Programmarekening 2017 Jaarverslag - Landerd · BuurtSportCoach, opvang van statushouders en een diversiteit aan activiteiten binnen het Sociaal Domein. Overige belangrijke ontwikkelingen

Programmarekening 2017

Jaarverslag

GEMEENTE LANDERD

Adres: Kerkstraat 39, 5411 EA Zeeland

Postadres: Postbus 35, 5410 AA Zeeland

Telefoon: 0486-458111

e-mail: [email protected]

Internet: www.landerd.nl

INHOUD PROGRAMMAREKENING 2017

Inhoud jaarverslag/programmarekening

Jaarverslag:

Inleiding 3

1. Programma's 9

1. Veiligheid 11

2. Verkeer en vervoer 15

3. Economie en toerisme 19

4. Onderwijs 23

5. Sport, cultuur, recreatie en natuur 27

6. Sociaal Domein 31

7. Volksgezondheid en milieu 35

8. Volkshuisvesting, ruimtelijke ordening en stedelijke vernieuwing 39

9. Bestuur en ondersteuning 43

2. Paragrafen: 51

A Weerstandsvermogen en risicobeheersing 53

B Onderhoud kapitaalgoederen 77

C Financiering 79

D Bedrijfsvoering 83

E Verbonden partijen 89

F Grondbeleid 99

G Lokale heffingen 115

Raadsbesluit 123

1

2

Aan de Raad, Het jaar 2017 stond in het teken van participatie, betrokkenheid en samenwerking. De doe-democratie is in 2017 verder opgepakt, uitgebouwd en uitgewerkt. Iedereen doet mee vanuit een eigen rol in de samenleving. Gemeentebestuur, individuele burgers, ondernemers, gemeentelijke organisatie, verenigingen en maatschappelijke organisaties. De programmarekening 2017 sluit, na bestemming, met een voordelig saldo van ruim € 252.000. Hierin zijn de stortingen en onttrekkingen van de reserves verwerkt. Dit saldo wordt toegevoegd aan de behoedzaamheidsreserve. Landerd is financieel gezond, beheerst de Grondexploitatie en de lastendruk voor de inwoners is beneden het landelijk gemiddelde. Daarnaast is er volop ruimte voor initiatieven en invloed vanuit de samenleving en wordt er volop geïnvesteerd in de woonomgeving en de groene ruimte. De effecten van investeringen in de dorpen zijn in 2017 nog meer zichtbaar geworden. Denk hierbij aan de centrumplannen Schaijk en Zeeland en de buitensportaccommodaties. In 2018 zal dit nog verder vorm worden gegeven. Niet alleen in stenen is in 2017 geïnvesteerd, maar ook in de samenleving. Voorbeelden hiervan zijn preventie ‘’Samen Landerd, Samen Beter’’, de BuurtSportCoach, opvang van statushouders en een diversiteit aan activiteiten binnen het Sociaal Domein. Overige belangrijke ontwikkelingen in 2017 waren:

• Verbetering van de veiligheid voor burgers door bewustwording en het plaatsen van buurtpreventieborden.

• Uitvoering verkeersmaatregelen voor meer verkeersveiligheid in gebied Mun.

• Ter versterking van de Agrifood in onze gemeente zijn diverse projecten uitgevoerd.

• Het onderzoek naar toekomstbestendigheid buitensport is afgerond en het krediet hiervoor is in 2017 vastgesteld.

• Er zijn twee kunstgras korfbalvelden aangelegd voor kortbalvereniging EMOS bij DAW. Beide clubs zijn samen gegaan.

• De realisatie bij voetbalvereniging VCO van 4 toekomstbestendige kleedkamers

• Het duurzaamheidsfonds sport is vastgesteld.

• Verdere uitvoering gegeven aan het project Meer Maashorst.

• De voorbereidingen voor een nieuw ontmoetingshuis in Zeeland zijn van start gegaan in samenspraak met Zeeland Samen Sterk en andere toekomstige "dragers" van het ontmoetingshuis.

• Het project preventieagenda is gestart en ontwikkeld zich positief.

• De doe-democratie is verder opgepakt. Hierdoor zijn er nu drie dorpsinitiatieven actief.

• Het ontwerp openbare ruimte centrumplan Zeeland is gemaakt en eind 2017 vastgesteld.

• De afronding van de opvang van extra statushouders

• Re-integratie activiteiten. Nagenoeg alle uitkeringsgerechtigden zitten in een traject.

• Jeugdpreventiemedewerkers zijn in 2017 gestart.

3

Verantwoording en accountantsverklaring De programmarekening over het boekjaar 2017 wordt ter vaststelling aangeboden aan de gemeenteraad. Deze bestaat uit twee onderdelen: de jaarrekening en het nu voorliggende jaarverslag. In de jaarrekening 2017 treft u de balans aan en de toelichting daarop. In dit onderdeel wordt een cijfermatige analyse gegeven, inclusief afwijkingen die er in de jaarrekening zijn ten opzichte van de ramingen per eind 2017. In het jaarverslag 2017 wordt ingegaan op de ontwikkelingen per programma. Hier komen de punten “wat wilden we bereiken”, “hebben we dat bereikt?” en “effecten” aan bod. Dit is in de lijn van het sjabloon dat in de begroting 2017 is gebruikt. In de programma’s zijn alleen teksten opgenomen die voor de verantwoording nodig zijn. De accountant heeft nog geen definitieve verklaring afgegeven. De accountant toetst op de aspecten getrouwheid en rechtmatigheid. Saldo jaarrekening 2017 De programmarekening 2017 sluit, vóór de stortingen en onttrekkingen van de reserves, met een voordelig saldo van € 1.741.179. Het voordeel van de GREX is € 1.846.815. Met de vaststelling van de Herziening meerjarenperspectief GREX per 1-1-2018 is door de gemeenteraad besloten het voordeel te storten in de behoedzaamheidsreserve. Van het voordelig resultaat van € 1.741.179 wordt € 1.184.353 doorgeschoven naar 2018 en € 569.361 gestort in bestemmingsreserves. Daarnaast wordt er een bedrag van € 264.895 aan reserves onttrokken voor uitgaven in 2017/2018. Na deze mutaties is er per saldo een overschot van € 252.360. Dit wordt gestort in de behoedzaamheidsreserve. Hoogachtend, Burgemeester en wethouders van Landerd, de secretaris, de burgemeester, C. Boode M.C. Bakermans

