Quyết định hành chính

Bùi Thuý Chinh

Khoa Luật

Luận văn Thạc sĩ ngành: Lý luận và lịch sử nhà nước và pháp luật

Mã số: 60 38 01

Người hướng dẫn: GS. TSKH. Phạm Hồng Thái

Năm bảo vệ: 2011

Abstract: Tập trung làm rõ khái niệm và đặc điểm cơ bản của quyết định hành chính,

vai trò của quyết định hành chính trong quản lý nhà nước, các nguyên tắc phân loại

quyết định hành chính, phân tích và lý giải tại sao các quyết định hành chính phải

mang tính hợp pháp và hợp lý. Đánh giá thực trạng việc ban hành các quyết định hành

chính. Tình hình thực hiện quyết định hành chính của nước ta hiện nay. Đề xuất các

giải pháp nâng cao vai trò của các cơ quan nhà nước trong ban hành cũng như thực

hiện các quyết định hành chính, hoàn thiện các văn bản pháp luật về quản lý nhà nước

nói chung, quản lý hành chính nhà nước nói riêng.

Keywords: Luật hành chính; Quyết định hành chính; Hành chính nhà nước

Content

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

Luật pháp với tư cách là công cụ, là phương tiện quản lý nhà nước và điều chỉnh mối

mối quan hệ xã hội phát sinh theo một cách thống nhất. Với tư cách là một ngành luật – Luật

hành chính là một bộ phận cấu thành của nền hành chính Nhà nước đóng vai trò quan trọng

như một công cụ quản lý nhằm tạo ra một hệ thống quy phạm pháp luật sắc bén, có hiệu lực

để điều chỉnh các mối quan hệ xã hội phù hợp với lợi ích của Nhà nước và của mọi công dân.

Nói đến Luật hành chính, chúng ta thấy một thực tế là luật hành chính ở nước ta cũng như

nhiều nước trên thế giới không nằm tập trung trong một văn bản riêng mà trong nhiều văn bản

quản lý nhà nước. Thực tế này bắt nguồn từ sự đa dạng, phức tạp của vấn đề hành chính nảy

sinh trong đời sống xã hội. Nó không mang vấn đề cụ thể như giáo dục hay thuế, đất đai mà

liên quan, tác động tới tất cả các mặt đời sống xã hội. Trong bài viết này chúng tôi chỉ đề cập

một vấn đề thuộc hệ thống nguồn của Luật hành chính là quyết định hành chính trong quản lý

Nhà nước. Bởi các quyết định hành chính đóng một vai trò rất quan trọng trong hoạt động của

các cơ quan hành chính Nhà nước. Với tính chất là các mệnh lệnh điều hành, quyết định hành

chính (hay còn gọi là quyết định hành chính Nhà nước) trực tiếp phản ánh ý chí của Nhà

nước. Thông qua các quyết định được ban hành theo luật định, các cơ quan Nhà nước thực

hiện thẩm quyền của mình trong việc điều hành, quản lý xã hội.

Với vai trò quan trọng của quyết định hành chính trong hệ thống nguồn của Luật hành

chính, trong điều hành giải quyết các vấn đề cụ thể phát sinh trong quản lý của các cơ quan

nhà nước, đòi hỏi chúng ta phải đi sâu nghiên cứu vấn đề, từ đó có cái nhìn đầy đủ, toàn diện

hơn về quyết hành chính trong quản lý nhà nước.

Cùng với quá trình công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước, quá trình cải cách nền

hành chính nước ta cũng được tiến hành song song. Trải qua 10 năm thực hiện Chương trình

2

tổng thể cải cách hành chính Nhà nước giai đoạn 2001 – 2010 chúng ta đã đạt được nhiều kết

quả đáng khích lệ, bước đầu đã tạo được một diện mạo mới cho nền hành chính Quốc gia, góp

phần thực hiện tốt vai trò quản lý xã hội của Nhà nước. Bên cạnh đó, sau 10 năm thực hiện

công cuộc cải cách hành chính, nền hành chính của nước nhà cũng đã bộc lộ nhiều khiếm

khuyết tồn tại. Trong đó chúng ta phải kể đến vấn đề chất lượng của công tác ban hành và

thực hiện quyết định hành chính của cơ quan hành chính nhà nước còn chưa đáp ứng được

yêu cầu thực tiễn quản lý, giải quyết các vấn đề của xã hội. Nhiều quyết định hành chính ra

đời mà thiếu đi tính hợp pháp, hợp lý. Đây là một vấn đề đòi hỏi cần có sự đi sâu nghiên cứu,

làm sáng tỏ các nguyên nhân tồn tại của thực trạng trên. Từ đó, có các giải pháp mang tính đột

phá giải quyết triệt để vấn đề còn tồn tại.

Từ những lý do trên, đặt ra một yêu cầu cấp thiết cần phải nghiên cứu sâu về vấn đề

quyết định hành chính, nâng cao chất lượng, hiệu quả của công tác ban hành và thực hiện

quyết định hành chính. Đây là một đòi hỏi mang tính khách quan, tất yếu trong công cuộc cải

cách nền hành chính nhà nước nhằm đáp ứng đòi hỏi của thực tiễn quản lý nhà nước trong

giai đoạn hiện nay.

2. Mục đích của luận văn

Mục tiêu là nghiên cứu vấn đề ban hành quyết định hành chính và thực tiễn của việc

áp dụng, thực hiện quyết định hành chính từ đó tìm ra những vấn đề còn tồn tại và đề xuất

một số kiến nghị phục vụ cho việc hoàn thiện các quy định của pháp luật về quyết định hành

chính nhằm nâng cao chất lượng quyết định hành chính nói riêng, chất lượng quản lý nhà

nước nói chung.

3. Nhiệm vụ của luận văn

Luận văn tập trung làm rõ khái niệm và đặc điểm cơ bản của quyết định hành chính,

vai trò của quyết định hành chính trong quản lý nhà nước, các nguyên tắc phân loại quyết

định hành chính, phân tích và lý giải tại sao các quyết định hành chính phải mang tính hợp

pháp và hợp lý.

Đánh giá thực trạng việc ban hành các quyết định hành chính.

Tình hình thực hiện quyết định hành chính của nước ta hiện nay.

Đề xuất các giải pháp nâng cao hơn nữa vai trò của các cơ quan nhà nước trong ban

hành cũng như thực hiện các quyết định hành chính, hoàn thiện các văn bản pháp luật về quản

lý nhà nước nói chung, quản lý hành chính nhà nước nói riêng.

4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu

Nghiên cứu vai trò của các cơ quan nhà nước trong việc ban hành và thực hiện quyết

định hành chính, đối tượng điều chỉnh của quyết định hành chính.

Nghiên cứu những vấn đề lý luận về mối quan hệ giữa các cơ quan có thẩm quyền ban

hành quyết định hành chính với các tổ chức, cá nhân chịu sự tác động, điều chỉnh của quyết

định hành chính.

Nghiên cứu thực trạng pháp luật về công tác ban hành và thực hiện quyết định hành

chính của cơ quan hành chính nhà nước Việt Nam trong giai đoạn hiện nay.

5. Phƣơng pháp nghiên cứu

Việc nghiên cứu đề tài dựa trên phương pháp duy vật biện chứng, duy vật lịch sử của

chủ nghĩa Mác - Lênin, đồng thời đứng trên quan điểm của Đảng và Nhà nước ta về Nhà nước

và pháp luật và yêu cầu của việc xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam,

của dân, do dân và vì dân.

Vận dụng phương pháp phân tích, tổng hợp, so sánh, điều tra xã hội học, tổng kết thực

tiễn, tổng hợp tài liệu lưu trữ.

6. Kết cấu của luận văn

Luận văn gồm phần mở đầu, ba chương nội dung, kết luận, kiến nghị và danh mục tài

liệu tham khảo. Phần nội dung gồm:

Chương 1. Cơ sở lý luận về quyết định hành chính

3

Chương 2. Thực trạng công tác xây dựng, ban hành và thực hiện quyết định hành

chính nước ta hiện nay

Chương 3. Giải pháp nhằm tăng cường hiệu quả của quyết định hành chính của các cơ

quan quản lý nhà nước.

4

Chương 1.

CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUYẾT ĐỊNH HÀNH CHÍNH

1.1. Khái niệm quyết định hành chính

1.1.1. Khái niệm quyết định

Theo Từ điển Tiếng Việt (Nhà xuất bản khoa học xã hội - 1997) thì “quyết định là

định một cách chắc chắn, với ý nhất định phải thực hiện”.

Theo Giáo trình Luật Hành chính (Khoa Luật Trường Đại học Khoa học xã hội và

nhân văn, 1994) thì khái niệm quyết định được bắt nguồn từ thuật ngữ La tinh “Actus” (nghĩa

là hành động).

Theo nghĩa hiểu thông thường quyết định còn là việc lựa chọn một phương án tối ưu

nhất trong nhiều phương án để giải quyết một vấn đề.

1.1.2. Khái niệm quyết định hành chính

Quyền lực nhà nước được thực hiện chủ yếu thông qua hoạt động của bộ máy nhà

nước trên các lĩnh vực lập pháp, hành pháp và tư pháp. Một trong những biểu hiện của việc

thực hiện quyền lực nhà nước là ra các quyết định pháp luật. Quyết định pháp luật bao gồm

quyết định của cơ quan lập pháp, cơ quan tư pháp và cơ quan hành pháp.

Đối với quyết định của cơ quan hành pháp hiện nay có nhiều quan điểm khác nhau

chính vì vậy, việc làm rõ khái niệm của loại quyết định này cũng như việc giới hạn nội dung

của khái niệm là rất cần thiết.

Theo Từ điển giải thích từ ngữ luật học (Nhà xuất bản Công an nhân dân, 1999) thì

Quyết định hành chính là “Kết quả của sự thể hiện ý chí quyền lực đơn phương của cơ quan

nhà nước có thẩm quyền, những người có chức vụ, các tổ chức và cá nhân nhà nước được

Nhà nước trao quyền, thực hiện trên cơ sở luật và để thi hành pháp luật, theo trình tự và hình

thức do pháp luật quy định hướng tới việc thực hiện nhiệm vụ quản lý hành chính trong lĩnh

vực hoặc vấn đề được phân công phụ trách”.

Điều 12 của Hiến pháp 1992 nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam quy định

“Nhà nước quản lý xã hội bằng pháp luật”. Những quy định này đã được cụ thể hóa trong

Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật.

Quyết định hành chính là mệnh lệnh điều hành của các chủ thể quản lý hành chính

Nhà nước, được thông qua theo một thể thức, trình tự nhất định nhằm thực hiện một mục đích

hay một công việc cụ thể..

Quyết định hành chính là biện pháp giải quyết công việc của chủ thể quản lý hành

chính trước một tình huống đang đặt ra, là sự phản ứng của chủ thể quản lý hành chính Nhà

nước trước một tình huống đòi hỏi phải có sự giải quyết của Nhà nước theo thẩm quyền do

luật định.

Việc ban hành quyết định hành chính là nhiệm vụ của cơ quan Nhà nước có thẩm

quyền nhằm định ra chính sách, quy định, sửa đổi hoặc bãi bỏ các quy phạm pháp luật hành

chính.

Như vậy, quyết định hành chính là kết quả của sự thể hiện ý chí quyền lực Nhà nước

của các cơ quan hành chính Nhà nước hoặc của những người có chức vụ, người đại diện cho

quyền lực hành chính nhất định.

1.2 Đặc điểm của quyết định hành chính

Quyết định hành chính là một dạng của quyết định pháp luật nên ngoài những đặc

điểm quyết định hành chính còn mang đặc điểm chung của một quyết định pháp luật.

Một số đặc điểm chung:

- Quyết định hành chính mang tính quyền lực nhà nước.

- Quyết định hành chính mang tính pháp lý

Ngoài những đặc điểm chung của quyết định pháp luật, quyết định hành chính còn

mang những đặc điểm riêng.

- Quyết định hành chính mang tính dưới luật.

5

- Quyết định hành chính đa dạng về chủ thể có thẩm quyền ban hành.

- Quyết định hành chính có những mục đích và nội dung hết sức phong phú.

- Ngoài ra, quyết định hành chính có những tên gọi khác nhau theo quy định của pháp

luật như nghị quyết, nghị định, quyết định, chỉ thị, thông tư…

1.3.Vai trò của quyết định hành chính trong quản lý nhà nƣớc

1.3.1 Quyết định hành chính đƣa ra chủ trƣơng lớn trong lĩnh vực quản lý hành

chính

- Quyết định nhằm đưa ra những chủ trương chính sách, những giải pháp lớn về quản

lý hành chính đối với cả nước, cả một vùng hay đối với một đơn vị hành chính nhất định.

- Quyết định có giá trị cụ thể hóa, chi tiết hóa các quyết định lập pháp.

Trong thực tiễn, rõ ràng nhiều khi cũng có những quy định lập pháp chỉ điều chỉnh

mức độ chung, trong khi đó hành pháp cần cụ thể linh hoạt để đáp ứng nhu cầu đa dạng của

thực tiễn cuộc sống. Bên cạnh hoạt động lập pháp bao giờ cũng tồn tại hoạt động lập quy để

bảo đảm các nhu cầu ổn định, mềm dẻo, linh hoạt trong các quan hệ xã hội.

1.3.2 Quyết định hành chính điều tiết các vấn đề thực tiễn

Các văn bản pháp quy đưa ra các quy định còn các văn bản hành chính cá biệt thì biến

quyết định thành hiện thực và cũng tạo cơ sở cho pháp luật được thi hành trong thực tế

Các văn bản này nhằm mục đích tạo ra một hành lang pháp lý để các chủ thể pháp luật

hành chính thực hiện được các quyền cũng như nghĩa vụ của mình trên các lĩnh vực của đời

sống xã hội. Nó làm phát sinh, thay đổi hoặc chấm dứt quan hệ pháp luật hành chính cụ thể.

1.3.3 Quyết định hành chính góp phần ổn định trật tự xã hội, tạo cơ hội quản lý

tốt và phát triển xã hội

Quyết định hành chính mang tính bắt buộc đối với mọi cá nhân, tổ chức cho nên trong

những hoàn cảnh nhất định họ phải làm theo nhằm đưa ra các chuẩn mực ứng xử và điều

chỉnh các hành vi xử sự theo mong muốn thiết lập trật tự xã hội ổn định.

Mặt khác, các biện pháp chế tài của luật hành chính không chỉ mang tính chất trừng trị

người vi phạm mà quan trọng hơn nó có tác dụng giáo dục, răn đe người vi phạm không lặp

lại vi phạm đó đồng thời ngăn chặn những hành vi mới xảy ra. Chính nhờ đó mà trật tự an

toàn xã hội được đảm bảo.

Quyết định quản lý Nhà nước tạo cơ hội cho sự phát triển của xã hội theo định hướng

chung của Nhà nước.

1.4. Tính hợp pháp và tính hợp lý của quyết định hành chính

1.4.1. Các yêu cầu của tính hợp pháp

Tính hợp pháp của quyết định hành chính được thể hiện qua yêu cầu sau: Các quyết

định hành chính phải phù hợp với nội dung và mục đích của luật, phù hợp với nguyên tắc cơ

bản về tổ chức và hoạt động của Nhà nước, những nguyên tắc cơ bản của pháp luật Việt Nam,

phù hợp với điều ước quốc tế mà Nhà nước đã ký kết hoặc ra nhập; được ban hành trong

phạm vi thẩm quyền của chủ thể quản lý hành chính Nhà nước; được xuất phát từ những lý do

xác thực; Quyết định hành chính phải được ban hành đúng thể thức, kỹ thuật trình bày, trình

tự thủ tục do pháp luật quy định. Ngoài ta việc ban hành quyết định phải bảo đảm tuân thủ các

yêu cầu bắt buộc và các yêu cầu bảo đảm dân chủ, khách quan, khoa học.

1.4.2. Các yêu cầu của tính hợp lý

Yêu cầu hợp lý là yêu cầu rất quan trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả của quyết

định hành chính. Tuy nhiên, do yêu cầu này liên quan đến kỹ thuật, nghệ thuật quản lý nên

chúng ta khó có thể quy định một cách chặt chẽ, rõ ràng trong hệ thống pháp luật.

