Chemia | Ciekawa chemia | Klasa 8 Przedmiotowy system oceniania

AUTORZY: Hanna Guliska, Janina Smoliska

1 1 Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 2018

Przedmiotowy system oceniania

Dzia 6. Wodorotlenki a zasady

Wymagania na ocen

dopuszczajc dostateczn dobr bardzo dobr

Ucze:

definiuje wskanik;

wyjania pojcie:

wodorotlenek;

wskazuje metale aktywne

i mniej aktywne;

wymienia dwie metody

otrzymywania wodorotlenkw;

stosuje zasady bezpiecznego

obchodzenia si ze stonymi

zasadami (ugami);

wymienia przykady

zastosowania wodorotlenkw

sodu, potasu, magnezu

i wapnia;

definiuje zasad na podstawie

dysocjacji elektrolitycznej.

Ucze:

wymienia rodzaje wskanikw;

podaje przykady tlenkw metali reagujcych

z wod;

pisze oglny wzr wodorotlenku oraz wzory

wodorotlenkw wybranych metali;

nazywa wodorotlenki na podstawie wzoru;

pisze rwnania reakcji tlenkw metali z wod;

pisze rwnania reakcji metali z wod;

podaje zasady bezpiecznego obchodzenia

si z aktywnymi metalami i zachowuje

ostrono w pracy z nimi;

opisuje waciwoci wodorotlenkw sodu,

potasu, wapnia;

tumaczy dysocjacj elektrolityczn zasad;

definiuje elektrolity i nieelektrolity;

tumaczy, czym rni si wodorotlenek od

zasady.

Ucze:

sprawdza dowiadczalnie dziaanie wody na

tlenki metali;

zna zabarwienie wskanikw w wodzie

i zasadach;

sprawdza dowiadczalnie dziaanie wody na

metale;

bada waciwoci wybranych wodorotlenkw;

interpretuje przewodzenie prdu elektrycznego

przez zasady;

pisze rwnania dysocjacji elektrolitycznej

przykadowych zasad;

pisze oglne rwnanie dysocjacji

elektrolitycznej zasad;

na podstawie tabeli rozpuszczalnoci

wodorotlenkw wskazuje wodorotlenki dobrze

rozpuszczalne, sabo rozpuszczalne i trudno

rozpuszczalne w wodzie.

Ucze:

przedstawia za pomoc

modeli przebieg reakcji

tlenkw metali z wod;

potrafi zidentyfikowa

produkty reakcji

aktywnych metali

z wod;

tumaczy, w jakich

postaciach mona

spotka wodorotlenek

wapnia i jakie ma on

zastosowanie;

przedstawia za pomoc

modeli przebieg

dysocjacji

elektrolitycznej

przykadowych zasad.

Przykady wymaga nadobowizkowych

Ucze:

zna kilka wskanikw sucych do identyfikacji wodorotlenkw;

wie, jak zmienia si charakter chemiczny tlenkw metali wraz ze wzrostem liczby atomowej metalu;

zna pojcie alkaliw;

Chemia | Ciekawa chemia | Klasa 8 Przedmiotowy system oceniania

AUTORZY: Hanna Guliska, Janina Smoliska

2 2 Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 2018

Wymagania na ocen

dopuszczajc dostateczn dobr bardzo dobr

rozwizuje zadania problemowe zwizane z tematyk wodorotlenkw i zasad.

Chemia | Ciekawa chemia | Klasa 8 Przedmiotowy system oceniania

AUTORZY: Hanna Guliska, Janina Smoliska

3 3 Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 2018

Dzia 7. Kwasy

Wymagania na ocen

dopuszczajc dostateczn dobr bardzo dobr

Ucze:

podaje przykady tlenkw

niemetali reagujcych z wod;

zna wzory sumaryczne trzech

poznanych kwasw;

podaje definicje kwasw jako

zwizkw chemicznych

zbudowanych z atomu (atomw)

wodoru i reszty kwasowej;

podaje przykady kwasw

beztlenowych: chlorowodorowego

i siarkowodorowego;

zapisuje wzory sumaryczne

poznanych kwasw beztlenowych;

zna nazw zwyczajow kwasu

chlorowodorowego;

zna zagroenia wynikajce

z waciwoci niektrych kwasw;

wymienia waciwoci wybranych

kwasw;

podaje przykady zastosowa

wybranych kwasw;

wie, co to jest skala pH;

rozumie pojcie: kwane opady;

wymienia skutki kwanych

opadw.