4

Hieronder tref u een schematische recapitulatie van het resultaat aan: Voorlopig resultaat jaarrekening 2017 Werkelijk

Nadelig exploitatieresultaat, excl. GREX 105.636 N

Voordelig resultaat GREX (incl LOG) -1.846.815 V

Voordelig saldo programmarekening -1.741.179 V

1. Bestemming door te schuiven budgetten:

1. Aanleg glasvezel 5.000

2. Wegbelijning (voor 't Mun) 7.723

3. Economische stimulering 54.344

4. Stimulering recreatie en toerisme 65.093

5. VVV Mederwerker 12.500

6. Inhuur Meer Maashorst 2017 10.588

7. Inhuur Meer Maashorst vorige jaren 71.700

8. Illigaal crossen 6.254

9. Kosten sportservice Noord-Brabant 8.750

10. Buurtsportcoach 20.700

11. Tranisitie Jeugdhulp 163.471

12. Keuken De Sprankel 11.350

13. Doe-democratie 65.525

14. Pojecten in het kader van participatie 50.000

15. Opstellen Dorpsplan Zeeland 12.500

16. Vervanging AED's (bijdrage Provincie) 10.000

17. Integrale preventieagenda 83.000

18. Landelijk aanpak zwerfafval 42.800

19. Landelijk aanpak zwerfafval 12.625

20. Opstellen Dorpsplan Reek 11.292

21. Correctieve herziening bestemmingsplan buitengebied 25.000

22. Stimuleren levensloopbestendig maken woningen 25.000

23. Omgevingswet 172.124

24. Handhaving recreatietietereinen 18.000

25. ICT duurzame goederen 16.500

26. ICT projecten software 92.600

27. Wegwerken papieren archief 78.162

28. MGBA 14.698

29. Extra onderzoek rekenkamercie 5.154

30. Sportkampioenen 2.500

31. Arbo 9.400

1.184.353 N

2. Ontrekkingen aan reserves:

1. Behoedszaamheidsreserve: groen voor rood -77.533

2. Economische stimulering -54.344

3. Stimulering recreatie en toerisme -65.093

4. VVV Medewerker -12.500

5. Afvalstoffenheffing: zwerfafval -42.800

6. Afvalstoffenheffing: zwerfafval -12.625

-264.895 V

3. Stortingen in reserves:

1. Groen voor rood in reserve Groen 77.533

2. Overschot exploitatie riolering 91.828

3. Duurzaamheid buitengebied (voorheen LOG Graspeel) 400.000

569.361 N

4. Per saldo te storten in de behoefdzaamheidsreserve -252.360 V

5

Samenvatting

Hieronder zijn de cijfers uit de jaarrekening 2017 samengevat weergegeven.

Resultaat ten opzichte van begroting 2017

In de primitieve begroting 2017 werd een tekort van € 1.611.151 voorzien. Na

bijstellingen in 2017 via de Burap’s en andere raadsbesluiten werd ultimo 2017 een

resultaat verwacht van € 360.676 voordelig. Het uiteindelijk saldo 2017 sluit, voor de

stortingen en onttrekkingen van de reserves, met een voordelig resultaat van

€ 1.741.179

Voor de analyse van het verschil tussen het werkelijk voordelig saldo 2017 en de

begroting na de 2e Burap 2017 verwijzen wij naar blz. 5 en 6 van de jaarrekening.

Verloop behoedzaamheidsreserve

Stand 1-1-2017 € 10.664.212

Af mutaties 2017 (o.a. resultaat 2016) € 544.631 -

Stand 31-12-2017 € 10.099.580

Bij: resultaat 2017 (incl. bestemmingen) € 42.890

Af: verplichtingen t/m 2021 (raadsbesluiten) € 1.217.162 -

Saldo nog beschikbaar (risico’s en buffer) € 8.925.308

Investeringen

Op advies van de Algemene Rekenkamer is op programmaniveau per investering aangegeven of kredieten zijn afgesloten of niet. Dit is per programma vermeld in het jaarverslag. In 2017 is een bedrag van € 4,3 miljoen aan investeringen uitgegeven (exclusief

grondexploitatie). Hiervoor is € 0,5 miljoen aan bijdragen, subsidies en verkoop

gronden terugontvangen. De voornaamste investeringen betreffen:

Bedragen x € 1.000

BGT 35

MGBA 45

Centrumplan Zeeland 100

Kruisingen en rotonde N324 801

Centrumplan Schaijk 1.166

Aanleg openbaar gebied Centrumplan Schaijk 222

Maatregelen sluipverkeer ’t Mun 254

Bouw en woonrijp maken Den Omgang omliggend gebied 341

VCO vernieuwing 4 kleedlokalen 187

DAW/Emos kunstgrasvelden 105

Uitvoering Landschapsbeleidsplan 85

Dreven & driften Zeeland en Schaijk 347

Entree Palmstraat 178

Voorbereidingskrediet Dorpshuis Zeeland 144

Vergoeding grond Akkerwinde gashandel 58

Grondaankoop Straatsven 139

6

Investeringen grondexploitatie GREX In 2017 is er voor € 1,41 miljoen geïnvesteerd in de GREX. Van dit bedrag is € 0,12

miljoen rentelasten. De grootste investering betreft het plan Akkerwinde (€ 0,59

miljoen).

Investeringen uit onderhoudsvoorzieningen

Naast bovengenoemde investeringen is er in 2017 ten laste van gevormde

onderhoudsvoorzieningen een bedrag van € 1,7 miljoen uitgegeven voor onderhoud

van riolering, wegen en gebouwen.

