34
Publiczne Gimnazjum nr 3 im. Jana Kochanowskiego w Radomiu Zajęcia techniczne Karty ćwiczeń modułu RYSUNEK TECHNICZNY Nazwisko Imię Klasa

RYSUNEK TECHNICZNY - pg3.radom.plpg3.radom.pl/technika/rysunek/calosc.pdf · 1, 2 Omówienie ogólnych założeń programowych techniki. Głównym celem modułu „Rysunek techniczny”

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: RYSUNEK TECHNICZNY - pg3.radom.plpg3.radom.pl/technika/rysunek/calosc.pdf · 1, 2 Omówienie ogólnych założeń programowych techniki. Głównym celem modułu „Rysunek techniczny”

Publiczne Gimnazjum nr 3 im. Jana Kochanowskiego w Radomiu

Zajęcia techniczne

Karty ćwiczeń

modułu

RYSUNEK

TECHNICZNY

Nazwisko

Imię

Klasa

I

m

i

ę

Klasa 1

Page 2: RYSUNEK TECHNICZNY - pg3.radom.plpg3.radom.pl/technika/rysunek/calosc.pdf · 1, 2 Omówienie ogólnych założeń programowych techniki. Głównym celem modułu „Rysunek techniczny”

Kontrakt Dotyczy oceniania uczniów z techniki na module rysunku technicznego.

Po dokładnym omówieniu założeń programowych modułu rysunku technicznego ustala się zasady obowiązujące w pracowni technicznej: usadowienie każdego ucznia wg numeru w dzień-niku lekcyjnym, przestrzeganiu regulaminu pracowni technicznej.

Ponadto: - Uczeń może zgłosić 2 razy w semestrze nieprzygotowanie do lekcji (w tym brak

pracy domowej), ale musi to uczynić przed lekcją. - Ze względu na korelację przedmiotów wymaga się od ucznia znajomości

podstawowych zagadnień, które były omawiane na poszczególnych przedmiotach zwłaszcza matematyki - geometrii.

- Oceny z prac domowych, sprawdzianów uczeń może poprawić jeden raz w przeciągu 2 tygodni od jej otrzymania. Po tym okresie ocena staje się ostateczną.

- Ocena z pracy na lekcji jest oceną zdobytą na konkretnej lekcji, a jej poprawa może nastąpić na innych zajęciach jako druga ocena.

- Uczeń na możliwość otrzymania oceny za uczestnictwo w zajęciach dodatkowych na których realizowane są treści wykraczające poza program.

- Uczeń nieklasyfikowany z powodu nieobecności usprawiedliwionych (długotrwała choroba, hospitalizacja, przypadek losowy), lub uczeń, który otrzymał niedostateczną ocenę końcową, może ją poprawić w czasie egzaminu poprawkowego w terminie wyznaczonym przez dyrektora szkoły.

Każdy uczeń otrzymuje oceny wg następującej skali:

celująca - 6 dostateczna - 3 bardzo dobra - 5 dopuszczająca - 2 dobra - 4 niedostateczna - 1

Każdej ocenie przyporządkowuje się następujący współczynnik:

praca domowa - 2 projekt - 5 praca na lekcji - 3 aktywność - 4 zaj. dodatkowe - 4 Ocenę na koniec semestru i na koniec roku ustala się w systemie procentowym w następujący sposób:

(ocena 1 x współczynnik) + (ocena 2 x współczynnik) + (...) X 100% (ocena max. 1 x współ. 1) + (ocena max. 2 x współ. 2) + (...)

Przelicznik systemu procentowego na ocenę w skali 1 - 6 jest następujący:

0% - 29% niedostateczny 60% - 74% dobry 30% - 44% dopuszczający 75% - 89% bardzo dobry 45% - 59% dostateczny 90% - 100% celujący

Powyższy kontrakt sporządzono na podstawie -„Szkolnego Systemu Oceniania”. Obowiązuje on na module rysunek techniczny

- 2 -

Page 3: RYSUNEK TECHNICZNY - pg3.radom.plpg3.radom.pl/technika/rysunek/calosc.pdf · 1, 2 Omówienie ogólnych założeń programowych techniki. Głównym celem modułu „Rysunek techniczny”

Omówienie ogólnych założeń programowych techniki.

Głównym celem modułu „Rysunek techniczny” jest poznanie zasad

obowiązujących na całym świecie przy konstruowaniu i właściwym czytaniu

rysunków stworzonych dla zrozumienia budowy różnych urządzeń.

Coraz częściej zdarza kupować się rzeczy (w szczególności meble)

w rozłożeniu na czynniki pierwsze. Załączona instrukcja dla wielu osób

jest zupełnie niezrozumiała, dlatego montaż przez fachowców zwiększa im

dodatkowo koszt zakupu.

W skład rysunku technicznego wchodzą różne działy:

- pismo techniczne,

- rzuty prostokątne,

- rysunki złożeniowe,

- wymiarowanie,

- aksonometria,

- przekroje i wiele innych na wyższym poziomie.

