RADNO PRAVO - 2. Kolokvij

UVOD U RADNO PRAVO

1.koncepcija plae-tri teorije plae

2.pravilnik o radu supstituira akte-samoupravne ope akte nap.pravilnik o oraganizaciji i sistematizaciji,pravilnik o nagraivanju,pravilnik o disciplinskoj i materijalnoj odgovornosti,pravilnik o radnim odnosima.

3kakvi mogu biti akti o prestanku radnog odnosa odnosno raskida ugovora o radu-konstitutivni i deklaratorni 4.sadraj radnog odnosa-prava ,obveze i odgovornosti

5.navedi sustave kod prijema u javnu slubu-sistem slube karijere i sistem poslZastita privatnosti zaposlenaika prema Zakonu o radu

Skraivanje radnog vremena

Odsustvo s rada

S ime se utvruje plaa u bih

Disciplinske sankcije u bih

sadrzaj radnog odnosa,

akti pravilnika o radu

, koncepcije place,

koncepcije primanja u javnu sluzbu

,akti prestanka radnog odnosa

6klasifikacija poslodavca .

7osnova za formiranje radnog kolektiva

8sadraj konkursa/natjeaja 9objasni

akt uvijet

10.to se podrazumjeva pod zatitom na radu .....

edovni otkaz, radna dozvola u brko distriktu, sui generis mirovina, kakav mora biti sporazum izmedju subjekata radnog odnosa, kada se ima pravo na regres, tko spada u posebne kategorije radnika, neki klinac o suspenziji neka vrsta suspenzije

1. Elementi ugovora o radu2. Volonterski rad3. Jednokratnoradnovrijeme4. Opravdani razlozi za redovan otkaz5. Zaposlenik koji nije pozvan na posao ima pravo na otpremninu u kojoj visini?

1.koliko najdue moe trajati prekovremeni rad2.tko se ubraja u posebne kategorije zaposlenika3.kada je doputen prekovremeni rad4.koji je cilj dnevnog odmora5.kada dolazi do obligatorne suspenzije6.razlozi za redovan otkaz7.to obuhvaa materijalna odgovornost8.navedi disciplinske sankcije u novom zakonodavstvu bih9.gdje se javlja poseban reim plaa10.razlika kompenzacijskog i motivatorskog aspekta plae11.navedi disciplinske mjere12.naini popunjavanja upranjenih radnih mjesta u dravnoj slubi13.definirajradnovrijeme14.klasina naela sustava radnog odnosa15.to se ureuje pravilnikom o radu16.temeljni elementi konkursa17.bitna razlika izmeu predhodne provjere sposobnosti i probnog rada18.vrste akata o prestanku radnog odnosa ovisno od osnova19.dva sustava slubenikog prava20.definiraj radnopravnu sposobnostINDIVIDUALNO RADNO PRAVO

RADNI ODNOS

1.OPI OSVRT NA RADNI ODNOS

Radni odnosi predstavljaju centralni predmet prouavanja radnog prava, te se pojavljuju kao osnovno pitanje, odnosno najvanija institucija radnog prava.

Posmatraju se sa dva aspekta: drutvenog (drutveni odnosi iz kojih nastaju) i pravnog (prava i obaveze koja nastaju, ostvaruju se i tite iz radnih odnosa).

S obzirom na ove aspekte, postoje 2 pojma radnih odnosa: drutveno-radni odnosi i radnopravni odnosi.

Drutveno-radni odnosi su odnosi koji postoje izmeu raznih faktora u procesu cjelokupnog drutvenog rada.

1.1. Nastanak i razvoj drutveno-radnih odnosa

Drutveno-radni odnosi prisutni su od nastanka drutva, jer se javljaju i u prvobitnoj zajednici u kojoj se vodi borba s prirodom za preivljavanje.