Risico’s

Naast de algemene risico’s uit de bedrijfsvoering zijn de belangrijkste risico’s het sociaal domein en de GREX. Alle risico’s zijn vermeld in Paragraaf A Weerstandsvermogen en risicobeheersing. Hieronder worden specifiek de risico’s in het sociaal domein en de GREX benoemd. Voor het opvangen van eventuele risico’s is de behoedzaamheidsreserve de aangewezen reserve. Sociaal Domein (jeugdhulp) De integratie uitkering die we op dit moment ontvangen voor de jeugdhulp is niet kostendekkend. Hiervoor zijn diverse redenen te benoemen, zoals: beperkte invloed op doorverwijzingen huisartsen naar landelijke gefinancierde instellingen (LTA), aantal WLZ cliënten, vertraging in de uitvoering van de transformatie, overproductie Zorg in Natura, etc. Met de 1ste Burap 2018 worden de ramingen voor 2018 en volgende jaren aangepast. Het kabinet en de VNG hebben overeenstemming bereikt over het oplossen van de tekorten in het sociaal domein. Afgesproken is dat er een fonds (200 miljoen euro) wordt gevormd voor gemeenten die worden geconfronteerd met een stapeling van tekorten in het sociaal domein. Op dit moment is niet duidelijk of de gemeente Landerd aanspraak kan maken op dit fonds. Grondexploitatie De GREX is een bedrijfsmatige tak van de gemeente-exploitatie die de laatste jaren sterk fluctueerde door de economische situatie. Net als in voorgaande twee jaren vertoonde het aantal grondverkopen in 2017 een stijgende lijn. In deze jaarrekening zijn de uitkomsten door drie oorzaken fors beïnvloed:

• Reek Zuid is opnieuw getaxeerd in verband met de vennootschapsbelasting. Dat leidde tot afwaardering naar marktwaarde. In totaal is voor Reek Zuid een extra storting in de voorziening gedaan van circa € 932.000.

• Regelgeving over winstneming GREX is gewijzigd (zie Raadsinformatiebrief R3 7 december 2017). In deze brief is een bedrag genoemd van € 2.220.000 waarbij rekening werd gehouden met een zekerheidsmarge. Inmiddels is duidelijk geworden dat enige voorzichtigheid bij de winstnemingen niet is toegestaan. Uiteindelijk heeft dit geresulteerd in een winstneming van € 2.669.000.

• Volgens de gewijzigde voorschriften BBV mag de geraamde duurzaamheidssubsidie LOG Graspeel ad € 400.000 niet in de GREX worden opgenomen. Dit verklaart het vrijvallen van de voorziening LOG Graspeel en de winst voor dit complex. Dit bedrag wordt bij de bestemming resultaat van

7

de jaarrekening als apart budget geraamd waarbij wordt voorgesteld dit in 2018 beschikbaar te stellen.

De risico’s binnen de GREX bestaan o.a. uit verliesgevende complexen. Eind 2017 zijn voor de te verwachten tekorten op de GREX de volgende voorzieningen ingesteld.

01-01-2015 01-01-2016 01-07-2016 01-01-2017 01-01-2018

Reek Zuid 4.367.207 4.250.149 2.766.809 2.940.036 3.871.930

Vensteeg 901.086 834.624 701.861 695.705 715.609

Log Graspeel 95.451 127.957 100.690 129.782 0

Voederheil 0 0 0 0 0

Totaal: 5.363.744 5.212.730 3.569.360 3.765.523 4.587.539

8

Deel 1: De programma’s

9

10

1. Veiligheid Burgemeester Bakermans

Waar gaat dit programma over? Het programma omvat openbare orde, veiligheid en crisisbeheersing, het verbeteren van de sociale veiligheid en de vermindering van criminaliteit en overlast.

Wat wilden wij bereiken in 2017?

Hebben we dat bereikt in 2017? Effecten

1. Verbeteren inwonersnetwerk veiligheid

Ja Nee Gedeeltelijk

Preventie is verbeterd

2. Voorlichting, bewustwording en handhaving rond alcoholgebruik en drugsgebruik

Ja Nee Gedeeltelijk

Inwoners zijn zich meer bewust van risico’s drugs.

3. Uitvoeren actieplan ondermijnende criminaliteit

Ja Nee Gedeeltelijk. Is een continu proces. Bewustwording en veilige werkomgeving goed opgepakt. Opwerpen van barrieres verder intensiveren.

- Medewerkers zijn zich bewust van risico’s en signalen. - Ondermijnende criminaliteit blijft een aandachtspunt

4. Minder woninginbraken Ja Nee Gedeeltelijk

10% Minder woninginbraken (26 in 2017 en 29 in 2016)

Beleidsindicatoren 2017

Begroting 2017 Jaarrekening 2017

Nummer en naam indicator

Eenheid Bron Jaar Waarde Jaar Waarde

1. Verwijzingen Halt Per 10.000 inwoners 12 – 17 jaar

Bureau Halt

2014 84,9 jongeren 2016 72,1 jongeren

2. Harde kern jongeren Per 10.000 inwoners 12 – 24 jaar

KLPD 2014 0 personen 2014 0 Personen

3. Winkeldiefstallen Per 1.000 inwoners

CBS 2015 0,3 diefstallen 2016 0,3 diefstallen

4. Geweldmisdrijven Per 1.000 inwoners

CBS 2015 3 gewelds-misdrijven

2016 3,3 gewelds- misdrijven

5. Diefstallen uit woning Per 1.000 inwoners

CBS 2015 3 diefstallen woningen

2016 2,3 diefstallen woningen

6. Vernielingen en beschadigingen (in de openbare ruimte)

Per 1.000 inwoners

CBS 2015 3,3 vernielingen

2016 3,3 vernielingen

11

Wat mag het kosten? In tabel 1.2 zijn de baten en lasten opgenomen die aan het programma verbonden zijn.

Financiële toelichting Reserves: Bij dit programma behorende reserves zijn:

Omschrijving 01-01-2017 31-12-2017

DKU Brandweerkazerne/ werkplaats Zeeland 139.222 129.942

Investeringen: Er zijn bij dit programma geen investeringen. Financiële toelichting Voor een nadere financiële toelichting verwijzen wij u naar de toelichting in de jaarrekening. Financiële analyse Voor een nadere financiele toelichting verwijzen wij u naar de toelichting in de jaarrekening.

Tabel 1.2 Veiligheid

(bedragen in duizenden euro's)

Begroting Begroting Realisatie

voor wijziging na wijziging

Lasten 2017 2017 2017

Taakveld

1.1 Crisisbeheersing en brandweer 934 916 910

1.2 Openbare orde en veiligheid 202 275 222

Totaal lasten 1.136 1.191 1.132

Baten

1.1 Crisisbeheersing en brandweer -6 -6 -4

1.2 Openbare orde en veiligheid -22 -15 -13

Totaal baten -27 -21 -16

Resultaat voor bestemming 1.109 1.171 1.116

Reserves

Onttrekkingen -9 -9 -9

Stortingen 0 0 0

Resultaat na bestemming 1.100 1.161 1.107

12

Bijlage beleidsnota’s • Integraal Veiligheidsplan (2015 -2018) • Regionaal Crisisplan Veiligheidsregio Brabant-Noord (2016-2019) • Algemene Plaatselijke Verordening gemeente Landerd (2014)

• Brandbeveiligingsverordening gemeente Landerd (2013)

• Evenementenbeleid (2014)

• Preventie handhavingsbeleid (2014)

• Algemene plaatselijke verordening

13

14

2. Verkeer en vervoer Wethouder Maathuis

Waar gaat dit programma over? Het programma verkeer en vervoer omvat de aanleg en onderhoud van wegen en de openbare verlichting, de zorg voor veilige wegen en verkeersvoorzieningen, voldoende parkeergelegenheid in de kernen en een goed en toegankelijk openbaar vervoer.



