Relacje finansowe Państwo kości ó ł

1

• Relacje finansowe• Państwo kościół

Kraków, sierpień 2012

2

• Relacje finansowe• Państwo - kościół

Podstawy prawne :

•Konstytucja

•Konkordat

•Ustawa o stosunku państwa do kościoła katolickiego z dnia 17 maja 1989 r ( z nowelizacjami)

3


•Konstytucja RP - preambuła•wszyscy obywatele Rzeczypospolitej,zarówno wierzący w Boga będącego źródłem prawdy, sprawiedliwości, dobra i piękna, jak i nie podzielający tej wiary, a te uniwersalne wartości wywodzący z innych źródeł, równi w prawach i w powinnościach wobec dobra wspólnego

4


Konstytucja RP – rozdz. 1Władze publiczne w Rzeczypospolitej Polskiej zachowują bezstronność w sprawach przekonań religijnych, światopoglądowych i filozoficznych, zapewniając swobodę ich wyrażania w życiu publicznym. Stosunki między państwem a kościołami i innymi związkami wyznaniowymi są kształtowane na zasadach poszanowania ich autonomii oraz wzajemnej niezależności każdego w swoim zakresie, jak również współdziałania dla dobra człowieka i dobra wspólnego.

5


•Konstytucja RP – rozdz. 1Stosunki między Rzecząpospolitą Polską a Kościołem katolickim określają umowa międzynarodowa zawarta ze Stolicą Apostolską i ustawy. Stosunki między Rzecząpospolitą Polską a innymi kościołami oraz związkami wyznaniowymi określają ustawy uchwalone na podstawie umów zawartych przez Radę Ministrów z ich właściwymi przedstawicielami.

6


•Konstytucja RP – rozdz. 2 art. 53Każdemu zapewnia się wolność sumienia i religii. Wolność religii obejmuje wolność wyznawania lub przyjmowania religii według własnego wyboru oraz uzewnętrzniania indywidualnie lub z innymi, publicznie lub prywatnie, swojej religii przez uprawianie kultu, modlitwę, uczestniczenie w obrzędach, praktykowanie i nauczanie. Wolność religii obejmuje także posiadanie świątyń i innych miejsc kultu w zależności od potrzeb ludzi wierzących oraz prawo osób do korzystania z pomocy religijnej tam, gdzie się znajdują. Rodzice mają prawo do zapewnienia dzieciom wychowania i nauczania moralnego i religijnego zgodnie ze swoimi przekonaniami. Przepis art. 48 ust. 1 stosuje się odpowiednio.

7


Konstytucja RP – rozdz. 2 art. 53Religia kościoła lub innego związku wyznaniowego o uregulowanej sytuacji prawnej może być przedmiotem nauczania w szkole, przy czym nie może być naruszona wolność sumienia i religii innych osób. Wolność uzewnętrzniania religii może być ograniczona jedynie w drodze ustawy i tylko wtedy, gdy jest to konieczne do ochrony bezpieczeństwa państwa, porządku publicznego, zdrowia, moralności lub wolności i praw innych osób. Nikt nie może być zmuszany do uczestniczenia ani do nieuczestniczenia w praktykach religijnych. Nikt nie może być obowiązany przez organy władzy publicznej do ujawnienia swojego światopoglądu, przekonań religijnych lub wyznania.

8


•Konstytucja RP – Żródła prawa•Źródłami powszechnie obowiązującego prawa Rzeczypospolitej Polskiej są: Konstytucja, ustawy, ratyfikowane umowy międzynarodowe oraz rozporządzenia. (art.87.)

•Ratyfikacja przez Rzeczpospolitą Polską umowy międzynarodowej i jej wypowiedzenie wymaga uprzedniej zgody wyrażonej w ustawie, jeżeli umowa dotyczy (art. 89) : - wolności, praw lub obowiązków obywatelskich określonych w Konstytucji, - znacznego obciążenia państwa pod względem finansowym,

9


Konkordat.

Podpisany 1993

Ratyfikowany 1998

Wszedł w życie 25 kwietnia 1998

10


Konkordat - przedwojenny

Podpisany i ratyfikowany 1925

Wypowiedziany - 1945

11


Konkordat przedwojenny

•Państwo rezygnowało z podatków i wszelkich opłat od budynków i urządzeń, służących celom religijnym,

•Zobowiązywało się do wypłacania duchownym katolickim uposażeń i rent – do czasu uregulowania spraw majątkowych Kościoła związanych z utratą jego dóbr na rzecz zaborców

•Wprowadzano obowiązek nauczania religii w szkołach powszechnych i średnich.

