na ito kailangan ang malawak na pang-unawa para maisagawa ang panggagamot. Ipaalam sa mga doktor o nars ang kalagayan ng mga sugatan. Unahin ang mga pasyente na nasa kritikal na kondisyon. Sa oras na ang lindol ay maganap, maraming buhay ang maililigtas kung isasagawa ang panggagamot alinsunod sa konsepto ng“triage”.

① May sunog !! (emergency po)kaji desu (Kyukyu desu)火か

事じ

です(救きゅう

急きゅう

です)。② Nasusunog ang ○○○○○○○○ga moete imasu○○○○が燃

も

えています。③ (Emergency・may sugatan).Kyukyu desu・kega desu(救きゅう

急きゅう

・ケガです)。④ Ang lugar po sa ○○○○Jusho wa ○○○○desu住じゅう

所しょ

は○○○○です。⑤ Ako ay po si ○○○○namae wa ○○○○desu名な

前まえ

は○○○○です。⑥ Malapit po sa ○○○○Mokuhiyo wa ○○○○desu目もく

標ひょう

は○○○○です。⑦ Ang numero ng telepono po ay ○○○○Denwa bango wa ○○○○desu電でん

話わ

番ばん

号ごう

は○○○○です。

18

給水

伝言板 情報

? ??避難場所

◯◯町

4-10. Ang pamumuhay sa emergency shelter

Hindi madali ang pananatili sa emergency shelterKinakailangan ang kooperasyon ng lahat.

4-10-6 Paglikas at pamumuhay ng bukod pa sa “evacuation area”.Ang mga residenteng hindi lumilikas o nanirahan sa “evacuation center” at mas piniling manatili sa mga tolda at

sasakyan ay di kapanipaniwala na makakapamuhay ng maayos. Maaring magdulot ng hindi magandang apekto sa kalusugan, sarili at pamilya sa panantili dito. Noong taong 2004, sa naganap na lindol sa Niigata Ken Chu-etsu, matatandaan na may mga binawian ng buhay sa mga pansamantalang nanirahan sa sasakyan. Dahil sa masikip na espasyo, parehong posisyon o pustura, hindi maiunat na mga paa at iba pa ay naging mahirap ang pagdaloy ng dugo sa baga, utak, at puso na naging sanhi ng pamumuo ng dugo (thrombus). Ang pagkamatay sanhi ng ganitong sitwasyon ay tinatawag na “Economy Class Syndrome”. Laging isaisip ang pangangalaga ng katawan sa pamamagitan ng tamang pagtanggap ng tubig, paggalaw-galaw, at pagsuot ng mga damit na maluwag lalo na sa pagtulog.

① Kung hindi puwedeng tumigil sa sariling bahay dahil ito ay gumuho dulot ng Tsunami o natupok dahil sa sunog, walang suplay ng kuryente, tubig, gas at iba pa.② Kung delikado ang sitwasyon ng bahay dahil sa bantang pagguho ng lupa sanhi ng “after shock”.③ Kung hindi kayang protektahan ang sarili sa sunog, pagguho ng bundok at iba pa.

① Sa lugar na tinitirhan ay importante ang madalas na pakikipag-ugnayan sa grupo ng mga boluntaryo ng “Anti-disater” at iba pa.② Lahat ay sama-sama ang pamumuhay sa emergency shelter kung kaya sundin ang naaayon na regulasyon.③ Kailangan ang kooperasyon at pakikipag-tulungan upang maging maayos ang pananatili sa emergency shelter.④ Bigyan ng pansin ang mga may sakit, may mga kapansanan, matatanda, at mga nagdadalang-tao na nangangailangan ng tulong.

① Makik i ta sa she l ter ang sama-samang impormasyon tungkol sa lindol, pamumuhay at mga suplay ng pagkain.② Dagdag pa rito, maaaring manirahan pansa-mantala ang mga taong hindi puwedeng mamuhay sa kanilang tahanan.

Ang “shelter” ay hindi lang tuluyan ng may mga gumuhong bahay. Ito ay para rin sa mga ang bahay ay hindi naman nasalanta ng husto ngunit hindi na puwedeng tirhan at pamuhayan ng maayos dahil sa walang suplay ng kuryente, tubig, gas,at iba pa. Sila man ay maibibilang rin na biktima kaya kailangang mabigyan din ng oportunidad para sa shelter at makatanggap ng pagkain at iba pa.

4-10-2 Mga dahilan kung bakit dapat lumikas sa emergency shelter.

4-10-3 Apat na alituntunin sa pananatili sa emergency shelter.

4-10-4 Ang impormasyon sa shelter at lugar ng pamumuhay. 4-10-5 Mga taong dapat kalingain

4-10-1 Ang emergency shelterIto ay lugar na pansamantalang tirahan sa panahon ng kalamidad. Ipinaaalam sa mga tao sa pamamagitan ng

“evacuation advisory” ang lugar kung saan dapat lumikas tulad ng mga eskwelahan, mga pampublikong gusali, mga parke at iba pa. Ang mga taong nakatira sa parehong lugar, at mga grupo ng boluntaryong organisasyon sa “Anti-disater” ang nagdedesisyon kung saan dapat lumikas. Ang pansamantalang paglilikasan ay maaari ring sa bawat “area” na may lugar na bukas at mga bakanteng lupa at ibapa.