1. De uitvoering van maatregelen gericht op verhogen verkeersveiligheid en terug dringen van sluipverkeer in Mun

Ja Nee Gedeeltelijk Het grootste gedeelte van dit project is in 2017 uitgevoerd. In 2018 vindt de afronding plaats. Naar verwachting zal ook de aannemer voor de N324 in 2018 starten, zodat deze beide werken onderling zijn afgestemd.

Het sluipverkeer is naar verwachting gedeeltelijk afgenomen.

2. Herinrichting Bergmaas t.h.v. Tweehekkenweg en bij rotonde Voederheil

Ja Nee Gedeeltelijk Dit project is vertraagd. Streven is nu om bij de herziening van de dienstregeling eind 2018 de verplaatsing van lijn 99 met bijkomende werken, klaar te hebben.

De verplaatsing van lijn 99 en de verbetering van de oversteek zijn vertraagd.





1. Ziekenhuisopname na verkeersongeval met motorvoertuig

Percentage VeiligheidNL 2014 8% van de ongevallen

2015 7% van de ongevallen

2. Ziekenhuisopname n.a.v. vervoersongeval met een fietser

Percentage VeiligheidNL 2014 13% van de ongevallen

2015 13% van de ongevallen

15



Omschrijving 01-01-2017 31-12-2017

Reserve openbare verlichting 187.835 106.402

DKU rotonde Peelweg/ Langenboomseweg 382.674 361.576

Tabel 2.2 Verkeer en vervoer




Lasten 2017 2017 2017

Taakveld

2.1 Verkeer en vervoer 1.518 1.692 1.536

2.2 Parkeren 0 0 0

2.3 Recreatieve havens 0 0 0

2.4 Economische havens &

waterwegen 0 0 0

2.5 Openbaar vervoer 1 7 7

Totaal lasten 1.519 1.699 1.543

Baten

2.1 Verkeer en vervoer -35 -36 -121

2.2 Parkeren 0 0 0

2.3 Recreatieve havens 0 0 0

2.4 Economische havens &

waterwegen 0 0 0

2.5 Openbaar vervoer 0 0 0



Reserves


Stortingen 0 0 31


16

Investeringen: Bij dit programma behorende investeringen zijn:

Omschrijving Krediet Uitgaven/ Inkomsten t/m

31-12-2017

Afgesloten Ja/Nee

Reconstructie N324 (Kruisingen en rotonde) 800.000 800.940 Ja

Bouw-woonrijp maken De Louwstraat 2012 (DKU)

70.000 0 Nee

Bouw-woonrijp maken De Louwstraat 2012 (DKU)

-70.000 0 Nee

Fietspad Kapelweg 2014 125.000 0 Nee

Fietspad Kapelweg 2014 (inkomsten) -62.500 0 Nee

Maatregelen sluipverkeer ’t Mun 286.000 253.682 Nee

Maatregelen sluipverkeer ’t Mun (inkomsten) -86.000 -86.000 Nee

Herinrichting Bergmaas 175.000 11.025 Nee

Herinrichting Bergmaas (inkomsten) 0 -4.421 Nee

Bushaltes Bergmaas 0 780 Nee

Reconstructie Kerkweg 71.373 0 Nee

Laadpunten electrisch vervoer 25.000 0 Nee

Financiële toelichting Voor een nadere financiële toelichting verwijzen wij u naar de toelichting in de rekening. Bijlage beleidsnota’s

• Wegbeheer gemeente Landerd (2016)

• Beleidsplan openbare verlichting (2016)

• Verkeersnotitie Landerd 2012

• Parkeerbeleid Landerd 2012

• Resultaten behoeftenonderzoek Toekomst van Landerd (2015).

17

18

3. Economie en toerisme Wethouder Brands (Economie)

Wethouder Maathuis (Toerisme) Waar gaat dit programma over? Het programma omvat het bevorderen van een evenwichtige veelzijdige economische en toeristisch-recreatieve structuur en werkgelegenheid.



1. Bijdrage Agrifood i.v.m. regionaal werkbedrijf

Ja Nee Gedeeltelijk

Ondersteunen Agrifood ondernemers en deelnemen aan het thema jaar ‘’We are food’’





1. Functiemenging Percentage LISA 2015 48,4% 2016 48,4%

2. Vestigingen (van bedrijven)

Per 1.000 inwoners 15 - 64 jaar

LISA 2015 118,3 bedrijven

2016 122,1 bedrijven

Toelichting: Ad. 1: De functiemengingsindex (FMI) weerspiegelt de verhouding tussen banen en woningen, en varieert tussen 0 (alleen wonen) en 100 (alleen werken). Bij een waarde van 50 zijn er evenveel woningen als banen. Ad. 2: Bruto gemeentelijk product (BGP) is het product van de toegevoegde waarde per baan en het aantal banen in een gemeente. De verhoudingswaarde tussen verwacht BGP en gemeten BGP geeft aan of er boven verwachting (<100) of beneden verwachting (>100) wordt geproduceerd.

19


Financiële toelichting Reserves: Er zijn bij dit programma geen reserves. Investeringen: Er zijn bij dit programma geen investeringen. Financiële toelichting Voor een nadere financiële toelichting verwijzen wij u naar de toelichting in de rekening.

