RECHT & INFOMATICA

RECHT & INFOMATICA

3de lic rechten UGent – academiejaar 2003-2004

Dr. Bertel de Groote

Contracteren in het buitenland

IPR

Grensoverschrijdend contracteren – vragen van IPR

Elektronische handel – een uitdaging voor Elektronische handel – een uitdaging voor het internationaal privaatrechthet internationaal privaatrecht

• Toename van grensoverschrijdende activiteit

• Mogelijkheden van het medium• Werking van het medium

• Aanbieder: verminderde keuzemogelijkheid al dan niet op de globale markt op te treden

• Rol aanbieder• Rol afnemer

Enkele internationaal privaatrechtelijke bedenkingen


Elektronische handel – situering van de Elektronische handel – situering van de internationaal privaatrechtelijke vrageninternationaal privaatrechtelijke vragen

Frictie• Afbakening soevereiniteitsuitoefening :

territoriale begrenzing

• Menselijke activiteit – Technologische ontwikkeling ~ toenemende

grensoverschrijding IPR bepaalt welke elementen (bevoegdheids-,

aanknopingsfactoren) een casus binnen de soevereiniteitsuitoefening van een staat brengen

– Ordening van internationaal rechtsverkeer


Internationaal privaatrechtelijke Internationaal privaatrechtelijke vragen – uitingsvormenvragen – uitingsvormen

Rechterlijke bevoegdheid

Rechtskeuzerecht

Erkenning/Tenuitvoerlegging

Antwoord: internationaal privaatrecht s.l.


Internationaal privaatrechtelijke Internationaal privaatrechtelijke bronnen – selectiebronnen – selectie– Internationale bevoegdheid

• EEX• EVEX• EEX-Verordening• Gemeen recht (ipr-codex ?) • Initiatieven Haagse Conferentie


Internationaal privaatrechtelijke Internationaal privaatrechtelijke bronnen – selectiebronnen – selectie

– Conflictenrecht

• EVO (verbintenissen uit overeenkomst)• EVO-II (?? verbintenissen uit onrechtmatige

daad)• Haagse Koopverdragen

(conflictenrecht/materieel recht)• Weens Koopverdrag ! materieel recht ! • E-commerce Richtlijn herkomstlandbeginsel• Gemeen recht (IPR-codex)


EEX-Verordening EEX-Verordening

Algemene bevoegdheidsregelAlgemene bevoegdheidsregel

Bijzondere bevoegdheidsregelBijzondere bevoegdheidsregel

ForumclausuleForumclausule

ConsumentenovereenkomstenConsumentenovereenkomsten


EEX-Verordening – EEX-Verordening – Algemene bevoegdheidsregel

Art. 2 – Forum rei– Verweerder geniet thuisvoordeel

• Aanbieder of afnemer leidt procedure in• E-commerce – elektronisch contact vaak geïnitieerd

(?) door afnemer => gevolg– Bedenkingen

• Elektronische omgeving doet geen afbreuk aan belang van onderliggende principe

• Belangrijk vangnet

• Belang van alternatieven


EEX-Verordening – EEX-Verordening – Bijzondere bevoegdheidsregel

Art. 5, 1 – Verbintenissen uit overeenkomstPlaats van verbintenis die aan de eis ten grondslag ligt

• Quid?• Rol van conflictenrecht

Bijkomende complexiteit: plaatsbepaling en online-diensten

• Plaats van ontvangst (?) – (analoog: art. 21,7°, k) BTW-Wetboek (03-07-1969))

• Oplossing: overeenkomst – Let op: fictieve plaatsbepaling

Elektronisch contract versus geschreven document: • betwisting betreffende bestaan van de overeenkomst:

gevolg• Parallel met forumclausules (EEX-Vo)



Art. 5, 1 – Verbintenissen uit overeenkomstEEX-Verordening -> vermoede plaats van uitvoering

Basis van vermoeden: centrale rol van leveringsverplichting bij geschillenVERMOEDEN• Lokalisatie van plaats van uitvoering die aan de eis

ten grondslag ligt • Plaats in lidstaat waar de verkochte roerende

lichamelijke zaken volgens de overeenkomst geleverd werden of hadden moeten worden

• Analoog voor dienstverlening– Interpretatie: volgens overeenkomst ???

