Republika Crna Gora Ministarstvo finansijaGodišnji izvještaj Ministarstva finansija Crne Gore/2006. Uvodnik 4 Crna Gora je u veoma kratkom periodu, nakon obnove svoje dr-žavnosti

GODISNJI IZVJESTAJVV

20

06

Republika Crna GoraMinistarstvo finansija

REPUBLIKA CRNA GORA

MINISTARSTVO FINANSIJA

GODIŠNJI IZVJEŠTAJ

2006

Godišnji izvještaj Ministarstva finansija Crne Gore/2006.

SADRŽAJ

2

UVODNIK

- Urednik Ana Miljanić

BUDŽET REPUBLIKE CRNE GORE ZA 2007. GODINU

- Koordinator Odsjeka za politiku i procedure budžeta,

Ivana Vuletić

- Koordinator Odsjeka za budžetske operacije, Slobodanka

Popović

PORESKO ZAKONODAVSTVO U TOKU 2006. GODINE

- Pomoćnik ministra za poreski i carinski sistem,

Koviljka Mihailović

- Viši savjetnik, Ružica Bajčeta

AKTIVNOSTI I REZULTATI RADA PORESKE UPRAVE

U 2006. GODINI

- Direktor Poreske uprave, Mirjana Pešalj

AKTIVNOSTI I REZULTATI RADA UPRAVE CARINA

U 2006. GODINI

- Direktor Uprave carina, Miodrag Radusinović

SEKTOR BUDŽETA/2006.

- Pomoćnik ministra za budžet, mr Nikola Vukićević,

- Koordinator Odsjeka za budžetske operacije, Slobodanka

Popović,

- Koordinator Odsjeka za makroekonomsku analizu i sarad-

nju sa međunarodnim institucijama, dr Stanko Jeknić

ČLANSTVO REPUBLIKE CRNE GORE U

MEĐUNARODNIM FINANSIJSKIM

ORGANIZACIJAMA

- Koordinator Odsjeka za međunarodnu saradnju i EU

integracije, Jadranka Radunović

4-5

6-12

13-14

15-19

20-24

25

26-27

SADRŽAJ


SADRŽAJ

3

28-29

30

31-34

35-40

41-43

44-50

51-56

ČLANSTVO CRNE GORE U MMF I SVJETSKOJ BANCI

- PR služba, Ana Miljanić, portparol,

- Biljana Bataković, asistent portparola

CRNA GORA U PARTNERSTVU ZA MIR

- TRANSPARENTNOST BUDŽETA ODBRANE

- Predrag Stamatović, savjetnik ministra

- mr Mijajlo Savović, savjetnik za budžet odbrane

ZAKONODAVNA AKTIVNOST MINISTARSTVA

FINANSIJA U 2006.

- Ana Miljanić, portparol

PREGLED AKTIVNOSTI MINISTRA FINANSIJA U 2006.

- PR služba - Ana Miljanić, portparol,

- Biljana Bataković, asistent portparola

JAVNI DUG REPUBLIKE CRNE GORE

– 31. DECEMBAR 2006. GODINE

- Koordinator Odsjeka za upravljanje dugom, analizu

zaduženosti, upravljanje gotovinom i odnose sa inos-

transtvom - Nemanja Pavličić

KONSOLIDOVANA JAVNA POTROŠNJA U CRNOJ

GORI U PERIODU JANUAR - DECEMBAR 2006.

Odsjek za makroekonomsku analizu i saradnju sa

međunarodnim institucijama,

- Koordinator Odsjeka, dr Stanko Jeknić,

- Samostalni savjetnik, Radovan Živković,

- Viši savjetnik, Vladislav Karadžić

PLAN KONSOLIDOVANE JAVNE POTROŠNJE U

CRNOJ GORI U 2007.

Odsjek za makroekonomsku analizu i saradnju sa

međunarodnim institucijama,

- Koordinator Odsjeka, dr Stanko Jeknić,

- Samostalni savjetnik, Radovan Živković,

- Viši savjetnik, Vladislav Karadžić

GGOODDIIŠŠNNJJII IIZZVVJJEEŠŠTTAAJJ

IIzzddaannjjee zzaa 22000066.. ggooddiinnuu

IIZZDDAAVVAAČČ:: MMiinniissttaarrssttvvoo ffiinnaannssiijjaa CCrrnnee GGoorree

ZZAA IIZZDDAAVVAAČČAA:: ddrr IIggoorr LLuukkššiićć

UURREEDDNNIIKK:: AAnnaa MMiilljjaanniićć

AASSIISSTTEENNTT UURREEDDNNIIKKAA::BBiilljjaannaa BBaattaakkoovviićć

UURREEĐĐIIVVAAČČKKII KKOOLLEEGGIIJJUUMM:: AAnnaa MMiilljjaanniićć

KKoovviilljjkkaa MMiihhaaiilloovviiććmmrr MMiilloorraadd KKaattnniićć

KKrrssttoo RRaacckkoovviićć

PPRREEVVOODDIILLAACC:: JJeelleennaa ČČaađđeennoovviićć

DDIIZZAAJJNN:: AAddiill TTuuzzoovviićć

KKOONNTTAAKKTT:: PPRR SSLLUUŽŽBBAA MMIINNIISSTTAARRSSTTVVAA

FFIINNAANNSSIIJJAATTEELL::

++338811 8811 222244 558811FFAAXX::

++338811 8811 222244 445500EE--MMAAIILL::

mmff@@mmnn..yyuuWWEEBB::

wwwwww..mmiinniissttaarrssttvvoo--ffiinnaannssiijjaa..vvllaaddaa..ccgg..yyuuAADDRREESSAA::

SSttaannkkaa DDrraaggoojjeevviiććaa bbrr 22,, PPooddggoorriiccaa

ŠŠTTAAMMPPAA:: GGrraaffoottiissaakk

TTIIRRAAŽŽ:: 440000

Republika Crna GoraMinistarstvo finansija


Uvodnik

4

Crna Gora je u veoma kratkomperiodu, nakon obnove svoje dr-žavnosti 21. maja 2006 godine, po-red prijema u OEBS, UjedinjeneNacije i Partnerstvo za mir, postalačlanica i najznačajnijih međuna-rodnih finansijskih institucija – Ev-ropske banke za obnovu i razvojEBRD, 3. juna 2006. godine, Me-đunarodnog monetarnog fonda iSvjetske banke, 18 januara 2007,što je svakako potvrda vođenjastabilne makroekonomske politi-ke i značajan preduslov za ubrza-nje sveukupnog ekonomskog raz-voja.

Tokom 2006 godine nastavlje-no je sa reformama budžetskogsistema, tako da je u Zakonu obudžetu Republike Crne Gore za2007. godinu, uveden Kapitalnibudžet, kao sastavni dio godišnjegzakona o budžetu i prvi put prika-zan odvojeno od tekućeg budže-ta. Programski budžet je proširen iimplementiran kod 17 korisnikabudžeta.

Politika javne potrošnje u

2006. godini je imala za cilj priori-tetno finansiranje obaveza po os-novu državnog duga, racionaliza-ciju javne potrošnje i efikasnu po-resku naplatu, a visok nivo teku-ćih prihoda i suficit budžeta omo-gućili su da se izmire obaveze izprethodnih godina.

Ekonomska politika VladeRCG, kao i ciljevi utvrđeni Agen-dom ekonomskih reformi usmje-reni su na dalji rast bruto doma-ćeg proizvoda, povećanje zaposle-nosti, stvaranje uslova za stranaulaganja i smanjivanje učešća jav-ne potrošnje u BDP-u.

Podaci o kretanju BDP-a, proci-jenjena veličina BDP i prosječnegodišnje stope takođe pokazujustabilan trend ekonomskog rastau periodu od 2003.godine.

Tokom 2006. izvršene su izmje-ne postojećih, a donesen je i odre-đen broj novih poreskih zakona,čime su ispunjeni ključni ciljevi uoblasti poreske politike u 2006.godini, koji su bili usmjereni, prijesvega, na usklađivanje našeg po-

UVAžENI ČITAOCI,

Uvodnik


Uvodnik

5

reskog zakonodavstva sa međuna-rodnim standardima i direktivamaEU, kao i realizaciju opredjeljenjaiz Agende ekonomskih reformi usmislu smanjenja poreskih obave-za, posebno po osnovu zarada za-poslenih.

Pored Programa rada za 2006.godinu i regulative koja je pratilaAgendu ekonomskih reformi, rea-lizovani su i objavljeni mnogi pro-jekti koji su doprinijeli informisa-nju šire javnosti o sveukupnim ak-tivnostima Ministarstva finansija ipojednim segmentima rada, kaošto su kvartalni Bilteni, koji obuh-vataju kapitalne izvještaje – o jav-nom dugu, makro-fiskalnoj situa-ciji i trendovima, aktuelne izmjenepravne regulative, glavne projektei aktuelne informacije o pripremi iregulisanju članstva Crne Gore umeđunarodnim finansijskim insti-tucijama.

Objavili smo Vodič kroz pores-ko pravo Crne Gore - elektronskoizdanje, kojim je omogućen pre-

gled zakonodavstva, sa odgovora-jućim komentarima za jednosta-van uvid u osnovne karakteristikepojedinih poreskih oblika, a u fe-bruaru 2007 biće objavljeno proši-reno izdanje Poreskog vodiča, ko-je će obuhvatiti i niz izmjena to-kom 2006 godine.

Prvo izdanje Godišnjeg izvješ-taja, prikaz je ključnih aktivnosti uokviru svih sektora tokom2006.godine i istovremeno, rezul-tat timskog rada službenika Minis-tarstva finansija. Vjerujemo da ćesadržaj privući pažnju stručne i ši-re javnosti.

UrednikAna Miljanić

Zgrada Ministarstva Finansija


Budžet Republike Crne Gore

6

Skupština Republike Crne Gore,na sjednici održanoj 27.decem-bra 2006. godine, donijela je Za-

kon o budžetu Republike Crne Goreza 2007. godinu («Sl.list RCG», 81/06).Zakonom su utvrđeni primici budže-ta Republike u iznosu od 616,86mil.eur koji se raspoređuju na: Tekućibudžet u iznosu od 582,95 mil.eur iKapitalni budžet u iznosu od 33,91mil.eur.

U odnosu na prethodnu godinu,planirani budžet za 2007. godinu većije za 16,06%. Na ovo povećanje najvišeje uticala promjena državnog statusaRepublike Crne Gore, odnosno preuzi-manje poslova i obaveza iz nadležnos-ti Državne zajednice. Pored toga, novipropisi kojima se regulišu zarade i os-tala primanja kako funkcionera i posla-nika, tako i državnih sužbenika i na-mještenika, doveli su do značajnijegpovećanja bruto zarada i ostalih prima-nja u 2007. godini. Uvođenje kapital-nog budžeta doprinijelo je povećanjukapitalnih izdataka budžeta, najvišezbog uključivanja projektnih zajmovakoji se, do ove godine, nijesu prikaziva-li Zakonom o budžetu Republike CrneGore.

1. MAKROEKONOMSKI

OKVIR I JAVNA POTROŠNJA

Ekonomska politika Vlade Republi-ke Crne Gore, kao i ciljevi utvrđeniAgendom ekonomskih reformi usmje-reni su na dalji rast bruto domaćegproizvoda, povećanje zaposlenosti urealnom sektoru i smanjivanje brojazaposlenih u javnom sektoru, pobolj-šanje platnog bilansa, stvaranje stabil-nog makroekonomskog okvira i uslo-va za inostrana ulaganja, smanjivanjeučešća javne potrošnje u bruto doma-ćem proizvodu, afirmaciju privatnogvlasništva i preduzetničke ekonomijeu realnom sektoru. Ekonomska politi-ka i ciljevi predviđeni Agendom eko-nomskih reformi predstavljali su po-laznu osnovu za pripremu budžeta za2007.godinu i opredijelili su alokacijusredstava po sektorima javne po-trošnje. Osnovni parametri fiskalnepolitike usklađeni su sa okvirima i cil-jevima dogovorenim sa MMF-om,Svjetskom bankom i harmonizovani susa direktivama Evropske Unije.

Procjena javne potrošnje u 2007.godini urađena je na bazi planskih po-

dataka o kretanju BDP-a, kao i podaci-ma o kretanju javne potrošnje u perio-du od 2001. do 2006. godine. Politikajavne potrošnje u 2007. godini zasno-vana je na procjeni fiskalnog potenci-jala Crne Gore i makroekonomskihtrendova utvrđenih Agendom eko-nomskih reformi za Crnu Goru..

Podaci o kretanju BDP-a preuzetisu iz analiza koje su pripremili MMF,EU i Ministarstvo finansija. Prema po-dacima, procijenjena veličina BDP iprosječne godišnje stope pokazuju sta-bilan trend ekonomskog rasta u perio-du od 2003.godine. Procjene pokazujuda će godišnja nominalna stopa rastaiznositi 8,22%. Za 2007. godinu projek-tovana je stopa rasta od 9,56 %, a visinaBDP-a 2.004,mil.eur.

Nivo javne potrošnje u najvećojmjeri opredijelio je procijenjeni BDPza 2006. godinu, kao i podaci o kreta-nju prihoda u predhodnom periodu sa

Budžet Republike Crne Gore za 2007. godinu

Slobodanka PopovićIvana Vuletić



7

mjesečnom dekompozicijom njihovogostvarenja po pojedinim godinama.

Planirana javna potrošnja u 2007.go-dini zasniva se na ciljevima ekonomskepolitike u 2007. godini kojima je pred-viđeno povećanje zaposlenosti, pre-strukturiranje preduzeća i privatizacija,smanjenje siromaštva i realni porast ži-votnog standarda, dok su osnovni ciljevijavne potrošnje usmjereni na povećanjeprihoda Budžeta, racionalizacija po-trošnje Budžeta Vlade i Fonda zdravstva,kao i intenziviranje reformi u oblastisudstva, obrazovanja i državne uprave.

Poslije drugog nivoa konsolidacije,relativno učešće procijenjene javnepotrošnje u BDP-u u narednoj godiniiznosi 42,85 % BDP-a. Razlog poveća-nog učešća javne potrošnje je uvođe-nje kapitalnog budžeta i preuzimanjemeđunarodnih i ostalih obaveza sa ni-voa bivše Državne zajednice. U 2007.godini implementira se Kapitalni bud-žet RCG u iznosu od 33.91 mil. eur kojije namijenjen za infrastrukturne pro-jekte i odvojeno je prikazan od teku-ćeg budžeta. Njegovim izuzimanjemjavna potrošnja smanjuje svoje učešćeBDP-a na 41,16%.

Konsolidovana potrošnja budžetaRepublike1 planirana je u iznosu od578,26 mil.eur, što čini 28,86 % procije-njenog BDPa. Potrošnja Fonda penzij-sko invalidskog osiguranja iznosi 200,71

mil.eur, od čega se 136,38 mil.eur odno-si na izvorne prihode Fonda PIO, dokse na transfere iz Budžeta Republike od-nosi 64,34 mil.eur. Potrošnja Fonda zazdravstveno osiguranje planirana je uiznosu od 115,92 mil.eur ili 5,78 % BDP-a, koja će se obezbijediti iz prihoda oddoprinosa za zdravstvenu zaštitu u iz-nosu od 80,59 mil.eur, transfera iz bud-žeta Republike u iznosu od 6,88 mil.euri transfera Fonda PIO u iznosu od27mil.eur. Potrošnja Fonda PIO planira-na je u iznosu od 19,21 mil.eur i obezbi-jediće se iz tekućih prihoda u iznosu od12, 64 mil eur i transfera iz Budžeta Re-publike u iznosu od 6,57 mil.eur. Na ni-vou lokalne samouprave procijenjenapotrošnja iznosi 93,7 mil.eur, od čegaće se iz Budžeta Republike obezbijedititransferi u iznosu od 1,98 mil.

Javni prihodi za 2007.godinu proci-jenjeni su u iznosu od 909,10 mil.eur iveći su u odnosu na procijenjene u2006.godini za 10,44%. Povećanje proci-jenjenih izvornih prihoda u 2007.godinirezultat je pozitivnih trendova u naplatiPDV-a, poreza na međunarodnu trgovi-nu i transakcije, naknada, taksi i ostalihprihoda. Najveći dio prihoda obezbije-diće se od poreza u iznosu od 576,49mil.eur, doprinosa 222,89 mil.eur, taksi31,72 mil.eur, naknada 46,35 mil.eur i os-talih prihoda u iznosu od 29,96 mil.eur.Pri tome poreski prihodi pokazuju zna-čajno bržu dinamiku rasta od doprino-sa, taksi, naknada i ostalih prihoda.

Procijenjen je i suficit javne po-trošnje u 2007. godini u iznosu od12,07mil.eur, što čini 0.60% procijenje-nog BDP-a. U strukturi procijenjenogsuficita, suficit Budžeta Republike iz-nosi 10,73 mil.eur, dok suficit opštinaiznosi 1,34 mil eur, uz napomenu da uovu procjenu nije uključena eventual-na dodatna upotreba privatizacionihprihoda za ulaganja u infrastrukturu.

2. PRIMICI BUDžETA

REPUBLIKE ZA 2007.GODINU

Procjena prihoda budžeta Repu-

blike za 2007. godinu izvršena je naosnovu ostvarenih prihoda u prethod-nim godinama i u prvih devet mjeseci2006. godine, procijenjenog rastaBDP-a, rasta cijena na malo, kao i pro-cijenjenog fiskalnog uticaja novihpropisa koji će se primjenjivati u 2007.godini.

Na osnovu navedenih parametaratekući prihodi budžeta Republike (bezprihoda od privatizacije, donacija i po-zajmica i kredita) u 2007. godini plani-rani su u iznosu od 583,49 mil.eur, štočini povećanje od 19,55% u odnosu naplan u 2006. godini. Planirano poveća-nje tekućih prihoda budžeta zasnova-no je na pozitivnim trendovima napla-te kod PDV-a, poreza na međunarodnutrgovinu i transakcije, naknada i ostalihprihoda. Pri tome, neto negativan uticajprimjene proporcionalne stope od15% kod poreza na dohodak fizičkih li-ca u 2007. godini iznosiće 3.8 mil.eur.Ovako procijenjeni prihodi budžeta za2007. godinu opredijeljuju budžetskupotrošnju koja će imati pozitivan uticajna rast BDP-a, povećanje zaposlenostiu realnom sektoru i kojom će se ured-no servisirati zakonske i ugovoreneobaveze.

Tabela primitaka budžeta za nared-nu godinu:

1 Konsolidovanu potrošnju budžeta Republike čine ukupni izdaci umanjeni za izdatke po osnovu otplate dugova rezidentima, nerezidentima, neizmirenihobaveza iz predhodnih godina i stare devizne štednje.



8

Primici Budžeta Republike za2007.godinu planirani su u iznosu od616,86 eur i to: tekući prihodi u iznosuod 583,48 mil.eur, primici od prodajeimovine u iznosu od 11,39 mil.eur, pri-mici od otplate kredita u iznosu od5.07mil.eur, donacije u iznosu od0.60mil.eur i pozajmice i krediti u izno-su od 15,87 mil.eur.

Tekući prihodi obezbjeđuju se izporeza u nivou od 528.48mil.eur , taksi20.12 mil.eur, naknada 18,64 mil.eur,ostalih prihoda 16,02 mil.eur. Planiranisuficit iznosi 10,73 mil.eur i upotrijebi-će se za otplatu dugova i finansiranjekapitalnog budžeta.

22..11 PPOORREEZZII

Planiranje poreza Budžeta Republi-ke za 2007godinu izvršeno je na osno-vu ostvarenih prihoda u prethodnimgodinama, procijenjenog nominalnograsta BDP-a od oko 9,5 %, rasta cijenana malo, kao i procijenjenog fiskalnoguticaja novih propisa koji će se primje-njivati u 2007. godini.

PPoorreezz nnaa ddoohhooddaakk ffiizziiččkkiihh lliiccaa pla-niran je u 2007. godini u iznosu od66,12 mil. eur, što je za 6,05 % manji iz-nos od plana za 2006. godinu. Planira-no smanjenje poreza na dohodak fizič-kih lica uslovljeno je predviđenom pri-mjenom proporcionalne stope porezau iznosu od 15%.

PPoorreezz nnaa ddoobbiitt pprraavvnniihh lliiccaa plani-ran je u iznosu od 15,03 mil. eur, i ma-nji je za 6,30 % u odnosu na plan za2006. godinu. Ovo planirano smanje-nje posljedica je nešto niže naplate u2006. godini, usled primjene stope od

9% i obračunatih pretplata poreskihobveznika.

PPoorreezz nnaa iimmoovviinnuu,, odnosno porezna promet nepokretnosti planiran je uiznosu od 5,93 mil. eur, što je za 2,41puta više od plana za 2006. godinu.Planirano povećanje zasnovano je napozitivnom trendu naplate poreza naimovinu tokom 2006. godine. Prihodod poreza na promet nepokretnosti je

prihod opšte namjene i dijeli se izme-đu budžeta Republike (50 %) i budže-ta opština ( 50 %) .

PPoorreezz nnaa ddooddaattuu vvrriijjeeddnnoosstt plani-ran je u iznosu od 297,14 mil. eur, što jeza 36,27 % veće od plana za 2006. godi-nu. Plan je zasnovan na pozitivnomtrendu naplate PDV-a od 2004. godine.Tokom 2006. godine povecanje napla-te PDV najvećim dijelom rezultat je

povećanog uvoza roba.

AAkkcciizzee su planirane na nivou od79,35 mil.eur, što je neznatno više odplana za 2006. godinu, što je rezultat

smanjene naplate ovog poreza u 2006.godini.

PPoorreezz nnaa mmeeđđuunnaarrooddnnuu ttrrggoovviinnuu iittrraannssaakkcciijjee planiran je u iznosu od60,66 mil.eur., odnosno za 46,0%više uodnosu na plan za 2006. godinu. Ovopovećanje plana za 2007. godinu rezul-tat je znatno veće naplate carine u2006. godini kao posljedice značajnog

povećanja uvoza roba (uvoz je za pr-vih 5 mjeseci 2006. godine u odnosuna isti proslogodišnji period povećanza 30%). Iz planiranih kretanja spoljno-trgovinskih tokova u 2007.godinu oče-kuje se stabilizacija uvoza i izvoza nadostignutnom nivou.

OOssttaallii rreeppuubblliiččkkii ppoorreezzii planirani suu iznosu od 4,48 mil.eur, što je za 34,13% više od plana za 2006. godinu, kao re-zultat pozitivnog trenda u naplati ovihprihoda u 2006. godini.

22..22 TTAAKKSSEE

Planirane naplate prihoda po osno-vu taksi u 2007. godini iznose 20,12 mil.



9

eur, što je za 90,71% više od iznosa pla-niranog u 2006. godini. Najviši nivo pri-hoda planiran je po osnovu naplate ad-ministrativnih taksi u iznosu od 14,25mil.eur. Ovo povećanje plana prihodaposljedica je prije svega značajno veće

naplate sudskih taksi u 2006. godini uodnosu na plan. (za prvih 9 mjeseci na-plata je iznosila 4,03 mil. eur dok jeplan za čitavu godinu iznosio 1,68mil.eur). Iznos od 5,51 mil. eur planiranje u 2007. godini po osnovu zamjeneličnih karata, pasoša, saobraćajnih doz-vola i automobilskih tablica.

22..33 NNAAKKNNAADDEE

Planirane naknade u 2007. godiniiznose 18,64 mil. eur. Najveći iznos pla-niran je kod naknada za puteve 5,85mil. eur, naknada za priređivanja igara

na sreću 4,02mil. eur, ekoloških nakna-da od 2,11 mil. eur, naknada za korišće-nje prirodnih dobara u iznosu od 3,23mil.eur i naknade za korišćenje dobaraod opšteg interesa 1,35mil.eur. Ovopovećanje plana posljedica je znatnoviše naplate naknada za puteve i nak-nada za priređivanje igara na sreću.

22..44 OOSSTTAALLII PPRRIIHHOODDII

Planirani ostali prihodi u 2006. go-dini iznose 16,02 mil. eur. Najvećeućešće u planiranim ostalim prihodi-ma u 2007. godini imaju prihodi po os-novu naplate novčanih kazni i oduzeteimovinske koristi u iznosu od 8,03mil.eur, ostali prihodi u iznosu od 4,31mil.eur i Prihodi koje organi ostvarujuvršenjem svoje djelatnosti u iznosu od3,68 mil.eur.

22..55 PPRRIIMMIICCII OODD PPRROODDAAJJEE IIMMOOVVIINNEE

Primici od prodaje imovine planira-ni su u iznosu od 11,40 mil. eur i koristi-će se dijelom za finansiranje kapitalnogbudžeta.

22..66 DDOONNAACCIIJJEE

Donacije su planirane u iznosu od0,6 mil. eur i odnose se na integralnoupravljanje eko sistemom Skadarskogjezera.

22..77 PPOOZZAAJJMMIICCEE II KKRREEDDIITTII

Primici po ovom osnovu planiranisu u iznosu od 4,87 mil.eur. Shodnopotpisanim ugovorima, sa Svjetskombankom, u narednoj godini očekujese priliv po osnovu odobrenih kredi-ta za reformu Fonda penzijskog i inva-

lidskog osiguranja u iznosu od 1,5mil. eur, reformu sistema zdravstva1,22 mil.eur, reformu sistema obrazo-vanja 0,67 mil eur i 1,48 mil.eur pozaj-mice za finansiranje Kapitalnog bud-žeta.

22..88 PPRROOJJEEKKTTNNII ZZAAJJMMOOVVII

Projektni zajmovi planirani su u iz-nosu od 11 mil.eur i odnose se na kre-dit Evropske investicione banke za re-

konstrukciju Jadranske magistrale.

3. IZDACI BUDžETA

REPUBLIKE ZA

2007. GODINU

Izdaci iskazani Zakonom o budže-tu Republike Crne Gore za 2007. godi-nu planirani su u iznosu od616.860.519,15 eur. Izdaci su planiraniu skladu sa Ekonomskom politikomza 2007. godinu, procijenjenim ras-tom bruto domaćeg proizvoda, kao iciljevima koji su predviđeni Agen-dom ekonomskih reformi za CrnuGoru.

U 2007. godini planiran je rast uče-šća budžetskih izdataka u bruto do-maćem proizvodu. U odnosu na 2006.godinu, ukupno planirani budžetskiizdaci veći su za 16.06%. Kao što je na-prijed rečeno, na ovo povećanje najvi-še je uticala promjena državnog statu-sa Republike Crne Gore, odnosno pre-uzimanje poslova i obaveza iz nadlež-nosti Državne zajednice. Pored toga,novi propisi kojima se regulišu zaradei ostala primanja kako funkcionera iposlanika, tako i državnih službenika inamještenika, doveli su do značajnijegpovećanja bruto zarada i ostalih pri-manja u 2007. godini. Uvođenje kapi-talnog budžeta doprinijelo je poveća-nju kapitalnih izdataka budžeta, najvi-še zbog uključivanja projektnih zajmo-



10

va koji se, do ove godine, nijesu prika-zivali Zakonom o budžetu RepublikeCrne Gore.

33..11 IIZZDDAACCII TTEEKKUUĆĆEEGG BBUUDDžŽEETTAA

Izdaci tekućeg budžeta RepublikeCrne Gore za 2007. godinu planirani su uiznosu od 582.95 mil.eur. U strukturiovih izdataka, tekući izdaci učestvuju sa56.73%, transferi za socijalnu zaštitu uče-stvuju sa 7.45%, transferi inistitucijama,pojedincima i nevladininom sektoru sa20.57%, kapitalni izdaci sa 6.30%, otplatadugova sa 6.98% i rezerve sa 1.02%.

U tteekkuuććiimm iizzddaacciimmaa najveće jeučešće sredstva za bruto zarade i do-prinose na teret poslodavaca (54,36%)i rashoda za materijal i usluge koji sa21.68% učestvuju u ukupnim tekućimizdacima. SSrreeddssttvvaa zzaa bbrruuttoo zzaarraaddee iiddoopprriinnoossee nnaa tteerreett ppoossllooddaavvccaa planira-na su u iznosu od 179.79 mil.eur, što či-ni 29.14% ukupno planiranih izdatakaza 2007. godinu, odnosno 30.84%ukupno planiranih izdataka tekućegbudžeta Republike za 2007. godinu.Sredstva za bruto zarade i doprinosena teret poslodavca planirana su za fi-nansiranje zarada 29.510 zaposlenih,od čega je najveći dio namijenjen fi-nansiranju zarada zaposlenih u institu-cijama osnovnog i srednjeg obrazova-nja (11.402). U bruto domaćem proiz-vodu, sredstva planirana za bruto zara-de i doprinose na teret poslodavca,učestvuju sa 8.97%.

RRaasshhooddii zzaa mmaatteerriijjaall ii uusslluuggee plani-rani su u iznosu od 71.72 mil.eur i sa11.63% učestvuju u ukupno planira-nim izdacima za 2007. godinu. Najveći

dio sredstava opredijeljen je za finansi-ranje ugovorenih usluga 46.40%, ras-hoda energije 22.89 % i rashoda za ma-terijal 15.49%.

Sredstva planirana za tteekkuuććee ooddrržŽaa--

vvaannjjee iznose od 20.17 mil.eur i sa 3.27%učestvuju u ukupno planiranim izdaci-ma za 2007.godinu. Najveći diosredstava namijenjen je održavanjujavne infrastrukture u iznosu od 15.47mil.eur i to: 9.00 mil.eur za redovnoodržavanje putne infrastrukture i6.45mil.eur za tekuće održavanje že-ljezničke infrastrukture.

Sredstva za kkaammaattee planirana su uiznosu od 19.68 mil.eur i sa 3.19% uče-stvuju u ukupno planiranim izdacimabudžeta za 2007. godinu. Sredstva su,najvećim dijelom, namijenjena izmire-nju dospjelih obaveza po inokreditimau iznosu od 18.00 eur i to:

• Svjetskoj banci, u iznosu od 12,13mil.eur;

• Pariskom klubu povjerilaca, u iz-nosu od 4,00 mil.eur

• Evropskoj investiciona banka, uiznosu od 1,74 mil.eur;

• Razvojnoj banci Savjeta Evrope,u iznosu od 0.10 mil.eur;

• IDA / Međunarodna razvojnaagencija, u iznosu od 0.13 mil.eur

SSuubbvveenncciijjee su planirane u iznosuod 8.26 mil.eur, a odnose se na subven-cije za proizvodnju i pružanje uslugapoljoprivredi, šumarstvu i vodoprivre-di, subvencije u veterini za preventiv-ne veterinarske mjere, subvencije u tu-rizmu i subvencije za podsticanje pro-izvodnje.

PPrraavvaa iizz oobbllaassttii ssoocciijjaallnnee zzaaššttiittee pla-nirana su u iznosu od 35.37 mil.eur i sa

5.73% učestvuju u ukupno planiranimizdacima za 2007. godinu. Predviđenasredstva namijenjena su za:

• Realizaciju programa dječijih do-dataka u iznosu od 3.83 mil.eur. Pro-gram obuhvata socijalnu zaštitu 18.189korisnika;

• Boračko-invalidsku zaštitu, u izno-su od 7.50 mil.eur za 6930 korisnika pra-va

• Materijalno obezbjeđenje, u izno-su od 11.32 mil. eur, za 12.521 porodicesa 38.304 članova.

• Porodiljska odsustva u iznosu od6.13 mil. eur za oko 5.700 korisnika pra-va;

• Tuđu njegu i pomoć u iznosu3.45 mil.eur za oko 6.600 korisnika;

• Ishranu djece u predškolskim us-tanovama u iznosu od 0.32 mil.eur;

• Izdržavanje štićenika u domovinau iznosu od 2.50 mil.eur (1400 štićeni-ka).

• Ostala prava iz oblasti socijalnezaštite, u iznosu od 0.32 mil.eur, kojaobuhvataju osiguranje svještenika u iz-nosu od 0.16mil. eur i osiguranje sa-mostalnih umjetnika u iznosu od0.16mil.eur.

SSrreeddssttvvaa zzaa tteehhnnoolloošškkee vviišškkoovvee pla-nirana su u iznosu od 8.06 mil.eur i sa18.55% učestvuju u ukupno planira-nim transferima za socijalnu zaštitu.Ova sredstva namijenjena su za: izvrša-vanje obaveza po Programu prestruk-turiranja preduzeća i preduzeća kojasu u postupku privatizacije (1.50mil.eur), potrebe racionalizacije rad-nih mjesta Uprave policije (3.46mil.eur), potrebe Ministartsva odbra-ne Crne Gore (3.00mil.eur) I Ministar-stva prosvjete I nauke (0.10 mil.eur).

TTrraannssffeerrii iinnssttiittuucciijjaammaa,, ppoojjeeddiinnccii--mmaa,, nneevvllaaddiinnoomm ii jjaavvnnoomm sseekkttoorruu pla-nirani su u iznosu od 119.90 mil eur.Transferi za ove namjene sa 19.43%učestvuju u ukupno planiranim izdaci-ma za 2007. godinu.

