Duże zainteresowanie wśród krótkofa-lowców opisem wykonania prostychtransceiverów SSB na popularne pasmoamatorskie 80m skłoniło autora do moderni-zacji układu TRX2006, opublikowanego w EdW2/2006.

W prezentowanym rozwiązaniu jeden i tensam układ scalony MC3362 pracuje zarównow torze odbiornika, jak i torze nadajnika SSB(co jak na razie jest nowością). Zakres pracyurządzenia obejmuje popularne pasmo 80m,zaś moc wyjściowa układu została zwiększo-na ponad 100 razy (w stosunku do TRX2006).Tak powstałe urządzenie okazało się bardzofunkcjonalne, bowiem przy zasilaniu z aku-mulatora nadaje się w sam raz na wypadypoza stałe miejsce zamieszkania. Nie tylkosam układ elektroniczny, ale również obsługazostała ograniczona do niezbędnego mini-mum przy zachowaniu dobrych parametrów.W celu uruchomienia urządzenia wystarczydołączyć akumulator lub baterię 12V, antenętypu dipol na pasmo 80m oraz słuchawki z mikrofonem elektretowym.

Pierwotnawersja prezentowanego

układu (prototypowy układ na bazie płytkiTRX 2006) była testowana na stacji SP5PSL(www.sp5psl.pzk.org.pl). TRX współpracowału autora z tanim zestawem nagłownym (mocm.cz. i czułość mikrofonu okazały się wystar-czające).

W pasmie 3,6-3,8MHz/SSB przy współ-pracy z anteną LW, dopasowaną prostąskrzynką oraz anteną dipol 2x19,5m ZUCHumożliwił nawiązanie wielu łączności z nie-złymi raportami.

W praktyce większość krótkofalowców, w zależności od potrzeb i możliwości, możepodłączyć posiadany zasilacz stabilizowany12V oraz dostosować układ do większej mocypoprzez dobudowanie liniowego wzmacnia-cza mocy.

Opis układuNa rysunku 1 znajduje się schemat blokowyopisywanego układu minitransceivera ZUCH.

Jest to układ z klasyczną pojedynczą przemia-ną częstotliwości, a sercem układu jestwspomniany wcześniej układ scalonyMC3362, wykorzystywany podwójnie z uży-ciem przełącznika elektronicznego. 4053 jestwykorzystany w sposób niekonwencjonalny:pracuje w klasycznym układzie superhetero-dyny z pojedynczą przemianą częstotliwości z f p.cz. równą 5MHz (wartość niekrytyczna;były robione testy także z innymi wartościa-mi: 4,096, 5,12, 6, 8, 10MHz). Wybranie aku-rat takiej częstotliwości pośredniej jest kom-promisem z uwagi na konieczność zachowa-nia rozsądnych parametrów na paśmie 80m, a także możliwość rozszerzenia pracy w paś-mie 20m poprzez łatwe zmodyfikowanie filtru pasmowego i wyjściowego (najlepsząwartością byłaby wtedy 5,25MHz).

Część odbiorczaSchemat ideowy urządzenia jest pokazany narysunku 2. Na wejściu odbiornika (wyjściuczęści nadawczej) znajduje się filtr dolnoprze-pustowy L8/L9 oraz jest włączony dwuobwo-dowy filtr pasmowy L1/L2 + L4/L3. Uzwoje-nia pierwotne cewek transformatorów wraz z kondensatorami C1+C2 oraz C4 + C5 tworząrównoległe obwody rezonansowe, ustawionena środku części fonicznej pasma 80m. War-tością kondensatora sprzęgającego C3 możnaustalić wypadkowe sprzężenie pomiędzy tymifiltrami, zachowując rozsądny kompromispomiędzy szerokością pasma a wartością prze-noszonego sygnału. Podczas odbioru filtr jestwłączany od strony anteny za pomocą stykówprzekaźnika REL1, zaś z drugiej strony zapomocą kluczy wchodzących w skład multip-leksera US2 - CD4053. Odfiltrowany sygnałprzechodzi na wejście wzmacniacza w.cz.,czyli na nóżkę 24, a następnie na mieszaczukładu scalonego US1-MC3362 (na drugiewejście mieszacza jest skierowany sygnał zgeneratora VFO). W skład generatora przemia-ny częstotliwości wchodzą elementy zewnętrz-ne układu, dołączone do nóżek 21-22 orazpojemności wewnętrzne układu scalonego.

