Re Vizor Ski Standardi Sa Osvrtom Na Internu Kontrolu u Bankama

7/31/2019 Re Vizor Ski Standardi Sa Osvrtom Na Internu Kontrolu u Bankama

1/21

Samir Vukovid

REVIZORSKI STANDARDI SA OSVRTOM

NA INTERNU KONTROLU U BANKAMA

SEMINARSKI RAD

Univerzitet u Bihadu

Ekonomski fakultet Bihad

Master studij

KOLEGIJ: Revizija finansijskih institucija

MENTOR: prof. dr. sci Jusuf Kumalid

Bihad, april 2012.


2/21

2

S A D R A J

1. UVOD ............................................................................................................................................... 3

1.1 Problem, premet i objekt istraivanja ................................................................................... 3

1.2 Hipoteza rada .......................................................................................................................... 3

1.3 Metode istraivanja................................................................................................................. 3

1.4 Svrha i cilj istraivanja.............................................................................................................. 3

1.5 Struktura rada.......................................................................................................................... 3

2. REVIZORSKI STANDARDI .................................................................................................................. 4

2.1 Opdeprihvadeni revizorski stanari ....................................................................................... 4

2.1.1 Opti stanari ................................................................................................................ 4

2.1.2 Standardi provedbe ......................................................................................................... 5

2.1.3 Stanari izvjetavanja.................................................................................................... 5

2.2 Meunaroni revizorski stanari .......................................................................................... 6

2.2.1 MRevS 200 - cilj i temeljna naela provebe revizije financijskih izvjetaja ................... 7

2.2.2 Dokumentacija................................................................................................................. 7

2.2.3 MRevS 240 Odgovornost revizora za otkrivanje kriminalnih radnji ............................. 8

2.2.4 MRevS 320Znaajnost u reviziji ................................................................................. 10

2.2.5 MRevS 500 Revizijski dokaz ........................................................................................ 11

2.2.6 MRevS 550 Povezane stranke ..................................................................................... 11

2.2.7 MRevS 620Koritenje raa strunjaka....................................................................... 12

3. INTERNA KONTROLA U BANKAMA ................................................................................................ 13

4. FINANSIJSKI IZVJETAJI BANAKA ................................................................................................... 18

ZAKLJUAK............................................................................................................................................. 19

LITERATURA ........................................................................................................................................... 20


3/21

3

1. UVODXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

XXXXX

1.1 Problem, predmet i objekt istraivanjaXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX


XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

1.2 Hipoteza radaXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX


XXXXXXXX

1.3 Metode istraivanjaXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX


XXXXXXXXXXXXXXXXX

1.4 Svrha i cilj istraivanjaXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX


XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

1.5 Struktura radaXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX


XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX


4/21

4

2. REVIZORSKI STANDARDI2.1 Opeprihvaeni revizorski standardi

Skoro svaka rava ima neke svoje revizorske nacionalne standarde koje primjenjuje.

Najznaajniji o tih stanara su svakako ameriki, koje onosi Ameriki institut ovlatenih

javnih raunovoa. Ima ih ukupno eset a razvrstani su u tri skupine:

Opti stanari Standardi provedbe Standardi izvjetavanja

2.1.1 Opti standardiOpti stanari se onose na kvalifikaciju revizora, kao i na kvalitetu njegovog raa.1 U ovu

grupu stanara spaaju tri stanara:

reviziju treba obaviti osoba ili osobe koje posjeuju ogovarajudu tehniku obuenosti imaju strunost revizora

u svim pitanjima povezanim s preuzetom zaadom revizor ili revizori moraju zaratisvoju neovisnost u shvadanju i razmiljanju

potrebna struna panja mora biti prisutna u provebi ispitivanja i pripremiizvjeda.2

Prvi standar zahtjeva obuenost i strunost revizora koja se obiva kroz iskustvo,

obrazovanje i kontinuirano usavravanje. Ko nas, po vaedim propisima u FBiH, revizor se

moe postati najranije sa pet goina ranog iskustva u raunovostvenoj struci, dok su u

razvijenim zemljama ta pravila rigoroznija. Poto se propisi konstantno mijenjaju, revizor,

kako bi bio u trenu, mora vriti kontinuirano usavravanje. Isto tako, usavravanje je

potrebno zbog ostalih promjena u okruenju, prije svega, promjena glee moernizacije

poslovanja.

Drugi stanar govori o neovisnosti i objektivnosti revizora, to je u uskoj vezi saprofesionalnom etikom. Revizor mora biti neovisan i objektivan, i ne smije ni u kom sluaju

ugroziti svoju neovisnost. Iako je to zaista teko, ali etikato strogo zabranjuje. Revizor de za

svoj posao od komitenta dobiti naknadu, i to smije biti jedina korist koju on ostvaruje od te

revizije. Ako se njegova neovisnost ugrozi na bilo koji nain, on treba oustati o revizije

Tredi stanar zahtjeva postupanje sa unom strunom panjom, to znai a revizor

obavlja reviziju profesionalno, kako bi to radili i drugi revizori.

1W. J. Messier; op. cit. str. 26.

2B. Tuek, L. ager, . Rika; op. cit., str. 119.


5/21

5

2.1.2 Standardi provedbeStanari provebe onose se na stvarnu provebu revizije.3 Ima ih takoer tri, kao i

optih, a to su:

Rad mora biti ogovarajude planiran, te ako postoje pomodnici, oni moraju bitiprimjereno nadzirani

Potrebno je primjereno prouiti i procijeniti postojedu internu kontrolu kao temelj zautvrivanje pouzanosti rezultata provjera obivenih primjenom ogranienih

revizijskih postupaka

Dovoljno ogovarajudeg okaznog materijala potrebno je prikupiti inspekcijom,promatranjem, upitnicima i potvrivanjem kako bi se stvorila razumna osnova za

miljenje o ispitivanim financijskim izvjetajima4

Planiranje je potrebno kako bi se lake otkrile pogreke, ali i zbog zavretka revizije uoreenom roku. Glavni revizor je ogovoran za postupak revizije, i ako angaira pomodnike,

mora nadzirati njihov rad. Ako kod klijenta postoji sistem interne kontrole, to de olakati

provedbu revizije. Naravno, to isto zavisi koliko de se revizor smjeti osloniti na internu

kontrolu, ali ona svakako smanjuje obim revizije. Tredi stanar provebe revizije se onosi

na nain prikupljanja okaza. Dosta puta je naglaeno a se miljenje ne smije onijeti bez

aekvatnih okaza koje revizor prikuplja na razne naine.