U okviru ovih izdataka, ttrraannssffeerriijjaavvnniimm iinnssttiittuucciijjaammaa planirani su u izno-su od 25.16 mil.eur i sa 4.08% učestvujuu ukupno planiranoj potrošnji budžetaza 2007. godinu. Sredstva za transfere



11

nevladinim organizacijama, političkimpartijama, strankama i udruženjima pla-nirana su u iznosu od 6.06 mil.eur i sa0.98% učestvuju u ukupno planiranimizdacima za 2007.godinu. Od ovihsredstava za finansiranje političkih stra-naka, shodno Zakonu o finansiranjupolitičkih partija («Sl.list RCG», br.33/05,47/06) namijenjeno je 2.35 mil. eur. Zafinansiranje planova i programa organi-zacija koje se bave socijalnom zaštitom,humanitarnom djelatnošću, problemi-ma i zadovoljavanjem potreba lica s in-validitetima, razvojem sporta, vaninsti-tucionalnim obrazovanjem i vaspita-njem djece i omladine, kao I borbomprotiv droga I drugih oblika zavisnosti,planiraju se sredstva u iznosu od 2.40mil, a shodno Zakonu o igrama na sre-ću (“Sl.list RCG” 52/04).

TTrraannssffeerrii ppoojjeeddiinncciimmaa planirani suu iznosu od 7.68 mil.eur i sa 1.24% uukupno planiranim izdacima za 2007godinu. Namijenjena su za stipendije ipovlastice najboljim učenicima i stu-dentima, naknade za odštetu od ele-mentarnih nepogoda, naknade licimaneosnovano lišenim slobode, za jed-nokratne pomoći porodicama i licimakoja su u stanju socijalne potrebe, po-vlastice invalidnim licima u saobraćaju,rekreaciju djece iz najsiromašnijih po-rodica i ostalo.

TTrraannssffeerrii FFoonndduu ppeennzziijjsskkoo iinnvvaalliidd--sskkoogg oossiigguurraannjjaa planirani su u iznosuod 64.34 mil.eur i sa 10.43% učestvujuu ukupno planiranim sredstvima za2007 godinu. Sredstva namjenjenaFondu penzijskog i invalidskog osigu-ranja planirana su za finansiranje pen-zija izuzetih republičkim propisima,penzija ostvarenih u skladu sa zako-nom o državnoj upravi, penzija pri-

padnika MUP-a i ZIKS-a, kao i za pok-riće deficita Fonda PIO. TTrraannssffeerrii FFoonn--dduu zzddrraavvssttvvaa planirani su u iznosu od6.88mil.eur i namijenjena su finansira-nje zdravstvene zaštite nezaposlenih li-ca (3.87 mil.eur), zdravstvenoj zaštitiraseljenih i izbjeglih lica (2.00 mil.eur)i finansiranju kapitalnih izdataka(1.01mil.eur).

TTrraannssffeerrii ZZaavvoodduu zzaa zzaappooššlljjaavvaannjjee,,u iznosu od 6.57 mil.eur planirani su zafinansiranje zarada i ostalih ličnih pri-

manja pripravnika i naknada nezapos-lenim licima.

TTrraannssffeerrii ooppššttiinnaammaa planirani su uiznosu od 1.98 mil.eur, a namijenjeni suza naknade štete od elementarnih nepo-goda (0.30mil.eur), poslove inspekcijskekontrole iz oblasti građevinarstva (0.07mil.eur) i uslovne dotacije (1.6 mil.eur).

TTrraannssffeerrii jjaavvnniimm pprreedduuzzeeććiimmaa,, u iz-nosu od 1,24 mil.eur, planirani su za po-trebe Željeznice Crne Gore (1.00mil.eur)I za naknada štete javnim preduzećimaod elementarnih nepogoda (0.24mil.eur)

SSrreeddssttvvaa zzaa kkaappiittaallnnee iizzddaattkkee teku-ćeg budžeta planirana su u iznosu od36.72 mil.eur i u ukupno planiranimsredstvima za narednu godnu učestvu-

ju sa 5.95%. O okviru kapitalnih izdata-ka tekućeg budžeta dati su manji pro-jekti koji ne ispunjavaju kriterijume ka-pitalnog budžeta.

Izdaci za infrastrukturu opšteg zna-čaja planirani su u iznosu od 1,29mil.eur i sa 3,51% učestvuju u kapital-nim izdacima. Sredstva za lokalnu in-frastrukturu planirana su u iznosu od7.02 mil.eur. Najveći dio ovih sredstava,u iznosu od 5.12 mil.eur koristiće se zarekonstrukciju ulica u Cetinju, Berana-ma, Ulcinju, Danilovgradu, Nikšiću,Kolašinu, Mojkovcu, Pljevljima, Bije-lom Polju i Plavu. Izdaci za građevin-ske objekte planirani su u iznosu od5.71 mil.eur, dok su izdaci za nabavkuopreme planirani u iznosu od 8.51mil.eur. Izdaci za investiciono održava-nje planirani su u iznosu od 13.71mil.eur, a najvećim dijelom odnose sena: investiciono održavanje puteva uiznosu od 2.00 mil.eur, rekonstruciju imodernizaciju regionalne i magistral-ne putne mreže u iznosu od 1.20mil.eur, investiciono održavanje željez-

nice u iznosu od 1.75 mil.eur, investi-ciono održavanje administrativnihzgrada u vlasništvu Republike u iznosuod 1.00 mil.eur, za rekonstrukciju siste-ma grijanja u školama (2.30mil.eur), re-konstrukciju centara Ministarstva unu-trašnjih poslova (2.20mil.eur).

PPoozzaajjmmiiccee ii kkrreeddiittii planirani su u iz-nosu od 5.50 mil.eur i sa 0.89% učestvu-ju u ukupno planiranoj potrošnji za na-rednu godinu. Pozajmice i krediti nefi-nansijskim institucijama planirani su uiznosu od 2.00 mil.eur, krediti za mala isrednja preduzeća u iznosu od 2.00mil.eur, dok su studentski krediti plani-rani u iznosu od 1.50eur.

SSrreeddssttvvaa zzaa oottppllaattuu dduuggaa planirana



12

su u iznosu od 23.18 mil.eur, a namije-njena su za otplatu kredita i hartija odvrijednosti rezidentima u iznosu od8.00 mil.eur i otplatu kredita i hartijaod vrijednosti nerezidentima u iznosuod 15.17 mil.eur. Struktura obaveza jesljedeća:

•Svjetska banka 9.10 mil.eur• Pariski klub povjerilaca 1.55

mil.eur• EIB /Evropska investiciona ban-

ka/ 1.23 mil.eur• Razvojna banka Savjeta Evrope

0.55 mil.eur• IFC 0.59 mil.eur• Anglo Yugoslav banka 0.40

mil.eurU ovim izdacima sadržane su oba-

veze po osnovu kreditnih aranžmanaza objekte iz programa javnih radova uiznosu od 6,09 mil.eur, kao i otplataduga Sekretarijata za razvoj po osnovuUgovora o strateškom partnerstvu Vla-de RCG i Microsoft Corporation (0.88mil.eur) i Ugovora o realizaciji projek-ta “Centralni registar stanovništva”(1.12mil.eur), otplata duga Ministartsvaprosvjete i nauke koji se odnosi na kre-dit za nabavku kompjuterske opremeza potrebe osnovnog i srednjeg obra-zovanja (0.98 mil.eur), otplata duga zakupovinu i adaptaciju poslovne zgra-de Agencije za nacionalnu bezbjed-nost (0.45 mil.eur), poslovne zgradeDirekcije za nekretnine (0.24 mil.eur).

SSrreeddssttvvaa zzaa oottppllaattuu ggaarraanncciijjaa plani-rana su u iznosu od 2,11 mil.eur, od če-ga je 1.00mil.eur planirano za otplatudatih garancija u zemlji i 1.11 mil.eur zaotplatu garancija u inostranstvu.

SSrreeddssttvvaa zzaa oottppllaattuu oobbaavveezzaa iizz pprreett--hhooddnniihh ggooddiinnaa planirana su u iznosuod 15.42 mil.eur i odnose se na isplatustare devizne štednje i isplate po osno-vu izvršnih sudskih rješenja čiji je os-nov utuženja nastao prije tekuće fiskal-ne godine.

Sredstva rezervi planirana su u iz-nosu od 5.97mil.eur i čine 0.96% ukup-no planiranih izdataka. SSrreeddssttvvaa tteekkuu--ććee bbuuddžŽeettsskkee rreezzeerrvvee planirana su u iz-nosu od 4.97 mil.eur, a sredstva stalnereserve u iznosu od 1.00mil.eur. Ovasredstva će se, shodno Zakonu o bud-

žetu, koristiti za hitne i nepredviđeneizdatke koji nastaju tokom godine.

33..22 IIZZDDAACCII KKAAPPIITTAALLNNOOGG BBUUDDžŽEETTAA

Izdaci kapitalnog budžeta planiranisu u iznosu od 33,91 mil.eur, što čini1.69 % BDP-a za narednu godinu. U ok-viru ovih sredstava planirani su kapital-ni projekti koji će se realizovati krozdvije institucije – Direkciju za saobraćaji Direkciju javnih radova, a shodno us-vojenom centralizovanom modelu im-plementacije kapitalnog budžetiranja.

Izvori finansiranja kapitalnog bud-žeta u 2007. godini su: opšti prihodibudžeta Republike u iznosu od 22.21mil.eur, namjenski prihodi po osnovuekoloških naknada u iznosu od 0.70mil.eur i kredit Evropske investicionebanke (EIB) u iznosu od 11,00mil.eur.

TTeekkuuććii iizzddaaccii kapitalnog budžetaplanirani su u iznosu od 1,38 mil eur, ili4.08% kapitalnog budžeta za 2007. go-dinu. Ova sredstva raspoređuju se narashode za materijal i usluge u iznosuod 0.76 mil.eur i komunalne naknadeu iznosu od 0.61 mil.eur.

KKaappiittaallnnii iizzddaaccii planirani su u izno-su od 32,53 mil.eur i sa 95,9% učestvu-ju u kapitalnom budžetu Republike zanarednu godinu. Najveći dio sredstava,u iznosu od 18,00 mil eur planiran je zaiinnffrraassttrruukkttuurruu ooppššeegg zznnaaččaajjaa i to za: iz-gradnju magistralnog puta Risan –Grahovo – Žabljak u iznosu od 7,00 mil

eur, izgradnju III trake na dionici putaKufin u iznosu od 3,00 mil eur, rekon-strukciju tunela «Vrmac» na regional-nom putu R-22, dionica Kotor – Rada-novići u iznosu od 2,00 mil eur, sanaci-ju tunela, mostova, klizišta, kosina i zi-dova na magistralnim i regionalnimputevima u iznosu od 2,00mil eur i in-vesticiono presvlačenje asfalta magis-tralnih i regionalnih puteva u iznosuod 4,00 mil eur. Najveći dio ovihsredstava obezbijediće se iz kredita Ev-ropske investicione banke. IIzzddaaccii zzaaggrraađđeevviinnsskkee oobbjjeekkttee planirani su u iz-nosu od 13.81 mil.eur, a predviđeni suza: izgradnju Nove zgrade Vlade u iz-nosu od 2,00 mil eur, završetak Domakulture – Andrijevica u iznosu od 0,82mil eur, izgradnju JU OŠ « M. Ivanović»Biševo –Rožaje u iznosu od 0,29 mileur, završetak objekta Rektorata – Pod-gorica u iznosu od 0,95 mil eur, završe-tak izgradnje Centar za kriminalističkavještačenja i obuku - Forenzičke labo-ratorije u Danilovgradu u iznosu od1,31mil eur, Završetak rekonstrukcije idogradnja Instituta za javno zdravlje uiznosu od 1,14 mil eur , projekat «Cen-tri za transfuziju» u iznosu od 0,45 mileur, Zgrada državnih agencija u iznosuod 1,83 mil eur, Upravna zgrada Cari-narnice Kotor u iznosu od 0,22 mil eur,Zatvor za maloljetnike, Zatvor za žene iPrihvatni centar za strance u iznosu od0,48 mil eur, Odjeljenje za izvršenjekazni zatvora do 6 mjeseci i kazne zat-vora izrečene u prekršajnom postup-ku u iznosu od 0,48 mil eur i Dom zastare Bijelo – Polje u iznosu od 0,29 mileur. IIzzddaaccii zzaa uurreeđđeennjjee zzeemmlljjiiššttaa plani-rani su u iznosu od 0,06 mil.eur, a od-nose se na uređenje zemljišta nakonzavršetka izgradnje Doma kulture uAndrijevici, dok su iizzddaaccii zzaa oopprreemmuuplanirani su u iznosu od 0,67 mil.eur, aodnose se na opremanje i adaptacijuMuzičkog centra i opremanje iznosuod 0,50 mil eur i nabavku opreme zaCarinarnicu – Kotor u iznosu od 0,10mil eur.

Sektor za budžet

Koordinator Odsjeka za politiku i

procedure budžeta,

IVANA VULETIĆ

Koordinator Odsjeka za

budžetske operacije,

SLOBODANKA POPOVIĆ


Poresko zakonodavstvo

13

Osnovni ciljevi u oblasti poreskepolitike u 2006. godini bili su usmjere-ni, prije svega, na usklađivanje našegporeskog zakonodavstva sa međuna-rodnim standardima i direktivama EUkao i realizaciji opredjeljenja iz Agen-de ekonomskih reformi kojima jepredviđeno smanjenje poreskih oba-veza, posebno po osnovu zarada za-poslenih.

Za realizaciju navedenih ciljeva iz-vršene su određene izmjene postoje-ćih, a donesen je i jedan broj novih po-reskih zakona.

Pregled najznačajnijih promjenau oblasti poreskog zakonodavstva -popojedinim zakonima:

Najznačajnije izmjene izvršene ZZaa--kkoonnoomm oo iizzmmjjeennaammaa ii ddooppuunnaammaa CCaa--rriinnsskkoogg zzaakkoonnaa ("Sl. list RCG", br.66/06), čija su rješenja u primjeni od 1.januara 2007. godine, odnose se na:

usaglašavanje rješenja koja seodnose na primjenu metoda carinskogvrednovanja uvezene robe sa principi-ma sadržanim u Opštem sporazumu ocarinama i trgovini (GATT),

utvrđivanje transakcijske (carin-ske) vrijednosti robe koja se uvozi poosnovu zakupa ili lizinga i za koju ugo-vorom nije predviđena mogućnost ku-povine,

propisivanje posebnih mjera ca-rinskog nadzora i carinskog postupkaza robe koje se koriste za snabdijeva-nje sredstava u međunarodnom sao-braćaju (pomorski, vazdušni i željez-nički),

ukidanje izvoznih carina (koje jepo ranijim rješenjima mogla da uvedeVlada). Ovim rješenjem se vrši usklađi-vanje sa Zakonom o carinskoj tarifi("Sl. list RCG", br. 75/05), koji je uskla-đen sa standardima Harmonizovanogsistema (HS 2002), a kojim nije predvi-đena obaveza plaćanja izvoznih carina,

primjenu preferencijalnih pravi-la o porijeklu robe (povlašćenog statu-sa), u slučaju kada je to našoj zemljiodobreno od strane članica trgovin-skih unija (EU, EFTA),

skraćenje roka za prihvatanje ca-rinske deklaracije od strane carinskihorgana (umjesto ranijeg roka od petčasova, carinski organ je u obavezi daodmah prihvati podnesenu deklaraci-ju za robu dopremljenu nadležnoj cari-narnici),

definisanje pograničnog pojasa(5 km od granične linije), i tim rješe-njem se omogućava državljanima CrneGore, koji žive u tom pojasu, da se os-lobode od plaćanja uvoznih dažbinana proizvode zemljoradnje, stočarstva,ribarstva, pčelarstva i šumarstva dobije-ne sa svojih imanja koja se nalaze u od-govarajućem pojasu susjedne države,kao i na priplod i na ostale proizvodedobijene od stoke koja se zbog polj-skih radova, ispaša ili zimovanja nalazena tim imanjima,

definisanje roka zastarjelosti na-plate carinskog duga (pravo na napla-tu carinskog duga zastarijeva u rokuod 3 godine računajući od isteka godi-ne u kojoj je dug nastao), stim što apso-

lutni rok zastarjelosti naplate carin-skog duga iznosi 6 godina,

ograničavanje roka (do 31. de-cembra 2007. godine), do kada moguda se otvaraju free shopovi na među-narodnim drumskim graničnim prela-zima. Posle tog roka free shopovi semogu otvarati samo na aerodromima ilukama otvorenim za međunarodni sa-obraćaj, i

način utvrđivanja naknade zarad carinskog organa koja treba da seodređuje u zavisnosti od stvarnih troš-kova tog organa a ne prema transakcij-skoj vrijednosti robe, što je u skladu sačlanom VIII Opšteg sporazuma o cari-nama i trgovini STO (GATT), premakojem takse i naknade ne mogu biti

Aktivnosti u oblasti poreskog zakonodavstva u toku 2006. godine

Koviljka Mihailović

Ružica Bajčeta


Poresko zakonodavstvo

14

određene u odnosu na vrijednost ro-be, već moraju da odražavaju približnistvarni trošak pružene usluge.

Najznačajnije izmjene izvršene ZZaa--kkoonnoomm oo iizzmmjjeennaammaa ii ddooppuunnaammaa ZZaa--kkoonnaa oo ppoorreezzuu nnaa ddoohhooddaakk ffiizziiččkkiihh llii--ccaa ("Sl. list RCG", br.78/06), čija su rješe-nja u primjeni od 1. januara 2007. godi-ne, odnose se na:

• smanjenje poreske stope i umjestopostojećih progresivnih stopa (15%,19% i 23%), uvedena je jedna ravnomjer-na (proporcionalna) poreska stopa od9%, koja će se primjenjivati od 2010. go-dine. Kao prelazno rješenje, predviđenoje da poreska stopa za 2007. i 2008. godi-nu iznosi 15%, a za 2009. godinu 12%,

• povećanje neoporezivog godiš-njeg ličnog odbitka sa 780 eur (65 eurmjesečno), na 840 eur godišnje (70 eurmjesečno),

• ukidanje obaveze plaćanja pore-za po osnovu kapitalnih dobitaka (poosnovu prodaje nepokretnosti i hartijaod vrijednosti),

• restrikciju prihoda za koje jepredviđeno oslobađanje od plaćanjaporeza na dohodak fizičkih lica i ta "lis-ta" je uglavnom svedena na prihodesocijalnog karaktera i slučajeve predvi-đene međunarodnim ugovorima ikonvencijama.

Novim ZZaakkoonnoomm oo llookkaallnniimm kkoo--mmuunnaallnniimm ttaakkssaammaa ("Sl. list RCG",br.27/06), čija su rješenja u primjeni od1. januara 2007. godine, uređeni su os-novni elementi za plaćanje lokalnihkomunalnih taksa (takseni osnov, ob-veznik plaćanja, nastavak obavezeobračunavanja i dr.), a lokalna samou-prava, svojim aktom propisuje visinutakse, taksene olakšice i način obraču-navanja i plaćanja taksene obaveze.Opština, shodno zakonskim ovlašće-njima, može lokalne komunalne takseda utvrđuje prema korisnoj površini,vremenu korišćenja ili u fiksnom izno-su. Visinu lokalnih komunalnih taksaopština određuje u zavisnosti od vrstedjelatnosti, površine, lokacije, odnos-no zone u kojoj se nalaze objekti, pred-meti, odnosno vrše usluge za koje jepropisano plaćanje takse. Takođe,ovim zakonom data je mogućnost op-štinama da do kraja 2007. godine mo-gu naplaćivati takse po osnovu kori-šćenja infrastrukturnih objekata (obje-

kata kojima se vrši prenos električneenergije, objekata iz oblasti telekomu-nikacija, radio- difuzije i sl.), i to najvišedo graničnog iznosa utvrđenog pred-metnim zakonom.

Novim ZZaakkoonnoomm oo ppoorreezzuu nnaa iiggrreennaa ssrreeććuu ii zzaabbaavvnnee iiggrree ("Sl. list RCG",br.27/06), čija su rješenja u primjeni od1. januara 2007. godine uređeni su os-novni elementi (poreski obveznik, po-reska osnovica, rasponi poreskih sto-pa, i dr.), za uvođenje poreske obavezeod strane opština. Prema odredbamanavedenog zakona obveznici plaćanjaporeza na igre na sreću su privrednadruštva koja su registrovana kod nad-ležnog suda i koja su od Ministarstva fi-nansija dobila licencu za priređivanjetih igara. Obveznici plaćanja poreza nazabavne igre su pravna lica i preduzet-nici koji stavljaju u upotrebu automateza zabavne igre. Stopa poreza za prire-đivanje igara na sreću (osim za igre naautomatima), može iznositi do 10%koncesione naknade koja se plaća zapriređivanje tih igara, a koja je propisa-na Zakonom o igrama na sreću ("Sl. listRCG", br. 52/04).

Za priređivanje igara na sreću naautomatima porez može iznositi do20eur po automatu, dok za priređiva-nje zabavnih igara, porez može iznosi-ti do 15 eur po automatu.

Vlada RCG na sjednici od 8. decem-bra 2006. godine utvrdila je PPrreeddllooggZZaakkoonnaa oo ppoorreesskkiimm ssaavvjjeettnniicciimmaa kojije upućen u Skupštinsku proceduru(donošenje ovog zakona očekuje sedo kraja prvog kvartala 2007. godine).

Donošenje posebnog zakona o po-reskim savjetnicima ima za cilj da seobezbjedi povoljniji ambijent, odnos-no neophodna infrastruktura za štoefikasniju primjenu poreskih i carin-skih propisa u praksi. Ustanovljava-njem novog zanimanja ppoorreesskkii ssaavvjjeett--nniikk kao nezavisnog i samostalnog,pruža se mogućnost poreskim obvez-nicima da na stručan i profesionalannačin dobiju savjete iz oblasti pores-kog i carinskog zakonodavstva. Pores-ki savjetnici bi imali ovlašćenja da nastručan način zastupaju poreske ob-veznike pred upravnim organima (po-reskim organima, Upravom carina i Mi-nistarstvom finansija), kao i pred nad-ležnim sudovima.

Djelatnost poreskog savjetništva,prema predloženom zakonu, mogla bida obavljaju fizička lica kao samostalnozanimanje i specijalizovana pravna lica(društva lica) za poresko savjetništvo.

Poreski savjetnik bi imao ovlašće-nje i obavezu da zastupa zahtjeve po-reskih obveznika u okviru zakonskihpropisa i ličnog uvjerenja. Poreski sav-jetnik u odnosima sa strankom bio bidužan da se pridržava načela zakoni-tosti, savjesnosti, stručnosti i profesio-nalnog kodeksa koji bi donosila nad-ležna Komora. O uslugama poreskogsavjetnika zaključivao bi se ugovor upisanoj formi, a usluge bi se obavljaleuz odgovarajuću naknadu, čiju bi vis-inu propisivala Komora uz prethodnusaglasnost Ministarstva finansija.

Predloženim zakonom definisanisu opšti i posebni uslovi, koje bi treba-lo da ispuni određeno lice koje namje-rava da dobije licencu za obavljanjedjelatnosti poreskog savjetništva. Je-dan od uslova za dobijanje licence zaobavljanje poslova poreskog savjetni-ka je da zainteresovano lice ima polo-žen ispit za poreskog savjetnika. Ispitbi se polagao pred posebnom komisi-jom, koju bi obrazovalo Ministarstvo fi-nansija, a komisija bi se sastojala odnajmanje pet članova, od kojih bi polo-vina bila iz redova Ministarstva finansi-ja, poreskog i carinskog organa, a osta-li članovi iz reda stručnjaka ekonom-ske i pravne teorije i prakse. Ispit zaporeskog savjetnika bi se polagao pre-ma programu koji bi na predlog Ko-more poreskih savjetnika donijelo Mi-nistarstvo finansija. Troškove ispita bisnosilo lice koje polaže ispit, a njihovuvisinu bi na predlog Komore utvrđiva-lo Ministarstvo finansija. Poreski savjet-nici bi bili u obavezi da se udružuju ustrukovnu Komoru (Komoru poreskihsavjetnika), kao samostalnu i nezavis-nu organizaciju sa svojstvom pravnoglica. Komora bi predstavlja poreskesavjetnike, promovisala njihov rad izastupala njihove zajedničke interese.

SSeekkttoorr zzaa ppoorreesskkii ii ccaarriinnsskkii ssiisstteemm

KKOOVVIILLJJKKAA MMIIHHAAIILLOOVVIIĆĆ,, ppoommooććnniikk mmiinniissttrraa,,

RRUUžŽIICCAA BBAAJJČČEETTAA,, vviiššii ssaavvjjeettnniikk


Poreska uprava

15

Rezultati Poreske uprave u 2006. godini predstavljaju sin-tezu realizacije zadataka svih organizacionih dijelova Poreskeuprave, oslikavaju njihovu uvezanost i dobru koordinaciju ujedan složen, a sinhronizovan sistem sa osnovnim zadatkomda se na što efikasniji i produktivniji način dođe do zajednič-kog cilja NAPLATA POREZA, sa posebnim akcentom na do-brovoljnosti plaćanja i očuvanje integriteta i ugleda UPRAVE.

Aktivnosti sprovedene u posljednje dvije godine u Pores-koj upravi na unapređenju radnih procesa i postupaka, pri-mjeni principa samooporezivanja i dobrovoljnog plaćanja po-reza, a sve u okviru jasno definisanih strategija, programa iplanova, rezultirali su da Poreska uprava danas ostvaruje na-platu prihoda iznad planskog okvira, odnosno da kontinuira-no na mjesečnom i godišnjem nivou ostvaruje povećanje pri-hoda u odnosu na ranije periode.

Podaci ostvareni u 2006.godini, koji se prezentuju u nas-tavku materijala jasno pokazuju uspješan rad Poreske uprave.

Poreska uprava je informatički uređen organ, koji samos-talno razvija i održava svoj informacioni sistem. Sve područnejedinice (dvadeset i jedna) su uvezane u jedinstven informa-cioni sistem čime je obezbijeđena dostupnost i konzis-tentnost informacija na cjelokupnom području rada Poreskeuprave. Sistem omogućava unos, izmjenu, ažuriranje i pretra-živanje podataka po određenim kriterijumima, kreiranje iz-vještaja, izdavanje uvjerenja, rješenja i raznih drugih obrazaca.

Kvalitet, tačnost, obim i raznovrsnost podataka kojima Po-reska uprava raspolaže u sistemu, učinili su da je ona za dru-ge institucije, organe organizacije i udruženja postala neop-hodan i pouzdan izvor informacija.

U 2006. godini podatke iz porekog registra i poreskog ra-čunovodstva ustupili smo Privrednoj komori Crne Gore, Save-zu sindikata Crne Gore, Zavodu za statistiku, Direkciji za raz-voj malih i srednjih preduzeća, Bearing pointu, CAFAO, držav-nim fondovima i sl.

Obrada svih poreskih prijava i rješenja zakonima propisa-nih, potpuno je automatizovana. U 2006.godini za jedanaestmjeseci, u sistemu je obrađeno 372.484 mjesečnih i 48.065 go-dišnjih poreskih prijava, a procjenjuje se da će do kraja godi-ne broj obrađenih mjesečnih poreskih prijava biti oko400.000.

U 2006.godini, pojačane su aktivnosti na obezbjeđenjudelikventnih poreskih prijava i to prevashodno mjesečnih po-reskih prijava, za PDV i akcize, iz razloga povećanja obima iefikasnije naplate prihoda, kao i povećanja fiskalne disciplinekroz afirmaciju fiskalnog sistema u kome će poreski obvezni-ci poštovati poreske propise, kroz blagovremeno podnošenjeporeskih prijava. Obezbjeđenje podnošenja poreskih prijavaje jedan od osnovnih zadataka Poreske uprave, budući da jenepodnosilac poreske prijave i potencijalni “neplatiša” pores-kih obaveza.

Aktivnosti na obezbjeđenju delikventnih poreskih prijavadale su rezultate, tako da je došlo do povećanja broja podno-silaca poreskih prijava.

Koristeći se uporednim podacima iz 2005.godine, primlje-nim prijavama za jedanaest mjeseci 2006 godine i procjenombroja prijava za dvanaesti mjesec, očekuje se da će se u2006.godini procenat podnošenja PDV prijava povećati za21%, a akciznih prijava za 50%. Takođe, je povećan procenatpodnošenja godišnjih prijava za 23%, od čega je broj prijavaporeza na dobit pravnih lica povećan za 14% u odnosu naprethodnu godinu.

Obezbjeđivanje redovnog podnošenja poreskih prijavaod strane njihovih podnosilaca omogućilo je Poreskoj upraviažurnu naplatu tekućih poreskih obaveza.

Evidentiranjem podataka o poreskim obveznicima u po-reskom registru obezbjeđuje se kvalitetna informacija o tomeko, gdje i koju vrstu djelatnosti obavlja u Crnoj Gori, odnosnostvara kvalitetan osnov za utvrđivanje plana aktivnosti Pores-ke uprave u dijelu naplate i kontrole. Poreski registar trenutno

Mirjana Pešalj

Aktivnosti i rezultati Poreske uprave u 2006. godini


Poreska uprava

16

sadrži podatke o 17.361 pravno lice i 9.895 fizičkih lica. Brojregistrovanih obveznika poreza na dodatu vrijednost u 2006.godini se povećao za 2.223, odnosno ukupan broj registrova-nih obveznika po ovom poreskom obliku je 14.460.

Ukupna naplata poreza, doprinosa i drugih budžetskihprihoda, za period januar – novembar 2006.godine ostvarenaje u iznosu 500,04 miliona eura. Ukoliko se pretpostavi ostva-renje naplate u decembru 2006.g. na nivou ostvarenja u istomperiodu 2005.g. (61,90 miliona eura), ukupna naplata u 2006.godini bi iznosila 561.95 miliona eura što je za 14,25% više odostvarenja u prošloj godini.

Naplaćeni prihodi u 2006.g kontinuirano su se povećavaliiz mjeseca u mjesec u odnosu na prethodnu godinu. Upored-ni mjesečni indexi rasta su se kretali od 102 u aprilu mjesecudo 150 u januaru mjesecu 2006.g.

Kretanje naplate u 2006.g. u odnosu na 2005.godine naj-bolje ilustruje naredni grafički prikaz:

U strukturi prihoda dominantno učešće imaju prihodi odporeza 59%, od čega: PDV i porez na dohodak građana uče-stvuju sa po 30% a akcize 21%. Doprinosi za obavezno socijal-no osiguranje u ukupno ostvarenoj naplati za 2006.g. učestvu-ju 41%.

Ostvarenje prihoda po vrstama poreza može se ilustrovatislijedećim grafičkim prikazom:

Krajem 2004.godine, u postupku redovnog praćenja sta-nja duga kod poreskih obveznika, Poreska uprava je preduze-la opsežne aktivnosti na realizaciji redovnih mjera naplate ko-

je su rezultirale značajnim smanjenjem delikventnog duga. U cilju realizacije povećanja obima i efikasnosti naplate

prihoda Poreska uprava, je i u toku 2006.godine, pored veo-ma efikasne naplate tekućih obaveza pristupila realizaciji mje-ra naplate, a sve u cilju naplate dospjelih neplaćenih obaveza.Svakodnevno su praćeni izvještaji o dnevnoj naplati, da bi seintezivirale mjere naplate putem upozorenja – do prinudnenaplate iz novčanih sredstava i imovine poreskog obveznika.

U ukupno ostvarenoj naplati 2006.g. uz procjenu naplateza decembar mjesec, naplata delikventnog duga se procjenju-je u iznosu od 78,00 miliona eura, što je 14% od ukupne na-plate.

Sljedeći grafički prikaz ilustruje kretanje naplate delik-ventnog duga i naplate tekućih obaveza u ukupnoj naplati u2006.godine, uz procjenu ostvarenja naplate u decembru2006 godine u nivou decembra mjeseca prošle godine:

Polazeći od činjenice da je turizam privredna grana od pri-oritetnog značaja za razvoj cjelokupne ekonomije u Crnoj Go-ri, to se i prihodi ostvareni od turističke djelatnosti smatrajunajznačajnijim budžetskim prihodima.

U cilju sprovođenja zajedničkih aktivnosti, Poreska upravaje prije početka ljetnje turističke sezone uspostavila saradnjusa drugim državnim organima i to: Ministarstvom turizma, Mi-nistarstvom rada i socijalnog staranja, Ministarstvom unutraš-njih poslova, Upravom policije i Ministarstvom ekonomije.

Saradnja prije svega podrazumijeva zajedničke aktivnostikoje obuhvataju: procedure i rokove za razmjenu podataka iz-među pojedinih organa , usaglašavanje mjera na otklanjanjuidentifikovanih problema, predlog lica za vezu, tehniku izvješ-tavanja i slično.

Radi prikupljanja informacija i podataka za uspješno spro-vođenje sezone Poreska uprava ostvarila kontaktom sa JP,,Morsko dobro’’, Jadranskim sajmom, Javnim komunalnimpreduzećima u primorskim opštinama kao i jedinicama lokal-ne samouprave. Na taj način obezbijeđen je kontinuitet u dos-tavljanju podataka o izdatim lokacijama za obavljanje djelat-nosti, licima koja se javljaju kao zakupci i sl..