• Geen bepaling van plaats van levering bij online-diensten



Art. 5, 3 – Verbintenissen uit onr. daadEEX-Verordening -> vermoede plaats van uitvoering

Schadebrengende feit: ontdubbelde interpretatieOmvang van uitgeoefende bevoegdheidGevaar van mondiale bevoegdheidsuitoefening

• Schade en toegankelijkheid (Payline)• Schade en bestemming (Koi)• Dow Jones v. Gutnick (publicatie – plaats server)

Stakingsvordering• EEX-Verordening – dreigende schade


EEX-Verordening – EEX-Verordening – Forumclausule

Art. 24 – Stilzwijgen

Art. 23 – Expliciet

• 1 der partijen woonplaats in lidstaat

• Beperkingen bij consumentenovereenkomsten • Voorrang op art. 2 en op art. 5• Vormvereisten => waarborgen van toestemming

• Schriftvereiste– Elke elektronische mededeling waardoor de

overeenkomst duurzaam geregistreerd wordt • Algemene voorwaarden

– Click-wrap

• Taal


EEX-Verordening – EEX-Verordening – Consumentenovereenk.

Art.15 – Uitgangspunt: forum consument (als eiser – daarenboven

forum verkoper -of verweerder)

– Voorwaarde in EEX-Verdrag: ConsCons.-overeenko. .-overeenko. plusplus • Bij overeenkomst met betrekking tot verstrekking

van diensten of levering van roerende lichamelijke zaken (! Afbetaling !)

• sluiting van de overeenkomst in de staat waar de consument woonplaats heeft voorafgegaan door bijzonder voostel of reclame EN

• consument heeft in die Staat de voor de sluiting van die overeenkomst noodzakelijke handelingen verricht.



– Moeilijkheden in elektronische handel– Bijzonder voorstel of reclame : quid ?quid ?

• Webiste, e-mail, banner, zoekmachine

– Oplossing: EEX-Vo• In alle andere gevallen, de overeenkomst is

gesloten met een persoon die commerciële of beroepsactiviteiten ontplooit in de lidstaat waar de consument woonplaats heeft, of dergelijke activiteiten met ongeacht welke middelen richt op die lidstaat of op meerdere staten met inbegrip van die lidstaat, en de overeenkomst onder die activiteiten valt.



• Bedenkingen– Actief/passief (cfr. V.S. -

Zippo)– Andere marketing-activiteiten– Afbakenbaarheid – honereren redelijke

inspanningen?– Impact vrij verkeer: consument &

aanbieder– Resultaat: voorlopig onzekerheid


EVO EVO

Basis: Rechtskeuze door partijen

“Een overeenkomst wordt beheerst door het recht dat

partijen hebben gekozen” (art. 3)

– rechtskeuze in algemene voorwaarden : geldigheid

• geldigheid van rechtskeuze gekozen recht (art. 3, 4 juncto 8,1)

• partij kan, om te bewijzen dat zij haar toestemming niet heeft verleend, beroep doen op recht van land van haar gewone verblijfplaats, indien het niet redelijk zou zijn de gevolgen van haar gedrag te bepalen aan de hand van gekozen lex causae (art. 8, 2)


EVO EVO

Afwezigheid rechtskeuze

– nauwste verbondenheid (art. 4)

“Voor zover geen keuze overeenkomstig art. 3 van het op de overeenkomst toepasselijke recht is gedaan, wordt de overeenkomst beheerst door het recht van het land waarmee zij het nauwst is verbonden”


EVO EVO

Consumentenovereenkomsten

• Inhoud

Waarborg bescherming wet staat verblijfplaats consument

Beperking wilsautonomie (bescherming niet wegbedingbaar)

Aanknoping bij aanwezigheid van rechtskeuze


EVO EVO

Voorwaarden consumentenbescherming • Rechtskeuze kan consument niet de bescherming ontnemen die

hij geniet op grond van de dwingende bepalingen van het land waar hij zijn gewone verblijfplaats heeft indien

• Sluiting van de overeenkomst in dat land voorafgegaan door bijzonder voorstel of publiciteit

en • indien consument in dat land de voor de

sluiting van de overeenkomst noodzakelijke handelingen heeft verricht

• Geen afwijking voor overeenkomst op afbetaling


EVO EVO

Consumentenbescherming - bedenkingen

• Ratio : Bescherming van passieve consument

Moeilijkheid in virtuele context onderscheid toe te passen tussen actieve en passieve consument

• Kwalificatieproblematiek:

• bijzonder voorstel of reclame• Wanneer is sprake van “webvertentie”?

• In staat van verblijfplaats consument

• Geografische afbakenbaarheid

• Relevantie van verplichting dat consument in staat van verblijfplaats handelingen voor tostandkoming overeenkomst stelt ??


EVO EVO

Consumentenbescherming - bedenkingen

• Evaluatie beschermingsniveau

• Uit oogpunt consument

• Uit oogpunt van “verkoper”

• Internet als distributiekanaal

• Ontwikkeling e-commerce

• Belang van harmonisatie inzake consumentenbescherming

• Verschillen EEX-Vo en EVO

• RomeI-Vo op komst gelijkschakeling?


