Rekomendacja Rady Podatkowej Konfederacji Lewiatan w zakresie konstrukcji ulgi na

działalność badawczo rozwojową (B+R)

Wprowadzenie

Odnosząc się do kontekstu globalnego innowacyjności, należy zwrócić uwagę na Strategię Lizbońską,

której celem jest zwiększenie potencjału Unii Europejskiej w zakresie badań i rozwoju. Unia już na

początku 2000 roku zdecydowała, iż nie jest wystarczająco innowacyjna i należy poprawić sytuację

w tym zakresie, aby móc konkurować na rynku globalnym z takimi krajami jak Japonia, Stany

Zjednoczone, Korea Południowa. Krajami, które w znaczący sposób inwestują w badania i rozwój.

W związku z tym, Komisja Europejska w roku 2000 przygotowała strategię Lizbońską, która określała

dwa główne cele. Pierwszym z nich było osiągnięcie poziomu 3% PKB inwestowanych w działalność

o charakterze badawczo-rozwojowym, a drugim celem było to, aby 2/3 z tych inwestycji pochodziło

od sektora prywatnego. Z tego też względu powstała koncepcja zachęt podatkowych, która zakłada,

że te gospodarki, które intensywnie inwestują w B+R są gospodarkami bardziej konkurencyjnymi.

Przyjęto założenie, że to do rządów należy stworzenie takich zachęt dla biznesu, które zintensyfikują

inwestycje w B+R. Strategia Lizbońska została ustanowiona w roku 2000 a cele do osiągnięcia zostały

wyznaczone na rok 2010. W roku 2010 stwierdzono, iż UE jest daleka od ich osiągnięcia (bliżej 2% niż

3% jeżeli chodzi o inwestycje) z tego też względu powstała obecnie obowiązująca Strategia Europa

2020, do której zostały ponowienie wprowadzone te cele z nadzieją, że zostaną one osiągnięte do

roku 2020. Polska zobowiązała się zapewnić swój wkład w realizację Strategii Europa 2020 poprzez

osiągnięcie w 2020 r. poziomu nakładów na badania i rozwój w wysokości 1,7% PKB, z czego prawie

połowa ma pochodzić od przedsiębiorców. Inwestycje w B+R są motorem wzrostu gospodarki. Jeżeli

nakłady na innowacyjność nie są samoistnie podejmowane, to trzeba podjąć takie działania, które

wpłyną na wzrost tych inwestycji.

Wydatki polskich przedsiębiorców na działalność badawczo-rozwojową stanowią jeden z najniższych

poziomów wśród państw członkowskich Unii Europejskiej (0,9% PKB w 2013 r.). Nasze nakłady na ten

cel są znacznie skromniejsze niż w Czechach, które wprowadziły ulgę podatkową na B+R w 2005 r.

Polska jest jednym z państw najmniej intensywnie inwestujących w B+R w regionie Europy

wschodniej. Polskie wydatki na działalność badawczo-rozwojową porównywalne są jedynie do

dwóch najmniej rozwiniętych krajów regionu - Bułgarii i Rumunii. Biorąc to pod uwagę, konieczne jest

zwiększenie wydatków w Polsce na działalność badawczo-rozwojową.

Spośród dużych gospodarek Europejskich, tylko w trzech nie istnieją rozwiązania podatkowe

promujące działalność badawczo-rozwojową, tj. w Polsce, Szwajcarii i Niemczech. Porównując

sytuację Polski z sytuacją Niemiec, to faktycznie nie ma w Niemczech specjalnych ulg podatkowych

dla podmiotów inwestujących w B+R. Natomiast należy wziąć pod uwagę, iż Niemcy już dziś są

prawie na poziomie celów określonych przez Strategię Lizbońską. Przedsiębiorstwa niemieckie prawie

3% PKB inwestują w B+R, robią to w sposób naturalny a zatem w Niemczech nie jest potrzebna taka

specjalna ulga promująca taką działalność. Podobnie w Szwajcarii. Natomiast patrząc na sytuację

w Polsce, niestety nakłady na B+R są bardzo niskie.

Należy wziąć również pod uwagę, iż w chwili obecnej Szwajcaria i Niemcy rozważają wprowadzenie

od 2016 r. innych rozwiązań, takich jak Patent Box, które nagradzają nie tyle wydatki na B+R ale

przychody generowane dzięki prawom własności intelektualnej. Przychody, które są uzyskiwane

przez firmy dzięki tym prawom podlegają opodatkowaniu niższą stawką podatku.