Kooperativnost i svesrdna pomoć drugih organa, kao iblagovremeno dostavljanje podataka Poreskoj upravi bitnihza oporezivanje, predstavljaju pozitivnu osnovu za unapređe-

BN – Bruto naplata


Poreska uprava

17

nje saradnje u budućem periodu.Po osnovu realizacije poreskih kredita poreskim obvezni-

cima je za jedanaest mjeseci uplaćeno na poslovne račune39,13 miliona eura, a preusmjereno sa jednog poreskog obli-ka na drugi 23,72 miliona eura.

Očigledna je namjera Poreske uprave da poreski kredit ušto je moguće većoj mjeri realizuje prenosom na druge pores-ke oblike, čime se "čuva" nivo naplaćenih budžetskih prihoda.Poreska uprava povraćaje poreskog kredita u principu vrši urokovima kraćim od propisanih. Sredstva od izvršenih povra-ćaja poreskog kredita poreski obveznici koriste za finansira-nje uvoza i plaćanje uvoznog PDV-a i akciza, što znači da sedio naplate koji se vrati poreskom obvezniku kao poreski kre-dit vraća u budžet kroz uvozni PDV i akcize. Na taj način stva-raju se uslovi za brže kretanje sredstava u ciklusu – "uvoz – do-maći promet –uvoz".

Preuzimanje, verifikovanje i pohranjivanje podataka ouplatama javnih prihoda iz institucija platnog prometa u pot-punosti je automatizovano kao i dnevni prenos prihoda Dr-žavnom trezoru. Za jedanaest mjeseci ove godine Državnomtrezoru je poslato 235 Izjava primaoca i sredstva u iznosu od396,92 miliona eura.

Prenos sredstava je u potpunosti realizovan u skladu saprilivom, dogovorenom dnevnom dinamikom bez grešaka uprenosu.U 2006.godini takođe je oko 1,6 miliona eura nepra-vilno sprovedenih uplata identifikovano i preneseno u sistem.

Uspješnom ostvarenju naplate svakako su doprinjelesprovedene aktivnosti na edukaciji poreskih obveznika pru-žanjem brze i kvalitetne usluge na sva pitanja postavljena pu-tem telefonskog poziva ili pisanim zahtjevom . U 2006. godiniPoreskoj upravi je upućeno 33.196 telefonskih poziva, 775 pi-sanih dopisa, elektronskim putem je dostavljeno 148 zahtje-va,ostvaren 53.661 lični kontakt., što ukazuje na povjerenjeobveznika prema Poreskom organu i želju da svoje poreskeobaveze izvrše u skladu sa zakonskim propisima.

Poreska uprava je u roku od dvadeset i četiri časa odgovo-rila na sve zahtjeve i pitanja.

Pored navedenog, Poreska uprava je učinila značajan is-korak u dijelu publikovanja aktivnosti koje obavlja poveča-njem prisutnosti predstavnika Poreske uprave u elektronskimi štampanim medijima kroz 66 intervjua, 3 press konferencije,140 saopštenja za javnost, 207 tekstova objavljenih u štampa-nim medijima.

U cilju ostvarenja partnerskog odnosa sa poreskim obvez-nicima rrealizovane su aktivnosti sa Unijom poslodavaca,shodno potpisanom Protokolu o saradnji Poreske uprave iUnije poslodavaca :

I radionica, na temu, «Prava i obaveze poreskih obvez-nika u toku i nakon inspekcijskog, poreskog i prekršajnogpostupka» i «Sektor za pružanje usluga Poreske uprave – mo-gućnosti, način komunikacije i približavanje poslodavcima»,07. 04. 2006. godine.

II radionica, na temu « Primjena načela gotovinske rea-liizacije za pravna lica» i «Specifičnosti PDV prijave za mjesecdecembar 2006.godine», 3.11. 2006. godine.

Pripremljen i štampan Vodič za poslodavce «Poreska prak-sa – pitanja i odgovori».

Predstavnici Poreske uprave su u toku 2006. godine, uče-stvovali u radu Foruma za unapređenje ekonomske saradnjesa privatnim sektorom, organizovanim u Cetinju, Ulcinju i Bi-jelom Polju, na kojima su razmatrana pitanja od značaja zaprivredi razvoj određenih regija u Crnoj Gori. Na skupovimaje, u okviru navedene teme, ukazano na koji način poreski ob-veznici, odnosno privredni subjekti mogu dobiti pomoć odstrane Poreske uprave u pogledu upoznavanja sa svojim pra-vima i obavezama, te na koji način da usklade svoje poslova-nje sa zakonskom regulativom i izbjegnu eventualne kaznenemjere zbog nepoštovanja zakonom propisanih obaveza. Tako-đe, izražena je spremnost da se, zavisno od interesovanja po-reskih obveznika, njihovih udrženja, odnosno udruženja pri-vatnih poslodavaca, organizuje održavanje seminara i radioni-ca, na kojima bi se razmatrala najaktuelnija pitanja i vršila edu-kacija obveznika. Takav vid saradnje je već ostvaren, a postojiobostrano interesovanje za njeno inteziviranje i dalje unapre-đenje, jer se efektuira kroz povećanje poreske discipline.

Sistem dobrovoljnog poštovanja poreskih zakona podra-zumijeva novu ulogu i inspekcijske kontrole, koja treba daprepozna i uvaži sve poreske obveznike koji redovno i pravil-no izmiruju svoje poreske obaveze, a da nekooperativne ob-veznike u bliskoj budućnosti pretvori u kooperativne obvez-nike, što se postiže dobro osmišljenim inspekcijskim kontro-lama u kojima se osim utvrđivanja odgovarajućeg iznosa po-reske obaveze, poreskom obvezniku daju smjernice kako dasvoje ponašanje ubuduće uskladi sa poreskim zakonima.

Dobrovoljno poštovanje poreskih zakona postiže se samopažljivim izborom određenog broja poreskih obveznika kodkojih će se izvršiti kontrola. Stepen pokrivenosti kontrolama u2006. godini planiran je tako da je najveći kod velikih pores-kih obveznika, odnosno kod onih poreskih obveznika kojimogu biti najproduktivniji u smislu fiskalnog potencijala, ali iostale kategorije poreskih obveznika, na osnavu opredeljuju-ćih pokazatelja, imaju adekvatnu zastupljenost u planu.

U periodu januar-novembar 2006. godine izvršeno jeukupno 3.250 kontrola, od čega je sa utvrđenim nepravilnos-tima okončana 1.961, a bez nepravilnosti 1.289 kontrola.

U istom periodu izvršeno je ukupno 5.689 provjera, po os-novu tačnosti obračuna i uplate akciza i PDV-a, evidentiranjaprometa preko poreskih registar kasa i provjera registracio-nih podataka.

U izvještajnom periodu izvršeno je 1.473 kontrole tačnos-ti obračuna i uplate PDV-a, pri čemu su izvršene korekcije po-reskih obaveza u iznosu od 18.796.159, 64 eur.

Kontrolama poreza na dobit pravnih lica obuhvaćeno je480 poreskih obveznika, kod kojih su utvrđene obaveze ponavedenom osnovu u iznosu od 1. 570.814,71 eur.

Kontrolama obračuna i uplate poreza na lična primanja i do-prinosa za obavezno socijalno osiguranje kod 1.840 poreskihobveznika utvrđena je obaveza u iznosu od 10.470.378,80 eur.

U postupku provjere opravdanosti 835 zahtjeva za povra-ćaj PDV-a i akciza, odobren je povraćaj u iznosu od34.088.119,87eur, izvršena je korekcija poreskog kredita u iz-nosu od 1.380.709,62 eur, a bez prethodne provjere odobrenje povraćaj u iznosu od 295.531,19 eur, a to su situacije kada se

0


Poreska uprava

18

radi o malim iznosima za povraćaj, pri čemu je na osnovuodređenih pokazatalja evidentno da se radi o urednim pores-kim obveznicima i pretežnim izvoznicima.

U navedenom periodu je u postupku inspekcijskog nad-zora kod 122 poreska obveznika utvrđena i obaveza po osno-vu poreza na promet proizvoda i usluga u iznosu od939.371,16 eur.

U periodu januar-novembar 2006. godine, izvršeno jeukupno 2.766 provjera evidentiranja prometa preko poreskihregistar kasa, pri čemu su u 1.944 kontrole utvrđene nepravil-nosti.

Zbog utvrđenih nepravilnosti u toku inspekcijskog nadzo-ra, u ovom periodu preduzete su ukupno 4.143 mjere, od če-ga je podnijeto 3.507 prekršajnih prijava, 13 krivičnih prijava,9 prijava za privredni prestup.

U decembru ove godine se očekuje da se broj izvršenihkontrola u odnosu na novembar poveća za najmanje 20 %, sobzirom da započinje sprovođenje plana zimske turističke se-zone. Najviše korekcije se očekuju kod poreza na dodatu vri-jednost, budući da se vrši provjera osnovanosti većeg brojazahtjeva za povraćaj (lizing, građevinarstvo, turistička djelat-nost). Očekuje se i završetak ranije započetih kontrola, gdje suobveznicima ostavljeni rokovi za obezbjeđenje potrebne do-kumentacije, a izvjesno je da će biti značajni iznosi utvrđenihprihoda. Do kraja mjeseca će se završiti kontrole koje su spe-cifične po tome što se vrše provjere kod povezanih lica, te sei po tom osnovu očekuju novoutvrđene poreske obaveze.

Pojačane aktivnosti će se sprovesti posebno uoči novogo-dišnjih praznika, kada će započeti kontrole organizatora do-čeka Nove godine, kontrola sajamskih i kulturnih manifestaci-ja, te i kontrola ostvarivanja prihoda većeg broja fizičkih licakoja ostvaruju prihode na ovim manifestacijama. Najveći broj

ovih kontrola će morati da se nastavi i u toku narednog mje-seca, ali će cilj biti da se na samom početku obezbijede poda-ci i činjenice koje utiču na utvrđivanje poreske obaveze zaodređena lica.

Uporedni podaci o efektima kontrole u 2005. i 2006. godi-ne dati su kroz sljedeći grafički prikaz:

Donošenjem Akcionog plana, Vlada RCG je operacionali-zovala prioritete utvrđene Programom borbe protiv korupci-je i organizovanog kriminala, na način što su utvrđene kon-kretne mjere i aktivnosti resornih ministarstava, organa upra-ve i institucija nadležnih za sprječavanje i suzbijanje korupci-je i organizovanog kriminala, pri čemu su utvrđeni rokovi i di-namika izvršenja obaveza, indikatori za mjerenje uspjeha imogući faktori rizika.

Budući da Poreska uprava obavlja značajne funkcije sa cil-jem da se obezbijede budžetski prihodi, službenici Poreskeuprave svakodnevno su u situaciji da utiču na utvrđivanje po-reskih obaveza velikog broja poreskih obveznika. U Poreskojupravi svjesni smo činjenice da postoji mogućnost svjesnogili nesvjesnog neprofesionalnog postupanja pojedinih služ-benika, koje bi dovelo do neopravdanih umanjenja poreskihobaveza određenim poreskim obveznicima.

S toga, smatrajući to jednim od osnovnih načina borbeprotiv korupcije, Poreska uprava radi na stalnom unapređe-nju saradnje sa poreskim obveznicima i ukupnom javnošću.Tu prije svega mislimo na komunikaciju sa štampanim i elek-tronskim medijima - putem koje se javnost kontinuirano oba-vještava o rezultatim rada ovog organa, preduzetim aktivnos-tima i mjerama, na uslužni telefon 9707 - preko koga sva zain-teresovana lica mogu dobiti besplatnu pomoć i savjet za pra-vilnu primjenu poreskih propisa, ali i ukazati na postojanjeeventualne nepravilnosti i neprofesionalnosti u radu pores-kih službenika. Na Web sajtu Poreske uprave - mogu se naćisve informacije o radu, tekstovi poreskih zakona i podzakon-skih akata, kao i propisani obrasci poreskih prijava sa uput-stvima za popunjavanje.

Poreska uprava je u potpunosti obezbijedila interne pro-cedure i normativu o ponašanju svojih službenika i o postu-panju u okviru svojih ovlašćenja, a interna kontrola je uspos-tavljena na više nivoa. Formirano je Odjeljenje interne kontro-le za cijeli organ, a u okviru pojedinih službi postoje službeni-ci zaduženi za nadzor nad pojedinim upravnim i inspekcij-skim postupcima, kao i službenici koji vrše reviziju već zavr-šenih postupaka i ocjenjuju njihov kvalitet.

U potpunosti je obezbijeđen pristup informacijama koji-ma raspolaže Poreska uprava u skladu sa Zakonom o slobod-nom pristupu informacijama, pri čemu se vodi računa o ogra-ničenosti davanja informacija u skladu sa drugim zakonimakojima se obezbjeđuje tajnost podataka. Takođe, Poreskauprava je javnosti otvorila niz mogućnosti za pristup informa-cijama, za ukazivanje na nepravilnosti u radu Poreske uprave,odnosno njenih pojedinih službenika, te je na različite načineomogućeno potpuno informisanje o radu ovog organa i oostvarenim rezultatima.

Radi efikasnijeg suzbijanja negativnih pojava u radu služ-benika državne uprave, Poreska uprava je već potpisala Proto-


Poreska uprava

19

kol o saradnji sa pojedinim institucijama, a i sačinjen je pred-log sporazuma sa ostalim organima, kao što su Državni tuži-lac, Uprava policije, Komisija za hartije od vrijednosti , ali i saudruženjima privatnih poslodavaca.

Poreska uprava značajnu pažnju pridaje povratnim infor-macijama, te očekuje da će građani, poreski obveznici i sva za-interesovana lica dati kvalitetne predloge koji će doprinositirješavanju pitanja korupcije ili drugih štetnih pojava, kao i sa-mih problema poreskih obveznika.

Poreska uprava je i u 2006.godini ostvarila kvalitetnu sa-radnju sa stranim konsultantskim kućama, posebno sa EU CA-FAO.

Saradnja je organizovana po principu uzajamne razmjeneznanja i iskustava u okviru radionica seminara.

Poreska uprava u svom radu, dosljedno primjenjuje usta-novljene principe koji su u skladu sa evropskim standardima,a to su, između ostalog, transparentnost, profesionalnost i efi-kasnost. Važan segment u sprovođenju ovih principa je svaka-ko kvalitetna i stručna komunikacija sa poreskim obveznici-ma, ali i sa svim građanima i javnosti uopšte. Upravo iz tih raz-loga, Poreska uprava posvećuje izuzetno veliku pažnju profe-sionalnom usavršavanju službeničkog kadra organizacijomraznih obuka. Prilikom izvođenja obuka, koriste se tradicio-nalne metode, uz upotrebu najsavremenije tehnike.

Obuke se organizuju kao interne, unutar Poreske uprave ieksterne, koje se organizuju van Poreske uprave i u inostran-stvu, uglavnom u organizaciji IOTA-e, Međunarodne asocija-cije poreskih uprava Evrope, u kojoj je Crna Gora ravnoprav-na članica još od 2003. godine.

Interne obuke se organizuju kao opšte, specijalizovane iobuke uz rad. Opšte obuke, odvijaju se u vidu klasičnih pre-davanja, uz demonstracije praktičnih primjera i uz obaveznotestiranje i ocjenjivanje nivoa stečenih znanja po završenojobuci.

Prilikom provođenja specijalizovanih obuka i obuka uzrad, s obzirom da se odnose na službenike Poreske uprave ko-ji posjeduju visok stepen poznavanja predmetne materije,kao i pretpostavljeno iskustvo, koristi se interaktivni metod.Tom prilikom, predavač i polaznici, međusobnom komunika-cijom, pojašnjavaju izmjene i dopune zakona, kao i specifičnesituacije vezane za pojedine poreske oblike, tako da ove spe-cijalizovane obuke i obuke uz rad imaju tretman «doobuka».

Predavači su, uglavnom, eksperti za pojedine poreskeoblasti iz inostranih konsultantskih kuća, kao što su CAFAO iBEARING-POINT, a stečena znanja na ovim obukama se veri-fikuju dodjelom sertifikata.

Tokom 2006. godine, održane su 3 obuke iz kategorije«obuka uz rad», kao i 16 obuka iz kategorije «opštih i specijali-zovanih» obuka. Ovim obukama obuhvaćeno je 312 službeni-ka Poreske uprave iz svih područnih jedinica, a obrađivane te-me odnosile su se na: «Rad na aplikacijama», Obuku službeni-ka u Call centru, «Prevencije i detekcije PDV prevara», Osnov-nu obuku na temu PDV-a za novouposlene, Izmjene i dopuneZakona o akcizama, «Lizing i srazmjerni odbitak PDV-a», Bor-

ba protiv organizovanog kriminala i «Veliki poreski obveznici– postupak i kontrola».

U okviru specijalizovane obuke, održan je i seminar zasavjetnike Direktora i načelnike filijala za naplatu u područ-nim jedinicama, na temu «Vještine i mogućnosti efektivne na-plate».

Što se tiče eksternih obuka, one se, uglavnom, održavaju uinostranstvu u organizaciji IOTA-e. Ustaljena je praksa, dapredstavnici Poreske uprave, koji učestvuju na ovim seminari-ma, iskustva i znanja stečena na njima, najprije prezentirajuDirektoru i njenom menadžerskom timu, a nakon toga od-nosnom - operativnom nivou, kako bi se, u granicama mogu-ćeg, primjenjivala u izvršavanju konkretnih, radnih zadataka.

U 2006. godini, održano je 8 eksternih obuka, a obrađiva-ne teme odnosile su se na: «Oporezivanje finasijskih istrume-nata», «Prevencije i detekcije PDV prevara», «Edukacije i servisporeskih obveznika», «Veliki poreski obveznici – postupak ikontrola», «Analiza rizika – selekcije poreskih obveznika» i«Ocjenjivanje obuka u poreskim upravama».

Takođe, važno je pomenuti činjenicu da je još tokom 2005.godine, Poreska uprava potpisala ugovore o saradnji sa Uni-jom poslodavaca Crne Gore, Montenegro Biznis Alijansom iEkonomskim i Pravnim fakultetom. U okviru ove saradnje, Po-reska uprava je organizovala niz obuka i predavanja, kako zaprivrednike, poslodavce i poreske obveznike, tako i za stu-dente završne godine ova dva fakulteta.

Predstavnici Poreske uprave su aktivni učesnici na gotovosvim obukama koje organizuju i drugi državni organi.

Osim planiranih obuka za 2007. godinu i onih koje će setek definisati, Poreska uprava će staviti akcenat na obuku služ-benika za implementaciju Projekta «Objedinjene naplate i re-gistracije», koji bi trebalo da bude završen u decembru 2007.godine.

Na kraju, važno je istaći da su u 2006.godini finaliziraneaktivnosti i potpisan Ugovor za izradu softvera za projekat"Objedinjene naplate i registracije". Realizacija projekta pred-viđena je za 2007.godinu a odvijaće se u saradnji sa institucija-ma Republike uz finansijsku podršku i nadzor Svejtske banke.

Poreska uprava će i u 2007.godini preduzimati neophod-ne mjere u cilju nastavljanja pozitivnog trenda naplate javnihprihoda, vodeći računa o ispunjavanju plana Budžeta, kakopo iznosima tako i po vrstama javnih prihoda.

Realizacija poreske politike je kompleksan problem kojije zavistan od zakonske normative, kadrovske i tehničkeopremljenosti Poreskog organa, saradnje i razmjene podata-ka među državnim organima, saradnje sa udruženjima pores-kih obveznika, medijima i drugim institucijama koje moguimati značajne podatke za oporezivanje, kao i obezbijeditiodređenu infrastrukturu za sprovođenje poreske politike.

DDiirreekkttoorr PPoorreesskkee uupprraavveeMMIIRRJJAANNAA PPEEŠŠAALLJJ


Uprava carina

20

Sumirajući rezultate poslovanja za2006. godinu, može se konstatovati daje Uprava carina nastavila uspješno pos-lovanje. Svi parametri poslovanja uka-zuju na premašenje plana. Programskizadaci se realizuju u značajnoj mjeri, ka-ko na planu naplate, tako i na jačanju in-tegriteta, zaštiti carinskog područja isuzbijanju sive ekonomije.

Pored obnove crnogorske nezavis-nosti, sa aspekta značaja za ovu službuizdvajamo učlanjenje carinske službeCrne Gore u Svjetsku Carinsku Organi-zaciju (WCO), u oktobru 2006. godine,čime je Crna Gora postala 170. članicaWCO.

-- NNAAPPLLAATTAA PPRRIIHHOODDAA

Od ukupno naplaćenih izvornihprihoda Budžeta u iznosu od531.776.478,11 eur (iz Pregleda ostvare-nih prihoda Trezora po eko-kodovimaza period 01.01. do 26.12.2006.godine)po osnovu međunarodne trgovine itransakcija (uvoz-izvoz), u periodu od01.01. do 26.12.2006.godine naplaćenoje 336655..442211..111111,,9944 eeuurr,, što čini 68,72%ukupnih tekućih prihoda Budžeta. Na-plata primitaka za koje je zaduženaUprava carina, u odnosu na isti periodprošle godine, značajno je veća (za41,56 %).

- Carina je naplaćena u iznosu od5555..447766..442211,,1144 eur, što je veće u odnosuna isti period prošle godine za 41,,7777%%

PDV – od ukupno ostvarenogPDV-a 262.375.213,76 eur, Uprava cari-na je naplatila 224400..445500..772266,,6622 eeuurr ili91,64%, što je više u odnosu na isti pe-

riod prošle godine za 48,70%. U unu-trašnjem prometu naplaćeno je 8,36%(21.924.486,64 eur) PDV-a.

Akciza na uvezenu robu – obraču-nata je u iznosu od 70.006.857,66 eur,što je više u odnosu na isti period pro-šle godine za 5,64%, a naplaćeno je6644..772233..778833,,0044 eur,, što je više u odnosuna isti period prošle godine za 21,62%.

Ostali primici (takse)- naplaćeno je44..777700..118811,,1144 eeuurr

U posmatranom periodu obrađenoje 425.081 carinskih deklaracija i uprav-nih i ostalih akata, što je u odnosu naprošlu godinu (334.158) više za 27%.

Istovremeno, treba istaći da su troš-kovi poslovanja bili u skladu sa propisi-ma i budžetski opredijeljenim sredstvi-ma za UC kao potrošačku jedinicu.Sredstva su iskorišćena racionalno i uvećem obimu nego ranijih godina.

-- PPRREEKKRRŠŠAAJJII

Značajni rezultati postignuti su i naplanu zaštite carinskog područja. Poja-čana kontrolna funkcija carinskih služ-benika, kako na graničnim prijelazima,tako i u ispostavama, dovela je do bo-ljeg poštovanja propisa, a samim tim ido pada carinskih prekršaja. U ovomperiodu pokrenuto je 1.020 prekr-šajnih postupaka, ili 59,76% manje ne-go u istom periodu prošle godine.Privremeno je oduzeto robe u vrijed-nosti oko 831.880,00 eur. Takođe, uposmatranom periodu u zajedničkimakcijama carinskih službenika i MUP-aCG, privremeno je oduzeto 46.589 šte-ka cigareta, manje količine goriva i al-koholnih pića.

Aktivnosti i rezultati rada Uprave carina u 2006 godini

Miodrag Radusinović


Uprava carina

21

-- JJAAČČAANNJJEE IINNTTEEGGRRIITTEETTAA II KKRREEDDIIBBIILLIITTEETTAA

U cilju obezbjeđenja profesional-nosti u radu, izgradnje integriteta ca-rinskih službenika i borbe protiv ko-rupcije, nagradjeno je 69 službenika, adisciplinski postupak vodjen je protiv21 službenika, zbog utvrđivanja povre-de radnih obaveza i utvrđivanja činje-ničnog stanja. Izrečeno je 13 disciplin-skih mjera – novčane kazne za teži dis-ciplinski prekršaj, 5 disciplinskih mje-ra – novčane kazne za lakši disciplin-ski prekršaj, a 3 službenika su oslobo-đena disciplinske odgovornosti. Nad-ležnom tužilaštvu Uprava carina pod-nijela je 8 prijava protiv carinskih služ-benika zbog sumnje da su počinili kri-vična djela.

Podsjećamo da Uprava carina reali-zuje širi program modernizacije služ-be, sa posebnim programom suzbija-nja i otkrivanja korupcije, u okviru ko-jeg je i implementacija Programa zarazvoj integriteta. U okviru 2006., pos-ljednje godine implementacije TTFSEProjekta (Trgovinske i transportneolakšice za Jugoistočnu Evropu), Svjet-ska banka je, da bi sagledala rezultatesa aspekta borbe protiv korupcije,sprovela istraživanje o stepenu korup-cije u carinskoj službi, sa posebnim na-glaskom na mjerenje napretka u odno-su na 2002. god.(kada je Uprava carinapostala korisnik razvojnog kredita zamodernizaciju službe). Po naloguSvjetske banke u Crnoj Gori istraživa-nje je sproveo Centar za preduzetništ-vo i ekonomski razvoj iz Podgorice(CEED), a anketiranje je sprovedenona 3 granična prijelaza ( Tivatski aero-drom, Luka Bar i Debeli Brijeg) i na ca-rinskim terminalima (Podgorica, Nik-šić i Bijelo Polje). Obuhvaćene su špe-diterske, transportne i trgovinske kom-panije a kriterijumi su bili obim posla ibroj deklaracija. Pitanja u upitniku de-finisana su u saradnji sa Svjetskombankom i ispitivanje je obavljeno u pe-riodu od 29. maja do 9. juna 2006.god.Ukupno su ispitana 154 subjekta (13proizvodjačkih firmi, 40 trgovačkihkompanija, 61 prevoznih preduzeća i40 špediterskih kuća).

Anketa je pokazala da je Uprava ca-rina veoma napredovala u odnosu na

2002. godinu. Nivo korupcije je sma-njen, a sve kategorije (transparentnost,ravnopravan tretman, standardizacijapostupaka, mogućnost podnošenjažalbi, učestalost manjih plaćanja) zna-čajno su poboljšane. Ispitanici u CrnojGori ocijenili su da je korumpiranostcarinske službe na niže srednjem nivousa relativno niskom učestalošću, od-nosno prosječna vrijednost indikatoranivoa korupcije je 2,26 (pri čemu se vri-jednost indikatora kreće od 1 do 5). Ve-ćina prijavljenih manjih plaćanja datasu dobrovoljno s ciljem ubrzanja obra-de i ukazuju na potrebu daljeg unapre-đenja procesa carinskog poslovanja inedostatak svijesti da su takva plaćanjanezakonita. Uprava carina će nastavitisa sprovođenjem programa i mjera ko-je doprinose da rad carinske službe bu-de još profesionalniji i u skladu sa svjet-skim standardima na svim nivoima.

-- SSAARRAADDNNJJAA SSAA DDRRŽŽAAVVNNIIMM OORRGGAANNIIMMAA II PPRRIIVVRREEDDOOMM

Carinska služba sarađuje i sa Dr-žavnim tužiocem, primarno u pogle-du definisanja metodologije za postu-panje carinskih službenika kada pos-toji sumnja o izvršenim krivičnim dje-lima. Važno je istaći da je utvrđena imetodologija po kojoj se postupa ka-da postoji sumnja povodom rada na-ših službenika i krivičnih djela od stra-ne odgovornih službenika carinskihobveznika. U cilju zaštite carinskogpodručja posebno izdvajamo dobrusaradnju sa MUP-om gdje su uspješnorealizovane brojne zajedničke akcijetokom 2006. godine. Takođe, pokre-nuta je inicijativa Uprave carina iMUP-a koja se odnosi na realizaciju in-tenzivnije saradnje tehničkih službi naplanu informatike, a prvenstveno ćese ogledati u povezivanju graničnihprijelaza. U cilju suzbijanja ilegalnogprometa cigareta, službenici Upravecarina su, kako samostalno, tako i u sa-radnji sa službenicima Uprave policijepreduzimali odgovarajuće operativ-no-taktičke mjere i radnje, duž držav-ne granice prema Albaniji i Bosni iHercegovini. U tom smislu, formiranisu mješoviti timovi, sa zadatkom presi-jecanja eventualnih pravaca ilegalnogunošenja cigareta u carinsko područje

Crne Gore. U okviru tih aktivnosti,realizovane su i povremene akcije naplanu kontrole poslovanja free shopo-va. U svim slučajevima, službeniciUprave carina i Uprave policije supodnijeli odgovarajuće prijave u okvi-ru svojih nadležnosti.

U toku 2006.godine potpisan jeSporazum o saradnji između Upravecarina, Monstat-a, Centralne banke, Po-reske uprave, Ministarstva finansija,Centralnog registra, Privrednog suda iSekretarijata za razvoj, u cilju unapre-đenja funkcionisanja Statističkog siste-ma Crne Gore.

Dakle, saradnja sa državnim orga-nima se veoma uspješno ostvaruje nasvim nivoima, što je u velikoj mjeri do-prinjelo da se blagovremeno realizujuzadaci i postignu dobri rezultati.

Takođe, nastavljena je saradnja saPrivrednom komorom i udruženjemšpeditera, izvoznika vezano za organi-zaciju obuka za licencu i za polaganjastručnog ispita za licencu.

-- AAKKTTIIVVNNOOSSTTII ZZAA UUSSKKLLAAĐĐIIVVAANNJJEE SSAA ZZAAKKOONNOODDAAVVSSTTVVOOMM EEUU

Kao ključne segmente rada carin-ske službe u 2006.godini, u zakono-davnoj oblasti, međunarodnoj saradnjii evropskim integracijama, izdvajamo:

- Usklađivanje Carinskog zakona ipodzakonskih propisa sa carinskimpropisima EU, pravilima Svjetske trgo-vinske organizacije i Svjetske carinskeorganizacije nastavljeno je i tokom2006.godine.U tom cilju, krajem 2006.godine usvojen je Zakon o izmjenamai dopunama Carinskog zakona, čije ćeodredbe početi da se primjenjuju od01.januara 2007.godine. U skladu sa us-vojenim izmjenama Zakona izrađen jePrijedlog nove uredbe o vrsti, visini inačinu plaćanja naknade za usluge ca-rinskog organa. Izrađen je i Prijedlogzakona o izmjenama i dopunama Za-kona o carinskoj tarifi, usklađen saHarmonizovanim sistemom 2007. Umartu 2006. godine donijeta je Odlukao kontrolnoj listi za izvoz, uvoz i tranzitrobe, koja je usaglašena sa Zakonom ocarinskoj tarifi koji je na snazi i obuh-vata samo robu koja je na režimu doz-vola.

- Na međunarodnom planu izdvaja-


Uprava carina

22

mo učlanjenje carinske službe CrneGore u Svjetsku Carinsku Organizaciju(WCO), u oktobru 2006. godine, čimeje Crna Gora postala 170. članica WCO.Generalni sekretar WCO Mišel Dane/Michel Danet/ u pismu Upravi carinanaveo je da očekuje aktivno učešće Cr-ne Gore na sastancima i aktivnostimate organizacije, a Sekretarijat WCOpružiće crnogorskoj Upravi carina pu-nu podršku u pogledu dalje saradnje.

- Nastavljena je saradnja sa Svjet-skom Trgovinskom Organizacijom(WTO), Kancelarijom za borbu protivprevara (OLAF), Generalnim Direkto-ratom za poresku i carinsku politiku(TAXUD), koji kroz svoje projekte iprograme pružaju pomoć u procesupridruživanja EU.

- Službenici Uprave carina su aktiv-no učestvovali u procesu pregovaranjaza zaključenje Sporazuma o stabilizaci-ji i pridruživanju i dali doprinos u izra-di Akcionog plana za implementacijupreporuka iz Evropskog partnerstvaza 2006.godinu i Akcionog plana za ja-čanje administrativnih kapaciteta. Usaradnji sa CAFAO-m (Kancelarija zacarinsku i fiskalnu politiku ), Upravacarina je izradila Vodič za carinskeslužbenike za popunjavanje uvjerenjao porijeklu robe EUR-1 i Vodič za iz-voznike za primjenu pravila o porijek-lu robe. U svrhu jačanja administrativ-nih kapaciteta iz oblasti porijekla robeizrađen je Plan obuke carinskih služ-benika i predstavnika privrednih sub-jekata-izvoznika. Realizacija plana je utoku i biće nastavljena početkom 2007.godine.

- U vezi sa nedavno potpisanimCEFTA sporazumom, Uprava carina jeaktivno učestvovala u pregovorima, udijelu koji se odnosi na carinsku pro-blematiku. U tom sporazumu carinskaoblast je obuhvaćena kroz 2 aneksa -jedan se odnosi na pravila o porijeklurobe, a drugi na administrativnu carin-sku saradnju. Iz toga proističe obavezacarinskih organa za sprovodjenje i pra-vilnu implementaciju pravila o pori-jeklu i intenziviranje i unapredjenje sa-radnje sa carinskih službama zemaljapotpisnicama CEFTA sporazuma. I po-red sprovedenih obuka TAXUD je is-kazao rezervu u pogledu administra-tivnih kapaciteta službe za pitanje o

porijeklu robe što i dalje predstavljaizazov za ovu službu.

- Usvojena je Nacionalna strategijaza integrisano upravljanje granicom, aslužbenici Uprave carina učestvovalisu i u izradi Akcionog plana koji će bi-ti implementiran sljedeće godine.