2.1.3 Standardi izvjetavanjaStanari izvjetavanja se onose na pisanje revizorovog miljenja. Ovih stanara, za razlikuo prethona va, ima ukupno etiri, a to su:

U izvjetaju mora biti istaknuto jesu li objavljeni financijski izvjetaji u sklau saopdeprihvadenim raunovostvenim naelima

U izvjetaju mora biti istaknuto jesu li se naveena naela osljeno primjenjivala utekudem razoblju i to u onosu na prethono razoblje

Informacije objavljene u financijskim izvjetajima smatraju se razumnoogovarajudim, osim ako rugaije nije istaknuto u izvjetaju

Izvjetaj mora saravati izraeno miljenje o financijskim izvjetajima razmatranimkao cjelina ili utemeljene tvrnje o injenicama zbog kojih miljenje nije bilo mogude

izraziti. Ako miljenje nije mogude izraziti, potrebno je navesti razloge. U svim

sluajevima gje je naveeno ime revizora u svezi sa financijskim izvjetajima,

izvjetaj mora saravati jasne naznake o karakteru revizorovog ispitivanja, te ako

postoji, stupanja ogovornosti koju preuzima revizor.5

3

W. J. Messier; op. cit. str. 26.4B. Tuek, L. ager, . Rika; op. cit., str. 119.



6/21

6

2.2 Meunarodni revizorski standardiMeunaroni standardi revizije (ISA) se primjenjuju pri reviziji finansijskih informacija iz

prethodnih perioda. Meunaroni standardi revizije sare osnovne principe i sutinske

postupkekao i relevantne smjernice u obliku objanjenja i drugog materijala,toukljuuje i

dodatke. Osnovne principe i sutinske postupke treba tumaiti i primjenjivati u kontekstu

objanjenja i drugog materijala koji sari smjernice za primjenu. Stoga je za razumjevanje i

primjenu osnovnih principa i sutinskih postupaka neophodno razmatrati cjelokupan tekst

Standarda. Priroda Standarda od profesionalnih raunovoa zahtjeva profesionalno

prosuivanje prilikom njihove primjene. U izuzetnim okolnostima profesionalni raunovoa

moe da procjeni da je neophodno odstupiti od osnovnih principa ili sutinskih postupaka

standarda kako bi se to efikasnije postigao cilj angaovanja. Kada do takve situacije oe,

profesionalni raunovoa treba da bude spreman da opravda takvo odstupanje. Svako

ogranienje primjenjivosti oreenog Meunaronog stanara jasno je naglaeno u

samom standardu. Saoptenja o meunaronoj praksi revizije (IARS) se objavljuju radi

pruanja smjernica o interpretaciji i praktinoj pomodi profesionalnim raunovoama u

primjeni ISA, kao i u cilju unapreenja obre prakse. Jeini naleni tekst nacrta za izlaganje,

Meunaronog stanara, Saoptenja o praksi ili bilo kog drugog dokumenta je onaj koji je

objavio IAASV na engleskom jeziku.6

Na slici 17 su prikazani Meunaroni revizorski stanari koji su oznaeni po grupama, o

100 o 999. Neki o ovih stanara su objanjeni u osaanjim izlaganjima, npr. stanar

6IFAC, Meunaroni stanari revizije


7/21

7

520 analitiki postupci ili stanar 200 cilj i temeljna naela revizije financijskih izvjetaja. U

nastavku slijei objanjenje nekih najzanimljivijih revizorskih stanara. Sa ovom selekcijom

se ne favoriziraju neki stanari, njihova teina i vanost je apsolutno jenaka, ali imajudi u

viu potrebe ovog raa analizirat demo samo neke. Oabir nije izvren ni po kakvom kljuu,

nego isto po elji autora.

2.2.1 MRevS 200 - cilj i temeljna naela provedbe revizije financijskihizvjetaja

Cilj revizije financijskih izvjetaja je a omogudi revizoru a izrazi miljenje a li su financijski

izvjetaji, po svim bitnim pitanjima, sastavljeni sa primjenjivim okvirom financijskog

izvjetavanja.7Iako je revizor ogovoran za formiranje i izraavanje miljenja o finansijskim

izvjetajima, za sastavljanje i prezentaciju finansijskih izvjetaja u sklau sa primijenjenim

okvirom finansijskog izvjetavanja je ogovorno rukovostvo pravnog lica, uz nazor lica

zauenih za upravljanje. Revizija finansijskih izvjetaja ne oslobaa rukovodstvo ili lica

zauena za upravljanje njihovih ogovornosti. Dakle, ogovornost za financijske izvjetaje

snosi menament klijenta, a revizor je ogovoran za svoje izvjede. Temeljna revizorska

naela su neovisnost, estitost, objektivnost, profesionalna nalenost i una panja,

povjerljivost, profesionalno ponaanje i tehniki stanari. Ko ovog stanara treba

napomenuti a on istie a revizor ne aje apsolutno miljenje o financijskim izvjetajima

nego razumno uvjerenje zbog kontrolnog, inherentnog i rizika neotkrivanja. Takoer ovaj

stanar trai o revizora a planira reviziju tako a revizorski rizik svee na najmanju

mogudu mjeru.

2.2.2 DokumentacijaSvrha MRevS 230 Revizijska okumentacija je a ustanovi stanare i prui smjernice u vezi

revizijske okumentacije. Revizijska okumentacija prestavlja evienciju izvrenih

revizijskih postupaka, prikupljenih revizijskih okaza i zakljuaka o kojih je oao praktiar.

Ponekad se za revizorovu dokumentaciju koristi i termin radni papiri. Revizor treba

blagovremeno da pripremi revizijsku dokumentaciju koja sari:

ovoljnu i ogovarajudu evienciju osnove za izvjetaj revizora

dokaz da je revizija izvrena u sklau sa IAS i primjenljivim zakonskim i regulatornimzahtjevima.

Revizijska okumentacija moe biti sainjena na papirnom, elektronskom ili rugom meiju.

Ona ukljuuje na primjer program revizije, analize, sumarne preglee u vezi znaajnih

pitanja, komunikaciju i izjave, liste zaataka i koresponenciju (ukljuujudi el ektronsku

potu) u vezi znaajnih pitanja. Dijelovi ili kopije eviencija pravnog lica, na primjer, znaajni i

specifini ugovori i sporazumi, mogu biti ukljueni kao io revizijske okumentacije ukoliko

se to smatra prikladnim. Revizijska dokumentacija, meutim, nije zamjena za

7MRevS 200Cilj i temeljna naela revizije financijskih izvjetaja


8/21

8

raunovostvene eviencije pravnog lica. Revizijska okumentacija za oreeno revizijsko

angaovanje se prikuplja u revizijski osije. Revizor uobiajeno iz revizijske okumentacije

iskljuuje nevaede nacrte ranih papira i finansijskih izvjetaja, zabiljeke koje oraavaju

nepotpuna ili preliminarna razmiljanja, prethone kopije okumenata koje su izmjenjene

uslje tipografskih ili rugih greaka i uplikate okumenata. Revizor treba a nakon atumaizavanja izvjetaja blagovremeno saini konani revizijski osije. Uobiajeni vremenski

perio koji se smatra priklanim za sainjavanje konanog revizijskog osijea je 60 ana o

atuma izvjetaja revizora. Nakon sainjavanja konanog revizijskog osijea, revizor ne treba a

brie ili odstranjuje revizijsku dokumentaciju prije zavretka perioa u kome se osije uva.8

2.2.3 MRevS 240 Odgovornost revizora za otkrivanje kriminalnih radnjiSvrha MRevS 240 Ogovornost revizora za razmatranje kriminalnih ranji i greaka u reviziji

finansijskih izvjetaja je a ustanovi stanare i prui smjernice o ogovornosti revizora za

razmatranje kriminalnih ranji u reviziji finansijskih izvjetaja i prui etaljnija objanjenja o

primjeni standarda.