Celem pisma technicznego (obowiązującego na każdym module) będzie

poprawienie charakteru pisma.

Ćwiczenie pisma technicznego pozwala nie tylko poprawić czytelność

własnych notatek, ale umożliwia wyrabiać takie cechy charakteru jak:

dokładność, cierpliwość, poczucie estetyki.

Oprócz dwóch tematów przeznaczonych typowo na pismo (dwie oceny: znaki

pisma, regulamin), ćwiczenia wystąpią na każdych zajęciach poprzez

uzupełnianie na „Kartach ćwiczeń” miejsc takich jak: temat zadania,

własne imię i nazwisko, klasa oraz najważniejsze dane tematyczne

(stosując pismo techniczne proste).

Same rysunki na kartach ćwiczeń oceniane będą pod względem

prawidłowego wykonania, zastosowania się do zasad wykonawczych,

dokładności, estetyki, stosowania odpowiedniej grubości linii rysunkowych.

1, 2

- 3 -

Page 4: RYSUNEK TECHNICZNY - pg3.radom.plpg3.radom.pl/technika/rysunek/calosc.pdf · 1, 2 Omówienie ogólnych założeń programowych techniki. Głównym celem modułu „Rysunek techniczny”

Przypomnienie zasad "p i s m a t e c h n i c z n e g o".

Tematyka związana z pismem technicznym znajduje się w programach nauczania przedmiotów ogólnote-

chnicznych w szkole podstawowej, gimnazjum, szkole średniej, w programach szkół zawodowych i uczelni

technicznych. Wychodząc im naprzeciw przekazuję wzory pisma technicznego, które ujmuje nowa norma

obowiązująca od 1 stycznia 1982r.

Nowa norma pisma stosowanego w rysunku technicznym posiada numer: PN-80/N-01606 oraz tytuł: "Rysunek

techniczny - Pismo".

Posiada on większą zgodność z normami międzynarodowymi ISO. Zmian jest sporo. Kształty liter i cyfr podobne

są nieco do pisma komputerowego.

Usunięto zalecane wysokości pisma w zależności od formatów arkuszy.

Zawiera dwa główne rodzaje pisma - rodzaj A oraz rodzaj B.

Na etapie szkoły gimnazjalnej zajmować się będziemy rodzajem typu B i pod kątem prostym z pewnymi

uproszczeniami.

Kształty liter i cyfr według nowej normy wydają się być bardzo skromne, kanciaste.

Litery pisma rodzaju B na siatce pomocniczej

Konstrukcja liter pisma rodzaju A i B oparta jest na pomocniczej siatce

równoległobocznej z tym, że wysokość liter wielkich dla pisma rodzaju A wynosi 14

"kwadracików" (lub rombów przy piśmie pochylonym), czyli 14d, dla pisma rodzaju B wynosi

10d. Zależność między poszczególnymi parametrami wymiarowymi, takimi jak: h, c, b, e i k jest

stała, natomiast między a i g - zmienna (a - zależy od wyglądu sąsiadujących liter, g - od

ich kształtu).

S z e r o k o ś c i r ó ż n y c h l i t e r

A - 7d, a - 5d (stanowi to zasadniczą część litery, choć poszerza się ona o 1d przez

wystający "ogonek"), B - 6d, b - 5d, C - 5d, c - 4d, D - 6d, d - 5d, E - 5d, e - 5d,

F - 5d, f - 4d, G - 6d, g - 5d, H - 6d, h - 5d, I - 1d, i - 1d, J - 4d, j - 3d, K - 6d,

k - 5d, L - 5d, l - 2d, M - 7d, m - 7d, N - 6d, n - 5d, O - 6d, o - 5d, P - 6d, p - 5d,

R - 6d, r - 4d, S - 6d, s - 5d, T - 6d, t - 4d, U - 6d, u - 5d, W - 9d, w - 7d, X - 7d,

x - 5d, Y - 7d, y - 5d, Z - 6d, z - 5d, 1 - 3d, 2 - 5d, 3 - 5d, 4 - 6d, 5 - 5d, 6 - 5d,

7 - 5d, 8 - 5d, 9 - 5d, 0 - 5d

W powyższej analizie zależności parametrów nie uwzględniłem jednego oznaczonego literką f, który jest

przewyższeniem liter i cyfr, przyjęty ze względów optycznych. Na tym etapie nauki możemy go pominąć.

3d

10d

7d

a g d

c

h

d

k

3,4

- 4 -

Oznaczenia literowe:

h - wysokość liter wielkich i cyfr (10d)

c - wysokość liter małych (7d)

a - odstęp między literami i cyframi

(wacha się od 1 do 2d)

b - odstęp między wierszami (między

podstawami liter wielkich - 17d)

d - grubość linii pisma

g - szerokość liter (dla różnych liter inna)

k - różnica wysokości między literami wiel-

kimi i małymi oraz pomiędzy podsta-

wami liter a literami przeciągniętymi

w dół (3d)

Page 5: RYSUNEK TECHNICZNY - pg3.radom.plpg3.radom.pl/technika/rysunek/calosc.pdf · 1, 2 Omówienie ogólnych założeń programowych techniki. Głównym celem modułu „Rysunek techniczny”

Ćwiczenie 1

Uzupełnij ołówkiem literki i cyfry pisma prostego w poziomie stosując odstępy jak we wzorze.