W chwili obecnej w Polsce nie istnieje przyjazne otoczenie fiskalne, które pozwoliłoby zachęcić

przedsiębiorców do inwestowania w badania i rozwój. Mamy do czynienia z niepowodzeniem rynku,

tj. jeżeli rynek sobie nie radzi i prywatne podmioty w sposób spontaniczny nie inwestują

wystarczająco dużo w badania i rozwój, to wymagany jest system odpowiednich zachęt, aby ten

poziom zwiększyć.

Jak wynika z badań, preferencje podatkowe są jednym z głównych czynników skłaniających firmy do

zwiększania nakładów na innowacje.

Głównym celem stworzenia zachęt podatkowych w Polsce na działalność badawczo - rozwojową jest

stworzenie warunków atrakcyjniejszych dla inwestycji krajowych oraz dla przyciągnięcia inwestorów

zagranicznych do inwestycji w B+R w Polsce. Atrakcyjność Polski wzrosła od momentu przystąpienia

do UE, ale nadal ten poziom atrakcyjności jest stosunkowo niski i dlatego bardzo ważne jest to, aby tą

atrakcyjność podnieść oraz zwiększyć poziom inwestycji w badania i rozwój firm zagranicznych.

Inwestycje te są motorem wzrostu gospodarki, dlatego też trzeba podjąć działania, które zwiększą

nakłady prywatne na ten cel, w tym stworzą niezbędną infrastrukturę i zasoby ludzkie (np. zespoły

inżynierów czy programistów). Dla trwałego wzrostu takich nakładów można skorzystać

z przygotowanego już projektu Prezydenta RP (projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku

ze wspieraniem innowacyjności – druk sejmowy 3286), który może w pewien sposób wpłynąć na

wzrost nakładów na B+R, albo też trzeba iść dalej, aby w większej mierze zachęcić przedsiębiorców

do inwestycji i poprawić sytuację Polski pod względem innowacyjności w naszym regionie Europy.

Wartym podkreślenia jest fakt, że ulga na B+R to nie przywilej dla wybranych, należy zaznaczyć, iż

przedsiębiorcy mający jednostki badawczo - rozwojowe nie są jedynymi podmiotami, które będą

mogły skorzystać z ulgi. Ulga w zdecydowanym wymiarze dotyczy również firm produkcyjnych, które

będą mogły skorzystać z ulgi, jeżeli będą prowadzić prace B+R. W celu poprawy konkurencyjności,

dotychczas przedsiębiorcy mogli liczyć tylko na dotacje europejskie ze wszystkimi ich ograniczeniami,

czyli np. wstrzymywaniem projektów aż do rozstrzygnięcia konkursów, końcowo również ich

nieprzewidywalnością. Tymczasem ulga podatkowa pozwala czerpać przedsiębiorcom korzyści z całej

działalności B+R, bez względu na poziom innowacyjności, ich ocenę czy dane działanie zakończy się

sukcesem.

Wprowadzona w Polsce ulga podatkowa nagradzająca przedsiębiorców za ich działalność badawczo -

rozwojową, czy podejmowane wysiłki w celu poprawy innowacyjności, powinna być sprawiedliwa

i należna każdemu podmiotowi, tylko z tego powodu, że inwestuje w niepewne i trudne

przedsięwzięcia. System ulg powinien być atrakcyjny i motywacyjny dla przedsiębiorców, pozwolić

przede wszystkim zaplanować prace B+R, które są zwykle długoterminowe i ryzykowne. Ulga

podatkowa pozwoli również przedsiębiorcom wpisywać prace B+R w ich stałe działania

i rozbudowywać tą wyspecjalizowaną część ich działalności.

Polska w celu wzmocnienia rozwoju gospodarczego oraz poprawy swojej konkurencyjności na rynku

globalnym potrzebuje wsparcia w postaci zachęt podatkowych. Jak już wspomniano wyżej spośród

dużych gospodarek europejskich obok Polski tylko Niemcy i Szwajcaria nie mają zachęt podatkowych

promujących działalność badawczo - rozwojową. Chociaż i te kraje najprawdopodobniej od

przyszłego roku nagradzać będą swoich przedsiębiorców za przychody z własności intelektualnej.

Polska jest dziś w miejscu, w którym może od zera stworzyć system ulg, w taki sposób, aby był

kompletny i wspierał zarówno prowadzenie prac B+R, podejmowanie działań wpływających na

rozwój działalności poprzez pozyskiwanie patentów i wzorów użytkowych, know how, jak również

motywował przedsiębiorstwa do inwestycji w rozwój własności intelektualnej (Patent Box).