Međunarodna saradnja odvija se uskladu sa ratifikacijom Sporazuma ocarinskoj saradnji razmjenom podata-ka, po konkretnim provjerama.

-- RREEAALLIIZZOOVVAANNII PPRROOJJEEKKTTII II PPRROOGGRRAAMMII

U okviru Projekata za Trgovinske itransportne olakšice u jugoistočnojEvropi (TTFSE) Vladi Crne Gore -Upravi carina je odobren kredit odstrane Svjetske banke, sa svrhom reali-zacije ciljeva vezanih za reformu carin-ske službe. U toku je finalizacija togvažnog projekta za Republiku CrnuGoru – koji obuhvata implementacijuSistema za analizu rizika, IT opreme ikolskih vaga, a predviđeni rok za zavr-šetak Projekta je 31.03.2007.god. U ok-viru tog Projekta, prati se vrijeme zadr-žavanja kamiona na utvrđenim Pilotlokacijama (Carinska ispostava Podgo-rica, Carinska ispostava Debeli Brijeg iCarinska ispostava Dobrakovo), na ko-jima se postižu sve bolji rezultati, što su

i konstatovali predstavnici Svjetskebanke tokom revizione misije. Važnoje istaći i da je cjelokupni period reali-zacije Projekta praćen kvartalnim iz-vještavanjem Svjetskoj banci, kao i izra-dama Poslovne strategije, koje uključu-ju konstantno praćenje implementaci-je niza projekata predviđenih razvoj-nim programom, čija realizacija će pri-bližiti Upravu carina savremenim ev-ropskim carinskim službama.

Na aerodromima u Podgorici i Tiv-tu, koji su renovirani 2006. godine,uveden je ssiisstteemm ccrrvveennoogg ii zzeelleennooggpprroollaazzaa na putničkom terminalu, kojije prihvaćen u većini zemalja Evrope isvijeta, a kojem je prethodila specijalis-tička obuka carinskih službenika u ot-krivanju i prepoznavanju ponašanja vi-sokorizičnih putnika.

Na planu modernizacije tehnologi-je rada i praćenja rezultata rada u2006.godini, uz podršku i stručnu po-moć CAFAO-a uvedena je PPoosslloovvnnaassttrraatteeggiijjaa, kao osnova savremenog na-čina upravljanja u javnim organizacija-ma, po metodologiji koju primjenjujuvodeće carinske službe EU. UvođenjePoslovne strategije u državnu upravu,uključujući i Upravu carina je važandio reforme državne uprave u CrnojGori. Takva strategija će postati meto-dološki princip planiranja, kao i osnov


Uprava carina

23

za analizu ostvarenih rezultata radapojedinačnih organizacionih jedinica iocjenjivanja radnog učinka.

U cilju poboljšanja naplate javnihprihoda, u Upravi carina je u toku raz-vojni projekat unapređenja carinskoginformacionog sistema, »FFiinnaannssiijjsskkiimmoodduull« koji će se realizovati krozugradnju novih aplikativnih program-skih rješenja. Projekat predviđa izraduCentralnog sistema elektronskog evi-dentiranja potraživanja i obavezaUprave carina, kojim će se omogućitiodloženo plaćanje carinskog dugapodnošenjem odgovarajuće bankar-ske garancije, čime se skraćuje rok zaizvođenje carinskog postupka i robabrže stiže do odredišta. Početkom go-dine počeće probni rad praćenja na-plate carinskog duga elektronskim pu-tem, čime će se stvarati uslovi da ob-veznici prilikom otpuštanja robe nak-nadno mogu dostaviti 5 primjerak ouplati.

EElleekkttrroonnsskkoo ppoosslloovvaannjjee, uvedeno25.maja, kojim se skraćuje vrijeme po-trebno za podnošenje deklaracija, sa-da koristi značajan broj deklaranata.Primjetno je da su privrednici u sve ve-ćoj mjeri zainteresovani za elektronskopodnošenje carinskih deklaracija i mo-že se reći da je taj segment definitivnozaživio.

Nadalje, jedan od prioritetnih pro-jekata Uprave carina je »» AAnnaalliizzaa rriizziikkaa»» koji je u fazi probnog rada. U ciljuubrzanja carinskih procedura, omogu-ćavanja lakšeg poslovanja, suzbijanjakrijumčarenja i drugih carinskih preva-ra, carinski službenici će pomoću siste-ma za Analizu rizika sprovoditi ciljanekontrole i selektivnost pri pregledu ro-be i prevoznih sredstava. S tim u vezi,izrada sistema Analize rizika je u završ-noj fazi i planira se uskoro njegova im-plementacija u Carinski informacionisistem. Uprava carina će, kako je i pla-nirano, imati savremeni sistem Analizerizika po uzoru na carinske službe ze-malja EU.

U toku je implementacija projektaLLookkaallnnii pprrooffiill rriizziikkaa uu ccaarriinnsskkiimm iissppooss--ttaavvaammaa,, koji je uveden u saradnji saCAFAO organizacijom. Taj projekatobuhvata informacije vezane za pro-met saobraćaja, geografski izgled gra-ničnih prijelaza, potencijalne opasnetačke, broj službenika na graničnimprijelazima i režim rada, opis drugihslužbi, kao i položaj njihovih objekata,važnije brojeve telefona, najčešće pre-kršioce na tim graničnim prijelazima,koji se pojavljuju u carinskim postupci-ma, najčešće robe koje se uvoze i izvo-ze preko tih graničnih prijelaza.

Uskoro se očekuje početak rada

SSEEMMSS ssiisstteemmaa (South East europeanMessaging System), koji se sastoji urazmjeni podataka o određenim po-šiljkama između susjednih carinskihslužbi, čime će se spriječiti zamjenadokumenata na granici i prikazivanjelažnih podataka o robi. Postignut jedogovor sa carinskom službom Koso-va, UNMIK-om, o razmjeni tih podata-ka.

Carinska »»OOttvvoorreennaa lliinniijjaa«« usješnoradi već dvije godine, sa ciljem prikup-ljanja informacija putem anonimnihtelefonskih poziva od strane građana.Svi pozivi su besplatni, anonimni istrogo povjerljivi. Osnovni cilj je sprije-čavanje krijumčarenja robe, droge,oružja, ljudi i svih drugih carinskihprevara, otkrivanje pojedinaca i kom-panija koji krše propise. Medijska kam-panja za carinsku “Otvorenu liniju” po-čela je u martu 2006.godine i realizova-na je uz donaciju i podršku AmbasadeVelike Britanije i CAFAO-a. U toku2006. godine imali smo 70 anonimnihpoziva putem carinske » Otvorene lini-je «, a procenat otkrivenih prekršaja inaknadnih naplata po pozivima građa-na iznosi 15%. U zemljama EvropskeUnije taj procenat se kreće od 5-7%.

U toku je potpisivanje MMeemmoorraann--dduummaa oo rraazzuummiijjeevvaannjjuu sa preduzećem„Barska plovidba“. Na osnovu tog Me-moranduma Uprava carina će dobijatipodatke o robi i putnicima prije uplov-ljavanja brodova u luku, na osnovu če-ga će moći unaprijed da vrši analizu ri-zika. Nakon tog potpisivanja, pristupi-će se izradi Memoranduma o razumije-vanju sa avio kompanijama. Inače, Od-sjek za obavještajni rad je uspostaviokontakt sa svim obavještajnim Odsjeci-ma carinskih službi u regionu, štoomogućava dobru saradnju i kvalitet-nu razmjenu informacija u regionu.

-- OOSSTTAALLEE AAKKTTIIVVNNOOSSTTII

U 2006. godini izrađen je VVooddiičč zzaapprriissttuupp iinnffoorrmmaacciijjaammaa u posjeduUprave carina i objavljen je na oglas-noj tabli i Web-sajtu Uprave carina. PoZahtjevima za slobodan pristup infor-macijama, donijeto je 19 rješenja saukupno 26 traženih informacija u pos-jedu državnog organa. Svi podnesenizahtjevi su blagovremeno obrađeni i

Zgrada Uprave carina


Uprava carina

24

donijeta su Rješenja i tražene informa-cije podnosiocima zahtjeva, u rokovi-ma predviđenim Zakonom o slobod-nom pristupu informacijama. Na doni-jeta Rješenja i dostavljene informacijenije bilo prigovora od strane podno-sioca zahtjeva. Takodje, izrađen je Pra-vilnik o rješavanju stambenih potrebaslužbenika i namještenika Uprave cari-na, koji je usvojen i objavljen, te ime-novana Stambena komisija. Realizova-ni su brojni Tenderi, a tenderska pro-cedura je uspješno okončana.

U Upravi carina je zaposleno 535carinskih službenika, čijem se struč-nom osposobljavanju i usavršavanjupridaje poseban značaj. Realizovane sesu 52 stručne obuke u zemlji i inos-transtvu. Kroz te obuke obuhvaćen je341 carinski službenik. U cilju kadrov-ske obnove utvrdjen je Program prije-ma 100 novih službenika-pripravnika.Program je realizovan prijemom 92službenika, od kojih najveći broj pri-pravnika sa visokom stručnom spre-mom. Računamo da će se iz tih redovaregrutovati se dobar budući kadar zanašu službu.

Organizacija CAFAO je pružilastručnu pomoć i povodom pune im-plementacije i osposobljavanja službe-nika Odjeljenja za reviziju, u cilju sa-mostalnog sprovođenja interne revizi-je, gdje je kao rezultat obuke ostvare-no moderno radno rješenje koje obez-bjeđuje stabilan okvir za ostvarenjefunkcije tog odjeljenja. Urađena je do-kumentacija koja predstavlja smjerni-ce za rad Interne revizije i to: Priručnikza Internu reviziju, Uputstvo o djelo-krugu i metodologiji rada revizije uUpravi carina, Povelja Interne revizije,Vodič Interne revizije za rukovodioce iRadni okvir profesionalne prakse.

--ZZAASSTTUUPPLLJJEENNOOSSTT UU JJAAVVNNOOSSTTII

Tokom 2006. godine javnost je re-dovno obavještavana o svim aktuel-nostima, putem organizovanja konfe-rencija za novinare, odgovora na novi-narska pitanja, gostovanja u različitimemisijama i davanja izjava carinskihslužbenika. Održane su 4 redovnekonferencije za novinare na kojima suprezentirani rezultati poslovanja i 3vanredne konferencije: povodom po-

četka medijske kampanje za carinsku"Otvorenu liniju", povodom uvodjenjaelektronskog poslovanja i povodomPrezentacije Risc Risporta i Seminaraza sprečavanje širenja oružja za masov-no uništenje u morskim lukama.

Putem konferencija za novinare,javnost je informisana i o svim novimprojektima i drugim aktuelnostima.Prekršaji otkriveni na terenu prezenti-rani su javnosti saopštenjima, koja suuz adekvatne fotografije redovno ob-javljivali štampani mediji. U elektorn-skim medijima t.j. televizijama, poredkonferencija za novinare, rad Upravecarina zastupljen je preko gostovanjapredstavnika carinske službe uživo uemisijama ili snimanjem i davanjem iz-java sa terena. Međunarodna angažo-vanja rukovodioca, učešće na konfe-rencijama u inostranstvu i rezultati tihaktivnosti javnosti su bili prezentiraniputem saopštenja i izjava.

Mediji su, tokom 2006. godine po-sebno bili zainteresovani za sljedećeteme: rad carinske "Otvorene linije",moguće promjene u carinskim proce-durama prije referenduma, krijumča-renje i prekršaji. Na osnovu navede-nog Uprava carina je u 2006.godini umedijima zastupljena sa 145 pozitivnihinformacija, neutralnih 22 i negativnih16 informacija. Prethodne 2005. objav-ljene su 142 pozitivne informacije,neutralnih 38 i negativnih 32. U prilogpopravljanju imidža carinske službe ujavnosti, govori i podatak da je broj ne-gativnih informacija dvostruko manji.U ovom kontekstu, važno je podsjetitida su ispitanici istraživanja, sprovede-nog u Crnoj Gori na inicijativu Svjetskebanke, ocijenili da je korumpiranostcarinske službe na niže srednjem ni-vou, što takođe ide u prilog tvrdnji daje poboljšana slika carinske službe ujavnosti. O radu carinske službe, pro-jektima i drugim aktuelnostima, jav-nost se informiše i putem Web sajtawww.vlada.cg.yu/carine. Za ažuriranjepodataka nedavno je formirana novaRadna grupa.

-- ZZAAKKLLJJUUČČAAKK

Carinska služba efikasno izvršavazadatke koji su utvrđeni propisima iProgramom Vlade, što potvrđuju i na-

vedeni pokazatelji poslovanja za 2006.godinu. Aktivnosti se realizuju, u veli-koj mjeri, u skladu sa standardima EU,SCO i STO, jer je nesmetani promet ro-be u bezbjednijoj međunarodnoj trgo-vini jedan od glavnih uslova za eko-nomski prosperitet, a sve to doprinosijačanju kredibiliteta i zakonitosti u ra-du. Biće nastavljena međunarodna sa-radnja na bazi već potpisanih Sporazu-ma o carinskoj saradnji, kao i drugimaktivnostima uz ostvarivanje brojnihprojekata i edukacije carinskih službe-nika.

U sljedećoj godini, u skladu sa Pro-gramom rada Vlade Crne Gore, Upra-vu carina očekuju značajni zadaci kojise odnose na naplatu, jačanje integrite-ta, zaštite carinskog područja i suzbija-nju sive ekonomije.

Vjerujemo da će carinska služba,ne samo ispuniti zadatke, već i prema-šiti plan.

DDIIRREEKKTTOORRMMIIOODDRRAAGG RRAADDUUSSIINNOOVVIIĆĆ


Sektor budžeta

25

Jedna od bitnih pretpostavki stabilnih finansija u državi injenom funkcionisanju je zakonska uređenost javne po-trošnje u skladu sa svjetskim standardima. Postojanost jed-nog finansijskog sistema zavisi od njegove sposobnosti daodgovori zahtjevima vremena u kojem treba da ostvarujesvoje funkcije. Ukoliko ove funkcije nijesu u potpunosti im-plementirane u zakonima i drugim propisima kojima se ure-đuju finansije, potrebno je propise i sistem uskladiti sa aktu-elnom situacijom.

Tokom 2006 godine nastavljeno je sa reformama bud-žetskog sistema, tako da su u Zakonu o budžetu RepublikeCrne Gore za 2007. godinu, implementirani sledeći pro-grami:

1. Uveden je Kapitalni budžet Republike Crne Gore kaosastavni dio godišnjeg zakona o budžetu i prvi put prikazanodvojeno od tekućeg budžeta. Implementaciji Kapitalnogbudžeta prethodila je obuka zaposlenih iz sektora budžetana inostranim i domaćim seminarima, izrada smjernica po-trošačkim jedinicama u vezi izrade zahtjeva za kapitalni bud-žet, tijesna saradnja sa realizatorima kapitalnog bužeta – di-rekcijom za saobraćaj i direkcijom za javne radove uz perma-nentnu ekspertsku pomoć savjetnika US Treasury. IzmjenaOrganskog zakona o budžetu je bila neophodna kako bi bi-lo omogućeno drugačije koncipiranje godišnjeg zakona obudžetu – na tekući i kapitalni budžet.

2. Programski budžet je proširen i implementiran kod 17korisnika budžeta. Agendom ekonomskih reformi za CrnuGoru 2002-2007., predviđen je početak implementacije pro-gramskog budžeta. Na osnovu zadataka iz Agende u 2004.godini započet je proces programskog budžetiranja, i u2004.godini programski budžet urađen je za dva budžetskakorisnika:

Ministarstvo pomorstva i saobraćajaZavod za izvršenje krivičnih sankcija

Za 2005.godinu programski budžet urađen je još za četi-ri budžetska korisnika i to za:

Ministarstvo prosvjete i nauke,Zavod za školstvo,Ministarstvo turizma i zaštite životne sredineTurističku organizaciju Crne Gore

Za 2006.godinu programski budžet urađen je za pet bud-žetskih korisnika i to za:

Agenciju za nacionalnu bezbjednost,Ministarstvo kulture i medija,Crnogorsko narodno pozorište;Kraljevsko pozorište «Zetski Dom» Državnu revizorsku instituciju,Direkciju za državne puteve, i zaIspitni centar

Za 2007. godinu programski budžet urađen je za dvabudžetskih korisnika i to za:

Poresku upravu iUpravu carina.

Osnovni cilj implementacije programskog budžeta nami-jenjen je kvalitetnijem planiranju strategije za realizaciju vla-dinih ciljeva, kao i preciznijeg formulisanja programa i aktiv-nostima kojima će ti ciljevi biti ostvareni.

3. Srednjoročni okvir javne potrošnje za 3 naredne godi-ne po ekonomskoj klasifikaciji prikazan je u obrazloženjubudžeta. U istom dijelu uključeni su po prvi put Fond za raz-voj i Fond za obeštećenje.

4. Donesen novi «Pravilnik o načinu izvještavanju o pla-niranim i ostvarenim prihodima i rashodima budžeta opšti-na i budžetskom zaduženju opština» koji je stupio na snagu01. 01. 2007. godine. Njime su stvorene pretpostavke za us-postavljanje efikasnog i kvalitetnog izvještavanja od stranelokalnih samouprava budući da se u dosadašnjem periodunije raspolagalo sa potpunim podacima o svim aktivnostimalokalnih samouprava.

5. U okviru projekta integrisanog upravljanja budžetom,implementiran je novi softver za pripremu i planiranje teku-ćeg i kapitalnog budžetai započet rad na izgradnji modulaza procjenu BDP-a kao sastavnog dijela softvera što će obe-zbijediti veću efikasnost u radu sektora i doprinijeti kvalitet-nijem servisiranju potreba svih budžetskih korisnika.

mmrr NNIIKKOOLLAA VVUUKKIIĆĆEEVVIIĆĆ,, ppoommooććnniikk mmiinniissttrraa

SSLLOOBBOODDAANNKKAA PPOOPPOOVVIIĆĆ,, kkoooorrddiinnaattoorr OOddssjjeekkaa zzaa bbuuddžŽeettsskkee ooppeerraacciijjee

ddrr SSTTAANNKKOO JJEEKKNNIIĆĆ,, kkoooorrddiinnaattoorr OOddssjjeekkaa zzaa mmaakkrrooeekkoonnoommsskkuu aannaalliizzuu

ii ssaarraaddnnjjuu ssaa mmeeđđuunnaarrooddnniimm iinnssttiittuucciijjaammaa

Sektor budžeta - 2006.

Članstvo Republike Crne Gore u međunarodnim finansijskim organizacijama


Crna Gora u međunarodnim finansijskim organizacijama

26

Obnovljena državnost i nezavis-nost za Republiku Crnu Goru označa-vaju novi početak, uz istovremenoprihvatanje naslijeđenih obaveza. Od-lukom o proglašenju nezavisnosti Re-publike Crne Gore («Službeni listRCG», br. 36/06), donešenoj na zasije-danju Skupštine Republike Crne Go-re, 3.06.2006. godine, precizirano je,između ostalog, da će Republika CrnaGora, sa punim međunarodno prav-nim subjektivitetom, primjenjivati ipreuzeti međunarodne ugovore i spo-razume koje je zaključila i kojima jepristupila Državna zajednica Srbija iCrna Gora, a koji se odnose na CrnuGoru i koji su saglasni sa važećimpravnim poretkom. Nakon obnove dr-žavnosti, kao jedno od otvorenih pita-nja postavilo se članstvo u međuna-rodnim finansijskim institucijama. Utom smislu bio je neophodan dogo-vor sa Srbijom, koji bi bio prihvatljivza međunarodne finansijske instituci-je, prvenstveno za Međunarodni mo-netarni fond i za Svjetsku banku.

U cilju realizacije navedenog,predstavnici Republike Crne Gore iRepublike Srbije potpisali su 10.jula2006. godine Sporazum između Re-publike Srbije i Republike Crne Goreo regulisanju članstva u međunarod-nim finansijskim organizacijama i raz-graničenju finansijskih prava i obave-za («Službeni list RCG», br. 45/06), ko-jim je propisano da će Republika Srbi-ja nastaviti članstvo državne zajedni-ce u međunarodnim finansijskim or-ganizacijama, a republike su definisa-le način preuzimanja, alociranih i nea-lociranih, kreditnih obaveza, preuze-

tih po osnovu međunarodnih ugovo-ra i sporazuma.

Nakon potpisivanja navedenogsporazuma Predsjednik Vlade Repu-blike Crne Gore podnio je, 12. jula2006. godine, zahtijev za učlanjenjeRepublike Crne Gore u Međunarodnimonetarni fond. Zahtijev za učlanje-nje Republike Crne Gore u grupacijuSvjetske banke, odnosno u Međuna-rodnu banku za obnovu i razvoj, Me-đunarodno udruženje za razvoj, Me-đunarodnu finansijsku korporaciju iMultilateralnu agenciju za garantova-nje investicija, Predsjednik Vlade Re-publike Crne Gore podnio je 17. jula2006. godine.

Istovremeno kroz niz sastankaka ikomunikacija započete su aktivnostina regulisanju članstva u Evropskojbanci za obnovu i razvoj (EuropeanBank for Reconstruction and Deve-lopment - EBRD). Čitava proceduraokončana je u veoma kratkom roku, aBord Guvernera EBRD-a, na sjedniciodržanoj 25. oktobra 2006. godine,potvrdio je da je Republika Crna Goraispunila uslove za prijem u članstvoBanke. Nakon toga Generalni sekretarbanke izdao je sertifikat da je Republi-ka Crna Gora postala član Evropskebanke za obnovu i razvoj, retroaktiv-no, od 3. juna 2006. godine. OdlukomVlade, ministar finansija imenovan jeza guvernera Republike Crne Gore uEvropskoj banci za obnovu i razvoj.Po bančinoj proceduri, određeno jeda Crnoj Gori pripadne 400 akcija, poosnovu kojih je trebalo izvršiti uplatu,u iznosu od 1.050.000 eur. Sredstva suobezbijeđena dodjelom granta od

strane Švajcarske konstituence, nakonšto je, shodno odluci Vlade, Crna Go-ra postala član ove konstituence.

Procedura zadovoljavanja uslovaza prijem Crne Gore u članstvo MMF-a i grupaciju Svjetske banke bila jeznačajno komplikovanija.

U skupštinskoj proceduri, 26. ok-tobra 2006. godine, usvojen je Zakono članstvu Republike Crne Gore u Me-đunarodnom monetarnom fondu idrugim finansijskim organizacijama(«Službeni list RCG», br. 66/06). Usva-janje ovog zakona predstavlja dio pro-cedure koju svaka država mora da is-puni kako bi pristupila Međunarod-nom monetarnom fondu i Svjetskojbanci. Shodno navedenom zakonuCrna Gora prihvata članstvo u Među-narodnom monetarnom fondu(MMF), Međunarodnoj banci za ob-novu i razvoj (IBRD), Međunarodnojfinansijskoj korporaciji (IFC), Među-narodnom udruženju za razvoj (IDA)i Multilateralnoj organizaciji za garan-tovanje investicija (MIGA). Zakonomje definisano da fiskalni agent Repu-blike u Svjetskoj banci bude Ministar-stvo finansija, a da Republiku u IFC-u,IDA-u, IBRD-u i MIGA-u predstavljaministar finansija, kao Guverner. Zafiskalnog agenta Republike u Među-narodnom monetarnom fondu odre-đena je Centralna banka Crne Gore, a

Jadranka Radunović



27

Predsjednik Savjeta Centralne banke,imenovan je za Guvernera, kojipredstavlja Republiku u MMF-u.

Nakon usvajanja zakona i izvršenemisije MMF-a, Savjet MMF-a definisaoje visinu kvote, u iznosu od 27,5 mil.specijalnih prava vučenja (SpecialDriving Rights-SDR1), kao i obavezuda Crna Gora uplati 24% od svog upi-sa kapitala u SDR-ima ili u valuti kojase primjenjuje u Crnoj Gori. Crna Go-ra treba da uplati ova sredstva u rokuod šest mjeseci od dana kada se izgla-sa njeno članstvo u MMF-u.

Nakon što je Vlada Republike Cr-ne Gore prihvatila predloženu kvotuBord guvernera MMF-a odobrio ječlanstvo Crne Gore u toj međunarod-noj finansijskoj instituciji, čime je za-vršen poslednji formalni korak za zva-nični prijem Crne Gore. Najavljeno jeda će se zvanični prijem Crne Gore učlanstvo i ceremonija potpisivanjaStatuta MMF-a održati 18. januara2007. godine, u Vašingtonu.

Nakon što postane član MMF-a Cr-na Gora stiče neophodan uslov začlanstvo u grupaciji Svjetske banke.

Crna Gora obaviještena je i dala jesaglasnost na predložene visine kvotaza članstvo u afilijacijama Svjetskebanke (IFC-u, IDA-u, IBRD-u i MIGA-u). Definisane visine kvota, po afilija-cijama Svjetske banke:

Po osnovu članstva u IBRD-u, po-treban je:

a) Obavezni upis kapitala, po os-novu 438 akcija, vrijednosti 120.635USD po akciji. Precizirano je da se 6%akcija uplati na sledeći način: 0,60% uiznosu od 317.029 USD i 5,40%(2.854.259 USD) u valuti koja se pri-mjenjuje u Crnoj Gori, u gotovomnovcu ili izdavanjem vrijednosnih pa-pira, i

b) Opcioni upis kapitala, po osno-vu 250 akcija, ne zahtijeva se plaćanjeu momentu upisa kapitala.

Po osnovu članstva u IDA-u potre-ban je:

a) Obavezni upis kapitala, u izno-su od 566.985 USD, koji će se uplatitina sledeći način: 10% u iznosu od56.689,50 USD i 90% (510.286,50USD)

u valuti koja se primjenjuje u CrnojGori, u gotovom novcu ili izdavanjemvrijednosnih papira.

b) Opcioni upis kapitala uplatiti uekvivalentnom iznosu 150.729 USD va-lute koja se primjenjuje u Crnoj Gori.

Za članstvo u IFC-u potrebno je naime obaveznog upisa kapitala, po os-novu 1.035 pripadajućih akcija, vrijed-nosti 1.000 USD po akciji, uplatiti1.035.000 USD u momentu prijema uIFC-u.

Po osnovu članstva u MIGA-u po-trebno je na, ime obaveznog upisa ka-pitala, u momentu prijema uplatiti, poosnovu 61 akcije, 660.020 USD, pri če-mu 20% ovog iznosa treba uplatiti nasledeći način: 10% platiti u gotovom uvažećoj valuti i 10% u promisornoj no-ti (vlastita mjenica), denominirana uvlastitoj valuti.

U Ministarstvu finansija realizujuse završne aktivnosti koje su neop-hodne za članstvo Crne Gore u grupa-ciju Svjetske banke, a odnose se naobavezu potpisivanja sporazuma iz-među afilijacija Svjetske banke i CrneGore o preuzimanju prava i obavezapo osnovu prethodnih ugovora i spo-razuma koje je Državna zajednica Sr-bija i Crna Gora sklopila sa Svjetskombankom, a odnose se na Crnu Goru.

Nakon realizacije aktivnosti, pro-pisanih procedurama navedenih fi-nansijskih organizacija, očekuje se daće tokom januara 2007. godine CrnaGora postati član i afilijacija Svjetskebanke.

Članstvo u MMF-u značajno je zadržavu sa više aspekata, država auto-matski dobija veći kredibilitet u me-đunarodnim krugovima, međunarod-ni investitori na osnovu izvještajaMMF-a dobijaju informaciju da li je dr-žava rizična za strana ulaganja, kakvase politika vodi u državi.

Međunarodni monetarni fond jemeđunarodna organizacija, koju čine184 države članice, zadužena je zanadzor globalnog finansijskog siste-ma, preko kamatnih stopa i bilansaplaćanja , kao i za pružanje tehničke ifinansijske pomoći. Ocjena MMF-a o

uspješnosti vođenja ekonomske poli-tike u državi biće signal stranim inves-titorima da li da ulažu u Crnu Goru.

OOddssjjeekk zzaa mmeeđđuunnaarrooddnnuu ssaarraaddnnjjuu ii EEUU iinntteeggrraacciijjee,,

kkoooorrddiinnaattoorr OOddssjjeekkaa JJAADDRRAANNKKAA RRAADDUUNNOOVVIIĆĆ

1- SDR nije valuta, već obračunska jedinica, odnosno vještački stvoreno sredstvo plaćanja u međunarodnim finansijskim transakcijama, određeno pravilima MMF-a.



28

VVAAŠŠIINNGGTTOONN,, 1188.. JJAANNUUAARR 22000077 GGOODDIINNEE

Crna Gora je postala članica grupe Svjetske banke, na-kon što je ministar finansija Igor Lukšić potpisao StatutMeđunarodne banke za obnovu i razvoj (IBRD). Osimčlanstva u toj finansijskoj instituciji, Crna Gora je pristupi-la i Međunarodnom udruženju za razvoj (IDA), Međuna-

rodnoj finansijskoj korporaciji (IFC) i Agenciji za osigura-nje multilateralnih investicija (MIGA).

Ministar finansija u Vladi RCG dr Igor Lukšić, koji bo-ravi u Vašingtonu povodom realizacije članstva Republi-ke Crne Gore u Svjetskoj banci i Međunarodnom mone-tarnom fondu (Međunarodnoj banci za obnovu i razvoj,Međunarodnoj finansijskoj korporaciji, Međunarodnomudruženju za razvoj i Multilateralnoj agenciji za garanto-vanje investicija), potpisao je original statuta Međunarod-ne banke za obnovu i razvoj i deponovao kod Vlade Sje-dinjenih Američkih država Instrument Prihvatanja StatutaMeđunarodne banke za obnovu i razvoj, na svečanostiodržanoj 18.januara 2007 godine, u Vašingtonu.

Ministar Lukšić potpisao je istog dana i originale statu-ta Međunarodne finansijske korporacije i Međunarod-nog udruženja za razvoj, original Konvencije o osnivanjuMultilateralne agencije za garantovanje investicija u sje-dištu Svjetske banke i deponovao Instrumente Prihvata-nja statuta Korporacije i Udruženja i Instrument ratifika-cije Konvencije Agencije kod Međunarodne banke za ob-novu i razvoj.

Ministar Lukšić je nakon potpisivanja ocijenio da jepristupanje Crne Gore u članstvo Svjetske banke istorijskidan za državu i građane.

«Prema našem ubjeđenju, saradnja sa ovim institucija-ma doprinijeće, izmedu ostalog da Crna Gora u svijetubude prepoznata kao država koja vodi politiku koja usrednjem i dužem roku treba da uz uspješnu realizacijupoveća životni standard građana. To je ono što je u inte-resu svake politike, pa i one koju vodi naša vlada», rekaoje ministar Lukšić.

Pristupanjem Crne Gore IBRD ima 185 clanica, IDA166, IFC 179, a MIGA 170 članica. Prema saopštenju SB«Pored finansijske i pomoći u smislu istraživanja koje suVladi Crne Gore obezbijedile IDA i IBRD, grupa SB ceposredstvom IFC-a i MIGA nastaviti podršku u cilju pos-pješivanja investicija u privatnom sektoru u Crnoj Gori».Fokus strategije SB, najvjerovatnije će biti na pružanjupodrške Crnoj Gori na putu učlanjenja u Evropsku uniju,promovisanju razvoja i otvaranja novih radnih mjesta,kroz investicije u turističku infrastrukturu u skladu saprincipima održivog razvoja i zaštite životne sredine.

Ministar finansija dr Igor Lukšic imenovan je za guver-nera Crne Gore u članicama grupacije Svjetske banke.

VVAAŠŠIINNGGTTOONN,, 1199.. JJAANNUUAARR 22000077 GGOODDIINNEE

U okviru programa učlanjenja u MMF i Svjetsku ban-ku, ministar finansija u Vladi Crne Gore dr Igor Lukšićimao je danas susrete sa direktorom MMF-a Rodrigom deRatom, zamjenikom direktora Fonda, Muriljom Portuga-

Članstvo Crne Gore u Međunarodnom

monetarnom fondu i Svjetskoj banci



29

lom i predstavnicima menadžmenta.Razgovarano je o vidovima buduće saradnje i sadržini

novog aranžmana kojim MMF zeli da podrži ekonomskupolitiku Vlade. Ministar finansija imao je i kraći susret sapredsjednikom Svjetske banke Polom Volfovicem i me-nadžmentom Banke radi dogovora o aktivnostima u ciljuizrade novog paketa podrške crnogorskim reformama.

Ministar Lukšić danas je uputio pismo ministru finan-sija Holandije Geritu Zalmu sa zahtjevom za prijem učlanstvo konstituence kojom predsjedava Holandija. Po-red Holandije članovi ove konstituence su još i Armenija,Bosna i Hercegovina, Bugarska, Gruzija, Hrvatska, Izrael,Kipar, Makedonija, Moldova i Ukrajina.