Ucze:

definiuje kwasy jako produkty

reakcji tlenkw kwasowych

z wod;

nazywa kwasy tlenowe na

podstawie ich wzoru;

zapisuje rwnania reakcji

otrzymywania dowolnych kwasw

tlenowych w reakcji odpowiednich

tlenkw kwasowych z wod;

wskazuje we wzorze kwasu reszt

kwasow oraz ustala jej

wartociowo;

zapisuje wzory strukturalne

poznanych kwasw;

zapisuje wzory sumaryczne

i strukturalne kwasw

beztlenowych oraz podaje nazwy

tych kwasw;

zapisuje rwnania otrzymywania

kwasw beztlenowych;

wymienia waciwoci wybranych

kwasw;

wyjania zasady bezpiecznej

pracy z kwasami, zwaszcza

stonymi;

zachowuje ostrono w pracy

Ucze:

zapisuje rwnania reakcji otrzymywania

kwasw (siarkowego(IV), siarkowego(VI),

fosforowego(V), azotowego(V)

i wglowego) w reakcji odpowiednich

tlenkw kwasowych z wod;

podaje, jakie barwy przyjmuj wskaniki

w roztworach kwasw;

rysuje modele czsteczek poznanych

kwasw (lub wykonuje ich modele

przestrzenne);

ustala wzory kwasw (sumaryczne

i strukturalne) na podstawie ich modeli;

zna trujce waciwoci chlorowodoru,

siarkowodoru i otrzymanych (w wyniku ich

rozpuszczenia w wodzie) kwasw;

sprawdza dowiadczalnie zachowanie si

wskanikw w rozcieczonym roztworze

kwasu solnego;

zna i stosuje zasady bezpiecznej pracy

z kwasami: solnym i siarkowodorowym;

bada pod kontrol nauczyciela niektre

waciwoci wybranego kwasu;

bada dziaanie kwasu solnego na elazo,

cynk i magnez;

bada przewodzenie prdu elektrycznego

przez roztwory wybranych kwasw;

Ucze:

przeprowadza pod kontrol

nauczyciela reakcje wody z tlenkami

kwasowymi: tlenkiem siarki(IV),

tlenkiem fosforu(V), tlenkiem

wgla(IV);

oblicza na podstawie wzoru

sumarycznego kwasu wartociowo

niemetalu, od ktrego kwas bierze

nazw;

tworzy modele kwasw

beztlenowych;

wyjania metody otrzymywania

kwasw beztlenowych;

ukada wzory kwasw z podanych

jonw;

przedstawia za pomoc modeli

przebieg dysocjacji elektrolitycznej

wybranego kwasu;

opisuje wsplne waciwoci

poznanych kwasw;

rozumie podzia kwasw na kwasy

nieorganiczne (mineralne) i kwasy

organiczne;

wyjania, co oznacza pojcie: odczyn

roztworu;

tumaczy sens i zastosowanie skali

Chemia | Ciekawa chemia | Klasa 8 Przedmiotowy system oceniania

AUTORZY: Hanna Guliska, Janina Smoliska

4 4 Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 2018

Wymagania na ocen

dopuszczajc dostateczn dobr bardzo dobr

z kwasami;

zapisuje rwnania dysocjacji

elektroli-tycznej poznanych

kwasw;

definiuje kwas na podstawie

dysocjacji elektrolitycznej;

wskazuje kwasy obecne

w produktach spoywczych

i rodkach czystoci w swoim

domu;

wie, jakie wartoci pH oznaczaj,

e rozwr ma odczyn kwasowy,

obojtny lub zasadowy;

wyjania pochodzenie kwanych

opadw;

wie, w jaki sposb mona

zapobiega kwanym opadom;

bada odczyn opadw w swojej

okolicy.

wymienia nazwy zwyczajowe kilku

kwasw organicznych, ktre mona

znale w kuchni i w domowej apteczce;

bada zachowanie si wskanikw

w roztworach kwasw ze swojego

otoczenia;

bada odczyn (lub okrela pH) rnych

substancji stosowanych w yciu

codziennym;

omawia, czym rni si od siebie formy

kwanych opadw: sucha i mokra;

bada oddziaywanie kwanych opadw na

roliny.

pH;

przygotowuje raport z bada odczynu

opadw w swojej okolicy;

proponuje dziaania zmierzajce do

ograniczenia kwanych opadw.

