Psihologija dFinal

7/25/2019 Psihologija dFinal

1/40

CRNA GORA

ZAVOD ZA KOLSTVO

Predmetni program

PSIHOLOGIJAII razred opte gimazije

Podgorica 2010.


2/40

Zavod za kolstvo PSIHOLOGIJA

Nastavni predmet

PSIHOLOGIJA

Predmetni program

PSIHOLOGIJAII razred opte gimnazije

Izdava: Zavod za kolstvo

Urednik: dr Dragan BogojeviLektura: Danijela ilas

Tehnika priprema: Nataa Peri

Dizajn korica: Nevena abrilo

tampa: "Obod" Cetinje

Tira: 100

Podgorica, 2010.

Na osnovu javno-vaeeg opteg dijela obrazovnog programa za optu gimnaziju koji je utvren Rjeenjem Ministarstva prosvjete i nauke od 24. marta 2004. godine (br. 01-1584/2), Savjet za opte obrazovanje je na 9. sjednici, odranoj 9. jula 2010. godine, utvrdio predmetni program PSIHOLOGIJA za optu gimnaziju.

2


3/40


S A D R A J:

1. Naziv nastavnog predmeta i predmetnog programa.....5

2. Odreenje predmetnog programa........................................................................................................................................... ......................5

3, Opti ciljevi predmetnog programa .64. Sadraji i operativni ciljevi predmetnog programa..6

5. Didaktike preporuke 28

6. Standardi znanja...........................................................................................................................................................................................29

7. Naini provjeravanja znanja i ocjenjivanja....................................................................................................................................................35

8. Resursi za realizaciju nastave......................................................................................................................................................................36

9. Profil i struna sprema nastavnika/ca i strunih saradnika/ca......................................................................................................................39

3


4/40


4


5/40


1. NAZIV NASTAVNOG PREDMETAPSIHOLOGIJA

NAZIV PREDMETNOG PROGRAMAPSIHOLOGIJA

2. ODREENJE PREDMETNOG PROGRAMA

Predmetni program psihologije obuhvata nauna saznanja iz opte psihologije i psihologije linosti. Namijenjen je uenicima/amagimnazije.

a) Poloaj, priroda i namjena predmeta

Predmet psihologija ui se u drugom razredu gimnazije i zastupljen je sa dva asa sedmino ukupno 70 asova godinje.

b) Broj asova po godinama obrazovanja

Programom je operacionalizovano 58 asova (obavezni dio programa). Preostali dio programa (12 asova) planira kola prema specifinim

potreba svojih uenika/ca (vidi: Didaktike preporuke).

Teorijski Vjebe Ukupno

Obavezni sadraji (dati u programu) 19 39 58Sadraji koje planira kola (15-20%) 4 8 12Ukupno 23 47 70

5


6/40


3. OPTI CILJEVI PREDMETNOG PROGRAMA

Uei ovaj predmet uenik/ca treba da upozna i razumije:

- predmet, cilj i metode istraivanja u psihologiji;- organske osnove i razvoj psihikog ivota;- osnovne psihike procese i njihovu ulogu;- karakteristike i strukturu linosti;- psihiko zdravlje i poremeaje psihikog zdravlja.

Kroz proces uenja ovog predmeta uenik/ca treba da razvija kognitivne i socijalne sposobnosti i vjetine, kao i prosocijalne stavove idemokratske vrijednosti:

- samostalnog prikupljanja i obrade znanja i informacija u psihologiji;- samostalnog analiziranja i interpretiranja znanja iz psihologije;- uoavanja i rjeavanja problema u ivotnim situacijama;- stavalakog i kritikog miljenja;- tolerancije i argumentovanog dijaloga;- saradnje i timskog rada;- moralnog rasuivanja i vrednovanja;- demokratskih vrijednosti i stavova.

4. SADRAJI I OPERATIVNI CILJEVI PREDMETNOG PROGRAMAOpti ciljevi programa psihologije operacionalizovani su kroz etiri osnovne obavezne tema:

1. Predmet i metode psihologije2. Osnovi psihikog ivota i razvoja3. Psihiki procesi4. Linost i psihiko zdravlje

6


7/40


Za svaku temu: navedeni su operativni ciljevi; predloene su aktivnosti uenja; navedeni su osnovni pojmovi; naznaene su korelacijeprograma. Uz svaku predvienu temu predloen je orjentacioni broj asova (asovi teorijska nastave + vjebe). Pored obaveznih,

programom su predviene tri izborne teme iz oblasti socijalne psihologije (vidi: Didaktike preporukertu):

1. Komunikacija2. Psihologija mase i grupe3. Stavovi, predrasude i vrijednosti

1. PREDMET I METODE PSIHOLOGIJE (2+5)

1.1 Predmet psihologije

Operativni ciljevi Aktivnosti Pojmovi/Sadraj Korelacije

Uenik/ca treba da:- upozna predmet psihologije i njen

odnos prema drugim drutvenim iprirodnim naukama,

- upozna razlike u shvatanju predmeta,metoda i cilja psihologije i definicijupsihologije kao nauke,

- upozna osnovne teorijske iprimijenjene psiholoke discipline

(njihov predmet i cilj istraivanja).

Uenici/e:- analiziraju osnovne psiholoke

pravce (npr. strukturalizam;bihejviorizam; psihoanaliza) idiskutuju o razlikama u svatanjupredmeta psihologije,

- analiziraju predmet i cilj istraivanjarazliitih psiholokih disciplina iutvruju njihov znaaj za

svakodnevni ivot (npr. znaajpsihopatologije ili psihologije

rada...).

Predmet psihologije. Naune discipline koje su zastupljene uplanu gimnazije (filozofija;sociologija...).

7


8/40


1.2 Metode i tehnike istraivanja u psihologiji


Uenik/ca treba da:- upozna poloaj i ulogu pojedinih

metoda istraivanja u psihologiji(introspekcija, posmatranje,eksperiment),

- upozna osnovne tehnike prikupljanja

podataka u psiholokimistraivanjima: intervju, upitnik i test...

Uenici/e:- analiziraju razliite pristupe u

psiholokim istraivanjima(eksperimentalno ineeksperimentalno istraivanje); ili,uz pomonastavnika/ce izrauju

jednostavan nacrt EX istraivanja,- izrauju i eventualno primjenjuju

jednostavan protokol za voenjeintervjua (ili upitnik) npr. prilikomupisa uenika/ca u kolu.

Metode istraivanja u psihologiji:introspekcija, posmatranje,eksperiment.

Tehnike istraivanja u psihologiji:

intervju, upitnik, test.

Metode i tehnike istraivanja u drugimnaunim disciplinama.

2. OSNOVI PSIHIKOG IVOTA I RAZVOJA (2+4)

2.1 Organski osnovi psihikog ivota


Uenik/ca treba da:- upozna osnovne dijelove i funkciju

nervnog sistema (ulogu centralnog iperifernog nervnog sistema),

- analizira znaaj edokrinog sistema zapsihiki ivot ovjeka: posebno,ulogu endokrinih lijezda i hormonakoje lue.