13E l e k t ron i k a d l a Wszys t k i ch

Projekty AVT

Rys. 1 Schemat blokowy

22 88 11 00

MMiinniittrraannsscceeiivveerrZZUUCCHH

Częstotliwość pracy generatora wyznaczaindukcyjność L5 wraz z kondensatorami C7 +C8 i pojemnością wewnętrznej diody pojem-nościowej. Użycie dwóch kondensatorów(podobnie jak w filtrach pasmowych) ułatwidobór właściwej wartości pojemności orazumożliwi kompensację temperaturową. Za-kres przestrajania generatora można ograni-czyć za pośrednictwem rezystora R1 włączo-nego w szereg z potencjometrem R2. Podczastestów stwierdzono, że w jednym skrajnympołożeniu potencjometru (suwak na wysokimpotencjale) pojemność obwodu generatorawynosi 12pF, zaś w drugim położeniu (suwakna „masie”) jest równa około 17pF. Ponieważkomfort strojenia odbiornika jest uzależnionywłaśnie od tego potencjometru, warto zadbaćo dodatkową przekładnię mechaniczną lubużycie potencjometru wieloobrotowego (np.10-obrotowego tak jak w układzie modelo-wym).

Sygnał wyjściowy z mieszacza 5MHz(jako częstotliwość pośrednia, będąca różnicączęstotliwości doprowadzonej do wejściaukładu i częstotliwości generatora) jest skie-rowany z wyprowadzenia 19 US1 poprzezklucz US2 do filtra kwarcowego.

Filtr drabinkowy, zestawiony z czterechrezonatorów kwarcowych X1...X4 o jednako-wych wartościach 5MHz oraz pięciu konden-satorów C15...C22 po 33pF każdy, ma pasmoprzenoszenia około 2,4kHz, co odpowiadaszerokości odbieranego sygnału SSB. Odfil-trowany sygnał pośredniej częstotliwości

poprzez klucz US2 jest skierowany na wejściedetektora (nóżka 17 US1).

Zewnętrzne elementy, dołączone do koń-cówek 3 i 4 układu, wchodzą w skład genera-tora BFO. Częstotliwość układu wyznaczarezonator kwarcowy X5 (również 5MHz) z szeregową cewką L6 (dławik 10µH) w celuprzesunięcia nośnej na dolne zbocze filtrukwarcowego.

Włączenie dławika zapewnia potrzebneobniżenie częstotliwości BFO o około 1,5kHzw stosunku do p.cz., niezbędne do odtworze-nia właściwej wstęgi bocznej sygnału wej-ściowego.

Ponieważ pasmo przenoszenia filtru jestusytuowane powyżej częstotliwości BFOna zakresach poniżej 10MHz, ko-nieczne jest ustawienie częstotli-wości VFO powyżej częstotli-wości sygnału wejściowego(wartość częstotliwościVFO jest sumą częs-totliwości BFO iwartości syg-nału we/wytranscei-vera).

W wyniku zmieszania sygnału p.cz. z syg-nałem wewnętrznego oscylatora układu uzys-kuje się na wyjściu 5 czytelny sygnał małejczęstotliwości. Ponieważ częstotliwość filtrukwarcowego jest niższa od częstotliwości pra-cy VFO, w układzie następuje odwróceniewstęgi sygnału. Wyjściowy sygnał m.cz. z nóżki 5 w zakresie 0,3kHz do około 3kHzjest wzmocniony za pośrednictwem popular-nego wzmacniacza US4 - LM386 i skierowa-ny do gniazdka zasilającego głośnik lub słu-chawki. Potencjometr R5 służy do regulacjisiły głosu.

