21
RADIO – URAT DETYRE KURSI

Radio Urat

Embed Size (px)

DESCRIPTION

Detyre Kursi

Citation preview

  • RADIO URAT

    DETYRE KURSI

  • INFORMACIONE TE PERGJITSHME

    Radio-urat jan ato suporte fizike q prdoren pr t lidhur dy pika A dhe B me pamje direkte nprmjet prhapjes s valve elektromagnetike n hapsir

  • Bllokskema elementare e nje radio-ureNj terminal i radio-urs sht i prbr nga nj seksion transmetues (Tx) dhe nga nj seksion marrs (Rx) qe operojn n frekuenca t ndryshmeN vija t prgjithshme nj aparat transmetues sht i prbr nga nj gjenerator i bartses dhe nga nj modulatorAparatit marrs i caktohen funksionet plotsuese t transmetuesit,dmth ,marresi dhe demodultori

    APARATI TRANSMETUES

    FUQIA

    QENDRUESHMERIA

    CILESIA

    GJENERATORI I BARTESES

    MODULATORI

    CILESIA

    PERZGJEDHSHMERIA

    NDJESHMERIA

    DEMODULATORI

    MARRESI

    Informacion

    Informacion

    Aparati marres

  • Bllokskema e nje aparati marres dhe nje aparati transmetues -Aparti marres-Aparati transmetuesa)Modulim ne RF

    b)Modulim ne BB

    AGC

    DEM

    O.L

    RF

    RF

    f0

    BB

    SEKSIONI RF

    SEKSIONI F1

    SEKSIONI BB

    O.L

    MOD

    f0

    BB

    fTx=f0

    O.L

    MOD

    f0

    BB

    fTx=f0F1

    F1

    a)

    b)

  • Gjenerimi i bartses radiofrekuencepjesa transmetuese dhe ajo marrse e radio-urave kan pr qllim prpunimin e bartses t sistemit radioelektrik. Ato prfshijn qarqe q gjenerojn oshilime n frekuenca shum t larta ndaj t cilve krkohet cilsi e lartKto cilsi kan parasysh krkesa t tilla si :

    Stabilitetin e frekuences dhe fiqis n dalje ndaj temperaturs, impendancs s ngarkess dhe ndryshimit t polarizimit;Rendimentit energjetikPastrtin spektrale;Kontribut minimal t zhurmave AM dhe FMZvoglimin e dimensioneve dhe peshs

  • Modulatort numerik Modulimi mbartses radiofrekuence mund t realizohet kryesisht n dy mnyra:

    duke moduluar direkt bartsen e gjeneruar nga oshilatori lokal, nprmjet dispozitave t afta t operojn n fushn e mikrovalveduke moduluar nj bartse FI e cila m pas konvertohet n frekuencn e kanalit radio t transmentimit nprmjet nj up-converter

    Qarqet e nje modulatori numerik te BB1) ekualizatori- linja plotsuese , 2) nxjerrja e sinjalit t clock-ut, 3) qarku skrambler, 4) konvertuesi seri-paralel dhe koduesi diferencial.

    AC

    SER PAR

    TREGUESI I PERIODICITETIT

    1

    4

    3

    2

    CK

    CK/2

    PLL

    FLUKSI 1

    FLUKSI N

  • Teknka t filtrimit numerik n bandn bazFiltrat numerik ose tranversale (BTF-BitTranversal Filters) jan t ndrtuar nga shift regjistra daljet e t cilave peshohen nprmjet nj qarku rezistiv ( Fig.1.8). Sinjali I hyrjes kalon n n elementet e voness , me vones , q komandohen nga nj clock me frekuenc shumfishe t simboleve

  • Qarqet modulatore ne RFPer modulimet m t thjeshta (2PSK ose 4PSK) shpesh prdoret modulari n radiofrekuence, pr avantazhet dhe thjeshtsin q i ofron. Modulimi realizohet nprmjet ndryshimit t rrugs s vals bartses

    Modulatori 2PSK me cirkulator n RF

  • Modulatori QAM n FNModulimet shmnivelshe me kompleksitet t madh realizohen me qarqe t frekuencs s ndrmjetme pr motivet e dhena dhe pr gjykim m t thjesht ndaj qarqeve .