Uenici/e:- ematski predstavljaju osnovne

dijelove nervnog sistema (CNS;PNS) i analiziraju njihovu ulogu unastanku i odvijanju psihikihprocesa,

- identifikuju pojedine lijezde ihormone koje one lue, iobjanjavaju njihovu ulogu upsihikom ivotu ovjeka.

Organske osnove psihikog ivota;

centralni nervni sistem (CNS); periferninervni sistem (PNS); endokrini sistem.

Biologija:nervni sistem, neuron.

8


9/40


2.2 Razvoj psihikog ivota


Uenik/ca treba da:- upozna osnovne biolokeinioce psihikog razvojaovjeka (ulogu naslea isazrijevanja),

- upozna osnovne sredinskeinioce psihikog razvoja(ulogu socijalnih faktora iuenja u psihikom razvoju),

- na primjerima dokazuje znaajaktivnosti pojedinca u vlastitomrazvoju.

Uenici/e:- prikupljaju podatke (argumente) i

dokazuju ulogu nasljea i/ili sredineu psihikom razvoju pojedinca,

- navode primjere o ulozi vlastiteaktivnosti u psihikom razvojupojedinca,

- analiziraju interakciju razliitihfaktora u psihikom razvojupojedica.

Razvoj psihikog ivota (filogenetski iontogenetski); nativizam; empirizam.

Filozofija:nativizam; empirizam.

Biologija:Darvinova teorija evolucije.

9


10/40


3. PSIHIKI PROCESI (9+18)

3.1 Opaanje i panja


Uenik/ca treba da:- opaanjeupoznaje kao sloen

psihiki proces koji je odreen:spoljanjim iniocima (osobine iraspored drai), kao i unutranjiminiocima (fizioloke i psiholokekarakteristike onoga koji opaa),

- panju upoznaje kao mentalnuusmjerenost i usredsrijeenost naizvjestan mali broj znaajnih, bitnihelemenata koji imaju sredinje mjesto

u svijesti, uz zanemarivanje mnotvaostalih, nebitnih.

Uenici/e:- analiziraju osnovne ulne organe i

vrste energija za koju su osjetljivi(adekvatna i neadekvatna dra),

- na primjerima analiziraju zavisnostprocesa opaanja od razliitihspoljanjih inilaca (raspored drai)i unutranjih inilaca (ulogaiskustva, uticaj motivacije i sl).

- analiziraju inioce koji utiu na obimpanje: spoljanji inioci (svojstva

drai), unutranjiinioci (motivi,zainteresovanost, oekivanje,

namjera).

Opaanje i panja; dra (adekvatna ineadekvatna); osjet; opaaj; iniociopaanja; panja; obim panje.

Biologija:ula i ulni organi.

10


11/40


3.2 Uenje


Uenik/ca treba da:- uenje razumije kao saznajni

(kognitivni) proces, ija je sutinskaodlika da proizvodi promjeneuorganizmu i ponaanju jedinke,

- analizira osnovnu podjelu uenja

(prema tome kako se ui) i principena kojima se ono zasniva: a. klasinouslovljavanje; b. instrumentalnouslovljavanje; c. uenje po modelu; d.uenje uvianjem,

- transfer uenje razumiju kaoprenoenje dejstva ranijeg uenja nakasnije uenje ili kasniju aktivnost.

Uenici/e:- diskutuju o ulozi uenja u psihikom

razvoju ovjeka (ta se ui?),- analiziraju osnovne

eksperimentalne nalaze: klasinoguslovljavanja (Pavlov);

instrumentalnog uslovljavanja(Torndajk; Skiner); uenja pomodelu (Bandura); uenjauvianjem (Keler) i izvode zakljukeo osnovnim principima uenja,

- kroz primjere analiziraju ulogupozitivnog i negativnog transfera uvlastitom uenju i razvoju,

- utvruju primjenjivost pojedinihpricipa uenja i saznanja otransferu na proces sopstvenoguenja.

Uenje; klasino uslovljavanje;instrumentalno uslovljavanje; uenjeposmatranjem; uenje uvianjem;transfer uenja (pozitivni i negativni).

Matematika(transfer u ucenju), fizika,hemija.

11


12/40


3.3 Pamenje i zaboravljanje


Uenik/ca treba da:- upoznaje pamenje kao saznajni

proces, koji se sastoji u primanju,obradi, zadravanju i pronalaenjuinformacija, a zatim u njihovomreprodukovanju i primjeni; zna da se

pamenje manifestuje i mjeri kroz:prepoznavanje (rekognicija),reprodukciju i utedu pri ponovnomuenju;upoznaje osnovneporemeaje pamemja,

- razumije da je zaboravljanjegubljenje nauenog (djelimino ilipotpuno, privremeno ili trajno); znada se zaboravljanje ispoljava kaonemogunost reprodukcije,nemogunost prepoznavanja /izvoenja ili kao potreba ponovnoguenja ranije uenih sadraja;upoznaje osnovne teorijezaboravljanja.

Uenici/e:- analiziraju osnovne indikatore

pamenja: prepoznavanje,reprodukcija, uteda pri novomuenju i zakljuuju o prirodipamenja,

- analiziraju Ebinghausovu krivuzaboravljanja i zakljuuju oprincipima zaboravljanja,

- na osnovu sopstvenog iskustvaanaliziraju odnos pamenja izaboravljanja; samostalno izvodeprincipe uspjenog pamenja.

Pamenje i zaboravljanje;prepoznavanje; reprodukcija; uteda prinovom uenju; zaboravljanje.

Informatika:RAM i REM memorija,uvanje informacija u informatikimsistemima.

12


13/40


3.4 Miljenje


Uenik/ca treba da:- upoznaje pojam miljenja i ulogu

jezika i govora u procesu miljenja,- razlikuje faze rjeavanja problema

miljenjem i razumije ulogumentalne usmjerenosti u procesu

rjeavanja problema,- saznaje da postoje razliiti oblici

miljenja kao to su zakljuivanje,rasuivanje, poimanje, zamiljanje,sjeanje i sl.; ui da razlikujerealistiko i imaginativno, induktivnoi deduktivno, kritiko i stvaralako,diskurzivno i intuitivno, konkretno i

apstraktno, divergentno ikonvergento miljenje.

Uenici/e:- na primjerima prate i analiziraju

proces rjeavanja problemamiljenjem: 1. definisanje problema;2. formulisanje hipoteza; 3. probnorjeenje; 4. provjera rjeenja....,

- analiziraju primjere tehnikih otkriai identifikuju faze dolaenja dootkria,

- prepoznaju oblike miljenja urazliitim vrstama intelektualnedjelatnosti ovjeka.