PPRREESSSS CCLLIIPP

“Crna Gora je pristupila Međunarodnom monetar-nom fondu (MMF) i Svjetskoj banci, što je uvećalo brojčlanova obje institucije na 185 zemalja. /web.world-bank.org/

Ova balkanska republika sa 620.000 stanovnika posta-la je prošlog ljeta najnovija zemlja Evrope, nakon što sunjeni birači na referendumu u maju podržali odvajanjeod Srbije... I MMF i Svjetska banka su dali, u četrvrtak, od-vojena saopštenja o učlanjenju Crne Gore. Šef MMF-a Ro-drigo de Rato rekao je da je tranzicija zemlje u nezavis-nost bila impresivna i da je ekonomska aktivnost obnov-ljena. Takođe je naglasio da zemlja sve više postaje pred-met interesovanja investitora...” [The AssociatedPress/Factiva]

De Rato je dalje napomenuo da “budućnost nosimnogo izazova. Za postizanja održivog rasta prosperite-ta biće potreban zdrav ekonomski menadžment, kakobi se stvorili uslovi za ekonomski rast i stabilnost - prijesvega koristeći pogodnosti obimnih direktnih stranih

investicija i turizma za dalji razvoj zemlje”. [Xinhua (Chi-na)/Factiva]

Televizija Crne Gore naglašava da su ”originale statutaMMF-a i konvencije Svjetske banke potpisali crnogorskiministar finansija i predsjednik Savjeta Centralne banke,Igor lukšić i Ljubiša Krgović... Učlanjenjem u MMF i Svjet-sku banku Crna Gora je zaokružila svoju integraciju uglobalni ekonomski sistem i dobila pravo da se kandidu-je za finansijsku pomoć kao i ostali članovi ovih organiza-cija... Članstvo u MMF-u je veoma važno jer će uz pomoćprograma ove međunarodne organizacije Crna Gora ubr-zati svoj put ka Evropskoj Uniji, naglasio je Krgović... Luk-šić vjeruje da je članstvu u MMF-u i Svjetskoj banci od izu-zetnog značaja za Crnu Goru zbog njenog budućeg rej-tinga, kao i da je to odličan signal svim potencijalnim in-vestitorima koji su spremni da investiraju u Crnu Goru...[Televizija Crne Gore/Factiva]

”Kvota Crne Gore, odnosno ulog u MMF-u, postavlje-na je na 41,2 miliona USD od ukupno 325 milijardi USDraspoređenih na 185 članica... Iz Svjetske banke je rečenoda ona priprema novu četvorogodišnju strategiju za CrnuGoru sa ciljem da pruži podršku javnim finansijama i oh-rabri investicije u privatni sektor. ‘Strategija, za koju seočekuje da će biti završena do sredine 2007 godine, vje-rovatno će se fokusirati na pružanje podrške Crnoj Gorina putu ka članstvu u Evropskoj uniji; unapređenje rastai zaposlenosti putem investiranja u ekološki održivu tu-rističku infrastrukturu, kao i druge infrastrukturene po-trebe od najvišeg značaja; i davanje podrške naporimavlade da ojača i racionalizuje javne servise poput zdrav-stva i obrazovanja’, rečeno je iz Banke. [Agence FrancePresse/Factiva]

PPRR SSLLUUŽŽBBAAPPoorrttppaarrooll,, AAnnaa MMiilljjaanniićć

AAssiisstteenntt ppoorrttppaarroollaa,, BBiilljjaannaa BBaattaakkoovviićć


Crna Gora u Partnerstvu za mir

30

Prijem Republike Crne Gore u pro-gram Nato-a ''Partnerstvo za mir'' velikoje priznanje za sve napore koji su u pos-lednjih dvije godine preduzimani naplanu reforme sistema odbrane. Analizekoje su rađene prije poziva Crnoj Gori uParnerstvo za mir pokazale su da je, po-sebno u domenu finansiranja sektorabezbjednosti, napravljen značajan na-predak sa dobrim šansama da se u na-rednom periodu u potpunosti dostignustandardi NATO-a.

Reforme u finansijskom dijelu siste-ma odbrane počele su u toku 2005. go-dine, a intezivirane u budžetskoj 2006.godini, kao i u usvojenom budžetu za2007. godinu.

Hronološki gledano, reformski ko-raci su bili:

nastavljeno je sa daljim smanje-njem broja plaćenih lica u sistemu od-brane i tokom 2005- 2006. godine, brojstalno zaposlenih smanjen je za 3.160, iliza 51%, da bi na početku 2007. godineiznosio oko 3.000 lica;

u potpunosti je finansiran socijal-ni program viška kadra u Vojsci;

postignuta je stabilnost u finansi-ranju sistema odbrane;

još prije proglašenja nezavisnostiCrne Gore formiran je poseban organza finansiranje sistema odbrane i na tajnačin obezbijeđena logistika finansira-nja nezavisno od Beograda. Nakon for-miranja Ministarstva odbrane, ovaj or-gan je uključen u sastav tog ministar-stva;

napušten je značajan broj lokaci-ja i objekata koje je koristila Vojska štoje uticalo na smanjenje troškova;

prodajom dijela vojne imovine,koja nije bila potrebna za funkcionisa-

nje Vojske, ostvareni su prihodi koji sukroz budžet, shodno odlukama Vlade,iskorišćeni za socijalni program i isplatuzaostalih obaveza Vojske;

preuzeta je isplata vojnih penzijeza oko 3.000 korisnika na teritoriji Repu-blike Crne Gore, nakon što je Fond zasocijalno osiguranje vojnih osiguranikaBeograd, u drugoj polovini 2005. godi-ne, jednostrano prekinuo dalju isplatu.Za 2007. godinu vojne penzije su isklju-čene iz budžeta odbrane i uključene uFond penzijskog i invalidskog osigura-nje Republike Crne Gore;

likvidirane su dvije nerentabilnevojnodohodovne ustanove, koje su eg-zistirale u sistemu odbrane i koje su um-jesto profita proizvodile gubitke, a oko200 zaposlenih lica u njima zbrinuta sukroz odgovarajući socijalni program;

pokrenut je postupak za privati-zaciju jednog broja ustanova iz sistemaodbrane, od kojih je jedna već privatizo-vana (MTRZ ‘’Sava Kovačević’’ – Tivat),dok je za drugu ustanovu budžetskog ti-pa (Centar vojnomedicinskih ustanovaMeljine) postupak u toku;

kroz aktivnost Vladine komisijebiće definisana nepokretna imovina ko-ja je potrebna za funkcionisanje Vojske,kao i postupak sa imovinom koja Vojscineće biti potrebna.

Opredeljenje Republike Crne Goreje da prilikom planiranja i izdvajanjasredstava za sistem odbrane teži usta-novljenim standardima koji važe za ev-ro-atlantske integracije. To se, prije sve-ga, odnosi na procenat izdvajanjasredstava iz BDP i strukturu troškovabudžeta odbrane.

Može se konstatovati da se Crne Go-ra, u ovom pogledu, već približila NATOstandardima, što ilustruje činjenica da

su u poslednje tri godine izdaci za od-branu smanjeni sa 2,45% BDP u 2005.godini na 2,04% procijenjenog BDP u2007. godini. Pregled izdataka za odbra-nu prikazan je na sledećoj tabeli.

Takođe, i struktura troškova u bud-žetu odbrane je na dobrom putu da bu-de usaglašena sa standardima koji važeu ovoj oblasti. Postignuti rezultati suveoma značajni, što se može vidjeti nasledećoj tabeli.

Struktura izdataka za odbranu u pe-riodu 2005-2007.g.

Pored navedenog obezbijeđena jetransparentnost u planiranju i trošenjusredstava za sistem odbrane, kao i obe-zbeđenje novca samo u okviru držav-nog budžeta.

Svakako, za uspješan tok i završetakreforme sistema odbrane, u situaciji ka-da su potrebe daleko veće od moguć-nosti, bila bi dragocjena pomoć zema-lja kojima je Crne Gora pristupanjemNATO programu – ''Partnerstvo za mir'',već postala partner.

PPrreeddrraagg SSttaammaattoovviićć,, ssaavvjjeettnniikk mmiinniissttrraa

mmrr MMiijjaajjlloo SSaavvoovviićć,, ssaavvjjeettnniikk zzaa bbuuddžŽeett ooddbbrraannee

Crna Gora uPartnerstvu za mir- transparentnostbudžeta odbrane

Predrag Stamatović mr Mijajlo Savović


Zakonodavna aktivnost

31

UUVVOODD

Crna Gora je kroz usvajanje i im-plementaciju zakona, strategija i teku-ćih programa, uz podršku međuna-rodne zajednice tokom 2006. godinenapravila vidan iskorak na svim polji-ma. Ministarstvo finansija je, samo uokviru zakonodavne aktivnosti, uskladu sa kapitalnim strategijama kojesu u prethodnom trogodišnjem perio-du postavljene u cilju sveukupnograzvoja, izradilo oko 70 zakona, (odre-đen broj zakonskih projekata je u vla-dinoj ili skupstinskoj proceduri), za-tim preko stotinu podzakonskih aka-ta, uredbi, odluka, pravilnika itd. Utom procesu, sačinjen je velik brojAnaliza, procjena i studija, koje suprethodile izradama gotovo svih za-konskih projekata.

-- KKLLJJUUČČNNII ZZAAKKOONNSSKKII PPRROOJJEEKKTTIIIIZZ PPRROOGGRRAAMMAA RRAADDAA MMIINNIISSTTAARR--SSTTVVAA FFIINNAANNSSIIJJAA ZZAA 22000066.. GGOODDIINNUU

PPrreeddlloogg zzaakkoonnaa oo ssvvoojjiinnsskkoo--pprraavv--nniimm ooddnnoossiimmaa,, uukklljjuuččeenn uu PPrrooggrraammrraaddaa VVllaaddee RRCCGG zzaa 22000077.. ggooddiinnuu..

Donošenjem Zakona o svojinsko-pravnim odnosima, Crna Gora će cje-lovito urediti opšti pravni sistem stva-ri i prava što će obezbijediti imaocimatih prava, u pogledu stvarnih prava, is-tovjetan obim kao i u ostalim država-ma Evrope.

Ovim Predlogom zakona uređenaje i preuzeta materija o etažnoj svoji-ni, fiducijarnom prenosu prava svoji-ne i hipoteci, što omogućava veću us-

klađenost i sistematičnost zakonskogteksta, olakšava cjelovitost uvida upredmet regulisanja kao i samo regu-lisanje

U izradi Predloga ovog zakona ko-rišćen je uglavnom Konstantinovićevmodel formulisanja pravnih normi,koji se odlikuje jasnoćom i pregled-nošću zakonskog teksta, pri čemu sukorišćena najbolja iskustva iz upored-nog prava, prilagođena našoj stvar-nosti i usklađena sa međunarodnimstandardima u toj oblasti.

U Predlogu ovog zakona jasno suodređeni subjekti, objekti i načelastvarnih prava kao i opšti principi nakojima se zasnivaju (određenost, za-brana zloupotrebe stvarnih prava,ograničenja prava svojine i dr.). Odre-đen je pravni pojam svojine, socijalnafunkcija svojine, mogućnost i načinograničavanja svojina, određena su idefinisana ostala stvarna prava (služ-benost, stvarni teret i zaloga, vlasnič-ka prava države i dr.) Zakonom su da-lje uređena pitanja sticanja i prestan-ka prava svojine na osnovu pravnogposla, nasleđivanjem, odlukom držav-nog organa na način pod uslovima ut-vrđenim zakonom i dr. U zakonu suposebno uređena pitanja prava sus-vojine, prava zajedničke svojine i etaž-ne svojine. Naravno, na odgovarajućinačin uređena su i pitanja prava služ-benosti, lične službenosti, susjedskaprava. Donošenje svojinskog zakoni-ka jedno je od najvažnijih državnih pi-tanja. Svojinski zakon mora zaživjetikako bi postao pravo prakse. Svakonovo vrijeme zahtijeva i nova rješenja.

Sigurni smo da ovaj zakon ide u prav-cu novih vremena.

PPrreeddlloogg zzaakkoonnaa oo ddrržŽaavvnnoojj iimmoovvii--nnii,, uukklljjuuččeenn uu PPrrooggrraamm rraaddaa VVllaaddeeRRCCGG zzaa 22000077.. ggooddiinnuu..

Pripremom ovog teksta Zakona,zajedno sa drugim propisima iz teoblasti, zaokružena je zakonska nor-mativa koja uredjuje imovinu i imo-vinska prava.

Normiranjem pojedinih rješenja uPredlogu Zakona o državnoj imovini,osnovno nastojanje je bilo da se defi-nišu svi pojmovi u ovoj oblasti i utvr-de jasna ovlašćenja u pogledu pravaraspolaganja, upravljanja, korišćenja,razmjene i dr. na državnoj imovini dase obezbijedi evidencija i procjena dr-žavne imovine i konstituišu organi ko-ji upravljaju i štite tu imovinu (organza imovinu i inspektor državne imovi-ne).

Predloženim zakonom su jasnodefinisani pojmovi raspolaganja, kori-šćenja i upravljanja državnom imovi-nom i učinjena jasnim njihova znače-nja. Uređen je i postupak evidencijedržavne imovine i formiranje njenogRegistra za što posebnu obevezu i od-govornost imaju nadležni organi Re-publike i opštine koji koriste državnuimovinu ili vrše nadzor nad tom imo-vinom (državna imovina koja je ure-đena posebnim zakonima kao što su

Zakonodavna aktivnost Ministarstva finansija u 2006. godini

Ana Miljanić



32

Zakon o morskom dobru, Zakon oputevima, Zakon o šumama, Zakon ovodama i dr.).

ZZaakkoonn oo ddrržŽaavvnnoomm pprreemmjjeerruu ii kkaa--ttaassttrruu,, uussvvoojjiillaa VVllaaddaa RRCCGG –– uu sskkuupp--ššttiinnsskkoojj pprroocceedduurrii

Realizacijom ovog Zakona za cije-lu teritoriju Crne Gore biće na savre-men i kvalitetan način obezbijeđeno:Sigurnost vlasništva i zakupa; Zaštitadržavnog interesa; Garancije za dobi-janje kredita; Osnov za oporezivanjezemljišta i imovine; Monitoring tržištazemljišta; Smanjenje sukoba interesa;Sprovođenje zemljišne reforme; Una-pređenje urbanističkog planiranja iVođenje zemljišne politike - sistemomstatističkih podataka.

ZZaakkoonn oo iizzmmjjeennaammaa ii ddooppuunnaammaaZZaakkoonnaa oo eekksspprroopprriijjaacciijjii

Izmjenama i dopunama važećegZakona o eksproprijaciji, koje je Skup-ština RCG usvojila sredinom 2006. go-dine izvršeno je usklađivanje i pobolj-šanje normi koje regulišu pitanje ulas-ka u posjed i obezbjeđenja odgovara-juće tržišne naknade bivšim vlasnici-ma za eksproprisane nekretnine, kaoi prava korisnika ekproprijacije da naosnovu obezbijeđene tržišne cijenenaknade za bivšeg vlasnika, dobijeodgovarajuća prava upisa svojine iulaska u posjed eksproprisanih ne-pokretnosti.

Izmjenama i dopunama zakonapropisano je da se upis prava svojinena eksproprisanu nepokretnost vršina osnovu pravosnažnog rješenja oeksproprijaciji i dokaza o isplaćenojnaknadi. Ovakvim rješenjem (za razli-ku od prethodnog rješenja)bivši vlas-nik eksproprisane nepokretnosti jemaksimalno zaštićen , tako što je ko-risnik eksproprijacije onemogućenda pravo svojine prenese na sebe istupi u posjed eksproprisanog zem-ljišta, dok bivšem vlasniku, po pravo-snažnom rješenju o eksproprijaciji neisplati naknadu, koja se od strane dr-žavnog organa-Uprave za nekretnine,određuje po tržišnim cijenama. Sadruge strane i korisnik eksproprijaci-je je takođe zaštićen od eventualnih,relativno čestih opstrukcija bivšeg

vlasnika,jer nazavisno od njegovogeventualnog neslaganja sa rješenjemo eksproprijaciji i visinom određenenaknade, stiče pravo da prenese pra-vo svojine i stupi u posjed, po pravo-snažnosti rješenja o eksproprijaciji iisplatom tržišne naknade koju odre-đuje resorni, nepristrasni državni or-gan.

Takođe, dopunama Zakona je izvr-šeno i terminološko usklađivanje sadrugim pozitivnim propisima, a na-pravljene su i određene intervencije ucilju poboljšanja same procedure ut-vrđivanja tržišne vrijednosti ekspro-prisane nepokretnosti i deponovanjatih sredstava za vrijeme trajanja pos-tupka eksproprijacije kod nadležnogdržavnog organa, što čini dodatnu si-gurnost obezbjeđenja za bivšeg vlas-nika.

Izmjenama i dopunama ovog Za-kona, drugostepeni postupak izoblasti eksproprijacije izmješten je izUprave za nekretnine u Ministarstvofinansija.

PPooddzzaakkoonnsskkaa rreegguullaattiivvaa tog Zako-na obuhvatila je izradu i objavljivanjeu Službenom listu «Uputstva o načinui postupku isplate sredstava sa računadepozita za eksproprijaciju».

ZZaakkoonn oo jjaavvnniimm nnaabbaavvkkaammaa,, uussvvoo--jjeenn uu SSkkuuppššttiinnii RRCCGG uu jjuulluu..

Novi Zakon o javnim nabavkamaje usaglašen sa Direktivama EvropskeUnije, međunarodnom praksom i za-konodavnim rješenjima zemalja u re-gionu, što će značajno uticati na ost-varivanje jednog od osnovnih princi-pa aqui communitera- slobodan pro-tok roba, usluga i kapitala, na načinšto će se obezbijediti uslovi za ravno-pravnu tržišnu utakmicu i obezbjeđi-vanje najbolje vrijednosti za novac.Oblasti koje su bile problematične uprimjeni i različito tumačene preciz-nije su obrađene: metode javnih na-bavki, postupak zaštite prava i sl. Po-red toga, detaljno je regulisan žalbenipostupak, propisan krug lica kojaimaju aktivnu legitimaciju, tok pos-tupka pred prvostepenim organom ipred Državnom komisijom, rokovi ukojima se podnosi prigovor i žalba,način odlučivanja i vrste odluka. Od-luka Državne komisije je pravosnaž-na, isključeno je pravo pokretanja

upravnog spora iz razloga što jeupravni spor dugotrajan, prolongiratok postupaka javne nabavke, koji jepo svom karakteru hitan. Lica koja suaktivno legitimisana u žalbenom pos-tupku po odredbama Zakona o jav-nim nabavkama, mogu ostvariti pravonaknade štete pred redovnim sudovi-ma u okviru parničnog postupka.Slična praksa je utvrđena u zakono-davstvima iz oblasti javnih nabavki uzemljama u okruženju. Preporuke izEvropskog partnerstva vezane za jav-ne nabavke sadrže obavezu da seobezbijedi sprovođenje konzis-tentnog i efikasanog sistem javnih na-bavki u Crnoj Gori i obezbjedi jačanjeadministrativnih kapaciteta nadlež-nog organa uprave i Državne komisi-je. Takođe, shodno Preporukama, ne-ophodno je obezbijediti transparent-nost procedura, bez obzira na vrijed-nost ugovora o kom se radi i na taj na-čin u potpunosti izbjeći diskriminaci-ju ponuđača. Navedene preporuke ucijelosti su inkorporirane u tekst no-vog Zakona o javnim nabavkama.

PPooddzzaakkoonnsskkaa rreegguullaattiivvaa -- PPrreemmaaZZaakkoonnuu oo jjaavvnniimm nnaabbaavvkkaammaa,, uurraađđee--nnoo jjee ii oobbjjaavvlljjeennoo uu SSlluužŽbbeennoomm lliissttuusslleeddeeććee::

-Uredba o organizaciji i načinu ra-da državne uprave (kojom se formiraDirekcija za javne nabavke)

- Pravilnik o obliku, sadržini i nači-nu izdavanja isprave kojom se obez-bjeđuje uredno plaćanje obaveza izjavnih nabavki

- Pravilnik o metodologiji iskaziva-nja kriterijuma u odgovarajući brojbodova, načinu i postupku ocjene iupoređivanja ponuda

- Plan javnih nabavki.

ZZaakkoonn oo ZZaavvrrššnnoomm rraaččuunnuu BBuuddžŽee--ttaa RReeppuubblliikkee CCrrnnee GGoorree zzaa 22000055.. ggooddii--nnuu,, kkoojjii jjee uussvvoojjeenn uu SSkkuuppššttiinnii RRCCGG uunnoovveemmbbrruu..

Politika budžetske potrošnje za2005. godinu imala je za cilj smanje-nje budžetskog deficita, odnosno fi-nansiranje budžetskih rashoda iz real-nih izvora, odnosno ravnotežu bud-žetskih prihoda i rashoda, stabilnofunkcionisanje svih korisnike Budže-ta, smanjenje unutrašnjeg duga, re-dovna isplata obaveza po osnovu de-



33

vizne štednje građana i redovno izmi-rivanje obaveza prema međunarod-nim finansijskim institucijama.Ured-no servisiranje obaveza prema među-narodnim finansijskim institucijamaje veoma značajno sa aspekta kredit-nog rejtinga Crne Gore. U realizacijiovih ciljeva poseban značaj je imaladosledna primjena reformisanog po-reskog sistema, veća finansijska disci-plina i efikasnija naplata poreskihobaveza. Upravljanjem novcem krozsistem trezora obezbjeđuje se racio-nalizacija budžetske potrošnje u siste-mu javnih finansija i minimiziranjetroškova po osnovu pozajmica, većastabilnost u finansiranju javne po-trošnje i prilagođavanje sistema finan-sija standardima međunarodne zajed-nice. Prioritet u izvršavanju budžets-kih obaveza imale su obaveze koje seodnose na finansiranje osnovnihfunkcija državnih organa: obrazova-nja, kulture, realizacija socijalnog pro-grama, podsticaj razvoja poljoprivre-de i turizma kao strateških grana priv-rednog razvoja Crne Gore, realizacijuprograma javnih radova, kreditiranjemalih i srednjih preduzeća i podstica-nje njihove konkurentske sposobnos-ti, održavanje, izgradnja i rekonstruk-cija državnih puteva, uredno izmiriva-nje međunarodnih obaveza i smanje-nje unutrašnjeg duga.

ZZaakkoonn oo BBuuddžŽeettuu RReeppuubblliikkee CCrrnneeGGoorree zzaa 22000077.. ggooddiinnuu,, uussvvoojjeenn uu ddee--cceemmbbrruu 22000066..ggooddiinnee

Procjena javne potrošnje Republi-ke Crne Gore za 2007. godinu urađe-na je na osnovu očekivanog rastaBDP-a u 2007. godini, podacima o kre-tanju javne potrošnje u periodu 2001-2006. godina, i aktuelnim promjena-ma vezanim za set zakona iz oblastifiskalne politike, prije svega Zakona oporezu na dohodak i Zakona o pore-zu na dodatu vrijednost, kao i na os-novu ostalih zakonskih propisa koji-ma se uređuje funkcionisanje organadržavne uprave, vanbudžetskih fon-dova i ostalih državnih subjekata. Poprvi put, Zakon o budžetu sadrži i ka-pitalni budžet odvojen od tekućeg,gdje su na sistematičan način obrađe-ni najvažniji kapitalni projekti u2007.godini koji će se finansirati iz

budžetskih sredstava.Procijenjeni iznos BDP-a u 2007.

godini iznosi 2.004 miliona eura. Jav-na potrošnja za 2007. godinu planira-na je na nivou od 42,85% BDP. Među-tim, kada se izuzme kapitalni budžetod 1.69% BDP-a dolazi se do iznosaod 41,16% BDP-a što je u skladu sastrateškim smjernicama Vlade o rela-tivnom smanjenju javne potrošnje uBDP-u i postizanje nivoa od 35% dokraja 2011. godine. Takođe, u odnosuna 2006. godinu to predstavlja sma-njenje od oko 2%, iako je došlo do ap-solutnog povećanje budžeta. Najvećiiznos javne potrošnje odnosi se nabudžet Vlade Republike Crne Gorekoji iznosi, bez otplate duga, 578.26mil.eur, zatim budžet Fonda PIO200,71 mil.eur, Fonda zdravstva 115,92mil.eur, Zavoda za zapošljavanje 19,65mil.eur i budžetske izdatke lokalnihsamouprava 89,7 mil.eur. Nakon II ni-voa konsolidacije ukupan iznos javnepotrošnje je 858,79 mil.eur, odnosno824,88 mil.eur kada se izuzme kapital-ni budžet. Suficit budžeta iznosi 10,7mil.eur ili 0,54% BDP-a dok suficitkonsolidovanog budžeta iznosi 12,06mil.eur ili 0,6% BDP-a. Kapitalni izda-ci na nivou konsolidovane javne po-trošnje iznose iznose 101,31 mil.eur ili5.06% BDP-a.

Ukupni prihodi budžeta Republi-ke za 2007. godinu planirani su na ni-vou od 616,86 mil.eur, od čega tekućiprihodi iznose 583,48 mil.eur a ostaliprihodi 33,38 mil.eur. U strukturi te-kućih prihoda najznačajnije stavke suporez na dodatu vrijednost 297,14mil.eur, akcize 79.37 mil.eur, porez nadohodak fizičkih lica 66,12 mil.eur icarine 60,66 mil.eur. U poređenju sa2006. godinom ukupni prihodi bud-žeta veći su za 84,86 mil.eur.

Povoljni fiskalni indikatori koji sukarakterisali 2006. godinu, procenatostvarenja tekućih prihoda u odnosuna plan je veći za 13%, će se premaprocjenama nastaviti i u 2007. godinus tim što će trend rasta biti nešto spo-riji. Ali, procjene pokazuju da će i usledećoj godini budžet biti uravnote-žen i da će tekuća potrošnja biti uzpotpunosti pokrivena tekućim priho-dim, znači bez zaduživanja. Kod kapi-talnog budžeta planirano je zaduže-

nje po osnovu projektnih zajmova odEIB u iznosu od 11 miliona i povlače-nje već potpisanih zajmova od EIB,EBRD i Svjetske banke.

Ukupni prihodi su raspoređeni narashode tekućeg budžeta u iznosu od582,95 mil.eur i kapitalni budžet 33,91mil.eur.

U koncipiranju rashodne stranebudžeta Vlada je naročito cijenila ne-ophodnost ostvarivanja programskihciljeva Ministarstava, ostalih organadržavne uprave, Sudstva i zakonodav-ne vlasti, naročito vodeći računa daprioritet bude ispunjavanje međuna-rodnih obaveza, ugovorenih, po os-novu zaduženja i onih čija realizacijatek predstoji u 2007. godini.

ZZaakkoonn oo kkoonnttrroollii ddrržŽaavvnnee ppoommooććii,,uu SSkkuuppššttiinnsskkoojj pprroocceedduurrii

Uspostavljanjem regulatornog iinstitucionalnog okvira za kontroludržavne pomoći u Crnoj Gori presta-je dosadašnja praksa u kojoj je dodje-la državne pomoći regulisana pojedi-načnim aktima, bez preciziranih uslo-va i pravila za pripremu i dodjelu dr-žavne pomoći, kao i bez mehanizamakontrole dodjele i korišćenja, naknad-nog odobravanja i povraćaja državnepomoći.

Donošenjem Zakona o kontrolidržavne pomoći uređuju se opšti us-lovi i pravila za pripremu, dodjelu,kontrolu dodjele i korišćenja, naknad-no odobrenje i povraćaj državne po-moći, na osnovu kojih će se omogući-ti: postepeno ukidanje svih vrsta dr-žavne pomoći koje narušavaju ili pri-jete narušavanju tržišne konkurencijedavanjem prednosti nekim preduze-ćima ili proizvodima, a što se ocjenju-je na osnovu pravila o tržišnoj konku-renciji u EU (članovi 81,82,86,87)Ugovora o osnivanju EU, osnivanjenezavisnog operativnog tijela ovla-šćenog za nadzor i kontrolu u postup-ku dodjele i korišćenja, naknadnogodobravanja i povraćaja državne po-moći, koje će biti ovlašćeno da procje-njuje programe i pojedinačne držav-ne pomoći, kao i da inicira povraćajdržavne pomoći koja je nezakonitoodobrena.

Takođe, izgradnja transparentnogsistema kontrole državne pomoći, sa-


34


ma po sebi, ima značajne pozitivneefekte u vezi sa kreiranjem ekonom-ske politike, racionalnim planiranjemdržavnog budžeta i upravljanjembudžetskim deficitom, lakšim izvješ-tavanjem i efikasnom saradnjom sameđunarodnim organizacijama, sakojima Crna Gora ima finansijskearanžmane.

ZZaakkoonnooddaavvnnaa aakkttiivvnnoosstt MMiinniiss--ttaarrssttvvaa ffiinnaannssiijjaa uu ookkvviirruu sseekkttoorraa zzaapprriivvrreedduu,, ffiinnaannssiijjee,, mmeeđđuunnaarrooddnnuu ssaa--rraaddnnjjuu ii ssiisstteemm iiggaarraa nnaa ssrreeććuu uu ttookkuu22000055.. ii 22000066.. ggooddiinnee uu sskkllaadduu ssaa PPrroo--ggrraammoomm rraaddaa VVllaaddee RRCCGG,, oobbuuhhvvaattiillaajjee:: Zakon o tekućim i kapitalnim pos-lovima sa inostranstvom; Zakon omjenici; Zakon o izmjenama i dopu-nama zakona o sprječavanju pranjanovca i finansiranju terorizma; Zakono finansijskom lizingu; Zakon o preu-zimanju akcionarskih društava; Zakono izmjenama i dopunama zakona ozaštiti depozita; Zakon o računovod-stvu i reviziji; Zakon o izmjenama i do-punama zakona o hartijama od vrijed-nosti; Predlog zakona o osigura-nju(Usvojen na sjednici Vlade RCGod 1 decembra 2005. godine, nakončega je upućen u Skupštinsku proce-duru); Predlog Zakona o dobrovolj-nim penzionim fondovima (Usvojenna sjednici Vlade RCG od 1 decembra2005. godine, nakon čega je upućen uSkupštinsku proceduru); Predlog za-kona o obaveznom osiguranju u sao-

braćaju(Usvojen na Sjednici VladeRCG od 27. jula 2006, nakon čega jeupućen u Skupštinsku proceduru);Predlog Zakona o isplati devizne šted-nje građana položene kod ovlašćenihbanaka sa sjedištem van RepublikeCrne Gore(Upućen Komisiji na raz-matranje i usvajanje); Predlog Zakonao izmjenama i dopunama zakona onevladinim organizacijama (U proce-su priprema materijala za Komisiju).

PPooddzzaakkoonnsskkii aakkttii:: Uredba o kri-terijumima za utvrđivanje korisnika inačinu raspodjele dijela prihoda odigara na sreću usvojena je i objavljenau »Službenom listu RCG« broj: 56/05od 3. avgusta 2005.godine.

Pravilnici: Usvojenim Zakonom oigrama na sreću („Sl. List RCG” br.52/04 od 02. 08. 2004) predviđeno jedonošenje podzakonskih akata u to-ku 2005. godine. Podzakonski akatisu usvojeni i objavljeni u Službenomlistu RCG , broj 10/05 i to:- Pravilnik oprostornim i tehničkim uslovima kojekazino mora da ispunjava i obrascimao dnevnom obračunupo pojedinomstolu za igre na sreću.; Pravilnik oprostornim i tehničkim uslovima zapriređivanje kladioničkih igara; Pra-vilnik o prostornim i tehničkim uslo-vima za automat klub i obrascima iz-vještaja o radu i popisu stanja brojča-nika; Pravilnik o prostornim i tehnič-kim uslovima za priređivanje binga,TV tombole i tombole zatvorenog ti-

pa i Pravilnik o uslovima za vršenjetehničkog pregleda automata i stolo-va za igre na sreću.

Takođe, redovno su realizovaniIzvještaji i Analize kao što su: Smjer-nice za izradu kapitalnog budžeta,kojima se definiše način i postupakizrade kapitalnog budžeta u ciljutransparentnijeg finansijskog izvješ-tavanja i davanja osnova za kvalitet-nije donošenje odluka iz oblastiekonomske politike, zatim, Izvještajo stanju javnog duga Crne Gore (do31. decembra 2005. godine), s osvr-tom na sprovođenje Strategije zaupravljanje dugom Republike u2005. godini, Analiza realizacije po-reske politike za 2005. godinu, Iz-vještaj o konsolidovanoj javnoj po-trošnji (centralni budžet, vanbud-žetski fondovi i opštine) u 2005. go-dini, kojim se obrađuju pokazateljikonsolidovane javne potrošnje(centralni budžet, vanbudžetski fon-dovi i opštine) u 2005. godini, Iz-vještaj o makrofiskalnim kretanjima,koji sadrži pokazatelje koji se odno-se na makrofiskalna kretanja, Izvješ-taj o realizaciji makroekonomske ifiskalne politike u prvih šest mjesecii predlaganje ciljeva i smjernica fis-kalne politike na osnovu kojih seplaniraju primici i izdaci za narednugodinu, i dr.

Imajući u vidu zavidan napredaki rezultate koje je Crna Gora postiglatokom 2006 godine, konstantnimvođenjem odgovarajuće ekonom-ske politike, podsticanjem ključnihsektora - pogotovo turizma, kao iputem kontinuirane zakonodavneaktivnosti svih relevantnih instituci-ja sistema, razvijeni su novi i unapri-jeđena je funkcionalnost postojećihorgana državne uprave, u pravcu ve-će prilagođenosti sistema potreba-ma građana, biznisa i društva u cjeli-ni.

