Upload
klodian-perhati
View
86
Download
12
Embed Size (px)
DESCRIPTION
Detyre Kursi
Citation preview
RADIO URAT
DETYRE KURSI
INFORMACIONE TE PERGJITSHME
Radio-urat jan ato suporte fizike q prdoren pr t lidhur dy pika A dhe B me pamje direkte nprmjet prhapjes s valve elektromagnetike n hapsir
Bllokskema elementare e nje radio-ureNj terminal i radio-urs sht i prbr nga nj seksion transmetues (Tx) dhe nga nj seksion marrs (Rx) qe operojn n frekuenca t ndryshmeN vija t prgjithshme nj aparat transmetues sht i prbr nga nj gjenerator i bartses dhe nga nj modulatorAparatit marrs i caktohen funksionet plotsuese t transmetuesit,dmth ,marresi dhe demodultori
APARATI TRANSMETUES
FUQIA
QENDRUESHMERIA
CILESIA
GJENERATORI I BARTESES
MODULATORI
CILESIA
PERZGJEDHSHMERIA
NDJESHMERIA
DEMODULATORI
MARRESI
Informacion
Informacion
Aparati marres
Bllokskema e nje aparati marres dhe nje aparati transmetues -Aparti marres-Aparati transmetuesa)Modulim ne RF
b)Modulim ne BB
AGC
DEM
O.L
RF
RF
f0
BB
SEKSIONI RF
SEKSIONI F1
SEKSIONI BB
O.L
MOD
f0
BB
fTx=f0
O.L
MOD
f0
BB
fTx=f0F1
F1
a)
b)
Gjenerimi i bartses radiofrekuencepjesa transmetuese dhe ajo marrse e radio-urave kan pr qllim prpunimin e bartses t sistemit radioelektrik. Ato prfshijn qarqe q gjenerojn oshilime n frekuenca shum t larta ndaj t cilve krkohet cilsi e lartKto cilsi kan parasysh krkesa t tilla si :
Stabilitetin e frekuences dhe fiqis n dalje ndaj temperaturs, impendancs s ngarkess dhe ndryshimit t polarizimit;Rendimentit energjetikPastrtin spektrale;Kontribut minimal t zhurmave AM dhe FMZvoglimin e dimensioneve dhe peshs
Modulatort numerik Modulimi mbartses radiofrekuence mund t realizohet kryesisht n dy mnyra:
duke moduluar direkt bartsen e gjeneruar nga oshilatori lokal, nprmjet dispozitave t afta t operojn n fushn e mikrovalveduke moduluar nj bartse FI e cila m pas konvertohet n frekuencn e kanalit radio t transmentimit nprmjet nj up-converter
Qarqet e nje modulatori numerik te BB1) ekualizatori- linja plotsuese , 2) nxjerrja e sinjalit t clock-ut, 3) qarku skrambler, 4) konvertuesi seri-paralel dhe koduesi diferencial.
AC
SER PAR
TREGUESI I PERIODICITETIT
1
4
3
2
CK
CK/2
PLL
FLUKSI 1
FLUKSI N
Teknka t filtrimit numerik n bandn bazFiltrat numerik ose tranversale (BTF-BitTranversal Filters) jan t ndrtuar nga shift regjistra daljet e t cilave peshohen nprmjet nj qarku rezistiv ( Fig.1.8). Sinjali I hyrjes kalon n n elementet e voness , me vones , q komandohen nga nj clock me frekuenc shumfishe t simboleve
Qarqet modulatore ne RFPer modulimet m t thjeshta (2PSK ose 4PSK) shpesh prdoret modulari n radiofrekuence, pr avantazhet dhe thjeshtsin q i ofron. Modulimi realizohet nprmjet ndryshimit t rrugs s vals bartses
Modulatori 2PSK me cirkulator n RF
Modulatori QAM n FNModulimet shmnivelshe me kompleksitet t madh realizohen me qarqe t frekuencs s ndrmjetme pr motivet e dhena dhe pr gjykim m t thjesht ndaj qarqeve .