Przykady wymaga nadobowizkowych

Ucze:

zna kilka wskanikw sucych do identyfikacji kwasw;

zna wzory i nazwy innych kwasw tlenowych i beztlenowych ni poznanych na lekcjach;

wie, jakie s waciwoci tych kwasw;

zna zastosowanie wikszoci kwasw mineralnych;

przedstawia metody przemysowe otrzymywania poznanych kwasw;

proponuje dowiadczenie majce na celu opracowanie wasnej skali odczynu roztworu;

Chemia | Ciekawa chemia | Klasa 8 Przedmiotowy system oceniania

AUTORZY: Hanna Guliska, Janina Smoliska

5 5 Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 2018

Wymagania na ocen

dopuszczajc dostateczn dobr bardzo dobr

stosuje zdobyte wiadomoci w sytuacjach problemowych.

Chemia | Ciekawa chemia | Klasa 8 Przedmiotowy system oceniania

AUTORZY: Hanna Guliska, Janina Smoliska

6 6 Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 2018

Dzia 8. Sole

Wymagania na ocen

dopuszczajc dostateczn dobr bardzo dobr

Ucze:

definiuje sl;

podaje budow soli;

wie, jak tworzy si nazwy soli;

wie, co to jest reakcja zobojtniania;

wie, e produktem reakcji kwasu

z zasad jest sl;

podaje definicj dysocjacji

elektrolitycznej;

wie, e istniej sole dobrze, sabo

i trudno rozpuszczalne w wodzie;

podaje przykady soli obecnych

i przydatnych w codziennym yciu

(w kuchni i azience);

wie, w jakim celu stosuje si sole

jako nawozy mineralne;

zna gwny skadnik ska

wapiennych.

Ucze:

przeprowadza pod nadzorem

nauczyciela reakcj zobojtniania

kwasu z zasad w obecnoci

wskanika;

pisze rwnania reakcji otrzymywania

soli w reakcji kwasw z zasadami;

podaje nazw soli, znajc jej wzr;

pisze rwnania reakcji kwasu

z metalem;

pisze rwnania reakcji metalu

z niemetalem;

wie, jak przebiega dysocjacja

elektrolityczna soli;

podaje nazwy jonw powstaych w

wyniku dysocjacji elektrolitycznej soli;

pisze w formie czsteczkowej

rwnania reakcji otrzymywania soli

wybranymi metodami;

sprawdza dowiadczalnie, czy sole

s rozpuszczalne w wodzie;

korzysta z tabeli rozpuszczalnoci

soli i wskazuje sole dobrze, sabo

i trudno rozpuszczalne w wodzie;

pisze w formie czsteczkowej

rwnania reakcji soli z kwasami oraz

Ucze:

pisze rwnania reakcji tlenkw

zasadowych z kwasami;

pisze rwnania reakcji tlenkw

kwasowych z zasadami;

pisze rwnania reakcji tlenkw

kwasowych z tlenkami zasadowymi;

ustala wzr soli na podstawie nazwy

i odwrotnie;

przeprowadza w obecnoci

nauczyciela reakcje tlenkw

zasadowych z kwasami, tlenkw

kwasowych z zasadami oraz tlenkw

kwasowych z tlenkami zasadowymi;

przeprowadza w obecnoci

nauczyciela reakcje metali

z kwasami;

bada, czy wodne roztwory soli

przewodz prd elektryczny;

pisze rwnania dysocjacji

elektrolitycznej soli;

pisze w sposb jonowy i jonowy

skrcony oraz odczytuje rwnania

reakcji otrzymywania soli wybranymi

metodami;

ustala na podstawie tabeli

Ucze:

planuje dowiadczalne otrzymywanie

soli z wybranych substratw;

przewiduje wynik dowiadczenia;

zapisuje oglny wzr soli;

przewiduje wyniki dowiadcze

(reakcje tlenku zasadowego

z kwasem, tlenku kwasowego

z zasad, tlenku kwasowego

z tlenkiem zasadowym);

weryfikuje zaoone hipotezy

otrzymania soli wybran metod;

interpretuje rwnania dysocjacji

elektrolitycznej soli;

interpretuje rwnania reakcji

otrzymywania soli wybranymi

metodami zapisane w formie

czsteczkowej, jonowej i jonowej

w sposb skrcony;

omawia przebieg reakcji strcania;

dowiadczalnie strca sl z roztworu

wodnego, dobierajc odpowiednie

substraty;

wyjania, w jakich warunkach

zachodzi reakcja soli z zasadami

i soli z kwasami;