EVO EVO

Consumentenbescherming – bijk. hypotheses

• Heeft de wederpartij van de consument of zijn vertegenwoordiger de bestelling van de consument in land van gewone verblijfplaats consument ontvangen?

moeilijk toepasbaar bij verkoop op afstand in virtuele omgeving

• Kaffeefahrten

• Assimilatie: virtuele kaffeefahrten


EVO EVO

Dwingende bepalingen

• Art. 7 EVO– Gevolg toekennen aan het recht van een ander

land waarmede het geval nauw is verbonden– indien en voor zover deze bepalingen volgens het recht van

het laatstgenoemde land toepasselijk zijn, ongeacht het recht dat de overeenkomst beheerst.

– Rekening houden met: aard en strekking, alsmede met de gevolgen die uit de toepassing of niet-toepassing van deze

bepalingen zouden voortvloeien. – toepassen van bepalingen van het

recht van het land van de rechter die ongeacht het op de overeenkomst toepasselijke recht, het geval dwingend beheersen


EVO EVO

Openbare Orde

• Art. 16 EVO

– De toepassing van het aangewezen recht kan slechts terzijde worden gesteld indien deze toepassing kennelijk onverenigbaar is met de openbare orde van het land van de rechter


EXCURSUS – Rome II EXCURSUS – Rome II

VOORSTEL VAN DE COMMISSIE VOOR EEN ERORDENING VAN HET EUROPEES PARLEMENT EN VAN DE RAAD BETREFFENDE HET RECHT DAT VAN TOEPASSING IS OPNIET-CONTRACTUELE VERBINTENISSEN

("ROME II")

Brussel, 22.7.2003

COM(2003) 427 definitief



Art. 3 – Algemene regel1. Het recht dat van toepassing is op de niet-contractuele verbintenis is het

recht van het land waar de schade is ontstaan of dreigt te ontstaan, ongeacht in welk land de schadeveroorzakende gebeurtenis zich heeft voorgedaan en ongeacht in welk(e) land(en)sprake is van indirecte gevolgen van de schade.

2. Wanneer evenwel de persoon die aansprakelijk wordt gesteld, en de persoon die schade lijdt, hun gewone verblijfplaats in hetzelfde land hebben op het tijdstip waarop de schade zich voordoet, wordt de niet-contractuele verbintenis beheerst door het recht van dit land.

3. Wanneer, in weerwil van de leden 1 en 2, uit het geheel der omstandigheden blijkt dat de niet-contractuele verbintenis kennelijk nauwere banden met een ander land heeft, is het recht van dat andere land van toepassing. Een kennelijk nauwere band met een ander land kan met name berusten op een reeds bestaande betrekking tussen de partijen, zoals een contract dat een nauwe band heeft met de desbetreffende niet-contractuele verbintenis.



Art. 4 – Aansprakelijkheid voor producten met gebreken

Art. 5 – Oneerlijke concurrentie

1. Op een niet-contractuele verbintenis die voortvloeit uit een daad van oneerlijke concurrentie is het recht van toepassing van het land waar de concurrentieverhoudingen of de collectieve belangen van consumenten rechtstreeks en aanzienlijk worden geschaad of dreigen te worden geschaad.

2. Indien een daad van oneerlijke concurrentie uitsluitend de belangen van een bepaalde concurrent schaadt, is artikel 3, leden 2 en 3, van toepassing [lees: recht van diens verblijfplaats].

Analogie:

locus delicti, als plaats van intreden van schade

Markt waarop daad van oneerlijke concurrentie betrekking heeft



.Art. 6 – Inbreuken op de persoonlijke levenssfeer en op persoonlijkheidsrechten

Art. 7 – Milieu-inbreuk

Art. 8 – Inbreuk op intellectuele eigendomsrechten


WHPWHP

Omzetting richtlijn verkoop op afstand

– art. 82, § 4 WHP :“Een beding dat de wet van een Staat die geen lid is van de Europese Unie op de overeenkomst toepasselijk verklaart, wordt wat de in deze afdeling geregelde aangelegenheden betreft als nietig en verboden gehouden wanneer de overeenkomst een nauwe band vertoont met het grondgebied van één of meerdere lidstaten”.