•Biskupi zostali zobowiązani do składania przysięgi wierności prezydentowi państwa.

12


Konkordat przedwojenny•Ksiądz prof. B. Wilamowski, jeden z wybitnych prawników XX-lecia międzywojennego, skomentował go słowami: „Należy go zaliczyć do tych konkordatów, które kościół w jego działalności możliwie najmniej krępują, a zostawiają mu maksimum swobody”.

•TRJN uznał, że konkordat przestał obowiązywać wskutek jednostronnych posunięć Stolicy Apostolskiej, sprzecznych z zobowiązaniami konkordatowymi. Chodziło o złamanie art. IX w powiązaniu a art. XII. Stolica Apostolska, dokonując w 1939 roku mianowania administratorów apostolskich oraz dokonując zmiany granic diecezji, podporządkowała niektóre polskie parafie ordynariuszom niemieckim i słowackim

13


Konkordat obowiązujący

Państwo i Kościół Katolicki są - każde w swej dziedzinie - niezależne i autonomiczne oraz zobowiązują się do pełnego poszanowania tej zasady we wzajemnych stosunkach i we współdziałaniu dla rozwoju człowieka i dobra wspólnego. (art.1)

14


Konkordat obowiązujący

Mianowanie i odwoływanie biskupów należy wyłącznie do Stolicy Apostolskiej (art. 7)

W konkordacie przedwojennym biskupi składali Prezydentowi przysięgę na wierność konstytucji.

15


Konkordat obowiązujący – nauczanie religii

1. Szkoły publiczne podstawowe i ponadpodstawowe oraz przedszkola, prowadzone przez organy administracji państwowej i samorządowej, organizują zgodnie z wolą zainteresowanych naukę religii w ramach planu zajęć szkolnych i przedszkolnych.

2. Program nauczania religii katolickiej oraz podręczniki opracowuje władza kościelna i podaje je do wiadomości kompetentnej władzy państwowej.

16


Konkordat obowiązujący – nauczanie religii

3. Nauczyciele religii muszą posiadać upoważnienie (missio canonica) od biskupa diecezjalnego. Cofnięcie tego upoważnienia oznacza utratę prawa do nauczania religii. Kryteria wykształcenia pedagogicznego oraz forma i tryb uzupełniania tego wykształcenia będą przedmiotem uzgodnień kompetentnych władz państwowych z Konferencją Episkopatu Polski.

4. W sprawach treści nauczania i wychowania religijnego nauczyciele religii podlegają przepisom i zarządzeniom kościelnym, a w innych sprawach przepisom państwowym.

17


Konkordat obowiązujący – uczelnie katolickie

Papieska Akademia Teologiczna w Krakowie i Katolicki Uniwersytet Lubelski są dotowane przez Państwo. Państwo rozważy udzielanie pomocy finansowej odrębnym

wydziałom.

18


Konkordat obowiązujący – ordynariat wojskowy

Opiekę duszpasterską nad żołnierzami wyznania katolickiego w czynnej służbie wojskowej, w tym również zawodowej, sprawuje w ramach ordynariatu polowego Biskup Polowy zgodnie z prawem kanonicznym i statutem zatwierdzonym przez Stolicę Apostolską w porozumieniu z kompetentnymi władzami Rzeczypospolitej

19


Konkordat obowiązujący - kapelani

1. zapewnia się warunki do wykonywania praktyk religijnych i korzystania z posług religijnych osobom przebywającym w zakładach penitencjarnych, wychowawczych, resocjalizacyjnych oraz opieki zdrowotnej i społecznej itp.

2. zapewnia się w szczególności możliwość uczestniczenia we Mszy św. w niedziele i święta oraz w katechizacji i rekolekcjach, a także korzystania z indywidualnych posług religijnych w zgodzie z celami pobytu tych osób w zakładach wskazanych w ustępie 1.

3. Dla realizacji uprawnień osób, o których mowa w ustępie 1, biskup diecezjalny skieruje kapelanów, z którymi odpowiednia instytucja zawrze stosowną umowę.

20


•Ustawa o stosunku państwa do kościoła katolickiego z dnia 17 maja 1989 r ( z nowelizacjami)

•Artykuł 3. 1. Ustawa niniejsza określa zasady stosunku Państwa do Kościoła, w tym jego sytuację prawną i majątkową.