Một quyết định hành chính được coi là hợp lý khi nó đảm bảo các yêu cầu: Quyết định

phải đảm bảo kết hợp hài hoà lợi ích của nhà nước, tập thể và cá nhân; quyết định phải có tính

cụ thể và phù hợp với từng vấn đề với các đối tượng thực hiện, xác định các nhiệm vụ, thời

gian, chủ thể, phương tiện thực hiện quyết định; quyết định phải đảm bảo tính hệ thống, toàn

6

diện; ngôn ngữ văn phong hành chính, cách trình bày một quyết định phải rõ ràng, dễ hiểu,

ngắn gọn chính xác, không đa nghĩa, phải đảm bảo kỹ thuật lập quy.

1.5. Phân loại quyết định hành chính

Để phân loại quyết định hành chính chúng ta phải căn cứ vào tính chất của quyết định

hành chính để xác định tiêu chí phân loại. Việc phân loại quyết định hành chính nhằm mục

đích đi sâu nghiên cứu và đồng thời để tổ chức ban hành thực hiện quyết định có hiệu quả.

1.5.1. Dựa theo tính chất pháp lý và nội dung của quyết định

Đây là cách phân loại cơ bản nhất và có tính thực tiễn. Dựa vào tiêu chí này, quyết

định hành chính được chia

.

1.5.2. Dựa theo tính chất của mệnh lệnh trong quyết định: Theo tiêu chí này thì các

quyết định hành chính phân chia thành các loại như: Quyết định cấm đoán; Quyết định cho

phép; Quyết định điều chỉnh sửa đổi.

1.5.3. Dựa theo thẩm quyền ban hành

Quyết định hành chính phân chia thành Quyết định hành chính của Chính phủ; Quyết

định hành chính của Thủ tướng Chính phủ; Quyết định hành chính của các Bộ và cơ quan

ngang bộ; Quyết định hành chính của UBND các cấp; Quyết định hành chính của các cơ quan

chuyên môn thuộc UBND; Quyết định hành chính liên tịch.

: Quyết định hành chính được chia thành:

.

1.5.6. Dựa theo thời hạn có hiệu lực của quyết định: Gồm: Quyết định có hiệu lực

lâu dài; Quyết định có hiệu lực trong thời gian nhất định; Quyết định có hiệu lực một lần.

1.5.7. Căn cứ theo thể thức, hình thức thực hiện: Gồm: Quyết định hành chính thể

hiện dưới dạng văn bản; Quyết định hành chính thể hiện dưới dạng lời nói: Được sử dụng để

điều hành hoạt động nội bộ cơ quan nhà nước hoặc để giải quyết những việc khẩn cấp, gấp rút

(thiên tai, lũ lụt); Quyết định hành chính thể hiện dưới dạng ký hiệu, biển báo, tín hiệu.

1.6. Phân biệt quyết định hành chính với các loại quyết định khác

1.6.1. Phân biệt quyết định hành chính với quyết định của cơ quan lập pháp

Đây là hai loại quyết định do các chủ thể thuộc hai hệ thống cơ quan quyền lực nhà

nước khác nhau ban hành để thực hiện quyền lực nhà nước. Việc phân biệt hai loại quyết định

này trước tiên là căn cứ vào chủ thể ra quyết định. Ngoài ra, hai loại quyết định này còn khác

nhau về trình tự, thủ tục ban hành.

1.6.2. Phân biệt quyết định hành chính với quyết định của cơ quan tƣ pháp

Đây là hai loại quyết định do hai hệ thống cơ quan khác nhau ban hành. Những quyết

định của cơ quan tư pháp chủ yếu là những quyết định cá biệt dưới hình thức là những bản án

hoặc quyết định của Tòa án, quyết định của Viện kiểm sát. Tuy nhiên để thực hiện chức năng,

nhiệm vụ của mình các cơ quan này còn được quyền ra các quyết định hành chính quy phạm

song rất hạn chế về chủ thể. Ngoài các quyết định nêu trên, các cơ quan tư pháp còn ra các

quyết định hành chính để giải quyết công việc nội bộ hoặc thực hiện một số quyền quản lý

hành chính được pháp luật quy định.

Trình tự, thủ tục xây dựng ban hành hai loại quyết định này cũng khác nhau. Quyết

định của cơ quan tư pháp phải tiến hành các thủ tục theo quy định của Luật Tố tụng.

7

1.6.3. Phân biệt quyết định hành chính với các loại giấy tờ, văn bản và các

phƣơng tiện có liên quan khác trong hoạt động hành chính

Điểm khác biệt quan trọng với quyết định hành chính là tất cả các loại giấy tờ nói ở

đây đều không có chức năng pháp lý là làm thay đổi cơ chế điều chỉnh pháp luật dù dưới bất

cứ hình thức nào.

Khác với các loại hợp đồng, các quyết định hành chính do các chủ thể hoạt động hành

chính có thẩm quyền ban hành một cách đơn phương; còn hợp đồng, như tên gọi của nó, là sự

thỏa thuận của các bên, mang tính bình đẳng.

1.7. Văn bản hóa các quyết định hành chính

Theo pháp luật hiện hành, thẩm quyền ban hành văn bản hành chính được quy định

như sau:

Chính phủ được ban hành Nghị quyết và Nghị định.

Thủ tướng Chính phủ được ban hành hai hình thức văn bản Quyết định và Chỉ thị.

Bộ và các cơ quan trực thuộc Chính phủ: Bộ trưởng, các thành viên khác của Chính

phủ và thủ trưởng các cơ quan thuộc Chính phủ ban hành Quyết định, Chỉ thị, Thông tư.

Chính quyền địa phương: Các văn bản do các cơ quan chính quyền địa phương ban

hành gồm: Nghị quyết của HĐND; Quyết định của UBND tỉnh; Chỉ thị của UBND tỉnh.

UBND xã, phường và cấp tương đương cũng được phân ra hai loại là quyết định và chỉ thị

đồng thời kiểm tra việc thi hành các văn bản đó, nhưng vì là cấp cơ sở của chính quyền nên

chủ yếu ra quyết định là chính, còn hình thức chỉ thị rất ít dùng.

Chương 2

THỰC TRẠNG CÔNG TÁC XÂY DỰNG, BAN HÀNH VÀ THỰC HIỆN QUYẾT

ĐỊNH HÀNH CHÍNH NƢỚC TA HIỆN NAY

2.1. Vai trò của các cơ quan nhà nƣớc trong việc xây dựng, ban hành và thực

hiện các quyết định hành chính

- Vai trò của các cơ quan quan hành chính trong việc xây dựng, ban hành quyết định

hành chính:

+ Ban hành các văn bản quy phạm pháp luật thuộc thẩm quyền để thi hành Hiến pháp,

luật, nghị quyết, pháp lệnh của các cơ quan quyền lực nhà nước, quyết định của Chủ tịch nước

và các văn bản quy phạm pháp luật của cơ quan hành chính nhà nước cấp trên và thực hiện

chức năng nhiệm vụ của mình.

+ Rà soát, hệ thống hóa các văn bản quy phạm pháp luật để kịp thời kiến nghị sửa đổi,

bổ sung, thay thế, hủy bỏ, bãi bỏ hoặc đình chỉ việc thi hành các văn bản quy phạm pháp luật

trái với quy định.

+ Ban hành các quyết định hành chính cá biệt để điều chỉnh quan hệ xã hội.

- Vai trò của các cơ quan quan hành chính trong việc thực hiện quyết định hành chính:

+ Các cơ quan hành chính nhà nước căn cứ vào thẩm quyền, chức năng nhiệm vụ của

mình để thực thi các quyết định hành chính, đưa các quyết định hành chính, trong đó đặc biệt

là các quy phạm pháp luật này đi vào thực tế, triển khai thực thi trên khắp cả nước thông qua

hệ thống cơ quan hành chính nhà nước từ trung ương tới địa phương.

+ Quyết định các biện pháp chỉ đạo, kiểm tra và đôn đốc việc thi hành Hiến pháp,

pháp luật, các văn bản quy phạm pháp luật của cơ quan cấp trên trong các cơ quan nhà nước,

tổ chức kinh tế, tổ chức xã hội, đơn vị vũ trang nhân dân và công dân; tổ chức và lãnh đạo

công tác tuyên truyền, giáo dục Hiến pháp và pháp luật; báo cáo với các cơ quan quyền lực

nhà nước về việc triển khai và thực thi các văn bản quy phạm pháp luật.

