Republika Crna GoraVLADA REPUBLIKE CRNE GORE

ZAKON O JAVNIM RADIO-DIFUZNIM SERVISIMA

"RADIO CRNE GORE'' I ''TELEVIZIJA CRNE GORE"

Podgorica, decembar 2002. godine

Republika Crna GoraVLADA REPUBLIKE CRNE GORE

ZAKONO JAVNIM RADIO-DIFUZNIM SERVISIMA

"RADIO CRNE GORE'' I ''TELEVIZIJA CRNE GORE"

I STATUS RTCG

Član 1Javno preduzeće "Radio i Televizija Crne Gore" obavlja djelatnost republičkih javnih radio-

difuznih servisa u skladu sa Zakonom o medijima, Zakonom o radio-difuziji i ovim Zakonom. Osnivač javnog preduzeća "Radio i Televizija Crne Gore" je Republika Crna Gora (u daljem

tekstu: Republika).Prava osnivača u ime Republike vrši Savjet "Radio i Televizije Crne Gore", u skladu sa

zakonom.

Član 2Naziv javnog preduzeća je "Radio i Televizija Crne Gore".Skraćeni naziv javnog preduzeća je RTCG. Sjedište RTCG je u Podgorici.

II DJELATNOST RTCG

Član 3Osnovna djelatnost RTCG je proizvodnja i emitovanje radijskog i televizijskog programa od

značaja za građane Republike.Osnovnu djelatnost RTCG ostvaruje proizvodnjom i emitovanjem dva programa "Javnog

radio-difuznog servisa Radio Crne Gore" (u daljem tekstu: Radio Crne Gore) posredstvom dvije samostalne FM i jedne samostalne ST radijske mreže na nacionalnom nivou, dva programa "Javnog radio-difuznog servisa Televizija Crne Gore" (u daljem tekstu: Televizija Crne Gore) posredstvom dvije samostalne televizijske mreže na nacionalnom nivou i emitovanjem jednog radijskog i jednog televizijskog programa posredstvom satelita.

Prijem programa RTCG mora se, u okviru svake radijske ili televizijske mreže, obezbijediti na teritoriji Republike gdje živi najmanje 85% stanovništva.

RTCG može emitovati programe Radija Crne Gore i Televizije Crne Gore posredstvom Interneta.

RTCG može, u skladu sa zakonom, obavljati i druge djelatnosti kojima se doprinosi potpunijem korišćenju kapaciteta preduzeća i stvaranju uslova za obezbjeđivanje kvalitetnih javnih radio-difuznih servisa, u interesu građana.

Promjena osnovne djelatnosti i privatizacija RTCG ne mogu se obaviti bez saglasnosti Skupštine Republike Crne Gore (u daljem tekstu: Skupština Republike).

Član 4Za potrebe pojedinih javnih radio-difuznih servisa RTCG može osnivati regionalne radio i

televizijske studije s posebnom obavezom proizvodnje i emitovanja regionalnih programa i programa na jezicima nacionalnih i etničkih grupa na tom prostoru.Član 5

RTCG saglasno zakonu i Statutu, utvrđuje unutrašnju organizaciju i način rada.RTCG ima dvije poslovne i organizacione jedinice: „Radio Crne Gore“ i „Televizija Crne

Gore“.Ovlašćenja organizacionih jedinica u pravnom prometu utvrđuju se Statutom RTCG, u skladu

sa zakonom.

III ODGOVORNOST RTCG

Član 6RTCG je odgovorna javnosti.Odgovornost RTCG javnosti ostvaruje se kroz:1) postupak imenovanja Savjeta RTCG, njegovim javnim radom i obavezom da zastupa i

štiti interese građana u oblasti informisanja;2) obavještavanje javnosti o aktivnostima RTCG objavljivanjem Biltenu o radu u štamanoj

i/ili elektronskoj formi;3) propisivanje i sprovođenje procedura kojima se omogućava da gledaoci i slušaoci podnose

predstavke i prigovore na rad RTCG.

IV OBAVEZE RTCG

Član 7RTCG u svojim programima mora zadovoljavati interese javnosti na nacionalnom i lokalnom

nivou i voditi računa o odgovarajućoj zastupljenosti informativnog, kulturnog, obrazovnog, sportskog i zabavnog programa.

U cilju ostvarivanja opšteg interesa u oblasti informisanja, RTCG je dužna da poštuje obaveze propisane ovim Zakonom, Zakonom o medijima i Zakonom o radio-difuziji.

RTCG samostalno, u skladu sa zakonom, odlučuje o sadržaju svojih programa, vremenu njihovog emitovanja i načinu prenosa.

Zaposleni u RTCG ostvaruju prava i obaveze u skladu sa posebnim zakonima koji regulišu oblast rada i zapošljavanja.

Član 8RTCG mora poštovati profesionalne standarde i programska pravila usvojena od strane

Savjeta RTCG kao i: 1) istinito, cjelovito, nepristrasno i blagovremeno informisati javnost o događajima i

pojavama u zemlji i inostranstvu koji su od javnog interesa;2) doprinositi poštovanju i promociji osnovnih ljudskih prava i sloboda, demokratskih

vrijednosti i institucija, pluralizma ideja, unapređivati kulturu javnog dijaloga i poštovati jezičke standarde;

3) poštovati privatnost i dostojanstvo građana.

V FINANSIRANJE RTCG

Član 9RTCG stiče sredstva: 1) iz dijela radio-difuzne pretplate; 2) iz dijela takse za radijske prijemnike u motornim vozilima registrovanim u Republici;3) proizvodnjom i emitovanjem reklamnih sadržaja;4) proizvodnjom i prodajom audiovizuelnih radova (emisija, filmova, serija i dr.) i nosača

zvuka i slike koji su u interesu javnosti;

5) iz sponzorstva programskih sadržaja;6) organizovanjem koncerata i drugih priredbi;7) iz budžeta Republike Crne Gore; 8) iz drugih izvora u skladu sa zakonom. Višak prihoda nad rashodima koristi se isključivo za poboljšanje kvaliteta programa javnih

radio-difuznih servisa. Sredstva od radio-difuzne pretplate koriste se za finansiranje proizvodnje programa Radija Crne

Gore i Televizije Crne Gore u razdjelu i na način utvrđen Statutom RTCG.Sredstva od takse za radijske prijemnike u motornim vozilima registrovanim u Republici koriste se

za finansiranje proizvodnje programa Radija Crne Gore.

Član 10Budžetom Republike obezbjeđuje se dio finansijskih sredstava za ostvarivanje Ustavom i zakonom

zajemčenih prava građana na informisanje, a po osnovu programskih sadržaja Radija Crne Gore i Televizije Crne Gore koji su značajni za:

1) razvoj nauke i obrazovanja;2) razvoj kulture;3) informisanje osoba oštećenog sluha i vida.Radi ostvarivanja prava iz stava 1 ovog člana, Republika obezbjeđuje dio finansijskih sredstava za

programske sadržaje na albanskom i jezicima drugih nacionalnih i etničkih grupa.Finansijska sredstva iz st. 1 i 2 ovog člana mogu se koristiti samo za proizvodnju navedenih

programskih sadržaja.U slučaju da budžetom Republike opedijeljena sredstva nijesu dovoljna za izvršavanje obaveza

Radija Crne Gore i Televizije Crne Gore iz stava 2 ovog člana, nedostajuća sredstva se obezbijeđuju budžetom Republike, pod uslovom, da do gubitka nije došlo nenamjenskim i neracionalnim korišćenjem obezbijeđenih sredstava.

Član 11 Organ uprave nadležan za poslove javnog informisanja, u ime Vlade Republike Crne Gore, i

RTCG ugovorom će urediti međusobna prava i obaveze vezana za korišćenje sredstava iz člana 10 ovog zakona, u roku od 30 dana od dana stupanja na snagu Zakona o Budžetu Republike Crne Gore za određenu godinu.

Način i uslovi obezbjeđivanja sredstava iz Budžeta Republike ne smiju uticati na uredničku nezavisnost i samostalnost emitera javnog radio-difuznog servisa.

Isplata sredstava iz Budžeta Republike vršiće se u četiri jednake rate, saglasno Zakonu o budžetu.Ugovor, iz stava 1 ovog člana, objavljuje se u Biltenu o radu RTCG i dostavlja se nezavisnom

regulatornom tijelu za oblast radio-difuzije na uvid.

Član 12Budžetom Republike obezbjeđuju se sredstva za plaćanje usluga prenosa i emitovanja programa

RTCG koje obezbjeđuje preduzeće za prenos i emitovanje radio-difuznih signala.Organ uprave nadležan za poslove javnog informisanja, u ime Vlade Republike Crne Gore, i

preduzeće za prenos i emitovanje radio-difuznih signala ugovorom uređuju međusobna prava i obaveze vezane za način i uslove plaćanja sredstava iz stava 1 ovog člana, u roku od 30 dana od dana stupanja na snagu Zakona o Budžetu Republike Crne Gore za određenu godinu.