21


•Ustawa o stosunku państwa do kościoła•Artykuły 6,7, 8, 9 1. Osobami prawnymi są następujące terytorialne jednostki organizacyjne Kościoła:

•Konferencja Episkopatu Polski.

•metropolie, archidiecezje, diecezje, administratury apostolskie, parafie.•kościoły rektoralne (rektoraty), Caritas Polska, Caritas diecezji, Papieskie Dzieła Misyjne.•Oraz 17 rodzajów jednostek ( w tym uczelnie katolickie i wydziały teologiczne na uczelniach publicznych)

22


•Ustawa o stosunku państwa do kościoła

•Artykuł 11

•Kościelna osoba prawna nie odpowiada za zobowiązania innej kościelnej osoby prawnej. !!!!

23



•Artykuł 55 1. Majątek i przychody kościelnych osób prawnych podlegają ogólnym przepisom podatkowym z wyjątkami określonymi w ust. 2-6. Nie opodatkowywuje się :

•przychodów ze swojej działalności niegospodarczej

•przychodów z działalności gospodarczej kościelnych osób prawnych oraz spółek, których udziałowcami są wyłącznie te osoby, są zwolnione od opodatkowania w części, w jakiej zostały przeznaczone w roku podatkowym lub w roku po nim następującym na cele kultowe, oświatowo-wychowawcze, naukowe, kulturalne, działalność charytatywno-opiekuńczą, punkty katechetyczne, konserwację

zabytków oraz na inwestycje sakralne

24



•Artykuł 55 1. Majątek i przychody kościelnych osób prawnych podlegają ogólnym przepisom podatkowym z wyjątkami określonymi w ust. 2-6.

•zwolnione od opodatkowania i od świadczeń na fundusz gminny i fundusz miejski, ( z wyjątkiem zajmowanych na działalność gospodarczą)

•Darowizny na kościelną działalność charytatywno-opiekuńczą są wyłączone z podstawy opodatkowania darczyńców podatkiem dochodowym i podatkiem wyrównawczym

25


•Ustawa o stosunku państwa do kościołaArtykuł 62 1. Postępowanie regulacyjne przeprowadza Komisja Majątkowa, zwana dalej "Komisją", złożona z przedstawicieli wyznaczonych w równej liczbie przez Urząd do Spraw Wyznań i Sekretariat Konferencji Episkopatu Polski.2. Uczestnikami postępowania regulacyjnego są oprócz wnioskodawcy wszystkie zainteresowane jednostki państwowe i kościelne.3. Wnioski o wszczęcie postępowania regulacyjnego zgłasza się w terminie 2 lat od dnia wejścia w życie ustawy. Roszczenia nie zgłoszone w tym terminie wygasają (!!!!)

26


Finansowanie Kościoła Katolickiego.•Koszt związany za nauczaniem religii w szkołachokoło 1 150 mln zł

•Dotacje dla Kościelnych Uczelni Wyższych, wydziałów teologicznych, szkół, przedszkoli i ochronek 521 mln zł

• Fundusz Kościelny 89 mln zł

• Dotacje do remontów zabytków kościelnych 26,6 mln zł

• Ordynariat Polowy Wojska Polskiego 19,2 mln zł

• Caritas Polska 5,5 mln zł

27


Finansowanie Kościoła Katolickiego.

Kapelani szpitalni 3 mln zł Kapelani więzienni 2,4 mln złKapelani Straży Granicznej 842 tys. złKapelani Straży Pożarnej 745 tys. złKapelani w Policji 441 tys. złKapelani Biura Ochrony Rządu 150 tys. zł

Razem Kapelani = 7,578 mln PLN

28



RAZEM:blisko 1 820 mln zł

To nie koniec bonusów. Konkordat zagwarantował też Kościołowi katolickiemu swobodę w prowadzeniu zbiórek pieniędzy. Artykuł 21. mówi, że przepisy prawa polskiego o zbiórkach publicznych nie mają zastosowania do zbierania ofiar. Wystarczy, że cele związane są z religią i Kościołem (...)

29



Przykład :

Fundacja Dzieła Bożego – Fundatorzy KGHM SA, Bank PEKAO SA, PKO BP SA, ORLEN SA, Poczta Polska, TP SA, NBP.

Pośrednie wsparcie finansowe od Państwa, Kościół uzyskuje przez inne źródła finansowania. Nie istnieją dokładne podsumowania rozmiaru dotacji przekazywanych przez Państwo Polskie Kościołowi Katolickiemu i innym kościołom.Całkowity ich wymiar został oszacowany przez tygodnik Polityka na 1–1,5 mld PLN rocznie.