Miljenje; rjeavenje problema; oblicimiljenja.

Logika:zakljuivanje.

Fizika, hemija...(vana nauna otkria).

Maternji jezik i knjievnost:bajke ibasne (oblici miljenja).

Matematika:faze rjeavanja problema,jednaine sa jednom i dvije nepoznate.

13


14/40


3.5 Intelektualne sposobnosti


Uenik/ca treba da:- razlikuje razliita shvatanja o prirodi

inteligencije i naine njenogutvrivanja (mjerenje inteligencije),

- zna da postoji vie shvatanja oprirodi (strukturi) inteligencije (opta

sposobnost; posebne sposobnosti;razliite inteligencije),

- poznaje novija shvatanja, prijesvega Golemanov stav o vanostiemocionalne inteligencije.

Uenici/e:- analiziraju nain kako se

inteligencija rasporeuje upopulaciji (normalna kriva) iraspravljaju o odnosu nasljea isredine u nastanku i razvoju

intelektualnih sposobnosti,- na primjerima upoznaju razliite

tipove zadataka u testu inteligencije(verbalni - neverbalni tipovizadataka) i zakljuuju o prirodi istrukturi inteligencije (optasposobnost; vie posebnihsposobnosti),

- utvruju znaaj pojedinih faktorainteligencije za uspjenost uodreenoj vrsti aktivnosti (npr.spacijalna sposobnost je vana za...),

- raspravljaju o odnosu inteligencije iemocija (emocionalna inteligencija)i njihovom zajednikom uticaju nauspjeh u svakodnevnom ivotu.

Intelektualne sposobnosti; inteligencija;test inteligencije; IQ; faktori;emocionalna inteligencija.

Informatika:vjestaka inteligencija.

14


15/40


3.6 Stvaralatvo


Uenik/ca treba da:- upoznaje stvaralatvo kao

sposobnost: da se stvari sagledaju unovom svjetlu, da se problemirjeavaju na nov i originalan nain, dase proizvode neobine i do tada

nepoznate duhovne i materijalnetvorevine,

- saznaje da je stvaralako miljenjeviedjelni i diskontinuirani, skokovitmisaoni proces, i da ima faze:preparacija, inkubacija, iluminacija iverifikacija,

- upozunaje osnovne nalazeistraivanja u oblasti utvrivanjainilaca (faktora) stvaralatva;saznaje koji su to: kognitivni inioci,inioci linosti i sredinski uslovi kojidoprinose razvoju stvaralakihsposobnosti kod pojedinca.

Uenici/e:- primjenjuju jednostavan test

kreativnih sposobnosti i rezultateanaliziraju u odnosu na kriterijume:broj ideja (fluentnost miljenja) irijetkost ideja (originalnost),

- analiziraju primjere dolaska dootkria i identifikuju faze:preparacija, inkubacija, iluminacija iverifikacija,

- analiziraju ivotnu situaciju poznatihstvaralaca iz oblasti likovne,literarne, i/ili muzike umjetnosti; izoblasti tehnikog stvaralatva.

Stvaralatvo; preparacija, inkubacija,iluminacija, verifikacija; mata,radoznalost, intuicija.

Maternji jezik i knjievnost,likovna umjetnost, muzikaumjetnost, film, pozorite.

Biografije poznatih stvaralaca.

15


16/40


3.7 Emocije


Uenik/ca treba da:- analizira podjelu emocija na osnovne

(primarne) i sloene (sekundarne)emocije; upoznaje osnovne emocije:strah, gnev (ljutnja), gaenje, radost ituga; zna da sloene (sekundarne)emocije ukljuuju vie primarnihemocija i da su vezane za nekisadraj: za druge ljude, sopstvenulinost ili umjetniko djelo i sl.,

- razumije osnovne funkcije emocija iobjanjenja o njihovom nastanku(fizioloka i kognitivna teorija),

- prepoznaje streskao bilo koji pritisakokoline na organizam koji zahtijevanovo prilagoavanje; razumije dastresima negativne, ali i pozitivneposljedice - kada organizam razvijenove, konstruktivne mehanizme zanjegovo savladavanje,

- upoznaje neke osnovne konstruktivne

strategije za prevladavanje stresa.

Uenici/e:- navode i analiziraju vlastiti doivljaj

(ili navode primjere iz umjetnosti)razliitih emocionalnih stanja: kakopojedine emocije prepoznaju kodsebe, kako kod drugih ljudi(komunikativna vrijednost emocija),

- gestovima, facijalnom ekspresijom itjelesnim stavom iskazuju razliitaemotivna stanja, ostali ihprepoznaju,

- navode za njih stresne situacije (taje izazvalo stres) i naineprevazilaenja stresa (kako su seosjeali/e, ta su radili/e i sl);analiziraju sopstvena iskustva u(ne)uspjenom prevazilaenjustresa; zajedniki razvijaju strategijeza uspjeno prevazilaenje stresa,

- analiziraju razliite ivotne situacijei stepen izloenosti stresu u njima;

zajedniki razvijaju strategije zauspjeno prevazilaenje stresa.

Emocije; primarne emocije; sekundarneemocije; stresor i stres.

Umjetnost: ekspresionizam;inpresionizam.

Maternji jezik i knjievnost:pozorinadjela (klasine tragedije).

16


17/40


3.8 Motivacija


Uenik/ca treba da:- razlikuje motivaciju od motiva i

oznaava je kao cjelokupni sloenpsihiki proces pokretanja,usmjeravanja i regulisanja djelatnostiusmjerene ka odreenom cilju,

- dijeli motive na primarne (uroene) isekundarne (steene); nahomeostatike i nehomeostatike; nabioloke, socijalne i personalne;razumije razliite pristupe uobjanjavanju motivacije (teorijemotivacija),

- poznaje i primjenjuje na realne

ivotne situacije Hijerarhijumotiva/potreba(Maslov).

Uenici/e:- navode primjere razliitih oblika

ponaanja ovjeka i pokuavaju daodrede vrste motiva koji mogu dastoje u osnovi takvog ponaanja(koji motivi mogu da objasne

istrajno uenje),- nakon predstavljanja pojedinih

grupa motiva (Maslov: Hijerarhijamotiva) analiziraju princip po komese motivi javljaju u ivotupojedinca; uoavaju povezanostsvih potreba (motiva) kod ovjeka ikomentariu vanost Deklaracije o

osnovnim pravima i slobodamaovjeka,

- razvijaju model uspjenemotivacije (npr. na koji nain jemogue podstai motivaciju naradnom mjestu).

Motivacija; motiv; bioloki motivi;socijalni motivi; lini motivi; Hijerarhijamotiva.

Biologija:kruenje energije kroz ivesisteme - homeostatini motivi.