Projekty AVT

14 E l e k t ron i k a d l a Wszys t k i ch

Rys. 2 Schemat ideowy

Cały minitransceiver może być zasilanynapięciem 12V (13,8V). Układ US3 - 78L05stabilizuje napięcie zasilania MC3362 i jestwykorzystywany także do zasilania potencjo-metru R2, służącego do zmiany częstotliwoś-ci pracy urządzenia.

Wszystkie podzespoły, oprócz wzmacnia-cza LM386 (także US6 i T1), pracują pod-wójnie.

Część nadawczaPodczas nadawania napięcie zasilania 12V zestyków przełącznika REL1 jest podane tym

razem nie na wzmacniacz m.cz., lecz poprzezzasilacz stabilizowany 5V (US5 - LM78L05)na wzmacniacz mikrofonowy. Napięcie+5V/N jest wykorzystywane również do sta-bilizacji punktów pracy dodatkowego wzmac-niacza liniowego SSB.

Sygnał akustyczny z mikrofonu elektreto-wego, wchodzącego w skład nagłownegozestawu multimedialnego, jest wzmacniany wpojedynczym układzie OE z tranzystorem T3- BC547 (wzmocnienie pojedynczego stopniaw zupełności wystarcza w przypadku użyciapopularnej wkładki elektretowej). Wzmoc-

niony sygnałm.cz. nadajnikapoprzez dwój-nik RC (100nF-1kΩ) jest poda-ny na wejściem o d u l a t o r azrównoważone-go układuMC3362 (taczęść układupełniła funkcjędetektora przyo d b i o r z e ) .Zmodulowanysygnał wyjścio-wy z modulato-ra DSB o war-tości 5MHz(nóżka 5) jest,poprzez kluczUS2, podawanyna opisanywcześniej czte-r o k w a r c o w yfiltr drabinko-wy i dalej, jużjako sygnał jed-n o w s t ę g o w ySSB, poprzezkolejny klucz

US2 na wejście mieszacza (nóżka24). Z wyjścia mieszacza (nóżka19) poprzez klucz US2 sygnał jestskierowany na opisany wcześniejfiltr dwuobwodowy LC.

Odfiltrowany sygnał SSB wwyjścia filtru 80m zostaje podanyna wejście wzmacniacza US6 -MC1350 pełniącego funkcję drive-ra nadajnika. Ten układ scalony(również nie najnowszy, ale takżefirmy Motorola) był wykorzysty-wany w telewizyjnych wzmacnia-czach p.cz. Zawiera on w swojejstrukturze trzy wzmacniacze różni-cowe i zapewnia maksymalnewzmocnienie około 50dB (przypodaniu na wejście 5 napięcia+5V).

Wartość kondensatora C34podającego sygnał SSB nadajnika

na wejście układu została tak dobrana, aby nieprzesterować układu scalonego MC1350 (wefekcie niekorzystne zniekształcenia orazwzrost poziomu nośnej).

Z wyjścia filtru F2 sygnał SSB nadajnikapodlega dalszemu wzmocnieniu w jednostop-niowym wzmacniaczu liniowym na tranzysto-rze T1 - 2SC2078. Punkt pracy stopnia (prądspoczynkowy kolektora) można w niewiel-kich granicach zmieniać poprzez dobór war-tości rezystora polaryzującego diodę (dobie-rać także samą diodę o innym napięciu progo-wym). Prąd spoczynkowy stopnia wynosiłokoło 30mA i wzrastał w miarę wysterowaniawzmacniacza mikrofonowego do około200mA. Wzmocniony sygnał SSB jest trans-formowany z obwodu kolektora za pomocąautotransformatora F1, a następnie po podda-niu filtracji w dwuobwodowym filtrze π jestskierowany do anteny. Dalszego wzmocnieniasygnału nadajnika każdy może dokonaćwedle własnego uznania czy możliwości.