Pri planiranju i sprovoenju revizije, u cilju smanjenja revizijskog rizika na prihvatljivo nizak nivo,

revizor treba da uzme u obzir rizik materijalno pogrenih iskaza u finansijskim izvjetajima uslje

kriminalni ranji. Pogrean iskaz u finansijskim izvjetajima moe a nastane zbog kriminalne

radnje i greke. Razlika izmeu kriminalne ranje i greke je u tome a li je aktivnost koja je

rezultirala pogrenim iskazivanjem namjerna ili nenamjerna. Izraz "greka" onosi se na

nenamjerni pogreni iskaz u finansijskim izvjetajima, ukljuujudi propust a se unese neki

iznos ili a se objeloani oreena injenica, kao to su:

greka u procesu prikupljanja i obrae poataka na osnovu kojih se sastavljajufinansijski izvjetaji

netana raunovostvena procjena koja proizilazi iz previa ili pogrenog tumaenjainjenica

greka u primjeni raunovostvenih principa koji se onose na omjeravanje,priznavanje, klasifikaciju, prezentaciju ili objelodanjivanje

Izraz "kriminalna ranja" onosi se na namjeran in koji izvri jeno ili vie lica, koja su na

rukovoedim poloajima, ogovorna za upravljanje, zaposlena ili treda lica, ukljuujudi i

obmanjivanje, u cilju sticanja nepravedne ili protivzakonite koristi. Iako kriminalna radnja

prestavlja irok pravni koncept, u kontekstu ovog MRevS, za revizora su znaajna je la sa

obiljejem kriminalne ranje koja prouzrokuju materijalno znaajan pogrean iskaz u

finansijskim izvjetajima. Revizori ne prosuuju sa pravnog stanovita a li je kriminalna

ranja stvarno nastala. Kriminalna ranja u koju je ukljuen jean ili vie lanova

rukovostva ili onih koji su zaueni za upravljanje prestavlja "kriminalnu ranju

rukovostva" a kriminalna ranja u koju su ukljueni samo zaposleni u pravnom licu

8MRevS 230 - Dokumentacija


9/21

9

prestavlja "kriminalnu ranju zaposlenih". U oba sluaja moe postojati ogovor u okviru

pravnog lica ili sa tredim licima van pravnog lica. Pogreno izvjetavanje u kriminalne svrhe

ukljuuje namjeran pogrean iskaz ili izostavljanje oreenih poataka ili objeloanjivanja u

finansijskim izvjetajima s ciljem a se prevare korisnici finansijskih izvjetaja. Pogreno

izvjetavanje u kriminalne svrhe obino ukljuuje:

prijevare kao to su manipulacije, falsifikovanje ili prepravka raunovostveneeviencije, onosno potkrepljujudih okumenata na osnovu kojih se sastavljaju

finansijski izvjetaji

pogreno prikazivanje, ili namjerno izostavljanje iz finansijskih izvjetaja ogaaja,poslovnih promjena ili rugih znaajnih informacija

namjernu pogrenu primjenu raunovostvenih naela koja se onose naodmjeravanje, priznavanje, klasifikaciju, prezentaciju ili objelodanjivanje

Izvjetavanje u kriminalne svrhe esto ukljuuje zaobilaenje kontrola o strane rukovostva,

pri emu kontrole mogu izgleati efikasne. Kriminalna ranja, izvrena putem zaobilaenja

kontrola od strane rukovodstva, moe biti:

evientiranje fiktivnih transakcija, naroito pri kraju goine raunovostvenogperioda, u cilju manipulisanja poslovnim rezultatom ili druge svrhe

neogovarajude izmjene pretpostavki i prosuivanja koritenih pri procjeniraunovostvenih pozicija

izostavljanje, olaganje priznavanja ili priznavanje u pogrenom periou ogaaja itransakcija koje su se esile tokom izvjetajnog perioa

prikrivanje ili neobjeloanjivanje injenica koje mogu uticati na iznose evientiranja ufinansijskim izvjetajima

uede u kompleksnim transakcijama koje rezultiraju iskrivljenom prezentacijomfinansijske pozicije ili uspjenosti pravnog lica

prepravljanje eviencija ili uslova u vezi znaajnih ili neuobiajenih transakcijaPogreno izvjetavanje u kriminalne svrhe moe biti posljeica elje rukovostva a

manipulie zaraama na takav nain a obmane korisnike finansijskih izvjetaja utiudi na

njihovo razumijevanje uspjenosti i profitabilnosti pravnog lica. Ranja ukljuuje motivacijua se uini krivino jelo imogudnost a se to uini. Ovakve manipulacije u poetku mogu

biti manje aktivnosti ili neogovarajude korekcije pretpostavki i promjene prosuivanja koje

vri rukovostvo. Uslje pritisaka ili posticaja, mogu ovesti o povedanja obima ovakvih

manipulacija i rezultirati pogrenim izvjetavanjem u kriminalne svrhe. Ovakve situacije

mogu nastati, kaa uslje pritisaka a se ispune trina oekivanja ili elje a se maksimizira

naknaa iji iznos zavisi o uspjenosti, rukovostvo namjerno vri materijalno pogrena

iskazivanja u finansijskim izvjetajima to prestavlja financijsko izvjetavanje u kriminalne

svrhe. U rugim pravnim licima, rukovostvo moe imati motiv a materijalno znaajno

umanji zarae kako bi minimizirao poresku obavezu ili a ih uveda kako bi, na primjer, dobio


10/21

10

kredit od banke. Primarna odgovornost za sprijeavanje i otkrivanje kriminalnih ranji i

greaka je na licima zauenim za upravljanje i na rukovostvu pravnog lica. Ogovornosti

zauenih za upravljanje i rukovostva mogu biti razliite u razliitim pravnim licima i u

razliitim zemljama. U nekim pravnim licima, struktura upravljanja moe biti manje formalna,

jer je mogude a su lica zauena za upravljanje istovremeno i rukovoioci u pravnom licu.Revizor orava stav profesionalnog skepticizma tokom revizije, prihvatajudi a mogu postojati

materijalno pogreni iskazi nastali usljed kriminalne radnje, bez obzira na svoje prethodno iskustvo

u vezi potenja i integriteta rukovostva i lica zauenih za upravljanje. Revizor treba da sprovede

ispitivanja rukovodstva, interne revizije i drugih u okviru pravnog lica, kako bi odredio da li imaju

saznanja o postojedoj, potencijalnoj ili prijavljenoj kriminalnoj ranji koja utie na pravno lice.9

2.2.4 MRevS 320 Znaajnost u revizijiCilj MRevS 320 Materijalnost u reviziji je a uspostavi stanare i prui smjernice o

konceptu materijalnosti i njegovoj vezi sa revizijskim rizikom. Materijalnost je definisana od

strane Komiteta za meunarone raunovostvene stanare u Okviru za sastavljanje i

prezentaciju finansijskih izvjetaja, slijeedim rijeima: Informacija je materijalno znaajna

ako bi njeno izostavljanje ili pogreno prikazivanje moglo uticati na ekonomske oluke koje

bi korisnici onijeli na bazi finansijskih izvjetaja. Materijalnost zavisi o veliine stavke ili

greke prosuene u specifinim okolnostima njenog izostavljanja ili pogrenog prikazivanja.