Za robovlasniki proces proizvonje karakteristino je da se rob pojavljuje kao osnovni proizvoa svih materijalnih vrijednosti u poljoprivredi, kao i u zanatstvu, u obliku rada nie vrste (operare illiberales) i rada vie vrste sa nekim strunim znanjem (operare libereles).

Kao dokaz u postojanju najamnog radnog odnosa reguliranog i rimskim pravom, uzima se institut najma. U rimskom pravu se pojavljivao kao: zakup stvari, najam djela, najam slube.

U feudalnom drutvenom ureenju nema istih najamno-radnih odnosa. Javljaju se dva tipa odnosa:odnos izmeu feudalca i kmeta

odnos zanatlije i trgovca i njohovih pomonika (kalfi) i uenika (egrta)

Karakteristika drutvenih odnosa na selu je ovisnost seljaka-kmeta o zemljoposjednikufeudalcu.

Razvojem gradova nastaju novi odnosi u zanatskoj, trgovakoj i ''slubenikoj'' djelatnosti, u kojima se uspostavlja poseban odnos izmeu zanatlije (majstora) i pomonika (kalfe) i zanatlije i uenika (egrta) podreenost i naukovanje.

U periodu izmeu VI i XVIII vijeka, u feudalnom drutvu, se stvaraju pretpostavke z stupanje na historijsku scenu kapitalistikog drutvenog ureenja. Sutinu prvobitne akumulacije ine tri procesa (istovremeno):nagli razvoj trgovine/trgovakog kapitala

postepen razvoj industrijalizacije

prestanak esnafskog sistema.

Poinje se razvijati proizvodnja u veim radionicama, s veim brojem radnika koji rade runim oruima za rad tzv. prosta kooperacija, koja prerasta u manufakturu, kao vii oblik kooperacije.

Krajem XVII vijeka u Engleskoj dolazi do industrijske revolucije (mainska proizvodnja), koja se prenosi na druge evropske zemlje, a zatim i u druge krajeve svijeta. Ovim procesom dolazi do zamjene feudalnog drutvenog ureenja novim kapitalistikim.

Esnafsko-statusni odnos zamljenjuje se novim najamnim odnosom.

Zbog velike potranje radne snage primjenjuju se razne pravne i ekonomske mjere pod nazivom ''krvavo zakonodavstvo'', kojima se pod najteim dizikim prijetnjama eksproprisani seljak prisiljava da se zaposli u proizvodnji.

1.2. Nastajanje radnog odnosa

Ne moe se precizno odrediti vrijeme nastajanja radnog odnosa, ali se ocjenjuje da se njegov poetni razvoj deava u razdoblju druge polovine XIX stoljea, a to je vrijeme intervencije drave u oblasti rada i kapitala.

Radni odnos je sloen odnos, iji je sadraj u sebi ujedinjuje pravni, ekonomski i socioloki sadraj.

U pravnom smislu, to je odnos koji se zasniva na pravnoj regulativi i pravnoj vezi meu subjektima, neovisno od donosioca odredbi i vrste subjekata.

U ekonomskom smislu, r.odnos odslikava poloaj subjekata prema vlasnitvu sredstava za proizvodnju, njihov poloaj u raspodjeli profita dobiti, riziku poslovanja.

Socioloki aspekti se odnose na odnose uesnika u procesu rada, koji se temelje na pravu na participaciju.

1.3. Radni odnosi u teoriji

Pravna priroda radnih odnosa u doktrini se vee za 3 teorijska shvatanja: ugovornu teoriju, teoriju institucije i njemaku teoriju radnog odnosa.

1.Ugovorna teorija polazi od civilnopravne koncepcije, prema kojoj je odnos izmeu radnika i poslodavca graanskopravni odnos, sa adekvatnim pravima i obavezama u kojima radnik prodaje radnu snagu, a poslodavac plaa naknadu za izvrene poslove.