AA aa BB bb CC cc DD dd EE ee FF ff GG gg HH hh II ii JJ jj KK kk LL ll ŁŁ łł MM

- 5 -

Page 6: RYSUNEK TECHNICZNY - pg3.radom.plpg3.radom.pl/technika/rysunek/calosc.pdf · 1, 2 Omówienie ogólnych założeń programowych techniki. Głównym celem modułu „Rysunek techniczny”

mm NN nn OO oo PP pp RR rr SS ss TT tt UU uu WW ww YY yy ZZ zz 11 22 33 44 55 66 77 88 99 00

-6 -

Nazwisko Imię klasa nr dz.

Page 7: RYSUNEK TECHNICZNY - pg3.radom.plpg3.radom.pl/technika/rysunek/calosc.pdf · 1, 2 Omówienie ogólnych założeń programowych techniki. Głównym celem modułu „Rysunek techniczny”

Ćwiczenie z zakresu pisma technicznego. Regulamin

pracowni technicznej oraz zasady bezpieczeństwa

na module rysunku technicznego.

REGULAMIN PRACOWNI TECHNICZNEJ

1. Każdy uczeń posiada wyznaczone miejsce pracy, którego bez zgody

lub polecenia nauczyciela zmieniać nie może.

2. Uczeń pracuje zgodnie z przepisami BHP i instrukcjami obsługi narzę-

dzi i urządzeń, w tym komputera.

3. W trakcie wykonywania zadań wszyscy korzystają z różnych źródeł

wiedzy.

4. Posługując się komputerem uczniowie przestrzegają zasad

korzystania z licencjonowanego oprogramowania.

5. Każdy użytkownik komputera potrafi uszanować pracę innych, m.in.

nie usuwa plików i nie kopiuje ich bez zgody autora lub nauczyciela.

6. Uczniowie podejmują prace indywidualne lub zespołowe.

7. Na zajęciach uczniowie poszukują własnych rozwiązań projektowych.

8. Za ład i porządek na stanowisku pracy odpowiedzialni są pracujący

przy nim uczniowie.

9. Za ład i porządek całej pracowni odpowiedzialni są kolejno

wyznaczani dyżurni.

Podpis ucznia

Ćwiczenie 2

Przepisz regulamin pracowni technicznej stosując się do zasad pisma technicznego.

Cyfry i pierwsze litery punktów są już wyznaczone .

REGULAMIN PRACOWNI TECHNICZNEJ

1. Każdy uczeń posiada wyznaczone miejsce

pracy, którego bez zgody lub polecenia

nauczyciela zmieniać nie może.

2. Uczeń pracuje zgodnie z przepisami BHP

i instrukcjami obsługi narzędzi i urzą-

dzeń, w tym komputera.

5,6

- 7 -

Page 8: RYSUNEK TECHNICZNY - pg3.radom.plpg3.radom.pl/technika/rysunek/calosc.pdf · 1, 2 Omówienie ogólnych założeń programowych techniki. Głównym celem modułu „Rysunek techniczny”

3. W trakcie wykonywania zadań wszyscy

korzystają z różnych źródeł wiedzy.

4. Posługując się komputerem uczniowie

przestrzegają zasad korzystania

z licencjonowanego oprogramowania.

5. Każdy użytkownik komputera potrafi

uszanować pracę innych, m.in. nie usuwa

plików i nie kopiuje ich bez zgody autora

lub nauczyciela.

6. Uczniowie podejmują prace indywidualne

lub zespołowe.

7. Na zajęciach uczniowie poszukują wła-

snych rozwiązań projektowych.

8. Za ład i porządek na stanowisku pracy

odpowiedzialni są pracujący przy nim

uczniowie.

9. Za ład i porządek całej pracowni odpo-

wiedzialni są kolejno wyznaczani dyżurni.

- 8 -

Nazwisko Imię klasa nr dz.

Page 9: RYSUNEK TECHNICZNY - pg3.radom.plpg3.radom.pl/technika/rysunek/calosc.pdf · 1, 2 Omówienie ogólnych założeń programowych techniki. Głównym celem modułu „Rysunek techniczny”

Przypomnienie zasad powstawania rzutów prostokątnych.

R o l a r y s u n k u w t e c h n i c e

Rysunek techniczny to specjalny rodzaj rysunku wykonywanego według ustalonych

zasad i przepisów. Dzięki zwięzłemu i przejrzystemu wyrażaniu kształtów i wymiarów

rysunek techniczny dokładnie wskazuje, jak ma wyglądać część maszyny lub cały

przedmiot po wykonaniu oraz informuje, jak należy przygotować się do jego wykonania.