Otua materijalnost prije obezbjeuje prag ili taku razgranienja nego kvalitativnu

karakteristiku koju informacija mora imati da bi bila od koristi.

Prilikom izrade plana revizije, revizor postavlja prihvatljiv nivo materijalnosti, kako bi otkrio

kvantitativna, materijalno pogrena prikazivanja. Meutim, treba a buu razmotreni i iznos

(kvantitet) i priroda (kvalitet) pogrenog prikazivanja. Primjeri pogrenog kvalitativnog

prikazivanja mogli bi a buu neaekvatan ili nepravilan opis raunovostvene politike na

osnovu koga bi korisnik finansijskih izvjetaja vjerovatno bio zbunjen, propust da se

objeloani neusaglaenost sa zakonom i drugim propisima, kada je vjerovatno da bi

naknano usaglaavanje sa propisanim ogranienjima znaajno pogoralo poslovnu

sposobnost. Ukoliko je revizor ientifikovao materijalno znaajan pogrean iskaz koji je rezultat

greke, treba a pravovremeno o tom pogrenom iskazu obavjesti ogovarajudi nivo

rukovodstva, i da razmotri neophodnost izvjetavanja lica ovlatenih za upravljanje, u sklau sa

MRevS 260 - Saoptavanje revizijskih nalaza licima ovlatenim za upravljanje.10 Ako stvari

pojednostavimo, te pretpostavimo a je priho preuzeda milion KM, a esila se pogreka u

evienciji prihoa o 1 000 KM. Moemo redi a ova informacija o 1 000 nije materijalno

znaajna u onosu na priho, meutim ka bi priho klijenta bio 10 000 KM, ona pogreka

od 1 000 KM je znaajna i moe utjecatina financijske izvjetaje i ovesti u zabluu.

9MRevS 240 Odgovornost revizora za otkrivanje kriminalnih radnji

10MRevS 320Znaajnost u reviziji


11/21

11

2.2.5 MRevS 500 Revizijski dokazCilj ovog Meunaronog stanara revizije 500 Revizijski okaz je a uspostavi stanare i

prui smjernice o tome ta je revizijski okaz, obimu i kvalitetu revizijskog dokaza koji treba

pribaviti prilikom revizije finansijskih izvjetaja, kao i postupcima pribavljanja revizijskog

okaza. Revizijski okaz prestavlja sve informacije koje je revizor koristio pri izvoenjuzakljuaka na kojima zasniva miljenje, i obuhvata informacije sarane u raunovostvenim

eviencijama koje prestavljaju pologu za sastavljanje finansijskih izvjetaja, kao i ruge

informacije. O revizora se ne oekuje a razmatra sve informacije koje postoje. Revizijski

dokazi, koji su po prirodi kumulativni, obuhvataju dokaze pribavljene putem revizijskih

postupaka sprovedenih tokom revizije i mogu obuhvatati i dokaze pribavljene iz drugih

izvora kao to su revizije prethonih perioa ili proceura kontrole kvaliteta koje firma

primjenjuje prilikom prihvatanja novih klijenata ili nastavka angaovanja ko postojedih

klijenata.

Pouzdanost dokaza zavisi od njihovog izvora i njihove prirode, kao i od okolnosti u kojima

su obavljeni. Moe se izvriti uoptavanje u vezi sa pouzanodu razliitih vrsta okaza.

Ipak, takva uoptavanja su premet znaajnih izuzetaka. ak i kaa okazi potiu iz

eksternih izvora, mogu postojati oreene okolnosti koje utiu na pouzanost obijenih

informacija. Na primjer, dokazi dobijeni od nezavisnog eksternog izvora mogu biti

nepouzdani ukoliko izvor ne posjeduje dovoljno znanje. Uz prihvatanje da postoje izuzeci,

oreena uoptavanja u vezi sa pouzanodu okaza mogu biti korisna:

dokazi su pouzdaniji kada su dobijeni iz nezavisnih eksternih izvora interno generisani dokazi su pouzdaniji ukoliko su relevantne interne kontrole

efektivne

dokazi koje je direktno prikupio revizor pouzdaniji su od dokaza dobijenih posredno iliuz posredovanje

dokazi su pouzdaniji ukoliko su u obliku dokumenata, bilo na papiru, elektronski ili narugom meiju (na primjer, zapisnik sainjen tokom sastanka je pouzaniji o

naknane usmene izjave o iskusiji i zakljucima)

dokazi u formi originalnih dokumenata su pouzdaniji od dokaza u formi fotokopija ifaksimila.11

Postupci prikupljanja revizorski dokaza su inspekcija ili pregledavanje, promatranje,

propitkivanje i izraunavanje.12

2.2.6 MRevS 550 Povezane strankeCilj Meunaronog stanara revizije 550 Povezane strankeje a uspostavi stanare i pruismjernice o revizorovoj ogovornosti i postupcima revizije koji se tiu povezanih subjekata i

11MRevS 500 Revizijski dokaz



12/21

12

poslovnih ogaaja s tim subjektima, bez obzira na to a li je Meunaroni raunovostveni

standard 24 - Objavljivanje povezanih strana, ili slian zahtjev, sastavni io primjenjljivog

okvira finansijskog izvjetavanja.

Revizor treba a obavi postupke revizije koji su osmiljeni tako a se njima pribavi

zaovoljavajudi revizijski okaz u vezi sa ientifikacijom i objavljivanjem povezanih stranaka od

strane rukovodstva i efektima transakcija sa povezanim strankama koji su od materijalnog znaaja

za finansijske izvjetaje. Meutim, ne moe se oekivati o revizije da identifikuje sve

poslovne ogaaje s povezanih subjektima. Kada ima indicija da postoje povezane stranke,

revizor treba da primjeni moifikovane, proirene ili oatne revizijske postupke koji de biti

primjereni datim okolnostima. Rukovodstvo je odgovorno za identifikovanje i objavljivanje

povezanih stranaka i poslovnih ogaaja s tim subjektima. Ova ogovornost zahtjeva o

rukovostva a primjenjuje ogovarajude interne kontrole rai obezbjeenja ogovarajudeg

identifikovanja transakcija sa povezanim subjektima u informacionom sistemu i njihovog

objavljivanja u finansijskim izvjetajima. Prilikom ispitivanja identifikovanih transakcija sa

povezanim strankama, revizor treba a pribavi zaovoljavajudi revizijski okaz da su ove

transakcije ispravno evidentirane i objavljenje. Ako revizor nije u mogudnosti a pribavi

zaovoljavajudi revizijski dokaz u vezi s povezanim strankama i transakcijama sa tim strankama, ili

ako zakljui a po tom osnovu objavljivanje u finansijskim izvjetajima nije aekvatno, treba a

na ogovarajudi nain moifikuje svoj izvjetaj.