+ Tổ chức và lãnh đạo công tác thanh tra các cấp, các ngành thuộc thẩm quyền, tổ

chức và chỉ đạo giải quyết khiếu nại, tố cáo của nhân dân.

+ Đình chỉ việc thi hành hoặc bãi bỏ các quyết định hành chính của cơ quan cấp dưới

trái với các văn bản quy phạm pháp luật của cơ quan cấp trên.

8

+ Căn cứ các quy định của pháp luật về thẩm quyền của mình để bổ nhiệm, miễn

nhiệm, cách chức các thành viên của cơ quan hành chính nhà nước cấp dưới.

2.2. Các yếu tố ảnh hƣởng đến chất lƣợng của quyết định hành chính

Một quyết định hành chính được ban hành và đem thực hiện chịu ảnh hưởng của nhiều

yếu tố. Việc tìm ra các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định hành chính để tìm ra cơ sở, nền tảng

để ban hành được các quyết định đúng đắn, hiệu quả nhất.

2.2.1. Các yếu tố bên trong

Một quyết định hành chính có thực hiện được trên thực tế hay không ảnh hưởng trực

tiếp bởi các yếu tố sau:

- Năng lực, tác phong của chủ thể ban hành quyết định hành chính.

- Động cơ của người ra quyết định.

- Đối tượng thực hiện quyết định hành chính

2.2.2. Các yếu tố bên ngoài

Trong thực tế thực hiện quyết định có rất nhiều quyết định hành chính phụ thuộc vào

các yếu tố bên ngoài, như: vấn đề quyết định; Yếu tố thẩm quyền; Yếu tố nguồn lực; Yếu tố

thông tin; Yếu tố chính trị; Yếu tố pháp lý; Luật pháp; văn hoá, phong tục tập quán của địa

phương; Cơ sở vật chất để thực hiện quyết định...

2.3. Những thuận lợi trong việc ban hành và thực hiện quyết định hành chính

Qua nghiên cứu tình hình thực tế cho thấy nhìn chung việc ban hành văn bản quy

phạm đã thực hiện đúng theo các quy định của pháp luật về trình tự, thủ tục, nội dung và thẩm

quyền ban hành. Các quyết định ban ra đang dần dần đúng theo quy định, tính hiệu lực và

hiệu quả của quyết định được nâng cao. Số lượng quyết định ban hành không đúng thẩm

quyền, không đúng đối tượng hoặc bị khiếu nại giảm đáng kể. Công tác quản lý, lãnh đạo

ngày càng được nâng cao, khoa học hơn. Quyết định hành chính ngày càng đảm bảo được lợi

ích của nhà nước, tập thể và cá nhân. Các quyết định có tính cụ thể, phù hợp với từng vấn đề

với các đối tượng thực hiện và xác định các nhiệm vụ cụ thể, thời gian cụ thể, phương tiện

quyết định. Mặt khác, trình độ của đội ngũ cán bộ công chức làm công tác xây dựng, soạn

thảo, thẩm định văn bản được nâng lên đáng kể, đặc biệt là trình độ hiểu biết về pháp luật.

- Nội dung của các quyết định đảm bảo hài hoà hai yếu tố hợp pháp, hợp lý. Những

nội dung quản lý bên trong của quyết định không chỉ thể hiện ý chí đơn phương của nhà quản

lý mà đã bám sát hơn với thực tiễn, nắm bắt được yêu cầu của xã hội, giải quyết hợp lý các

vấn đề của thực tiễn.

- Ngôn ngữ văn phong, cách trình bày một quyết định tương đối rõ ràng, dễ hiểu, ngắn

gọn chính xác, không đa nghĩa, đảm bảo kỹ thuật lập quy.

- Về cơ bản quyết định hành chính được ban hành đúng cấp, đúng thẩm quyền.

- Về hình thức của quyết định mặc dù còn sai sót song nhìn chung các quyết định hành

chính được ban hành đúng tên gọi, thể thức, tiêu đề, số, ký hiệu văn bản, ngày tháng ban hành

văn bản, chữ ký, con dấu.

- Về cơ bản bảo việc ban hành quyết định hành chính đảm bảo tuân thủ các yêu cầu

bắt buộc và các yêu cầu về dân chủ, khách quan, khoa học. Thủ tục ban hành các quyết định

hành chính đã có nhiều chuyển biến tích cực theo hướng giảm các khâu, các bước không cần

thiết trong quá trình ra quyết định.

Một điểm rất tích cực hiện nay của nhiều cơ quan, địa phương trong việc ban hành

quyết định hành chính là đã xây dựng một quy trình ban hành quyết định hành chính thống

nhất cho cơ quan mình. Các quy trình này về cơ bản đảm bảo được các yêu cầu của việc ban

hành quyết định hành chính.

- Công tác xây dựng, thẩm định, rà soát và kiểm tra văn bản trong giai đoạn hiện nay

ngày càng được nâng cao hơn. Việc phối hợp giữa cơ quan tư pháp với đơn vị chủ trì soạn

thảo văn bản ngày càng chặt chẽ, hiệu quả hơn, việc trao đổi, thảo luận trong xây dựng văn

9

bản quy phạm pháp luật ngày càng đi vào chiều sâu, chỉ ra những điểm bất cập, những điểm

chưa phù hợp với pháp luật và đánh giá tính khả thi của dự thảo văn bản.

- Công tác kiểm tra văn bản được tập trung được triển khai dần đi vào nề nếp. Ngành

tư pháp từ trung ương đến cơ sở đã triển khai thực hiện nhiệm vụ một cách thường xuyên, liên

tục, đúng quy trình, hướng mạnh vào những lĩnh vực có bức xúc, tăng cường phối hợp với các

cơ quan có liên quan giải quyết những văn bản vi phạm pháp luật.

2.4. Những tồn tại, khó khăn trong việc phát huy hiệu quả các quyết định hành

chính

Hiện nay, hoạt động xây dựng, ban hành và tổ chức thực hiện quyết định hành chính

còn nhiều hạn chế, bất cập đã phần nào đã kéo lùi hiệu quả hoạt động của các cơ quan hành

chính nhà nước.

- Các văn bản quy phạm pháp luật của cấp dưới thường sao chép lại các quy định của

cấp trên nên nhìn chung tính khả thi sau khi ban hành không cao, đến lúc thực hiện thì còn

chung chung và chưa thực sự có hiệu quả. Các quyết định của cấp dưới nhiều khi còn chưa

làm rõ được nội dung, vấn đề giải quyết, chưa xác định được phương thức giải quyết vấn đề

từ đó tạo ra nhiều kẽ hở pháp luật trong quản lý dẫn tới sai phạm phát sinh.

- Nhiều quyết định hành chính ban hành còn chưa đúng thẩm quyền, đúng chủ thể,

chưa phù hợp với pháp luật, chưa đáp ứng được đòi hỏi của thực tiễn cuộc sống. Thậm chí,

một số quyết định hành chính được ban hành trái với thẩm quyền, có dấu hiệu vi phạm pháp

luật.

- Các quyết hành chính được ban hành chưa thực sự đảm bảo được tính hợp pháp và

hợp lý, cụ thể:

: Vẫn có được ban hành

,

.

- Một số quyết định vẫn chưa thực sự đảm bảo được yêu cầu đối với nội dung và hình

thức một quyết định. Nhiều quyết định còn chưa đảm bảo được tính cụ thể, quyết định chưa

có sự phân hóa theo từng vấn đề, từng đối tượng áp dụng hay từng chủ thể ban hành. Có

những quyết định được ban hành quy định còn quá chung chung gây khó khăn cho việc thực

hiện nhưng cũng có những quyết định lại quy định quá chi tiết, không phù hợp với hoàn cảnh.

Quyết định chưa có tính tổng thể. Nội dung của quyết định thường chỉ bó hẹp trong

một lĩnh vực, một địa phương hay một hoàn cảnh cụ thể. Việc ban hành quyết định còn chưa

gắn mục tiêu trước mắt với mục tiêu lâu dài; chưa tính đến việc tác động của quyết định đến

các ngành, lĩnh vực khác.