PPoorrttppaarrooll MMiinniissttaarrssttvvaa ffiinnaannssiijjaaAANNAA MMIILLJJAANNIIĆĆ

IINNFFOORRMMIISSAANNJJEE JJAAVVNNOOSSTTIIPored Programa rada i regulative koja je pratila Agendu ekonomskih reformi,

realizovani su i objavljeni mnogi projekti koji su doprinijeli procesu informisanjašire javnosti o sveukupnim aktivnostima Ministarstva finansija i pojednim segmen-tima rada, kao što su kvartalni Bilteni, koji obuhvataju kapitalne izvještaje – o jav-nom dugu, makro-fiskalnoj situaciji i trendovima, aktuelne izmjene pravne regula-tive, glavne projekte i mnoge druge korisne informacije.

Objavili smo Vodič kroz poresko pravo Crne Gore - elektronsko izdanje, kojimje omogućen pregled zakonodavstva, sa odgovorajućim korisnim komentarima zalak i brz uvid u osnovne karakteristike pojedinih poreskih oblika u okviru crno-gorskog poreskog sistema. Crna Gora je sa reformom poreskog sistema, kao iukupnog finansijskog sistema otpočela 2001. godine, a osnovni ciljevi usmjerenisu, prije svega, na to da se: stimuliše domaća proizvodnja i investicije; Crna Goraučini atraktivnom stranim investitorima; roba proizvedena u Crnoj Gori učini kon-kurentnijom na stranom tržištu; poreski sistem uskladi sa direktivama Evropskeunije i medjunarodnim standardima; poreski sistem učini jednostavnijim, efikasni-jim i lakšim za primjenu. U februaru 2007 planirano je objavljivanje proširenogizdanja Vodiča kroz poresko pravo Crne Gore, koje će obuhvatiti i niz izmjena iz2006. godine


Aktivnosti ministra finansija

35

3300.. ddeecceemmbbaarr 22000066.. ggooddiinnee:: ČČllaannssttvvooRReeppuubblliikkee CCrrnnee GGoorree uu GGrruuppii SSvvjjeettsskkeebbaannkkee

Odbori Guvernera članica GrupeSvjetske banke, Međunarodne banke zaobnovu i razvoj, Međunarodne finansij-ske korporacije i Međunarodnog udru-ženja za razvoj usvojili su 29.decembra

2006 godine Rezoluciju Međunarodne banke za obnovu i razvojBr.582, Rezoluciju Međunarodne finansijske korporacije Br.245, iRezoluciju Međunarodnog udruženja za razvoj Br.214 nazvane“Članstvo Republike Crne Gore“ kojom se omogućava realizacijačlanstva Republike Crne Gore u Banci, Korporaciji i Udruženju.Usvajanje Rezolucije Multilateralne agencije za garantovanje in-vesticija, četvrte članice Grupe Svjetske banke, od strane OdboraGuvernera Agencije očekuje se početkom januara. Istovremeno,Vlada Republike Crne Gore imenovala je Ministra finansija dr Igo-ra Lukšića za Guvernera Republike Crne Gore u Međunarodnojbanci za obnovu i razvoj, Međunarodnoj finansijskoj korporaciji,Međunarodnom udruženju za razvoj i Multilateralnoj agenciji zagarantovanje investicija. Ministar finansija dr Igor Lukšić potpisa-će original statuta Međunarodne banke za obnovu i razvoj u Uni-ted States Department of State i deponovati kod Vlade SjedinjenihAmeričkih država Instrument prihvatanja Statuta Međunarodnebanke za obnovu i razvoj na svečanosti zakazanoj za 18. januar2007 godine, u Vašingtonu. Takođe, ministar finansija potpisaćeoriginale statuta Međunarodne finansijske korporacije i Međuna-rodnog udruženja za razvoj i original Konvencije o osnivanju Mul-tilateralne agencije za garantovanje investicija u sjedištu Svjetskebanke i deponovati Instrumente prihvatanja statuta Korporacije iUdruženja i Instrument ratifikacije Konvencije Agencije kod Me-đunarodne banke za obnovu i razvoj na svečanostima zakazanimza 18 januar, u Vašingtonu.

2299.. ddeecceemmbbaarr 22000066.. ggooddiinnee:: PPoottppiissaann SSppoorraazzuumm iizzmmeeđđuu VVllaaddeeRRCCGG,, SSaavveezzaa SSiinnddiikkaattaa ii UUnniijjee ppoossllooddaavvaaccaa CCrrnnee GGoorree,, kkaaoo ii OOddlluu--kkaa oo nnaajjnniižŽoojj cciijjeennii rraaddaa nnaa nniivvoouu RRCCGG

Minimalna cijena rada, osnovica za obračun plata u javnomsektoru, postepeno će se uvećavati u narednoj godini i u julu dos-tići 55 EUR, predviđeno je sporazumom koji su danas potpisalipredstavnici Vlade, Saveza sindikata i Unije poslodavaca. Doku-ment su potpisali premijer Željko Šturanović, kao i predsjedniciSaveza Sindikata i Unije poslodavaca Danilo Popović i Predrag Mi-trović. Minimalna cijena rada, koja nije mijenjana od polovine2002. godine, biti povećana na 52 EUR u januaru, 53 u martu i 55u julu, dok će naknada za topli obrok i regres ostati 25 i 150 EUR.Sporazumom je predviđeno da Vlada do kraja godine usvoji iz-mjene i dopune Odluke o formiranju Ekonomsko-socijalnog sav-jeta, što je, prema riječima Šturanovića, već urađeno u četvrtak. TajSavjet imaće po sedam predstavnika iz redova socijalnih partnera.Novoformirani Savjet je sporazumom zadužen da do jula dostavi

Skupštini usaglašene izmjene i dopune Zakona o radu, Opšteg ko-letivnog ugovora i pripremi nacrte zakona o mirnom rješavanjuradnih sporova i doprinosima kao i o još nekim propisima.

2200.. ddeecceemmbbaarr 22000066.. ggooddiinnee:: IIzzjjaavvaa mmiinniissttrraa ffiinnaannssiijjaa IIggoorraaLLuukkššiiććaa nnaakkoonn ssjjeeddnniiccee VVllaaddee RRCCGG ppoovvooddoomm rreezzuullttaattaa ssoocciijjaallnnooggddiijjaallooggaa ookkoo uuttvvrrddjjiivvaannjjaa nnaajjmmaannjjee cciijjeennee rraaddaa

…Vlada je danas ponudila da ci-jena rada u narednoj godini raste usvakom kvartalu, kako bi sa sadaš-njih 50 dostigla 55 EUR. U prvomkvartalu cijena rada bi bila poveća-na na 52 EUR, drugom 53, trećem54 i četvrtom 55 EUR. Prema tompredlogu, naknada za topli obrokiznosila bi 25, a za regres 100 EUR.Kao alternativni predlog Vlada nu-di da minimalna cijena rada bude uprva četiri mjeseca naredne godi-ne 51 EUR, od maja do spetembra53, a ostatak godine 55, uz topliobrok od 25 i a regres od 150 EUR.Ponuđeno je da ukupno mjesečno primanje ne može biti manjeod 100 eura…

2200.. ddeecceemmbbaarr 22000066.. ggooddiinnee:: PPoottppiissaann UUggoovvoorr kkoojjiimm ssee pprreeddvvii--đđaa iizzrraaddaa ssooffttvveerrsskkoogg rrjjeeššeennjjaa zzaa oobbjjeeddiinnjjeennuu nnaappllaattuu ppoorreezzaa ii ddoo--pprriinnoossaa uu PPoorreesskkoojj uupprraavvii

Crnogorska Poreska uprava će, na osnovu danas potpisanogugovora Vlade i slovenačke kompanije Hermes Softlab, do krajanaredne godine dobiti objedinjeni registar za naplatu poreza i do-prinosa. Ugovor, vrijedan 1,22 miliona EUR, potpisali su u Podgo-rici ministar finansija Igor Lukšić i predsjednik Upravnog odboraHermes Softlaba Peter Testen. Njegova realizacija finansira se iz,prije dvije godine Crnoj Gori odobrenog beskamatnog kreditaSvjetske banke, namijenjenog podršci crnogorskim penzijskim re-formama. “…Poreska uprava će ovim projektom biti direktno po-vezana sa registrima fondova zdravstva, penzijskog i invalidskogosiguranja, privrednog suda, zavoda za zapošljavanje, platnogprometa i građana. Na taj način omogućićemo smanjenje admi-nistrativnih troškova države, izbjeći preklapanja i administriranja i,što je veoma važno iz ugla Ministarstva finansija, odnosno Pores-ke uprave, olakšati naplatu poreza i doprinosa…”.

77.. ddeecceemmbbaarr 22000066.. ggooddiinnee:: IIzzjjaavvaa mmiinniissttrraa ffiinnaannssiijjaa IIggoorraa LLuukk--ššiiććaa nnaakkoonn ssjjeeddnniiccee VVllaaddee RRCCGG -- PPrreeddlloogg zzaakkoonnaa oo ppoorreesskkiimm ssaavv--jjeettnniicciimmaa

“…Poreski savjetnici su novo zanimanje koje obveznicima tre-ba da olakša ponašanje u skladu sa poreskim i carinskim propisi-ma. Predlog zakona o poreskim savjetnicima je rađen po ugleduna njemačke i slovačke propise, a primjenjivaće se od jula nared-

Pregled najvažnijih aktivnosti Ministra finansija 2006. godine

ne godine. U među-vremenu biće pri-premljeni plan iprogram ispita za tozvanje. U početkuće licence poreskimsavjetnicima davatiMinistartsvo, dok ćeposlije održavanjaosnivačke skupšti-ne njihovog udruže-nja taj posao biti

prepušten njemu…”Ministar finansija Igor Lukšić povodom usvajanja Informacije

o regulisanju obaveza Ruske Federacije prema RCG nastalih poosnovu obračuna vezanih za robni promet izmedju bivšeg SSSR-ai bivše SFRJ, sa Predlogom sporazuma i Predlogom protokola – “…Predlogom sporazuma o regulisanju ruskog klirinškog duga Cr-noj Gori, vrijednog 18 miliona dolara, stvaraju se uslovi za njego-vo vraćanje u robi i uslugama. Rusija će Crnoj Gori 6,6 miliona do-lara vratiti kroz projekte nauke i obrazovanja, četiri miliona za re-gionalno snabdijevanje, a za ostatak nabaviti mašine i opremu.…Jako je važno da bi se ovim sporazumom, a nadam se da će sesteći uslovi da se on što prije potpiše i ratifikuje u parlamentu, mo-gao ubrzo realizovati niz korisnih projekata…”

66.. ddeecceemmbbaarr 22000066.. ggooddiinnee: MMiinniissttaarr ffiinnaannssiijjaa ddrr IIggoorr LLuukkššiiććpprriilliikkoomm pprreezzeennttaacciijjee IIzzvvjjeeššttaajjaa SSvvjjeettsskkee bbaannkkee ppoodd nnaazziivvoomm »»PPrree--gglleedd jjaavvnnee ppoottrrooššnnjjee ii iinnssttiittuucciijjaa««

"…Ministarstvo finansija Crne Gore, dalo je punu podršku ipružilo punu saradnju, zajedno sa ostalim ministarstvima i držav-nim institucijama timu eksperata Banke koji su radili na izvještaju.Izvještaj na jedan sistematičan i kvalitetan način, uz obilje podata-ka prikazuje činjenično stanje u nekoliko oblasti koje su izuzetnobitne za upravljanje sistemom javne potrošnje u Crnoj Gori... Na-ravno, ne možemo se složiti sa apsolutno svim predlozima datimu dokumentu o tome kako dalje. U nekim slučajevima su moždaocjene postojećeg stanja date na previše kritički način ali to neumanjuje kvalitet dokumenta i uvjeren sam da će uz buduću sa-radnju između Vlade Crne Gore i Banke na implementaciji ovogdokumenta doći do približavanja stavova koji su to koraci i koji jevremenski okvir optimalan za dalju reformu sistema javne po-trošnje u Crnoj Gori. …Dokument je rađen u prvoj polovini 2006.godine tako da je značajan napredak u ekonomskim reformama uCrnoj Gori ostao nezabilježen. Određene primjedbe i predlozi ko-ji se mogu pročitati u dokumentu su u međuvremenu uvaženebudući da je došlo do implementacije nekoliko značajnih proje-kata koji su bili početkom godine samo u fazi ideje… "

66.. ddeecceemmbbaarr 22000066.. ggooddiinnee: MMiinniissttaarr ffiinnaannssiijjaa IIggoorr LLuukkššiićć pprrii--mmiioo aammbbaassaaddoorraa RReeppuubblliikkee ČČeešškkee uu BBeeooggrraadduu IIvvaannaa JJeessttrraabbaa

…Ministar Lukšićje informisao sago-vornika o planovimaVlade Crne Gore zanaredni, četvorogo-dišnji period i naja-vio da je sljedeći ko-rak usvajanje sveo-buhvatne Agende

koja će sadržati prioritetne aktivnosti Vlade RCG do 2010.godine.On je, takođe, ocijenio da je makroekonomska stabilnost postig-nuta, kroz solidan zakonodavni okvir, što je u krajnjoj liniji sasvimdobra i adekvatna podloga za realizaciju daljih, opsežnih reformiu narednom periodu...

44.. ddeecceemmbbaarr 22000066.. ggooddiinnee:: MMiinniissttaarr ffiinnaannssiijjaa ddrr IIggoorr LLuukkššiiććppoottppiissaaoo SSppoorraazzuumm oo rreepprrooggrraammiirraannjjuu dduuggaa iizzmmeeđđuu VVllaaddee RReeppuu--bblliikkee IIttaalliijjee,, RReeppuubblliikkee CCrrnnee GGoorree ii RReeppuubblliikkee SSrrbbiijjee --

Trilateralni Sporazum potpisali su , u ime italijanske Vlade dr-žavni podsekretar MIP-a Italije FFaammiiaannoo CCrruucciiaanneellllii, i u ime VladeSrbije, ministar unutrašnjih poslova DDrraaggaann JJooččiićć……

Sporazum o smanjenju i reprogramu duga između vlada Itali-je, Crne Gore i Srbije, obuhvata dug prema italijanskoj Državnojagenciji za osiguranje spoljne trgovine–SACE i Artidankazi /Artigi-ancassa SpA/, menadžeru ODA /Official development assistance/,odnosno razvojnih kredita, u ime Italije. Ukupne obaveze CrneGore prema SACE-u, nakon otpisa od 66 odsto, prema dostavlje-nim dužnickim listama, iznose oko 4,67 miliona EUR i 3,29 milionaUSD, što odgovara podacima Narodne banke Srbije (NBS) o visiniduga Crne Gore prema toj italijanskoj instituciji. Otplata duga SA-CE-u nakon otpisa, počeće 22. septembra 2008. godine i završićese 22. marta 2024… Sporazum o smanjenju i reprogramu duga, ka-ko je objašnjeno, potpisuje se u cilju realizacije usaglašenog zapis-nika o konsolidaciji dugova Savezne Republike Jugoslavije (SRJ).

3300.. nnoovveemmbbaarr 22000066.. ggooddiinnee:: IIzzjjaavvaa mmiinniissttrraa ffiinnaannssiijjaa IIggoorraaLLuukkššiiććaa nnaakkoonn ssjjeeddnniiccee VVllaaddee RRCCGG -- PPrreeddlloogg zzaakkoonnaa oo bbuuddžŽeettuuRReeppuubblliikkee CCrrnnee GGoorree zzaa 22000077.. ggooddiinnuu..

“...U budžetu za narednu godinu su prvi put razdvojeni kapi-talni i tekući izdaci. Ukupni prihodi su planirani na 582,95 milio-na EUR, a kapitalni budžet na 33,91 miliona… Ukupna javna po-trošnja naredne godine, prema procjenama, biće 42,85 odstoBDP-a, odnosno 41,16 odsto kada se izuzme kapitalni budžet.BDP je procijenjen na dvije milijarde EUR jer se ove godine oče-kuje njegov rast veći od šest odsto… Plan je zasnovan na zvaničnojprocjeni Monstata za 2004. godinu prema kojoj je BDP uvećan uodnosu na prvobitno očekivanje i iznosio 4,2 odsto… Procjenakonsolidovane tekuće javne potrošnje je u skladu sa planom Vla-de da postepeno u narednih četiri do pet godina obori njen nivona 35 odsto BDP, iz čega su izuzeti kapitalni izdaci jer će oni bitizastupljeni u većem obimu...”

2299.. nnoovveemmbbaarr 22000066.. ggooddiinnee:: MMiinniissttaarr ffiinnaannssiijjaa ddrr IIggoorr LLuukkššiiććpprriimmiioo pprriivvrreemmeennoogg pprreeddssttaavvnniikkaa EEvvrrooppsskkee KKoommiissiijjee MMaarrttiinnaaHHaarrvviijjaa

Tokom razgo-vora ministar Luk-šić je ocijenio dasu nedavno oba-vljeni razgovori uBriselu tokomUn a p r i j e đ e n o gstalnog dijalogaEPD-a sa ECOFIN-om bili jedinstvenaprilika da Crna Gora prezentuje najnovije makroekonomske po-kazatelje, razvojnu politiku finansijskog sektora, fiskalnu politiku,kao i planirane aktivnosti i izrazio nadu da je Evropska Komisijazadovoljna ostvarenim napretkom u proteklom periodu...



36



37

1177.. nnoovveemmbbaarr 22000066.. ggooddiinnee: MMiinniissttaarr ffiinnaannssiijjaa IIggoorr LLuukkššiićć oott--vvoorriioo sseemmiinnaarr „„SSrreeddnnjjoorrooččnnoo ffiisskkaallnnoo ppllaanniirraannjjee –– MMeeđđuunnaarrooddnnooiisskkuussttvvoo ii pprriimmjjeennaa uu CCrrnnoojj GGoorrii““ –– PPooddggoorriiccaa

Crnoj Gori je potreban novi pristup u upravljanju javnompotrošnjom koji će planirati fiskalne resurse na rok od tri do petgodina umjesto jedne, uz stalno preispitivanje prioriteta na os-novu postignutih rezultata, ocijenili su danas stručnjaci.“…Ogra-ničene resurse koje Vlada ima na raspolaganju trebalo bi upo-trijebiti za razvoj infrastrukture i pažljivo odabrane prioritetesocijalne potrošnje koja će obezbijediti visoku stopu ekonom-skog rasta u dugoročnom periodu, u kontekstu društva koje bri-ne o građanima… Vlada mora da uskladi potrošnju sa prioriteti-ma i utvrdi da li je to pomjerilo njene strateške ciljeve, što će do-vesti do jeftinije, transparentnije i efikasnije alokacije resursa ufunkciji građana… Uvođenje strogog srednjoročnog pristupabudžetiranju predstavlja preokret našeg usredsređenja sa jed-nostavnog obezbjeđivanja makroekeonomske stabilnosti, kojusmo ostvarili, ka formulisanju trajnog i ujednačenog ekonom-skog razvoja… Posebno treba investirati u oblasti kao što suobrazovanje, infrastruktura i poslovno okruženje, kako bi se Cr-na Gora transformisala u dinamičnu ekonomiju zasnovanu naznanju…”

2255.. ookkttoobbaarr 22000066.. ggooddiinnee:: CCrrnnaa GGoorraa ppoossttaallaa ččllaann EEvvrrooppsskkeebbaannkkee zzaa oobbnnoovvuu ii rraazzvvoojj

Crna Gora postala je član Evropske banke za obnovu i razvoj(European Bank for Reconstruction and Development - EBRD).Bord Guvernera EBRD-a, na sjednici održanoj 25. oktobra 2006.godine, potvrdio je da je Republika Crna Gora ispunila uslove zaprijem u članstvo Banke. Nakon toga, Generalni sektetar banke jeizdao sertifikat da je Republika Crna Gora postala član Evropskebanke za obnovu i razvoj, retroaktivno, od 3. juna 2006. godine.Prijemom Crne Gore u članstvo EBRD-a ispunjeni su svi uslovi zanastavak uspješne saradnje sa Bankom na već započetim projekti-ma, Projekat modernizacije aerodroma Podgorica i Tivat, Projekatmodernizacije i unapređenja budućeg sistema za upravljanje vaz-dušnim saobraćajem i Projekat rekonstrukcije regionalnih putevau Crnoj Gori.

1133.. ookkttoobbaarr 22000066.. ggooddiinnee:: PPrreezzeennttaacciijjaa mmiinniissttrraa ffiinnaannssiijjaa IIggoorraaLLuukkššiiććaa ssaa uuččeeššććaa nnaa PPoosslloovvnnoo--iinnvveessttiicciioonnoomm ssaammiittuu –– hhootteellMMaaeessttrraall,, MMiillooččeerr

“…Trenutna procjena je da ćeučešće javne potrošnje u BDP-u biti44,6 odsto, ali da projekcija neće bitidostignuta zato što su opštine trošileviše nego što je planirano… U nared-nih nekoliko godina, odnosno do2010. godine, učešće javne potrošnjeu BDP-u trebalo bi da se svake godinesmanjuje za jedan procentni poen, ta-

ko da bi nakon tog perioda bilo ispod 35 odsto. Pored toga crno-gorski izazovi u narednim godinama, što bi trebalo da bude i dionove četvorogodišnje vladine Agende ekonomskih reformi, su da-lja fiskalna konsolidacija i pad javnog duga ispod 30 odsto BDP-ado 2011. godine… Očekujem da Crna Gora ove godine ostvari pro-jektovanu stopu inflacije, i da će budžetski suficit, koji je obezbije-đen ove godine, voditi ka obaranju poreskih stopa u direktnom, ane u oporezivanju potrošnje… Ove godine će Crna Gora prvi putumjesto budžetskog deficita zabilježiti suficit od 0,6 odsto bruto

domaćeg proizvoda. Ukoliko se naplata prihoda nastavi kao u pr-vih devet mjeseci, taj procenat bi mogao biti i veći. Suficit - bud-žetski višak će biti upotrijebljen za otplatu obaveza…”

55.. ookkttoobbaarr 22000066.. ggooddiinnee:: IIzzjjaavvaa mmiinniissttrraa ffiinnaannssiijjaa IIggoorraa LLuukkššii--ććaa nnaakkoonn ssjjeeddnniiccee VVllaaddee RRCCGG -- PPrreeddlloogg zzaakkoonnaa oo ččllaannssttvvuu RReeppuu--bblliikkee CCrrnnee GGoorree uu MMeeddjjuunnaarrooddnnoomm mmoonneettaarrnnoomm ffoonndduu ii ddrruuggiimmmmeeddjjuunnaarrooddnniimm ffiinnaannssiijjsskkiimm iinnssttiittuucciijjaammaa

"…U Vašingtonu smo dobili uvjeravanja o prijemu naše državeu MMF i Svjetsku banku negdje do kraja novembra ili sredine de-cembra, što je u poređenju sa drugim zemljama regiona i general-nom procedurom veoma brzo…". Ministarstvo finansija je zajednosa Centralnom bankom Crne Gore pripremilo Predlog zakona, či-je je usvajanje dio procedure koju svaka država mora da ispuni ka-ko bi pristupila tim organizacijama. Crna Gora je dostavila među-narodnim organizacijama aplikaciju za članstvo 17. jula, a sredi-nom avgusta je MMF-ova misija boravila u Podgorici, sa čim je naj-veći dio obaveza ispunjen. "…Nakon prijema možemo nastaviti sverazgovore oko dalje podrške MMF-a Crnoj Gori i novog programasaradnje sa Svjetskom bankom…". Predlogom zakona je definisa-no da guverner Crne Gore u MMF-u i dalje bude predsjednik Sav-jeta Centralne banke, a ministar finansija u Svjetskoj banci.

33.. ookkttoobbaarr 22000066..ggooddiinnee:: MMiinniissttaarr ffiinnaannssiijjaa ddrr IIggoorr LLuukkššiićć ppoott--ppiissaaoo UUggoovvoorr oo kkrreeddiittuu zzaa iizzvvoozz uu iizznnoossuu oodd 22..443399..228800,,6611 eeuurraa zzaannaabbaavvkkuu iinnffoorrmmaacciioonnee oopprreemmee zzaa ssiisstteemm oobbrraazzoovvaannjjaa uu ookkvviirruuPPrroojjeekkttaa ""IInnffoorrmmaacciioonnii ssiisstteemm oobbrraazzoovvaannjjaa uu CCrrnnoojj GGoorrii"" ssaa gg--ddjjoomm TTiiaannoomm MMiittrroovviićć,, ddiirreekkttoorroomm zzaa rraadd uu ppoosslloovviimmaa ssaa pprriivvrree--ddoomm uu SSoocciieettee GGeenneerraallee bbaannccii ii gg--ddiinnoomm MMllaaddeennoomm RRaabbrreennoovvii--ććeemm,, ggeenneerraallnniimm ddiirreekkttoorroomm PPooddggoorriiččkkee--SSoocciieettee GGeenneerraallee bbaannkkee

Ministar Lukšić:“…Na ovaj način stva-ramo preduslov zadalje unapređenje in-formatičkih znanja ikvaliteta rada u škola-ma, kao i kvalitetaznanja koje će školepružati što je jedanod ključnih segme-nata u budućem pe-riodu, odnosno unastavku reforme obrazovanja u narednih nekoliko godina. Kre-dit je na period od pet godina, sklopljen pod veoma povoljnim us-lovima. Finansiranje ovog projekta obezbijediće se kroz kreditniaranžman za izvoz koji je realizovan uz podršku španske Vlade…”Ugovor je sastavni dio Komercijalnog ugovora o izvozu koji jepotpisao ministar prosvjete i nauke Slobodan Backović, u okvirurealizacije španskog robnog kredita tj Projekta «Informacioni sis-tem obrazovanja u Crnoj Gori».

3311.. aavvgguusstt 22000066.: IIzzjjaavvaa mmiinniissttrraa ffiinnaannssiijjaa IIggoorraa LLuukkššiiććaa nnaakkoonnssjjeeddnniiccee VVllaaddee RRCCGG -- PPrreeddlloogg zzaakkoonnaa oo iizzmmjjeennaammaa ii ddooppuunnaammaaZZaakkoonnaa oo ppoorreezzuu nnaa ddoohhooddaakk ffiizziiččkkiihh lliiccaa

“…Predlog zakona umjesto sadašnjih progresivnih poreskihstopa od 15, 19 i 23 odsto, koje se primjenjuju u zavisnosti od iz-nosa primanja, podrazumijeva uvođenje jedinstvene. Ona će odjanuara iznositi 15 odsto, 2009. godine 12, a 2010. 9 odsto, što ćeje izjednačiti sa stopom poreza na dobit preduzeća i crnogorskiporeski sistem učiniti jednim od najkonkurentnijih u Evropi. Biće



38

povećan i neoporezivi iznos dohotka, sa 785 na 840 EUR godiš-nje, odnosno sa 65 na 70 EUR mjesečno, a poreske olakšice, do sa-da definisane posebnom Vladinom uredbom, unesene su u Pred-log zakona…”

1155.. aavvgguusstt 22000066..: MMiinniissttaarr ffiinnaannssiijjaa CCrrnnee GGoorree ddrr IIggoorr LLuukkššiićć,,pprreeddssjjeeddnniikk SSaavvjjeettaa CCeennttrraallnnee bbaannkkee LLjjuubbiiššaa KKrrggoovviićć ii ššeeff MMiissiijjeeMMMMFF--aa PPiitteerr DDoojjll,, ooddrržŽaallii kkoonnffeerreenncciijjuu zzaa nnoovviinnaarree ppoovvooddoomm ppooss--jjeettee MMMMFF--aa CCrrnnoojj GGoorrii:

Ministar Lukšić: »…Kroz članstvo u MMF-u Crna Gora će bitipotpuno integrisana kao nova država u međunarodnu finansijskuzajednicu, a od ocjene te institucije da li država vodi dobru eko-nomsku politiku puno zavisi da li će strani investitor odlučiti dadođe. Započeta je i procedura prijema Crne Gore u SB i Evropskubanku za obnovu i razvoj (EBRD)…”

Šef Misije MMF-a Crnu Goru Piter Dojl kazao je da će uslovečlanstva Crne Gore odrediti Izvršni i Odbor guvernera te instituci-je, na osnovu izvještaja Misije. “…Misija će nakon povratka u Va-šington pripremiti izvještaj, nakon čega će Izvršni odbor predloži-ti Crnoj Gori njenu kvotu, odnosno članski ulog. Ta kvota će odre-diti ulogu Crne Gore i njen pristup sredstvima MMF-a…”

Kada budu ispunjeni uslovi za članstvo, u Vašingtonu će bitipotpisan sporazum sa MMF-om, nakon čega će Crna Gora imatišest mjeseci da plati kvotu. Postoje dva ključna elementa za utvr-đivanje kvote - prvi na osnovu statističkih podataka o ekonomijiCrne Gore u ovoj i prethodnim godinama što uključuje bruto do-maći proizvod (BDP), strane rezerve u Centralnoj banci i podatkeo platnom bilansu.

1177.. jjuull 22000066..: MMiinniissttaarr ffiinnaannssiijjaa ddrr IIggoorr LLuukkššiićć rraazzggoovvaarraaoo ssaa ddee--lleeggaacciijjoomm EEvvrrooppsskkee bbaannkkee zzaa oobbnnoovvuu ii rraazzvvoojj ((EEBBRRDD)) --

Generalnim se-kretarom HorstomReichenbach-om,Manuelom Sagerom-predstavnikom švaj-carske konstituence,Emanuel Maurice-om pravnim savjetni-kom EBRD-a, Linkol-nom Colmom, šefomkancelarije za institu-

cionalna pitanja i Dragicom Pilipović, šefom kancelarije EBRD-a uBeogradu, o procesu pokretanja formalnog postupka pristupanjai članstva u toj instituciji - Predstavnici EBRD-a izrazili su zadovolj-stvo povodom postizanja Sporazuma između Republike Crne Go-re i Republike Srbije o regulisanju članstva u međunarodnim fi-nansijskim organizacijama i razgraničenju finansijskih prava iobaveza. Ministar Lukšić je ukazao da je postignut sporazum odobostranog interesa, koji podrazumijeva kompromisno rješenječlanstva u najvažnijim međunarodnim institucijama, kao što jeMMF, Svjetska banka, Evropska banka za obnovu i razvoj i Bankaza razvoj Savjeta Evrope. On je naglasio da je time pokazan visokstepen razumijevanja i poslata veoma pozitivna poruka EvropskojUniji, ali i domaćoj i međunarodnoj javnosti, u smislu daljeg pro-cesa kompromisnog rješavanja mnogih preostalih pitanja.

Ministar Lukšić je kazao da je u interesu Crne Gore da u štoskorijem roku realizuje članstvo u EBRD-u, i istakao da ćepredstavnici Ministarstva finansija, pored pripreme dokumenataza saglasnost Vlade RCG do kraja jula, biti u komunikaciji sa

EBRD-om na dnevnoj osnovi, kako bi Bord Guvernera EBRD-a,do kraja septembra 2006 godine, imao svu potrebnu dokumenta-ciju i mogao usvojiti odluku o samostalnom pristupu Crne Gore.

1100.. jjuull 22000066.: PPoottppiissaann SSppoorraazzuumm iizzmmeeđđuu CCrrnnee GGoorree ii SSrrbbiijjee oo rree--gguulliissaannjjuu ččllaannssttvvaa uu mmeeđđuunnaarrooddnniimm ffiinnaannssiijjsskkiimm iinnssttiittiittuucciijjaammaa iirraazzggrraanniiččeennjjuu ffiinnaannssiijjsskkiihh pprraavvaa ii oobbaavveezzaa iizz pprreeddhhooddnnoogg ppeerriiooddaa..

““……Veoma brzo smo se dogovorili, a to govori jako puno o od-govornosti i zrelosti rukovodstava Crne Gore i Srbije i šalje dobruporuku međunarodnim institucijama…”. Ministar Lukšić je najavioda će Crna Gora nakon potpisivanja Sporazuma aplicirati za dobi-janje članstva u međunarodnim finansijskim institucijama i da ćeono koštati oko milion i po eura. On je objasnio da će taj iznos bi-ti obezbijeđen od novca koji će na osnovu Sporazuma, uplatiti Sr-bija. Prema potpisanom Sporazumu, korišćenje već uzetih zajmo-va kod međunarodnih organizacija, do regulisanja statusa CrneGore, nastaviće se preko Narodne banke Srbije kao agenta.

2288..jjuunn 22000066..ggooddiinnee:: SSuussrreett mmiinniissttaarraa ffiinnaannssiijjaa ii gguuvveerrnneerraa cceenn--ttrraallnniihh bbaannaakkaa:: LLuukkššiićć –– DDiinnkkiićć –– JJeellaaššiićć -- KKrrggoovviićć

Ministar finansijau Vladi RCG IgorLukšić: “ Crnoj Goripripada 5.88 odsto uodnosu na 44.6 mi-liona dolara, što će seumanjiti za određe-ne obaveze premaSrbiji. Razliku od 30miliona Srbija upla-ćuje Crnoj Gori a odtoga 1.5 milion eura je za članstvo u međunarodnim finansijskiminstitucijama. Članski ulozi zavise od ekonomske snage države, paje moguće da za Crnu Goru budu niži”.