Proponujemy, aby system podatkowy w zakresie zachęt podatkowych na działalność B+R był prosty

i przejrzysty, w taki sposób aby przedsiębiorcy mogli w swobodny sposób czerpać korzyści

z prowadzenia prac B+R. Przyjęty system podatkowy powinien być również sprawiedliwy nie tylko

z perspektywy nadinterpretacji ze strony władz podatkowych, ale powinien również chronić przed

nadużyciami. Proponuje się wyłączenie z katalogu wszelkich kosztów sfinansowanych z dotacji jak

również zwróconych podatnikowi jakiejkolwiek innej formie.

1. Rodzaje zachęt podatkowych

Stanowisko Prezydenta RP: Propozycja wprowadzenia ulgi z tytułu ponoszenia kosztów na badania

i rozwój.

Propozycja NCBiR: Propozycja wprowadzenia ulgi opartej na kosztach, dodatkowej ulgi pracowniczej

z tytułu kosztów zatrudniania własnego personelu, ulgi dla osób fizycznych i prawnych od inwestycji

w badania i rozwój, również przyśpieszonej amortyzacji. Propozycja wprowadzenia ulgi opartej na

efektach, takich jak ulga „Patent Box” i super ulga podatkowa - stawka podatku 15 % zamiast 19%.

Rekomendacja Rady Podatkowej Konfederacji Lewiatan:

Wprowadzenie ulgi na B+R

Wprowadzenie ulgi z tytułu ponoszenia kosztów na B+R wraz z przygotowanym pozytywnym

otwartym katalogiem kosztów kwalifikowanych, określającym przykładowe rodzaje wydatków

związanych z pracami badawczo-rozwojowymi.

Pozostawienie obecnie obowiązującej ulgi na nowe technologie

Jednocześnie, ze względu na odmienny charakter przedmiotu ulgi, rekomenduje się pozostawienie

ulgi na nabycie nowych technologii, z wydłużeniem okresu rozliczenia kosztów nabycia nowych

technologii do 5 lat.

Nabywanie nowych technologii jest impulsem do inwestowania w B+R firm zajmujących się

rozwojem nowych technologii i unowocześnianiem istniejących. Pozostawienie obecnej ulgi

z pewnymi modyfikacjami, z jednej strony ułatwia decyzje o nabywaniu nowych technologii (tu:

korzyść podatkowa) a z drugiej strony pomaga w komercjalizacji „produktów” (myśli), bowiem jest

o wiele łatwiejsza po stronie firm inwestujących w B+R. Innymi słowy im chętniej firmy nabywają

nowe technologie, tym bardziej inne firmy w nie inwestują / rozwijają (pewność zbytu).

Obecne przepisy zakreślają bardzo krótki termin w jakim można skorzystać z ulgi, gdyż de facto ulga

może objąć wydatki poniesione w roku wprowadzenia technologii do ewidencji ŚT oraz WNiP lub

wydatki poniesione w roku następnym. Natomiast wydatki poniesione w roku poprzedzającym

wprowadzenie technologii do ewidencji ŚT oraz WNiP już co do zasady nie są objęte prawem do ulgi,

z wyjątkiem tych, które stanowią przedpłatę (zadatek).

Taki stan prawny nie uwzględnia faktu, iż projekty związane z np. implementacją skomplikowanych

systemów informatycznych mogą trwać nawet kilka lat, a najdroższe elementy systemu (licencje,

prawa autorskie) nabywane są przed lub zaraz po rozpoczęciu prac wdrożeniowych. Czyli

przykładowo nabycie licencji (zapłata) następuje w 2009 r., jej wartość wynosi 100, wartość prac

wdrożeniowych wynosi 50, ale wprowadzenie całego systemu do ewidencji ŚT oraz WNiP ma miejsce

dopiero w 2011r. W takiej sytuacji podatnik jest pozbawiony możliwości skorzystania z ulgi w zakresie

najbardziej kosztownego wydatku czyli nabycia licencji. Dodatkowo zdarza się często, że nabywana

licencja jest podstawą do budowania skomplikowanych aplikacji (systemów), służących do obsługi

różnych kompleksowych procesów biznesowych. I kiedy taka licencja zostanie nabyta (zapłacona) np.

w 2009 r. a wprowadzi się ją do ewidencji ŚT oraz WNiP jako samodzielną wartość niematerialną

i prawną w 2010 r., a w tym też roku w ewidencji ŚT oraz WNiP zostaną ujęte aplikacje stworzone na

bazie tej licencji, to również podatnik nie będzie mógł skorzystać z ulgi w zakresie kosztu

poniesionego na nabycie takiej licencji (przy założeniu, że płatność za licencję nie stanowi przedpłaty

/ zadatku).