Hiện nay nhiều cơ quan hành chính ban hành quyết định không thuộc phạm vi thẩm

quyền vẫn xảy ra khá phổ biến đặc biệt là trong lĩnh vực xử phạt vi phạm hành chính.

Tình trạng quyết định của cấp dưới ban hành chưa đúng với quyết định của cấp trên cả

nội dung và hình thức vẫn còn.

Quyết định ban hành chưa phù hợp với lợi ích của nhà nước và của xã hội vẫn tồn tại.

- Mặc dù nội dung thẩm định chủ yếu phát hiện các lỗi về hình thức, kỹ thuật trình bày

nhưng nhiều văn bản ban hành vẫn chưa đảm bảo về mặt trình tự, và thể thức, kỹ thuật trình

bày theo quy định của pháp luật. Việc ban hành quy trình ban hành quyết định hành chính

chưa có tính hệ thống trên toàn lĩnh vực. Đây cũng là nguyên nhân khiến cho pháp luật của

nước ta thiếu tính đồng bộ, tình trạng chồng chéo giữa các cấp, các ngành vẫn còn xảy ra.

Qua kiểm tra thực tế cho thấy việc xây dựng quyết định, chỉ thị của Ủy ban nhân dân

các cấp chưa đảm bảo đúng trình tự, thủ tục luật định. Công chức thực hiện công việc một

cách hời hợt dẫn tới hậu quả quyết định sai lọt khâu thẩm định và được ban hành. Việc dự

thảo văn bản gửi thẩm định không đúng quy định làm ảnh hưởng đến thời gian thẩm định và

bị động cho cơ quan thực hiện chức năng thẩm định. Đội ngũ cán bộ làm công tác thẩm định

ở địa phương còn nhiều hạn chế về trình độ, năng lực. Nội dung thẩm định phần lớn về thể

10

thức, kỹ thuật trình bày văn bản, chưa đi sâu phân tích nội dung của văn bản. Nhiều văn bản

ban hành và có hiệu lực thi hành đã không được kiểm tra, thẩm định trước.

- Công tác rà soát và hệ thống hoá văn bản quy phạm pháp luật ở các cấp hàng năm

chưa được quan tâm đúng mức. Việc gửi văn bản phục vụ cho công tác kiểm tra chưa kịp thời

và chưa đầy đủ theo quy định của pháp luật.

- Nhiều quyết định hành chính được xây dựng không có tính khả thi cao, hay là việc ra

quyết định quá chậm chạp, gây khó khăn cho hoạt động quản lý.

- Một số chủ thể ban hành quyết định còn chưa tính đến đối tượng chịu sự tác động.

- Tính hiệu quả trong quá trình thực thi các quyết định hành chính chưa được một số

chủ thể ban hành quyết định tính đến, cho nên, một số quyết định khi thực hiện đã vấp phải

tình trạng “phản ứng” dữ dội, thậm chí là chống đối từ chính các chủ thể phải thi hành quyết

định.

- Nhiều quyết định ban hành sai nguyên tắc, sai thẩm quyền gây ảnh hưởng đến chất

lượng đời sống của công dân nói chung và của chính đối tượng bị tác động trực tiếp bởi chính

quyết định đó.

- Nhiều địa phương còn né tránh việc kiểm tra văn bản nên đã không ban hành văn bản

quy phạm pháp luật mà thay vào đó là ban hành nhiều văn bản cá biệt có chứa quy phạm pháp

luật.

- Công tác chuẩn bị nhằm triển khai thực hiện các quyết định của chủ thể ban hành

vẫn còn chưa được tính đến trong phương án xây dựng và ban hành quyết định, còn coi các

điều kiện để thi hành các quyết định chỉ là thứ yếu như cơ sở vật chất, phương tiện thi hành,

cán bộ thực hiện, ngân sách, tài chính... chưa bảo đảm được yêu cầu đặt ra. Chưa có kế hoạch

tổng thể, dài hơi về việc xây dựng kế hoạch ban hành quyết định, dẫn đến những lúng túng, bị

động trong hoạt động triển khai thực hiện.

- Vấn đề thực thi còn gặp nhiều khó khăn vì trình độ cán bộ còn thấp, đặc biệt là cán

bộ xã, phường, vùng sâu, vùng xa...

- Việc thi hành quyết định hành chính còn chậm hoặc không được thi hành đặc biệt là

các quyết định hành chính cá biệt gây bức xúc cho nhân dân.

- Có những quyết định được ban hành nhưng lại không được thực hiện, việc thực hiện

còn chưa đầy đủ hoặc thực hiện sai nội dung trong quyết định.

- Nhiều cơ quan hành chính nhà nước còn chưa thật sự nghiêm túc nhìn nhận, đánh giá

lại kết quả khi thực thi các văn bản quy phạm pháp luật hành chính.

Chương 3

MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM TĂNG CƢỜNG HIỆU QUẢ TRONG VIỆC BAN HÀNH

VÀ THỰC HIỆN QUYẾT ĐỊNH HÀNH CHÍNH TRONG CÁC CƠ QUAN QUẢN LÝ

NHÀ NƢỚC

3.1. Nguyên nhân của những tồn tại trong việc ban hành, thực hiện quyết định

hành chính

Đối với các cơ quan nhà nước có thẩm quyền ban hành các quyết định hành chính:

Các quyết định chưa thật sự có chất lượng khiến cho công tác quản lý nhà nước nói chung và

công tác soạn thảo, ban hành và thực hiện quyết định hành chính gặp không ít khó khăn. Hiện

nay, một đội ngũ cán bộ công chức vẫn có trình độ còn hạn chế, đặc biệt là trình độ hiểu biết

pháp luật nên gặp nhiều khó khăn trong việc ban hành, thực hiện quyết định.

Hệ thống pháp luật nói chung hiện nay vẫn thiếu đồng bộ, nhất là trong các lĩnh vực

như thu phí và lệ phí, đất đai, xử phạt vi phạm hành chính…

Việc phân định chức năng, nhiệm vụ, thẩm quyền và trách nhiệm giữa các cơ quan

quản lý nhà nước giữa các cấp như trung ương và địa phương, trong từng ngành vẫn chưa rõ,

thậm chí, mâu thuẫn, chồng chéo.

11

Cơ sở vật chất, phương tiện và kinh phí dành cho công tác xây dựng, ban hành và thực

thi các quyết định nhìn chung chưa đáp ứng được yêu cầu.

Ở một số cơ quan hành chính nhà nước ở cấp địa phương, các cán bộ là lãnh đạo chưa

nhận thức đúng tầm quan trọng của công tác xây dựng và ban hành văn bản quy phạm pháp

luật, do đó chưa dành sự quan tâm thích đáng cũng như chưa chú trọng đến việc kiểm tra,

giám sát chặt chẽ công tác xây dựng, ban hành và thực thi quyết định hành chính.

Quyết định hành chính chưa được xây dựng và ban hành theo trình tự luật định, đặc

biệt là khâu thực hiện “tiền kiểm”, tức là thẩm định dự thảo quyết định chưa được chú trọng,

mà mới chỉ mang tính hình thức. Công chức thực hiện công vụ một cách hời hợt thì hậu quả là

quyết định không đúng sẽ lọt qua cửa thẩm định và được ban hành.

Chưa có cơ chế đủ mạnh để yêu cầu các chủ thể ban hành quyết định hành chính là

trước khi ban hành thì phải tập hợp và lấy ý kiến người dân, huy động trí tuệ tập thể, phản

biện của các cơ quan, của xã hội để tránh những quyết định khi ban hành phải “chết sớm”

không thực hiện được.

Các chủ thể khi ban hành quyết định hành chính chưa tính đến việc cân bằng, bảo đảm

hài hòa lợi ích giữa các chủ thể (lợi ích giữa cơ quan quản lý, lợi ích của đối tượng thi hành

quyết định và của toàn xã hội).

Công tác tổng kết, đánh giá, rà soát và hệ thống hóa các quyết định hành chính chưa

được quan tâm thường xuyên và nghiêm túc, nhiều quyết định hành chính còn bị xem nhẹ.