Montaż i uruchomienieCały układ opisanego minitransceivera możnazmontować z wykorzystaniem jednej płytkidrukowanej AVT (9,3x10,3mm). Na rysunku3 jest pokazane rozmieszczenie elementów natej płytce. Sam układ montuje się szybko isprawnie, ale przy wcześniejszym przygotowa-niu (dopracowaniu) obwodów LC. Przy użyciusprawnych elementów całość powinna wystar-tować bezbłędnie po włączeniu zasilania.

Dobierając samodzielnie wartości elemen-tów, warto wiedzieć, że tak naprawdę dokład-na wartość częstotliwości p.cz. nie ma w ukła-dzie aż tak dużego znaczenia (ważne jestnatomiast, by użyć w filtrze drabinkowym je-dnakowych rezonatorów oraz dobrać wartośćczęstotliwości generatora VFO).

Początkującym konstruktorom najwięcejproblemów może sprawić poprawne wykona-nie uzwojeń. Z tego względu warto temutematowi poświęcić nieco więcej miejsca.

15

Projekty AVT

E l e k t ron i k a d l a Wszys t k i ch

Rys. 3 Schemat montażowy

Cewki filtru pasmowego, generatora i filtruwyjściowego US6 (F2) można nawinąć nardzenie toroidalne typu Amidon, np. T37-6(kolor żółty; 9,53x5,21x3,25mm, AL=3).Cewki L2 i L3 powinny zawierać po 36 zwo-jów drutu DNE 0,4, zaś cewki sprzęgające po4 zwoje tego samego drutu lub krosówki tele-fonicznej. Cewka obwodu VFO, czyli L5,powinna zwierać 32 zwoje drutu DNE0,4 (natakim samym rdzeniu). W przypadku filtru F2uzwojenie pierwotne należy nawinąć bifilar-nie (dwoma przewodami jednocześnie) po 16zwojów drutu DNE 0,4, zaś wtórne – 10 zwo-jów tego samego drutu lub krosówki telefo-nicznej (liczba zwojów uzwojenia wtórnegopowinna być dobrana indywidualnie w przy-padku użycia innego tranzystora mocy). Przyinnm rdzeniu np. T37-2 (kolor czerwony;9,53x5,21 x3,25mm, AL=4) liczba zwojówulegnie zmniejszeniu i będzie wynosić: L2 i L3 po 31 zwojów, zaś L5 – 27 zwojów. Dlainnych rdzeni liczba zwojów może być jesz-cze inna, dlatego ważna jest znajomość liczbyAL posiadanego rdzenia (liczba zwojów przy-padająca na 1nH).

Autotransformator wyjściowy wzmacnia-cza nadajnika oznaczony jako F1 powinienbyć nawinięty bifilarnie (dwoma drutami jed-nocześnie) po 10 zwojów drutu DNE 0,4 lubkrosówki telefonicznej na rdzeniu z materiału43 np. FT37-43.

Cewka L7 to dławik o indukcyjności około22µH uzyskany poprzez nawinięcie uzwoje-nia na 6-otworowym rdzeniu z ferrytu F-200(można użyć dławika fabrycznego 22µH/1Alub nawinąć na innym dostępnym rdzeniu –wartość mniej krytyczna). Cewki filtru wyj-ściowego L8, L9 powinny mieć indukcyjnośćokoło 2,2µH. Dla tej indukcyjności cewkipowinny zawierać np. po 23 zwoje drutu DNE0,4 na rdzeniu T50-2(3).