U slučaju nemogućnosti postizanja saglasnosti oko ugovora između organa uprave nadležnog za poslove javnog informisanja i preduzeća za prenos i emitovanje radio-difuznih signala, privremenu odluku, po ovom osnovu, donosi nezavisno regulatorno tijelo za oblast radio-difuzije.

VI ORGANI RTCG

Član 13Organi RTCG su:1) Savjet RTCG,2) Upravni odbor RTCG,3) Generalni direktor RTCG.

Savjet RTCG

Član 14Savjet RTCG zastupa interese građana Republike. Savjet RTCG ima 11 članova koji moraju biti državljani Republike i imaju prebivalište u

Republici, a biraju se iz reda uglednih stručnjaka iz oblasti koje su relevantne za obavljanje djelatnosti RTCG (novinari, sociolozi, pravnici, ekonomisti, inženjeri, medijski analitičari, stručnjaci za marketing, radio-difuziju i dr.).

Savjet RTCG je nezavistan od državnih organa i svih organizacija i lica koja se bave djelatnošću proizvodnje i emitovanja radio i televizijskih programa ili sa njom povezanim djelatnostima.

Članovi Savjeta RTCG za svoj rad imaju pravo na mjesečnu novčanu naknadu koja se utvrđuje Statutom RTCG.

Član 15Savjet RTCG: 1) usvaja Statut RTCG;2) bira predsjednika i potpredsjednika iz redova članova Savjeta na način i po postupku

propisanom Poslovnikom o radu Savjeta RTC;3) imenuje i razrješava upravni odbor RTCG;4) daje prethodnu saglasnost na imenovanje i razrješenje direktora Radija Crne Gore i direktora

Televizije Crne Gore, kao lica sa posebnim pravima i obavezama;5) usvaja opšta akta kojima se uređuju pitanja programskih i profesionalnih standarda u RTCG;6) usvaja programska dokumenta Radija Crne Gore i Televizije Crne Gore;7) bira ovlašćenog revizora periodičnih i godišnjih obračuna RTCG i njegov nalaz objavljuje u

Biltenu o radu RTCG;8) daje saglasnost na ugovor sa organom uprave nadležnim za poslove javnog informisanja za

obezbjeđenje Zakonom i Budžetom Republike Crne Gore opredijeljenih sredstava za proizvodnju programskih sadržaja;

9) analizira i odlučuje o kršenju programskih principa utvrđenih Zakonom o medijima, Zakonom o radio-difuziji, ovim Zakonom i programskim dokumentima i nalaže odgovarajuće mjere direktoru Radija Crne Gore ili direktoru Televizije Crne Gore, nakon što čuje njihovo mišljenje;

10) usvaja akt o minimumu procesa rada koji mora biti zadovoljen u toku štrajka zaposlenih, u skladu sa posebnim zakonom o štrajku, ovim Zakonom i Statutom RTCG;

11) daje saglasnost na odluke upravnog odbora kojima se RTCG obavezuje da izvrši plaćanje u ukupnom iznosu većem od iznosa utvrđenog statutom;

12) daje saglasnost na odluke upravnog odbora o kupovini, prodaji i stavljanju imovine pod hipoteku;

13) imenuje i razrješava Komisiju za programske sadržaje na albanskom i jezicima drugih nacionalnih i etničkih grupa;

14) imenuje i razrješava Komisiju za razmatranje predstavki i prigovora slušalaca i gledalaca, u skladu sa Statutom RTCG;

15) redovno, a najmanje tri puta godišnje, objavljuje Bilten o radu RTCG u štampanoj i/ ili elektronskoj formi;

16) donosi poslovnik o radu;17) obavlja i druge poslove u skladu sa zakonom i Statutom.

Komisija za programske sadržaje na albanskom jeziku i jezicima drugih nacionalnih i etničkih grupa razmatra ostvarivanje tih programskih sadržaja, daje mišljenja i inicijative Savjetu RTCG i izvršava druge poslove utvrđene Statutom RTCG.

Član 16Imenovanje članova Savjeta RTCG potvrđuje Skupština Republike.Ovlašćeni subjekti za imenovanje članova Savjeta RTCG su:

- Univerzitet Crne Gore;- Crnogorska akademija nauka i umjetnosti;

- Crnogorsko narodno pozorište, Muzeji Crne Gore, Crnogorska kinoteka i profesionalna udruženja dramskih umjetnika i kompozitora;

- Institut za medije Crne Gore; - Profesionalna udruženja novinara;- Privredna komora Crne Gore i druga udruženja poslodavaca;- Sindikalne organizacije u Crnoj Gori;- nevladine organizacije iz oblasti zaštite ljudskih prava;- nevladine organizacije iz oblasti sporta, turizma i ekologije;- nevladine organizacije iz oblasti zaštite prava djece, omladine i porodice, obrazovanja,

zdravstva i socijalne zaštite; - nevladine organizacije koje se bave unapređivanjem prava pripadnika nacionalnih i

etničkih grupa. Osoba koja je imenovana za člana Savjeta RTCG ne mora biti iz reda subjekta ovlašćenog za

imenovanje.

Član 17Ovlašćeni subjekti za imenovanje članova Savjeta RTCG samostalno donose akt o

imenovanju.Akt o imenovanju mora biti potpisan i ovjeren od strane ovlašćenog subjekta za imenovanje

člana Savjeta RTCG i sadržati ime i prezime, podatke o prebivalištu i kraću biografiju imenovanog člana.

U prilogu akta o imenovanju obavezno se dostavlja pisana saglasnost imenovanog člana Savjeta RTCG o prihvatanju kandidature i njegova izjava da ne postoje smetnje za imenovanje iz člana 23 ovog zakona.

Ako postoji više subjekata koji su, saglasno članu 16, ovlašćeni da imenuju člana Savjeta RTCG, akt o imenovanju donosi se sporazumno, međusobnim usaglašavanjem.

Ukoliko su ovlašćeni subjekti imenovali više od jednog kandidata, Skupština Republike Crne Gore će potvrditi imenovanje onog kandidata čiju kandidaturu je podržao najveći broj registrovanih nevladinih organizacija.

Organ uprave nadležan za poslove vođenje registra nevladinih organizacija dostavlja Skupštini Republike podatke o registrovanim nevladinim organizacijama.

Član 18Ako je akt o imenovanju podnijet suprotno odredbama ovog zakona, Skupština Republike će

pozvati ovlašćenog subjekta za imenovanje člana Savjeta RTCG da ga u roku od 15 dana uskladi sa ovim Zakonom.

Ukoliko Skupština Republike nije u mogućnosti da utvrdi koji je akt o imenovanju važeći, pozvaće ovlašćene subjekte iz člana 16 ovog zakona, da u roku od 15 dana Skupštini Republike dostave usaglašeni akt o imenovanju.

Savjet RTCG smatraće se konstituisanim kada je imenovano dvije trećine od ukupnog broja članova.

Član 19Članovi Savjeta RTCG ne predstavljaju institucije ili organizacije koje su ih predložile, već svoju

dužnost obavljaju samostalno, po sopstvenom znanju i savjesti, u skladu sa ovim zakonom.Niko nema pravo da na bilo koji način utiče na rad članova Savjeta RTCG, niti su oni dužni da

poštuju bilo čije instrukcije u vezi sa svojim radom, izuzev odluka nadležnog suda.Mandat članova Savjeta RTCG, počinje danom potvrđivanja imenovanja, traje pet godina uz

mogućnost ponovnog imenovanja.Prilikom imenovanja prvog sastava Savjeta RTCG, četiri člana biraju se na pet godina, četiri člana

na četiri godine, a tri na tri godine.Članovima prvog sastava Savjeta RTCG trajanje mandata utvrđuje žrijebom predsednik Skupštine

u prisustvu predstavnika subjekata ovlašćenih za imenovanje.

Član 20Predsjednik Skupštine Republike Crne Gore pokreće postupak imenovanja članova Savjeta RTCG

upućivanjem javnog poziva najmanje tri mjeseca prije isteka njihovog mandata.Poziv se upućuje subjektima ovlašćenim za imenovanje članova Savjeta RTCG objavljivanjem u

“Službenom listu Republike Crne Gore” i najmanje jednom dnevnom listu koji izlazi u Republici. Subjekti ovlašćeni za imenovanje članova Savjeta RTCG dužni su da najkasnije u roku od 30 dana

od dana upućivanja javnog poziva dostave Skupštini Republike akte o imenovanju članova Savjeta RTCG. Skupština Republike potvrđuje imenovanje novih članova Savjeta RTCG prije isteka mandata

dotadašnjih članova. U slučaju prestanka mandata prije isteka vremena na koje je član Savjeta RTCG imenovan,

subjekat ovlašćen za njegovo imenovanje, dužan je da, bez odlaganja, a najkasnije u roku od 30 dana, od dana potvrđivanja prestanka mandata, Skupštini Republike dostavi akt o imenovanju novog člana Savjeta RTCG.

Skupština Republike je dužna da u roku od 30 dana, od dana prijema akta o imenovanju novog člana Savjeta RTCG, potvrdi njegovo imenovanje.

Potvrđivanje imenovanja vrši se na period do isteka mandata onog člana čiji je mandat prestao.