Một nguyên nhân nữa xuất phát từ người ra quyết định:

- Ra quyết định mà không nắm vững yêu cầu thực tế, giải quyết vấn đề một cách

chung chung, không đủ cụ thể và hiện thực, không đủ độ chính xác, có thể hiểu và làm khác

nhau.

- Quá tin vào người tham mưu, người dự thảo và chấp bút; không điều tra kỹ lưỡng,

không lắng nghe hết ý kiến của người tham gia, có sẵn định kiến, quá tin vào những hiểu biết

của mình, từ đó quyết định một cách chủ quan phiến diện.

- Ra quyết định mang tính chất thoả hiệp, nể nang, dựa dẫm vào cấp trên.

- Ra quyết định không đúng thẩm quyền, không đủ căn cứ pháp lý.

3.2. Một số giải pháp nhằm tăng cƣờng hiệu quả của quyết định hành chính

Để nâng cao hiệu lực, hiệu quả của các quyết định hành chính, tăng cường công tác

quản lý nhà nước trong thời gian tới chúng ta cải cách theo hướng sau:

3.2.1. Hoàn thiện các quy định pháp luật về quyết định hành chính

Hiện nay các quy định về việc ban hành, thực hiện các quyết định hành chính của

nước ta còn chưa tập chung thống nhất trong một văn bản, nhất là đối với các quyết định hành

chính cá biệt. Pháp luật mới chỉ dừng lại ở việc ban hành Luật ban hành văn bản quy phạm

pháp luật. Do vậy, việc nghiên cứu hoàn thiện các quy định pháp luật là vấn đề hết sức quan

trọng trong quá trình xây dựng pháp luật. Việc hoàn thiện pháp luật về quyết định hành chính

phải đáp ứng các yêu cầu sau:

- Hoàn thiện các quy định của pháp luật về quyết định hành chính phải đáp ứng được

các yêu cầu cải cách thủ tục hành chính.

- Đảm bảo tính kế thừa và phát triển các quy định của pháp luật còn phù hợp.

- Hoàn thiện các quy định của pháp luật về quyết định hành chính phải hướng tới việc

tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc đang đặt ra trong quá trình xây dựng, ban hành và thực hiện

quyết định hành chính…

- Tiến hành rà soát lại hệ thống quyết định hành chính, từ đó đình chỉ, sửa đổi và bãi

bỏ quyết định không hợp pháp, không còn phù hợp với thực tiễn, đồng thời bổ sung những

quy định mới đáp ứng yêu cầu thực tiễn. Khi ban hành quyết định cần tiếp thu ý kiến của nhân

dân, nhất là ý kiến đóng góp của đối tượng bị tác động trực tiếp của quyết định đó.

12

3.2.2. Tăng cƣờng các biện pháp đảm bảo thực hiện quyết định hành chính

Hiện nay các văn bản pháp luật hiện nay mới chỉ quan tâm đến giai đoạn soạn thảo,

thẩm quyền ban hành quyết định hành chính, còn công tác thực hiện quyết định hành chính ít

được đề cập đến trong các văn bản pháp luật, nếu có thì các quy định vẫn chưa thực sự đạt

hiệu quả.. Để nâng cao hiệu quả của pháp luật trong công tác thực hiện quyết định hành chính

cần quan tâm đến một số vấn đề sau:

- Vấn đề lỗi trong cả giai đoạn ban hành quyết định hành chính và thực hiện quyết

định hành chính. Ở đây có hai loại người có lỗi: người có trách nhiệm trong việc ban hành

quyết định và người có trách nhiệm trong việc thi hành quyết định. Việc truy cứu trách nhiệm

cần căn cứ vào mức độ lỗi.

- Việc thực hiện các biện pháp khôi phục lại tình trạng cũ và bồi thường thiệt hại do

việc thực hiện quyết định trái pháp luật gây ra cần được quan tâm hơn nữa.

3.2.3. Đảm bảo tính hiệu lực và hiệu quả của quyết định hành chính

.

Trong thực tế, việc sửa đổi một quyết định hành chính không có khả năng thực hiện

hoặc bị khiếu nại là bình thường, việc sửa đổi phải tuân theo nguyên tắc, trình tự, thủ tục luật.

Do đặc thù của hoạt động chấp hành và điều hành, với quyết định hành chính cá biệt, loại này

do cá nhân có thẩm quyền ban hành, vì vậy dễ mắc sai sót cho nên pháp luật cho phép người

ban hành quyết định hành chính được quyền xem xét lại để tự sửa hoặc thu hồi quyết định của

mình nếu có căn cứ cho rằng quyết định đó không phù hợp. Tuy nhiên, khi thực hiện cần chú

ý các yêu cầu về thời hạn; yêu cầu về thẩm quyền; yêu cầu về hiệu lực (đối với quyết định xử

phạt hành chính, quyết định kỷ luật); và các yêu cầu về trình tự, thủ tục.

3.2.4. Tăng cƣờng công tác kiểm tra, giám sát, quản lý Nhà nƣớc về ban hành,

thực hiện quyết định hành chính

Để nâng cao chất lượng quyết định hành chính, hạn chế các quyết định không được

thực hiện hoặc bị khiếu nại cần tăng cường hơn nữa công tác kiểm tra, giám sát, quản lý nhà

nước về hoạt động ban hành quyết định hành chính ở tất cả các cấp, các ngành, cụ thể như

sau: Quy định trách nhiệm của thủ trưởng cơ quan nhà nước cấp trên trong việc theo dõi, kiểm

tra đôn đốc việc ban hành, thực hiện quyết định hành chính. Nếu cơ quan cấp dưới không thực

hiện tốt các quy định của pháp luật về quản lý nhà nước nói chung, về ban hành, thực hiện

quyết định hành chính nói riêng thì thủ trưởng cơ quan cấp trên có quyền áp dụng các biện

pháp bắt buộc cơ quan cấp dưới nghiêm chỉnh chấp hành pháp luật.

3.2.5. Nâng cao chất lƣợng đội ngũ cán bộ, công chức nói chung, cán bộ công

chức làm công tác liên quan đến việc ban hành, thực hiện quyết định hành chính nói

riêng

Công chức hành chính nói chung và cán bộ công chức làm công tác liên quan đến việc

ban hành, thực hiện quyết định hành chính nói riêng phải có trình độ và những tiêu chuẩn nhất

định.

Trong các Văn kiện Đại hội của Đảng đều đề cấp đến vấn đền con người, coi đây là

vấn đề trung tâm và quan trọng nhất trong giai đoạn cách mạng hiện nay. Việc xây dựng,

nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ công chức có yếu tố đi kèm hết sức quan trọng là cải cách

chế độ, chính sách tiền lương nhằm tạo động lực thực sự để cán bộ công chức làm việc; nâng

cao chất lượng dịch vụ hành chính và chất lượng dịch vụ sự nghiệp công.

Để nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ, công chức cần chú trọng xây dựng đội ngũ cán

bộ, công chức đáp ứng các yêu cầu về chính trị, đạo đức và lối sống trong sạch, có năng lực,

trình độ theo đúng quy định, có kiến thức pháp lý, am hiểu hoạt động thực tiễn và gắn bó với

nhân dân. Các cơ quan nhà nước cần có chương trình, kế hoạch cụ thể nhằm phát hiện, tuyển

13

chọn, đào tạo, bồi dưỡng cho cán bộ làm công tác tiếp dân…Bên cạnh đó cần xác định nội

dung, chương trình giảng dạy và phương thức đào tạo, bồi dưỡng, kết hợp các hình thức đào

tạo với nhau đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ đề ra, có chính sách đãi ngộ, nhất là chính chính sách

dưỡng liêm, có cơ chế khuyến khích khen thưởng vật chất hoặc tinh thần nhằm động viên và

khuyến khích người có nhiều thành tích trong công tác.

.