17


18/40


3.9 Frustracije i konflikti


Uenik/ca treba da:- pojam frustracije upozna kao

neprijatan doivljaj ometanjazadovoljenja nekog motiva,

- saznaje da ljudi razliito reaguju nafrustracije, i da se te reakcije mogu

svrstati u dva osnovna tipa:konstruktivne (racionalne) inekonstruktivne reakcije(agresivnost, apatija i sl.),

- upoznaje Levinovu podjelu konfliktamotiva: dvostrukog privlaenja,dvostrukog odbijanja i istovremenogprivlaenja i odbijanja.

Uenici/e:- opisuju situacije kada im je put do

nekog cilja bio blokiran (frustracija);nain na koji su reagovali/e i kakosu mogli/e da reaguju(konstruktivne i nekonstruktivne

reakcije na frustraciju),- nakon upoznavanja sa Levinovom

podjelom konflikata navodeprimjere za svaku od prikazanihsituacija (npr. kada su bili/e u dilemiizmeu dva istovremeno privlanacilja),

- razgovaraju o modelima frustracija

agresija; frustracija pomjerenaagresija i nalaze naine zaprevazilaenje takvih situacija(racionalni pristup; otvorenrazgovor; napadni problem i sl.).

Frustracije i konflikti; frustracija;konstruktivne reakcije na frustraciju;nekonstruktivne rakcije na frustraciju;konflikti.

Maternji jezik i knjievnost, istorija,komunikologija.

18


19/40


4. LINOST I PSIHIKO ZDRAVLJE (6+12)

4.1 Psihologija linosti i nain procjene linosti


Uenik/ca treba da:- upozna predmet prouavanja

psihologije linosti (teorijski ipraktini cilj psihologijelinosti),

- analizira odreenje pojmalinost i razumju da se linostodreuje kao jedinstven(neponovljiv), vrstoorganizovan, sloen i stabilan

psihiki sklop osobina, kojiodreuje dosledno ponaanje idoivljavanje individue,

- znanje o metodama i tehnikamaistraivanja u psihologiji proirujeupoznavanjem metoda i tehnikakaraktiristinih za upoznavanjelinosti.

Uenici/e:- analiziraju znaenje osnovnih

karakteristika pojma linost:osobenost, jedinstvenost,neponovljivost, dosljednost... (ta jeza sve ljude isto, a po emu se ljudimeusobno razlikuju),

- mogu im se demonstrirati neketehnike procjene linosti;razgovaraju o tome na koji nain je

mogue upoznati linost (kako jemogue upoznati linost).

Linost; psihologija linosti; linost;

metode istraivanja linosti; tehnikeprocjene i mjerenja linosti.

Knjievnost, umjetnost.

Metode i tehnike istraivanja upsihologiji.

19


20/40


4.2 Teorije linosti


Uenik/ca treba da:- se upozna sa osnovnim problemima

koji se razmatraju u okviru teorijalinosti: nastanak i razvoj linosti,dinamika linosti, struktura linosti,normalnost, kao i odnos linosti i

drutva,- upozna osnovne postavke i

dominantne predstavnike: (1)psihoanalitike teorije linosti; (2)bihejvioristike teorije linosti; (3)faktorske teorije linosti; (4)humanistike teorije linosti; (5)socijalne teorije linosti.

Uenici/e:- analiziraju i raspravljaju o razliitim

gledanjima, npr. razlike izmeuFrojdovog i Adlerovog shvatanjadinamike linosti; razlike izmeuFrojdovog i Jungovog svatanja

nesvjesnog; specifinostbihejvioristikog pristupa izuavanjulinosti; specifinost faktorskogpristupa izuavanju linosti;reaktivistiki i proaktivistiki pristuplinosti; odlike nove slike o ovekuu humanistikoj psihologiji; koje suteorije linosti preteno

biologistike, a koje sociologistike.

Teorija linosti; psihodinamike teorije(id, ego, super-ego, nesvjesno,kolektivno nesvjesno, arhetipovi);faktorske teorije linosti; bihejvioristiketeorije; humanistike teorije; socijalne

teorije linosti.

Knjievnost.

20


21/40


4.3 Struktura linosti: osnovne jedinice i graa


Uenik/ca treba da:- razumije da su najei opti naini

da se upozna i opie linost upsihologiji: crte linosti,temperament, karakter, ja (svijest osebi) i tip linosti,

- primjenjuje nain predstavljanjalinosti putem: crta; temperamenta;karaktera; ja (svijest o sebi); tipalinosti.

Uenici/e:- mogu imati zadatak da u grupama,

uz pomoliterature predstavestrukturu linosti putem:

- CRTE LINOSTI,- TEMPERAMENT,

- KARAKTER,- JA,SVIJEST O SEBI,IDENTITET,- TIP LINOSTI,

- mogu analizirati razliite vrsteposlova na nain da odrede kojecrte linosti (temperament; tiplinosti) vie odgovaraju odreenojvrsti posla (npr. koje vrste poslova

vie odgovaraju ekstravertnom, akoje introvertnom tipu linosti).

Struktura linosti; crte linosti;temperament; karakter; ja svijest osebi; tipologija linosti.

Maternji jezik i knjievnost:analizalikova obraenih djela.

21


22/40


4.4 Dinamika linosti: lini motivi konflikti i mehanizmi odbrane


Uenik/ca treba da:- se upoznaje sa problematikom

dinamike linosti (prouavanje svegaonoga to podstie i omoguava, ali ispreava zadovoljenje motivalinosti),

- razumije da dinamika podrazumijevai raznovrsne naine rjeavanjafrustracije i konflikata, a posebno,mehanizme odbrane,

- mehanizme odbrane prepoznajekao tehnike kojima se egoslui dabi razrijeio neki konflikt i da bi sezatitio od svega to moe ugroziti

linost; razumije: da se aktivirajuautomatski (bez uticaja volje); dalinost nije svjesna njihoveupotrebe; da poriu i krivotvorestvarnost, da ih ima vie (poricanje,potiskivanje, reaktivna formacija,projekcija,racionalizacija,kompenzacija, intelektualizacija,

sublimacija).

Uenici/e:- u grupama imaju zadatak da

predstave jedan od linih motiva:- POTREBA ZA IDENTITETOM,- POTREBA ZA LJUBAVLJU,- POTREBA ZA POTOVANJEM I

UGLEDOM,- MOTIV ZA POSTIGNUEM,- MOTIV ZA

SAMOPOTVRIVANJEM,- SAVJEST,

- nakon prezentovanja osnovnihmehanizama odbrane pronalazeprimjere za svaki od njih (npr. kada

su nakon neuspjeha promijenili/eodnos prema vrijednosti cilja racionalizacija).

Dinamika linosti; lini motivi; konflikti;mehanizmi odbrane.