Do potvrđivanja imenovanja novog člana, Savjet RTCG punovažno odlučuje u nepotpunom sastavu, ali ako broj članova, zbog prestanka mandata pojedinih članova, bude manji od sedam, Savjet RTCG ne može punovažno donositi odluke.

Član 21Članu Savjeta RTCG mandat može prestati samo u postupku predviđenom ovim Zakonom i iz

sljedećih razloga:1) istekom vremena na koje je imenovan; 2) razrešenjem, iz razloga predviđenih ovim Zakonom; 3) podnošenjem pisane ostavke subjektu koji ga je imenovao, o čemu obavezno obavještava

Savjet RTCG i Skupštinu Republike u roku od osam dana;4) smrću.

Član 22Članovi Savjeta RTCG ne mogu se razrješiti za vrijeme mandata. Izuzetno od stava 1 ovog člana, Skupština Republike, na osnovu odluke subjekta ovlašćenog za

imenovanje člana Savjeta RTCG, potvrđuje razrješenje člana i imenovanje drugog koji će dovršiti preostali mandat razriješenog člana ukoliko:

1) zbog bolesti, na osnovu nalaza nadležne zdravstvene institucije, nije u mogućnosti da obavlja dužnosti člana Savjeta RTCG u periodu dužem od šest mjeseci;

2) ne prisustvuje sastancima Savjeta RTCG u periodu dužem od šest mjeseci; 3) se utvrdi da je prilikom imenovanja dao o sebi netačne podatke ili je propustio da iznese

podatke o okolnostima koje su bitne za imenovanje;4) da je u toku trajanja mandata nastupila neka od okolnosti predviđenih članom 23 ovog Zakona.Odluka o razrješenju može biti donijeta samo na osnovu obrazloženog predloga Savjeta RTCG,

nakon sprovedenog postupka u kome su utvrđene sve relevantne okolnosti i u kome je članu Savjeta RTCG, protiv koga je pokrenut postupak, omogućeno da se izjasni o svim okolnostima.

Savjet RTCG može dvotrećinskom većinom od ukupnog broja svojih članova donijeti odluku da, do potvrđivanja odluke o razrješenju od strane Skupštine Republike, suspenduje člana Savjeta.

Član 23Članovi Savjeta RTCG ne mogu biti:1) poslanici i odbornici;2) zaposleni u RTCG,3) izabrana, imenovana i postavljena lica u Vladi Republike Crne Gore (ministri, njihovi

zamjenici, pomoćnici, kao i rukovodioci posebnih organizacionih cjelina pod neposrednom kontrolom Vlade i drugi funkcioneri);

4) funkcioneri političkih stranaka (predsjednici stranaka, članovi predsjedništva, njihovi zamjenici, članovi izvršnih i glavnih odbora, kao i drugi stranački funkcioneri);

5) lica koja, kao vlasnici udjela, akcionari, članovi organa upravljanja, članovi nadzornih organa, zaposleni i sl., imaju interesa u pravnim licima koja se bave proizvodnjom radio i televizijskog programa, tako da bi članstvo takvog lica u Savjetu RTCG moglo da dovede do sukoba interesa;

6) lica koja su pravosnažno osuđena za krivično djelo protiv službene dužnosti, krivično djelo korupcije, prevare, kradje ili drugo krivično djelo koje ga čini nedostojnim za obavljanje javne funkcije, bez obzira na izrečenu sankciju, ili su pravosnažno osuđena za neko drugo krivično djelo na kaznu zatvora u trajanju dužem od šest mjeseci, u periodu dok traju posljedice osude.

7) lica koja su bračni drugovi lica navedenih u ovom članu ili se sa njima nalaze u srodstvu, i to u pravoj liniji, bez obzira na stepen srodstva.

Član 24Savjet RTCG sastaje se jedan put u tri mjeseca na redovnoj sjednici. Savjet RTCG se može sastati na vanrednoj sjednici kada to zahtijeva najmanje pet članova.Savjet RTCG punovažno odlučuje ako je na sjednici prisutno više od polovine ukupnog broja

članova.Odluke se donose većinom glasova prisutnih članova Savjeta RTCG ako Statutom ili ovim

Zakonom nije drugačije određeno.Sjednice Savjeta RTCG su otvorene za javnost, osim ako se dvotrećinskom većinom ukupnog

broja članova Savjeta RTCG odluči drugačije.

Član 25Predsjednik Upravnog odbora, Generalni direktor i direktori Radija Crne Gore i Televizije

Crne Gore imaju pravo da učestvuju na sjednicama Savjeta RTCG, bez prava odlučivanja.Iz određenih razloga Savjet RTCG, dvotrećinskom većinom prisutnih članova, može donijeti

odluku da isključi iz rada osobe iz stava 1 ovog člana.Učešće drugih osoba u radu Savjeta RTCG uređuje se Poslovnikom o radu Savjeta RTCG.

Upravni odbor RTCG

Član 26Upravni odbor RTCG ima pet članova, koje imenuje i razrješava Savjet RTCG.Članovi Upravnog odbora imenuju se iz reda afirmisanih stručnjaka za medije, menadžment,

pravo, finansije i dr.Jednog člana upravnog odbora predlažu zaposleni u preduzeću, po postupku i na način propisan

Statutom RTCG. Članovi Upravnog odbora dužnost obavljaju samostalno, po sopstvenom znanju i savjesti, u skladu

sa ovim zakonom i u radu ne smiju zastupati interese trećih lica.Za člana Upravnog odbora, ne može biti imenovana osoba koja ne može biti član Savjeta RTCG.Izuzetno, član 23 stav 1 tačka 2 ovog zakona neće se odnositi na člana Uravnog odbora koga

predlažu zaposleni u preduzeću. Mandat članova Upravnog odbora je četiri godine i mogu biti ponovo imenovani.

Član 27Član Upravnog odbora može biti razriješen prije isteka vremena na koje je imenovan ukoliko:1) podnese ostavku;2) zbog bolesti, na osnovu nalaza nadležne zdravstvene institucije, nije u mogućnosti da obavlja

dužnost člana Upravnog odbora u periodu dužem od tri mjeseca;3) ne prisustvuje sastancima Upravnog odbora u periodu dužem od tri mjeseca; 4) se utvrdi da je prilikom imenovanja dao o sebi netačne podatke ili je propustio da iznese

podatke o okolnostima koje su bitne za imenovanje;5) se utvrdi da je, u toku trajanja mandata nastupila neka od okolnosti predviđenih članom 23

ovog zakona;6) svojim radom prekrši zakon i druge propise koji se odnose na obavljanje djelatnosti RTCG.

Član 28Upravni odbor:1) usvaja planove rada i izvještaje o radu,i periodične i godišnje obračune RTCG u cjelini, kao i

za Radio Crne Gore i Televiziju Crne Gore, i na način propisan Statutom RTCG prezentira ih Savjetu RTCG i javnosti;

2) imenuje i razrješava generalnog direktora RTCG, većinom od ukupnog broja članova, pri čemu odluku o imenovanju donosi nakon sprovedenog javnog konkursa tajnim glasanjem između više kandidata;

3) usvaja opšti akt o unutrašnjoj organizaciji i sistematizaciji radnih mjesta u RTCG, koji predlaže generalni direktor u saradnji sa direktorom Radija Crne Gore i direktorom Televizije Crne Gore;

4) usvaja investicione i finansijske planove RTCG;5) zaključuje ugovor o radu sa generalnim direktorom;6) donosi odluke o kupovini, prodaji i stavljanju imovine pod hipoteku;7) donosi odluke o uzimanju bankarskih kredita i davanju finansijskih garancija;8) daje saglasnost za zaključivanje ugovora koji se odnose na investicije, ukoliko ukupan iznos

koji RTCG treba da plati premašuje iznos utvrđen statutom RTCG;9) daje saglasnost na promjenu budžetskih alokacija;10) donosi Poslovnik o svom radu;11) obavlja i druge poslove u skladu sa Statutom.Članovi Upravnog odbora imaju pravo na naknadu za svoj rad u skladu sa Statutom RTCG.

Generalni direktor RTCG

Član 29Za generalnog direktora RTCG bira se osoba koja je državljanin Republike, ima prebivalište u

Republici, ima najmanje visoku stručnu spremu i najmanje pet godina radnog iskustva.Generalni direktor:1) zastupa i predstavlja RTCG;2) organizuje i upravlja procesom rada i vodi poslovanje RTCG;3) izvršava odluke Upravnog odbora;4) imenuje i razrješava direktora Radija Crne Gore i direktora Televizije Crne Gore, pri čemu

odluke o imenovanju donosi nakon sprovedenih javnih konkursa i uz saglasnost Savjeta RTCG;

5) zaključuje ugovor o radu sa direktorom Radija Crne Gore i direktorom Televizije Crne Gore;

6) u saradnji sa direktorom Radija Crne Gore i direktorom Televizije Crne Gore priprema predlog opšteg akta o unutrašnjoj organizaciji i sistematizaciji radnih mjesta u RTCG i predlaže ga upravnom odboru;

7) obavlja druge poslove utvrđene Statutom RTCG.Mandat generalnog direktora je četiri godine i ista osoba može biti imenovana za generalnog

direktora najviše dva puta uzastopno.Za generalnog direktora ne može biti imenovana osoba koja, po odredbama ovog zakona, ne

može biti član Savjeta RTCG.Na kandidate za izbor generalnog direktora neće se primjenjivati član 23 stav 1 tačka

2 ovog zakona.