2.2.7 MRevS 620 Koritenje rada strunjakaCilj Meunaronog stanara revizije 620 Koritenje rezultata raa strunjaka je dauspostavi stanare i prui smjernice o koritenju raa strunjaka u svojstvu revizijskog

okaza. Strunjak oznaava lice ili preuzede koje posjeuje posebne vjetine, znanja i

iskustva u oreenoj oblastiosim raunovostva i revizije.

Revizorovo obrazovanje i iskustvo mu omogudava a bue upoznat sa pitanjima koja se tiu

poslovanja uopte, ali o revizora ne treba oekivati a posjeuje struna znanja lica koja su

obuavana ili posjeuju kvalifikacije za angaovanje u praksi u rugim profesijama ili

zanimanjima, kao to su aktuari ili inenjeri. Kaa planira a koristi rezultate raa strunjaka,

revizor treba da ocjeni profesionalnu kompetentnost i objektivnost strunjaka. Kaa se izaje nemoifikovani izvjetaj revizora, ne vri se poziv na rezultate raa strunjaka. Takav poziv bi

mogao a bue pogreno protumaen kao rezerva u miljenju revizora ili pojela

odgovornosti sa strunjakom, to nije namjera.13 Jedini odgovoran za reviziju je revizor.

13MRevS 620Koritenje raa strunjaka


13/21

13

3. INTERNA KONTROLA U BANKAMA

Po Zakonu o bankama u FBiH, banke su une uspostaviti sistem interne kontrole u cilju

obezbjeenja zakonitosti poslovanja. Interna kontrola pomae a se sprijee nelegalneranje u poslovanju banke, i tako se zatite ioniari, klijenti ali i rava. Agencija za

bankarstvo FBiH je donijela Odluku ominimalnim standardima interne kontrole u bankama

(Sl. novine FBiH 3/03), iji preiden tekst slijedi u nastavku.

Ovom olukom se blie propisuje obavezni minimum stanara sistema interne kontrole

koji je banka una a obezbijei, kontinuirano provoi i orava. Nazorni obor je

odgovoran da, na osnovu prijedloga uprave banke donese odluku o uspostavi, oravanju i

unapreenju efikasnog sistema interne kontrole u banci i osigura a uprava banke obezbijei

uslove za njegovo provoenje onosno a uprava banke i rugi zaposleni u banci

uspostavljaju i provode detaljne procedure i postupke vezane za sveobuhvatni sistem

pradenja i provjera izvravanja poslovnih aktivnosti i operacija na svim poslovnim

(funkcionalnim i operativnim) nivoima i porujima poslovanja banke. Istovremeno nazorni

obor je uan a, na prijelog uprave banke, utvri ciljeve te donese i kontinuirano prati

provoenje politika vezanih za sistem interne kontrole banke koje, izmeu ostalog, treba da

osiguraju i to a se ovlatenja za onoenje poslovnih oluka, zavisno o njihove priroe,

prenose na ogovarajude rukovone nivoe banke i a se ta ovlatenja u potpunosti provoe

onosno izvravaju kroz cijelu organizacionu shemu banke.

U cilju osiguranja minimalnih zahtjeva sistema interne kontrole banke u skladu sa ovom

olukom, nazorni obor je uan a:

donese i osigura uspostavu efikasne organizacione strukture banke donese poslovni plan banke, u pisanom obliku, sa jasnim ciljevima i poslovnim

politikama banke koje obuhvadaju i efinisanje (utvrivanje) prihvatljivih i

neprihvatljivih rizika sa odgovornostima uprave banke za osiguranje uslova za

ientifikaciju, pradenje i kontrolu tih rizika

osigura a poslovni plan banke sari strateki i operativne planove osigura a poslovni plan banke jasno i precizno efinie linije nalenosti i

odgovornosti kao i sistem odnosno linije izvjetavanja

osigura a vii rukovoni nivoi banke provoe stalno pradenje i kontrolu izvravanjafunkcija niih rukovonih nivoa banke

osigura a banka uspostavi ogovarajude raunovostvene proceure osigura a banka uspostavi ogovarajude proceure za zatitu aktive osigura da je sistem interne kontrole banke pod stalnim nadzorom interne i

povremenim nadzorom eksterne revizije; i

onese plan za stalni nazor i perioinu kontrolu funkcionisanja sistema internekontrole od strane odbora za reviziju kao i program za njegov razvoj i unapreenje.


14/21

14

Sistem interne kontrole prvenstveno obuhvata raunovostveno i finansijsko poslovanje

banke, ukljuujudi posebnu kontrolu finansijskog plana i planiranja, stanarnih i

nestanarnih trokova, statistikih analiza i njihovu objavu, perioinih operativnih i

poslovnih izvjetaja te programa obuke za poboljanje izvrnih funkcija svih slubenika banke

i ima usku vezu sa internom revizijom koja vri nazor na funkcionisanjem sistema internekontrole banke i odboru za reviziju i upravi prua pravovremenu informaciju o njegovoj

adekvatnosti i efikasnosti.

Sistem interne kontrole banke obavezno sari aministrativnu i raunovostvenu kontrolu.

Aministrativna kontrola obuhvata uspostavu, pradenje, razvoj i kontrolu organizacione

strukture odnosno sheme banke i kontrolu procedura i evidencija vezanih za procese

onoenja oluka o oobravanju poslovnih transakcija banke o strane razliitih nivoa

rukovostva. Aministrativna kontrola prestavlja polaznu taku u uspostavljanju

raunovostvene kontrole.

Raunovostvena kontrola obuhvada plan proceura, proceure i eviencije vezane za

zatitu aktive i pouzanost finansijskih eviencija banke i mora osigurati a:

se poslovne transakcije banke izvravaju u sklau s opdim ili posebnim odlukamaonosno oobrenjima nalenog rukovostva banke

se poslovne transakcije banke knjigovostveno evientiraju bez olaganja i tano se poslovne transakcije banke knjigovodstveno evidentiraju u skladu sa zakonom i na

nain a je moguda izraa finansijskih izvjetaja u sklau sa usvojenim

raunovostvenim principima, meunaronim raunovostvenim stanarima iostalim kriterijima koji se primjenjuju na finansijsko izvjetavanje

se poslovne transakcije banke knjigovostveno evientiraju na nain a jeodgovornost za aktivu banke prepoznatljiva i transparentna

je pristup aktivi banke ozvoljen samo u sklau sa oobrenjem nalenogrukovodstva

se knjigovostvene eviencije aktive provjeravaju i uporeuju sa stvarnim stanjemaktive u oreenim, najmanjepropisanim, vremenskim intervalima i a se, u sluaju

bilo kakvih razlika, preuzimaju ogovarajude mjere i aktivnosti.