Poniżej podano parametry przykładowychpierścieniowych rdzeni proszkowych Amidonprzydatnych w konstrukcji minitransceiveraZUCH (obok typu podano wymiary rdzeniaoraz liczbę AL):Materiał – 2 (czerwony; µi=10):T37-2 (9,53x5,21x3,25mm), AL=4T44-2 (11,2x5,82x4,04mm), AL=5,2T50-2 (12,7x7,7x4,83mm), AL=4,9Materiał – 7 (biały µi=9):T37-7 (9,53x5,21x3,25mm), AL=3,2T50-7 (12,7x7,7x4,83mm), AL=4,3T68-7 (17,5x9,4x4,83mm), AL=5,2Materiał – 6 (żółty; µi=8):T37-6 (9,53x5,21x3,25mm), AL=3T44-6 (11,2x5,82 / 4,04 mm), AL=4,2T50-6 (12,7x7,7x8,83mm), AL=4Materiał – 43 (szary; µi=850):FT37-43 (9,5x4,75x3,3mm), AL=420FT50-43 (12,7x7,14x4,8mm), AL=523

Dużym ułatwieniem w optymalnymzestrojeniu obwodu rezonansowego jest prze-widziane podwójne miejsce na płytce dlakondensatorów. W te oznaczone punkty

można wstawić dodatkowe kondensatory lubminiaturowe trymery, np. ok. 30pF, umożli-wiające łatwe skorygowanie pojemności przydanej indukcyjności cewki. Warto wiedzieć,że rezystor R3 i kondensator separujący C9nie są niezbędne do pracy układu i można jepominąć po skontrolowaniu i wyregulowaniuczęstotliwości sygnału VFO. Rezystor ten i kondensator przyda się z pewnością w przy-padku planowanego przystosowania urządze-nia do podłączenia cyfrowej skali częstotli-wości. Jak wiadomo, znajomość wartościczęstotliwości tych sygnałów jest niezbędnaw początkowej fazie sprawdzania czy stroje-nia urządzenia.

W każdym przypadku zaleca się, aby uru-chomienie układu rozpocząć od korekcjicewki lub kondensatora w układzie generato-ra VFO. Niezbędny będzie tutaj miernik częs-totliwości podłączony do wyprowadzeniaVFO.

StrojenieW pierwszej kolejności należy ustawić zapomocą C7 górną wartość zakresu VFO (dlapasma 80m-8,8MHz) przy skręceniu poten-cjometru na największą wartość napięcia zasi-lania diody pojemnościowej. Jeżeli częstotli-wość VFO będzie za wysoka, należy wstawićdodatkowy kondensator C8 (można wstępnieużyć trymera). Po uzyskaniu wymaganej gór-nej wartości VFO skręcamy potencjometr R2do masy (na najniższą wartość rezystancji) i dobieramy wartość rezystora R1 w taki spo-sób, aby uzyskać dolną wartość VFO (w ukła-dzie modelowym uzyskano około 8,6MHz, cozapewniło całkowity zakres pracy urządzenia3,6-3,8MHz, w przypadku trudności z uzys-kaniem odpowiedniego zakresu VFO możnaspróbować dobrać liczbę zwojów cewki L5.Po uzyskaniu wymaganej wartości VFOpozostaje już tylko skorygowanie zestrojeniafiltru wej/wyj. Można to uczynić nawet „nasłuch” po dołączeniu anteny.

W prezentowanym egzemplarzu na pierw-szym zdjęciu nie są użyte rdzenie Amidona(autorowi zabrakło oryginalnych rdzeni,wobec czego liczba zwojów została dobranado aktualnie posiadanych rdzeni).

Należy jeszcze raz zaznaczyć, że podanepowyżej wartości LC należy traktować orien-tacyjnie o czym świadczą nadesłane uwagiSP6IFN, który jako pierwszy testował uru-chomienie ZUCHA. Dla podanej liczby zwo-jów L1 i L3 dla rdzeni T37-2 (czerwony Ami-don) do optymalnego pokrycia emisji SSBwartości kondensatorów wynosiły 500pF i 520pF (kondensatory 470pF +33pF, oraz470pF + 47pF). Cewkę w obwodzie VFOSP6FIN nawinął na rdzeniu T37-7 (białyAmidon AL=3,2; liczba zwojów 28, C8=2-10pF trymer biały, zakres strojenia zostałpokryty z zapasem 15kHz). Dane transforma-tora F2 były jak w opisie, czyli 2x16zw bifi-larnie + 10 zwojów sprzęgających nawinię-

tych również na rdzeniu T37-7 (z pojemnoś-cią C36=470pF; uzyskano idealne pokryciepasma SSB ze środkiem dla 3,7MHz).