Direktori Radija Crne Gore i Televizije Crne Gore

Član 30Direktora Radija Crne Gore i direktora Televizije Crne Gore imenuje i razrješava generalni

direktor RTCG uz prethodnu saglasnost Savjeta RTCG.Za direktora Radija Crne Gore i direktora Televizije Crne Gore može biti imenovana osoba

koja je državljanin Republike, ima prebivalište u Republici, ima najmanje visoku stručnu spremu i najmanje pet godina radnog iskustva u medijima.

Za direktora Radija Crne Gore i direktora Televizije Crne Gore ne može biti imenovana osoba koja, po odredbama ovog zakona, ne može biti član Savjeta RTCG.

Direktor Radija Crne Gore i direktor Televizije Crne Gore se imenuju na period od četiri godine uz mogućnost ponovnog imenovanja.

Na kandidate za izbor direktora Radija Crne Gore i direktora Televizije Crne Gore neće se primjenjivati član 23 stav 1 tačka 2 ovog zakona.

Član 31Direktor Radija Crne Gore odnosno direktor Televizije Crne Gore:1) zastupa i predstavlja Radio Crne Gore odnosno Televiziju Crne Gore u granicama datih

ovlašćenja;2) predlaže programsku orjentaciju Radija Crne Gore odnosno Televizije Crne Gore i

odgovoran je Savjetu RTCG za njeno sprovođenje, u skladu sa zakonom i Statutom RTCG;

3) stara se o izvršavanju usvojenih planova rada Radija Crne Gore odnosno Televizije Crne Gore;

4) stara se o primjeni odredaba ovog zakona koje se odnose na programske sadržaje;5) imenuje i razrješava urednike programa u Radiju Crne Gore odnosno Televiziji Crne

Gore;6) generalnom direktoru predlaže unutrašnju organizaciju i sistematizaciju radnih mjesta u

Radiju Crne Gore odnosno Televiziji Crne Gore;7) zaključuje ugovore o radu sa zaposlenima u Radiju Crne Gore odnosno Televiziji Crne

Gore u skladu sa Statutom RTCG i opštim aktom o unutrašnjoj organizaciji i sitematizaciji radnih mjesta;

8) sprovodi odluke Komisije za predstavke i prigovore;9) obavlja druge poslove utvrđene Statutom RTCG.

Član 32Generalni direktor RTCG, direktor Radija Crne Gore i direktor Televizije Crne Gore mogu

biti razriješeni prije isteka vremena na koje su imenovani:1) na sopstveni zahtjev;2) ako ne postupaju po zakonu i opštim aktima RTCG;3) ako svojim nesavjesnim i nepravilnim radom prouzrokuju veću štetu RTCG-u.Prije donošenja odluke o razrješenju, generalnom direktoru RTCG, direktoru Radija Crne

Gore i direktoru Televizije Crne Gore mora se dati mogućnost da se izjasne o razlozima razrješenja.Generalni direktor RTCG, direktor Radija Crne Gore ili direktor Televizije Crne Gore mogu

protiv odluke o razrješenju pokrenuti upravni spor, saglasno posebnom zakonu.

Statut RTCG

Član 33Statut RTCG obavezno sadrži odredbe o:1) sjedištu RTCG;2) unutrašnjoj organizaciji RTCG;3) načinu rada, odlučivanja i nadležnostima organa upravljanja RTCG i lica sa posebnim

ovlašćenjima;

4) postupku donošenja odluka u vezi sa predstavkama i prigovorima slušalaca i gledalaca narad RTCG;

5) načinu objavljivanja Biltena o radu RTCG, finansijskih planova, obračuna prihoda i rashoda i drugih akata i informacija koje je, u skladu sa ovim Zakonom, RTCG dužna da prezentira javnosti;

6) načinu utvrđivanja i raspolaganja sredstvima od strane pojedinih organizacionih jedinica unutar RTCG.

Statut RTCG sadrži i odredbe o drugim pitanjima u skladu sa zakonom.

VII IMOVINA RTCG

Član 34Imovina RTCG je u državnoj svojini a čini je pravo svojine na pokretnim i nepokretnim

stvarima, novčana sredstva i hartije od vrednosti i druga imovinska prava.RTCG odgovara za obaveze cijelom svojom imovinom.Republika solidarno i neograničeno odgovara za obaveze RTCG.RTCG ne može bez saglasnosti Savjeta RTCG, opteretiti ili otuđiti nekretninu i drugu imovinu

čija je vrijednost veća od vrijednosti utvrđene Statutom RTCG -a.

VIII PRELAZNE I ZAVRŠNE ODREDBE

Član 35Danom stupanja na snagu ovog zakona Javno preduzeće "Radio-televizija Crne Gore"

obrazovano Odlukom o organizovanju javnog preduzeća "Radio-televizija Crne Gore" ("Sl.list RCG", br. 41/98, 26/99) nastavlja sa radom pod nazivom Javno preduzeće "Radio i Televizija Crne Gore" sa pravima i obavezama, utvrđenim Zakonom o medijima, Zakonom o radio-difuziji i ovim zakonom.

Sredstva i imovinu za rad RTCG čine sredstva i imovina javnog preduzeća "Radio-televizija Crne Gore", utvrđena bilansom stanja na dan 31. 12. 2002.godine.

Član 36Predsjednik Skupštine Republike će, u roku od osam dana od dana stupanja na snagu ovog

zakona, u najmanje jednom dnevnom listu i ''Službenom listu Republike Crne Gore'', objaviti javni poziv ovlašćenim subjektima za imenovanje da dostave akte o imenovanju članova Savjeta RTCG.

Rok za dostavu akta o imenovanju člana Savjeta RTCG je 30 dana od dana objavljivanja poziva iz stava 1 ovog člana.

Skupština Republike je dužna da, u roku od 30 dana od isteka roka iz stava 2 ovog člana, potvrdi imenovanje članova Savjeta RTCG.

Ukoliko podnešeni akt o imenovanju nije saglasan ovom zakonu, Skupština Republike Crne Gore će pozvati ovlašćenog subjekta za imenovanje člana Savjeta RTCG da u roku od 15 dana od dana prijema poziva, uskladi isti sa ovim zakonom.

Prvu sjednicu Savjeta RTCG saziva predsjednik Skupštine Republike, u roku od 15 dana od kada je Skupština Republike potvrdila imenovanje najmanje dvije trećine članova Savjeta RTCG.

Član 37Statut RTCG mora se usvojiti u roku 60 dana od dana konstituisanja Savjeta RTCG.Upravni odbor RTCG konstituisaće se u roku od 30 dana od usvajanja Statuta RTCG.Upravni odbor će u roku od 15 dana od dana konstituisanja raspisati javni konkurs za izbor

generalnog direktora RTCG.

Član 38Generalni direktor, programski, upravni i nadzorni odbori i glavni i odgovorni urednici u JP

''Radio-televizija Crne Gore'' nastavljaju da rade do imenovanja organa upravljanja RTCG u skladu s odredbama ovoga Zakona.

Član 39Danom stupanja na snagu ovog zakona prestaju da važe:- Odluka o organizovanju Javnog preduzeća "Radio-televizija Crne Gore" ("Sl. list RCG",

br. 41/98, 26/99);- Odluka o imenovanju programskog odbora Radija Crne Gore ("Sl. list RCG", br. 54/01);- Odluka o imenovanju programskog odbora Televizije Crne Gore ("Sl. list RCG", br.

54/01).- Odluka o imenovanju članova Upravnog odbora JP "Radio-televizija Crne Gore" ("Sl. list

RCG", br. 42/98);- Odluka o imenovanju članova Nadzornog odbora JP "Radio-televizija Crne Gore" ("Sl.

list RCG", br. 42/98).

Član 40Ovaj zakona stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom listu Republike

Crne Gore", a primjenjivaće se od 1. maja 2003.godine.

Broj: 01-2806/2Podgorica, 17. septembar 2002.godine

Zakon o javnim radio-difuznim servisima ”Radio Crne Gore” i “Televizija Crne Gore”je usvojen 16. septembra na sjednici četvrtog vanrednog zasijedanja Skupštine Republike Crne

Goreu 2002.godini a objavljen je u “Sl.listu Republike Crne Gore”, broj 51/02

Republika Crna GoraVLADA REPUBLIKE CRNE GORE

ZAKON O IZMJENAMA I DOPUNAMA ZAKONA O JAVNIM RADIO-DIFUZNIM SERVISIMA"RADIO CRNE GORE'' I ''TELEVIZIJA CRNE GORE"

Podgorica, decembar 2002. godine

Republika Crna GoraVLADA REPUBLIKE CRNE GORE

ZAKON O IZMJENAMA I DOPUNAMAZAKONA O JAVNIM RADIO-DIFUZNIM SERVISIMA"RADIO CRNE GORE'' I ''TELEVIZIJA CRNE GORE"

Član 1.U Zakonu o javnim radio-difuznim servisima “Radio Crne Gore“ i “Televizija Crne Gore“

(“Službeni list RCG“, broj 51/02) u članu 36. stav 2 broj “30“ zamjenjuje se brojem “15“.