    Skema parimore e modulatorit 16 QAM n FN

    +3v

    -3v

    -1v

    +1v

    0v

    Sinjali I peshuar ne hyrje te modulatorit

    Q2(t)

    Q1(t)

    2R

    R

    t

    t

    SER

    PAR

    BTF

    BTF

    BTF

    BTF

    +90

    tn

    c

    tm

    SBB

    S(t)

    2R

    R

    2R

    R

    U(t)

    f0

    f1(t)

    f2(t)

    Q1(t)

    Q2(t)

  • Shndrimi i frekuencs dhe amplifikimi FN/RFNe rastet ku modulimi kryet ndaj nj bartse n FN sinjalit i kryhet nj operacion tjetr pr ta uar n kanalin RF t zgjedhur pr transmetim . Qarku q kryen kt funksion sht konvertuesi FN/RF, i quajtur ndryshe up-converter. Ky transpozon n nj frekuenc m t lart sinjal origjinal n frekuenc m t ult.Gjithashtu ekziston dhe proesi i kundrt , i prdorur pr n marrje , qe kryen transpozimin e sinjalit t moduluar n RF n nj sinjal t njjt n FN . N kt rast qarku quhet konvertues RF/FN ose down-converter.Duke marr nj skem t prgjithshme, qarku konvertues mund t jet si ai i figures i cili sht i prbr nga nj gjenerator radiofrekuence, nj qark shumezues dhe filtra t pershtatshm.

    O.L

    Rx

    Tx

    F1

    RF

  • Transpozimi n frekuencTranspozimi n frekuenc realizohet nprmjet nj operacioni linear t shumzimit t dy frekuencave , i arritur nprmjet nj modulatori n amplitud . Rezultati i ktij operacioni konsiston n shfaqjen e dy komponentve ansore, simetrike kundrejt frekuencs s oshilatorit lokal OL, q i korespondojn shums dhe diferencs s dy frekuencave q marrin pjes n operacion

    70

    7430

    7570

    f (MHz) =

    F1

    OL F1

    OL+F1

    (b.l.i)

    (b.l.s)

    OL

    7500

    f

    A

    Banda transparente

    Banda transparente

    F1=RF+OL

    OL-F1

    RF

    RF+OL

    OL

    70

    7430

    7570

    f (MHz) =

    7500

    FIGURA

    A

    f

    a)

    b)

  • Bashkimi i bartsve t ndryshme RFKompleksi i degzimit paraqet nj aspect t rndsishm dhe interesant n teknologjin e radio- urave.Behet fjal pr nj dispozitiv bashkues, ku prcillen n mnyr efikase shum frekuenca n nj system rezatues (valsjells + antenna), duke lejuar nga nj an t shfrytzohet n mnyr prioritare karakteristikat e gjersis s madhe t bands, dhe nga ana tjetr t evitohet shtimi i antenave t mdha dhe t kushtueshme. Nj shembull branching(degezimi) pr sistemin 1+1 paraqitet n figurn e meposhtme. Elementt q e prbjn at jan filtrat e kanalit dhe cirkulatort e ferritit

    Tx1

    Tx2

    Rx1

    Rx2

    FT1

    FT2

    FR1

    FR2

    C1

    C2

    C3

    C4

    C5

    FIDER

    Tx

    Rx

    1

    2

    3

    1

    2

    3

    1

    2

    3

    3

    2

    1

    3

    2

    1

  • CirculatoriCirkulatori sht nj dispozitiv q shfrytzon vetit xhiromagnetike t disa elementve qeramike anizotrope (ferrite). Fusha magnetike alternative e prodhuar nga valt q ndeshin ferritin, provokon n elektronet e ktij materiali nj lvizje rrethore me avancim si t figurs. Ai realizon nje izolim njedrejtimesh te sinjalit.N t njjtin parim bazohet cirkulatori, me ndryshimin q disponon tre porta, ku secila prej tyre paraqet shuarje t ult n kalimin drejt nj nga dy portave fqinje dhe shuarje t lart kundrejt tjetrs .

    PORTA 1

    PORTA 3

    PORTA 2

  • Demodulatort numerik LC=logjik kombinatore, DD= dekodues diferencial, P/S= konvertues paralel-seri, LRP= logjik e rindrtimit t bartses, M1M2= shumzues linear, D1D2=degzues q operojn 70 MHz, PLL=qarku i kyjes s fazs, GS=port selektive, RIG= qarqe rigjenerues

    PLL

    LRP

    GS

    RIG I

    RIG Q

    LC

    DD

    P S

    NXJERRJE E CKLOCKUT

    VCO

    BB

    M2

    M1

    BI

    BQ

    D1

    D2

    FL

    S(t)

  • Cilsia dhe besueshmria n radio- urat numerikeCCITT ka dhn nj model referimi pr rjetin numerik, q identifikon nj lidhje ndrkombtare midis dy prdoruesve, me terminale t nivelit hierarkik 64 kbit/s.Pr sa i takon radio-urave, CCIR ka identifikuar n brendsi t ksaj lidhje nj seksion prej 2500km i cili prfshin n do drejtim transmetimi grupe t reja aparaturash miks dhe terminale t ndryshme radio

    2500 km

    64 kb/s

    64 kb/s

    64 kb/s

    64 kb/s

    Shumezues dixhital I rendit te pare(2Mb/s)