Określa on również budowę i zasadę działania maszyn, przyrządów, urządzeń

produkcyjnych, lepiej niż najdoskonalszy opis słowny. Z tych też względów rysunek

techniczny stał się powszechnym i niezbędnym środkiem porozumiewania się

pracowników zatrudnionych w procesie produkcyjnym. Dla każdego technika rysunek

techniczny stanowi ważny dział wiedzy, dzięki której możliwe jest przekazywanie myśli

naukowo-technicznej w postaci projektu maszyny lub jej doskonalenia, usprawnienia

organizacji produkcji itp. Aby jednak mógł być łatwo i jednoznacznie zrozumiały, musi

być jasny i prosty, a ponadto zawierać wszystkie informacje potrzebne jego

użytkownikom.

Jasność i czytelność rysunku technicznego uzyskuje się przez prawidłowe

rozmieszczenie poszczególnych części rysunku na arkuszu, prostotę zaś osiąga się

głównie przez stosowanie umownych znaków i linii, zastępujących trudne do

narysowania fragmenty budowy przedmiotu. Znajomość tych znaków jest podstawą

jednoznacznego rozumienia rysunku. Poprzez nauczanie rysunku technicznego, jesteśmy

w stanie kształtować w znacznym stopniu, takie cechy osobościowe jak: dokładność,

cierpliwość, poczucie estetyki, zdolność logicznego myślenia.

R o d z a j e r y s u n k ó w t e c h n i c z n y c h

Ze względu na sposób wykonania rysunki dzieli się na dwie grupy: 1) rysunki szkicowe, wykonywane odręcznie,

2) rysunki techniczne, wykonywane przy użyciu przyborów.

Ze względu na przeznaczenie rysunku rozróżnia się: 1) rysunki poglądowe, odtwarzające w sposób obrazowy tylko najistotniejsze cechy

przedmiotu,

2) rysunki schematyczne, czyli bardzo uproszczone, przedstawiające tylko samą

zasadę działania lub budowy maszyny lub urządzenia,

3) rysunki konstrukcyjne, odtwarzające dokładnie kształt i wymiary przedmiotu.

Rysunki konstrukcyjne dzielą się z kolei na dwa zasadnicze rodzaje:

a) rysunki złożeniowe, przedstawiające całość mechanizmu, aparatu, maszyny czy

innego urządzenia w stanie zmontowanym,

b) rysunki wykonawcze poszczególnych części, zawierające wszystkie dane potrzebne

do wykonania narysowanego przedmiotu.

- 9 -

7, 8

Page 10: RYSUNEK TECHNICZNY - pg3.radom.plpg3.radom.pl/technika/rysunek/calosc.pdf · 1, 2 Omówienie ogólnych założeń programowych techniki. Głównym celem modułu „Rysunek techniczny”

F o r m a t y a r k u s z y r y s u n k o w y c h

Za podstawowy format papieru rysunkowego przyjęto arkusz o wymiarach 210 X

297 mm, oznaczając go symbolem A4. Formaty o większych rozmiarach uzyskuje się

przez powiększenie formatu podstawowego 2, 4, 8 i 16 razy, zaś arkusze mniejsze -

w wyjątkowych przypadkach - przez podział arkusza A4 na połowy.

Arkusze większe od podstawowego mają oznaczenia: A3, A2, A1 i A0, natomiast

arkusz mniejszy - A5.

Każdy arkusz powinien mieć o b r a m o w a n i e ograniczające pole

przeznaczone na rysunek. Odległość obramowania od krawędzi arkusza powinna

wynosić od 7 do 10 mm. W prawym dolnym rogu arkusza umieszcza się t a b l i -

c z k ę r y s u n k o w ą, zawierającą miejsca na wpisanie nazwy przedmiotu, numeru

rysunku, nazwy instytucji, w której rysunek został wykonany itp.

210

841

594

297

A4

A2

A3

A5

A5

A1

Tabliczka

- 10 -

Page 11: RYSUNEK TECHNICZNY - pg3.radom.plpg3.radom.pl/technika/rysunek/calosc.pdf · 1, 2 Omówienie ogólnych założeń programowych techniki. Głównym celem modułu „Rysunek techniczny”

R o d z a j e i g r u b o ś c i l i n i i r y s u n k o w y c h

Spośród wielu stosowanych na rysunkach rodzajów linii najczęściej używane są:

a) l i n i a c i ą g ł a g r u b a - do rysowania widocznych krawędzi

i zarysów przedmiotów;

b) l i n i a k r e s k o w a c i e n k a - do rysowania niewidocznych kra-

wędzi i zarysów;

c) l i n i a p u n k t o w a c i e n k a - do rysowania osi i płaszczyzn

symetrii przedmiotów;

d) l i n i a c i ą g ł a c i e n k a - do rysowania linii wymiarowych

i pomocniczych.

U ż y w a n i e o ł ó w k ó w

Dorysowania używa się zwykle ołówków o oznaczeniach: 4H, 3H, 2H, H, HB, z któ-

rych 4H jest najtwardszy, a HB najbardziej miękki (B - black - czarny, H - hard -

twardy). Ołówka typu B w zasadzie nie używamy ze względu na to, że jako ołówek

miękki powoduje zabrudzenia rysunków. Ołówki typu H służą do rysowania cienkich linii,

a ołówek HB do wyciągania rysunku na gotowo. Ołówki powinny być zawsze dobrze

zaostrzone na pilniczku o drobnym nacięciu lub papierze ściernym.