22


23/40


4.5 Razvoj linosti


Uenik/ca treba da:- razvoj linosti poznaje kao proces

progresivnog mijenjanja, prije pofazama nego kontinuirano, od zaeai prvih dana ivota pa do zrelosti, i do

kraja ivota; razumije da je taj procesrezultat kako sazrijevanja tako iuenja (socijalizacije),

- proces socijalizacije poznaje kaosloen fenomen formiranja ljudskejedinke pod uticajem drutvenesredine; identifikuje izvore i agensesocijalizacije,

- razumije da je zrela linost dobrointegrisana, realistina,uravnoteena i socijalizovana (to jelinost koja je emocionalno,intelektualno i socijalno zrela).

Uenici/e:- analiziraju razvojne faze (npr. faze

kognitivnog razvoja),- diskutuja o tome: ta podrazumijeva

pojam socijalizacija; koja je

osnovna uloga izvora socijalizacije;ko su agensi socijalizacije i koja imje uloga; u emu je sutinskarazlika izmeu izvora i agenasasocijalizacije; ta je uenje pomodelu i koja mu je uloga uprocesu socijalizacije i sl.; upredstavljanju i analizi vano je

koristiti primjere iz realnog ivota,- navode osobine zrele linosti (ta je

zrela linost i koje karakteristikeima).

Razvoj linosti; faktori razvoja linosti;izvori socijalizacije; agensisocijalizacije; zrela linost.

Sociologija, biologija.

23


24/40


4.6 Normalnost, psihike promjene, poremeaji i lijeenje


Uenik/ca treba da:- se upozna sa dva naina koja se

koriste da bi se razlikovalo normalnood nenormalnog ponaanja(kvantitativni i kvalitativni kriterijum),

- razumije da su: neprilagoenoponaanje (agresivno i/ili apatino)i poremeeno ponaanje(alkoholizam, narkomanijadelinkvencija) odstupanja odsocijalizovanog ponaanja,

- upoznaje podjelu poremeajaduevnog ivota: laki (neuroze i

psihosomatski poremeaji), i tei(psihoze) poremeaji duevnogivota; saznaje da se u posebnugrupu (treu) esto izdvajajukarakterni poremeaji (psihopatije),

- upoznaje osnovne metode lijeenjaduevnih poremeaja (ljekovima ipsihoterapijom).

Uenici/e:- u grupama ispitaju uzroke i prave

program mjera prevencije osnovnihporemeaja ponaanja kod mladih(alkoholizam kod mladih; puenje;

narkomanija; maloljetnikadelinkvencija); mogu u koli daorganizuju i vode akciju npr. STOPDROGA,

- navode primjere duevnihporemeaja koje su npr. gledali/e ufilmovima; diskutuju opredrasudama koje postoje u

drutvu prema osobama saduevnim poremeajima, uzrocimapredrasuda (strah, neinformisanosti sl.),

- razgovaraju o znaaju poznavanjaporemeaja psihikog ivota zarazliite profesije (naroito zausluna zanimanja).

Normalnost, psihiki poremeaji ilijeenje; prilagoena linost;neprilagoeno ponaanje; poremeajiponaanja; poremeaji duevnog

ivota; karakterni poremeaji;prevencija i lijeenje.

24


25/40


IZBORNE TEME (4+8)

1. Komunikacija


Uenik/ca treba da:- komunikaciju upoznaje kao sloen

vid simbolike interakcije izmeu ljudikoji meusobno razmjenjuju signale,

poruke i informacije bilo intelektualneili afektivne prirode,

- razlikuje verbalnu i neverbalnukomunikaciju, kako se onemeusobno dopunjavaju i iskljuuju;neverbalnu komunikaciju upoznajekao vrstu preteno spontanekomunikacije, kojom ljudi bez rijei -

gestovima, nainom dranja tijela,izrazom lica, pogledom ili bojom glasa- izraavaju i razmjenjuju svojenamjere, emocije, raspoloenje,stavove i elje,

- razumije da smetnje u komunikacijine moraju biti samo fizike (nastaleu kanalu komunikacije), da suzapravo ee socijalne, kulturne,duhovne, kao i psihike prepreke ismetnje u komunikaciji.

Uenici/e:- analiziraju oblike komunikacije

(verbalna i neverbalnakomunikacija) i posebno odnos

meu njima (koliko su (ne)usaglaene poruke iskazanerijeima i npr. govor tijela),

- analiziraju nesporazume ukomunikaciji; odreuju uzroke(posebno one psiholoke i socijalneprirode) i identifikuju naine zapoboljanje komunikacije,

- primjenjuju principe nenasilnekomunikacije (npr. kako da nasamopouzdan (asertivan) nainkau ta misle ili ele, a da nepovrijede drugoga).

Komunikacija; verbalna komunikacija,neverbalna komunikacija; smetnje ukomunikaciji; nenasilna komunikacija.

Komunikologija,likovna, muzicka,pozorisna umjetnost (neverbalnakomunikacija).

25


26/40


2. Psihologija mase i grupe

Operativni ciljevi Aktivnosti Pojmovi/Sadraj KorelacijeUenik/ca treba da:- zna da socijalna psihologija prouava

psiholoke aspekte ponaanja ljudi ugrupi, kao i zakonitosti ponaanjasame grupe; da kao posebneprobleme, psihologija grupe

prouava nain formiranja grupe,odnose u grupi (strukturu grupe) igrupne procese (dinamiku grupe),

- analizira razliite podjele grupa: male velike; primarne sekundarne;referentne nereferentne; formalne neformalne i utvruje kriterijumepodjele,

- razumije da se pod strukturom grupepodrazumijeva relativno stabilna isloena mrea veza i odnosa meulanovima grupe, odnosno uvrensistem poloaja i uloga pojedinihlanova u grupi.

Uenici/e:- na osnovu razliitih kriterijuma

razvrstavaju grupe koje poznaju (ukoje su ukljueni/e); ispituju njihovekarakteristike i svoj poloaj u njima,

- na primjeru kole (organizacija)

analiziraju poloaje i uloge; prava iodgovornosti pojedinih lanovakolskog kolektiva (uenici/e nastavnici/e).

- na primjeru kompanije (radneorganizacije) analiziraju sistemepoloaja (uloga); prava iodgovornosti i sl.,

- analiziraju statut kole i utvrujunjenu organizaciju posebno svojaprava i odgovornosti u koli.

Psihologija grupe; mala grupa, velikagrupa; primarna grupa, sekundarnagrupa; referentna grupa; nereferentnagrupa; formalna grupa, neformalnagrupa; struktura grupe; poloaji i uloge

u grupi.

Opta psihologija, sociologija,istorija, maternji jezik i knjievnost,pozorite(npr. predstava "Hor", reija:Dragan Koprivica).