Član 2.Član 38. se mijenja i glasi:“Mandat generalnog direktora, programskih, upravnih i nadzornih odbora i glavnih i

odgovornih urednika u JP “Radio-televizija Crne Gore“ prestaje danom konstituisanja savjeta RTCG.Savjet RTCG je dužan da, u roku od 15 dana od dana konstituisanja, imenuje vršioce dužnosti

generalnog direktora, direktora “Televizije Crne Gore“ i drektora “Radija Crne Gore“.

Član 3.U članu 40. riječi: “a primjenjivaće se od 1.maja 2003.godine“ brišu se.

Član 4.Danom stupanja na snagu ovog zakona prestaju da važe:- Odluka o imenovanju Programskog odbora Televizije Crne Gore ("Sl. list RCG", broj

48/02);- Odluka o imenovanju Programskog odbora Radija Crne Gore ("Sl. list RCG", broj 48/02);- Odluka o imenovanju Programskog odbora dnevnog lista "Pobjeda" ("Sl. list RCG", broj

48/02);- Odluka o imenovanju Programskog odbora javnog glasila Nedjeljnjik na albanskom

jeziku "Koha javore" ("Sl. list RCG", broj 48/02);

Član 5.Ovaj zakon stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u “Službenom listu Republike

Crne Gore“.

Broj: 01-2806/4Podgorica, 13.novembar 2002.godine

Zakon o izmjenama i dopunama Zakona o javnim radio-difuznim servisima“Radio Crne Gore“ i “Televizija Crne Gore“ je usvojen 12.novembra na trećoj sjednici drugog

redovnog zasijedanja Skupštine Republike Crne Gore u 2002.godinia objavljen je u “Sl.listu Republike Crne Gore”, broj 62/02

ZAKON O JAVNIM RADIO-DIFUZNIM SERVISIMA “RADIO CRNE GORE” I “TELEVIZIJA CRNE GORE”

KOMENTAR

ISloboda izražavanja i informisanja predstavljaju osnovne elemente zaštite principa istinske

demokratije i poštovanja ljudskih prava, garantovanih međunarodnim dokumentima - Univerzalnom deklaracijom o ljudskim pravima Organizacije Ujedinjenih nacija i Evropskom konvencijom o ljudskim pravima i osnovnim slobodama, usvojenom od strane država članica Savjeta Evrope. Ove principe sadrži i sam Ustav Republike Crne Gore.

Prihvatanjem Povelje o slobodi medija, usvojene na regionalnom stolu Pakta stabilnosti za jugoistočnu Evropu 8. juna 2000. godine u Solunu, državni organi Republike Crne Gore su se obavezali da preduzmu inicijativu u okviru koje će garantovati i unaprijediti slobodu medija, podržati razvoj profesionalnog novinarstva i obezbijediti sveobuhvatnu transformaciju elektronskih medija u Republici u skladu sa medjunarodnim standardima, a u cilju zaštite ovih sloboda i stvoranja pogodne klimu za nesmetani razvoj medija. Imajući u vidu da je nezavisnost medija od suštinske važnosti za funkcionisanje demokratskog društva, državni organi su obavezni da poštuju uređivačku nezavisnost svih medija, uključujući tu i medije čiji su osnivači oni sami. Da bi se to ostvarilo, neophodno je sprovesti temeljnu i sveobuhvatnu transformaciju nacionalnih radio-difuznih organizacija u javne radio-difuzne servise građana u skladu sa važećim evropskim standardima.

Nacionalne radio-difuzne organizacije su činile vitalnu komponentu radio-difuznog sektora velikog broja zemalja. Zbog toga su razlozi za dalje postojanje ovakvih organizacija u obezbjeđivanju javnih interesa u informativnoj sferi još uvijek veoma jaki. Međutim, ovi mediji moraju prihvatiti novu organizacionu formu javnih radio-difuznih servisa čija je osnovna djelatnost namijenjena proizvodnji, prenosu i emitovanju radio i/ili televizijskog programa od interesa za javnost, koju finansira i kontroliše javnost. Međutim, u realizaciji ovog cilja, javljaju se dva ključna problema koja predstavljaju prijetnju za uspjeh radio-difuznih organizacija sa javnim finansiranjem u mnogim zemljama u tranziciji. Prvi se ogleda u pokušajima organa vlasti da sprovode kontrolu nad takvim organizacijama, ugrožavajući time njihovu nezavisnost i kvalitet programa. Drugi je vječita želja vlada da smanje sopstvene budžete, što stvara povećani pritisak na nivo finansijkih sredstava koje radio-difuzne organizacije primaju i usmjeravaju ih da tragaju za alternativnim izvorima finansiranja. Zakonom o javnim radio-difuznim servisima “Radio Crne Gore” i “Televizija Crne Gore” su prepoznati ovi ključni momenti tako da model koji se predlaže u sebi sadrži normativna rješenja kojima se izbjegavaju pomenute zamke i nudi efikasna i brza transformacija JP “Radio-televizija Crne Gore” u javni radio-difuzni servis u skladu sa evropskim standardima u ovoj oblasti.

Imajući sve ovo u vidu, a prvenstveno izuzetno važnu ulogu koju mediji, a naročito elektronski, imaju u društvima u tranziciji kao osnovni mehanizam intenziviranja demokratskih procesa u njima, u Republici Crnoj Gori je uspostavljen aktivan dijalog između nadležnih državnih organa, predstavnika medijske zajednice i nevladinog sektora u cilju izrade nove medijske regulative usklađene sa evropskim standardima u ovoj oblasti. Sekretarijat za informacije Republike Crne Gore je jula 2001. godine formirao Radnu grupu za izradu nacrta Zakona o radio-difuziji i Zakona o medijima sa ciljem izrade zakonskog okvira za potpunu i izvodljivu reformu medijskog sistema, čiji je nezaobilazni dio i transformacija sadašnjeg Javnog preduzeća “Radio-televizija Crne Gore”.

Radna grupa je uspostavila aktivnu saradnju sa Savjetom Evrope, Evropskom agencijom za rekonstrukciju, Evropskim institutom za medije, Organizacijom ‘’Article 19’’ i drugim međunarodnim institucijama koje su pokazale interes za ovaj proces u Republici Crnoj Gori. Radna grupa je svoje aktivnosti redovno prezentirala javnosti, objavljivanjem tekstova radnih verzija zakona, kao i organizovanjem javnih rasprava, nakon čega su detaljno razmatrane pristigle primjedbe, sugestije i mišljenja zainteresovanih subjekata u Republici Crnoj Gori kako bi se došlo do najprihvatljivijih normativnih rješenja.

Podržavajući usvojene ciljeve i metodologiju rada Radne grupe, a sa ciljem podrške reformi medijskog zakonodavstva, Savjet Evrope i Evropska agencija za rekonstrukciju usvojili su, avgusta 2001.

godine, Zajedničku inicijativu radi obezbjeđenja pomoći za sprovodjenje aktivnosti na ovom planu u Republici Crnoj Gori.

Cilj pomenute Inicijative je formulisanje i implementacija zakonske regulative u skladu sa članom 10 Evropske konvencije o ljudskim pravima i osnovnim slobodama i praksom Evropskog suda za ljudska prava. Polazna osnova usvojene Inicijative je da Savjet Evrope u neposrednoj saradnji sa drugim međunarodnim institucijama i organizacijama, a prvenstveno Evropskom komisijom i OEBS-om, prati i stručno pomaže cjelokupni proces uz davanje mišljenja o usaglašenosti zakonskih tekstova sa evropskim standardima vezanim za slobodu medija.

Kompleksnost materije koju je trebalo pravno normirati zahtijevala je izradu tri zakonska teksta kojima se u osnovi uređuje medijski sistem: Zakon o medijima, Zakon o radio-difuziji i Zakon o javnim radio-difuznim servisima “Radio Crne Gore” i “Televizija Crne Gore”. Pri izradi Zakona o javnim radio-difuznim servisima “Radio Crne Gore” i “Televizija Crne Gore, Radnoj grupi je detaljno analizirala postojeća normativna rješenja kojima se uređuje pravni položaj JP “Radio-televizija Crne Gore”, a preispitana je i njihova primjena u praksi kako bi se u uzradi novog sistema izbjegle greške prethodnog modela. Naime, postojeći način upravljanja JP “Radio-televizija Crna Gora“, ustanovljen Zakonom o javnom informisanju iz 1998. godine, a nastao kao kompromis političkih stranaka koje su željele da osiguraju što veći uticaj na uređivanju programa RTCG, pored toga što je neprihvatljiv imajući u vidu obavezujuće evropske preporuke i standarde u ovoj oblasti, pokazao se i kao neodrživ model koji ne omogućava efikasan rad RTCG, čiji je jedini neosporan uspjeh ukidanje apsloutne dominacije jedne političke stranke.

