Rolnictwo ekologiczne - wrir.wzp.pl · łąki trwałe i pastwiska, rośliny na nawóz zielony, poplony Produkcja zwierzęca: krowy mleczne długowiecznerasy HF – ... Prezentacja

Rolnictwo ekologicznew województwie zachodniopomorskim

pierwsze spotkanie eksperckie z cyklu„Z Marszałkiem o rolnictwie”

Dr inż. Jarosław Rzepa

Urząd Marszałkowski Województwa Zachodniopomorskiego

Szczecin, 30 marca 2011 r.

1

Czy

rolnictwo ekologiczne

to

działalnośd niszowa

dla hobbystów?

2

3

Źródło: Opracowanie własne - Urząd Marszałkowski WZ, WRiOŚ na bazie danych GIJHARS

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010

powierzchnia gosp. 1 1 1 1 1 1 1 1

ilośd gospodarstw 9 9 8 6 5 5 4 1

ilośd przetwórni 4 3 5 6 6 7 4 6

1

3

5

7

9

11

mie

jsce

w k

raju

Rolnictwo ekologiczne województwazachodniopomorskiego na tle Polski

4


2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010

WZ 0,9% 1,4% 2,7% 4,1% 5,8% 5,4% 6,9% 10,8%

PL 0,4% 0,6% 1,0% 1,4% 1,8% 1,9% 2,3% 3,2%

0,0%

2,0%

4,0%

6,0%

8,0%

10,0%

12,0%

Ud

ział

pro

cen

tow

y

Udział powierzchni ekologicznych upraw rolnych w użytkach rolnych w użytkowaniu

5


2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010

ilość gosp. [szt] 85 176 404 678 1 059 1 396 1 621 2 373

udział w kraju [%] 3,7% 4,7% 5,6% 7,4% 8,9% 9,4% 9,5% 11,5%

0,0%

2,0%

4,0%

6,0%

8,0%

10,0%

12,0%

14,0%

0

500

1 000

1 500

2 000

2 500

ud

zia

ł w

kra

ju [%

]

Lic

zb

ag

os

po

da

rstw

[s

zt]

Liczba gospodarstw ekologicznychw województwie zachodniopomorskim

6Źródło: Opracowanie własne - Urząd Marszałkowski WZ, WRiOŚ na bazie danych GIJHARS

2005 2006 2007 2008 2009 2010

pozostałe 205 308 493 641 770 1031

p. świdwioski 42 61 107 124 138 205

p. szczecinecki 53 88 118 152 219 320

p. koszalioski 38 62 87 124 155 212

p. goleniowski 22 42 94 140 168 213

p. drawski 44 128 172 229 263 407

0

500

1000

1500

2000

2500

3000

licz

ba

pro

du

cen

tów

Liderzy rolnictwa ekologicznegow województwie zachodniopomorskim


2005 2006 2007 2008 2009 2010

p. drawski 44 128 172 229 263 407

p. goleniowski 22 42 94 140 168 213

p. koszalioski 38 62 87 124 155 212

p. szczecinecki 53 88 118 152 219 320

p. świdwioski 42 61 107 124 138 205

pozostałe pow. 205 308 493 641 770 1031

0

200

400

600

800

1000

1200

licz

ba

pro

du

cen

tów

Liderzy rolnictwa ekologicznegow województwie zachodniopomorskim

8


2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010

powierzchnia [tys. ha] 9,5 15,5 28,1 42,4 59,1 54,2 69,0 108,0

udział w kraju [%] 15,5% 14,8% 16,9% 18,6% 20,6% 17,2% 18,8% 20,6%

0,0%

5,0%

10,0%

15,0%

20,0%

25,0%

0,0

20,0

40,0

60,0

80,0

100,0

120,0

ud

zia

ł w

kra

ju [%

]

po

wie

rzch

nia

[ty

s.

ha]