W kontekście powyższego warto byłoby rozważyć zmianę umożliwiającą skorzystanie z ulgi na nowe

technologie w odniesieniu do całości wydatków (zapłaconych podmiotowi uprawnionemu)

uwzględnionych w wartości początkowej danej wartości niematerialnej i prawnej (bez względu na

charakter prawny danej płatności).

Ponadto, w zakresie możliwości praktycznego wykorzystania przedmiotowej ulgi do rozważenia

pozostaje możliwość objęcia ulgą nie tylko nabytych wartości niematerialnych i prawnych (w tym

badań i prac rozwojowych), ale także tych wytworzonych we własnym zakresie. Takie podejście – jak

się wydaje – wpisuje się w zasadniczy cel propozycji zawartych w projekcie prezydenckim jak

i założeniach przedstawionych przez NCBiR, Rozwiązanie to – po nieznacznych modyfikacjach – może

być zatem dodatkowym narzędziem (obok ulgi na B+R) skutecznie wspierającym rozwiązania

legislacyjne dotyczące B+R.

Przy okazji wprowadzania ewentualnych zmian w zakresie obecnego kształtu ulgi na nowe

technologie warto byłoby doprecyzować zasady korzystania z tej ulgi przez podatkowe grupy

kapitałowe.

W przypadku braku akceptacji dla pozostawienia ulgi na nowe technologie z tytułu ich nabycia,

proponuje się – aby jednak zachęcić do nabywania efektów prac B+R – wprowadzenie możliwości

szybszej amortyzacji takich technologii lub też ich jednorazową amortyzację.

Wprowadzenie ulgi „Patent Box”

Stanowisko Prezydenta RP: Projekt Prezydenta RP nie przewiduje wprowadzenia ulgi typu patent

box.

Propozycja NCBiR: Propozycja NCBiR widzi potrzebę wprowadzenia takiej ulgi opartej na obniżonej

stawce podatkowej do 10% (przy jednoczesnym ograniczeniu czasowym i wartościowym).

Kompletny system ulg podatkowych w obszarze B+R powinien obok ulgi podatkowej z tytułu

ponoszenia kosztów na prace B+R zawierać ulgę „Patent Box”, czyli ulgę polegającą na zastosowaniu

zmniejszonej stopy podatkowej do przychodów osiąganych z patentów i wzorów użytkowych (np.

sprzedaż produktów, do produkcji których wykorzystywane są określone patenty bądź też przychody

z tytułu udzielanych licencji do efektów prac B+R). Wskaźniki dotyczące patentowania w Polsce od lat

pozostają na bardzo niskim poziomie. Dlatego też Polska powinna zadbać - oprócz zwiększania

wydatków na B+R - o rozwój własności przemysłowej w rozumieniu rozwoju patentów i wzorów

użytkowych. W celu poprawienia tej sytuacji rekomenduje się wprowadzenie ulgi „Patent Box”,

opartej na osiągniętych efektach prac. Poza wzmocnieniem samego obszaru patentowania,

wprowadzenie takiej ulgi miałoby też znaczący wpływ na zwiększenie ilości patentów rejestrowanych

w kraju, co w efekcie przyczyniłoby się do wzmocnienia konkurencyjności Polski na arenie nie tylko

europejskiej, lecz również światowej. Ulga na B+R i ulga „Patent Box” są względem siebie

komplementarne i odpowiadają potrzebom przedsiębiorstw, czego najlepszym przykładem jest

Wielka Brytania.

2. Konstrukcja odliczenia

Stanowisko Prezydenta RP: Powiększenie kosztów działalności B+R.

Propozycja NCBiR: Powiększenie kosztów działalności B+R.

Rekomendacja Rady Podatkowej Konfederacji Lewiatan: Wprowadzenie ulgi opartej o metodę

powiększenia kosztów działalności B+R.

Podatnicy powinni mieć możliwość skorzystania z takiej ulgi – jako dodatkowego odliczenia - również

w przypadku, gdy efekty prac B+R będą aktywowane w formie WNiP (np. prac rozwojowych)

podlegających amortyzacji.

Nie należy rezygnować z dostępnej obecnie podatnikom (np. art. 15 ust. 4a UPDOP) możliwości

wyboru między odliczeniem kosztów działalności B+R na bieżąco (w momencie poniesienia), na

zakończenie prac czy też poprzez amortyzację prac rozwojowych. Należy jednak zmodyfikować

definicję WNiP w formie prac rozwojowych (art. 16b ust. 2 pkt. 3 UPDOP), tak aby była możliwa

amortyzacja podatkowa prac rozwojowych niezależnie od ich wyniku. Wyniki prac B+R mogą służyć

przedsiębiorcom w przypadkach niektórych branż (np. lotniczej lub energetycznej) nawet przez

dziesiątki lat. Podatnicy powinni mieć elastyczność, co do sposobu rozpoznania poniesionego kosztu

na B+R w okresie odpowiadającym specyfice ich działalności.