Chemia | Ciekawa chemia | Klasa 8 Przedmiotowy system oceniania

AUTORZY: Hanna Guliska, Janina Smoliska

7 7 Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 2018

Wymagania na ocen

dopuszczajc dostateczn dobr bardzo dobr

soli z zasadami;

podaje nazwy soli obecnych w

organizmie czowieka;

podaje wzory i nazwy soli obecnych

i przydatnych w yciu codziennym;

rozumie pojcia: gips i gips palony.

rozpuszczalnoci wzory i nazwy soli

dobrze, sabo i trudno

rozpuszczalnych w wodzie;

przeprowadza reakcj strcania;

pisze rwnania reakcji strcania

w formie czstkowej i jonowej;

podaje wzory i waciwoci wapna

palonego i gaszonego;

podaje wzr i waciwoci gipsu

i gipsu palonego;

dowiadczalnie wykrywa wglany

w produktach pochodzenia

zwierzcego (muszlach i kociach);

omawia rol soli w organizmach;

podaje przykady zastosowania soli

do wytwarzania produktw

codziennego uytku.

tumaczy, na czym polega reakcja

kwasw z wglanami i identyfikuje

produkt tej reakcji;

tumaczy rol mikro-

i makroelementw;

wyjania rol nawozw mineralnych;

wyjania rnic w procesie

twardnienia zaprawy wapiennej

i gipsowej;

podaje skutki naduywania nawozw

mineralnych.

Przykady wymaga nadobowizkowych

Ucze:

korzysta z rnych rde informacji dotyczcych soli, nie tylko tych wskazanych przez nauczyciela;

stosuje zdobyte wiadomoci w sytuacjach problemowych.

formuuje problemy i dokonuje analizy/syntezy nowych zjawisk dotyczcych soli;

zna nazwy potoczne kilku soli;

podaje waciwoci poznanych soli;

zna pojcia: katoda i anoda; wie, na czym polega elektroliza oraz reakcje elektrodowe;

rozumie, na czym polega powlekanie galwaniczne.

Chemia | Ciekawa chemia | Klasa 8 Przedmiotowy system oceniania

AUTORZY: Hanna Guliska, Janina Smoliska

8 8 Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 2018

Dzia 9. Wglowodory

Wymagania na ocen

dopuszczajc dostateczn dobr bardzo dobr

Ucze:

rozumie pojcia: chemia

nieorganiczna, chemia organiczna;

wie, w jakich postaciach wystpuje

wgiel w przyrodzie;

pisze wzory sumaryczne, zna

nazwy czterech pocztkowych

wglowodorw nasyconych;

zna pojcie: szereg homologiczny;

zna oglny wzr alkanw;

wie, jakie niebezpieczestwo

stwarza brak wystarczajcej iloci

powietrza podczas spalania

wglowodorw nasyconych;

wskazuje rdo wystpowania

etenu w przyrodzie;

pisze wzr sumaryczny etenu;

zna zastosowanie etenu;

pisze oglny wzr alkenw i zna

zasady ich nazewnictwa;

podaje przykady przedmiotw

wykonanych z polietylenu;

pisze oglny wzr alkinw i zna

zasady ich nazewnictwa;

pisze wzr sumaryczny etynu

(acetylenu);