Powierzchnia gospodarstw ekologicznychw województwie zachodniopomorskim


2005 2006 2007 2008 2009 2010

pozostałe 13138 13912 30194 30752 39417 48083

świdwioski 2179 2514 3972 4037 3914 7638

szczecinecki 3989 3500 7559 6502 8716 12733

koszalioski 1658 2567 3205 3551 4668 6650

goleniowski 1985 1482 5531 5271 5479 7934

drawski 4016 6410 8531 5956 6237 12871

0

10000

20000

30000

40000

50000

60000

70000

80000

90000

100000

Po

wie

rzch

nia

go

spo

dar

stw

[h

a]

Powierzchnia gospodarstw ekologicznych

w województwie zachodniopomorskim


2005 2006 2007 2008 2009 2010

drawski 4016 6410 8531 5956 6237 12871

goleniowski 1985 1482 5531 5271 5479 7934

koszalioski 1658 2567 3205 3551 4668 6650

szczecinecki 3989 3500 7559 6502 8716 12733

świdwioski 2179 2514 3972 4037 3914 7638

pozostałe 13138 13912 30194 30752 39417 48083

05000

100001500020000250003000035000400004500050000

Po

wie

rzch

nia

go

spo

dar

stw

[h

a]

Powierzchnia gospodarstw ekologicznychw województwie zachodniopomorskim


2005 2006 2007 2008 2009 2010

pozostałe (w tym orzechy) 1489 493 2730 5657 557 15992

warzywa 66 30 289 349 1783 429

upr. sadown. i jagodowe 698 3956 14182 488 582 4892

rośl. przem. 1359 1233 7435 1443 1248 1701

rośl. na pasze 5603 9422 5629 4504 5294 22696

zboża 7070 5770 9028 9618 13377 15930

pastwiska i łąki 10680 9481 19699 34010 45590 34269

0

20000

40000

60000

80000

100000

120000

po

wie

rzch

nia

up

raw

[ha]

Struktura gospodarstw ekologicznych



2005 2006 2007 2008 2009 2010

pastwiska i łąki 10680 9481 19699 34010 45590 34269

zboża 7070 5770 9028 9618 13377 15930

rośl. na pasze 5603 9422 5629 4504 5294 22696

rośl. przem. 1359 1233 7435 1443 1248 1701

upr. sadown. i jagodowe 698 3956 14182 488 582 4892

warzywa 66 30 289 349 1783 429

pozostałe (w tym orzechy) 1489 493 2730 5657 557 15992

0

5000

10000

15000

20000

25000

30000

35000

40000

45000

50000

po

wie

rzch

nia

up

raw

[h

a]

Struktura gospodarstw ekologicznychw województwie zachodniopomorskim

13


2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010

ilość [szt] 2 6 7 12 13 12 25 23

udział [%] 9,1% 10,9% 7,1% 7,1% 6,3% 5,4% 9,0% 8,7%

0,0%

2,0%

4,0%

6,0%

8,0%

10,0%

12,0%

0

5

10

15

20

25

30

ud

zia

ł w

kra

ju [

%]

Lic

zb

a p

rzetw

órn

i [s

zt]

Przetwórnie ekologicznew województwie zachodniopomorskim

na tle kraju


2005 2006 2007 2008 2009 2010

pozostałe 1 7 5 7 18 14

p. świdwioski 3 2 2 2 3 3

p. szczecinecki 2 2 2 1 2 3

p. koszalioski 1 0 1 0 2 2

p. goleniowski 0 0 0 1 1 0

p. drawski 0 1 1 1 1 1

0

5

10

15

20

25

30

ilo

śd p

rze

twó

rni


15


2005 2006 2007 2008 2009 2010

p. drawski 0 1 1 1 1 1

p. goleniowski 0 0 0 1 1 0

p. koszalioski 1 0 1 0 2 2

p. szczecinecki 2 2 2 1 2 3

p. świdwioski 3 2 2 2 3 3

pozostałe 1 7 5 7 18 14

02468

101214161820

ilo

śd p

rod

uce

ntó

w


Diagnoza rozwojurolnictwa ekologicznego


- słabe przetwórstwo podstawowej produkcji rolnej- potrzeba poszukiwania alternatywnej działalności