3. Podstawa odliczenia

Stanowisko Prezydenta RP: Uzależnienie podstawy odliczenia od bieżącej wartości wydatków na

B+R.

Propozycja NCBiR: Uzależnienie podstawy odliczenia od bieżącej wartości wydatków na B+R.

Rekomendacja Rady Podatkowej Konfederacji Lewiatan: Uzależnienie podstawy odliczenia od

bieżącej wartości wydatków na B+R.

4. Definicja działalności B+R

Stanowisko Prezydenta RP: Wprowadzenie do ustawy o CIT, ustawy o PIT oraz ustawy

o rachunkowości definicji działalności B+R w oparciu o definicję działalności badawczo-rozwojowej

z ustawy o zasadach finansowania nauki w brzmieniu, która wejdzie w życie z dniem 25 maja 2015 r.

Wprowadzenie do ww. ustawy definicji: działalności B+R, badań naukowych, badań podstawowych,

badań stosowanych, badań przemysłowych, prac rozwojowych.

Propozycja NCBiR: Zalecenie wprowadzenia definicji przyjętej na poziomie Europejskim

(Rozporządzenie KE 651/2014 o pomocy publicznej), zgodnej ze standardami wyznaczonymi

w Podręczniku Frascati Manual.

Rekomendacja Rady Podatkowej Lewiatan: Wprowadzenie definicji przyjętej na poziomie

Europejskim w Rozporządzeniu KE 651/2014 o pomocy publicznej w nawiązaniu do definicji zgodnej

ze standardami wyznaczonymi w Podręczniku Frescati Manual. Definicja ta jest wykorzystywana już

obecnie zarówno przez NCBiR, PARP, jak również inne instytucje wdrażające. Przyjęcie tego

rozwiązania miałoby pozytywny wpływ zarówno dla rzeczywistych beneficjentów ulgi, poprzez

jednakowe postrzeganie zgłaszanych projektów korzystających już ze środków pomocowych.

Usprawniłoby to także prace organów skarbowych związane z korzystaniem z ulgi i weryfikacją

poprawności korzystania z niej, ze względu na spójność przepisów podatkowych. Definicja ta,

w odczuciu członków Rady Podatkowej, wydaje się być kompletna.

Dodatkowo rekomenduje się, aby ulga obejmowała wszystkie etapy działalności. Rezygnacja z objęcia

ulgą prac podstawowych najprawdopodobniej prowadziłaby do zaniechania dalszych etapów badań

i prac rozwojowych. Nie powinien budzić żadnych wątpliwości fakt, iż prace badawczo-rozwojowe

należy traktować jako spójne istotowo i nierozerwalne. W przeciwnym razie cel tych prac byłby

nieosiągalny i nieefektywny, bowiem prowadzenie prac B+R należy rozumieć jako proces ciągły od

pomysłu do opracowania i ostatecznego wdrożenia wynalazku (nowy/ulepszony towar lub usługa).

5. Wyniki badań

Stanowisko Prezydenta RP: Brak obostrzenia do skorzystania z ulgi wyłącznie dla projektów

zakończonych sukcesem.

Propozycja NCBiR: Brak obostrzenia do skorzystania z ulgi wyłącznie dla projektów zakończonych

sukcesem.

Rekomendacja Rady Podatkowej Lewiatan: Wyżej wymienione propozycje również rekomendowane

przez Radę Podatkową Lewiatan.

6. Koszty kwalifikowane

Stanowisko Prezydenta RP: Projekt prezydencki nie przewiduje odrębnego katalogu kosztów

kwalifikowanych przyjmując, że będzie to każdy poniesiony i uregulowany wydatek (wraz

z dokonanymi odpisami amortyzacjami) związany z działalnością B+R odpowiadającą przedmiotowi

działalności podatnika.

Propozycja NCBiR: Zalecenie wprowadzenia odrębnego katalogu kosztów kwalifikowanych, poniekąd

opartych na standardach Podręcznika OECD Frascati Manual.

Proponowany ogólny katalog:

wynagrodzenie osób prowadzących prace B+R (umowy o prace, umowy cywilno-prawne);

materiały i surowce bezpośrednio związane z prowadzeniem prac B+R, w tym niezbędne do

budowy prototypu oraz linii demonstracyjnych i pilotażowych;

zakup zewnętrznych ekspertyz, opinii, usług doradczych i usług równorzędnych, badań

wykonywanych na podstawie umowy;

odpłatne korzystanie z aparatury badawczej (od podmiotów nie powiązanych) oraz koszty

amortyzacji związanej z wykorzystanymi środkami trwałymi – proporcjonalnie do

zaangażowania w prace B+R. Uwaga – ponieważ głównym celem jest prowadzenie prac B+R,

a nie zakup infrastruktury, nie przewiduje się kwalifikowania zakupu środków trwałych,

a jedynie formę amortyzacji.