P o d z i a ł k i s t o s o w a n e n a r y s u n k a c h

Przy wykonywaniu rysunków technicznych przedmiotów najlepiej jest, gdy można je

narysować w wielkości naturalnej. Nie zawsze jest to możliwe. Niekiedy przedmiot jest

zbyt duży i należy go na rysunku zmniejszyć i odwrotnie.

P o d z i a ł k a oznacza stosunek wymiarów liniowych przedmiotu na rysunku do jego

wymiarów rzeczywistych. Pierwsza liczba oznacza rozmiar rysunku, druga zaś rozmiar

przedmiotu. Jeżeli pierwsza liczba jest większa od drugiej, wówczas rysunek jest

większy od przedmiotu rzeczywistego ( 2 : 1 -rys. dwa razy większy ). Jeżeli druga

liczba jest większa od pierwszej - rysunek pomniejszony ( 1 : 2 - rys. dwa razy

mniejszy od przedmiotu ). Jeżeli obie liczby są równe ( 1 : 1), wymiary znajdujące się na

rysunku są zgodne z wymiarami rzeczywistymi przedmiotu.

P r z y b o r y d o r y s o w a n i a

Wśród specjalistycznych przyborów znajdują się takie jak: rysownice,

przykładnice, ekierki, cyrkle, zerowniki, grafiony, linijki z podziałką milimetrową,

kątomierze, krzywiki, piórka kreślarskie, pióra "Redis", lejki, wzorniki itp.

Do naszych celów będziemy używać jedynie niektórych z nich, a mianowicie: ekierki -

dwa rodzaje (pierwsza - o kątach 300, 60

0, 90

0, druga - 45

0, 45

0, 90

0 ),linijka z podziałką

milimetrową - o długości 30 cm, cyrkiel - z możliwością wymiany ołówka (najlepiej

najprostszy metalowy), kątomierz, a w późniejszym etapie krzywik.

- 11 -

Page 12: RYSUNEK TECHNICZNY - pg3.radom.plpg3.radom.pl/technika/rysunek/calosc.pdf · 1, 2 Omówienie ogólnych założeń programowych techniki. Głównym celem modułu „Rysunek techniczny”

R z u t y p r o s t o k ą t n e Jednym z rodzajów rysunku technicznego są rzuty prostokątne - oglądanie przedmiotu

z trzech stron - w kierunku prostopadłych do siebie płaszczyzn. Patrząc w ten sposób widzimy

każdą stronę oddzielnie w rzeczywistych nie zdeformowanych wymiarach.

W celu uzyskania tych widoków na jednej płaszczyźnie musimy je "wyprostować", wcześniej

rozcinając jedną z krawędzi. Po wyprostowaniu krawędzi y będzie występować w dwóch

miejscach oddalonych od siebie o kąt 900. Każdy punkt znajdujący się na jednej osi (krawędzi)

ma swój odpowiednik na drugiej.

Rozchylając III płaszczyznę wokół osi Z, możemy w charakterystycznych punktach

przyłożyć ołówek i na powiększonej II płaszczyźnie odrysują się nam ćwierć okręgi, które będą

pomocne w określeniu położenia wspólnych punktów na dwóch osiach Y.

Płaszczyznę II rozchylamy wokół osi X i nowopowstałej osi Y. W ten sposób widok przedmiotu

na trzech płaszczyznach prostopadłych otrzymujemy na jednej płaszczyźnie.

Z I

X

I

I

I

Y I

I

X Y

Y II

I Z II

I

Musimy pamiętać o odległo-

ściach widoków od odpowiednich

osi. Na I i II płaszczyźnie jest

jednakowa odległość od osi ZY;

na I i III płaszczyźnie jednakowa

odległość jest od osi XY; na III

płaszczyźnie odległość od osi Z

jest jednakowa jak na II pła-

szczyźnie od osi X. Do prawi-

dłowego umiejscowienia rzutów,

niezbędne będą tu linie Pomo-

cnicze, którymi możemy łączyć

charakterystyczne punkty, two-

rząc w ten sposób zamknięty

krąg tzw. siatkę.

- 12 -

X

Y

Y

III Z

II

I

Page 13: RYSUNEK TECHNICZNY - pg3.radom.plpg3.radom.pl/technika/rysunek/calosc.pdf · 1, 2 Omówienie ogólnych założeń programowych techniki. Głównym celem modułu „Rysunek techniczny”

Ćwiczenie

Narysuj w rzutach prostokątnych bryłę, która posiada trzy

osie symetrii.

- 13 -

X

Y

Y

III Z

II

I

Page 14: RYSUNEK TECHNICZNY - pg3.radom.plpg3.radom.pl/technika/rysunek/calosc.pdf · 1, 2 Omówienie ogólnych założeń programowych techniki. Głównym celem modułu „Rysunek techniczny”

Ćwiczenie

Narysuj w rzutach prostokątnych bryłę, która jest symetryczna

w pionie. Podane są dwie osie symetrii.