Ministar finansija u Vladi Srbije Mlađan Dinkić: “ Postojećakvota u MMF –u iznosi 467.7 miliona specijalnih prava vučenja ili698 miliona dolara i nju nasljeđuje Srbija. Cnoj Gori će pripasti5.88 odsto ili 41 milion dolara”.

Na sastanku je bilo riječi i o staroj deviznoj štednji, i dogovo-reno je da se ubuduće razgovara na nivou nekadašnje SFRJ, kao ivojnim penzijama, za što pregovarači nijesu imali mandate da neš-to konkretno dogovore.

Dinkić i Jelašić čestitali su juče građanima Crne Gore podiza-nje zastave na Ist riveru.

2222.. jjuunn 22000066.. ggooddiinnee:: ZZaavvrrššnnoo ssaaooppšštteennjjee MMiissiijjee MMeeđđuunnaarroodd--nnoogg mmoonneettaarrnnoogg ffoonnddaa nnaakkoonn ppoossjjeettee ddeelleeggaacciijjee ttee oorrggaanniizzaacciijjeeCCrrnnoojj GGoorrii

““NNeezzaavviissnnoosstt zzaa CCrrnnuu GGoorruu oozznnaaččaavvaa nnoovvii ppooččeettaakk.. U tomkontekstu, naš cilj je da ponudimo predloge o tome kako najboljeiskoristiti u makroekonomskoj sferi ovu jedinstvenu priliku. MMnnoo--ggoo ttooggaa ssee ddoobbrroo ooddvviijjaa. Inflacija je niska, javni dug ima tendenci-ju pada, naplata PDV-a doprinosi dobrom ostvarenju prihoda, di-rektne strane investicije su u porastu uz nove koje se očekuju, ban-ke su privatizovane, kreditna aktivnost je u ekspanziji, pristup tr-žištima EU se ostvaruje uz olakšice, a izgledi za postizanje Spora-zuma o stabilizaciji i pridruživanju i za članstvo u STO i Partner-stvu za mir su dobri. VVaaššee aammbbiicciijjee ssuu pprriikkllaaddnnee.. Nastojite da ost-varite stalno povećanje privrednog rasta, zaposlenosti i realnihdohodaka, i kao nezavisnih ciljeva i kao osnove za ulazak u EU



39

jednog dana. OOvvii cciilljjeevvii ssuu ddoossttiižŽnnii.. Za njihovo ostvarivanje će bi-ti potrebno, kao prvo, djelovanje kako bi se obezbijedilo održava-nje redovnih uslova za privrednu djelatnost u kontekstu nezavis-nosti, a kao drugo, veći naglasak na srednjoročnim nego na krat-koročnim ciljevima u formulisanju makroekonomskih politika,naročito u pogledu fleksibilnosti, održivosti i ponude... EEkkoonnoomm--sskkii iizzgglleeddii ii ppoolliittiikkaa zzaa ppeerriioodd 22000066--22000077.. -- Mi predviđamo rastBDP-a po stopi od 5 ˝ i 6 odsto za 2006 i 2007 godinu, koji će seodržati zbog ranijih strukturnih reformi, izvoza i snažnog rastabankarskih kredita. Ova dinamika je reflektovana u dosadašnjimdobrim prihodima u 2006. godini, a pozdravljamo i činjenicu daje održana disciplina na strani potrošnje čak i tokom nedavnog re-ferendumskog perioda. Podaci za prvi kvartal pokazuju suficit od15 miliona eura, što je bolje od očekivanog, velikim dijelom zbogdobre naplate PDV-a. Predlažemo da se politika za preostali dio2006 godine fokusira na očuvanje dobrih fiskalnih učinaka koji sudo sada ostvareni, u skladu sa smanjenjem deficita od 0.2 odstoBDP-a¸i u skladu sa ukupnim javnim dugom na kraju 2006 godi-ne od 39 odsto BDP-a...“

2200.. jjuunn 22000066..ggooddiinnee:: MMiinniissttaarr ffiinnaannssiijjaa IIggoorr LLuukkššiićć rraazzggoovvaarraaoossaa pprreeddssjjeeddnniikkoomm EEvvrrooppsskkee bbaannkkee zzaa oobbnnoovvuu ii rraazzvvoojj ŽŽaannoomm LLee--mmiijjeerroomm

Tokom susreta,razmijenjena su miš-ljenja o aktuelnoj po-litičkoj i ekonomskojsituaciji u Crnoj Gorinakon sticanja neza-visnosti, i obostranoje izraženo zadovolj-stvo povodom demo-kratske atmosfere i

sveukupnog dosadašnjeg progresa, pogotovo na planu ekonomije.Takođe, razgovarano je o tekućim projektima koje finansira

EBRD, kao i eventualnim budućim programima, sa akcentom nabudući status i članstvo Crne Gore u toj multilateralnoj instituciji.

Obostrano je izraženo zadovoljstvo zbog progresa u ekonom-skim i sveukupnim reformama, kao i dosadašnjoj saradnji, a pred-sjednik EBRD-a Žan Lemijer najavio je i otvaranje stalne kancela-rije te institucije u Podgorici-Crnoj Gori, usljed sve većeg investi-cionog interesa i jačanja institucionalne saradnje.

22.. jjuunn 22000066..ggooddiinnee:: SSvveettii SStteeffaann:: UUvvooddnnoo iizzllaaggaannjjee mmiinniissttrraa ffii--nnaannssiijjaa IIggoorraa LLuukkššiiććaa nnaa RReeggiioonnaallnnoojj KKoonnffeerreenncciijjii mmiinniissttaarraa ffii--nnaannssiijjaa ii gguuvveerrnneerraa cceennttrraallnniihh bbaannaakkaa JJuuggooiissttooččnnee EEvvrrooppee

"...Ovakva okupljanjauvijek predstavljaju do-bru priliku za poboljša-nje saradnje I uspostav-ljanje snažnih odnosa iz-medju naših zemalja.

Na samom početkunaglasio bih da je ranijeostvarena ekonomskanezavisnost i samoodr-živost Crne Gore doziv-

jela svoj logičan nastavak u sticanju i formalne nezavisnosti. Pita-nje državno pravnog statusa Crne Gore je riješen i očekujemo daće ovo značajno uticati na dalji razvoj naše ekonomije. Pozicioni-

rajuci se kao jedan od evropskih centara, umjesto kao dio nefunk-cionalne zajednice omogućava nasoj državi da potpuno ravno-pravno učestvuje i podstiče ekonomske integracione procese. Nataj način, biće jednostavnije promovisati brojne resurse koji će bi-ti u funkciji ekonomskog razvoja...”

2266.. aapprriill 22000066..ggooddiinnee:: MMiinniissttaarr ffiinnaannssiijjaa ddrr IIggoorr LLuukkššiićć,, ppoovvoo--ddoomm ppoottppiissiivvaannjjaa SSppoorraazzuummaa oo ssaarraaddnnjjii MMiinniissttaarrssttvvaa ffiinnaannssiijjaa CCrr--nnee GGoorree ii MMiinniissttaarrssttvvaa ffiinnaannssiijjaa IIssllaannddaa

"Imao sam danas zado-voljstvo da sa kolegom, mi-nistrom finansija IslandaArni Matiesenom potpišemSporazum o saradnji dvaministarstva. Male zemlje suupućene jedne na druge,pogotovo ukoliko imajuznačajnih sličnosti. Za nas uCrnoj Gori posebno nakonobnavaljanja državnosti, iskustvo Islanda je izuzetno interesantno,jer može predstavljati uzor za brži rast i razvoj, što je u današnjemsvijetu karakteristika malih zemalja..."

2244.. aapprriill 22000066.. ggooddiinnee:: RRaaddnnaa ppoossjjeettaa VVaaššiinnggttoonnuu nnaassttaavvlljjeennaarraazzggoovvoorroomm ssaa aammeerriiččkkoomm aaddmmiinniissttrraacciijjoomm

Predstavnici američke administracije su posebno interesova-nje pokazali za aktuelni politički trenutak u Crnoj Gori i projekci-je buducih odnosa sa MMF-om i Svjetskom bankom. U tom kon-tekstu ministar Lukšić je istakao da politička dešavanja, organiza-cija referenduma i nakon toga izbora, neće imati negativnog utica-ja na ekonomske performanse i ponovio spremnost Vlade CrneGore da razgovara sa Vladom Srbije o svim pitanjima od obostra-nog interesa u periodu nakon održavanja referenduma...

2244.. aapprriill 22000066..ggooddiinnee:: DDeelleeggaacciijjaa CCrrnnee GGoorree nnaassttaavviillaa rraaddnnuuppoossjjeettuu VVaaššiinnggttoonnuu rraazzggoovvoorriimmaa ssaa pprreeddssttaavvnniicciimmaa MMMMFF--aa

Delegacija Crne Gore, koju predvode ministar finansija drIgor Lukšić i predsjednik Centralne banke Ljubiša Krgović nasta-vila je radnu posjetu Vašingtonu razgovorima sa predstavnicimaMMF: En Kruger, zamjenikom direktora MMF-a, Majklom Deple-rom, direktorom MMF za Evropu, kao i novim šefom misije Pite-rom Dojlom. Tema razgovora je bila trenutna ekonomska situaci-ja u Crnoj Gori i revizija upravo završenog aražmana, kao i okviriza budući aranžman...

2244.. aapprriill 22000066..ggooddiinnee:: PPrroolljjeeććnnii ssaassttaannccii MMMMFF--aa ii SSvvjjeettsskkee bbaann--kkee -- rraazzggoovvoorrii ccrrnnooggoorrsskkee ddeelleeggaacciijjee ssaa UUSSAAIIDD

Delegacija Republike Crne Gore, tokom Proljecnih sastanakaMMF i Svjetske Banke, susrela se sa direktorom za Balkan u USAIDg-dinom Edvardom Dikensom. Analizirana su ekonomska kreta-nja u Crnoj Gori i odnosi sa medjunarodnim finansijskim institu-cijama. Naglašeno je pitanje realizacije tekucih projekata USAID,kao i programa u naredne tri godine, posebno u infrastrukturnimi drugim razvojnim oblastima...

Ministar finansija dr Igor Lukšić i predsjednik Savjeta Central-ne Banke Crne Gore, g-din Ljubiša Krgović, u okviru kontakata saposlovnom zajednicom susreli su se i sa investicionom grupom izNjuorka, Pikvik Kapital. Razgovarano je o ekonomskom ambijen-tu za privatne investicije u Crnoj Gori. Naglašen je poseban inte-res ove investicione grupe za oblasti: turizma, energetike, zdrav-

stva, obrazovanja i finansijskih usluga.

1166.. mmaarrtt 22000066.. ggooddiinnee:: IIzzjjaavvaa mmiinniissttrraa ffiinnaannssiijjaa IIggoorraa LLuukkššiiććaannaakkoonn ssjjeeddnniiccee VVllaaddee RRCCGG ppoovvooddoomm uussvvaajjaannjjaa IInnffoorrmmaacciijjee oo PPrroo--jjeekkttuu »»11000000 ssttaammbbeenniihh kkrreeddiittaa««

Tržišne kamatnestope i visina ličnihprimanja za najvećibroj građanapredstavljaju ograni-čenje za kandidova-nje kod banaka zadobijanje stambenogkredita, po standar-

dim bančinim uslovima. U tom smislu Ministarstvo finansija sma-tralo je svrsishodnim da u komunikaciji sa bankama osmisli pro-jekat kojim će pomoći da što veći broj građana bude u mogućnos-ti da koristi stambene kredite, koje će na duže rokove i uz „niske“kamatne stope moći otplaćivati iz svojih redovnih prihoda. Dužirokovi otplate i „niska“ kamatna stopa podrazumijevali su moguć-nost „subvencionisanja“ kamatnih stopa. Pri tome se pošlo od pa-rametara kao što su: prosječni mjesečni anuitet, prosječna zaradau državnoj upravi i uopšte prosječna zarada u Republici, prosječ-na cijena mjesečnog zakupa, prosječna cijena metra kvadratnogstambenog prostora i sl. Ocijenjeno je da je neophodno stvoritiuslove da prosječni mjesečni anuitet bude u liniji prosječnih troš-kova zakupa stana, odnosno maksimalno polovine primanja cr-nogorskog domaćinstva.

UUggoovvoorr iizzmmeeđđuu VVllaaddee RReeppuubblliikkee CCrrnnee GGoorree ii pprreeddssttaavvnniikkaa CCrr--nnooggoorrsskkee kkoommeerrcciijjaallnnee bbaannkkee,, PPooddggoorriiččkkee -- SSoocciieettee GGeenneerraalleebbaannkkee ii MMoonntteenneeggrroo -- NNLLBB bbaannkkee,, ppoottppiissaann jjee 44..aapprriillaa 22000066 ggooddii--nnee,, nnaakkoonn ččeeggaa jjee,, uu ookkvviirruu PPrroojjeekkttaa ""11000000 ssttaammbbeenniihh kkrreeddiittaa --SSttvvaarraammoo uusslloovvee zzaa ssaammoossttaallaann žŽiivvoott "",, 1144 aapprriillaa uusslliijjeeddiilloo ii ppoottppii--ssiivvaannjjee UUggoovvoorraa ssaa bbaannkkoomm »»HHYYPPOO AAllppee –– AAddrriiaa aa..dd PPooddggoorriiccaa ii1177.. aapprriillaa ssaa NNiikkššiiććkkoomm bbaannkkoomm..

99.. mmaarrtt 22000066.. ggooddiinnee:: MMiinniissttaarr ffiinnaannssiijjaa ddrr IIggoorr LLuukkššiićć rraazzggoovvaa--rraaoo ssaa ddeelleeggaacciijjoomm ffrraannccuusskkee bbaannkkee ""SSoocciieettee GGeenneerraallee"" ii ggeenneerraall--nniimm ddiirreekkttoorroomm ""PPooddggoorriiččkkee bbaannkkee"" MMllaaddeennoomm RRaabbrreennoovviiććeemm

"Ministar Lukšićje izrazio zadovolj-stvo dolaskom «So-ciete Generale» u Cr-nu Goru i uspješnomprivatizacijom Pod-goričke banke i na-glasio da je to veomaznačajno, kako izugla povratka povje-renja građana u ban-karski sistem, tako i

sveukupne reforme i razvoja bankarskog sektora u Crnoj Gori. Onje istakao da taj primjer dokazuje da rizici za ulaganja u Crnu Go-ru značajno opadaju i da je bilo opravdano uvjerenje da će, nakonpotpisivanja ugovora i ulaska jedne od najvećih evropskih banakana crnogorsko tržište, doći do povećanja konkurencije u doma-ćem bankarskom sistemu.

Zajednički je ocijenjeno da je privatizacija Podgoričke bankejedna od najznačajnijih i veoma uspješnih privatizacija - sprovede-nih u posljednjem periodu, kao i da se na osnovu dosadašnjih re-

zultata mogu konstatovati brojni pozitivni pomaci od dolaska «So-ciete General».

33.. mmaarrtt 22000066.. ggooddiinnee:: SSkkuuppššttiinnaa RReeppuubblliikkee CCrrnnee GGoorree,, nnaa ssjjeedd--nniiccii oodd 11.. mmaarrttaa 22000066.. ggooddiinnee,, ddoonniijjeellaa jjee ZZaakkoonn oo rreeffeerreenndduummuu ooddrržŽaavvnnoo--pprraavvnnoomm ssttaattuussuu RReeppuubblliikkee CCrrnnee GGoorree,, kkoojjii jjee oobbjjaavvlljjeennuu ""SSlluužŽbbeennoomm lliissttuu RRCCGG"",, bbrroojj 1122//0066..

Shodno odredbama navedenog zakona (član 34), sredstva zasprovodjenje referenduma obezbjedjuju se iz budžetskih sredsta-va Republike. Pored sredstava za sprovodjenje referenduma, iznosod 2.000.000,00 eur staviće se na raspolaganje iz budžetskihsredstava najkasnije tri dana od dana donošenja odluke o raspisi-vanju referenduma, u svrhu finansiranja referendumske kampa-nje obje referendumske opcije (po 1.000.000,00 eur za referen-dumsku opciju).

Sredstva za finansiranje referendumske kampanje raspodije-ljuju se subjektima referendumske kampanje, registrovanim uskladu sa citiranim zakonom, koji su, shodno odredbama člana 39Zakona, u obavezi da u svrhu prikupljanja sredstava za finansira-nje troškova referendumske kampanje i za sve uplate i isplate ve-zane za finansiranje troškova referendumske kampanje otvore po-seban žiro račun kod organa ovlašćenog za poslove platnog pro-meta koji se ne može koristiti u druge svrhe. Ministarstvo finansi-ja je obezbijedilo sredstva za finansiranje referendumske kampa-nje, a njihova uplata će uslijediti odmah nakon dostavljanja žiro ra-čuna od strane subjekata referendumske kampanje.



40

PR služba,

ANA MILJANIĆ,

portparol,

BILJANA BATAKOVIĆ,

asistent portparola


Izvještaj o stanju javnog duga Crne Gore

41

ZAKONSKI OKVIR

Zakonska regulativa koja se odnosina pitanje javnog duga Republike CrneGore regulisana je odredbama četiri za-kona: Zakon o budžetu, Zakon o zaduži-vanju i upravljanju dugom javnog sekto-ra, Zakon o regulisanju obaveza i potra-živanja po osnovu ino duga i devizneštednje građana i Zakon o povraćajuoduzetih imovinskih prava i obešteće-nju. Dok posljednja dva zakona definišui reprogramiraju postojeće obaveze Re-publike Crne Gore, nastale za vrijemeSFRJ, Zakon o budžetu iz 2001. god. i Za-kon o zaduživanju i upravljanju dugom

javnog sektora iz 2004. god. uređuju na-čin i postupak zaduživanja države, za-konske procedure, organe nadležne zaevidentiranje, izvještavanje i upravljanjejavnim dugom, limite zaduženja i izda-vanja garancija, plaćanje po ino i doma-ćim obavezama itd.

Javni dug je, u skladu sa tim Zako-nom, definisan kao ukupan dug javnogsektora države koji se sastoji od unutraš-njeg i spoljnjeg duga nastalog zaduživa-njem u ime države ili preuzimanjem du-ga od strane države, kao rezultat dava-nja garancija ili drugih akata na osnovukojih država izričito priznaje dug, pri če-

mu pod javnim sektorom potpadaju: dr-žavni organi, javna preduzeća čiji je os-nivač država, lokalna samouprava, van-budžetski fondovi i sva domaća pravnalica koja su najmanje 51% u državnomvlasništvu. Shodno odredbama Zakonajavnim dugom upravlja Ministarstvo fi-nansija, koje, između ostalog, učestvujeu aktivnostima koordiniranja, ugovara-nja i formalizaciji, za svako novo zaduži-vanje države i obavlja poslove nadzora,evidencije, analiziranja i ocjena vezanihza dug javnog sektora.

STANJE I PROMIJENE

U JAVNOM DUGU RCG

Javni dug Crne Gore, bez javnih pre-duzeća, iznosi 701,1 milona eura na dan31.12.2006. godine. Unutrašnji dug izno-si 197,1 miliona eura ili 28,1% od ukup-nog javnog duga, dok spoljni javni dugiznosi 504 miliona eura ili 71,9% odukupnog javnog duga.

U strukturi spoljnog duga glavnapromijena u prethodna tri mjeseca od-nosi se na uvećanu obavezu od oko 12,5mil. eura prema Pariskom klubu povjeri-laca uslijed dodavanja kapitalisane ka-mate na iznos duga, kao i što je predviđe-no odredbama bilateralnih sporazuma.U stanje duga ključene su i obaveze poosnovu prvih povlačenja kredita vladaPoljske i Mađarske, kao i nova povlačenjaiz aranžmana sa KfW-om.

U strukturi unutrašnjeg duga evi-dentan je porast obaveza po osnovurestitucije, dok su umanjene obavezepo državnim zapisima za 1,5 mil. eura,zaostale budžetske obaveze za čak 10,6mil i krediti kod komercijalnih banakasu u potpunosti otplaćeni.

U narednom periodu ostaje da se re-gulišu pitanja duga prema vladama Libi-je (pregovori otpočeli) i Kuvajta, klirinš-ki dug SFRJ prema Češkoj i Slovačkoj i

Javni dug Republike Crne Gore - 31. decembar, 2006. godine

STANJE JAVNOG DUGA REPUBLIKE CRNE GORE NA DAN 31.12.2006EURO (MILIONI)



42

dug po API obveznicama u okviru Lon-donskog kluba povjerilaca. Dug premavladama ove četiri zemlje Crnoj Gori jepripao po osnovu raspodijele nealocira-nog duga (5,88% od 38% za Srbiju i Cr-nu Goru), i tačan iznos duga i način re-programa biće utvrđen u pregovorima.Što se tiče API obveznica(AlternativeParticipation Instruments) u toku je alo-ciranje krajnjih korisnika sa teritorijeRCG, i nakon toga slijede preogovori ukome će se utvrditi način regulisanjaeventualne obaveze.

U narednom periodu očekuju se iprva povlačenja po osnovu četiri potpi-sana ugovora: sa EIB-om u iznosu od 5mil. eur, projekat otpadnih voda za Nik-šić, ugovor sa Societe General (iznoskredita od 2,5 mil. eur) o nabavci ITopreme za škole, ugovor sa Vladom Kra-ljevine Španije u iznosu od 5 mil. eur,projekat izgradnje otpada, i kredit VladeRepublike Francuske za energetski sek-tor u iznosu od 8,479 mil. eur.

Podaci navedeni u tabeli pokazujubruto javni dug RCG, dok kod potraživa-nja najznačajniji je dug Ruske Federaci-je prema RCG u iznosu od 18 mil. USD,i očekuje se skoro potpisivanja sporazu-ma. Takođe, u drugoj polovini decem-bra izvršen je transfer 32,366.57 unci(po trenutnoj tržišnoj cijeni od oko 620USD za uncu 20,066 mil USD) debloki-ranog zlata od strane Banke za međuna-rodna poravnanja (BIS). Po osnovu de-blokiranih sredstava očekuje se prilivjoš od oko 2,5 mil. USD.

Komisija za naplatu potraživanju uokviru Ministarstva finansija, izmeđuostaloga riješava i naplatu ino-dugova uskladu sa odredbama Zakona o regulisa-

nju obaveza i potraživanja po osnovuino duga i devizne štednje građana. Naj-veći dio dugova se rješava u toku priva-tizacije dužnika i to naplatom u gotovi-ni, konverzijom duga u akcije i među-sobnim poravnanjima. Zaključkom Vla-

de RCG utvrđeno je da krajnji korisnicikredita izmiruju svoje obaveze u rokovi-ma i na načina na koji Vlada RCG izmi-ruje ove obaveze prema ino-kreditori-ma. Iako se ova potraživanja smatrajuteško naplativim, zbog finansijskog po-ložaja krajnjeg korisnika kredita, odre-đeni dio je ipak realno naplativ ipredstavlja razliku između bruto i netojavnog duga RCG.

Javni dug Crne Gore, sa javnim pre-duzećima, iznosio je oko 775 miliona eu-ra ili 42,4% BDP na dan 31.12.2006. godi-ne. Javna preduzeća koji su korinici inokredita, a kojima je Crne Gora izdala ga-ranciju ili kontragaranciju, Monteput, Ae-rodromi CG, EPCG i Agencija za kontro-lu leta su preduzeća sa autonomnim pri-hodima, i postoji osnovana pretpostavkada će navedena preduzeća redovno ser-visirati svoje obaveze, pa prema ESA-95računovodstvenoj metodi te obaveze ni-su uključene u javni dug, već se tretirajukao dug javnog sektora.

EVALUACIJA I ODRžIVOST

JAVNOG DUGA

Tabela 2. Visina i struktura javnogduga Crne Gore u periodu 2002- de-cembar 2006. god.

Kao što se vidi iz Tabele 2., nivo jav-nog duga smanjen je 88,3% u 2002. god.na 38,3% u 2006. god. Posebno je zna-čajno smanjenje spoljnog javnog dugasa 68,7% na 27,6% BDP-a. Do smanjenjaje došlo uslijed restruktuiranja i otpisaduga u okviru Pariskog kluba, zaključnosa drugim otpisom iz februara 2006.god. u ukupnom iznosu od 66% nomi-nalnog iznosa, kao i reprogramom pre-ma IFC- u i IBRD-u.

Najveći dio ino duga, oko 84%, jedug nastao za vrijeme SFRJ i SRJ, i preu-zet je Zakonom o regulisanju obaveza ipotraživanja na osnovu ino duga i stare

devizne štednje, dok je čak 72% doma-ćeg duga, prije svega obaveze po osno-vu stare devizne štednje i restitucije,«naslijeđen» na osnovu obaveza iz dobaSFRJ.

U okviru Pariskog kluba povjerilacaostalo da se još potpiše bilateralni spo-razuma sa Japanom, odnosno Japan-skom bankom za međunarodnu sarad-nju JBIC (dug u iznosu od oko 123 mil.jena, nije uključen u podatke), dok je saItalijom i Srbijom potpisan trilateralnisporazuma o reprogramu duga 4. de-cembra, 2006. god. Sekretarijat Pariskogkluba, pismom od 13. novembra 2006.god., najavio je namjeru zemalja kredi-tora da sa Crnom Gorom, uslijed stica-nja nezavisnosti, potpiše bilateralnesporazume. Stanje duga po Pariskomklubu, uslijed potpisivanja bilateralnihsporazuma, neće se bitnije promijeniti,jer su obaveze RCG definisane po prin-cipu krajnjeg korisnika u postojećim bi-

Nemanja Pavličić



43

lateralnim sporazumima sa SRJ odnos-no SCG. Od septembra 2007. god. CrnaGora će početi sa otplatom 60% kapita-lisane kamate u 14 polugodišnjih rata,što će dug po Pariskom klubu uvećati zacca 12,5 mil. eura.

Unutrašnji dug je takođe značajnosmanjen, sa 255,6 mil. na 197,1 mil. eura,sa tim što su se u iznos domaćeg dugauključile i obaveze po osnovu restutuci-je. Obaveze po osnovu restuticije, shod-no Zakonu o povraćaju oduzetih imo-vinskih prava i obeštećenja, uključuju seu iznos javnog dugu na osnovu pravo-snažnih odluka lokalnih komisija, nad-ležnih za pitanja obeštećenja, i ukupankrajnji iznos teško je odrediti, samo uposljednjem kvartalu 2006. god. obave-za po tom osnovu porasla je za 42,2 mileura.

Kod obaveza po osnovu stare deviz-ne štednje, treba napomenuti da jeSkupština RCG usvojila Zakon o isplatidevizne štednje građana položene kodovlašćenih banaka sa sjedištem vamRCG, i na osnovu do sada prikupljenihinfomacija taj iznos je 19,821 mil. eura.Međutim, odredbe zakona predviđajuda za isplaćenu deviznu štednju po os-novu ovog zakona, RCG zadržava pravopotraživanja od država sukcesora SFRJ,ukoliko se u postupku sukcesije ne od-luči drugačije, i da na isplatu imaju pra-vo građani sa prebivalištem u RCG, a ko-jima isplata nije izvršena po zakonimadržave na čijoj se teritoriji nalazi sjedištebanke. Stoga eventualnu obavezu od19,821 mil. eura treba uzeti sa rezervom,dok se u zakonskom roku od godinudana ne utvrdi stvarna obaveza.

Kod državnih zapisa se predviđa, us-lijed likvidnosti budžeta, emitovanjeoko 3,3 mil eura, dok je registrovan zna-čajan pad ponderisane kamatne stopesa skoro 11% p.a. u 2003. i 2004. god naispod 1% (0.45% na šestomjesečne do2,96%) u 2006. god.

Kod ocijene održivost javnog duga,prema metodologiji koju koristi Svjetskabanka, doduše samo za održivostspoljnog duga, Crna Gora se može klasi-fikovati kao nisko zadužena zemlja. Nai-me, kod oba kriterijuma, odnos NPVjavnog duga (iako iznos nije eksplicitnoutvrđen, ne mijenja u značajnoj mjeriovdje date procente) i BDP (preko 80%zemlja visoko zadužena, 48%-80% sred-nje zadužena i manje od 48%- zemljanisko zadužena) i odnos NPV javnogduga i izvoza roba i usluga (preko 220%-

visoko zadužena, 132%-220% srednjezadužena i ispod 132% nisko zaduže-na), Crna Gora spada u kategoriju niskozaduženih ekonomija. Podaci za CrnuGoru su kod prvog kriterijuma 38,3%, akod drugog 92% (prema podacima Cen-tralne banke Crne Gore izvoz roba i us-luga u 2005. god bio je 730.858 mil eurabez doznaka, koje takođe ulaze u obra-čun po metodologiji Svjetske banka).Takođe i po trećem, široko korišćenomkriterijumu, odnos javnog duga i bud-žetskih prihoda, za Crnu Goru taj racioiznosi oko 137%, što ukazuje da CrnaGora ima održivu dužničku poziciju.

Kod likvidnosti, odnosno mogućnos-ti redovnog servisiranja obaveza po os-novu javnog duga, odnos između ukup-nog servisiranja duga i izvoza roba i uslu-ga je u 2005. god. bio 14%, što je znatnoispod kritiče vrijednosti od 30%. Trebanapomenuti da se u toku 2005. god zna-čajno otplaćene zaostale budžetske oba-veze (preko 20 mil. eura) i nisu uzete uobzir doznake, koje značajno poboljša-vaju situaciju. U prva tri kvartala 2006.god. obaveze po osnovu servisiranja su41,42 mil. eura dok su u 2005. bili 103.3mil. eura., što uz isti prihod na osnovu iz-voza roba i usluga značajno smanjuje ra-cio servisiranja obaveza. Drugi racio lik-vidnosti, odnos plaćene kamate i uku-pan izvoz roba i usluga je 2,72%, dok jekritičan iznos 20%. Indikatori likvidnosti,iako su dosta statički, kao i uostalom os-tali indikatori zaduženosti, služe kao do-bri instrumenti za pokazatelje redovnogservisiranja obaveza zemlje.

Kod valutne i kamatne strukture inoobaveza Crne Gore, situacija je takođe,veoma povoljna. Od ukupnog iznosaspoljnog duga samo je dio Pariskog klu-ba (26% duga u USD, a 3% uostalim va-lutama), dug prema Anglo- Yugoslavbanci (u USD) i IDA krediti (U SDR) sene servisira u eurima. Ostale obaveze suiskazane i servisiraju se u «domaćoj» va-luti - eurima. Ukupne obaveze u USD iostalim valutama godišnje iznose oko1,8 mil. USD, što uzimajući u obzir zna-čajne dolarske depozite Ministarsva fi-nansija kod CBCG (preko 4,5 mil. USD)omogućava nesmetano servisiranjeobaveza u USD u narednom periodu.

Fiksna kamatna stopa (kreće se kodPariskog kluba- ODA kredita 2%, ili čakispod kod robnih bilateralnih kredita,do 5,60%) je dominantna kod Pariskogkluba povjerilaca (96,4% duga se servi-

sira po fiksnoj kamati) i IBRD (preko60% duga se sevisira po fiksnoj kamati),koji čine skoro 80% ino obaveza. Uku-pan iznos javnog duga koji se servisirapo varijabilnoj stopi je 109 mil. eura.Kod ostalih zajmova, kamatna stopa(izuzev IDA, koji su beskamatni i nosesamo trošove servisiranja 0,75% i anga-žovanja 0,50%) je odgovarajući LIBOR(uglavnom EURIBOR) +0,5%. Kod «no-vih» zaduženja, kamatna stopa je veomapovoljna, formira se uglavnom sa mar-žom od 0,5% iznad kamate koje odobra-vaju ino kreditorima, koje sa rejtingomAAA se zadužuju na međunarodnom fi-nansijskom tržištu.

Osim povoljne valutne i kamatnestrukture kredita, krediti koji ulaze ujavni dug RCG imaju dug otplatni i grejsperiod (do 2031. god. kod IBRD, 2024odnosno 2041 kod povjerilaca iz Paris-kog kluba, dok «nova» zaduženja kodimaju grejs 2 do deset godina i otplataod 10 do 20 godina). Crna Gora takođe,što je značajno za nova zaduženja, imapristup koncesionalnim kreditima (sa-mo ove godine potpisani sa KfW-proje-kat vodosnadbijevanja i otpadnih voda,sa Vladom Poljske-željeznice i poljo-privreda, sa Vladom Austrije-projekatzdravstva, Vladom Mađarske - projekatobrazovanja u ukupnom iznosu od 41,4mil eura) i međunarodniom finansij-skim institucijama (EIB, EBRD) kojiproslijeđuju sredstva sa malom mar-žom od 0,5 do 1%.

Novo zaduženje RCG usmijereno jeu cilju realizacije kapitalnih infrastruk-turnih projekata iz oblati energetike,putne infrastrukture, vodosnadbijeva-nja i otpadnih voda itd., tj. u skladu sa«zlatnim budžetskim pravilom», premakome deficit budžeta, kao izvor javnogduga, se koristi samo za kapitalnu po-trošnju.