Ucze:

wymienia odmiany pierwiastkowe

wgla;

wyjania, ktre zwizki chemiczne

nazywa si zwizkami organicznymi;

pisze wzory strukturalne

i pstrukturalne dziesiciu

pocztkowych wglowodorw

nasyconych;

wyjania pojcie: szereg

homologiczny;

tumaczy, jakie niebezpieczestwo

stwarza brak wystarczajcej iloci

powietrza podczas spalania

wglowodorw nasyconych;

opisuje waciwoci fizyczne etenu;

podaje przykady przedmiotw

wykonanych z tworzyw sztucznych;

bada waciwoci chemiczne etenu;

opisuje waciwoci fizyczne

acetylenu;

zna pochodzenie ropy naftowej

i gazu ziemnego;

wyjania zasady obchodzenia si

z cieczami atwopalnymi;

zna waciwoci i zastosowanie

Ucze:

podaje przykad dowiadczenia

wykazujcego obecno wgla

w zwizkach organicznych;

pisze rwnania reakcji spalania

wglowodorw nasyconych przy

penym i ograniczonym dostpie

tlenu;

buduje model czsteczki i pisze wzr

sumaryczny i strukturalny etenu;

pisze rwnania reakcji spalania

alkenw oraz reakcji przyczania

wodoru i bromu;

wyjania, na czym polega reakcja

polimeryzacji;

uzasadnia potrzeb

zagospodarowania odpadw tworzyw

sztucznych;

buduje model czsteczki oraz pisze

wzr sumaryczny i strukturalny etynu;

opisuje metod otrzymywania

acetylenu z karbidu;

pisze rwnania reakcji spalania

alkinw oraz reakcji przyczania

wodoru i bromu;

zna waciwoci gazu ziemnego

Ucze:

tumaczy, dlaczego wgiel tworzy

duo zwizkw chemicznych;

wyjania, w jaki sposb waciwoci

fizyczne alkanw zale od liczby

atomw wgla w ich czsteczkach;

bada waciwoci chemiczne

alkanw;

uzasadnia nazw: wglowodory

nasycone;

podaje przykad dowiadczenia,

w ktrym mona w warunkach

laboratoryjnych otrzyma etylen;

wykazuje rnice we waciwociach

wglowodorw nasyconych

i nienasyconych;

zapisuje przebieg reakcji

polimeryzacji na przykadzie

tworzenia si polietylenu;

omawia znaczenie tworzyw

sztucznych dla gospodarki czowieka;

bada waciwoci chemiczne etynu;

wskazuje podobiestwa we

waciwociach alkenw i alkinw;

wyjania rol ropy naftowej i gazu

ziemnego we wspczesnym wiecie;

Chemia | Ciekawa chemia | Klasa 8 Przedmiotowy system oceniania

AUTORZY: Hanna Guliska, Janina Smoliska

9 9 Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 2018

Wymagania na ocen

dopuszczajc dostateczn dobr bardzo dobr

zna zastosowanie acetylenu;

wskazuje rda wystpowania

wglowodorw w przyrodzie.

przynajmniej trzech produktw

przerobu ropy naftowej.

i ropy naftowej;

wyjania, na czym polega destylacja

frakcjonowana ropy naftowej;

opisuje waciwoci i zastosowanie

produktw przerobu ropy naftowej.

wyjania, na czym polega proces

krakingu i uzasadnia jego celowo.

Przykady wymaga nadobowizkowych

Ucze:

wie, co to oznacza, e atom wgla jest tetraedryczny;

wie, co to s cykloalkany i wglowodory aromatyczne;

rozumie i wyjania pojcie izomerii;

zna inne polimery, np. polipropylen;

zna wzory sumaryczne i nazwy alkanw o liczbie atomw wgla 1115;

stosuje zdobyte wiadomoci w sytuacjach problemowych.

Chemia | Ciekawa chemia | Klasa 8 Przedmiotowy system oceniania

AUTORZY: Hanna Guliska, Janina Smoliska

10 10 Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 2018

Dzia 10. Pochodne wglowodorw

Wymagania na ocen

dopuszczajc dostateczn dobr bardzo dobr

Ucze:

definiuje alkohol i podaje oglny

wzr alkoholi monohydroksylowych;

wymienia waciwoci alkoholu

metylowego i alkoholu etylowego;

zapisuje wzr grupy karboksylowej;

wymienia waciwoci kwasw

tuszczowych;

wie, e sole kwasw tuszczowych

to myda;

definiuje ester jako produkt reakcji

kwasu z alkoholem;

zna wzr grupy aminowej;

wie, co to s aminy i aminokwasy.