Tabel 3.2 Economie en toerisme




Lasten 2017 2017 2017

Taakveld

3.1 Economische ontwikkeling 131 69 50

3.2 Fysieke bedrijfsinfrastructuur 94 487 416

3.3 Bedrijvenloket en bedrijfsregeling 61 20 23

3.4 Economische promotie 231 312 221

Totaal lasten 518 888 709

Baten

3.1 Economische ontwikkeling 0 0 -30

3.2 Fysieke bedrijfsinfrastructuur -107 -570 -574

3.3 Bedrijvenloket en bedrijfsregeling -9 -7 -7

3.4 Economische promotie -292 -296 -304


Af: Baten via algemene

dekkingsmiddelen

-271 -284 -291

Baten exclusief algemene

dekkingsmiddelen

-136 -588 -623

Resultaat voor bestemming 382 299 86

Reserves

Onttrekkingen 0 -50 -34

Stortingen 0 0 0

Resultaat na bestemming 382 249 52

20

Bijlage beleidsnota’s

• Toeristisch-recreatief beleidsplan ‘Werk maken van vrijetijd’’ (2016)

• Maashorst Manifest (2014)

• Ontwikkelingsvisie Recreatieterreinen Landerd (2012)

• Bestemmingsplannen Reek Zuid (2012) en Voederheil II (2013)

• Bestemmingsplan bedrijventerreinen (2013)

• Projectvoorwaarden Reek Zuid (2011) en Voederheil II (2013)

• Richtlijnen gronduitgifte bedrijventerreinen gemeente Landerd 2011

• Algemene verkoopvoorwaarden van de gemeente Landerd voor de verkoop van percelen industrieterrein (2011)

• Resultaten behoeftenonderzoek Toekomst van Landerd (2015)

21

22

4. Onderwijs Wethouder Jonkergouw

Waar gaat dit programma over? Het programma onderwijs omvat de zorg voor de onderwijshuisvesting voor alle scholen en daarnaast de zorg voor het openbaar onderwijs, het ontwikkelen van lokaal onderwijsbeleid, het arrangement ‘’spelen en ontwikkelen’’ en voorschoolse educatie.



1. Taalonderwijs Schakelklas

Ja Nee Gedeeltelijk

Kinderen leren versneld de Nederlandse taal





1. Absoluut verzuim Per 1.000 leerlingen

Ingrado 2014 3 leerlingen

2016 0,41 leerlingen

2. Relatief verzuim Per 1.000 leerlingen

Ingrado 2014 21 leerlingen

2016 9,81 leerlingen

3. Voortijdige schoolverlaters

Percentage deelnemers aan VO en MBO onderwijs

DUO 2014 1% van de leerlingen

2014 1% van de leerlingen

Toelichting: Ad. 1: Het aantal leerplichtigen dat niet staat ingeschreven op een school, per 1.000 leerlingen leeftijd 5-18 jaar. Ad. 2: Het aantal leerplichtigen dat wel staat ingeschreven op een school, maar ongeoorloofd afwezig is, per 1.000 leerlingen leeftijd 5-18 jaar . Ad. 3: Het percentage van het totaal aantal leerlingen (12 - 23 jaar) dat voortijdig, dat wil zeggen zonder startkwalificatie, het onderwijs verlaat.

23



Omschrijving 01-01-2017 31-12-2017

DKU nieuwbouw Den Omgang 214.736 207.201

DKU nieuwbouw De Regenboog 497.991 482.431

DKU Kindcentrum Zeeland 5.647.942 5.498.309

DKU Frisse Scholen Oventje 16.500 13.478

DKU Frisse Scholen Kreek’l 109.600 103.971

DKU Frisse Scholen Vlinder 79.600 75.090

Investeringen: Er zijn bij dit programma geen investeringen. Financiële toelichting Voor een nadere financiële toelichting verwijzen wij u naar de toelichting in de rekening.

Tabel 4.2 Onderwijs




Lasten 2017 2017 2017

Taakveld

4.1 Openbaar onderwijs 0 0 0

4.2 Onderwijshuisvesting 682 693 632

4.3 Onderwijsbeleid en leerlingzaken 462 412 354

Totaal lasten 1.144 1.105 985

Baten

4.1 Openbaar onderwijs 0 0 0

4.2 Onderwijshuisvesting -193 -200 -198

4.3 Onderwijsbeleid en leerlingzaken -19 -52 -52



Reserves


Stortingen 0 0 3


24


• Verordening voorzieningen onderwijshuisvesting gemeente Landerd (2011)

• Verordening leerlingenvervoer gemeente Landerd (2014)

• Notitie invoering Wet Ontwikkelingskansen door Kwaliteit en Educatie; gemeente Landerd (2012)

• Notitie verbetering kwaliteit voor- en vroegschoolse educatie, gemeente Landerd (2015)

25

26

5. Sport, cultuur, recreatie en natuur Wethouder Jonkergouw

Wethouder Maathuis (sportaccomodaties, recreatie en natuur) Burgemeester Bakermans (Landerdse omroepstichting)

Waar gaat dit programma over? Dit programma omvat het initiëren en in stand houden van voorzieningen op de gebieden kunst, cultuur, sport en het beschermen van een aantal cultuurhistorische gebouwen. Tevens omvat het alle groene onderdelen van het gemeentelijke takenpakket waaronder beleid, aanleg, beheer en onderhoud van openbaar groen, speeltuinen en dierenparken, landschap en bossen. Ook het taakveld natuur hoort bij dit programma.



1. BuurtSportCoach Ja Nee Gedeeltelijk De activiteiten zoals voorgenomen waren, o.a. inzet in onderwijs en sportactiviteiten buiten schooltijd, zijn in uitvoering.

De te behalen effecten worden pas zichtbaar over een langere periode.

2. Toekomstbestendigheid buitensportverenigingen

Ja Nee Gedeeltelijk 4 deelprojecten zijn benoemd en daarvoor is budget vrijgemaakt. Uitvoering is gestart. Duurzaamheidsfonds is gestart en stimuleringsfonds in voorbereiding.

De buitensportverenigingen worden toekomstbestendig.

3. Deelname aan regeling Cultuureducatie met Kwaliteit 2017 - 2020

Ja Nee Gedeeltelijk De scholen bevinden zich in verschillende fasen om cultuur duurzaam te verstevigen in het basisonderwijs.

Vijf van de zes basisscholen zijn aangesloten bij de Cultuurloper.

4. Projecten in kader van plan “Meer Maashorst” afronden

Ja Nee Gedeeltelijk De gemeentelijke projecten zijn voor een groot gedeelte afgerond. De subsidieregeling is verlengd tot eind 2018, waardoor het mogelijk is om de afronding in dit jaar te realiseren.

De gestelde doelen voor het project Meer Maashorst zijn nog niet volledig bereikt.

5. Voorbereiden en uitvoeren van enkele projecten uit het gemeentelijk Landschapsbeleidsplan

Ja Nee Gedeeltelijk

Het project “Erfvogels” is gestart en met succes afgerond. Dit project draagt bij aan het vergroten van de biodiversiteit en de betrokkenheid.