Sistem interne kontrole mora osigurati a ni jeno lice zaposleno u banci ne moe biti u

poziciji a uini znaajne greke ili poini prekraje utvrene zakonom, rugim propisima i

internim aktima banke, a koji se u kratkom roku ne mogu otkriti. Sistem interne kontrole

banke mora a osigura slijeede osnovne proceure:

za uspostavu i oravanje efikasne organizacione strukture banke za uspostavu i oravanje ogovarajudeg raunovostva banke za efikasnu zatitu aktive banke za omogudavanje uspostave i provoenja efikasnog programa interne i eksterne

revizije banke


15/21

15

za efikasnu zatitu banke o zloupotreba u kriminalne svrhe (pranje novca, pljake,terorizam i drugo).

Plan organizacione strukture banke, donesen od strane nadzornog odbora, mora uspostaviti

jasne nivoe i linije nalenosti kao i ogovornosti sa jasnimrazgranienjima izmeu funkcija

upravljanja, nazora i rukovoenja u banci.Po pitanju organizacione strukture banke sistem

interne kontrole, kaominimum, treba osigurati dasu

ovlatenja i ogranienja slubenika banke jasno i precizno utvrena u aktu ounutranjoj organizaciji i sistematizaciji poslova banke onesenom o strane

nadzornog odbora. Kao minimum kontrolnog aspekta ovog pitanja treba osigurati

izvjetavanje obora za reviziju o slijeedimpitanjima: likvidnosti banke, adekvatnosti

kapitala banke, kvalitetu i klasifikaciji aktive banke, ospjelim nenapladenim

kreditima, svim novim plasmanima i novim vanbilansnim stavkama, novim velikim

izlaganjima kreitnom riziku pojeinano, novim kreitnim izlaganjima prema licima

povezanim sa bankom, transakcijama sa vrijednosnim papirima, transakcijama u

platnom prometu, bilansu stanja banke, prihodima i rashodima odnosno bilansu

uspjeha banke, realizaciji finansijskog plana banke, izvjetaju interne i eksterne

revizije banke te poziciji banke u onosu na strateki plan banke.

se u banci provoi karovska politika na nain a se ranici zapoljavaju na ranamjesta koja ogovaraju njihovim strunim kvalifikacijama, sposobnostima i

ogovarajudem ranom iskustvu

se provoi sveobuhvatna, kontinuirana i uspjena obuka ranika banke se provodi kontinuirana kontrola i ocjena kvaliteta poslova izvrenih o strane svakog

zaposlenog radnika banke

je u banci obezbijeeno razvajanje obavljanja nespojivih poslova tako a jeno licene moe istovremeno imati unosti vezane za zatitu aktive i unosti vezane za

njeno knjigovodstveno evidentiranje onosno ne moe istovremeno obavljati

oreene poslovne aktivnosti i imati ovlatenje za kontrolu tih istih aktivnosti, a

naroito u slijeedim sluajevima: kreitni slubenik ne smije a vri isplatu srestava

kreita, kreitni slubenik ne smije a obavlja i poslove vezane sa funkcijom

knjigovostva kreita, lica ovlatena za potpisivanje naloga i ekova po raunima kokoresponentnih banaka ne mogu obavljati i poslove usaglaavanja rauna ko tih

banaka, a poslove usaglaavanja poataka sa glavnom knjigom obavezno obavlja

samo lice koje nije vrilo prvobitna knjienja, a se u svim ostalim sluajevima potuje

princip razvajanja nespojivih unosti.

se, gje je to primjenljivo, u oreenim vremenskim intervalima provoi principplaniranih i nenajavljenih rotacija svakonevnih unosti zaposlenog osoblja u banci

to mora biti previeno i ukupnim programom obuke slubenika banke.

se osigura zaposlenom osoblju banke koritenje goinjeg omora u neprekinomtrajanju od najmanje dvije sedmice svake godine.


16/21

16

Da bi obezbijeio uslove za efikasno i kvalitetno upravljanje bankom nazorni obor je uan

a osigura a knjigovostveni sistem banke prua mogudnost za izrau svih potrebnih

reovnih i povremenih internih izvjetaja i informacija za njegove i potrebe ostalih korisnika.

Knjigovostvene eviencije banke moraju biti voene u sklau sa svim propisanim i

uspostavljenim raunovostvenim i bankarskim principima kao i meunaronimstanarima. Knjigovostvene eviencije i rauni banke moraju u svakom trenutku

oraavati njeno stvarno finansijsko stanje i precizne rezultate njenog poslovanja, a posebno

u pogledu:

operativnih ogovornosti koje moraju osigurati a raunovostveni sistemomogudava pripremu internih izvjetaja za potrebe kontrole. Eviencije moraju biti

nevno aurne i imati (analitike) pomodne kontrolne raune koji su usklaeni sa

stanjem u glavnoj knjizi

kontrolnih traka (elektronski zapisi, diskovi i drugo) koje moraju biti kreirane tako dasvaka pojeina stavka moe a se ispita i slijei (prati) kroz poslovne knjige banke

obaveznog prethonog numerisanja finansijskih instrumenata koje olakava proceseokazivanja, usaglaavanja i kontrole iskoritenih i neiskoritenih stavki

obaveznog raunovostvenog prirunika koji sari uputstva za obrau svakodnevnihtransakcija. Prirunik treba, kao minimum, a sari stanarne proceure za:

knjigovostveno evientiranje poslovnih operacija, nevno usaglaavanje stavki,

zbirova i glavne knjige, pripremu i kontrolu izvorne dokumentacije kontrolu kretanja

dokumentacije od korisnika do elektronske obrade (ukoliko ista postoji) i njen

povratak, promjene u glavnom elektronskom registru, i uvanje onosno arhiviranjeizvorne okumentacije za knjienje it.