Odsjek za upravljanje dugom,

analizu zaduženosti,

upravljanje gotovinom i

odnose sa inostranstvom

NEMANJA PAVLIČIĆ,

koordinator Odsjeka


Konsolidovana javna potrošnja

44

Izvještaji o konsolidovanoj jav-noj potrošnji urađeni su u skladu sabudžetskim sistemom, na osnovukojeg se evidencija javne potrošnjeplanira, iskazuje i odobrava po siste-mu gotovinskih tokova. Napominje-mo da su podaci za 2006. godinu akoji se odnose na Fond zdravstva ilokalnu samoupravu procijenjeni,na osnovu ostvarenje za prvih devetmjeseci 2006. godine.

Konsolidovana javna potro-trošnja u periodu januar-decembar2006. godine ostvarena je u iznosuod 887,62 mil.eur. Ostvareni nivojavne potrošnje finansiran je iz pore-za u iznosu od 544,13 mil.eur, taksi24,24 mil.eur, doprinosa 242,12mil.eur, prihoda od kapitala 8,05

Konsolidovana javna potrošnja u Crnoj Gori u periodu I - XII 2006. godine



45

mil.eur, naknada 43,18 mil eur i osta-lih primitaka 63,36 mil.eur Ukupannivo tekućih prihoda za 23,75mil.eur veći je od ostvarene po-trošnje.

U istom periodu planirani su pri-hodi od poreza u iznosu od 483.62mil.eur, prihodi od taksi 20,25mil.eur, prihodi od doprinosa230,98 mil.eur, prihodi od kapitala4,20, prihodi od naknada 29,41 mileur i ostali prihodi u iznosu od 32,69mil.eur.

Ostvareni iznosi upoređeni saplaniranim iznosima pokazuju dasu, za 12 mjeseci 2006. godine, pri-hodi od poreza, doprinosa, taksi inaknada i prihodi od kapitala ostva-reni u iznosu većem od planiranog,dok su ostali prihodi ostvareni u iz-nosu nižem od postavljenog pla-nom.

Konsolidovani deficit javne po-trošnje za 2006. godinu godine pla-niran je u iznosu od 47,97 mil.eur aostvaren je suficit u nivou od 23,75mil.eur Suficit je najveći kod Budže-ta Vlade u iznosu od 34,61 mil. eurdok je kod Fonda penzijskog i inva-lidskog osiguranja ostvaren deficit uiznosu od 0,84 mil.eur. Zavod za za-pošljavanje je ostvario deficit od10,1 mil eur, Republički fond zdrav-stva je ostvario deficit u iznosu od1,53 mil. eur i lokalna samoupravasuficit u iznosu od 1,6 mil. eur.

Tokom 2006. godine politika fi-nansiranja značajno odstupa odplana. Visok nivo tekućih prihoda isuficit budžeta omogućili su da seizmire obaveze iz prethodnih go-dina u iznosu od 45,51 mil.eur odčega je stara devizna štednja 10,94mil eur, vraćanje glavnice po kredi-tima u iznosu od 36,35 mil.eur i ot-plata kamata u iznosu od 22,32 mileur.

BUDŽET REPUBLIKE

Primici Budžeta Republike za pe-riod januar-decembar 2006. godineiznose 582,26 mil eur.

Izvorni prihodi Budžeta Repu-blike za period januar-decembar2006. godine iznose 567,11 mil euri veći su 15,11 % u odnosu na plani-

rane.Struktura izvornih prihoda Bud-

žeta Republike u ovom periodu jesledeća:

Prihodi po osnovu poreza izno-se 499,38 mil eur i veći su 14,24 % uodnosu na planirane. Veće ostvare-nje u odnosu na plan evidentno jekod svih vrsta poreza osim porezana dobit kod kojeg je ostvarenje79,04 % planiranog iznosa i akciza



46

kod kojih je ostvarenje 93,33 % pla-niranog iznosa.

Prihodi po osnovu taksi iznose13,9 mil eur, što je za 31,77 % više uodnosu na planirane; Prihodi po os-novu naknada iznose 17,87 mil euršto je 64,95 % više u odnosu na pla-nirani iznos. Veće ostvarenje u od-nosu na plan evidentno je kod nak-nada za priređivanje naknada za sre-ću za 1,95 puta i naknada za puteve3 puta.

Ostali republički prihodi iznose26,64 mil eur, što je 78,08 % planira-nog iznosa, a posledica je niskog ni-voa ostvarenih ostalih prihoda. Većeostvarenje kod ostalih republičkihprihoda evidentno je prihoda kojeorgani ostvare vršenjem svoje djelat-nosti 2,73 puta.

Konsolidovani izdaci budžeta zadvanaest mjeseci tekuće godine iz-nose 532,49 mil eur i u odnosu naplan veći su za 4,43 %. U ovom pe-riodu ostvaren je suficit budžeta uiznosu od 34,61 mil eur što je uslovi-lo povećanje depozita od 2,48 mileur.

2. FOND PENZIJSKOG I INVALIDSKOGOSIGURANJA

Potrošnja Fonda penzijskog i in-validskog osiguranja za period janu-ar-decembar 2006. godine ostvarenaje u iznosu od 195,6 mil.eur. Po-trošnja Fonda finansirana je iz do-prinosa u iznosu od 138,46 mil.eur,ostalih prihoda 1,95 mil.eur i transfe-ra iz budžeta Republike 54,33mil.eur. Ukupan nivo tekućih priho-da za 0,84 mil.eur niži je od ostvare-

dr Stanko Jeknić



47

ne potrošnje i finansiran je prihodi-ma od privatizacije. Povećanja de-pozita u ovom periodu iznosi8,55mil. eur.

U ovom periodu planirani suprihodi od doprinosa u iznosu od122 mil.eur, ostali prihodi 0,8mil.eur i transferi od budžeta Repu-blike 69,33 mil.eur. Ostvareni izno-si upoređeni sa planiranim poka-zuju da su u ovom periodu, tekućiprihodi Fonda penzijskog i invalid-skog osiguranja ostvareni u iznosuvišem od postavljenog plana za14,35%. Konsolidovani izdaci fon-da izvršeni su sa 101,8 % u odnosuna plan.

3. FOND ZDRAVSTVA

Sredstva isplaćena za zdravstve-nu zaštitu, koja se finansira prekoFonda za zdravstvo, za dvanaest mje-seci 2006. godine iznose 112,27mil.eur. Potrošnja Fonda finansira-na je iz doprinosa u iznosu od97,56.eur, transfera iz budžeta Repu-blike 6,94 mil eur i iz depozita u iz-nosu od 2,99 mil eur.

U ovom periodu planirani suprihodi od doprinosa u iznosu od103,69 mil.eur, ostali prihodi 1,35mil.eur i transferi 7,05 mil.eur. Ost-vareni iznosi upoređeni sa planira-nim pokazuju da su, za dvanaestmjeseci 2006. godine tekući priho-di Fonda zdravstva ostvareni u izno-su nižem od postavljenog planom,procenat ostvarenja u odnosu naplan je 98,82 %.

Fond za zdravstvo je za 12 mjese-ci 2006. godine ostvario deficit u iz-nosu od 1,53 mil. eur i finansiran jesmanjenjem depozita.

4. ZAVOD ZA ZAPOŠLJAVANJE

Isplaćena sredstva za finansira-nje obaveza Zavoda za zapošljavanjeza dvanaest mjeseci 2006. godine iz-nose 21,33 mil.eur. Obaveze Zavodaza zapošljavanje finansirane su izdoprinosa u iznosu od 6,1 mil.eur,ostalih prihoda 2,56 mil.eur, taksi1,88 mil eur i transfera iz budžeta Re-publike 5,57 mil.eur. Ukupan nivotekućih prihoda za 10,1 mil.eur ma-nji je od ostvarene potrošnje i ne-dostajuća sredstva finansirana su iz

privatizacionih prihoda i smanjenjadepozita.

U ovom periodu planirani suprihodi od doprinosa u iznosu od5,3 mil.eur, ostali prihodi 2,75mil.eur i transferi od budžeta Repu-blike 5,57 mil.eur. Ostvareni iznosiupoređeni sa planiranim pokazujuda za 12 mjeseci 2006. godinie, te-kući prihodi Zavoda za zapošljava-nje ostvareni u iznosu većem odpostavljenog planom za 0,15 %.

Deficit Zavoda za zapošljavanjeza dvanaest mjeseci 2006. godine



48

planiran je u iznosu od 8,76 mil eur.Isplata kredita za samozapošljava-nje, kao i ostvarenih prihoda uslovi-li su potrebu da se sredstva potreb-na za isplatu obaveza Zavoda obez-bijede putem deficitarnog finansira-nja u iznosu od 10,1 mil.eur.

5. LOKALNA SAMOUPRAVA

Konsolidovani izdaci lokalne sa-mouprave za dvanaest mjeseci 2006.godini iznose 86,65 mil.eur. Po-trošnja je finansirana iz poreza u iz-nosu od 44,75 mil.eur, transfera izbudžeta Republike 1,73 mil.eur, tak-si 8,47 mil.eur, naknada 25,31 mileur i ostalih prihoda 4,74 mil.eur.Konsolidovani bilans pokazuje sufi-cit od 1,6 mil eur.

U ovom periodu planirani su pri-hodi od poreza u iznosu od 46,47mil.eur, taksi 8,29 mil.eur, naknada22,58 mil eur i ostalih prihoda 5,42mil.eur. Ostvareni iznosi upoređenisa planiranim pokazuju da su, za 12mjeseci 2006 godine, tekući prihodiu lokalnoj samoupravi ostvareni uiznosu višem od postavljenog pla-nom - 103,07 % od plana, dok sukonsolidovani izdaci izvršeni sa98,51 % u odnosu na plan.

ZZAAKKLLJJUUČČNNEE OOCCJJEENNEE

• Konsolidovana javna potrošnjaza 12 mjeseci 2006. godine ostvare-na je u iznosu od 887,62 mil.eur. Ost-vareni nivo javne potrošnje finansi-ran je iz poreza u iznosu od 544,13mil.eur, taksi 24,24 mil.eur, doprino-sa 242,12 mil.eur, prihoda od kapita-la 8,05 mil.eur, naknada 43,18 mileur i ostalih prihoda 63,36 mil.eur.

Poreski prihodi, prihodi od dopri-nosa, taksi, naknada i prihodi od ka-pitala veći su od planiranih, dok suostali prihodi ostvareni u iznosu ni-žem od postavljenog planom. Visokstepen naplate poreskih prihoda

opredijeljuju porez na dodatu vri-jednost, porez na imovinu i porezna međunarodnu trgovinu i tran-sakcije, čija mjesečna dinamika na-plate pokazuje kontinuirano veći ni-vo od projektovanog budžetskim

Radovan Živković Vladislav Karadžić



49

planom.

• Konsolidovani suficit javne po-trošnje za 12 mjeseci 2006. godinegodini ostvaren je u iznosu od 23,75mil. eur. Suficit je ostvaren kod Bud-žeta Republike u iznosu od 34,61mil. eur i lokalnih samouprava u iz-nosu od 1,6 mil. eur Zavod za za-pošljavanje je ostvario deficit od10,01 mil. eur dok je Fond zdravstvaostvario deficit u iznosu od 1,53 mil.eur a Fond PIO u iznosu od 0,84 mil.eur. Politika javne potrošnje u 2006.godini je imala za cilj prioritetno fi-nansiranje obaveza po osnovu dr-žavnog duga, racionalizaciju javne

potrošnje i efikasnu poresku napla-tu.

• Visok nivo tekućih prihoda i

suficit budžeta omogućili su da se iz-mire obaveze iz prethodnih godinau iznosu od 45,51 mil.eur od čega jestara devizna štednja 10,94 mil eur,vraćanje glavnice po kreditima u iz-nosu od 36,35 mil.eur i otplata ka-mata u iznosu od 22,32 mil eur.

• Konsolidovana javna potrošnjaizražena u procentima BDP-a u2006. godini ostverena je sa 48,65 %,a posle drugog nivoa konsolidacije(izuzeti doprinosi na teret poslodav-ca) dolazi se do nivoa javne po-trošnje od 46,96 % BDP-a, što je znat-no povoljnije u odnosu na nivo jav-ne potrošnje u zemljama Euro-zone.Na primje,. prosječan nivo javne po-trošnje u Euro-zoni u 2005. godinibio je 47,5 BDP-a (u Belgiji 50,1 %,Češkoj 43,7 %, Danskoj 53,1 %, Grč-koj 46,2 %,Mađarskoj 50,7 %, Kipru44,7 % itd.)

OSNOVNI STATISTIČKI INDIKATORI U 2006. GODINI

KKRREETTAANNJJEE ZZAARRAADDAA

Prosječna zarada u u decembru2006.godine u našoj Republici izno-sila je 430,94 eura, dok je prosječnazarada bez poreza i doprinosa izno-



50

sila 280,63 eura. U odnosu na no-vembar mjesec prosječne zarade za-bilježile su najveći mjesečni rast to-kom 2006.godine od 12,09%. Ovak-vo kretanje zarada u decembru ka-rakteristično je i u ranijim periodi-ma, kad isplatioci zarada nastoje daisplate zaostale zarade iz ranijih mje-seci, kao i razna druga davanja kojaprate zarade.

Prosječna zarada u 2006. godiniu našoj Republici iznosila je 377.36eura, dok je prosječna zarada bezporeza i doprinosa u 2006. godini iz-nosila 245.95 eura. U odnosu na2005.godinu prosječne zarade bezporeza i dorinosa zabilježile su rastod 15.39%. Ako se ima u vidu da sutroškovi života u 2006.godini u od-nosu na 2005.godinu porasli za3.0%, proizilazi da su realna prima-nja zaposlenih u našoj Republici u2006.godini povećana za 12,03%.

IINNDDUUSSTTRRIIJJSSKKAA PPRROOIIZZVVOODDNNJJAA

Industrijska proizvodnja u CrnojGori u decembru 2006. godine za-bilježila je rast po svim pokazatelji-ma i to: u odnosu na prosječnu jed-nomjesečnu proizvodnju iz pret-hodne godine 10,9%, u odnosu naprethodni mjesec 4,0% i u odnosu

na isti mjesec prethodne godine2,3%. Godišnja proizvodnja u2006.godini u odnosu na 2005.godi-nu viša je za 1,0%.

CCIIJJEENNEE NNAA MMAALLOO

Cijene na malo u Republici CrnojGori u decembru mjesecu 2006.go-dine bile su više za 0,2% u odnosuna novembar mjesec. Stopa rasta ci-jena na malo u decembru 2006.go-dine u odnosu na decembar2005.godine bila je viša za 2%.

TTRROOŠŠKKOOVVII ŽŽIIVVOOTTAA

Rast cijena na malo artikala i us-luga za ličnu potrošnju, odnosnotroškova života u decembru mjesecu2006.godine bio je viši za 0,3% u od-nosu na novembar mjesec.

Stopa rasta troškova života u de-cembru 2006.godine u odnosu nadecembar 2005.godine bila je višaza 2,8%.

– Koordinator Odsjeka za

makroekonomsku analizu

i saradnju sa međunarodnim

institucijama,

dr STANKO JEKNIĆ,

- Samostalni savjetnik

RADOVAN ŽIVKOVIĆ,

- Viši savjetnik,

VLADISLAV KARADŽIĆ


51

Planirana javna potrošnja u 2007. godini zasniva se na cilje-vima ekonomske politike u 2007. godini kojima je predviđenopovećanje zaposlenosti, prestrukturiranje preduzeća i privati-zacija, smanjenje siromaštva i realni porast životnog standarda,dok su osnovni ciljevi javne potrošnje usmjereni na povećanjeprihoda Budžeta, racionalizaciju potrošnje budžeta Vlade iFonda zdravstva, kao i intenziviranje reformi u oblasti sudstva,obrazovanja i državne uprave.

Drugim nivoom konsolidacije dolazi se do ukupnog nivoajavne potrosnje od 42,85 % BDP-a.

Javni prihodi za 2007. godinu procijenjeni su u iznosu od909,10 mil.eur, dok su javni rashodi procijenjeni u iznosu od897,04mil.eur. Povećanje procjenjenih izvornih prihoda u 2007.u odnosu na 2006. godinu rezultat je pozitivnih trendova unaplati PDV-a, poreza na međunarodnu trgovinu i transakcije,naknada, taksi i ostalih prihoda

Procijenjeni suficit javne potrošnje za 2007. godinu iznosi12,07 mil.eur što čini 0,60 % procijenjenog BDP-a i njegovastruktura opredjeljena je u sljedećim iznosima:

Budžetski suficit iznosi 10,73 mil eur, dok opštine procjen-juju suficit na 1,34 mil eur. Napominjemo da nije uključenaeventualna dodatna upotreba privatizacionih prihoda za ula-ganja u infrastrukturu.

BBUUDDŽŽEETT RREEPPUUBBLLIIKKEE CCRRNNEE GGOORREE

Planiranje prihoda Budžeta Republike za 2007. godinuizvršeno je na osnovu ostvarenih prihoda u prethodnim godi-nama i u prvih devet mjeseci 2006. godine, procijenjenog rastaBDP-a, rasta cijena na malo, kao i procijenjenog fiskalnog utica-ja novih propisa koji će se primjenjivati u 2007. godini.

Na osnovu navedenih parametara tekući prihodi budžetaRepublike (bez prihoda od privatizacije, donacija i pozajmica ikredita) u 2007. godini planirani su u iznosu od 588,99 mil. eur,što čini povećanje od 19,55 % u odnosu na plan u 2006. godini.Planirano povećanje tekućih prihoda budžeta zasnovano je napozitivnim trendovima naplate kod PDV-a, poreza na međunar-odnu trgovinu i transakcije, naknada i ostalih prihoda

Pri tome, neto negativni fiskalni uticaj primjene propor-cionalne stope od 15 % kod poreza na dohodak fizičkih lica u2007. godini iznosiće 3,8 mil eur.

Plan konsolidovane javne potrošnje u Crnoj Gori za 2007. godinu

Plan konsolidovane javne potrošnje



52

Konsolidovani izdaci tekućegbudžeta Republike planirani su u izno-su od 578,26 mil eur, što je 28,86 % pro-cijenjenog BDP-a. Tekući izdaci suplanirani na nivou od 332,09 mil eur,transferi za socijalnu zaštitu 43,43 mileur, transferi institucijama, pojedincimai NVO sektoru 119,90 mil eur, kapitalniizdaci 69,25 mil eur i rezerve 5,97 mileur.

Bruto zarade čine 8,97 % procijen-

jenog BDP-a. Povećanje u 2007. godiniuzrokovano je preuzimanjimnadležnosti bivše državne zajednice,otvaranjem predstavništava u inos-transtvu i planiranim povećanjemnajniže cijene rada za 4%.

Planirani suficit budžeta za 2007.godinu iznosi 10,73 mil eur.

RREEPPUUBBLLIIĆĆKKII FFOONNDD PPEENNZZIIJJSSKKOOGGII IINNVVAALLIIDDSSKKOOGG OOSSIIGGUURRAANNJJAA

Procjena primitaka i izdatakabudžeta Fonda PIO za 2007. godinu zas-novana je na podacima o kretanju prim-itaka i izdataka u prethodnim godinamai prvih devet mjeseci 2006. godine,podacima o kretanju bruto domaćegproizvoda uskladjenim sa MMF-om iEU, procjene ukupnog nivoa javnepotrošnje u Crnoj Gori za 2007. godinu,relativnog učešća budžeta Fonda PIO uu BDP-u, procjeni rasta broja penzion-era i rasta zarada i troškova života kaoosnovnih parametara za usklađivanjepenzijskih izdataka.

Na osnovu navedenih parametara,procijenjeni tekući prihodi Fonda PIOza 2007. godinu iznose 136.38 mil eur ,dok se na transfere iz BudžetaRepublike Crne Gore odnosi 64,34mil.eur. U iznosu transfera uključena susredstva rezervisana za eventualnuisplatu vojnih penzija. Procijenjeni pri-hod od doprinosa iznosi 135,38 mil euri od ostalih prihoda 1,0 mil. eur.

U ukupno procijenjenim izdacimaza tekuće i kapitalne izdatke ( brutozarade,ostala lična primanja,rashode zamaterijal i usluge, kapitalne izdatke iostale izdatke) predviđeno je 5,23mil.eur ili dok izdaci za ostvarivanjeprava iz penzijsko-invalidskog osiguran-ja čine 194,76 mil. eur

Izdaci za prava iz penzijskog osigu-ranja su procijenjeni na 194,76 mil.eur ito za isplatu penzija 167,76 mil. eur i



53

doprinos za zdravstvenu zaštitu pen-zionera 27,00 mil. eur.

Povećanje depozita na kraju godineiznosi 7,2 mil eur, zahvaljujući prihodi-ma od privatizacije

Vlada Republike Crne Gore usvojila

je Finansijski plan održivosti sistemazdravstva u Crnoj Gori za period 2005-2007. godine kojim se predviđa pre-strukturiranje zdravstvenog sistema upravcu jačanja primarne zdravstvenezaštite, uz istovremenu racionalizacijuresursa i povećanje efikasnosti na dru-gom i trećem nivou zdravstvene zaštite asaglasno Master planu razvoja zdravstva.

Primici Fonda zdravstva za 2007.godinu planiraju se u iznosu od 115,92mil. eur. Prihodi od doprinosa zazdravstvenu zaštitu planirani su u izno-su od 80,59 mil. eur, Transferi izBudžeta Republike za zdravstvenu zašti-tu izbjeglih i raseljenih lica, zdravstvenuzaštitu nezaposlenih i kapitalne izdatkeplanirani su u iznosu od 6,88 mil. eur.,dok transferi Fonda PIO za zdravstvenoosiguranje penzionera iznose 27 mileur. Ostali prihodi planirani su kao pri-hod od participacije u zdravstvenojzaštiti osiguranika i kao ostali prihodiinstitucija Fonda zdravstva u iznosu od1,45 mil. eur.

Ukupni izdaci Republičkog fondazdravstva procijenjeni su u iznosu od115,92 mil. eur, od čega se na zarade ilična primanja zaposlenih odnosi 54,96

mil.eur , na transfere za socijalnu zaštitu58,1 mil. eur a na kapitalne izdatke 2,86mil. eur. Izdaci za zarade i ostala ličnaprimanja odnose se na zaposlene uFondu zdravstva i u Javnim zdravstven-im ustanovama Crne Gore.

ZZAAVVOODD ZZAA ZZAAPPOOŠŠLLJJAAVVAANNJJEE CCRRNNEE GGOORREE

Svojim aktivnostima Zavod zazapošljavanje Crne Gore nastoji da, krozrazličite obrazovne programe, podignekvalitet radne snage i smanji izraženustrukturnu neusklađenost ponude itražnje za određenim zanimanjima.Istovremeno, realizacijom novih razvo-

jnih projekata i programa, kojiomogućavaju otvaranje novih radnihmjesta, prvenstveno kroz pružanjefinansijske podrške samozapošljavanjui malom preduzetništvu, Zavod utiče nasmanjenje broja nezaposlenih.

Procjena primitaka i izdatakabudžeta Zavoda za zapošljavanje u 2007.godini zasnovana je na ostvarenju zaprvih devet mjeseci 2006. godine, real-nom rastu procijenjenog brutodomaćeg proizvoda za 2007. godinu irelativnom učešću Zavoda za zapošlja-vanje u procijenjenoj javnoj potrošnjiza 2007. godinu.

Prihodi Zavoda za zapošljavanjeCrne Gore u 2007. godini planirani su uiznosu od 19,21 mil.eur, od čega se natekuće prihode odnosi 12,64 mil.eur,dok se na transfere iz Budžeta RCG zazapošljavanje pripravnika i novčanenaknade nezaposlenim licima odnosi6,57 mil.eur.

Izdaci Zavoda u 2007. godini plani-rani su u iznosu od 19,21 mil.eur, odčega se na tekuće izdatke odnosi 7,83mil.eur (bruto zarade i ostala primanja,rashodi za materijal, renta ), na transfereza socijalnu zaštitu - sredstva zatehnološke viškove 3,66 mil. eur, dok sena transfere institucijama i pojedincima6,67 mil. eur, na kapitalne izdatkeodnosi se 0,60 mil.eur i na pozajmice ikredite za samozapošljavanje 0,45mil.eur.

LLOOKKAALLNNAA SSAAMMOOUUPPRRAAVVAA

Procjena primitaka i izdatakabudžeta opština za 2007.godinu zasno-vana je na procjeni ostvarenja budžetskepotrošnje za devet mjeseci 2006. godine



54

u dvadeset i jednoj opštini u RepubliciCrnoj Gori, njenom relativnom učešću uprocijenjenom Bruto domaćemproizvodu za 2007. godinu, kao ifiskalnom uticaju predloženih propisana lokalnu samoupravu, prvenstvenoZakona o porezu na dohodak fizičkihlica.Primici lokalne samouprave u 2007.godini planirani su u iznosu od 93,7 mil.eur od čega se na izvorne prihodeodnosi 89,06 mil.eur, dok se na transfereiz budžeta RCG odnosi 1,98 mil. eur i naprihode od privatizacije 2,66 mil.eur.Planirani izdaci u 2007. godini iznose89,71 mil.eur, od čega se na tekućeizdatke odnosi 56,4 mil. eur, a na kapi-talne izdatke 28,5 mil. eur, transfere insti-tucijama 3,15 i rezerve 1,66 mil eur

FFOONNDD ZZAA OOBBEEŠŠTTEEĆĆEENNJJEE

U cilju obezbjeđenja sredstava zaobeštećenje bivših vlasnika koji nemajupravo na fizički povraćaj oduzetihnepokretnosti, Vlada RCG je formiralaFond za obeštećenje. Fond ima svojstvopravnog lica i u okviru svoje djelatnostiobezbjeđuje sredstva za obeštećenjebivših vlasnika za prava oduzeta u koristopštenarodne, državne, društvene ilizadružne svojine.

Prihodi Fonda na osnovu privati-zacije u 2007. godini zavisiće od cijeneprodaje imovine koja je predmet priva-tizacije i dinamike ostvarenja procesaprivatizacije. Po osnovu prodajeobveznica za restituciju na tržištu hartijaod vrijednosti od strane bivših vlasnikai njihovom daljom prodajom u postup-ku privatizacije, državni fondovi su stek-li pravo da od Fonda za obeštećenje,kao novi vlasnici obveznica potražujuobeštećenje u iznosu na koji teobveznice glase, u skladu sa Zakonom opovraćaju oduzetih imovinskih prava iobeštećenju. Na taj nacin se umanjujenjihova obaveza prema Fondu za iznosvrijednosti navedenih obveznica, čiji supostali vlasnici

Zakonom o budžetu RCG za 2007.godinu, Fondu za obeštećenje plani-rana su sredstva za tekuće troškove uiznosu od 0,5 mil eur.

Depoziti Fonda za obeštećenje na 16.10. 2006. godine iznose oko 14 mil eur.

Fondu je do novembra. 2006.godine od strane opštinskih komisija zapovraćaj i obeštećenje dostavljeno naizvršenje ukupno 259 pravosnažnihrješenja, čija ukupna vrijednost iznosi



55

47.602.734,16 eur. Po pristiglim pravosnažnim rješenjima opštinskih komisija

bivšim vlasnicima je od strane fonda isplaćeno ukupno11.770,361.00 eur, od čega u novcu 2.046.073,00 eur, a uobveznicama 9.724.288,00 eur, sa rokom dospijeća 15 godina.

Očekivane obaveze Fonda prema bivšim vlasnicima u 2007.godini po do sada pristiglim rješenjjma iznosiće 2.145.339,00eur. Za isplatu ovih obaveza u potpunosti su obezbijeđena sred-stva u Fondu.

FFOONNDD ZZAA RRAAZZVVOOJJ RREEPPUUBBLLIIKKEE CCRRNNEE GGOORREE

Fond za razvoj Republike Crne Gore osnovan je radi podsti-cana privrednog razvoja, svojinskog, proizvodnog i finansijskogprestukturitanja privrede i razvoja tržišta kapitala. Fond zarazvoj Republike Crne Gore svoje prihode ostvaruje prodajomakcija iz svog portfelja ubiranjem dividende iz preduzeća kojapozitivno posluju i kamaćenje plasiranih sredstava.

Prioriteti poslovne politike fonda su:- Finansiranje dinamičnog preduzetništva (akcenat na ras-

tućim mikro, malim i srednjim preduzećima) što je u skladu spolitikom Vlade Republike Crne Gore i Agendom ekonomskihreformi;

- Podrška projektima izvoznog karaktera- Podrška projektima iz oblasti poljoprivredne proizvodnje i

proizvodnje hrane;- Podrška projektima iz turističke djelatnosti- Puno uvažavanje regionalne regionalne komponente

razvoja Republike Crne Gore (prednost finansiranju će imatiprojekti iz sjevernog regiona naše republike)

U saradnji sa Evropskom agencijom za rekonstrukciju uFondu će u narednom periodu biti angažovani inostranieksperti s zadatkom sagledavanja rada i funkcionisanja Fonda ucilju u cilju njegovog rekonstruisanja.

Fond za razvoj RCG posluje na principima ekonomskesamoodrživosti, jer svojim izvornim prihodima pokriva tekućetroškove poslovanja (amortizaciju, materijalne troškove, ličnedohotke i ostale troškove). Izvorni prihodi Fonda su: prihodi odkamata i prihodi od dividendi

Fond je obavezan da shodno Zakonu o povraćaju oduzetihimovinskih prava i obeštećenju (Sl.list RCG 21/04) 10% svojihprivatizacionih prihoda transferiše u Fond za restituciju.

Značajan dio privatizacionih prihoda Fond ostvaruje uobveznicama, koje nije moguće direktno upotrijebiti kaopodršku razvojnim projektima.

a) Plan očekivanih priliva i odliva sa računa Fonda za razvojRCG za 2007. godinu

b) Plan očekivanih prihoda i rashoda Fonda za razvoj RCGza 2007. godinu

SSRREEDDNNJJOORROOČČNNII OOKKVVIIRR JJAAVVNNEE PPOOTTRROOŠŠNNJJEE UU CCRRNNOOJJ GGOORRII ZZAA PPEERRIIOODD 22000077--22000099

U sljedećoj tabeli dat je srednjoročni okvir javne potrošnje2007-2009:

Procjene srednjoročnog okvira javne potrošnje 2007-2009pokazuju rast realnog BDP-a, stabilan i nizak nivo inflacije kao ismanjenje ukupnog javnog duga. Procjene su usaglašene saprocjenama Međunarodnog monetarnog fonda, i u skladu su saAgendom ekonomskih reformi za Crnu Goru. Ekonomskereforme u periodu 2007-2009 usmjerene su na smanjenje učešćajavne potrošnje u BDP-u, smanjenje poreskog opterećenjagrađana i privrede, povećanje BDP-a i zaposlenosti.

Fiskalne reforme predviđaju reformu poreskog sistemasmanjenjem poreskih stopa čime će se ukupni ekonomskiambijent učiniti atraktivnijim za strane investicije i privatno pre-duzetništvo ( npr. smanjenje stope poreza na dohodak fizičkihlica i postavljanje gornjeg limita za iznos lokalnih komunalnihtaksi).

Takođe, važan činilac za nastavak reformi je restriktivnabudžetska politika i dalji pad učešća javne potrošnje , na nivo od36,97 % BDP-a u 2009. godini (tekuća konsolidovana potrošnja –isključen Kapitalni budžet). Kontrolisani rast fonda zarada uz rel-

Plan očekivanih priliva

Plan očekivanih prihoda



56

ativno opadanje njihovog učešća u BDP-u čine osnovnu pretpostavku za real-izaciju stabilnog koncepta finansiranjajavne potrošnje.

Smanjenje učešća ukupnog javnogduga u BDP-u predstavlja najvažniji cilj usrednjoročnom okviru. Smanjenje trebada obuhvati inostrani i domaći dugbudžeta Republike,lokalnih samouprava,vanbudžetskih fondova i svih preduzećasa većinskim državnim vlasništvom narepubličkom i lokalnom nivou.

Jedan od prioriteta je smanjiti uku-pan nivo duga ispod 30 % BDP-a, što ćese prema procjenama uz implementaci-ju reformi realizovati 2010. godine.

OODDSSJJEEKK ZZAA MMAAKKRROOEEKKOONNOOMMSSKKUU

AANNAALLIIZZUU II SSAARRAADDNNJJUU SSAA

MMEEĐĐUUNNAARROODDNNIIMM IINNSSTTIITTUUCCIIJJAAMMAA

ddrr SSttaannkkoo JJeekknniićć,, kkoooorrddiinnaattoorr OOddssjjeekkaaRRaaddoovvaann ŽŽiivvkkoovviićć,, ssaammoossttaallnnii ssaavvjjeettnniikk

VVllaaddiissllaavv KKaarraaddžŽiićć,, vviiššii ssaavvjjeettnniikk

Stanko Jeknić

Documents

Republika Crna Gora Ministarstvo finansijaGodišnji izvještaj Ministarstva finansija Crne Gore/2006. Uvodnik 4 Crna Gora je u veoma kratkom periodu, nakon obnove svoje dr-žavnosti