Skema parimore e modulatorit 16 QAM n FN
+3v
-3v
-1v
+1v
0v
Sinjali I peshuar ne hyrje te modulatorit
Q2(t)
Q1(t)
2R
R
t
t
SER
PAR
BTF
BTF
BTF
BTF
+90
tn
c
tm
SBB
S(t)
2R
R
2R
R
U(t)
f0
f1(t)
f2(t)
Q1(t)
Q2(t)
Shndrimi i frekuencs dhe amplifikimi FN/RFNe rastet ku modulimi kryet ndaj nj bartse n FN sinjalit i kryhet nj operacion tjetr pr ta uar n kanalin RF t zgjedhur pr transmetim . Qarku q kryen kt funksion sht konvertuesi FN/RF, i quajtur ndryshe up-converter. Ky transpozon n nj frekuenc m t lart sinjal origjinal n frekuenc m t ult.Gjithashtu ekziston dhe proesi i kundrt , i prdorur pr n marrje , qe kryen transpozimin e sinjalit t moduluar n RF n nj sinjal t njjt n FN . N kt rast qarku quhet konvertues RF/FN ose down-converter.Duke marr nj skem t prgjithshme, qarku konvertues mund t jet si ai i figures i cili sht i prbr nga nj gjenerator radiofrekuence, nj qark shumezues dhe filtra t pershtatshm.
O.L
Rx
Tx
F1
RF
Transpozimi n frekuencTranspozimi n frekuenc realizohet nprmjet nj operacioni linear t shumzimit t dy frekuencave , i arritur nprmjet nj modulatori n amplitud . Rezultati i ktij operacioni konsiston n shfaqjen e dy komponentve ansore, simetrike kundrejt frekuencs s oshilatorit lokal OL, q i korespondojn shums dhe diferencs s dy frekuencave q marrin pjes n operacion
70
7430
7570
f (MHz) =
F1
OL F1
OL+F1
(b.l.i)
(b.l.s)
OL
7500
f
A
Banda transparente
Banda transparente
F1=RF+OL
OL-F1
RF
RF+OL
OL
70
7430
7570
f (MHz) =
7500
FIGURA
A
f
a)
b)
Bashkimi i bartsve t ndryshme RFKompleksi i degzimit paraqet nj aspect t rndsishm dhe interesant n teknologjin e radio- urave.Behet fjal pr nj dispozitiv bashkues, ku prcillen n mnyr efikase shum frekuenca n nj system rezatues (valsjells + antenna), duke lejuar nga nj an t shfrytzohet n mnyr prioritare karakteristikat e gjersis s madhe t bands, dhe nga ana tjetr t evitohet shtimi i antenave t mdha dhe t kushtueshme. Nj shembull branching(degezimi) pr sistemin 1+1 paraqitet n figurn e meposhtme. Elementt q e prbjn at jan filtrat e kanalit dhe cirkulatort e ferritit
Tx1
Tx2
Rx1
Rx2
FT1
FT2
FR1
FR2
C1
C2
C3
C4
C5
FIDER
Tx
Rx
1
2
3
1
2
3
1
2
3
3
2
1
3
2
1
CirculatoriCirkulatori sht nj dispozitiv q shfrytzon vetit xhiromagnetike t disa elementve qeramike anizotrope (ferrite). Fusha magnetike alternative e prodhuar nga valt q ndeshin ferritin, provokon n elektronet e ktij materiali nj lvizje rrethore me avancim si t figurs. Ai realizon nje izolim njedrejtimesh te sinjalit.N t njjtin parim bazohet cirkulatori, me ndryshimin q disponon tre porta, ku secila prej tyre paraqet shuarje t ult n kalimin drejt nj nga dy portave fqinje dhe shuarje t lart kundrejt tjetrs .
PORTA 1
PORTA 3
PORTA 2
Demodulatort numerik LC=logjik kombinatore, DD= dekodues diferencial, P/S= konvertues paralel-seri, LRP= logjik e rindrtimit t bartses, M1M2= shumzues linear, D1D2=degzues q operojn 70 MHz, PLL=qarku i kyjes s fazs, GS=port selektive, RIG= qarqe rigjenerues
PLL
LRP
GS
RIG I
RIG Q
LC
DD
P S
NXJERRJE E CKLOCKUT
VCO
BB
M2
M1
BI
BQ
D1
D2
FL
S(t)
Cilsia dhe besueshmria n radio- urat numerikeCCITT ka dhn nj model referimi pr rjetin numerik, q identifikon nj lidhje ndrkombtare midis dy prdoruesve, me terminale t nivelit hierarkik 64 kbit/s.Pr sa i takon radio-urave, CCIR ka identifikuar n brendsi t ksaj lidhje nj seksion prej 2500km i cili prfshin n do drejtim transmetimi grupe t reja aparaturash miks dhe terminale t ndryshme radio
2500 km
64 kb/s
64 kb/s
64 kb/s
64 kb/s
Shumezues dixhital I rendit te pare(2Mb/s)
Shumezues te tjere te niveleve superiore te rekomanduar nga CCITT
Seksioni I radios dixhitale
1
2
3
4
5
6
7
8
9