2.Po teoriji institucije radni odnos predstavlja sjedinjenje onogo ko radi i svih drugih radnika u jednom preduzeu sa direktorom tog preduzea. Stupanjem u takvu instituciju subjekt postaje radnik i stie odreena prava koja imaju radnici u skladu sa propisima i ugovorom.

3.Njemaka teorija radnog odnosa (vrijeme razvoja faizma u Njemakoj, 1936. 1941.) nastoji da opravda nacional-socijalistika shvatanja, pa kao takva razvija tezu o drutvu i dravi, zasnovanoj na radnim zajednicama preduzea, u kojima radnici i vlasnici sredstava za proizvodnju imaju osnovnu dunost da rade za vie ciljeve Treeg rajha i faistike Njemake. To je zapravo bio moderan ropski odnos.

1.4. Karakteristike stanja i razvoja savremenih radnih odnosa

U savremenom razvoju radni odnosi su najvidljiviji drutveni odnosi, koji su promjenljivi i primjenljivi, a pored pravnih sadre i ekonomske i socioloke aspekte.

U obiljeja stanja i razvoja savremenih radnih odnosa uvttavaju se: stalni razvoj radnih odnosa i sve ira pravna ureenost, uslovljenost radnog odnosa od stanja u drutvu, konfliktna priroda radnog odnosa, uloga drave i profesionalnih organizacija, kolektivno ugovaranje, unificiranje uslova rada, uticaj razvoja mehanizacije i automatizacije na radne odnose, suodluivanje radnika i uestvovanje radnika u upravljanju preduzeima.

1.5. Pojam radnog odnosa

1.5.1. Osnovna pitanja u vezi sa pojmom radno odnosa

Da bi jedan drutveni odnos bio i pravni odnos treba da: bude normiran i zatien prinudom.

Pravni odnos je uvijek odnos izmeu najmanje dva pravna subjekta koji imaju jedan prema drugom pravnu obavezu i pravno ovlatenje s obzirom na neki pravni objekt.

Da bi nastao konkretan pravni odnos, potrebno je:

da bude ve utvren u objektivnom pravu, odnosno propisan apstraktno u nekim od izvora prava

da nastupe okolnosti pravne injenice predviene u hipotezi pravne norme

da postoji subjektivno pravo koje se izvodi iz objektivnog (ovlatenje)

Radni odnos je pravni odnos koji pripada grupi pravnih odnosa to nastaju u procesu rada, iz kojih slijede specifina prava i obaveze za uesnike i to na osnovu normi radnog prava.

1.5.2.Osvrt na teorijske postavje o bitnim

elementima u pojmu radnog odnosa

Pojam radnog odnosa i njegovi bitni elementi se u radnopravnoj teoriji razmatraju sa vie aspekata (irganizaciono.pravni, imovinsko-trabeni i lini funkcionalna veza poslodavca i radnika). Prisutna je i kombinacija ovih elemenata.

Izdvajaju se 4 osnovna shvatanja o pojmu radnog odnosa:

to je ugovorni, imovinski i obligacioni odnos

to je ugovorni, imovinski i obligacioni odnos sa radnim i neimovinskim elmentima, tj. lino-pravnim obiljejima (''vjernost'' i potinjenost poslodavcu, obaveza poslodavca da se stara o linosti radnika...)

r.odnos je u prvom redu ugovorni lino-pravni odnos, a u drugom redu imovinski, obligacioni

radni odnos i zaposlenje shvata se kao organizacioni odnos bez ugovorne osnove.

U najveem broju sluaja se pojmu radnog odnosa pristupa formalistiki, jer se polazi prioritetno od ugovora o radu. Ipak, ugovor o radu je samo jedan od osnova/oblika zasnivanja radnog odnosa, pa se radni odnos ne moe samo svesti na ugovor o radu. Radni odnos se moe i sadrajno odrediti svojim obiljejima ili bitnim elementima ugovora.

1.5.3.Pojam radnog odnosa u zakonodavstvu

U za