Rekomendacja Rady Podatkowej Konfederacji Lewiatan: Zespół Lewiatan rekomenduje

wprowadzenie otwartego katalogu pozytywnego, z wyszczególnieniem podstawowych rodzajów

kosztów działalności B+R.

Proponowany katalog powinien obejmować w szczególności:

wynagrodzenie brutto osób prowadzących prace B+R i osób zaangażowanych w prace B+R

(umowy o pracę, umowy cywilno-prawne) wraz z narzutami oraz zwrot kosztów podróży,

bonusy, nadgodziny;

koszty szkoleń, konferencji oraz koszty związane z podwyższaniem kwalifikacji ww. osób;

podwykonawstwo publiczno-prywatne;

zwrot kosztów zleconych na zewnątrz działań potrzebnych do prowadzenia działalności B+R

w Polsce jak również za granicą;

zakup zewnętrznych ekspertyz, opinii, usług doradczych i usług równorzędnych, badań

wykonywanych na podstawie umowy;

środki trwałe bezpośrednio związane z prowadzeniem prac B+R tj. nabywanie, modernizacja

budynków, zakup urządzeń, maszyn;

materiały i surowce bezpośrednio związane z prowadzeniem prac B+R;

odpłatne korzystanie z aparatury badawczej oraz koszty amortyzacji związane

z wykorzystywanymi środkami trwałymi – proporcjonalnie do zaangażowania w prace B+R;

wynagrodzenie za cudze środki trwałe, m.in. takie jak leasing, najem, wykorzystywane

w pracach B+R;

wartości niematerialne i prawne – koszty amortyzacji prac badawczo-rozwojowych;

koszty finansowe tj. prowizje, odsetki od kredytów i pożyczek na działalność B+R;

patenty: opłaty prawne i administracyjne na rejestrację i ochronę patentów, zakup patentów

na kontynuację rozwoju, koszty licencyjne od patentów, koszty utrzymania, ochrony

i amortyzacji patentu;

koszty ogólne wpływające bezpośrednio na działalność B + R.

Alternatywnie proponowany mógłby być zapis zbliżony do obecnego art. 16g ust. 4 ustawy o CIT

(koszty wytworzenia środków trwałych i WNiP), który w swej treści referowałby prowadzenie prac

B+R w roku podatkowym, przy czym uwzględniałby także koszty ogólnego zarządu i inne koszty

operacyjne dające się przypisać działalności B+R w części odpowiadającej tej działalności, w tym

koszty operacji finansowych na zasadach obecnie funkcjonujących (do zakończenia prac B+R).

7. Stawka podatku

Stanowisko Prezydenta RP: Dodatkowe powiększenie kosztów działalności B+R o 20% dla dużych

przedsiębiorców oraz 50% dla MŚP.

Propozycja NCBiR: Dodatkowe powiększenie kosztów działalności B+R do 150% bez uwzględnienia

zróżnicowania w zależności od wielkości przedsiębiorstwa, natomiast z uwzględnieniem ryzyka

realizowanego przedsięwzięcia, z podziałem: 150% dla badań podstawowych oraz 100% dla badań

przemysłowych, prac rozwojowych, technicznych studiów wykonalności, badań/prac podwójnego

zastosowania.

Rekomendacja Rady Podatkowej Konfederacji Lewiatan: Rekomenduje się wprowadzenie stawki

ulgi o charakterze powiększenia kosztów podatkowych na poziomie co najmniej 100%, zauważając

jednak, czy aby poziom ten nie powinien być jeszcze wyższy, by atrakcyjność instrumentu była

rzeczywiście zachęcająca dla przedsiębiorców.

Zespół negatywnie ocenia propozycję różnicowania stawki ulgi w zależności od etapu prac badawczo-

rozwojowych, celem niekomplikowania konstrukcji ulgi. Zdaniem zespołu Rady Podatkowej stawka

nie powinna mieć rozróżnienia na MŚP oraz duże przedsiębiorstwa. Takie stanowisko uzasadnia się

faktem, że to duże przedsiębiorstwa są motorem badań w wielu obszarach i to one pociągają za sobą

małe i średnie podmioty, dzieląc się z nimi wiedzą i doświadczeniem.