- 14 -

X

Y

Y

III Z

II

I

Page 15: RYSUNEK TECHNICZNY - pg3.radom.plpg3.radom.pl/technika/rysunek/calosc.pdf · 1, 2 Omówienie ogólnych założeń programowych techniki. Głównym celem modułu „Rysunek techniczny”

Ćwiczenie

Narysuj w rzutach prostokątnych bryłę, która posiada jedną

oś symetrii.

- 15 -

X

Y

Y

III Z

II

I

Page 16: RYSUNEK TECHNICZNY - pg3.radom.plpg3.radom.pl/technika/rysunek/calosc.pdf · 1, 2 Omówienie ogólnych założeń programowych techniki. Głównym celem modułu „Rysunek techniczny”

Ćwiczenie

Narysuj w rzutach prostokątnych bryłę, która jest symetryczna

w pionie. Podane są dwie osie symetrii.

- 16 -

X

Y

Y

III Z

II

I

Page 17: RYSUNEK TECHNICZNY - pg3.radom.plpg3.radom.pl/technika/rysunek/calosc.pdf · 1, 2 Omówienie ogólnych założeń programowych techniki. Głównym celem modułu „Rysunek techniczny”

Ćwiczenie

Narysuj w rzutach prostokątnych bryłę, która posiada jedną

oś symetrii.

- 17 -

X

Y

Y

III Z

II

I

Page 18: RYSUNEK TECHNICZNY - pg3.radom.plpg3.radom.pl/technika/rysunek/calosc.pdf · 1, 2 Omówienie ogólnych założeń programowych techniki. Głównym celem modułu „Rysunek techniczny”

Ćwiczenie

Narysuj w rzutach prostokątnych bryłę, która posiada trzy

osie symetrii.

- 18 -

X

Y

Y

III Z

II

I

Page 19: RYSUNEK TECHNICZNY - pg3.radom.plpg3.radom.pl/technika/rysunek/calosc.pdf · 1, 2 Omówienie ogólnych założeń programowych techniki. Głównym celem modułu „Rysunek techniczny”

Wprowadzenie do rzutów aksonometrycznych

Rzuty aksonometryczne (słowo aksonometryczny pochodzi z greckiego

akson - oś i metreo - mierzę) odwzorowują kształt przedmiotu w jednym

rzucie, przedstawiając jego trzy podstawowe wymiary (wysokość, szero-

kość i głębokość) na jednej płaszczyźnie zwanej rzutnią aksonometryczną.

Zasady tworzenia takich rysunków zbliżone są do zasad obowiązu-

jących w plastyce, a ściśle mówiąc - w perspektywie.

Możemy porównać perspektywę zbieżną do jednego punktu - w rysun-

ku technicznym zwaną - dimetrią , oraz perspektywę zbieżną do dwóch

punktów - w rysunku technicznym zwaną - izometrią.

Każdą bryłę złożoną możemy rozbić na bryły proste. Chcąc uzyskać

rzuty brył złożonych, musimy rysować konstrukcje brył prostych, odpo-

wiednio ”doklejając je do siebie (pamiętamy o siatce konstrukcyjnej, bez

której nie będziemy mogli prawidłowo wyznaczyć umiejscowienia poszcze-

gólnych brył prostych).

Poniższe rysunki przedstawiają odpowiednio porównanie rysunków

plastycznych do rysunków technicznych.

Perspektywa zbieżna do 2 pkt. Perspektywa zbieżna do 1 pkt.

Dimetria

Izometria

15, 16

- 19 -

Page 20: RYSUNEK TECHNICZNY - pg3.radom.plpg3.radom.pl/technika/rysunek/calosc.pdf · 1, 2 Omówienie ogólnych założeń programowych techniki. Głównym celem modułu „Rysunek techniczny”

Izometria

LIN

IA

H

OR

YZ

ON

TU

- 2

0 -

Perspektywa z

bie

żna d

o 2

pkt.

Perspektywa z

bie

żna d

o 1

pkt.

Dim

etria

Wykorzystują

c l

inie

pomocnic

ze, stwórz k

onstrukcję

podobną d

o w

zoru t

ak, aby z

arys b

ryły z

nacząco o

dróżnia

ł s

ię o

d l

inii p

omocnic

zych.