Osnovni meto za zatitu specifinih stavki aktive banke mora da predstavlja posebno

ovlatenje za pristup takvoj aktivi. Banka je una a, u okviru svog sistema interne kontrole,

saini plan za zatitu fizike aktive koji, kao minimum, mora a ukljui: 1. kontrolu gotovog

novca na nain a blagajnici imajusamo pojeinaan pristup gotovinskim srestvima koja su

njima lino stavljena na raspolaganje za obavljanje poslovnih operacija. Zajeniko

raspolaganje gotovinskim srestvima nije oputeno, 2. u poslovima koji su vezani za

gotovinu u trezoru, utrive zaloge, ostave, neizate ekove i ruge vrijenosnice, rezervnebrave i kljueve epozita graana, rezervne kljueve blagajnikih kasa i slinim poslovima

uspostavu sistema zajenike zatite o va lica istovremeno u kojem su aktivnosti samo

jednog lica onemogudene putem viju razliitih brava ili kombinacija i raspolaganjem samo

sa jenim kljuem ili jenom kombinacijom, 3. u poslovima gje je neophona provjera i

potvra kao to su usaglaavanje glavne knjige i analitikih eviencija, transfer srestava,

izavanje garantnih pisama i slinim poslovima uspostavu sistema vostruke kontrole koji se

o zajenike kontrole razlikuje po tome to aktivnost jenog lica mora biti verifikovana o

strane rugog lica rai osiguranja a samo ovlateno lice obavlja oreenu transakciju, da je

transakcija na ogovarajudi nain evientirana i/ili a je usaglaavanje obavljeno naogovarajudi nain, 4. planove za izvanrene situacije i uvanje pomodnih registara i osjea


17/21

17

za sve kljune eviencije i poatke izvan prostorija banke, 5. sistem (nain) izvjetavanja o

neostacima koji treba a prestavlja proces za trenutno ponoenje izvjetaja i pokretanje

istrage o manjku gotovine i ostalim nedostacima ili nepravilnostima u trenutku kada se

otkriju. Ovaj sistem mora da osigura da se rezultati istrage preaju nalenom osoblju i

organima banke, a kaa je to potrebno i osiguravajudim kudama, kontrolnim institucijama irugim nalenim ravnim organima, 6. proceure za zapoljavanje osoblja koje, posebno

za specifina rana mjesta u banci, moraju a ukljue obavezu rukovostva banke za

prethonu provjeru pouzanosti, obrazovanja i preporuka o ranijim zaposlenjima buudih

ranika banke, 7. proceure za fiziko i elektronsko osiguranje.14

14Odluka o minimalnim standardima interne kontrole u bankama, (Sl. novine FBiH broj 3/03).


18/21

18

4. FINANSIJSKI IZVJETAJI BANAKA

Iako su banke po zakonu i olukama Feeralne bankarske agencije une a ostavljaju

razne izvjetaje, na raznim obrascima (npr. banka mora izvjetavati FBA o transakcijamavedim o 30 000 KM u cilju sprjeavanja finansiranja terorizma i pranja novca, listu ioniara,

izvjetaj o poziciji likvinosti banaka, izvjetaj o klasifikaciji aktive i mnogi rugi), mi demo se

u ovom poglavlju usreotoiti na pettemeljnih financijskih izvjetaja koji su obavezni po MRS

1. U set financijskih izvjetaja ubrajamo:

Bilans stanja Bilans uspjeha Izvjetaj o novanim tokovima

Izvjetaj o promjenama na kapitalu Raunovostvene politike i zabiljeke uz financijske izvjetaje.

Banke su une a sainjavaju financijske izvjetaje u pismenoj formi, na stanarnim

obrascima koje je propisalo ministarstvo finansija. Financijski izvjetaji se sainjavaju na

slubenim jezicima u FBiH u omadoj novanoj jeinici KM, sa zaokruenim brojevima.

Poznato nam je a se izvjetaji mogu praviti na svaki an, meutim uobiajeno je a se prave

polugoinji i goinji. Po Zakonu o raunovostvu i reviziji FBiH polugoinji se izvjetaji

moraju preati o 31.07 a goinji o posljenjeg ana februara mjeseca. Ako pravno lice

rai konsoliovani izvjetaj, mora ga preati najkasnije o kraja aprila tekude goine za

prethonu goinu. Po ovom Zakonu revizorski izvjetaj se mora preati najkasnije o kraja

tekude goine za prethonu goinu, meutim poto su banke regulisane Zakonom o

bankama, banka je po lanu 50 una ostaviti revizorski izvjetaj najkasnije 5 mjeseci od

zavretka poslovne goine. Ovo su neke o opdih napomena koje revizor mora poznavati a

bi bio u prilici a kvalitetno obavi reviziju. Ovaj set financijskih izvjetaja, kako to je

napomenuto prestavlja kostur u izvjetavanju banaka. Revizor mora poznavati Zakon o

bankama, i sve oluke FBA kako bi uopte znao koje sve izvjetaje banke ponose.

Danas u naoj privrei mnogi vlasnici preuzeda, koji su ujeno i menaeri, ljubomorno

uvaju svoje financijske izvjetaje, iako su onijavni. Ipak to nije sluaj sa bankama. One se

true a buu transparentne, te a sa setom financijskih izvjetaja , ukljuujudi i revizorov

izvjetaj, privuu nove epozite i stvore povjerenje ko klijenata. Meutim, za javnost se

pripremaju jedne informacije, ok ruge koje su io korespoencije izmeu banke i revizora

te banke i FBA, ostaju kao poslovna tajna. U nastavku demo se upoznati sa zakonskom

regulativom koja regulie poslovanje banaka. Ako se samo poglea zakonska regulativa,

moe se osjetiti kolika je kompleksnost u obavljanju bankarskih poslova, a pogotovo koliko to

zahtjeva strunosti i znanja sa strane revizora kako nebi pogrijeio i nanio tetu onima koji

su korisnici financijskih izvjetaja.


19/21

19

ZAKLJUAK


20/21

20

LITERATURA

1. A. Zelid Gered, N. arlija; Kratak pregled Basela 2.2.

B. eko; Uloga interne kontrole u procesu menament oluivanja magistarski rad,Panevropski Aperion univerzitet, Banja Luka, 2009.

3. B. Tuek, L. ager, . Rika; Revizija porka poslovnom upravljanju, Revicon, Sarajevo,2006.

4. B. Tuek; D. Filipovid; I. Pokrovac; Uloga revizorskog obora u povedanju efikasnostieksternih i internih mehanizama korporativnog upravljanja, Ekonomski fakultet u Zagrebu,

Zagreb, 2008.

5. B. Tuek; I. Filipovid; D. Filipovid; Istraivanje onosa eksterne revizije i nazornog obora uHrvatskoj, Ekonomski fakultet u Zagrebu, Zagreb, 2009.

6. B. Tuek; S. Sever; Uloga interne revizije u povedanju kvalitete poslovanja pouzeda urepublici hrvatskojempirijsko istraivanje, Ekonomski fakultet u Zagrebu, Zagreb, 2007.

7. D. Danid, I. Mio, D. Mahaek; Raunalom potpomognute tehnike revizije, Ekonomskifakultet Osijek, 2008.

8. E. Vilogorac, M. Baid; Osnove ekonomije, Ekonomski fakultet u Sarajevu, Sarajevo, 2008.9. Federalna bankarska agencija, Informacija o bankarskom sistemu FBiH, 31.12.2009. godine.10.G. Kneevid; Ekonomsko financijska analiza, Univerzitet Singidunum, Beograd, 2007.11.Goinji obraun banaka za 2009. godinu, Revicon.12. I. Filipovid; Raunovodstvo financijskih institucija,Sveuilite u Splitu, Split, 2008.13. I. Filipovid; Revizija, Sveuilite u Splitu, Split 2008.14.J. Sovid; Upravljaki nazor poslovanja preuzeda kontrola i revizija, Fakultet

kriminalistikih nauka, Sarajevo, 2000.