Činjenica da se crnogorski informativni prostor, i pored kontinuiranih pokušaja temeljnih reformi, još uvijek nalazi na početku stvaranja jasnih osnova njegove buduće pozicije u evropskim okvirima, poslužila je kao osnovni motiv Radnoj grupi da pokuša da uspostavi čvrste temelje razvoja ovog sistema. Pri tome se imalo u vidu da slom stare ideologije u Istočnoj Evropi, sam po sebi, nije istovremeno obezbijedio oslobađanje medija od totalitarne zavisnosti u odnosu na institucije moći, pa samim tim ni njihovu transformaciju u institucije demokratije. Najvažnija pouka koja se može izvući iz perioda tranzicije tih zemalja, koje su očekivale da će mediji imati vodeću ulogu u stvaranju demokratske infrastrukture post-komunističkih društava, jeste potcijenjena sposobnost strukturalne i funkcionalne mimikrije totalitarnog sistema. Ona se posebno ogleda u pokušaju države da bude “jedini i glavni garant“ medijske slobode u uslovima narastajućeg pluralizma što je najčešće vodilo u kontrolu nad medijima. Naime, nijesu se stvorili uslovi da mediji postanu instrument demokratske kontrole vlasti već postaju glavna poluga upravljanja vladajućeg establišmenta.

Osnovni cilj koji se želio postići ovim Zakonom je onemogućavanje da se RTCG na bilo koji način uključi u političke procese isključivo kao instrument za pridobijanje građana u unutar–partijskim i drugim obračunima. Jer, politika kao medijska sudbina jeste neizbježna, pa se demokratizacija medija ne sastoji, niti se može sastojati u potpunom razdvajanju medija i politike, već u jačanju samostalnosti medija u odnosu na politiku i vlast. Imajući ovo u vidu, Radna grupa je u svom radu vodila računa da demokratske promjene u medijskoj sferi kod nas podrazumijevaju, prije svega, temeljnu promjenu kursa državnih medija, koji moraju da iskoče iz stranačkih okvira i odigraju ulogu javnih servisa građana. Činjenica da sve vladajuće stranke na ovom prostoru žele dominantnu poziciju na svim kontrolnim tačkama medijskog sistema, nije strana ni mnogo razvijenijim državama. Tako se pokazalo da formalna promjena političko - ekonomskog sistema ne znači automatsku promjenu funkcionisanja pojedinačnih institucija, niti pak stavova građana. U svemu tome, upravo utvrđivanje stavova građana prema kontroli nad medijima najvažniji je element za sagledavanje njihovog ukupnog odnosa prema medijskoj sferi. Osnovno polazište ove, treće medijske reforme u Republici Crnoj Gori mora biti favorizovanje prava građanina u odnosu na medijski sistem, čime će se do kraja odstraniti bilo kakvi državno - partijski monopoli u medijima.

Novom medijskom regulativom elektronskim medijima omogućava se da se povuku iz političkih rasprava i posvete beskrajno teškom i važnom zadatku stvaranja uslova za snažno sučeljavanje mišljenja kao bitnog preduslova demokratskog uređenja, a ovim Zakonom se kao nosioci ovog značajnog procesa postavljaju upravo republički javni radio-difuzni servisi.

Ipak, za Radnu grupu ostalo je otvoreno pitanje spremnosti političkih stranaka i ostalih segmenata društva da podrže brzu i efikasnu transformaciju medijske sfere, a posebno državnih elektronskih medija u javne radio-difuzne servise građana. Od tog opredjeljanja zavisiće dalja uspješna pravna nadogradnja postojećih zakona i ostale regulative kojom se uređuje medijski sistem.

II

Polazeći od Ustava Republike Crne Gore kojim se jamči sloboda štampe i drugih vidova javnog obavještavanja, kao i prava građana da u sredstvima javnog informisanja izražavaju i objavljuju svoja mišljenja, Zakonom o javnim radio-difuznim servisima “Radio Crne Gore” i “Televizije Crne Gore” dat je koncept i metodologija razrade ovih osnovnih ustavnih polazišta, a u skladu sa principima definisanim Zakonom o radio-difuziji. U tom smislu, Predlog Zakona javnim radio-difuznim servisima ide logikom stvaranja pravnog ambijenata u kojem su jasno regulisani prava i obaveze nacionalnih javnih radio-difuznih servisa u medijskom sistemu Republike u skladu sa evropskim preporukama u ovoj oblasti.

Polaznu osnovu pri izradi ovog zakona predstavljali su principi sadržani u međunarodnim dokumentima i ljudskim pravima, a naročito:

• Međunarodnoj konvenciji o građanskim i političkim pravima (Članu 19);• Evropskoj konvenciji o ljudskim pravima i osnovnim slobodama;• Deklaraciji Savjeta Evrope o slobodi izražavanja i informisanja;• Direktivi Evropske Unije »Televizija bez granica«;• Konvenciji o Prekograničnoj televiziji Savjeta Evrope;• Preporukama Savjeta Evrope i to:

• R (2000) 23 o nezavisnosti i funkicionisanju regulatornih organa u oblasti radio-difuzije;

• R (2000) 7 o pravu novinara da ne otkrivaju svoje izvore informacija; • R (97) 21 o medijima i podsticanju kulture tolerancije;• R (99) 15 o mjerama koje se odnose na izvještavanje medija o predizbornim

kampanjama;• R (99) 1 o mjerama za podsticanje pluralizma medija;• R (97) 20 o "govoru mržnje";• R (96) 10 o garantovanju nezavisnosti javnog elektronskog emitovanja;

Ovim dokumentima se naglašava značaj koji za demokratska društva ima postojanje širokog niza nezavisnih i samostalnih sredstava komukacija što omogućava ispoljavanje raznolikosti ideja i mišljenja. U tom sistemu medijskog diverziteta, republički javni radio-difuzni servisi moraju naći svoje centralno mjesto kao emiteri koji proizvode programe poštujući najveće profesionalne standarde u ovoj oblasti.

Prihvatanje ovih standarda omogućava da idemo u korak sa savremenim evropskim tokovima. Kašenjenje, odlaganje, dileme ili insistiranje na perfektnim uslovima i rješenjima obesmišljavaju transformaciju državnih medija u javne servise jer je dinamika njihove promjene bitna za ukupnu transformaciju cijelog društva a samim tim i medijskog sistema. Radna grupa smatra da se na tako nešto nema pravo i da je naša dužnost da što prije normativno uredimo i kroz brzu implementaciju izgradimo savremeni informativni sistem i javne radio-difuzne servise u njemu.

U poglavlju I STATUS (čl. 1. i 2.) definiše se pravni položaj Javnog preduzeća “Radio i Televizija Crne Gore” čija je osnovna djelatnost obezbjeđivanje republičkih javnih radio-difuznih servisa. Osnivač ovog preduzeća je Republika Crna Gora, a prava osnivača u ime Republike obavlja Savjet RTCG. Na taj način naglašena je spremnost Republike Crne Gore da obezbjedi punu nezavisnost ovog preduzeća u odnosu na sve državne organe Republike.

Radna grupa je povodom ovog pitanja pokušala da pronađe rješenje za još jedan, veoma značajan, problem koji se tiče pravnog položaja samog javnog preduzeća RTCG, a to je pravni okvir u kojem ovo preduzeće treba projektovati oslanjajući se na pozitivno pravna rješenja u našem važećem pravnom sistemu. Naime, upravo usvojeni Zakon o privrednim društvima ("Sl.list RCG", broj 2/2002) ne predviđa javno preduzeće kao poseban oblik privrednih društava, a važeći Zakon o javnim preduzećima ("Sl.list RCG", broj 6/91) još uvijek nije usklađen sa Ustavom RCG. Stoga je potrebno jasnije pozitivno-pravno napraviti distinkciju između Zakona o privrednim društvima i Zakona o javnim preduzećima (da li je u pitanju odnos opšteg i specijalnog zakona ili opšti zakon ukida poseban zakon - Zakon o javnim preduzećima). Zakon o privrednim društvima jedino predviđa da se samo u

slučaju društva sa ograničenom odgovornošću kao osnivač može pojaviti jedno lice - u ovom slučaju država. Stoga se predlagač Zakona opredijelio za koncept javnog preduzeća prvenstveno iz razloga ostvarivanja javnog interesa kroz djelatnost ovog preduzeća. Međutim, pravne dileme vezane za postojeću neusaglašenost Zakona o privrednim društvima i Zakona o javnim preduzećima i dalje ostaju pa samim tim ostaje i dilema vezana za definisanje statusa pravnog lica u koje se transformiše postojeće JP "RTVCG". Međutim, od Radne grupe se nije moglo očekivati da otkloni sve nejasnoće u ovoj oblasti, već da ponudi rješenje koje će biti primjenjivo u ovom specifičnom slučaju. Državni organi Republike Crne Gore, s druge strane, moraju inicirati proces sistemskog pravnog uređenja u oblasti javnih preduzeća i društvenih djelatnosti čime bi se otklonile postojeće pravne praznine i kolizije a samim tim omogućila uspještnost modela koje se predlaže ovim zakonom.