26


27/40


3. Stavovi, predrasude i vrijednosti

Operativni ciljevi Aktivnosti Pojmovi/Sadraj KorelacijeUenik/ca treba da:- socijalni stav razumije kao

socijalizacijom steenu, relativnotrajnu mentalnu dispoziciju da semisli, osjea i postupa za ili protiv uodnosu na neki objekt (osobu; grupu;pojavu i sl.),

- predrasudu upoznaje kao vrstu stavakoji se ne zasniva ni na valjanomiskustvu, niti na racionalnimargumentima; razumije da supredrasude izrazito afektivno obojenei veoma otporne na promjenu,

- stereotipe upoznaje kaogeneralizovane predstave o

odreenim socijalnim grupama(pripadnicima nekog socijalnog sloja,etnike, vjerske ili rasne grupe) kojesu u datom drutvu irokorasprostranjena, a stiu se tokomsocijalizacije,

- saznaje da pojam vrijednostioznaava najoptije vjerovanje o

tome ta je poeljno, korisno i to bitrebalo da bude cilj ljudskih napora(pozitivna vrijednost), odnosno otome ta je nepoeljno i nedopustivo(negativna vrijednost); da poreduniverzalnih, kulturnih i grupnihvrijednosti, svaki ovjek ima i svojeline vrijednosti.

Uenici/e:- analiziraju strukturu socijalnih

stavova (kognitivna, konativna iafektivna komponenta) i odnosusklaenosti meu njima,

- u svom okruenju nalaze primjere

predrasuda i stereotipa,objanjavaju kako ove nastaju ipredlau naine za njihovouklanjanje u zajednici,

- analiziraju odnos izmeu vrijednostimladih i odraslih lanova zajednice,

- analiziraju Deklaraciju o ljudskimpravimai prepoznaju osnovne

vrijednosti koje ona zastupa.

Drutveni stavovi, predrasude ivrijednosti; stavovi; predrasude;stereotipi; vrijednosti.

Socijalizacija, uenje, umjetnost(filmska).

27


28/40


5. DIDAKTIKE PREPORUKE

Program psihologije obuhvata:

- obavezni dio programa,- izborni dio programa.

Obavezni dio programa odnosi se na teme od 1 do 4 date u tabeli. Ovaj dio programa obuhvata 58 asova i jednak za sve uenike/ce i svekole. Preostalih 12 asova planira svaka kola (nastavnik/ca) polazei od potreba njenih uenika/ca. U programu su predloene triizborne teme (Komunikacija; Psihologija mase i grupe; Stavovi, predrasude i vrijednosti). Nastavnik/ca i uenici/e se mogu opredijeliti daobrade jednu ili vie predloenih izbornih tema ili e izabrati neke druge teme koje su njima potrebnije.

Program psihologija se realizuje:

- teorijski,- praktino (vjebe).

Predlaemo da odnos izmeu teorijskog i praktinog dijela realizacije programa bude - to znai da, po pravilu, nakon jednog as kojije dominantno posveen uenju novih sadraja, naredna 2 asa treba posvetiti uvjebavanju, sistematizaciji, praktinom radu, ocjenjivanjui procjenivanju uenika/ca i sl. U tabeli je dat prijedlog okvirnog plana realizacije programa.

Teme Teorijski Vjebe Ukupno

1. Predmet i metode psihologije 2 5 72. Osnove psihikog ivota i razvoja 2 4 6

3. Psihiki procesi 9 18 274. Linost i psihiko zdravlje 6 12 18Izborne teme 4 8 12Ukupno 23 47 70

28


29/40


Metode i oblici nastave uenja

U realizaciji programa naglasak treba staviti na proces u

enja, tj. obezbijediti da uenici/e predviene sadraje usvajaju aktivno:samostalnim prikupljanjem i analiziranjem znanja i informacija; sistematizacijom i prezentacijom sadraja; radom u paru i u grupi; krozdiskusiju i meusobnu razmjenu miljenja; projekatskim radovima; primjenom usvojenih znanja u praksi i sl. (vidi kolonu: aktivnosti uenja).Nastavom koja bi se iskljuivo zasnivala na predavanju nastavnika/ca nije mogue ostvariti ciljeve ovog predmeta.

6. STANDARDI ZNANJAStandardi su utvreni za svaku temu pojedinano i opisuju oekivani nivo usvajanja sadraja programa:

1.PREDMETIMETODEPSIHOLOGIJE

1.1 Predmet psihologije

Uenik/ca:- navodi predmet psihologije,- objanjava razliku izmeu optih shvatanja o psihikim pojavama i psihologiji kao nauci,- navodi razliite pristupe u shvatanju predmeta, cilja i metoda psihologije,- navodi osnovne teorijske i primjenjene psiholoke discipline.

1.2 Metode i tehnike istraivanja u psihologiji

Uenik/ca:- navodi osnovne metode i tehnike psiholokih istraivanja,- objanjava poloaj metode i tehnika u psiholokom istraivanju,- izrauje nacrt jednostavnog eksperimentalnog istraivanja.

29


30/40


2.OSNOVIPSIHIKOGIVOTAIRAZVOJA

2.1 Organski osnovi psihikog ivota

Uenik/ca:- navodi osnovnu podjelu nervnog sistema,- objanjava ulogu centralnog nervnog sistema,- objanjava ulogu perifernog nervnog sistema,- navodi najvanije endokrine lijezde, hormone koje one lue i njihov znaaj za psihiki ivot.

2.2 Razvoj psihikog ivota

Uenik/ca:- moe da objasni razlike u shvatanju razvoja (empirizam i nativizam),- navodi osnovne bioloke inioce psihikog razvoja,- moe da objasni ulogu sredinskih inilaca psihikog razvoja ovjeka,

- moe da objasni ulogu aktivnosti jedinke u psihikom razvoju.

3.PSIHIKIPROCESI

3.1 Opaanje i panja

Uenik/ca:

- objanjava ulogu opaanja u psihikom ivotu ovjeka,- poznaje osnovne ulne organe i adekvatne drai za njih,- navodi spoljanje i unutranje inioce opaanja,- objanjava znaaj panje,- navodi spoljanje i unutranje inioce koji utiu na obim panje.

30


31/40


3. 2 Uenje

U

enik/ca:- objanjava ulogu uenja u psihikom razvoju,- navodi osnovne oblike uenja prema principima na kojima se ono zasniva,- objanjava osnovne principe (zakone) kojima se objanjava proces uenja,- objanjava pozitivni i negativni transfer u uenju.

3.3 Pamenje i zaboravljanje

Uenik/ca:- objanjava kako se manifestuje i mjeri pamenje,- navodi vrste pamenja,- navodi glavne poremeaje pamenja,- objanjava proces zaboravljanja,- objanjava od ega zavisi brzina zaboravljanja,- navodi osnovne teorije zaboravljanja.

3.4 Miljenje

Uenik/ca:- razumije pojam miljenja,- razumije ulogu jezika u miljenju,- navodi osnovne faze procesa rjeavanja problema miljenjem,

- objanjava ulogu mentalne usmjerenosti u procesu rjeavanja problema,- navodi uslove efikasnog miljenja,- navodi osnovne oblike miljenja i njihove karakteristike,- prepoznaje oblike miljenja u razliitim vrstama intelektualne djelatnosti ovjeka.