WHPWHP

Omzetting richtlijn verkoop op afstand• Basis: art. 20 EVO voorrang van internationaal

privaatrechtelijke bepalingen voor bijzondere gebieden in het gemeenschapsrecht

• Nauwe band :bij. verblijfplaats van consument in een lidstaat

• Gevolg : gewaarborgde toepassing van geharmoniseerde bepalingen inzake verkoop op afstand


WHPWHP

Omzetting richtlijn onrechtmatige bedingen– art. 33, § 2 WHP :

“ Een beding dat de wet van een Staat die geen lid is van de Europese Unie op de overeenkomst toepasselijk verklaart, wordt wat de in deze afdeling geregelde aangelegenheden betreft voor niet geschreven gehouden wanneer

bij gebreke van dat beding de wet van een Lidstaat van de Europese Unie toepasselijk zou zijn

en

die wet de consument in de genoemde aangelegenheden een hogere bescherming verleent”


Wet E-handelWet E-handel

Het beginsel van vrij verrichten van diensten herkomstlandbeginsel

Art. 5 Wet E-handel

Afwijkingen van het beginsel van vrij verrichten van diensten herkomstlandbeginsel

Art. 6 Wet E-handel

? Internationaal privaatrechtelijke impact ?



Basis: art. 3 Rlijn 2000/31 – interne marktbepaling

1. Iedere lidstaat zorgt ervoor dat de diensten van de informatiemaatschappij die worden verleend door een op zijn grondgebied gevestigde dienstverlener voldoen aan de in die lidstaat geldende nationale bepalingen die binnen het gecoördineerde gebied vallen.

2. De lidstaten mogen het vrije verkeer van diensten van de informatiemaatschappij die vanuit een andere lidstaat worden geleverd, niet beperken om redenen die vallen binnen het gecoördineerde gebied.




11 Broncontrole

Overweging 22 – bescherming algemene belangen en verbetering wederzijds vertrouwen tussen lidstaten

Overweging 22 - Waarborgen vrij dienstverkeer en rechtszekerheid voor diensteverleners en afnemers onderwerping dienst aan rechtstelsel van lidstaat van vestiging dienstverlener




2. verbod vrij verkeer te beperken om redenen die binnen gecoördineerd gebied vallen

Gecoördineerd versus geharmoniseerd

bedenkingen


Wet E-handelWet E-handel Gecoördineerd gebied? (art. 2,h Rlijn 2000/31)

“…de in de nationale rechtsstelsels vastgelegde vereisten voor dienstverleners van de informatiemaatschappij en diensten van de informatiemaatschappij, ongeacht of die vereisten van algemene aard zijn dan wel specifiek daarop zijn toegesneden:

i) Het gecoördineerde gebied omvat vereisten waaraan de dienstverlener moet voldoen met betrekking tot:

- het starten van een activiteit van een dienst van de informatiemaatschappij, zoals vereisten inzake kwalificatie, vergunning en aanmelding,


Gecoördineerd gebied? (art. 2,h Rlijn 2000/31)

- het uitoefenen van een activiteit van een dienst van de informatiemaatschappij, zoals vereisten inzake gedrag van de dienstverlener, vereisten inzake kwaliteit en inhoud van de dienst inclusief inzake reclame en contracten, of vereisten inzake aansprakelijkheid van de dienstverlener.

ii) Het gecoördineerde gebied omvat niet vereisten met betrekking tot:

- goederen als zodanig,

- de levering van goederen,

- diensten die niet langs elektronische weg verleend worden.


Overweging 21 Rlijn 2000/31 – toelichting bij gebrip “gecoördineerde gebied”

“… Het gecoördineerde gebied heeft alleen betrekking op vereisten voor on-lineactiviteiten zoals on-line-informatie, on-linereclame, on-linewinkelen en on-linecontracten, en niet op wettelijke vereisten van de lidstaten voor goederen, zoals veiligheidsnormen, etiketteringsvoorschriften of aansprakelijkheid van goederen, dan wel de vereisten van de lidstaten in verband met de levering of het vervoer van goederen, met inbegrip van distributie van geneesmiddelen. De uitoefening van het preferentiële recht door overheidsinstanties met betrekking tot bepaalde goederen, zoals kunstwerken, valt niet onder het gecoördineerde gebied”.


Wet E-handelWet E-handel Basis: art. 3 Rlijn 2000/31 – interne

marktbepaling

Discussie: invloed op de werking van het internationaal privaatrecht?

Piste 1: art. 3 verwijzingsregel (aanwijzing land van “oorsprong”)

Variant: recht van land van oorsprong, m.i.v. internationaal privaatrecht

Piste 2: art. 3 règle d’application immédiate

Piste 3: art. 3 – correctie op werking ipr


Wet E-handelWet E-handel Basis: art. 3 Rlijn 2000/31 – interne

marktbepaling

Invloed op werking van internationaal privaatrecht - overwegingen

Art. 1,4 Richtlijn 2000/31

Deze richtlijn bevat geen aanvullende regels op het gebied van het internationale privaatrecht en laat de bevoegdheid van de rechtelrijke instanties onverlet




Invloed op werking van internationaal privaatrecht – overwegingen

Overweging 23 Rlijn 2000/31

Deze richtlijn heeft niet ten doel aanvullende regels op het gebied van het internationale privaatrecht voor wetsconflicten vast te stellen en laat de bevoegdheden van de rechterlijke instanties onverlet. Bepalingen van het aan de hand van het internationale privaatrecht aangewezen toepasselijke recht mogen niet leiden tot een beperking van de vrijheid om diensten van de informatiemaatschappij aan te bieden zoals die zijn omschreven in deze richtlijn.