Na trzeciej fotografii pokazana jest właś-nie zmontowana płytka minitransceiveraprzez SP6IFN.

Mniej doświadczonym krótkofalowcomwarto wspomnieć, że sprawdzanie (strojenie)odbiornika z anteną powinno odbywać się w porze najlepszej aktywności pasma (propa-gacja jest zmienna i zależy od pory dnia orazroku). Optymalne wartości indukcyjności L1(dla częstotliwości BFO) należy ustalić indy-widualnie, kierując się najbardziej czytelnymsygnałem.

Mając do dyspozycji generator sygnałowy,można sprawdzić czułość odbiornika i ewen-tualnie spróbować korygować wartości kon-densatorów w filtrach w celu uzyskania naj-większego sygnału wyjściowego w całymzakresie pasma. Jeżeli stwierdzimy zbyt dużewzmocnienie stopnia końcowego m.cz., wartowiedzieć, że istnieje możliwość jego zmniej-szenia poprzez usunięcie z wyprowadzeń 1 i 8układu LM386 kondensatora elektrolityczne-go (wartość pojemności najlepiej dobrać eks-perymentalnie).

Dalsze wzmocnienie sygnału nadajnikamoże następować w oddzielnym układzie,który - w zależności od inwencji konstruktora- może być zrealizowany na wiele sposobów.Niezależnie od rodzaju zastosowanego układuwzmacniacza jego strojenie musi odbywać sięze sztucznym obciążeniem 50Ω (np. dwarezystory po 100Ω/2W połączone równolegle).

Do współpracy z minitransceiverem możnaz dobrym skutkiem polecić słuchawki zespo-lone z mikrofonem. Jeżeli na przewodzie tegozestawu mikrofono-słuchawkowego znajdujesię regulator głośności, to układ można jesz-cze uprościć i zrezygnować z potencjometrusiły głosu na wejściu układu LM386. Korzyst-nie jest wtedy użyć na wejściu odbiornika

16

Projekty AVT

E l e k t ron i k a d l a Wszys t k i ch

Rys. 4

dodatkowego tłumika w.cz., np. w postacipotencjometru 1kΩ, którym będzie możnazmniejszyć poziom silnego sygnału lokalnejstacji od sąsiada-krótkofalowca.

Po zestrojeniu cały układ należy zamknąćw obudowie (koniecznie metalowej i raczejwiększej, ze względu na możliwość rozbudo-wy o skalę cyfrową czy dodatkową częśćnadawczą).

Część mechanicznaUkład modelowy został zamknięty w obudo-wie aluminiowej wykonanej z odcinka profilualuminiowego 100x25mm (typ 5012 rozpro-wadzanej przez firmę Sapa Aluminium; do-stępny w większych hurtowniach i sklepach zmateriałami aluminiowymi) i przycięty do dłu-gości około 140mm. Szkic montażu mecha-nicznego minitransceivera pokazano na rysun-ku 4. Płytka drukowana została zamocowanaw ramce z płaskowników z blachy o wysokoś-ci 22mm. Przednia i tylna ścianka (95x22mm)były wykonane z blachy duraluminiowej o gru-bości 1mm, zaś dwie boczne ścianki ramki z płaskownika stalowego ocynkowanego(15,3x22mm; końce zagięte pod kątem pros-tym po 10mm z każdej strony), aby ułatwićprzylutowanie mocowań do płytki montażowejoraz przykręcenie ścianek czołowych.

Oczywiście całą konstrukcje ramki możnawygiąć z jednego odcinka płaskownika dopa-sowanego do wymiarów zastosowanego profi-la aluminiowego czy innej dostępnej obudowy.