Zdaniem Rady Podatkowej trudno jest porównać skuteczność zachęt i systemów. Powinno się

oceniać skuteczność i szczodrość tych zachęt w porównaniu ze stawką CIT/PIT. Poziom proponowany

przez Prezydenta RP, szczodrość i skuteczność jego rozwiązań w porównaniu do innych krajów, w tym

sąsiadujących jest bardzo niska. Należy wziąć pod uwagę, że w przypadku przyjęcia rozwiązania

polegającego na rozróżnieniu stawki dla dużych 20% oraz 50% dla MŚP jak zaproponowano

w projekcie Prezydenta RP, Polska w dalszym ciągu byłaby stosunkowo mało atrakcyjna jeśli chodzi o

inwestycje zagraniczne, porównując to np. do Czech gdzie ulga wynosi 100% przy stawce CIT 19%,

rzeczywiste odliczenie w przypadku Czech wynosi 19%. Rozwiązania NCBiR byłyby lepsze bo stawiałby

Polskę w jednej linii z najbliższymi sąsiadami jak choćby Czechami.

Lewiatan

Kraj Po

rtu

gali

a

His

zp

an

ia

Fra

ncja

Wie

lka B

ryta

nia

MŚ

P

Wie

lka B

ryta

nia

Du

że

Czech

y

Węg

ry

Ro

mu

nia

Lit

wa

MS

P

Du

że

Bad

an

ia p

od

sta

wo

we

Bad

an

ia p

ozo

sta

łe

Lew

iata

n

Ulga B+R 130% 100%

100-

300% 50% 200% 50% 20% 150% 100% 100%

CIT 20% 19% 10-19% 16% 15% 19% 19% 19% 19% 19%

Rzeczywiste

odliczenie

32,5-

82,5%

24-

42% 30% 26% 11% 19%

10-

57% 8% 30% 10% 3,80% 28,50% 19% 19%

Prezydent RP NCBiR

Zespół Rady Podatkowej proponuje również wprowadzenie dodatkowej stawki odliczenia (Węgry

300%) w przypadku partnerstwa publiczno-prywatnego. Trzykrotnie wyższe odliczenie wzmocni

współpracę sektora prywatnego z sektorem publicznym. Takie rozwiązanie funkcjonuje także w

Czechach.

Propozycją wartą rozważenia jest wprowadznie dodatkowego nagrodzenia tych przedsiębiorców,

którzy podejmują współpracę z jednostkami publicznymi, takimi jak uniwestytety, politechniki czy

instytuty badawcze i naukowe.

8. Rozliczenie w czasie

Stanowisko Prezydenta RP: Prawo do rozliczenia ulgi B+R w okresie 5 lat.

Propozycja NCBiR: Prawo do rozliczenia ulgi B+R w okresie 5 lat.

Rekomendacja Rady Podatkowej Lewiatan: Zespół Lewiatan rekomenduje 10-letni okres rozliczania

ulgi na B+R, ponieważ zaproponowany przez Prezydenta czy NCBiR okres pięciu lat jest zbyt krótki do

skomercjalizowania wyników prac i uwidocznienia ich efektów.

Z kolei zdaniem Rady Podatkowej wprowadzenie ulgi B+R z nieograniczonym limitem czasu, nie ma

uzasadnienia.

9. Wiek przedsiębiorcy

Stanowisko Prezydenta RP: Nie przewiduje mechanizmu refundacji.

Propozycja NCBiR: Przewiduje mechanizm refundacji.

Rekomendacja Rady Podatkowej Lewiatan: Rekomenduje się wprowadzenie możliwości

skorzystania z refundacji dla młodych MŚP i start-up przez pierwsze 5 lat działalności, oraz żeby jej

poziom został ograniczony do wysokości sumy wszystkich zobowiązań publicznoprawnych

ponoszonych przez przedsiębiorcę za ostatnie 3 lata.

Rozwiązanie takie staje się coraz bardziej popularne w innych krajach (Irlandia, jak również w krajach

o słabej kondycji gospodarczej jak Hiszpania), natomiast w Wielkiej Brytanii funkcjonuje od 2000 r.

dla MŚP oraz od 2014 r. również dla dużych przedsiębiorców. Rozwiązanie to zostało również

zarekomendowane w 2013 r. przez OECD. Rozliczenie takie mogłoby być podzielone na 3 kolejne lata

podatkowe (jak np. w Irlandii).

Alternatywnym rozwiązaniem mogą być ulgi obniżające wydatki na ZUS od zatrudnienia personelu do

prowadzenia prac badawczo-rozwojowych. Ze względu na fakt, że firmy, które początkowo generują

straty z tytułu prowadzonych prac B+R i nie osiągają podstawy opodatkowania do dokonania

odliczenia ulgi, wciąż ponoszą koszty quasi-podatkowe, np. z tytułu zatrudnienia (składki ZUS). Dla

takich firm powyższe rozwiązanie stałoby się atrakcyjną zachętą do zaangażowania się w prace B+R.