- atrakcyjne dopłaty- dobre przykłady pionierów rolnictwa ekologicznego

- moda na turystykę i ekologię w województwie

16

Specyfika działalnościw województwie zachodniopomorskim

- duże ekologiczne gospodarstwa towarowe- uprawy zbożowe i wyroby piekarnicze

- uprawa warzyw i owoców oraz przetwory- hodowla i przetwory

- ekologiczne gospodarstwa agroturystyczne- ekologiczne gospodarstwa niskotowarowe

17

Przykład 1 – wielkoobszarowe gospodarstwo z produkcją zwierzęcą i roślinną

Fundacja im. Stanisława Karłowskiego Spółka Rolnicza Juchowo Sp. z o.o.

Juchowo, gm. Borne Sulinowo, pow. szczecinecki

Wielkośd gospodarstwa: 1.892 haProdukcja roślinna: orkisz, pszenica ozima, żyto ozime, gryka, len, jęczmieo jary i ozimy, owies, rośliny strączkowe, warzywa, zioła,

łąki trwałe i pastwiska, rośliny na nawóz zielony, poplony Produkcja zwierzęca: krowy mleczne długowieczne rasy HF –

holsztyosko-fryzyjskiej i BS – brunatnej szwajcarskiejProdukty oferowane na sprzedaż: zboża, mleko, bydło rzeźne,

warzywa, syropy: malinowy i żurawinowy, eliksir imbirowy, zioła świeże i suszone 18

19

Źródło: SPÓŁKA ROLNICZA JUCHOWO Sp. z o.o.

SPÓŁKA ROLNICZA JUCHOWO Sp. z o.o.Juchowo, gm. Borne Sulinowo, pow. szczecinecki

Źródło: SPÓŁKA ROLNICZA JUCHOWO Sp. z o.o.

SPÓŁKA ROLNICZA JUCHOWO Sp. z o.o.Juchowo, gm. Borne Sulinowo, pow. szczecinecki

Przykład 2 – przetwórstwo upraw zbożowych

Przedsiębiorstwo Wielobranżowe "BRAVO"Zdzisław Sobaoski, Mirosława Raczkowska - Sobaoska

Wrzosowo, gm. Dygowo, pow. kołobrzeski

Piekarnia ekologiczna w Ustroniu Morskim Skansen chleba w Ustroniu Morskim

Ustronie Morskie, gm. Ustronie Morskie, pow. kołobrzeski

Oferowane produkty ekologiczne:chleby (w tym ozdobne)

zboża i produkty przemiału zbóżmąki z pełnego przemiału cyklonowego

pieczywo cukiernicze trwałe

Oferowane usługi: pakowanie na flow packu

konfekcjonowanie 21

22

Młyn ekologicznego przemiału zbóż Skansen Chleba w Ustroniu Morskim

Źródło: Opracowanie własne - Urząd Marszałkowski WZ, WRiOŚ na bazie http://www.piekarnia-bravo.pl/

http://www.piekarnia-bravo.pl/images/stories/mlyneko/tn_DSCF0694d.JPG

http://www.piekarnia-bravo.pl/galeria.html

Przykład 3 – uprawa i przetwórstwo owoców

Jarosław SendrowiczWierzchowo, gm. Wierzchowo, pow. drawski

gospodarstwo ekologiczne o powierzchni ogółem 79,87 hauprawa roślin jagodowych

(aronia, czarna i czerwona porzeczka, malina)produkcja szkółkarska

produkcja suszu z liści roślin jagodowychudział w grupie producenckiej owoców i warzyw

eksploatacja chłodni do przechowywania owoców miękkich i warzyw o pojemności ca 1000 ton

najlepsze ekologiczne gospodarstwo towarowe w Polsce w 2010r. 23

24

Gospodarstwo ekologiczneJarosław Sendrowicz

Wierzchowo

Źródło: Opracowanie własne - Urząd Marszałkowski WZ, WRiOŚ na bazie Prezentacji gospodarstwa

Przykład 4 – uprawa i przetwórstwo warzyw

Ogórek Kołobrzeski

Produkt wpisany na listę produktów tradycyjnych

Surowiec wykorzystywany do wytwarzania tego produktu tradycyjnego (ogórek, czosnek, chrzan, koper) uprawiany jest na ziemi kołobrzeskiej przy zachowaniu zasad uprawy ekologicznej.