W każdym razie na płycie czołowej należyzamocować potencjometr strojenia i potencjo-metr siły głosu oraz wyłącznik traktowanyjako PTT (do zamknięcia obwodu zasilaniaprzekaźnika N/O). W przypadku użycia ory-ginalnego mikrofonu stosowanego m.in. w CB można także zainstalować wielostyko-we gniazdo i wykorzystać przycisk PTT zain-stalowany w obudowie mikrofonu. Wtedywyłącznik PTT na przedniej ściance możnapotraktować jako wyłącznik główny zasila-nia. W rozwiązaniu modelowym na samymśrodku płytki czołowej (na przecięciu prze-kątnych) został wykonany otwór o średnicy10mm pod potencjometr strojenia, zaś pobokach w odległości około 20mm otwory o średnicy 6mm pod potencjometr siły głosuoraz wyłącznik.

Na tylnej płycie zostało zamontowanegniazdo antenowe BNC (otwór o średnicy10mm) oraz gniazda zasilania oraz zestawusłuchawkowo-mikrofonowego (trzy otworyoddalone od siebie około 20mm o średnicy6mm). Część wzmacniacza nadajnika zostałaoddzielona ekranem wykonanym z płaskow-nika aluminiowego o wysokości 17mm stano-wiącym jednocześnie radiator tranzystoramocy. Długość płaskownika (po zagięciuboków na długość około 10mm wynosiłaokoło 9,3mm; tyle samo co szerokość płytkidrukowanej) została dobrana w taki sposób,aby ściśle przylegała do ścianek bocznych.

Otwór pod tranzystor najlepiej jest wytraso-wać na końcu po włożeniu tranzystora w płyt-kę. Podczas montażu wyprowadzenia elektrodtranzystora zostały skrócone do minimum inieco oszlifowane, aby ułatwić montaż.

Obudowa tranzystora został przykręconapoprzez teflonową podkładkę izolacyjną(można użyć również podkładki mikowejoraz specjalnej podkładki plastikowej czybakelitowej w kształcie „kapturka” pod wkrętmocujący – konieczne ze względu na fakt, żekolektor tranzystora znajduje się na radiatorzeobudowy).

Autor czynił także próby z tranzystorami2SC3420 (parametry podobne do2SC2078; zamienione miejsca wypro-wadzeń E-B), które nie mają wy-prowadzonego radiatora i wte-dy podkładki nie były po-trzebne, czyli przykręcasię tranzystor bezpo-średnio do blachyradiatora.

RezultatyCzułość odbiornika jest oceniana przezSP6IFN na ok. 1µV (sygnały telegraficzne sączytelne jeszcze na poziomie ok.0,5µV; ocenaco prawda na ucho, ale sygnał był podawanyz generatora wysokiej klasy).

Moc sygnału akustycznego do słuchawekjest wystarczająca, ale SP6IFN radzi, aby wprzypadku chęci korzystania z głośnika zasto-sować przedwzmacniacz m.cz. na µA741 lubpodobny np. tak jak jest w minitransceiverzeAntek.

17

Projekty AVT

E l e k t ron i k a d l a Wszys t k i ch

Komplet podzespołów z płytką jest dostępny w sieci handlowej AVT jako kit szkolny AVT-2810

Fotografia trójwymiarowa - oglądać w okularach anaglifowych

Wykaz elementówRezystoryR1,R4,R7 . . . . . . . . . . . . . . . . 1kΩR2 . . . . . . . . 10kΩ/A - helitrim dzie-sięcioobrotowy np. WXD3590R3,R8,R10,R11 . . . . . . . . . . 2,2kΩR5 . . . . . . . 10kΩ/B - potencjometr obrotowyR6 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10ΩR9 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 470kΩR12 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 620ΩR13 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1ΩKondensatoryC1/C2,C4/C5,C9,C36 . . . . . . 470pFC3,C34 . . . . . . . . . . . . . . . . . 22pFC6,C48 . . . . . . . . . . . . . . . . . 10nFC7/C8 . . . . . . . . . . . . . . . . . 100pFC10,C23,C29 . . . . . . . . . . . . . 47nFC11,C14,C16,C18,C25,C27,C30-C33,C35,C37-C40,C47,C50 . . . . . . . . 100nF