15.K. Dorid; Konzekvencije baselskog sporazuma o kapitalu (Basel II) na poslovanje pouzeda uHrvatskoj, Ekonomski fakultet u Zagrebu, Zagreb, 2010.

16.K. Dumiid; B. Cvetkovi; Dizajni uzoraka primjenjivi u revizijskim testovima, Ekonomskifakultet u Zagrebu, Zagreb, 2007.

17.M. Grubeid; Mikroekonomski i makroekonomski faktori uspjenosti banaka, PanevropskiAperion univerzitet, Banja Luka, 2008.

18.M. Jahid, H. apina, H. Jahid; Raunovostvo financijskih institucija, Sarajevo, 2008.19.M. Markid; Financijsko raunovostvo, Univerzitet u Travniku, Mostar, 2008.20.M. Spremid, Metode provedbe revizije informacijskih sustava, Ekonomski fakultet uZagrebu, Zagreb, 2007.21.Meunarono uruenje raunovoa; Meunarone smjernice revizorske prakse, (prijevod

sa engleskog Hrvatska revizorska komora)

22.Meunarono uruenje raunovoa; Meunaroni revizorski stanari, (prijevod saengleskog Hrvatska revizorska komora)

23.Meunarono uruenje raunovoa; Prirunik meunarone revizije, angamanizraavanja uvjerenja i etike, 2007. (prijevod sa engleskog Hrvatska revizorska komora)

24.MSFI 7 Financijski instrumenti, prezentacija.25.Odluka o minimalnim standardima interne i eksterne revizije u bankama (Sl. novine FBiH

broj 3/03).


21/21

26.Odluka o minimalnim standardima interne kontrole u bankama, (Sl. novine FBiH broj3/03).

27.Odluka o minimumu obima oblika i sadrzaja programa i izvjestaja o ekonomsko-financijskojreviziji banaka (Sl. novine FBiH broj 3/03).

28.P. M. Bogetid; Analiza bilansa; Univerzitet Crne Gore Ekonomskih fakultet, Podgorica, 2000.29.R. Raid, M. Ferizovid;Strateki menament, Grafiar, Banja Luka, 2005.30.R. Stutely; Uspjean poslovni plan.31.S. Sever; Stanje i perspektive financijskog izvjetavanja i revizije u kotirajudim pouzedima

u Hrvatskoj, Ekonomski fakultet u Zagrebu, Zagreb, 2009.

32.V. Belak; Menaersko raunovostvo, Zagreb, 1995.33.W. J. Messier; Revizija - prirunik za revizore i stuente, Faber & Zgombid Plus, Zagreb, 2000.34.Zakon o bankama (Slubene novine F BiH, br. 39/98,32/00, 48/01, 27/02, 41/02, 58/02,

13/03, 19/03 i 28/03).

35.Zakon o bankama(Slubeni glasnik Republike Srpske broj 44/03).36.Zakon o bankama(Slubeni list Crne Gore broj 10/08).37.Zakon o kreditnim institucijama Republike Hrvatske.38.Zakon o raunovostvu i reviziji BiH, (Slubeni glasnik BiH, broj 42/04)39.Zakon o raunovostvu i reviziji FBiH, Slubene novine FBiH 83/09.40.Zakonu o bankama Srbije, (Slubeni glasnik 107/2005).

INTERNET STRANICE

41.www.cbbh.ba Centralna banka BiH42.www.nbs.rs Narodna banka Srbije43.www.hnb.hr Narodna banka Hrvatske44.www.cb-mn.org Centralna banka Crne Gore45.www.fba.ba Agencija za bankarstvo FBiH46.www.abrs.ba Agencija za bankarstvo RS47.www.srr-fbih.org Savez raunovoa, revizora i financijskih jelatnika FBiH48.www.komisija-rrbih.info Komisija za raunovostvo i reviziju BiH49.www.fmf.gov.ba Federalno ministarstvo finansija50.www.revizija.gov.ba Ured za reviziju institucija BiH51.www.saifbih.ba Ured za reviziju institucija FBiH52.www.revizorska-komora.hr Hrvatska revizorska komora53.www.intosai.org Meunarona organizacija vrhovnih institucija za reviziju54.www.eurosai.org Evropska organizacija vrhovnih institucija za reviziju55.www.ifac.org International Federation of Accountants56.www.ifrs.org International Accounting Standards Board57.www.bis.org Basel Committee on Banking Supervision
http://www.cbbh.ba/http://www.cbbh.ba/http://www.cbbh.ba/http://www.nbs.rs/http://www.nbs.rs/http://www.nbs.rs/http://www.hnb.hr/http://www.hnb.hr/http://www.hnb.hr/http://www.cb-mn.org/http://www.cb-mn.org/http://www.cb-mn.org/http://www.fba.ba/http://www.fba.ba/http://www.fba.ba/http://www.abrs.ba/http://www.abrs.ba/http://www.abrs.ba/http://www.srr-fbih.org/http://www.srr-fbih.org/http://www.srr-fbih.org/http://www.komisija-rrbih.info/http://www.komisija-rrbih.info/http://www.komisija-rrbih.info/http://www.fmf.gov.ba/http://www.fmf.gov.ba/http://www.fmf.gov.ba/http://www.revizija.gov.ba/http://www.revizija.gov.ba/http://www.revizija.gov.ba/http://www.saifbih.ba/http://www.saifbih.ba/http://www.saifbih.ba/http://www.revizorska-komora.hr/http://www.revizorska-komora.hr/http://www.revizorska-komora.hr/http://www.intosai.org/http://www.intosai.org/http://www.intosai.org/http://www.eurosai.org/http://www.eurosai.org/http://www.eurosai.org/http://www.ifac.org/http://www.ifac.org/http://www.ifac.org/http://www.ifrs.org/http://www.ifrs.org/http://www.ifrs.org/http://www.bis.org/http://www.bis.org/http://www.bis.org/http://www.bis.org/http://www.ifrs.org/http://www.ifac.org/http://www.eurosai.org/http://www.intosai.org/http://www.revizorska-komora.hr/http://www.saifbih.ba/http://www.revizija.gov.ba/http://www.fmf.gov.ba/http://www.komisija-rrbih.info/http://www.srr-fbih.org/http://www.abrs.ba/http://www.fba.ba/http://www.cb-mn.org/http://www.hnb.hr/http://www.nbs.rs/http://www.cbbh.ba/

Documents

Re Vizor Ski Standardi Sa Osvrtom Na Internu Kontrolu u Bankama