Invloed op werking van internationaal privaatrecht - overwegingen

Bevoegdheid terugvallen op klassieke bevoegdheidsregelen

Toepasselijk recht betekenis van art. 3, rekening houdend met art. 1, 4




Invloed op werking van internationaal privaatrecht – Nuances bij belang van discussie

- Art. 1, h gecoördineerd gebied

- Art.3, 3 uitsluiting van in bijlage genoemde gebieden

- Art. 3, 4 conditionele mogelijkheid beperkende maatregelen te treffen voor bepaalde dienst van de informatiemaatschappij

- Contractuele context art. 4,1 EVO leidt vaak tot recht van lidstaat van oorsprong

- Belang vooral extra-contract.: bijv. reclame (klassiek IPR; marktprincipe)





Uitsluitingen Bijlage IUitsluitingen Bijlage I

- Wilsautonomie

- Consumentenovereenkomsten

- Vormvereisten contracten onr. goed.

- Ongevraagde commerciële communicatie



Bijlage IIn artikel 3, lid 3, bedoelde gebieden waarop artikel 3, leden 1 en 2, niet van toepassing zijn:

- auteursrechten, naburige rechten, rechten bedoeld in Richtlijn 87/54/EEG en in Richtlijn 96/9/EG, alsmede industriële-eigendomsrechten;

- de uitgifte van elektronisch geld door instellingen waarvoor de lidstaten een van de in artikel 8, lid 1, van Richtlijn 2000/46/EG, bedoelde afwijkingen hebben toegepast;

- artikel 44, lid 2, van Richtlijn 85/611/EEG;

- artikel 30 en titel IV van Richtlijn 92/49/EEG, titel IV van Richtlijn 92/96/EEG, de artikelen 7 en 8 van Richtlijn 88/357/EEG en artikel 4 van Richtlijn 90/619/EEG(8);



Bijlage I- de vrijheid van de partijen om het op hun contract

toepasselijke recht te kiezen;

- contractuele verplichtingen betreffende consumentenovereenkomsten;

- de formele geldigheid van contracten waarbij rechten op onroerende zaken ontstaan of worden overgedragen, indien op deze contracten ingevolge het recht van de lidstaat waar de onroerende zaak is gelegen, verplichte vormvereisten van toepassing zijn;

- de toelaatbaarheid van ongevraagde commerciële communicatie per elektronische post.





Conditionele mogelijkheid beperkende Conditionele mogelijkheid beperkende maatregelen te nemenmaatregelen te nemen



Materieel

- Noodzaak in functie van volgende doelstellingen: openbare orde, volksgezondheid, openbare veiligheid, bescherming van consumenten

- Ten aanzien van dienst die hieraan afbreuk doet of dreigt te doen (ernstig gevaar)

- Evenredigheid



Formeel

- Verzoek aan lidstaat van vestiging om nodige maatregelen te treffen

- Bedkendmaking Commissie en lidstaat van voornemen beperkende maatregelen te treffen

- Uitzondering bij urgentie

- Controle door Commissie



Toelichting

Overweging 24 – Rlijn 2000/31

Ook in burgerlijke procedure Overweging 25

Nationale rechtbanken, met inbegrip van burgerlijke rechtbanken, die privaatrechtelijke geschillen behandelen, kunnen onder de in deze richtlijn gestelde voorwaarden maatregelen nemen om af te wijken van de vrijheid om diensten van de informatiemaatschappij aan te bieden.



Toelichting

Overweging 26 – Rlijn 2000/31

Lidstaten mogen hun nationale voorschiftten op het strafrecht en de strafvervolging toepassen om alle onderzoeks-of andere maatregelen te kunnen nemen die nodig zijn voor de opsporing en vervolging van strafbare feiten

Onder de in deze richtlijn gestelde voorwaarden

Geen noodzaak om Commissie in te lichten



Bedenkingen bij Belgische omzetting: art. 2 Wet 11 maart 2003 betreffende bepaalde juridische apsecten van de deisnten van de ifnromatiemaatschappij als bedoeld in art. 77 G.W.