Cechą charakterystyczną tego specjału jest wykorzystanie w przetwórstwie naturalnej wody solankowej pozyskiwanej ze

źródła solankowego nr 18 w Kołobrzegu odkrytego i wykorzystywanego od VII-VIII wieku.

Zawartośd mikroelementów w solance nadaje ogórkowi kołobrzeskiemu, tradycyjnie przygotowywanemu od pokoleo,

niepowtarzalny smak i zapach. 25

„Ogórka kołobrzeskiego” przygotowywanego na bazie solanki

wypromowała Elżbieta Kuczmaz Ząbrowa, gm. Gościno, pow. kołobrzeski

Przykładowi producenciOgórka Kołobrzeskiego:

PIOTR WOŹNICKISątyrz Pierwszy, gm. Chociwel, pow. stargardzki

WŁADYSŁAW KOWALCZUKGóralice, gm. Trzciosko Zdrój, pow. gryfioski

EDYTA JAROSZEWSKA NOWAKKluczkowo, gm. Świdwin, powiat świdwioski

MAREK I ANGELIKA SZCZEŚNIAK Świdwin, gm. Świdwin, powiat świdwioski

26

Źródło: www.satyrz.pl

Przykład 5 – hodowla i przetwórstwo

„KOZI GRÓDEK”LIDIA ORDYSIOSKA

Wołczkowo, gm. Dobra Szczecioska, pow. policki

- hodowla kóz mlecznych- produkcja mieszanek motylkowych drobnonasiennych z trawami

- przetwórstwo mleka koziego od 1994r. (mleko kozie, sery kozie) we własnej, oficjalnie zarejestrowanej mleczarni

- sprzedaż koziołków hodowlanych rasy saaneoskiej- siano łąkowe

gospodarstwo „Kozi Gródek” położone jest w pobliżu rezerwatu ptactwa wodnego Świdwie

Lidia Ordysioska marzy o prowadzeniu największej hodowli kóz w krajuLidia Ordysioska znalazła się wśród 12 finalistek-kobiet prowadzących

innowacyjne gospodarstwa w krajach Unii Europejskiej„Kozi gródek” uznany został w 2010 r. za najlepsze gospodarstwo ekologiczno-

produkcyjne wśród zachodniopomorskich gospodarstw towarowych27

28Fot. Marcin Bielecki - www.strefabiznesu.gp24.pl

http://www.strefabiznesu.gp24.pl/galeria/wolczkowo-k-szczecina-kozi-grodek-z-serkiem-znany-w-kraju-i-europie-24046.html

Przykład 6 – ekologiczne gospodarstwo agroturystyczne

BUKOWY JARZdroje k. Połczyna Zdroju

22 hektarowe gospodarstwo położone jest na terenie bajecznie urokliwej krainy pagórków, głębokich dolin, mniejszych i większych jeziorek oraz lasów zwanej

Szwajcarią Połczyoską - najpiękniejszy teren Drawskiego Parku Krajobrazowego będącego częścią Pojezierza Drawskiego w województwie zachodniopomorskim.

Gospodarstwo odsunięte jest od wielkomiejskiego zgiełku, a nowo odremontowany dom położony jest wśród lasów i w sąsiedztwie łąk z dala od innych gospodarzy,

co jest gwarancją spędzenia urlopu, czy też wolnej chwili w ciszy i spokoju.Gospodarstwo ekologiczne to las, ziemie uprawne oraz 5 stawów różnej wielkości,

z których dwa największe są koło domu. W domu Goście mają do własnej dyspozycji całe piętro, na którym oprócz nowo

urządzonych pokoi gościnnych jest kuchnia oraz miejsce świetlicowe.Dla gości przygotowane są tereny rekreacyjne, plac zabaw dla dzieci, miejsce do

grillowania, możliwośd organizowania ognisk, rowery, quady oraz zimą kuligi.