31

Z d k l t


32/40


3.5 Intelektualne sposobnosti

U

enik/ca:- objanjava razliku u biolokom i psiholokom stanovitu porijekla inteligencije,- navodi razliite pristupe u shvatanju strukture inteligencije,- objanjava teorijski i praktini znaaj testiranja inteligencije,- objanjava kako je rasporeena inteligencije u populaciji ljudi,- objanjava ulogu emocionalne inteligencije.

3.6 StvaralatvoUenik/ca:- razumije psiholoko odreenje pojma stvaralatvo,- zna odlike stvaralakog miljenja,- zna faze stvaralakog miljenja,- razumije ulogu pojedinih faza stvaralakog miljenja,- zna kognitivne inioce stvaralatva,

- zna inioce linosti koji su vani za stvaralatvo,- razumije ulogu sredinskih inilaca za stvaralatvo.

3.7 Emocije

Uenik/ca:- razumije prirodu i naine ispoljavanja emocija (komponente emocije),

- razumije razliku izmeu osnovnih (primarnih) i sloenih (sekundarnih) emocija,- zna osnovne funkcije emocija,- razumije fizioloka i kognitivna objanjenja nastajanja emocija,- zna pojmove stresor i stres,- objanjava negativnu i pozitivnu ulogu stresa,- poznaje strategije prevladavanja stresa.

32



33/40


3.8 Motivacija

Uenik/ca:

- razumije ulogu motiva u ponaanju jedinke,- razumije razliku izmeu motiva i motivacije,- poznaje ulogu homoestaze u nastanku motiva,- zna kako se motivi najee dijele (klasifikuju),- objasni razlike izmeu biolokih, socijalnih i linih motiva,- poznaje osnovne teorije motivacije,- poznaje potrebe (motive) po Maslovu, od niih ka viim,- razumije princip javljanja potreba (motiva) po Maslovu.

3.9 Frustracije i konflikti

Uenik/ca:- razumije pojam frustracija,- poznaje osnovne izvore frustracija,- razumije ulogu nivoa aspiracije u javljanju frustracija,

- poznaje oblike konstruktivnog reagovanja na frustraciju,- zna ta je tolerancija na frustraciju,- poznaje najee nekonstruktivne (nerealistike) reakcije na frustraciju,- razumije pojavu pomjeranja agresivnosti,- razumije kada je frustracija tetna po mentalno zdravlje ovjeka,- poznaje tipove konflikta.

4. LINOST I PSIHIKO ZDRAVLJE

4.1 Psihologija linosti i nain procjene linosti

Uenik/ca:- razumije specifinost predmeta psihologije linosti,- razumije teorijski i praktini cilj psihologije linosti,

33



34/40


- poznaje osnovne oblasti psihologije linosti,- poznaje osnovne odlike pojma linost,- poznaje osnovne metode psihologije linosti,- poznaje osnovne tehnike procjene linosti.

4.2 Teorije linosti

Uenik/ca:- poznaje osnovne teorije linosti i njihove dominantne predstavnike,-

poznaje osnovne odlike psihoanalitike teorije linosti,- poznaje osnovne odlike bihejvioristikih teorija linosti,- poznaje osnovne odlike faktorskih teorija linosti,- poznaje osnovne odlike humanistikih teorija linosti,- poznaje osnovne odlike socijalnih teorija linosti,- moe da objasni zato se meusobno razlikuju pojedine teorije linosti.

4.3 Struktura linosti: osnovne jedinice i graa

Uenik/ca:- razumije ta je struktura linosti,- razumije ta u psihologiji oznaava crtom linosti,- razumije ta se u psihologiji oznaava pojmom temperament,- poznaje vrste temperamenta i njihove odlike,- razumije pojam karakter u psihologiji linosti,

- poznaje ulogu i aspekte Ja,- objasni razliku izmeu svijesti o sebi i identiteta,- razumije kako je u psihologiji shvaen pojam: tip linosti,- razumije zato su korisne tipologije linosti,- poznaje razliku izmeu ekstravertnog i introvertnog tipa linosti.

34



35/40


4.4 Dinamika linosti: lini motivi konflikti i mehanizmi odbrane

Uenik/ca:- zna ta ukljuuje pojam dinamika linosti,- zna ta je uloga linih motiva,- moe da objasni specifinost linih motiva (u odnosu na socijalne i biloke motive),- moe da navede inioce od kojih zavisi razvijenost motiva za postignuem,- moe da objasni kako nastaje savjest,- razumije zato nastaju neurotini konflikti,- objasni osnovne naine rjeavanja konflikata,-

zna zajednike odlike mehanizama odbrane,- razumije ulogu mehanizama odbrane,- zna mehanizme odbrane.

4.5 Razvoj linosti

Uenik/ca:

- razumije proces razvoja linosti,- moe da objasni shvatanja o ulozi pojedinih faktora u razvoju linosti (naslee, sredina, aktivnost jedinke),- zna stupnjeve razvoja linosti,- zna glavne mehanizme razvoja linosti,- razumije proces socijalizacije,- razumije ulogu uenja po modelu u procesu socijalizacije,- razumije ulogu kulture i drutva u procesu socijalizacije,- zna osnovne agense socijalizacije,

- zna da opie zrelu linost.

4.6 Normalnost, psihike promjene, poremeaji i lijeenje

Uenik/ca:- zna osnovne kriterijume za razlikovanje normalnog od nenormalnog ponaanja,- moe da opie tipove ispoljavanja neprilagoenog ponaanja,

35



36/40


- moe da objasni uzroke poremeaja u ponaanju,- razumije posljedice alkoholizma i narkomanije,- zna osnovne oblike poremeaja duevnog ivota,- razumije znaaj prevencije,- razumije ulogu psiholokog savjetovanja,- razumije cilj psihoterapije.

7. NAINI PROVJERAVANJA ZNANJA I OCJENJIVANJA

Ocjenjivanje uenika/ca je kontinuirano i pored sumativne ima i formativnu (razvojnu) ulogu i podrazumijeva javno obrazlaganje svakeocjene. Nastavnik/ca ocjenu utvruje u odnosu na nivo znanja kojim uenik/ca raspolae, polazei od standardnog nivoa(vidi: Standardiznanja).

Standardni nivo podrazumijeva elementarno poznavanje i razumijevanje injenica i informacija u osnovnom obliku (onako kako su date).Npr, uenik/ca:

- zna i pravilno upotrebljava osnovne psiholoke termine,- zna definisati osnovne psiholoke pojave,- zna objasniti znaajnost psihikih procesa i pojava.