Art. 3, 4-6 Rlijn 2000/314. De lidstaten kunnenm aatregelen nemen om voor een

bepaalde dienst van de informatiemaatschappij van lid 2 af te wijken, mits aan de volgende voorwaarden is voldaan:

a) De maatregelen moeten:

i) Noodzakelijk zijn voor één van de volgende doelstellingen:

- de openbare orde, in het bijzonder de prventie van, het onderzoek naar, de opsporing en de vervolging van strafbare feiten, waaronder de bescherming van minderjarigen en de bestrijding van het aanzetten tot haat wegens, ras, geslacht, godsdienst of nationaliteit en van schendingen van de menselijke waardigheid ten aanzien van individuen,


Art. 3, 4-6 Rlijn 2000/31- De bescherming van de volksgezondheid,

- De openbare veiligheid, met inbegrip van het waarborgen van de naitonale veiligheid en defensie,

- De bescherming van consumenten, met inbegrip van beleggers;

i) worden genomen gen aanzien van een bepaalde diesnt van de informatiemaatschappij waardoor afbreuk wordt gedaan aan de onder i) genoemde doelstellingen of een ernstig gevaar daarvoor onststaat;

ii) Evenredig zijn aan die doelstellingen


Art. 3, 4-6 Rlijn 2000/31b) De lidstaat moet, alvorens de betrokken maatregelen

te nemen en onverminderd eventuele rechtszaken, met inbegrip van het vooronderzoek en in het kader van een strafrechtelijk onderzoek verrichte handelingen:

- de in lid 1 bedoelde lidstaat verzoeken maatregelen te nemen, maar deze is daar niet of onvoldoende op ingegaan

- De Commissie en de in lid 1 bedoelde lidstaat in kennis stellen van zijn voornemen om de betrokken maatregelen te nemen


Art. 3, 4-6 Rlijn 2000/315. In urgente gevallen kunnen de lidstaten afwijken van de in

lid 4, onder b), genoemde voorwaarden. In dat geval moeten de Commissie en de in lid 1 bedoelde lidstaat onverwijld in kennis gesteld worden van de maatregelen en van de redenen van de urgentie.

6. Onverminderd de mogelijkheid voor de lidstaat om de uitvoering van de betrokken maatregelen voort te zetten, gaat de Commissie zo spoedig mogelijk na of de haar ter kennis gebrachte maatregelen verenigbaar zijn met het Gemeenschapsrecht. Concludeert zij dat de maatregelen niet verenigbaar zijn, dan verzoekt zij de lidstaat in kwestie om van beoogde maatregelen af te zien of om de uitvoering onmiddellijk te staken.



Omzetting art. 3 Rlijn

Art. 5 Wet 11 maart 2003 betreffende bepaalde juridische aspecten van de diensten van de informatiemaatschappij

Art. 2 Wet 11 maart 2003 betreffende bepaalde juridische aspecten van de diensten van de informatiemaatschappij als bedoeld in artikel 77 van de Grondwet



Omzetting art. 3 Rlijn

Art. 5 Wet 11 maart 2003 betreffende bepaalde juridische aspecten van de diensten van de informatiemaatschappij

Art. 2 Wet 11 maart 2003 betreffende bepaalde juridische aspecten van de diensten van de informatiemaatschappij als bedoeld in artikel 77 van de Grondwet



Art. 5, lid 1 (Broncontrole)

Het verrichten van diensten van de informatiemaatschappij door een op Belgisch grondgebied gevestigde dienstverlener moet aan de in België van toepassing zijnde vereisten voldoen

Interpretatie?

Van toepassing zijn => ruimte voor ipr?

Règle d’application immédiate => afbakening toepassingsgebied Belgisch recht

Multilateraliseerbaar? (“echte verwijzingsregel)



Art. 5, lid 2 (interne markt – afbouw beperkingen vrij verkeer)

Het vrije verkeer van diensten van de informatiemaatschappij op Belgisch grondgebied, verricht door een in een andere lid-Staat van de Europese Unie gevestigde dienstverlener, is niet beperkt door de vereisten toepasselijk in België of in andere staten

Interpretatie?

Controle op gevolgen van aanwijzing van toepasselijk recht?

Of, samengelezen, met art. 5, lid 2 multilateralisering van aanwijzing van recht van lidstaat van vestiging van dienstverlener



Interpretatie?

Controle op gevolgen van aanwijzing van toepasselijk recht?

Of, samengelezen, met art. 5, lid 2 multilateralisering van aanwijzing van recht van lidstaat van vestiging van dienstverlener

Of, onderscheid, tussen behandeling door Belgische rechter van in België of in lidstaat gevestigde dienstverlener:

Respectievelijk art. 5, lid 1 & art. 5, lid 2

Alternatief: ongeacht, teneinde dit onderscheid te vermijden, ongeacht plaats van vestiging: toepassing van recht van lidstaat van vestiging als minimum, toepassing van door conflictenrecht aangewezen recht in zoverre verenigbaar met beginsel van vrij verkeer van diensten



Bedenkingen

Geen houvast in M.v.T. bij Wet E-handel

Betekenis: overeging 23 Rlijn en art. 1,4 Rlijn (hernomen in M.v.T., p. 27) ??