27





1. Niet-sporters Percentage RIVM en CBS

2014 46% van de inwoners

2016 43,4% van de

inwoners

Toelichting: Ad. 1: Het percentage inwoners dat niet sport ten opzichte van het totaal aantal inwoners. Wat mag het kosten? In tabel 5.2 zijn de baten en lasten opgenomen die aan het programma verbonden zijn.

Tabel 5.2 Sport, cultuur, recreatie en natuur




Lasten 2017 2017 2017

Taakveld

5.1 Sportbeleid en activering 146 128 126

5.2 Sportaccomodaties 779 864 824

5.3 Cultuurpresentatie,

cultuurproductie en

cultuurparticipatie

135 213 206

5.4 Musea 18 16 15

5.5 Cultureel erfgoed 69 70 66

5.6 Media 382 383 390

5.7 Openbaar groen en (openlucht)

recreatie 1.338 1.912 1.320

Totaal lasten 2.866 3.587 2.946

Baten

5.1 Sportbeleid en activering 0 0 0

5.2 Sportaccomodaties -144 -137 -143

5.3 Cultuurpresentatie,

cultuurproductie en

cultuurparticipatie

0 -8 -8

5.4 Musea 0 0 0

5.5 Cultureel erfgoed -7 -7 -7

5.6 Media 0 0 0

5.7 Openbaar groen en (openlucht)

recreatie

-58 -61 -52



Reserves


Stortingen 72 814 776


28


Omschrijving 01-01-2017 31-12-2017

Reserve DKU herontwikkeling DAW 1.512.999 1.465.128

Reserve DKU tennisaccomodatie Reek 7.117 0

Reserve DKU tennisaccomodatie Schaijk 15.355 0

Reserve DKU kleedaccomodatie EMOS 48.920 36.745

Reserve stimulering sport 0 500.000

Reserve speeltoestellen 75.000 85.010

Reserve bomen 36.169 39.221

Reserve groen (Landschapsbeleidsplan) 915.192 631.618

Reserve DKU EVZ Melkpad/Graspeelloop 0 58.750

Reserve DKU EVZ Munsche Wetering 0 151.800



31-12-2017

Afgesloten Ja/Nee

VCO vernieuwing 4 kleedlokalen 180.000 187.472 Ja

Kunstgras DAW deel eerder vervangen 45.000 0 Nee

Sportaccomodaties gebouwen 620.000 4.636 Nee

Sportaccomodaties velden 500.000 0 Nee

DAW/EMOS kunstgrasvelden 700.000 104.920 Nee

Uitvoering Landschapsbeleidsplan 503.993 371.374 Nee

Uitvoering Landschapsbeleidsplan (inkomsten) -714.543 -371.374 Nee

EVZ Melkpad/Graspeelloop 2015 117.500 0 Nee

EVZ Melkpad/Graspeelloop 2015 (inkomsten) -58.750 0 Nee

EVZ Munse Wetering 2016 506.000 0 Nee

EVZ Munse Wetering 2016 (inkomsten) -354.200 0 Nee

Dreven & Driften Zeeland – Meer Maashorst 616.010 482.057 Nee

Dreven & Driften Zeeland – Meer Maashorst (inkomsten)

-616.010 -481.899 Nee

Dreven & Driften Schaijk – Meer Maashorst 395.925 272.856 Nee

Dreven & Driften Schaijk – Meer Maashorst (inkomsten)

-395.925 -272.667 Nee

Entree Palmstraat – Meer Maashorst 1.779.285 1.002.153 Nee

Entree Palmstraat – Meer Maashorst (inkomsten)

-1.779.285 -1.000.255 Nee

Aanleg trapveldjes 2015 40.000 30.000 Nee

29

Financiële toelichting Voor een nadere financiële toelichting verwijzen wij u naar de toelichting in de rekening. Bijlage beleidsnota’s

• (Deel) Subsidieverordeningen en subsidiebesluiten

• Landschapsbeleidsplan 2012

• MaashorstManifest evaluatie en vooruitblik (met Uitvoeringsprogramma 2015-2019) (2014)

• Structuurvisie BIO (2009)

• Bomenverordening gemeente Landerd

• Bomenbeheerplan (2007)

• Natuurwaardenkaart (2014)

• Lijst en kaart waardevolle en monumentale bomen (2012)

30

6. Sociaal domein Wethouder Jonkergouw

Wethouder Maathuis (accommodaties)

Waar gaat dit programma over? Het programma gaat over de gemeentelijke taken in het brede sociaal domein. Met name de door het rijk overgedragen taken vormen hiervan het hart, maar ook de beleidsterreinen die hiermee directe raakvlakken hebben zijn in dit programma opgenomen.



1. Dorpshuis Zeeland 2018 Ja Nee Gedeeltelijk Geen realisatie in 2018. Wel een door Zeeland gedragen plan opgesteld wat nader uitwerkt wordt in 2018 en de basis vormt voor het benodigde krediet.

Er is nog geen nieuw dorpshuis/sporthal.

2. Project in het kader van participatie en werktoeleidingstraject statushouders met IBN

Ja Nee Gedeeltelijk

Statushouders hebben door dit project meer kans op werk.

3. Gezondheid, welzijn, educatie

Ja Nee Gedeeltelijk Het project preventieagenda is gestart en ontwikkelt zich dankzij de active deelname van veel partners positief.

Een gezondere samenleving is een op langere termijn te bereiken effect.

4. Beweging krijgen in Beschermd Wonen

Ja Nee Gedeeltelijk Met de regio wordt gewerkt aan de oplosagenda. Eind 2017 is de nota ‘’Welkom thuis in de Wijk’’ als uitwerking gepresenteerd.

Voldoende voorzieningen in beschermd wonen in de regio.

5. Extra huisvesting statushouders (nog 60 in 2017, 100 personen in totaal)

Ja Nee Gedeeltelijk

In 2017 zijn er 27 statushouders gehuisvest (dit is 6 boven de taakstelling)

6. Doe- democratie Ja Nee Gedeeltelijk Er zijn drie dorpsintiatieven en drie zorgcorporaties actief.

Meer dorpsinitiatieven en meer eigen verantwoordelijkheid van de burgers.