U poglavlju II DJELATNOST RTCG (čl. 3. do 5.) definiše se osnovna djelatnost RTCG kao proizvodnja i emitovanje po dva programa Radija Crne Gore i Televizije Crne Gore, posredstvom dvije samostalne mreže na nacionalnom nivou pokrivanja (85% stanovništva) i emitovanje po jednog radio i televizijskog programa posredstvom satelita. Zakon daje pravo RTCG da obavlja i druge djelatnosti u skladu sa zakonom, pri čemu one moraju doprinositi potpunijem korišćenju kapaciteta preduzeća i stvaranju uslova za obezbjeđenje kvalitetnih javnih radio-difuznih servisa. Međutim, u cilju ostvarivanja što jače zaštite interesa javnosti, Zakon predviđa da se promjena osnovne djelatnosti i privatizacija RTCG ne može obaviti bez saglasnosti Skupštine Republike Crne Gore. Zakonom se takođe, u skladu sa članom 67. Ustava Republike Crne Gore kojim se pripadnicima nacionalnih i etničkih grupa garantuje pravo na informisanje na svom jeziku, predviđa da RTCG može osnivati i regionalne studije s posebnom obavezom proizvodnje i emitovnja regionalnih programa i programa na jezicima nacionalnih i etničkih grupa koje žive na tim područjima.

Tokom izrade zakona u Radnoj grupi otvorena je i pitanje potrebe da se JP "RTCG" transformiše u dva pravna subjekta. Pojedini predlozi nijesu odgovorili na pitanja vezana za osnivanje jednog ili dva savjeta i upravna odbora, imenovanje direktora i direktora posebnih organizacionih jedinica; način i izvore finansiranja pojedinih pravnih lica; donošenje unutrašnjih akata, izrada ekonomskih elaborata o opravdanosti podjele i ekonomske i medijske održivosti itd. U skladu sa potrebom racionalnog korišćenja kadrovskih, tehničkih i organizacionih resursa, a imajući u vidu preporuke više konsultanata, ovim nacrtom se predlaže transformacija u jedinstveno pravno lice, s tim da se sva pitanja međusobnih odnosa Radija Crne Gore i Televizije Crne Gore bliže urede statutom javnog preduzeća. Međutim, članovi Radne grupe su ostali mišljenja da je samim Zakonom neophodno ustanoviti dovoljan stepen autonomije dvije organizacione jedinice koje posluju u okviru javnog preduzeća “Radio i Televizija Crne Gore”, što se prepoznaje u članu 5. Zakona, uz ostavljenu mogućnost da se ovlašćenja organizacionih jedinica u pravnom prometu utvde Statutom RTCG, u skladu sa zakonom.

Poglavlje III ODGOVORNOST PREMA JAVNOSTI (čl. 6) propisuje da se ona ostvaruje kroz nekoliko nivoa: kroz postupak imenovanja članova Savjeta RTCG, kao centralnog nadzornog tijela javnog radio-difuznog servisa, objavljivanje Biltena o radu RTCG koji sadrži informacije o aktivnostima RTCG kao i kroz mogućnost podnošenja predstavki i prigovora gledalaca i slušalaca na rad RTCG-a. Ove odredbe su u skladu sa evropskim standardima kojima se od javnih radio-difuznih servisa, uz garantovanje uređivačke i upravljačke nezavisnosti i autonomije, takođe mora nametnuti i odgovornost za način na koji obavljaju svoje aktivnosti i koriste resurse koje im javnost obezbjeđuje za tu svrhu. Važeći princip je stoga da javni radio-difuzni servisi moraju biti direktno odgovorni regulatornom tijelu za oblast radio-difuzije, sudovima u skladu sa zakonom, ali i cjelokupnoj javnosti i to na način predviđen članom 6. ovog Zakona.

Poglavlje IV OBAVEZE RTCG (čl. 7 i 8), u skladu sa Zakona o radio-difuziji, ustanovljava obavezu republičkih javnih radio-difuznih servisa da proizvode i emituju različite programske sadržaje (informativne, kulturne umjetničke, obrazovne, naučne, dječje, zabavne, sportske i druge) i vode računa o njihovoj ravnomjrernoj zastupljenosti, uz obavezu da u svojim programima zadovolji intrese javnosti na nacionalnom i lokalnom nivou. Ovdje se garantuje uređivačka nezavisnost RTCG izričitim propisivanjem da ona samostalno odlučuje o sadržaju svojih programa, vremenu njihovog emitovanja i načinu prenosa. Radio Crne Gore i Televizija Crne Gore, kao dva javna radio-difuzna servisa u okviru RTCG, obavezni su da poštuju profesionalne standarde i programska pravila koja usvaja Savjet RTCG, a poput svih drugih elektronskih medija, dužni su i da istinito, cjelovito, nepristrano i blagovremeno informišu javnost o događajima i pojavama u zemlji i inostranstvu koji su od javnog

interesa; doprinose poštovanju i promociji osnovnih ljudskih prava i sloboda, demokratskih vrijednosti i institucija, pluralizma ideja, unapređivanju kulture javnog dijaloga i poštovanju jezičkih standarda i privatnosti i dostojanstva građana.

Poglavlje V FINANSIRANJE RTCG (čl. 9 do 12) definiše način i izvore finansiranja, kao jednog od ključnih faktora ostvarivanja uređivačke i upravljačke nezavisnosti emitera republičkih javnih radio-difuznih servisa, imajući u vidu da izvor i obim njihovih finansijskih resursa mogu suštinski da odrede slobodan prostor za sprovođenje i ostvarivanje njihovih zadataka. Zakonom se uspostavlja zaokružen i efikasan finansijski okvir koji bi RTCG trebalo da obezbijedi dovoljno sredstava za obavljanje zakonom propisanih funkcija javnih radio-difuznih servisa. Vodeći računa o navedenim principima, Radna grupa je Zakonom predložila veoma širok spektar izvora finansiranja RTCG, u koje spadaju: dio radio-difuzne pretplate i radio-difuzne takse za radijske prijemnike u motornim vozilima, prihodi od proizvodnje i emitovanja reklama, prihodi od proizvodnje i prodajem audiovizuelnih radova, sponzorstva i drugi prihodi u skladu sa Zakonom o medijima. Zakonom se propisuje procedura sticanja sredstava iz bužeta Republike, po osnovu stvaranja uslova za ispunjenje obaveza Republike u vezi da obezbjeđivanjem zajemčenih prava građana na informisanje po osnovu programskih sadražaja koji su značajni za razvoj nauke i obrazovanja, razvoj kulture i informisanje osoba oštećenog sluha i vida. Nadalje, zaknom se predviđa da RTCG može ostvarivati dio sredstva iz Budžeta Republike Crne Gore i po osnovu programskih sadržaja na albanskom i jezicima i pismima drugih nacionalnih i etničkih grupa u oblastima značajnim za razvoj nauke i obrazovanja, razvoj kulture i informisanje osoba oštećenog sluha i vida, a sve u skladu sa članom 68. Ustava Republike Crne Gore. Zakon dalje izričito propisuje da način i uslovi obezbjeđivanja sredstava iz Budžeta Republike ne smiju uticati na uredničku nezavisnost i samostalnost RTCG, a kao dodatna zaštita u tom pravcu predviđa se obaveza objavljivanja u Biltenu o radu RTCG ugovora kojim se uređuju međusobna prava i obaveze po ovom osnovu između organa uprave nadležnog za poslove javnog informisanja i RTCG (čl. 11). Novinu takođe predstavlja i obaveza Republike da se u Budžetu obezbijede sredstva za plaćanje usluga prenosa i emitovanja programa RTCG koje obezbjeđuje Preduzeće za prenos i emitovanje radio-difuznih signala (Radio-difuzni centar). Time se dodatno osigurava nesmetan i kontinuiran proces proizvodnje i emitovanja programa republičkih javnih radio-difuznih servisa (čl.12).

Poglavlje VI ORGANI RTCG (čl. 13 do 25) zauzima centralno mjesto u Zakonu ako se uzme u obzir značaj koji za cjelokupni proces transformacije dosadašnjeg JP »Radio-televizije Crne Gore« u novo preduzeće koje obavlja djelatnost republičkih javnih radio-difuznih servisa ima unutrašnja organizacija preduzeća. Prije nego što je pristupila izradi novog modela sistema upravljanja RTCG, Radna grupa detaljno se upoznala sa postojećim stanjem u ovoj najvećoj medijskoj kući u Republici. Dostupni podaci pokazuju da se temeljna reorganizacija državnih medija, može izvršiti tek po stvaranju uslova za imenovanje novih upravnih i nadzornih organa koji će u sklopu precizno razgraničenih nadležnosti omogućavati efikasan rad ovih medija. Jedan od gorućih problema JP “Radio-televizije Crne Gore”, kako su pokazale analize, predstavlja nesrazmjerno visok broj zaposlenih koji se mora značajno smanjiti da bi ovo preduzeće moglo da opstane i počne ostvarivati ciljeve svakog javnog radio-difuznog servisa – proizvodnju i emitovanje programa od interesa za javnost. Analize su, međutim, pokazale da menadžerski timovi u državnim medijima nijesu spremni niti sposobni da počnu sa samostalnijim poslovanjem jer se postojeći neefikasni finansijski sistem prvenstveno oslanja na prihode iz državnog budžeta.