3.2.6. Phát huy vai trò của cá đoàn thể quần chúng và nhân dân trong việc kiểm

tra, giám sát các cơ quan nhà nƣớc Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức thành viên cùng Công đoàn có vai trò quan trọng

trong việc chăm lo và bảo vệ lợi ích chính đáng của nhân dân, động viên nhân dân thực hiện

quyền làm chủ, nghiêm chỉnh thi hành Hiến pháp và pháp luật, đồng thời giám sát hoạt động

của cơ quan nhà nước, đại biểu dân cử và cán bộ, viên chức nhà nước. Việc giám sát hoạt

động của các cơ quan nhà nước không chỉ là giám sát việc xây dựng, ban hành các quyết định

hành chính mà còn giám sát cả việc thực hiện các quyết định đó. Trong trường hợp không

đồng ý với quyết định của cấp có thẩm quyền thì Mặt trận và các thành viên có quyền kiến

nghị cơ quan, tổ chức cấp trên trực tiếp của cơ quan đã ban hành quyết định xem xét, giải

quyết lại. Vì vậy, các cơ quan nhà nước cần phải coi trọng và tăng cường sự tham gia của Mặt

trận tổ quốc Việt Nam và các thành viên của Mặt trận trong việc ban hành và thực hiện quyết

định hành chính.

3.2.7. Tăng cƣờng công tác tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật

Công tác tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật góp phần ngăn chặn, hạn chế vi

phạm pháp luật, giữ vững an ninh, trật tự và an toàn xã hội, đồng thời phát huy vai trò cơ quan

và cán bộ tư pháp trong công tác phổ biến giáo dục pháp luật và nâng cao ý thức chấp hành

pháp luật của cán bộ, nhân dân.

Xây dựng đội ngũ tuyên truyền viên, củng cố tổ chức và hoạt động các câu lạc bộ

pháp luật; hướng dẫn hoạt động hòa giải cơ sở, khai thác quản lý có hiệu quả tủ sách pháp

luật; cách thức lồng ghép phổ biến giáo dục pháp luật khi thực hiện các hoạt động tư pháp cơ

sở; tổ chức cuộc thi tìm hiểu pháp luật; thông qua công tác tư vấn, trợ giúp pháp luật miễn phí

định kỳ cho nhân dân ở cơ sở, trong đó quan tâm các đối tượng là nghèo, đối tượng chính

sách, đồng bào dân tộc thiểu số...

14

KẾT LUẬN

Khi đi sâu nghiên cứu vấn đề quyết định hành chính, chúng ta cần xem xét một cách

toàn diện, sâu sắc về tất cả những nội dung, từ lý luận đến thực tiễn của vấn đề, từ đó mới có

sự đánh giá khách quan thực trạng của vấn đề. Luận văn đã tập trung nghiên cứu, làm sáng tỏ

thực trạng của công tác ban hành và tổ chức thực hiện quyết định hành chính, từ đó có cái

nhìn chính xác nhất về những kết quả đã đạt được, những tồn tại, đồng thời đưa ra những giải

pháp tối ưu nhất nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác ban hành và thực hiện quyết

định hành chính. Từ những quan điểm trên luận văn đi tới một số kết luận xoay quanh vấn đề

quyết định hành chính như sau:

Quyết định hành chính là kết quả hoạt động của chủ thể hành chính nhà nước được thể

hiện dưới dạng một hình thức nhất định để thực hiện chức năng, nhiệm vụ của cơ quan hành

chính nhà nước.

Quyết định hành chính là nhân tố cơ bản thể hiện bản chất của nền hành chính của một

Quốc gia, chất lượng của một quyết định hành chính phản ánh chất lượng của đội ngũ cán bộ,

công chức làm công tác quản lý. Quyết định hành chính khi đưa vào áp dụng trong thực tiễn

có đáp ứng được yêu cầu thực tiễn hay không, đáp ứng yêu cầu của thực tiễn chính là thước

đo chính xác nhất đối với khả năng đáp ứng yêu cầu công tác quản lý xã hội của nền hành

chính quốc gia.

Quyết định hành chính chịu sự chi phối, ảnh hưởng bởi rất nhiều yếu tố, có những yếu

tố xuất phát từ bên trong của nền hành chính quốc gia mà ta có thể đoán định, đánh giá được.

Tuy nhiên cũng có nhiều yếu tố bên ngoài tác động tới quá trình ban hành tổ chức thực hiện

quyết định hành chính. Các yếu tố này tác động theo cả hướng tích cực và tiêu cực. Để điều

hoà sự tác động này và nâng cao chất lượng, hiệu quả của quyết định đòi hỏi mỗi cán bộ, công

chức cần có nhận thức đúng đắn, toàn diện, nắm bắt được quy luật tác động của yếu tố bên

trong và cả bên ngoài, từ đó đưa ra giải pháp hữu hiệu.

Như vậy, Quyết định hành chính có vai trò rất quan trọng trong việc cụ thể hoá các

văn bản luật, điều chỉnh các mối quan hệ xã hội phát sinh rất đa dạng và phức tạp cho nên

quyết định hành chính nói riêng và Luật hành chính nói chung không nằm trong một văn bản

cụ thể nhất định mà nằm trong nhiều văn bản khác nhau. Mặt khác quyết định hành chính

luôn luôn gắn liền với việc xử lý các tình huống mà tình huống thì biến động, chuyển biến

theo thực tế của tình hình xã hội cho nên Luật hành chính không thể đóng khung trong một

văn bản nhất định. Qua đó ta thấy quyết định hành chính là một quyết định pháp luật, do đó

nó mang đầy đủ tính chất của một quyết định pháp luật mà đặc điểm quan trọng nhất là thể

hiện tính ý chí, tính quyền lực của Nhà nước. Quyết định hành chính thể hiện tính pháp lý rất

cao, thể hiện ý chí quyền lực Nhà nước, thể hiện vai trò trách nhiệm của cơ quan có thẩm

quyền khi ban hành để quản lý mọi mặt đời sống xã hội. Trên thực tế thì những vai trò này

diễn ra hàng ngày, hàng giờ trên toàn thể đất nước thông qua hệ thống các cơ quan hành chính

nhà nước.

Hiện nay chúng ta đang trong quá trình xây dựng nhà nước pháp quyền của dân, do

dân và vì dân, vì vậy vấn đề đặt ra là phải phát huy vai trò của pháp luật và đảm bảo được

quyền lợi của nhân dân. Để không ngừng nâng cao vai trò của các cơ quan nhà nước đồng

thời bảo vệ được quyền lợi của nhà nước và quyền lợi chính đáng của nhân dân cần từng bước

nâng cao ý thức chấp hành pháp luật trong cán bộ và nhân dân, cần khắc phục những hạn chế,

vướng mắc liên quan đến quyết định hành chính. Trong quá trình kiểm tra, thực hiện các quy

định của pháp luật về công tác quản lý nhà nước nói chung, công tác ban hành và thực hiện

quyết định hành chính nói riêng cần phải nhận thức đầy đủ, đúng đắn về vai trò của các cơ

quan hành chính trong việc thực hiện quyền lực nhà nước, bảo vệ các quyền lợi chính đáng

của nhân dân, thấy được giá trị tích cực các quyết định hành chính. Từ đó, coi đây là một

trong những nhiệm vụ trọng tâm, chú trọng kiểm tra việc thực hiện các quy định của pháp luật

về quyết định hành chính, thường xuyên tuyên truyền, giáo dục pháp luật trong cán bộ, nhân

15

dân, phát huy vai trò của các tổ chức trong việc giám sát các cơ quan nhà nước thực hiện pháp

luật đồng thời tích cực động viên nhân dân chấp hành pháp luật. Có như vậy các quyết định

hành chính mới thực sự pháp huy được vai trò, công tác quản lý của các cơ quan hành chính

mới đạt hiệu quả.

Để giải quyết được những vấn đề trên, chúng tôi xin mạnh dạn kiến nghị một số vấn

đề như sau:

- Cần xây dựng, hoàn thiện hơn nữa khuôn khổ, hành lang pháp lý liên quan đến công

tác ban hành và tổ chức thực hiện quyết định hành chính.

- Các cơ quan, các cấp, các ngành cần có nhận thức đúng đắn, toàn diện, đầy đủ về

quyết định hành chính nói chung do mình ban hành, để từ đó không còn những sai sót, tồn tại

trong công tác ban hành quyết định và tổ chức thực hiện quyết định, luôn đảm bảo hai yêu cầu

là hợp pháp và hợp lý.