Verantwoording onderscheid ipr e-handel en andere vormen van handel op afstand

Verantwoording onderscheid Belgische rechter ten aanzien van in België of in andere lidstaat gevestigde dienstverlener

Cumul: recht van lidstaat van vestiging als (minmum) + door “klassiek” conflictenrecht aangewezen recht ??

Ongeacht lidstaat van vestiging

Correctie: vrij verkeer



Omzetting “gecoördineerd gebied”

Art. 5, lid 3 Wet E-handel

“Het eerste en het tweede lid zijn gericht op de specifieke of algemene vereisten inzake de diensten van de informatiemaatschappij en de verleners van deze diensten. Zij hebben geen betrekking op de vereisten inzake goederen als zodanig”.



Omzetting uitsluiting materies in Bijlage I bij Rlijn 2000/31

Art. 6 Wet E-handel

In afwijking van artikel 5, blijven de hoofdstukken IIIbis, IIIter, Vbis en Vter van de wet van 9 juli 1975 betreffende de controle der verzekeringsondernemingen van toepassing.

In afwijking van artikel 5 is de reclame voor de verhandeling van aandleen van maatschappijen die collectief beleggen in effecten, zoals bedoeld in artikel 105 van de wet van 4 december 1990 op de financiële transacties en de financiële martken, onderwropen aan de wetgeving van de staat van verhandeling




Art. 6 Wet E-handel

Artikel 5 is niet van toepassing:

1° op de vrijheid van de partijen om het op hun contract toepasselijke recht te kiezen;

2° op de contractuele verplichtingen betreffende consumentenovereenkomsten

…




…3° op het auteursrecht en de naburige rechten, rechten met

betrekking tot de ligging van halfgeleidende producten, rechten sui generis inzake gegevensbanken, indsutriële eigendomsrechten;

4° wat betref de formele geldigheid van contracten waarbij rechten op onroerende zaken ontstaat of worden overgedragen, indien op die contracten ingevolge het recht van de lid-Staat van de Europese Unie waar de onroerende zaak is gelegen, verplichte vormvereisten van toepassing zijn;

5° op de toelating vna ongevraagde reclame via elektronische post.



Uitsluiting herkomstlandbeginsel – toelichting

1° WILSAUTONOMIERechtskeuzeclausule, waarmee beide partijen hebben ingestemd aanwijzing van recht van andere staat dan lidstaat van vestiging geen belemmering van vrij verkeer (precies omdat het een gevolg is van de wilsautonomie).

Bedenking: wat met broncontrole?




2° CONTRACTUELE VERPLICHTINGEN BETREFFENDE CONSUMENTENOVEREENKOMSTEN

Uitgangspunt: bescherming van de consument van de dwingende bepalingen betreffende contractuele verplichtingen van het recht van de lidstaat waar hij zijn gewone verblijfplaats heeft (overweging 55 Rlijn)

Lijkt toegeschreven op art. 5, 2 EVO consument ontvangt bijzonder voorstel of publicatie

Of veeleer iedere “consumentenovereenkomst” (art. 5, 1 EVO)




2° CONTRACTUELE VERPLICHTINGEN BETREFFENDE CONSUMENTENOVEREENKOMSTEN

Contractuele verplichtingen

Overweging 56

“…moeten deze verplichtingen aldus worden uitgelegd, dat zij informatie bevatten over de wezenlijke elementen van de contractinhoud, waaronder bepegrepen de rechten van de consument, die voor de beslissing om een overeenkomst aan te gaan doorslaggevend is”

niet: voeren van publiciteit



Toegelaten beperking van het vrije verkeer

Art. 2, Wet E-handel (art. 77 GW)

§1 Onder de in §§2 tot 5 genoemde voorwaarden stelt de Koning, in afwijking van de bepalingen van artikel 5 [van de Wet E-handel], de modaliteiten vast volgens dewelke de overheden die hij aanduidt maatregelen kunnen nemen tot beperking van het vrije verkeer van een dienst van de informaatschappij geleverd door een in een andere lidstaat van de Europese Unie gevestigde dienstverlener

Merk op Strekking van de maatregelen: t.a.v. individuele dienst(verlener), of groep diensten die bepaalde gemeenschappelijke kenmerken vertoont





§ 2

- 1° Rechtvaardigende doelstellingen

- 2° Noodzaak van maatregelen

- 3° Evenredigheid





Procedure

§ 3 Onverminderd de gerechtelijke procedures, met inbegrip van de daden in eht kader van een opsporingsonderzoek of een gerechtelijk onderzoek, moeten de overheden, bedoeld in § 1, alvorens maatregelen te nemen, de lid-Staat waarin de betrokken diesntverlener is gevestigd, verzoeken de nodige maatregelen te nemen om de in § 2, 1° bedoelde doelstellingen te waarborgen