31





1. Banen Per 1.000 inwoners 15 – 64 jaar

LISA 2016 571,9 banen

2016 575,6 banen

2. Jongeren met een delict voor de rechter

Percentage 12 – 21 jarigen

Verwey Jonker Inst.

2012 0,51% van de jongeren


3. Kinderen in uitkeringsgezin

Percentage kinderen tot 18 jaar

Verwey Jonker Inst.

2012 1,49% van de kinderen

2015 2,15% van de kinderen

4. Netto arbeidsparticipatie

Percentage van werkzame beroepsbevolking t.o.v. beroepsbevolking

CBS 2015 68,7% werkzaam

2016 68,9% werkzaam

5. Werkloze jongeren Percentage 16 – 22 jarigen

Verwey Jonker Inst.



6. Personen met een bijstandsuitkering

Per 1.000 inwoners 18 jaar en ouder

CBS 2015 11,6 personen

20171stehalf-jaar

16,4 personen

7. Lopende re-integratie-voorzieningen

Per 1.000 inwoners 15 – 64 jaar

CBS 2015 7,1 re-integratievoorzieningen

20171stehalf-jaar

14,4 re-integratievoorzieningen

8. Jongeren met jeugdhulp

Percentage van alle jongeren tot 18 jaar

CBS 2015 13,4% van de jongeren

20171stehalf-jaar

10,4% van de jongeren

9. Jongeren met jeugdbescherming

Percentage van alle jongeren tot 18 jaar

CBS 2015 1,4% van de jongeren

20162de half-jaar

0,9% van de jongeren

10. Jongeren met jeugdreclassering

Percentage van alle jongeren 12 – 23 jaar

CBA 2015 Gegevens niet beschikbaar

20171stehalf-jaar

Gegevens niet beschikbaar

11. Cliënten met een maatwerkarrangement WMO

Per 10.000 inwoners

GMSD 2015 Gegevens niet beschikbaar

20171stehalf-jaar

Gegevens niet beschikbaar

Toelichting: Ad. 4: Het percentage van de werkzame beroepsbevolking ten opzichte van de beroepsbevolking. Ad. 5: Het percentage leerlingen (4-12 jaar) in het primair onderwijs dat kans heeft op een leerachterstand.

32


Tabel 6.2 Sociaal domein




Lasten 2017 2017 2017

Taakveld

6.1 Samenkracht en burgerparticipatie 2.112 2.090 1.861

6.2 Wijkteams 814 994 1.048

6.3 Inkomensregelingen 2.520 2.679 2.733

6.4 Begeleide participatie 2.264 2.304 2.304

6.5 Arbeidsparticipatie 362 431 397

6.6 Maatwerkvoorzieningen (WMO) 195 171 187

6.71 Maatwerkdienstverlening 18+ 1.781 1.803 1.703

6.72 Maatwerkdienstverlening 18- 2.834 3.030 2.951

6.81 Geëscaleerde zorg 18+ 210 3 3

6.82 Geëscaleerde zorg 18- 0 0 0

Totaal lasten 13.092 13.504 13.187

Af: Lasten via algemene

dekkingsmiddelen

-35 -35 -41

Lasten exclusief algemene

dekkingsmiddelen

13.057 13.469 13.146

Baten

6.1 Samenkracht en burgerparticipatie -291 -319 -281

6.2 Wijkteams 0 0 0

6.3 Inkomensregelingen -1.866 -1.971 -2.092

6.4 Begeleide participatie -12 -5 -13

6.5 Arbeidsparticipatie 0 0 -15

6.6 Maatwerkvoorzieningen (WMO) 0 0 -9

6.71 Maatwerkdienstverlening 18+ -238 -273 -225

6.72 Maatwerkdienstverlening 18- 0 -1 -5

6.81 Geëscaleerde zorg 18+ 0 0 0

6.82 Geëscaleerde zorg 18- 0 0 0

Totaal baten -2.408 -2.568 -2.640


Reserves

Onttrekkingen 0 0 0

Stortingen 0 0 0


33


Omschrijving 01-01-2017 31-12-2017

Reserve DKU gemeenschapshuis Zeeland 0 0



31-12-2017

Afgesloten Ja/Nee

Voorbereidingskrediet Dorpshuis Zeeland 300.000 200.928 Nee

Voorbereidingskrediet Dorpshuis Zeeland (inkomsten)

-40.000 0 Nee

Dorpsontwikkelingsplan Reek 500.000 4.248 Nee

Financiële toelichting Voor een nadere financiële toelichting verwijzen wij u naar de toelichting in de rekening.


• Participatiewet met bijbehorende verordeningen.

• Minimabeleid

• Beleidsplan Jeugdhulp gemeente Landerd 2015 - 2018

• Transitiearrangement Jeugdzorg 2015

• Implementatieplan Jeugdzorg Noordoost Brabant

• Verordening Jeugdhulp gemeente Landerd 2015

• Beleidsplan transitie Awbz/Wmo

• Verordening WMO 2018

• Visie Wonen, Welzijn en Zorg (WWZ)

• Beleidsplan Participatiewet

• Notitie en Verordeningen Participatiewet

• Algemene subsidieverordening, deelverordeningen en subsidiebesluiten


34

7. Volksgezondheid en milieu Wethouder Jonkergouw

Wethouder Maathuis (Onderhoud begraafplaatsen, riolering, water, handhaving en duurzaamheid)

Wethouder Brands (Milieu en afval)

Waar gaat dit programma over? Het programma omvat de zorg voor de openbare volksgezondheid en lijkbezorging en de zorg voor milieu, afvalstoffenverwijdering, duurzaamheid en riolering. Ook maakt de integrale preventieagenda onderdeel uit van dit programma.



1. Interventieprogramma drugsproblematiek

Ja Nee Gedeeltelijk Activeiten worden ondersteund en drugsproblematiek vormt één van die drie thema’s in de preventieagenda.

Verlagen van drugsproblematiek is een zaak voor lange termijn

2. Integrale preventieagenda Ja Nee Gedeeltelijk Het traject om te komen tot een toekomstgerichte en uitvoerbare agenda is met positieve inzet van alle betrokkenen in 2017 gestart.


3. Preventieve activiteiten Ja Nee Gedeeltelijk Preventieve activiteiten worden, o.a. in samenwerking met de GGD, uitgevoerd, maar zijn nog niet gekoppeld aan de preventieagenda. De jeugdpreventiemedewerker is in 2017 gestart.