30



Przykład : Komisja MajątkowaDo Komisji Majątkowej w ustawowym terminie wpłynęło 3063 wniosków o wszczęcie postępowania regulacyjnego z czego:•zespoły orzekające komisji zatwierdziły 1486 ugód przywracających lub przekazujących własność kościelnym osobom prawnym, •wydano 990 orzeczeń przywracających lub przekazujących własność kościelnym osobom prawnym, •666 postępowań zakończono odrzuceniem lub oddaleniem wniosku, bądź też umorzeniem postępowania przed Komisją Majątkową, •w 136 postępowaniach zespoły orzekające nie uzgodniły orzeczenia w sprawie. •pozostało 216 wniosków co do których nie zakończono postępowania regulacyjnego ze względu na zakończenie prac komisji.

31



Przykład : Komisja MajątkowaRaport Rządowy o Komisji majątkowej dla Kościoła katolickiego. Pierwotnie utajniony, jednak był on załączony do dostępnych akt spraw toczonych przeciwko jej byłym członkom. Jego ustalenia to:•nie rejestrowano dat składania wniosków, sposobu ich realizacji i cen przekazywanych gruntów, •akta spraw były nieopisane i nieuporządkowane, bez spisu treści (nie można ustalić, czy teczki są kompletne), •akta 57 spraw zaginęły (nie rejestrowano kto pobiera dokumenty, więc nie można ustalić winnych tego stanu rzeczy), •brak weryfikacji cen gruntów przedstawianych przez stronę kościelną, •nie sprawdzano właścicieli gruntów przekazywanych Kościołowi (co najmniej raz należały one do osoby prywatnej),

32



Przykład : Komisja MajątkowaRaport KPRM cd. :•nie sporządzano protokołów głosowań, •braki w dokumentacji (np. w 1994 roku nie zapisano, że cystersi otrzymali działki w Krakowie, i w efekcie 10 lat później otrzymali jeszcze 66 mln zł rekompensaty), •członków Komisji nie powoływano według żadnych kryteriów, ani nie weryfikowano ich kompetencji czy potencjalnych konfliktów interesów. •Komisja nie była kontrolowana przez odpowiednie organa ani razu.

33



Przykład : Komisja MajątkowaKrytyka Działania:Według "Gazety Wyborczej" niektóre wnioski były rozpatrywane kilkakrotnie, a nawet 15-krotnie. Według "Rzeczpospolitej" były to przypadki, w których, w jednej sprawie, kilka orzeczeń cząstkowych (maksymalnie 15) składało się na całe roszczenie. Nie oznacza to jednak, że jeden wniosek był w całości rozpatrywany wielokrotnie.Krytycy komisji wskazują na tajność i nieprzejrzystość jej działań, lekceważenie interesu lokalnych społeczności i samorządów oraz zaniżanie wycen gruntu . Kontrowersje budzi także to, że członkowie komisji nie są funkcjonariuszami publicznymi, a mimo to otrzymują wynagrodzenie z publicznych pieniędzy. Otrzymali je także w 2010 roku, gdy nie rozpatrzyli - według „GW”- "prawie żadnych spraw".

34



Przykład : Komisja MajątkowaKrytyka Działania:

Według „Rzeczpospolitej” - Sprawozdanie z działalności Komisji Majątkowej w latach 1989-2011" zawiera wiele błędów, dotyczących między innymi liczby niedokończonych spraw (zgodnie ze "Sprawozdaniem (...)" jest ich 216, a według gazety 233). Według jednej z krakowskich kancelarii prawniczych także kwota odszkodowań (107,5 mln zł) podana przez Komisję w 2010 roku jest nieprawdziwa.Znane są przypadki, w których Kościół sprzedał mu przyznaną ziemię po cenie ponad 2-krotnie wyższej od tej przyjętej przez Komisję.Większość przekazywanych gruntów jest na tzw. Ziemiach Odzyskanych, na których ustawa z 20 marca 1950 r. nie miała zastosowania.

35


Żródła:

Sejmowa Baza Aktów Prawnych : Konkordat , Konstytucja RP, Ustawa z dn. 17 maja 1989 r

Polityka , Money.pl

KAI, MSW, MON.

Dane finansowe dotyczą roku 2010.

Przygotowanie : Adam Jaśkow

www.kpis.pl ; http://www.centrumdaszynskiego.org.pl/

http://www.kpis.pl/

http://www.centrumdaszynskiego.org.pl/

Documents

Relacje finansowe Państwo kości ó ł