19 5. K

arag

daga

ng K

aala

man 5-1. Pagsali sa mga gawaing boluntaryo.

Kung mangyayari ang kalamidad, ang mga taong nangangailangan ng espesyal na suporta ay ang mga matatanda, may kapansanan, maysakit, buntis, nagpapasuso, at sanggol. Ang mga dayuhan na hindi masyadong apektado ng kalamidad ay maaaring sumuporta sa mga biktima na nangangailangan ng tulong. May itinakda ang mga siyudad, bayan, at lokal na komunidad na mga “Voluntary Centers” sa panahon ng kalamidad na namamahala sa pagtatayo ng kanlungan o shelter at pamamahagi ng pagkain at tubig. Ang mga dayuhan ay hinihikayat na sumali sa ganitong grupo para sa pag-iinterpret at translasyon.5-1-1 Pagpaparehistro bilang boluntaryoPara sa buong kaalaman sa Niponggo at mga pangaraw-araw na komunikasyon sa Hapon, makipag-

ugnayan sa seksiyon ng pag-aaral ng salita (linguistics) sa Kochi International Association (walang bayad sa pagpaparehistro). Para sa mga dayuhang boluntaryo na nakatanggap ng espesyal na pagsasanay, sila ay may partisipasyon sa biglaang pagkakaroon ng kalamidad hindi lamang para sa interpretasyon at translasyon gayun din sa mga pagsasanay na ginagawa ng una sa probinsiya para sa mga nakatirang dayuhan na nagparehistro.Dagdag pa rito, sila ay maaari ring ipadala ayon sa kahilingan ng ibang probinsiya na masasalanta ng lindol para sa interpretasyon.

5-2. Pagsusuri at pagklasipika sa pinsala ng bahay at iba pa.Ang mga lugar na nakaranas ng matinding pinsala sa bahay ay nagkakaroon ng imbestigasyon. Ang

resulta nito ay nahahati sa (3) tatlong klase;. Una, desisyon sa lawak ng kritikal na bahagi ng bahay. Ikalawa, desisyon sa lawak ng parting napisala at ang huli ang papel ng katibayan sa pag-iimbestiga sa mga apektado ng pinsala.5-2-1 Desisyon sa lawak ng kritikal na bahagi ng bahay.Ang desisyon ay naaayon sa resulta ng ginawang pag-iimbestiga sa mga gusaling nagtamo ng matinding pagkasira pagkatapos ng lindol. Dahil sa “after shock”, ang mga lugar na napagdesisyonang delikado gawa ng pagguho ng bakod, pagbagsak ng mga bintanang salamin, kasama na rin ang mga pasilidad na matutumba at iba pa na dapat isaalang-alang. Ang layunin ng gawaing ito ay upang maiwasan ang karagdagang pinsala na maaaring makaapekto sa buhay ng tao. Ang resulta ay mababatid base sa mga kulay ng istiker na gagamitin matapos ang imbestigasyon.Ang pulang papel o istiker ay para sa lugar na delikado. Ang dilaw na papel o istiker ay para sa lugar kailangan ng espesyal na atensiyon, at ang berde na papel o istiker ay para sa ligtas na lugar. Ang mga papel o istiker na ito ay nakalagay sa mga bahagi ng gusali na madaling makita.

5-2-2 Pag-iimbestiga at katibayan na biktima ng kalamidad.Una ay kailangang ipaalam sa nasasakupang siyudad, bayan, lokal na komunidad kung naging

miserable ang kalagayan ng biktima dulot ng pinsala ng kalamidad base sa pangsariling imbestigasyon. Isinasagawa ito para gamitin sa pag-aplay ng seguro sa lindol at mga benipisyong pangpubliko na maaaring matanggap ng biktima.Ang ikalawang ay ulat na gawa ng mga kawani ng siyudad, bayan at lokal na komunidad tungkol sa pinsala . Kailangan ang imbestigasyon kahit na maliit lamang ang naging pinsala sa bahay. Ang layunin ng prosesong ito ay para siguraduhin ang tunay na lawak ng pinsala at makakuha ng katibayan na biktima.Kahit matindi ang pinsala ayon sa ginawang pangsariling imbestigasyon ay kailangan pa rin itong siyasatin at tiyakin ng mga kinakaukulan.Kung halimbawa ang inulat ng biktima ay hindi tugma at taliwas sa lumabas na imbestigasyon ng kawani ng pamalaan, maaaring mabawasan ang benipisyong maaaring matanggap.

Kahulugan ng istiker.Ang bahay na may pulang papel o istiker ay delikado at bawal ang pumasok.

20

5-3. Mga salita at halimbawang pangungusap na maaring makakatulong at magagamit sa oras ng pag-lindol.

5-3-1 Mga salita

5-3-2 Mga halimbawang pangungusap.