- Đảng, Nhà nước ta cần quan tâm hơn nữa tới công tác đào tạo, bồi dưỡng nâng cao

trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, thái độ ý thức chính trị của đội ngũ cán bộ, công chức hành

chính. Vì chỉ có trang bị được một nền tảng lý luận, kiến thức pháp lý đầy đủ, toàn diện thì

sản phẩm mà các cán bộ, công chức hành chính làm ra là các quyết định hành chính mới thực

sự có chất lượng, có tính khả thi, giải quyết được yêu cầu của nhiệm vụ quản lý, tạo được sự

đồng tình ủng hộ của đối tượng quản lý.

- Cần có thái độ đúng đắn, nghiêm túc, khách quan, toàn diện với các quyết định hành

chính sai quy định pháp luật, trên tinh thần sai phạm đến đâu xử lý đến đó nhằm loại bỏ các

quyết định bất hợp pháp, bất hợp lý đã và đang tồn tại trong thực tiễn quản lý ở nước ta. Tập

trung tháo gỡ khó khăn khi thực hiện các quyết định mới được ban hành.

- Đẩy mạnh công tác tuyên truyền phổ biến giáo dục pháp luật cho mọi cá nhân, tổ

chức để từ đó nâng cao nhận thức của công dân về vai trò của quyết định hành chính trong đời

sống, để từ đó các quyết định hành chính mỗi khi được ban hành nhận được sự đồng tình,

hưởng ứng, ủng hộ của người dân.

- Cần tạo ra được một cơ chế mới trong quá trình ban hành, tổ chức thực hiện quyết

định hành chính mà ở đó thu hút được sự tham gia đóng góp ý kiến của đông đảo tầng lớp

nhân dân, góp phần nâng cao tính hợp lý của quyết định hành chính nhà nước đáp ứng được

yêu cầu thực tiễn của công tác quản lý xã hội trong thời kỳ mới.

- Đẩy mạnh công tác nghiên cứu khoa học xung quanh vấn đề làm sao để nâng cao

chất lượng, hiệu quả của công tác ban hành thực thi quyết định hành chính. Từ đó có giải

pháp mang tính chất đột phá, mang tính khả thi góp phần nâng cao chất lượng, hiệu quả của

công tác ban hành và thực thi quyết định hành chính.

References

1. Nguyễn Sỹ Dũng (2007), "Chất lượng dự án luật không đạt là do vừa thiết kế, vừa thi

công", Báo Người đại biểu nhân dân, ngày 15/11.

2. Đại học quốc gia Hà Nội (2005), Giáo trình luật hành chính, Nxb Đại học Quốc gia, Hà

Nội.

3. Đại học Luật Hà Nội (1999), Từ điển giải thích từ ngữ luật học, Nxb Công an nhân dân, Hà

Nội.

4. Đại học luật Hà Nội (2006), Giáo trình Thanh tra và giải quyết khiếu nại tố cáo, Nxb

Công an nhân dân, Hà Nội.

5. Đại học Luật Hà Nội (2006), Giáo trình Luật hiến pháp Việt Nam, NXB Tư pháp, Hà

Nội.

6. Đại học Luật Hà Nội (2007, 2008), Giáo trình luật hành chính Việt Nam, Nxb Công an

nhân dân, Hà Nội.

7. Bùi Thị Đào (2008), Tính hợp pháp, hợp lý của quyết định hành chính, Luận án tiến sĩ

luật học, Trường Đại học Hà Nội.

16

8. Nguyễn Duy Gia (1994), Nâng cao quyền lực, năng lực, hiệu lực quản lý nhà nước - Nâng

cao hiệu lực pháp luật, Nxb Lao động, Hà Nội.

9. Học viện hành chính quốc gia (1995), Về nền hành chính Việt Nam - Kinh nghiệm và

phát triển, Nxb Khoa học kĩ thuật, Hà Nội.

10. Học viện hành chính quốc gia (2003), Hành chính công, Nxb Thống kê.

11. Học viện hành chính quốc gia (2005), Giáo trình Thủ tục hành chính, Nxb Giáo dục, Hà

Nội.

12. Học viện hành chính quốc gia (2005, 2009), Giáo trình Luật hành chính và Tài phán

hành chính, Nxb Giáo dục, Hà Nội.

13. Học viện hành chính quốc gia (2010), Giáo trình lý luận hành chính Nhà nước, Nxb

Giáo dục, Hà Nội.

14. Khoa luật, Đại học quốc gia Hà Nội (2010), Giáo trình luật hành chính Việt Nam, Nxb

Đại học quốc gia, Hà Nội.

15. Lê Chi Mai (2003), Cải cách dịch vụ công ở Việt Nam, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.

16. Đinh Văn Mậu (2003), Quyền lực nhà nước và quyền công dân, Nxb Tư pháp, Hà Nội.

17. Thang Văn Phúc, Nguyễn Minh Phương, Nguyễn Thu Huyền (2004), Hệ thống công vụ

và xu hướng cải cách của một số nước trên thế giới, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.

18. Quốc hội (1992), Hiến pháp, Hà Nội.

19. Quốc hội (2001), Hiến pháp (sửa đổi, bổ sung), Hà Nội

20. Quốc hội (2005), Luật Khiếu nại, tố cáo, Hà Nội.

21. Quốc hội (2006), Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật của hội đồng nhân dân,

uỷ ban nhân dân, Hà Nội.

22. Quốc hội (2008), Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật, Hà Nội.

23. Quốc hội (2008), Luật Giao thông đường bộ, Hà Nội.

24. Quốc hội (2010), Luật Cán bộ, công chức, Hà Nội.

25. Quốc hội (2010), Luật Thanh tra, Hà Nội.

26. Quốc hội (2010), Luật Tố tụng hành chính, Hà Nội.

27. Ts Nguyễn Thế Quyền (2005), Hiệu lực các văn bản pháp luật - những vấn đề lý luận

và thực tiễn, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.

28. PGS-TS Võ Kim Sơn (2004), Phân cấp quản lý hành chính nhà nước- Lý luận và thực

tiễn, NXB Chính trị quốc gia, Hà Nội .

29. Văn Tân (chủ biên), Lê Khả Kế, Nguyễn Lân,...(1997), Từ điển Tiếng Việt (1997), Nxb

khoa học xã hội, Hà Nội.

30. Nguyễn Đình Tấn, Lê Ngọc Hùng (2004), Xã hội học hành chính nghiên cứu giao tiếp

và dư luận xã hội trong cải cách hành chính nhà nước, Nxb Lý luận chính trị, Hà Nội.

31. PGS.TS. Phạm Hồng Thái (2004), Công vụ, công chức nhà nước, NXB Tư pháp, Hà

Nội.

32. Thanh tra nhà nước - Viện khoa học thanh tra (2004), Luật thanh tra năm 2004 với việc

đổi mới tổ chức, hoạt động thanh tra trong thời kỳ công nghiệp hoá, hiện đại hoá, Nxb

Tư pháp, Hà Nội.

33. Vũ Thư (2000), Chế tài hành chính - Lý luận và thực tiễn, Nxb Chính trị quốc gia, Hà

Nội.

34. Thủ tướng Chính phủ (2001), Quyết định số 136/2001/QĐ-TTg ngày 17/9/2001 phê

duyệt Chương trình tổng thể cải cách thủ tục hành chính nhà nước giai đoạn 2001 –

2010, Hà Nội.

35. Thủ tướng Chính phủ (2005), Chỉ thị số 09/2005/CT-TTg ngày 05/01/2005 về tiếp tục

đẩy mạnh công tác cải cách hành chính, Hà Nội.

36. Uỷ Ban thường vụ Quốc hội (2002), Pháp lệnh xử lý vi phạm hành chính, Hà Nội.

37. Viện khoa học pháp lý (2004), Luật hành chính một số nước trên thế giới, Ts luật học Phạm

Văn Lợi và Ts luật học Hoàng Thị Ngân (dịch), Nxb Tư pháp, Hà Nội

17

38. Viện khoa học pháp lý (2005), Bình luận khoa học Pháp lệnh xử lý vi phạm hành chính

2002, Nxb Tư pháp, Hà Nội.

39. Viện nghiên cứu và đào tạo quản lý (2005), Hành chính công và quản lý hiệu quả của

chính phủ, Nxb Lao động và xã hội, Hà Nội.

40. PGS-PTS Lương Trọng Yêm, PGS-PTS Bùi thế Vĩnh (1996), Mô hình nền hành chính

các nước ASEAN, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.