(dla

ułatwie

nia

zaznaczone s

ą w

szystkie

kontury p

ionowe)

Izometria

Page 21: RYSUNEK TECHNICZNY - pg3.radom.plpg3.radom.pl/technika/rysunek/calosc.pdf · 1, 2 Omówienie ogólnych założeń programowych techniki. Głównym celem modułu „Rysunek techniczny”

- 21 -

R1

R2

R

Page 22: RYSUNEK TECHNICZNY - pg3.radom.plpg3.radom.pl/technika/rysunek/calosc.pdf · 1, 2 Omówienie ogólnych założeń programowych techniki. Głównym celem modułu „Rysunek techniczny”

- 22 -

R1

R2

R

Page 23: RYSUNEK TECHNICZNY - pg3.radom.plpg3.radom.pl/technika/rysunek/calosc.pdf · 1, 2 Omówienie ogólnych założeń programowych techniki. Głównym celem modułu „Rysunek techniczny”

- 23 -

R1

R2

R

Page 24: RYSUNEK TECHNICZNY - pg3.radom.plpg3.radom.pl/technika/rysunek/calosc.pdf · 1, 2 Omówienie ogólnych założeń programowych techniki. Głównym celem modułu „Rysunek techniczny”

- 24 -

R1

R2

R

Page 25: RYSUNEK TECHNICZNY - pg3.radom.plpg3.radom.pl/technika/rysunek/calosc.pdf · 1, 2 Omówienie ogólnych założeń programowych techniki. Głównym celem modułu „Rysunek techniczny”

- 25 -

R1

R2

R

Page 26: RYSUNEK TECHNICZNY - pg3.radom.plpg3.radom.pl/technika/rysunek/calosc.pdf · 1, 2 Omówienie ogólnych założeń programowych techniki. Głównym celem modułu „Rysunek techniczny”

- 26 -

Page 27: RYSUNEK TECHNICZNY - pg3.radom.plpg3.radom.pl/technika/rysunek/calosc.pdf · 1, 2 Omówienie ogólnych założeń programowych techniki. Głównym celem modułu „Rysunek techniczny”

- 27 -

Page 28: RYSUNEK TECHNICZNY - pg3.radom.plpg3.radom.pl/technika/rysunek/calosc.pdf · 1, 2 Omówienie ogólnych założeń programowych techniki. Głównym celem modułu „Rysunek techniczny”

- 28 -

Page 29: RYSUNEK TECHNICZNY - pg3.radom.plpg3.radom.pl/technika/rysunek/calosc.pdf · 1, 2 Omówienie ogólnych założeń programowych techniki. Głównym celem modułu „Rysunek techniczny”

- 29 -

Page 30: RYSUNEK TECHNICZNY - pg3.radom.plpg3.radom.pl/technika/rysunek/calosc.pdf · 1, 2 Omówienie ogólnych założeń programowych techniki. Głównym celem modułu „Rysunek techniczny”

- 30 -

Page 31: RYSUNEK TECHNICZNY - pg3.radom.plpg3.radom.pl/technika/rysunek/calosc.pdf · 1, 2 Omówienie ogólnych założeń programowych techniki. Głównym celem modułu „Rysunek techniczny”

Omówienie zasad wymiarowania w rysunku technicznym.

Przystępując do wymiarowania rysunku technicznego należy wczuć się w rolę osoby, która na jego

podstawie będzie wykonywać dany przedmiot. Trzeba zadbać o to, aby nie zabrakło żadnego

z potrzebnych wymiarów i aby można je było jak najłatwiej odmierzyć na materiale podczas obróbki.

Ułatwi to w znacznym stopniu znajomość podstawowych zasad wymiarowania.

Podstawowe zasady wymiarowania w rysunku technicznym dotyczą:

Strzałki wymiarowe

Groty rysuje się krótkimi, cienkimi liniami

tworzącymi ostrze. Grot może być otwarty,

zamknięty lub zamknięty i zaczerniony,

natomiast ostrze grota może mieć dowolny kąt

rozwarcia, zawarty w przedziale 15 - 90°.

Prawidłowy kształt grotów przedstawia Rys. c.

Długość grota powinna wynosić 6-8 grubości

linii zarysu przedmiotu, lecz nie mniej niż 2,5 mm.

Groty powinny być zaczernione. Na szkicach

odręcznych dopuszcza się stosowanie grotów

niezaczernionych. Długość grotów powinna być

jednakowa dla wszystkich wymiarów na rysunku.

Zasadniczo ostrza grotów powinny dotykać od

wewnątrz linii, między którymi wymiar podajemy

(Rys. a). Przy podawaniu małych wymiarów groty

można umieszczać na zewnątrz tych linii, na

przedłużeniach linii wymiarowej (Rys. b).

Dopuszcza się zastępowanie grotów cienkimi

kreskami o długości co najmniej 3,5mm,

nachylonymi pod kątem 45° do linii wymiarowej

(Rys. 1e).

Linie wymiarowe i strzałki: a) ze strzałkami wewnątrz,

b) ze strzałkami na zewnątrz, c) kształt grota,

d) początek linii wymiarowej, e) ukośne kreski

zastępujące groty, f) kropka zastępująca dwa groty.

Liczby wymiarowe pisze się nad liniami wymiarowymi

w odległości 0,5 - 1,5 mm od nich, mniej więcej na

środku (rys. a). Unikać jednak należy umieszczania

liczb wymiarowych dokładnie jedną nad drugą (rys. b).

Jeżeli linia wymiarowa jest krótka, to liczbę

wymiarową można napisać nad jej przedłużeniem

w zasadzie z prawej strony (rys. c).