Shkaqet e degradimit t cilsis n radio-uratN praktik ekzistojn shum fenomene q ndrhyjn n stade t ndryshme t rrugs s sinjalit dhe shkaktojn renien e cilsis. Kto fenomene mund t jen t lokalizuara n brendsi t aparaturave radio ose t jashtme q lidhen me menyrat e veanta t hapjes s vals e,m.. Fenomenet e tipit t par jan :Zhurma termikeShtrmbrimi i sinjalit t moduluar pr shkak t elementv jolinear .Shtrmbrimi i sinjalit t marr, i futur nga filtrimi n brez t kufizuar i spektrit t sinjalit t moduluarDevijimi nga veorit teorike i de- modulatorit Ndrsa fenomenet e tipit t dyt jan :Shtrmbrimet e futura nga reflektimet dhe kalimet e shumfishta t vals s modeluar Shuarjet e futura nga shiu
Interferenca dhe kalimet e shumfishtaN parim nj sinjal i huaj, q paraqitet s bashku me bartsen e moduluar n demodulator sjell nj vshtirsi t madhe ndaj qarqeve t demodulimit dhe paqartsi n interpretimin e gjendjes s bartses, dhe pr pasoj ndrtimin korrekt t simbolit t transmetuar.Interferenca izokanale sht pasoj e riprdorimit t t njjts frekuenc q lind nga arsye ekonomike n prdorimin e bands n RF
Jan t zakonshme aplikimet n t cilat t dyja bartset transmetohen n t njtin kanal dhe dallohen vetm nga polarizimi. Nse ky prdorim bhet n t njjtin hop (fig.a) n kushtet e fedingut t dy brezat shuhen me t njjtn madhsi.Feedingu korelohet n dy hopet n rastin a) por jo n b). N t dy rastet ai mund t shkaktoj interferenc izokanale.
Tx1
Tx2
Rx1
Rx2
f1(PV)
f1(ph)
a)
RT
RT
RT
RT
b)
Kalimet e shumfishtaKalimi normal i rezes e.m. midis antens transmetuese dhe asaj marrse bhet sipas nj vije t drejt.Kur nj rreze e.m bie n tok ajo pson nj reflektim pr lart dhe mund t shkaktoj marrjen e saj s bashku me at direkte. Efekti kryesor i kalimeve t shumfishta sht interferenca midis rrezes direkte dhe atyre t mundshme t reflektuara dhe t prthyera q quhen eko.
B
A
rd
rr
rf
Ekualizatort adaptiv n BBEkualizatori adaptiv i BB niset nga filozofia e analizimit dhe e korigjimit t shtrembrimeve t mjetit transmetues duke vezhguar direkt sinjalin e demoduluar.Nprmjet tij bhet nj vlersim n fushn e kohs i fuqis s teprt t ofruar nga kodi i impulseve q i paraprijn dhe e pasojn impulsin n fazn e leximit me qllim anullimin dhe zvoglimin e pasojave t interferencs intersimbol.Tipi i par, i prshtatur pr t kryer nj ekualizim linear, t realizuar me linja vonese t kapjes, eshte ai TDL(Tapped Delay Line)Tipi i dyt, me kompleks, sht i aft t korigjoj edhe shtrembrimet jolineare sipas nj parimi t kundrveprimit t vendosjes, icili quhet DFE ( Decizion Feedback Equalizer
demodulator
T
T
T
T
T
X
X
X
X
X
Prpunimi i koefiientit t kontrollit
Prcaktues
CK
NRZ
FI
BB
Hyrje
a-3
a-1
a0
a+1
a+3
c-3
c-1
c0
c+1
c+3
Konsiderata prfundimtare pr cilsin e radio uravePr t konkluduar u qartsua q nj sistem numerik me kapacitet t lart me modulime shumnivelshe rezulton i ndjeshm ndaj degradimeve t futura nga fedingu selektiv. Gjithmon duhet t merren masa pr t knaqur objektivin e cilsis dhe disponueshmris t caktuar nga CCIR.Ekualizimi m efektiv, pra ai i realizuar me BB, sht prshtatur tashm n t gjitha aparaturat ve se cilsia e ofruar nga lidhjet pa diversitet sht 30-40 her m e keqe kundrejt kufive t CCIR. Diversiteti n hapsir me kombinator prmirson rreth 100 her kto rezultate . Efektiviteti i madh i ksaj zgjidhje megjithat kundrshtohet nga kostoja e lart e impiantit , q krkon dyfishimin e impiantit rezatues , dhe prandaj rezervohet pr lidhje veanrisht t vshtira.Diversiteti n frekuenc dhe bashk me t prdorimi i nj ekualizatori efektiv sht zgjidhja q n radio- urat toksore ofron kompromis m t mir midis kostos dhe objektivave t cilsis dhe t besueshmris
Faleminderit per vemendjen