Uporedna iskustva pokazuju da je za uspjeh projekta transformacije državnih medija u javne radio-difuzne servise neophodno prethodno donijeti pravni okvir njihove transformacije, kojim bi se postavili temelji unutrašnje reorganizacije određene medijske kuće, oslanjajući se na važeće evropske principe i standarde u ovoj oblasti. Imajući sve ovo u vidu, Radna grupa je, nakon brojnih konsultacija i sprovedene javne rasprave, predloženim normativnim rješenjima, pokušala da projektuje efikasan i održiv, našim uslovima prilagođen model upravljanja javnim radio-difuznim servisima. Ovaj model upravljanja budućim Javnim preduzećem “Radio i Televizja Crne Gore” može se jasnije sagledati na osnovu šeme koja se nalazi u prilogu ovog komentara zakona.

Zakonom se predviđa da Savjet RTCG zastupa interese građana, a članovi se biraju iz reda uglednih stručnjaka iz reda novnara, sociologa, pravnika, ekonomista, inžinjera, medijskih analitičara, stručnjaka za marketing, radio-difuziju i dr. i zalažu se za poštovanje demokratskih načela i vladavinu prava, izgradnju i unapređenje ustavnog poretka, zaštitu ljudskih prava i sloboda i zaštitu slobode izražavanja.

Savjet RTCG treba da bude nezavistan od bilo kojeg državnog organa, kao i od svih organizacija i lica koja se bave djelatnošću proizvodnje i emitovanja radio i televizijskih programa ili sa njom povezanim djelatnostima. U skladu sa preporukama, zakonom je proisano da za svoj rad članovi Savjeta RTCG imaju pravo na mjesečnu novčanu naknadu. Imajuću u vidu opštu materijalnu situaciju ali i značaj poslova koje će obavljati Savjet RTCG, Predlagač smatra da ta naknada ne smije biti manja od visine polovine mjesečne naknade koju prima sudija Vrhovnog suda Republike Crne Gore.

Procedurom imenovanja i razrješenja članova Savjeta RTCG (čl.15 do 23), a uz poštovanje principa javnosti i nepristrasnosti, sprječava se bilo kakav politički ili drugi uticaj na izbor članova, u skladu sa važećim evropskim standardima. Time se štiti uređivačka i upravljačka nezavisnost republičkih javnih radio-difuznih servisa. Treba naglasiti, da članovi Savjeta RTCG u svom radu ne predstavljaju institucije ili organizacije koje su ih predložile, već svoju dužnost obavljaju samostalno, po sopstvenom znanju i savjesti, bez obaveze da poštuju bilo čije instrukcije u vezi sa svojim radom, izuzev odluka nadležnog suda. Članom 21. precizirani su razlozi za prestanak mandata člana Savjeta (istekom mandata, razrješenjem, ostavkom ili smrću), a razlozi za rarješenje su jasno definisani članom 22 Zakona.

Važno je naglasiti da se na članove Savjeta i Upravnog odbora RTCG, kao i za generalnog direktora i direktora Radija Crne Gore i Televizije Crne Gore, saglasno članu 23 Zakona ne mogu imenovati osobe koje bi po svojoj funkciji ili položaju mogli pokazati sukob interesa u odnosu na rad RTCG. Tako članovi ovih organa ne mogu biti: poslanici ili odbornici, zaposleni u RTCG, članovi Vlade, funkcioneri političkih stranaka, lica koja koja imaju učešće u kapitalu drugih radio-difuznih emitera ili lica koja su pravosnažno osuđena za određena krivična djela.

Poglavljem VII IMOVINA RTCG (čl 34 i 35) definisano je da se ona nalazi u državnoj svojini, te da Republika solidarno i neograničeno odgovara za obaveze RTCG u pravnom prometu.

U poglavlju VIII PRELAZNE I ZAVRŠNE ODREDBE (čl. 36 do 41) navodi se da danom stupanja na snagu ovog Zakona, JP »Radio-televizija Crne Gore« nastavlja da radi u skladu sa ovim Zakonom, Zakonom o medijima i Zakonom o radio-difuziji. Članom 37 navedeni su rokovi za izbor i imenovanje prvih organa RTCG, do čijeg izbora postojeći organi u JP »Radio-televizija Crne Gore« nastavljaju da rade u skladu sa odredbama ovog Zakona.

III

Sprovođenje ovog zakona, zahtijevaće obezbjeđenje sredstava u Budžetu Republike namijenjenih za programske sadržaje od značaja za razvoj nauke i obrazovanja; razvoj kulture i informisanje osoba oštećenog sluha i vida, kao i sredstva za programske sadržaje, po tom osnovu, na albanskom i jezicima drugih nacionalnih i etničkih grupa.

Osim troškova restrukturiranja JP ''radio-televizija Crne Gore'' koji će se sagledati usvanjem Programa upravljačke transformacije ovog preduzeća, kao osnivač ovog preduzeća Republike Crne Gore moraće obezbijediti sredstva za pokriće dijela gubitaka nastalog višegodišnjim odlaganjem korjenitih promjena u ovoj medijskoj kući. Spremnost međunarodne zajednice za obezbjeđenje pomoći u procesu transformacije ovih državnih medija u javne radio-difuzne servise uslovljena je prvenstveno usvajanjem zakonske regulative a zaim i spremnošću upravljačke i uređivačke strukture da pristupe svestranoj transformaciji.

Prilog: ORGANI RTCG

SAVJET RTCG (11 članova)IMENOVANJE I RAZRJEŠENJE: OSNOVNE NADLEŽNOSTI:

- Članove Savjeta imenuju ovlašćeni subjekti za imenovanje (relevantne institucije, profesionalnih udruženja novinara, kao i nevladine organizacije koje se bave zaštitom ljudskih prava), a imenovanje potvrđuje Skupština Republike Crne Gore.

- Mandat člana traje 5 godina uz mogućnost ponovnog imenovanja.

- Imenuje i razrješava upravni odbor RTCG i daje saglasnost na imenovanje i razrješenje direktora Radija Crne Gore i direktora Televizije Crne Gore

- usvaja opšta akta kojima se uređuju pitanja programskih i profesionalnih standarda u RTCG i usvaja programska dokumenta Radija Crne Gore i Televizije Crne Gore;

- bira ovlašćenog revizora;- analizira i odlučuje o kršenju programskih principa utvrđenih

zakonom i programskim dokumentima i nalaže odgovarajuće mjere direktoru Radija Crne Gore ili direktoru Televizije Crne Gore;

- imenuje i razrješava Komisiju za razmatranje predstavki i prigovora slušalaca i gledalaca, u skladu sa Statutom RTCG;

UPRAVNI ODBOR RTCG (5 članova)IMENOVANJE I RAZRJEŠENJE: NADLEŽNOSTI:

- Savjet RTCG iz reda afirmisanih stručnjaka za medije, menadžment, pravo i finansije i dr. a j ednog člana biraju zaposleni u preduzeću.

- Mandat člana UO traje 4 godine uz mogućnost ponovnog imenovanja.

- imenuje i razrješava generalnog direktora RTCG- usvaja opšti akt o unutrašnjoj organizaciji i sistematizaciji radnih

mjesta u RTCG;

GENERALNI DIREKTORIMENOVANJE I RAZRJEŠENJE: NADLEŽNOSTI:

- Upravni odbor tajnim glasanjem, između više kandidata, na osnovu javnog konkursa, većinom od ukupnog broja članova;

- Mandat traje 4 godine uz mogućnost imenovanja najviše dva puta uzastopno.

- zastupa i predstavlja RTCG- organizuje i upravlja procesom rada i vodi poslovanje RTCG;- izvršava odluke Upravnog odbora;- imenuje i razrješava direktora Radija Crne Gore i direktora Televizije Crne

Gore, uz saglasnost Savjeta RTCG;- priprema predlog opšteg akta o unutrašnjoj organizaciji i sistematizaciji u

saradnji sa direktorom Radija Crne Gore i direktorom Televizije Crne i predlaže ga upravnom odboru RTCG.

DIREKTOR RADIJA CRNE GORE DIREKTOR TELEVIZIJE CRNE GORE

IMENOVANJE I RAZRJEŠENJE:- Generalni direktor na osnovu javnog konkrusa uz saglasnost Savjeta RTCG;- Posebni uslov: 5 godina radog iskustva u medijima.- Mandat 4 godine uz mogućnost ponovnog imenovanja.

NADLEŽNOSTI:- Zastupa i predstavlja Radio Crne Gore odnosno Televiziju Crne Gore u granicama datih ovlašćenja;- Predlaže programsku orjentaciju Radija Crne Gore odnosno Televizije Crne Gore i odgovoran je Savjetu RTCG za njeno

sprovođenje, - Imenuje i razrješava urednike programa u Radiju Crne Gore odnosno Televiziji Crne Gore;- predlaže generalnom direktoru unutrašnju organizaciju i sistematizaciju radnih mjesta u Radiju Crne Gore odnosno

Televiziji Crne Gore;