Ucze:

pisze wzory sumaryczne

i strukturalne alkoholi o krtkich

acuchach;

wyjania pojcia: grupa

karboksylowa i kwas karboksylowy;

pisze wzory, omawia waciwoci

kwasu octowego i kwasu

mrwkowego;

podaje przykady nasyconych

i nienasyconych kwasw

tuszczowych oraz pisze ich wzory;

prawidowo nazywa sole kwasw

karboksylowych;

wie, co to jest twardo wody;

wie, jak grup funkcyjn maj estry;

zna budow czsteczki aminy (na

przykadzie metyloaminy);

opisuje budow czsteczki

aminokwasu.

Ucze:

wyjania pojcie: grupa funkcyjna;

omawia waciwoci alkoholu

metylowego i alkoholu etylowego;

pisze rwnania reakcji spalania

alkoholi;

omawia dziaanie alkoholu

metylowego i alkoholu etylowego;

omawia waciwoci kwasu octowego

i kwasu mrwkowego;

pisze rwnania reakcji spalania

i rwnania dysocjacji elektrolitycznej

kwasw: mrwkowego i octowego;

pisze rwnania reakcji spalania

kwasw tuszczowych;

wyjania, czym rni si tuszczowe

kwasy nasycone od nienasyconych;

pisze rwnania reakcji kwasu

oleinowego z wodorem i z bromem;

pisze rwnanie reakcji otrzymywania

stearynianu sodu;

omawia zastosowanie soli kwasw

karboksylowych;

wskazuje wystpowanie estrw;

pisze wzory, rwnania reakcji

otrzymywania i stosuje poprawne

nazewnictwo estrw;

Ucze:

wyjania proces fermentacji

alkoholowej;

podaje przykady alkoholi

polihydroksylowych glicerolu oraz

glikolu etylenowego;

pisze wzory sumaryczne

i strukturalne alkoholi

polihydroksylowych;

omawia waciwoci fizyczne alkoholi

polihydroksylowych i podaje

przykady ich zastosowania;

bada waciwoci rozcieczonego

roztworu kwasu octowego;

pisze w formie czsteczkowej

rwnania reakcji kwasw

karboksylowych (mrwkowego

i octowego) z metalami, tlenkami

metali i z zasadami;

wyprowadza oglny wzr kwasw

karboksylowych;

bada waciwoci kwasw

tuszczowych;

omawia warunki reakcji kwasw

tuszczowych z wodorotlenkami

i pisze rwnania tych reakcji;

omawia przyczyny i skutki twardoci

Chemia | Ciekawa chemia | Klasa 8 Przedmiotowy system oceniania

AUTORZY: Hanna Guliska, Janina Smoliska

11 11 Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 2018

Wymagania na ocen

dopuszczajc dostateczn dobr bardzo dobr

omawia waciwoci fizyczne estrw;

wymienia przykady zastosowania

estrw;

opisuje waciwoci: metyloaminy

i glicyny.

wody;

opisuje dowiadczenie otrzymywania

estrw;

pisze rwnania reakcji hydrolizy

estrw;

dowiadczalnie bada waciwoci

glicyny;

wyjania, w jaki sposb obecno

grup funkcyjnych wpywa na

waciwoci zwizkw;

wyjania, na czym polega wizanie

peptydowe.

Przykady wymaga nadobowizkowych

Ucze:

zna wzory i nazwy wybranych fluorowcopochodnych;

zna izomery alkoholi;

zna wzory innych kwasw, np. wzr kwasu szczawiowego;

pisze wzory i rwnania reakcji otrzymywania dowolnych estrw (w tym woskw i tuszczw);

podaje przykady peptydw wystpujcych w przyrodzie;

stosuje zdobyte wiadomoci w sytuacjach problemowych.