C12,C13 . . . . . . . . . . . . . . . 220pFC15,C19-C22. . . . . . . . . . . . . 33pFC17,C28,C46 . . . . . . . . 100µF/16VC24 . . . . . . . . . . . . . . . . 10µF/16VC26 . . . . . . . . . . . . . . . 470µF/16VC41,C43 . . . . . . . . . . . . . . . 750pFC42 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1,5nFPółprzewodnikiD1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1N4001D2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1N4148T1. . . . . . . . . . . . . . . . . . 2SC2078T2. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . BC547US1 . . . . . . . . . . . . . . . . . MC3362US2 . . . . . . . . . . . . . . . . . CD4053US3. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78L05US4 . . . . . . . . . . . . . . . . . . LM386US5. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78L05US6 . . . . . . . . . . . . . . . . . MC1350PozostałeF1. . . . . . . . 100µH – według opisuF2 . . . . . . . . 3,9µH – według opisu

L1,L4. . . . . . . . . . . . . według opisuL2,L3 . . . . . . 3,9µH - według opisuL5 . . . . . . . . . . 3µH - według opisuL6. . . . . . . . . 10µH – według opisuL7. . . . . . . . . 22µH – według opisuL8,L9 . . . . . . 2,2µH – według opisuPTT. . . . . . . . przycisk lub wyłącznikREL1 . . . . . . . . M4-12H (RA12WN)

przekaźnik na napięcie 12VX1-X5 . . . . . . . . . . . . . . . . 5,0MHzPodstawki PIN 24, PIN 8Gniazda głośnikowe, słuchawkowejack stereoGniazdo A - BNC

M/SŁ - zestaw multimedialny (mikro-fon elektretowy + słuchawki niskoo-mowe) - zestaw multimedialny niewchodzi ww sskład kkompletu.

Moc wyjściowa urządzenia modelowegowynosiła ponad 0,5W (w drugim modelu byłatakże zbliżona do tej wartości). Ta kontrolabyła wykonana amatorskim miernikiem mocyzawierającym sztuczne obciążenie 50Ω (opisw EdW9/06), a także żarówką rowerową6V/0,6W (zapala się dość jasno w takt modu-lacji; przy dłuższym gwiździe może ulecuszkodzeniu). Jakość sygnału SSB jest zada-walająca (odsłuch na odbiorniku), jak na takprymitywny układ wykorzystany w jednymukładzie scalonym (praktycznie brak możli-wości ingerencji w modulator DSB). Najakość nadawanego sygnału SSB, oprócz war-tości poziomu m.cz., może mieć wpływ syg-

nał w.cz. z generatora fali nośnej. Dążąc dooptymalnego zestrojenia, można próbowaćzmienić dzielnik pojemnościowy w generato-rze (C12, C13), a także wartość dławika włą-czonego w szereg z kwarcem X5.

Bardziej doświadczeni konstruktorzymogą wykonać minitransceiver na innepasmo np. 40m (wystarczy w zasadziezmniejszyć wartości kondensatorów wewszystkich obwodach rezonansowych). Moż-na także rozbudować układ o dodatkowyprzełącznik i zestaw miniaturowych przekaź-ników do przełączania obwodów na zakrespopularnego pasma 20m.

Jak już podano wcześniej, w przypadku

użycia rezonatorów 5,25MHz zarówno sygna-ły pasma 80m z dolną wstęgą boczną, jak i sygnały pasma 20m z górną wstęgą bocznąsą odtworzone prawidłowo przy tym samymzakresie pracy VFO 8,75...9,15MHz. Uzyska-my wtedy tak zwane automatyczne odwróce-nie wstęgi bocznej.

W jednym z kolejnych numerów EdWzostanie zaprezentowany dodatkowy wzmac-niacz mocy wypróbowany właśnie z tymminitransceiverem.

JaneczekSP5AHT

18

Projekty AVT

E l e k t ron i k a d l a Wszys t k i ch