Vii nivo podrazumijeva da uenik/ca sa ponuenim informacijama moe neto uraditi: analizirati ih, urediti po nekom kriterijumu(klasifikovati); povezati; transformisati u drugi oblik; izvesti zakljuak; primijeniti i sl. Npr, uenik/ca:

- moe da objasni meusobnu zavisnost psihikih procesa i njihovu ulogu u oblikovanju i djelovanju linosti,- sposoban/na je da koristi psiholoka saznanja u ivotnim situacijama,- zna izabrati odgovarajue izvore informacija u skladu sa ciljevima istraivanja,- zna upotrijebiti odgovarajue istraivake tehnike i postupke za sakupljanje i obradu podataka.

Najvii nivo podrazumijeva dauenik/ca od postojeih informacija moe stvoriti neto novou odnosu na njih same (primjena znanja unovoj situaciji, na nov nain; stvaranje nove cjeline; lini argumentovan stav i sl.). Npr, uenik/ca:

36



37/40


- je sposoban/na da analizira, uporeuje, povezuje, objanjava i vrednuje informacije i podatke u razliitim oblicima,- na osnovu kritike analize informacija formira odgovarajue zakljuke s vlastitim pogledom.

Ocjenjivanje uenika/ca je usmeno (kontinuirano) i pismeno (test, esej, istraivaki rad, projekatski rad i sl.).

8. RESURSI ZA REALIZACIJU NASTAVE

Uspjena realizacija programa podrazumijeva:

- struno-predmetnu osposobljenost nastavnika/ca (dobro poznavanje sadraja programa i predmeta uenja),- metodiko-didaktiku osposobljenost nastavnika/ca (dobro poznavanje savremenih metoda uenja i oblika rada sa uenicima/ama),- efikasnu komunikaciju sa uenicima/ama,- motivisanost za rad sa mladima u koli i van kole,- opremljenost uionice u skladu sa zahtjevima savremenih metoda i oblika rada (mogunost rada u grupama, u paru, individualnog

rada),- udbenik i prirunik za realizaciju programa.

Okvirni spisak literature i drugih izvora

Osnovna literatura:

1. Lalovi, Z, Trebjeanin, : Psihologija 2, Prirunik za nastavnike za drugi razred gimnazije, Zavod za udbenike i nastavna sredstva,Podgorica, 2007.

2. Trebjeanin, , LaloviZ: Psihologija 2, Udbenik za drugi razred opte gimnazije, Zavod za udbenike i nastavna sredstva,

Podgorica, 2007.

Dodatna literatura za uenike/ce:

1. Adler, A.: Poznavanje oveka, Matica srpska, Novi Sad, 1989.2. Evans, F.: Graditelji psiholigije, Nolit, Beograd, 1988.3. Erikson, E.: Omladina, kriza, identifikacija, NIP Pobjeda, Titiograd, 1976.4. From, E.: ovjek za sebe, Naprijed, Zagreb, 1980.

37



38/40

5. From, E.: Imati ili biti, Naprijed, Zagreb, 1980.6. Frojd, S.: Uvod u psihoanalizu, Matica srpska, Novi Sad, 1980.7. Goleman, D.: Emocionalna inteligencija, Geopoetika, Beograd, 2002.8. Hornaj, K.: Neurotina linost naeg doba, Grafiki zavod, Titograd, 1964.9. Mandi, T.: Komunikologija (psihologija komunikacije), Clio, Beograd, 2003.10. Pek, S.: Put kojim se ree ide, Narodna knjiga, Alfa, Beograd, 1998.11. Rejnvoter, Dz.: Budite sebi psihoterapeut, Velarta, Beograd, 2002.12. Roders, K.: Kako postati linost, Nolit, Beograd, 1988.

Literatura za nastavnike/ce:

1. Berger, J.: Psiholoki potporni sistem, Centar za primijenjenu psihologiju, Beograd, 2002.2. Berger, J.: Trei roditelj (novi pravci grupne psihoterapije), Nolit, Beograd, 1980.3. Englisch, H., Englisch, C.: Obuhvatni renik psiholokih i psihoanalitikih pojmova, Savremena administracija, Beograd, 1972.4. Ezsenck, H.: Upotreba i zloupotreba psihologije, Naprijed, Zagreb, 1980.5. Hol, K., Lindzi, G.: Teorije linosti, Nolit, Beograd, 1983.6. Hrnjica, S.: Zrelost linosti, Zavod za udbenike i nastavna sredstva, Beograd, 1992.7. Ivi, I.: ovjek kao animal symbolicum, Nolit, Beograd, 1978.8. Kre, D., Krafild, R., Balaki, E.: Pojedinac u drutvu, Zavod za udbenike i nastavna sredstva, Beograd, 1972.

9. Krsti, D.: Psiholoki renik, IRO Vuk Karadi, Beograd, 1978.10. Kvaev, R.: Psihologija stvaralatva, BIGZ, Beograd, 1976.11. Maslov, A.: Motivacija i linost, Nolit, Beograd, 1982.12. Milivojevi, Z.: Psihoterapija i razumijevanje emocija, Prometej, Novi Sad, 1993.13. Mati, V.: Mentalna higijena, Drutvo psihologa Srbije, Beograd, 1978.14. Pejak, V.: Psihologija saznavanja, Svjetlost, Sarajevo, 1981.15. Rot, N.: Opa psihologija, Zavod za udbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2000.16. Rot, N., Radonji, S.: Psihologija, Zavod za udbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2002.

17. Rot, N..: Osnovi socijalne psihologije, Zavod za udbenike i nastavna sredstva, Beograd, 1989.18. Rot, N.: Psihologija grupa, Zavod za udbenike i nastavna sredstva, Beograd, 1983.19. Zazo, R.: Poreklo ovekove oseajnosti, Zavod za udbenike i nastavna sredstva, Beograd, 1983.20. Zvonarevi, M.: Socijalna psihologija, kolska knjiga, Zagreb, 1987.

38



39/40

9. PROFIL I STRUNA SPREMA NASTAVNIKA/CA I STRUNIH SARADNIKA/CA

Profesor/profesorica psihologije moe biti lice koje je u toku univerzitetskog obrazovanja steklo jedno od sljedeih zvanja:

- diplomirani psiholog,- diplomirani kolski psiholog pedagog,- profesor psihologije,- diplomirani kliniki psiholog,- diplomirani industrijski psiholog.

Unaprijeenu verziju predmetnog programaPSIHOLOGIJA za II razred opte gimnazije uradila je Komisija u sastavu:

mrZoran Lalovi

, predsjednikSanida Salemovi, lanDanijela RakoeviMedojevi, lan

39



40/40

CIP ,

373 . 5 . 016 : 159 . 9 (497 . 16)

PSIHOLOGIJA : II razred opte gimnazije :predmetni program / [ urednik Dragan Bogojevi] . -Podgorica : Zavod za kolstvo, 2010 (Cetinje :Obod). - 39 str : tabele ; 25 cm

Tira 100. Bibliografija: str. 36 38 .

ISBN 978 -9940 -24- 008 -0

a) - O - COBISS.CG ID 16277520

40

Documents

Psihologija dFinal