29Źródło: Prezentacja gospodarstwa

30

Źródło: https://picasaweb.google.com/agrozdroje

Przykład 7 - gospodarstwo niskotowarowe

BIOEDENKluczkowo, mała wioska 7 km od Świdwina

Gospodarstwo zajmuje obszar 12,5 ha, a produkty w nim wytwarzane zapewniają samowystarczalnośd żywnościową. Nadwyżki produkcji

przeznaczane są do sprzedaży bezpośredniej. W gospodarstwie zachowywana jest duża bioróżnorodnośd, można więc

zaopatrzyd się w większośd produktów żywnościowych, a to czego nie ma, jest u ekologicznych sąsiadów.

Edyta i Józef Nowak posiadają wykształcenie rolnicze. W 1995 roku sprzedali wszystko co mieli i kupili ziemię z zabudowaniami gospodarskimi. Początki były bardzo trudne. Zaczynali bez sprzętu rolniczego i bez środków na odnowienie produkcji rolniczej. W domu nie było wody ani ogrzewania, a w czasie burzy

okazało się, że dach wymaga generalnego remontu.Przełomową decyzją okazało się przestawienie gospodarstwa na produkcję

ekologiczną. Plony z roku na rok były bardziej stabilne, ziemia bardziej żyzna, a rośliny i zwierzęta zdrowsze.

31Źródło: Prezentacja gospodarstwa

32Źródło: http://www.bioedenkluczkowo.pl/

Bariery rozwoju

- ograniczona siła nabywcza w regionie- ograniczone rynki zbytu

- słabo rozwinięte przetwórstwo- słabo rozwinięte kanały sprzedaży

- słabe zorganizowanie (brak grup producenckich)- mała skala i duża różnorodnośd produkcji

- mało przyjazne regulacje prawne (sprzedaż, wymagania HACCP)

33

Główne zagrożenia

- zamożnośd konsumentów- GMO

- przyszłośd systemu dopłat

34

Perspektywy rozwoju

- rozwój ilościowy i powierzchniowy- zwiększanie wartości dodanej do

istniejącej produkcji- rozwój lokalnego przetwórstwa- rozbudowa kanałów sprzedaży

- zwiększenie stopnia zorganizowania środowiska

35

Założenia programu rozwoju rolnictwa ekologicznego w województwie

zachodniopomorskim do roku 2015

Cele główne

1. Pobudzenie, dynamizowanie i utrwalenie rozwoju gospodarstw ekologicznych Województwa

Zachodniopomorskiego,

2. Zachowanie walorów przyrodniczychi krajobrazowych terenów wiejskich regionu,

3. Zwiększenie popytu na żywnośd ekologiczną poprzez podniesienie świadomości konsumentów

36

Kierunki działańna rzecz rozwoju rolnictwa ekologicznego

A. Organizacja systemu kształcenia rolników

B. Udzielanie pomocy merytorycznej i organizacyjnej

C. Organizowanie promocji żywności ekologicznej w mediach

D. Ukierunkowanie drobnych zakładów przetwórczychna produkcję ekologiczną

E. Zorganizowanie promocji Województwa Zachodniopomorskiego z kreowaniem jakości środowiska, marki produktu rolnictwa

ekologicznego oraz obszaru wolnego od GMO

F. Wzbogacenie infrastruktury technicznej

G. Wspieranie budowy sieci kanałów dystrybucji

37

Dziękuję za uwagę

dr Jarosław Rzepa

38

Opracowanie:Jarosław RzepaMariusz Płocharski

Documents

Rolnictwo ekologiczne - wrir.wzp.pl · łąki trwałe i pastwiska, rośliny na nawóz zielony, poplony Produkcja zwierzęca: krowy mleczne długowiecznerasy HF – ... Prezentacja