    Shumezues te tjere te niveleve superiore te rekomanduar nga CCITT

    Seksioni I radios dixhitale

    1

    2

    3

    4

    5

    6

    7

    8

    9

  • Shkaqet e degradimit t cilsis n radio-uratN praktik ekzistojn shum fenomene q ndrhyjn n stade t ndryshme t rrugs s sinjalit dhe shkaktojn renien e cilsis. Kto fenomene mund t jen t lokalizuara n brendsi t aparaturave radio ose t jashtme q lidhen me menyrat e veanta t hapjes s vals e,m.. Fenomenet e tipit t par jan :Zhurma termikeShtrmbrimi i sinjalit t moduluar pr shkak t elementv jolinear .Shtrmbrimi i sinjalit t marr, i futur nga filtrimi n brez t kufizuar i spektrit t sinjalit t moduluarDevijimi nga veorit teorike i de- modulatorit Ndrsa fenomenet e tipit t dyt jan :Shtrmbrimet e futura nga reflektimet dhe kalimet e shumfishta t vals s modeluar Shuarjet e futura nga shiu

  • Interferenca dhe kalimet e shumfishtaN parim nj sinjal i huaj, q paraqitet s bashku me bartsen e moduluar n demodulator sjell nj vshtirsi t madhe ndaj qarqeve t demodulimit dhe paqartsi n interpretimin e gjendjes s bartses, dhe pr pasoj ndrtimin korrekt t simbolit t transmetuar.Interferenca izokanale sht pasoj e riprdorimit t t njjts frekuenc q lind nga arsye ekonomike n prdorimin e bands n RF

    Jan t zakonshme aplikimet n t cilat t dyja bartset transmetohen n t njtin kanal dhe dallohen vetm nga polarizimi. Nse ky prdorim bhet n t njjtin hop (fig.a) n kushtet e fedingut t dy brezat shuhen me t njjtn madhsi.Feedingu korelohet n dy hopet n rastin a) por jo n b). N t dy rastet ai mund t shkaktoj interferenc izokanale.

    Tx1

    Tx2

    Rx1

    Rx2

    f1(PV)

    f1(ph)

    a)

    RT

    RT

    RT

    RT

    b)

  • Kalimet e shumfishtaKalimi normal i rezes e.m. midis antens transmetuese dhe asaj marrse bhet sipas nj vije t drejt.Kur nj rreze e.m bie n tok ajo pson nj reflektim pr lart dhe mund t shkaktoj marrjen e saj s bashku me at direkte. Efekti kryesor i kalimeve t shumfishta sht interferenca midis rrezes direkte dhe atyre t mundshme t reflektuara dhe t prthyera q quhen eko.

    B

    A

    rd

    rr

    rf

  • Ekualizatort adaptiv n BBEkualizatori adaptiv i BB niset nga filozofia e analizimit dhe e korigjimit t shtrembrimeve t mjetit transmetues duke vezhguar direkt sinjalin e demoduluar.Nprmjet tij bhet nj vlersim n fushn e kohs i fuqis s teprt t ofruar nga kodi i impulseve q i paraprijn dhe e pasojn impulsin n fazn e leximit me qllim anullimin dhe zvoglimin e pasojave t interferencs intersimbol.Tipi i par, i prshtatur pr t kryer nj ekualizim linear, t realizuar me linja vonese t kapjes, eshte ai TDL(Tapped Delay Line)Tipi i dyt, me kompleks, sht i aft t korigjoj edhe shtrembrimet jolineare sipas nj parimi t kundrveprimit t vendosjes, icili quhet DFE ( Decizion Feedback Equalizer

    demodulator

    T

    T

    T

    T

    T

    X

    X

    X

    X

    X

    Prpunimi i koefiientit t kontrollit

    Prcaktues

    CK

    NRZ

    FI

    BB

    Hyrje

    a-3

    a-1

    a0

    a+1

    a+3

    c-3

    c-1

    c0

    c+1

    c+3

  • Konsiderata prfundimtare pr cilsin e radio uravePr t konkluduar u qartsua q nj sistem numerik me kapacitet t lart me modulime shumnivelshe rezulton i ndjeshm ndaj degradimeve t futura nga fedingu selektiv. Gjithmon duhet t merren masa pr t knaqur objektivin e cilsis dhe disponueshmris t caktuar nga CCIR.Ekualizimi m efektiv, pra ai i realizuar me BB, sht prshtatur tashm n t gjitha aparaturat ve se cilsia e ofruar nga lidhjet pa diversitet sht 30-40 her m e keqe kundrejt kufive t CCIR. Diversiteti n hapsir me kombinator prmirson rreth 100 her kto rezultate . Efektiviteti i madh i ksaj zgjidhje megjithat kundrshtohet nga kostoja e lart e impiantit , q krkon dyfishimin e impiantit rezatues , dhe prandaj rezervohet pr lidhje veanrisht t vshtira.Diversiteti n frekuenc dhe bashk me t prdorimi i nj ekualizatori efektiv sht zgjidhja q n radio- urat toksore ofron kompromis m t mir midis kostos dhe objektivave t cilsis dhe t besueshmris

  • Faleminderit per vemendjen