Na wszystkich rysunkach wykonanych na jednym

arkuszu liczby wymiarowe powinny mieć jednakową

wysokość, niezależnie od wielkości rzutów i wartości

wymiarów.

Liczby wymiarowe małych wymiarów pisze się gdy

brak jest miejsca – nad liniami odniesienia (rys. d, e).

Należy unikać umieszczania liczb wymiarowych na

liniach zarysu przedmiotu, osiach i liniach

kreskowania przekrojów. Wymiary powinny być tak

rozmieszczone, żeby jak najwięcej z nich można było

odczytać patrząc na rysunek od dołu lub od prawej

strony.

Umieszczanie liczb wymiarowych:

a), b) nad linią wymiarową,

c) nad przedłużeniem linii wymiarowej,

d), e) częściowo nad liniami odniesienia.

25, 26

- 31 -

Page 32: RYSUNEK TECHNICZNY - pg3.radom.plpg3.radom.pl/technika/rysunek/calosc.pdf · 1, 2 Omówienie ogólnych założeń programowych techniki. Głównym celem modułu „Rysunek techniczny”

Zasada wymiarów koniecznych

Zawsze podajemy wymiary gabarytowe

(zewnętrzne). Wymiary mniejsze rysujemy bliżej

rzutu przedmiotu.

Zawsze podajemy tylko tyle i takich wymiarów

które są niezbędne do jednoznacznego

określenia wymiarowego przedmiotu.

Każdy wymiar na rysunku powinien dawać się

odmierzyć na przedmiocie w czasie wykonywania

czynności obróbkowych.

Zasada niepowtarzania wymiarów

Wymiarów nie należy nigdy powtarzać ani na

tym samym rzucie, ani na różnych rzutach tego

samego przedmiotu.

Każdy wymiar powinien być podany na rysunku

tylko raz i to w miejscu, w którym jest on

najbardziej zrozumiały, łatwy do odszukania

i potrzebny ze względu na przebieg obróbki.

Zasada niezamykania łańcuchów wymiarowych

Łańcuchy wymiarowe stanowią szereg kolejnych

wymiarów równoległych (tzw. łańcuchy wymiarowe

proste - rys. 1) lub dowolnie skierowanych (tzw.

łańcuchy wymiarowe złożone - rys. 2)

W obu rodzajach łańcuchów nie należy

wpisywać wszystkich wymiarów, gdyż łańcuch

zamknięty zawiera wymiary zbędne wynikające

z innych wymiarów. Łańcuchy wymiarowe

powinny więc pozostać otwarte, przy czym

pomija się wymiar najmniej ważny.

- 32 -

Page 33: RYSUNEK TECHNICZNY - pg3.radom.plpg3.radom.pl/technika/rysunek/calosc.pdf · 1, 2 Omówienie ogólnych założeń programowych techniki. Głównym celem modułu „Rysunek techniczny”

Przykład prawidłowego zwymiarowania przedmiotu

na rysunku.

Ten rysunek został zwymiarowany zgodnie

z przedstawionymi wcześniej zasadami:

przy pomocy linii pomocniczych większość

linii wymiarowych umieszczono na zewnątrz

przedmiotu, co zwiększa przejrzystość

rysunku,

wymiary krótsze podane są bliżej krawędzi

przedmiotu niż wymiary dłuższe, dzięki

czemu unikamy przecinania się linii

wymiarowych,

większość wymiarów zgrupowana jest na

rzucie głównym,

żaden wymiar nie został powtórzony,

liczby wymiarowe określają wymiary w mm,

ale nazwa jednostki na rysunku jest

pomijana.

Tak zwymiarowany rysunek jest dla wykonawcy

czytelny i przejrzysty.

Błędy najczęściej popełniane przy wymiarowaniu.

Na rysunku obok podczas wymiarowania

popełniono szereg błędów:

linie wymiarowe przecinają się, a jest to

niedozwolone,

nie wszędzie są wpisane liczby wymiarowe,

na jednej z linii wymiarowych brakuje grotu

strzałki,

liczba wymiarowa (60) jest rozdzielona linią

wymiarową,

na rzucie poziomym (z góry) powtórzone

zostały wymiary, które są już zaznaczone

na rzucie pionowym (głównym).

Niezastosowanie ogólnych i podstawowych zasad

wymiarowania spowodowało, że rysunek jest mało

czytelny i nie przekazuje w sposób jednoznaczny

wszystkich informacji o przedmiocie.

- 33 -

Page 34: RYSUNEK TECHNICZNY - pg3.radom.plpg3.radom.pl/technika/rysunek/calosc.pdf · 1, 2 Omówienie ogólnych założeń programowych techniki. Głównym celem modułu „Rysunek techniczny”

Rozmieszczanie wymiarów równoległych: a) błędne,

b) prawidłowe.

Wymiarowanie średnic.

Ćwiczenie: zwymiaruj niżej przedstawiony rysunek. (na narysowanych odcinkach narysuj obustronnie groty strzałek wymiarowych) .

- 34 -

3

1