10. Ewidencja i sprawozdawczość

Stanowisko Prezydenta RP: Wprowadzenie obowiązku prowadzenia przez podatników

korzystających z ulgi B+R odrębnej ewidencji kosztów B+R. Dołączenie do rocznego zeznania

podatkowego sprawozdania z prowadzonej działalności B+R za rok poprzedni.

Propozycja NCBiR: Wprowadzenie obowiązku prowadzenia przez podatników korzystających z ulgi

B+R odrębnej ewidencji kosztów B+R.

Rekomendacja Rady Podatkowej Konfederacji Lewiatan: Zdaniem zespołu Rady Podatkowej

wprowadzenie obowiązku ewidencjonowania kosztów ponoszonych na prace B+R, jest pożądanym

rozwiązaniem, tak aby rozróżnić działalność podatnika B+R od innej jego działalności.

Z kolei dołączenie do zeznania podatkowego sprawozdania z działalności B+R prowadzonej przez

podatnika za rok poprzedni, należy ocenić pozytywnie, gdyż sprawozdania takie będą brane pod

uwagę przy wysokości poziomu nakładów Polski na B+R, chociażby w statystykach UE. Należy jednak

zwrócić uwagę, iż wzór takiego sprawozdania nie powinien rodzić dla podatników nadmiernych

komplikacji. Słusznym rozwiązaniem wydaje się być ewidencjonowanie w postaci formularzy na

podobieństwo funkcjonujących już druków GUS, zawierających pozycję dotyczącą ilości kosztów

kwalifikowanych.

11. Wiążąca opinia w zakresie objęcia danego projektu ulgą

Stanowisko Prezydenta RP: Brak propozycji

Propozycja NCBiR: Propozycje podmiotów uprawnionych do wydania opinii: Narodowe Centrum

Nauki we współpracy z Narodowym Centrum Badań i Rozwoju, nowy podmiot „Instytucja

Certyfikująca” – podmiot nadzorujący odpowiedni, do danej dziedziny nauki.

Rekomendacja Rady Podatkowej Konfederacji Lewiatan: W opinii Rady to na podatniku winien

spocząć obowiązek udowodnienia charakteru badawczo-rozwojowego prowadzonych prac. Charakter

prowadzenia prac badawczo-rozwojowych, powinien być w jakiś sposób dla jego bezpieczeństwa

potwierdzony przez podmiot zewnętrzny. Skorzystanie z ulgi nie powinno być uwarunkowane

posiadaniem opinii jednostki badawczo-naukowej czy innej instytucji certyfikującej, jednak taka

opinia mogłaby mieć szczególny charakter dowodowy. Rekomendacją Rady Podatkowej jest

wprowadzenie dowolności wyboru jednostki badawczo-naukowej (lub innej instytucji certyfikującej)

przez podatnika, podobnie jak ma to miejsce obecnie przy uldze na nabycie nowych technologii.

Propozycja NCBiR radykalnie i w pełni niepotrzebnie wydłużyłaby proces ubiegania się przedsiębiorcy

o możliwość skorzystania z ulgi, a dodatkowo skutkowałaby generowanie niepotrzebnych

dodatkowych kosztów administracyjnych.

12. Wymóg nowości

Rekomendacja Rady Podatkowej Konfederacji Lewiatan: Fakt, że prace w danym obszarze były już

prowadzone na świecie nie powinien wykluczać możliwości skorzystania z ulgi przez podatnika.

Czasami może zdarzyć się sytuacja, że wyniki tych prac nie są dostępne ze względu na tajemnicą

przedsiębiorstwa. Prowadzenie przez przedsiębiorców działalności B+R ma na celu wzmocnienie

konkurencyjności polskich przedsiębiorstw i ich pozycji rynkowej. Wymóg nowości powinien mieć

wyłącznie znacznie dla działalności gospodarczej przedsiębiorcy prowadzącego prace B+R.

Celem działalności badawczo-rozwojowej przez przedsiębiorców powinno być wzmacnianie pozycji

lokalnych przedsiębiorstw i ich konkurencyjności, więc nawet jeśli badania były już prowadzone to

powinny mieć one możliwość podjęcia prac nad tym co ktoś już wcześniej wypracował, natomiast np.

badań tych nie udostępnia. Wypracowanie własnych rozwiązań nawet dla problemu który już został

rozwiązany przez inny podmiot w przeszłości może podnieść konkurencyjność.

Rada Podatkowa Konfederacji Lewiatan