Chemia | Ciekawa chemia | Klasa 8 Przedmiotowy system oceniania

AUTORZY: Hanna Guliska, Janina Smoliska

12 12 Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 2018

Dzia 11. Substancje o znaczeniu biologicznym

Wymagania na ocen

dopuszczajc dostateczn dobr bardzo dobr

Ucze:

definiuje tuszcze;

podaje przykady wystpowania

tuszczw w przyrodzie;

wie, e aminokwasy s

podstawowymi jednostkami

budulcowymi biaek;

podaje skad pierwiastkowy biaek;

wie, e biako mona wykry za

pomoc reakcji

charakterystycznych

(rozpoznawczych);

omawia pochodzenie wkien

biakowych i ich zastosowanie;

zna wzr glukozy;

wyjania, z jakich surowcw

rolinnych otrzymuje si sacharoz;

zna wzr sumaryczny skrobi;

zna wzr celulozy;

wymienia waciwoci celulozy;

wymienia roliny bdce rdem

pozyskiwania wkien

celulozowych;

wskazuje zastosowania wkien

celulozowych.

Ucze:

omawia pochodzenie tuszczw i ich

waciwoci fizyczne;

odrnia tuszcze rolinne od

zwierzcych oraz stae od ciekych;

wie, jak odrni tuszcz od oleju

mineralnego;

omawia rol biaek w budowaniu

organizmw;

omawia waciwoci fizyczne biaek;

omawia reakcj ksantoproteinow

i biuretow jako reakcje

charakterystyczne dla biaek;

omawia wady i zalety wkien

biakowych;

pisze rwnanie reakcji otrzymywania

glukozy w procesie fotosyntezy;

wyjania pojcia: cukier

i wglowodany;

pisze wzr sumaryczny sacharozy;

omawia wystpowanie i rol skrobi

w organizmach rolinnych;

pisze wzr sumaryczny skrobi

i celulozy;

omawia rol celulozy w organizmach

rolinnych;

wyjania budow czsteczki celulozy;

Ucze:

pisze wzr czsteczki tuszczu

i omawia jego budow;

wyjania, na czym polega prba

akroleinowa;

tumaczy pojcie: reakcja

charakterystyczna (rozpoznawcza);

wyjania rol tuszczw w ywieniu;

wyjania rol aminokwasw w

budowaniu biaka;

wyjania pojcia: koagulacja

i denaturacja biaka;

bada waciwoci glukozy;

pisze rwnanie reakcji spalania

glukozy i omawia znaczenie tego

procesu w yciu organizmw;

wyjania rnice midzy glukoz

a fruktoz;

bada waciwoci sacharozy;

pisze rwnanie hydrolizy sacharozy

i omawia znaczenie tej reakcji dla

organizmw;

omawia rol bonnika w odywianiu;

wymienia zastosowania celulozy;

tumaczy wady i zalety wkien na

podstawie ich skadu chemicznego.

Ucze:

wykazuje dowiadczalnie

nienasycony charakter oleju

rolinnego;

tumaczy proces utwardzania

tuszczw;

dowiadczalnie sprawdza skad

pierwiastkowy biaek i wyjania

przemiany, jakim ulega spoyte

biako w organizmach;

bada dziaanie temperatury i rnych

substancji na biaka;

wykrywa biako w produktach

spoywczych, stosujc reakcje

charakterystyczne;

wykrywa glukoz w owocach

i warzywach, stosujc reakcj

charakterystyczn (rozpoznawcz)

prb Trommera;

bada waciwoci skrobi oraz

przeprowadza reakcj

charakterystyczn (rozpoznawcz)

skrobi;

proponuje dowiadczenie

pozwalajce zbada waciwoci

celulozy;

porwnuje waciwoci skrobi

Chemia | Ciekawa chemia | Klasa 8 Przedmiotowy system oceniania

AUTORZY: Hanna Guliska, Janina Smoliska

13 13 Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 2018

Wymagania na ocen

dopuszczajc dostateczn dobr bardzo dobr

omawia wady i zalety wkien

celulozowych.

i celulozy;

identyfikuje wkna celulozowe

i biakowe;

wyjania potrzeb oszczdnego

gospodarowania papierem.

Przykady wymaga nadobowizkowych

Ucze:

zna inne reakcje charakterystyczne dla glukozy, np. prb Tollensa;

potrafi wyjani, co to jest struktura pierwszorzdowa, drugorzdowa (trzeciorzdowa) biaek;

zna przykady wkien sztucznych, wie, jak maj budow;

wymienia sposoby konserwowania ywnoci i podaje przykady rodkw konserwujcych ywno;

analizuje etykiety artykuw spoywczych i wskazuje zawarte w nich dodatki (np. barwniki, przeciwutleniacze, rodki, konserwujce i in.).