① 地震　(jishin) Lindol

② 震源　(shingen) Kung saan naka pokus ang lindol (epicenter)

③ 津波　(tsunami) Malaking Alon④ 避難　(hinan) paglikas

⑤ 避難勧告　(hinankankoku) nagsasabi kung saan ang ligtas na lugar na dapat pupuntahan

⑥ 避難指示　(hinanshiji) direksiyon ng papunata sa lugar na ligtas⑦ 避難所　(hinanjo) evacuation center⑧ 震度　(shindo) Tindi ng lindol (Seismic intensity)⑨ 余震　(yoshin) pagkatapos ng pangyayari (Aftershock)⑩ 危険　(kiken) delikado⑪ 火事　(kaji) sunog (apoy)⑫ 逃げる　(nigeru) tumakas o lisanin⑬ 揺れる　(yureru) pag-uga o pagyanig⑭ 安否　(anpi) kaligtasan o ligtas⑮ 救助　(kyuujo) tagapagligtas (Rescuer)⑯ 救援物資　(kyuuenbusshi) relief or supply

⑰ 消火　(shouka) pang patay sa sunog (apoy)( Fire extinguishing)

⑱ 断水　(dansui) pagputol sa supply ng tubig⑲ 停電　(teiden) pagputol ng kuryente (brown out)⑳ 警報　(keihou) Alarm㉑ 注意報　(chuuihou) babala (Warning)㉒ 行方不明　(yukuefumei) nawawala㉓ 死者　(shisha) namatay

① ○○に連れて行ってください。( ○○ ni tsureteitte kudasai)Pakidala o samahan po ninyo ako sa lugar ng ○○

② ○○が欲しいです。( ○○ ga hoshii desu)Kailangan ko po ng ○○　Gusto ko po ng ○○

③ ○○が痛いです。( ○○ ga itai desu)Masakit po ang aking ○○

④ 家族が家の中にいます。(kazoku ga ienonaka ni imasu)Ang pamilya ko po ay nasa loob ng bahay.

⑤ ○○語が話せる人を見つけて下さい。( ○○ go ga hanaseruhitoo mitsukete kudasai)Paki hanap po ninyo ako ng taong marunong magsalita ng ○○

⑥ ○○に電話をしてください。( ○○ ni denwa o shite kudasai)Pakitawagan po ninyo si ○○

21

6. P

itong

Che

ck li

sts P

ara

Map

rote

ktah

anan

g A

ting

Sari

li sa

Nan

kai L

indo

l

Sa HP version ng ng bawat Booklet ng Bansa ay may paliwanag na mababasa o maririnig.http://www.kochi-f.co.jp/kia

Information service : Kochi PrefectureCharacter creation and offer /

Inc. YANASE STUDIONagsalin ng Salita : Inoue Alicia /

Kumon MindaIssue / February, 2008 First edition issuePlano at isinagawa ng Kochi InternationalAssociation780-0870 Kochi-chi Honmachi 4-1-37Tel: 088-875-0022Fax: 088-875-4929HP: http://www.kochi-f.co.jp/kiaE-mail: kia@mb.inforyoma.or.jp

Ang pagkopya ng litrato, ilutrasyon, nilalaman at iba pa na walang pahintulot ay

ipinagbabawal.

Nabasa mo na ang nilalaman ng booklet.na ito. Sa palagay ko ay makadaragdag ito sa kaalaman tungkol sa Nankai Lindol upang tayo ay maging handa. Maliit na bagay man ang pitong check list na ito ngunit ito ay isang susi sa pagprotekta sa ating sarili para sa Nankai Lindol. Ipinapakiusap na bilugan ang pitong check list na nasa ibaba at maging handa tayo. Kapag ang ○ ay 3 o mas mababa, ang paghahanda sa Nankai Lindol ay hindi pa sapat.

No. Check item ○・╳ Banggit na pahina

①Alam kung saan ang lugar ng kaligtasan na malapit sa tinitirhan na maaaring puntahan, ang klase ng lakas ng dating ng lindol at kung gaaano ang lebel ng taas ng tubig (baha) na mangyayari.

4 pahina

②Ang sariling bahay na tinitirhan ay mayroong Insurance para sa lindol at may katibayang papeles(tinirahan o itinayo noong 1982).

4 pahina~7 pahina

③ Ang mga kagamitan sa loob ng bahay ay may proteksyon at hindi delikado ang kinalalagyan.

8 pahina~10 pahina

④Napag-usapan ba ninyo ng buong pamilya at napagde-sisyunan kung saan dapat magkita-kita pagkatapos ng lindol, kung saan at sino ang dapat tawagan at kung ano ang dapat gawin kung may biglaang sakuna na magaganap.

10 pahina

⑤ May nakahandang tubig at pagkain sa loob ng tatlong (3) araw o mahigit pa. 11 pahina

⑥ May nakahandang flashlight, “portable radio”, sapatos at iba pa na malapit sa iyong higaan. 12 pahina

⑦ Sumasali sa mga gawain na may kinalaman sa paghahanda para sa maaaring mangyaring sakuna sa lugar na tinitirhan.

12 pahina~13 pahina