…





Procedure

§ 4 Indien de betrokken lid-Staat geen gevolg geeft aan dat verzoek of geenvoldoende maatregelen neemt, delen de overheden bedoeld in § 1 dit aan de onderzoeksrechter van het gerechtelijk arrondissement Brussel mee

Eerst informeren zij de betrokken lid-Staat en de Europese Commissie van hun voornemen





Procedure

§ 5 In dringende gevallen en onder de voorwaarden vermeld in § 2, kunnen de overheden bedoeld in § 1 de mededeling aan de onderzoeksrechter onmiddellijk doen, op voorwaarde dat zij de Europese Commissie alsook de betrokken lid-Staat onverwijld van dit feit in kennis stellen.





Procedure§ 5 Wanneer de onderzoeksrechter een mededeling

ontvangen heeft…, kan hij middels een met redenen omkelede beschikking de dienstverleners die daartoe in staat zijn, gelasten de communicatietechniek die gebruikt wordt om de handelingen uit te voeren die het naleven van de doelstellingen in § 2, 1° in gevaar brengen of kunnen brengen, niet meer ter beschikking te stellen van de dienstverlener die gevestig is in een andere lid-Staat van de Europese Unie en dit binnen de perken en voor de duur die hij bepaalt en die één maand niet kan overschrijden

De onderzoeksrechter kan de uitwerking van zijn beschikking één of meerdere keren verlengen; hij moet er een einde aan steleln zodra de omstandigheden die ze rechtvaardigen verdwenen zijn.




Art. 2, Wet E-handel (art. 77 GW) - BedenkingenBedenkingen

Art. 2 toepasselijk voor rechter, geconfronteerd met privaat geschil betreffende e-contract?

• Hypothese 1: ja, gebonden door doelstellingen in § 2, 1°-3° en procedure in §3-§5

• Merk op: door Koning aangeduide “overheden”

• Merk op: draagwijdte van “onverminderd gerechtelijke procedures…moeten de overheden” (§3 – vergelijk Rlijn Art. 3, 4, b))

• Merk op: overweging 26 Rlijn 2000/31

• Merk op: maatregelen nemen





Hypothese 2: ja, gebonden door doelstellingen in § 2, 1°-3° en niet door procedure in §3-§5

• Zie bedenkingen onder hypothese 1

• M.v.T., p. 29 voorrang afgeleid communautair recht, dus: buiten deze procedure geen mogelijkheid tot afwijking van “herkomstlandbeginsel”





Hypothese 3: niet in toepassingsgebied van art. 2

• Correcte omzetting van art. 3 Rlijn 2000/31?

• Overweging 26 Rlijn 2000/31

• Recht toepasen dat vrij verkeer beperkt

• Gronden in art. 2, §2

• Geen rechtvaardiging mogelijk

• Rechtvaardiging primair EU-recht?


Excursus – Vrijheid van vestigingExcursus – Vrijheid van vestiging

Art. 4 Wet E-handel omzetting Art. 4 Rlijn 2000/31

1. Geen voorafgaandelijke vergunning of andere vereiste met gelijke werking nodig voor

- starten/uitoefenen van activiteit van dienstverlener van de informatiemij.

2. Uitz.: vergunningen die niet specifiek en uitsluitend betrekking hebben op diensten van de informatiemaatschappij.

Uit.z.: vergunningen – Titel III wet 21 maart 1991 betreffende de hervorming van sommige economische overheidsbedrijven (telecommunicatiediensten)

Elektronisch factureren

E-invoiceE-invoice

specifieke les

Conclusie

SlotbedenkingenSlotbedenkingen

• Complexiteit • Juridische gelaagdheid

• Algemeen verbintenissenrecht• Wet handelspraktijken (verkoop op afstand)• Wet E-handel• Internationaal privaatrecht

• Internationale bevoegdheid• Toepasselijk recht

herkomstlandbeginsel• Diversiteit aan (tegenstrijdige) belangen

• Aanbieder – vrij verkeer• consument

Conclusie

SlotbedenkingenSlotbedenkingen

• Transparantie • Regelgevend

• Aantrekkelijkheid medium voor consument en aanbieder• Informatieverplichting

• Uit oogpunt van consument• Uit oogpunt van vrij verkeer

• Consumentenbescherming• Kosten versus baten (aanbieders en consumenten)• Reëel of nog slechts formeel

• Vereisten uit papieren omgeving naar elektronische omgeving

• Spam

Feed-back

VRAGEN

[email protected]

Documents

RECHT & INFOMATICA