4. Ondergrondse glasbakken in Zeeland, Schaijk en Reek

Ja Nee Gedeeltelijk Realisatie van de bakken loopt parallel aan de werkzaamheden centrumplannen. Realisatie in 2018. De eerste bakken zijn in 2017 gekocht en worden begin 2018 geleverd.

Straatbeeld oogt nog rommelig.

5. Duurzaam gebruik van materialen (kringloop)

Ja Nee Gedeeltelijk

Er is 113.500 kg grof huisvuil opgehaald door het Kringloopbedrijf. Hierdoor is er minder restafval.

35





1. Omvang huishoudelijk restafval

Kg/inwoner CBS 2014 208 kg per inwoner

2016 212 kg per inwoner

2. Hernieuwbare elektriciteit

Percentage RWS 2014 2,1% van de elektriciteit

2015 2,9% van de

elektriciteit

Toelichting: Ad. 2: Hernieuwbare elektriciteit is elektriciteit die is opgewekt uit wind, waterkracht, zon of biomassa. Wat mag het kosten? In tabel 7.2 zijn de baten en lasten opgenomen die aan het programma verbonden zijn.

Tabel 7.2 Volksgezondheid en milieu




Lasten 2017 2017 2017

Taakveld

7.1 Volksgezondheid 974 984 807

7.2 Riolering 725 771 721

7.3 Afval 1.256 1.275 1.164

7.4 Milieubeheer 367 386 347

7.5 Begraafplaatsen en crematoria 52 56 48

Totaal lasten 3.374 3.471 3.088

Baten

7.1 Volksgezondheid -43 -43 -17

7.2 Riolering -1.038 -1.052 -1.055

7.3 Afval -1.569 -1.576 -1.603

7.4 Milieubeheer 0 0 0

7.5 Begraafplaatsen en crematoria -50 -35 -80

Totaal baten -2.700 -2.707 -2.755


Reserves


Stortingen 0 0 157


36


Omschrijving 01-01-2017 31-12-2017

Reserve afvalstoffenheffing 174.971 289.542

Reserve egalisatie rioolheffing 154.949 136.437



31-12-2017

Afgesloten Ja/Nee

Ondergrondse glasbakken 45.500 0 Nee



• Wet Publieke Gezondheid (Wpg)

• Beleidsplan transitie AWBZ deel 1 en 2.

• Wet op de Lijkbezorging

• Verbreed Gemeentelijk Riolerings Plan (VGRP) Landerd (2017)

37

38

8. Volkshuisvesting, ruimtelijke ordening en stedelijke vernieuwing

Wethouder Brands (Incl. centrumplannen Zeeland en Schaijk) Wethouder Maathuis (Handhaving)

Waar gaat dit programma over? Het programma omvat het ontwikkelen van ruimtelijk- en volkshuisvestingsbeleid, het maken van bestemmingsplannen, de realisatie van bouwlocaties en het handhaven van bestaand beleid.


Hebben we dat bereikt in 2017?

Effecten

1. Implementatie van de nieuwe Omgevingswet (per 2021)

Ja Nee Gedeeltelijk Invoering Omgevingswet is met 1 jaar uitgesteld. Project is in 2017 opgepakt en zal in 2018 verder worden uitgewerkt.

Geen effecten in 2017.

2. Proeflocatie/kenniscentrum duurzaame veehouderij

Ja Nee Gedeeltelijk Dit jaar begonnen met inzaaien van de eerste 5 ha. Het is een testlocatie voor innovaties in voedsel en biobased productie.

We voldoen hierbij deels aan de regionale afspraken met Agro As de Peel.

3. Levensloopbestendigheid van woningen stimuleren

Ja Nee Gedeeltelijk Er is blijvend aandacht voor bij nieuwe intiatieven. De sturing hierop blijft.

De levensloopbestendige woningen zijn door de aandacht toegenomen.





1. Gemiddelde WOZ-waarde

Duizend euro

CBS 2016 268 gemiddeld per woning x 1.000

2017 277 gemiddeld per woning x 1.000

2. Nieuwe gebouwde woningen

Aantal per 1.000 woningen

ABF 2013 6,6 nieuwe woningen

2015 5,4 nieuwe woningen

3. Demografische druk Percentage

CBS 2016 57% jonger dan 15 of ouder dan 64

2017 76,9% jonger dan 20 of ouder dan 65

4. Gemeentelijke Woonlasten eenpersoonshuishouden

Euro COELO 2016 564 per eenpersoonshuishouden

2017 570 per eenpersoons-huishouden

5. Gemeentelijke woonlasten meerpersoonshuishouden

Euro COELO 2016 711 per meerpersoonshuishouden

2017 716 per meerpersoons-huishouden

39

Toelichting: Ad. 3: De som van het aantal personen van 0 tot 20 jaar en 65 jaar of ouder in verhouding tot de personen van 20 tot 65 jaar (2017 andere leeftijdsgrens t.o.v. 2016 toen was het ‘’de som van het aantal personen van 0 tot 15 jaar en 65 jaar of ouder in verhouding tot de personen van 15 tot 65 jaar.’’) Wat mag het kosten? In tabel 8.2 zijn de baten en lasten opgenomen die aan het programma verbonden zijn.


Omschrijving 01-01-2017 31-12-2017

Reserve uitkering HNG 125.663 86.383

DKU LOG Graspeel t.b.v. LOG 193.253 184.040

DKU Centrumplan Zeeland 970.000 970.000

Reserve Reconstructiefonds BIO/reconstructie 67.759 65.934

Reserve stimulering grondverkopen 333.760 30.703

Centrumplan Schaijk 1.956.250 825.023

Tabel 8.2 Volkshuisvesting, ruimtelijke ordening en

stedelijke vernieuwing




Lasten 2017 2017 2017

Taakveld

8.1 Ruimtelijke ordening 175 257 285

8.2 Grondexploitatie (niet-

bedrijventerreinen)

1.637 2.327 2.414

8.3 Wonen en bouwen 3.262 3.637 2.328

Totaal lasten 5.075 6.221 5.027

Baten

8.1 Ruimtelijke ordening -38 -63 -43

8.2 Grondexploitatie (niet-

bedrijventerreinen)

-1.637 -4.484 -4.128

8.3 Wonen en bouwen -1.180 -1.203 -1.127

Totaal baten -2.856 -5.750 -5.298

Resultaat voor bestemming 2.219 470 -271

Reserves

Onttrekkingen -1.825 -3.028 -1.574

Stortingen 392 459 320

Resultaat na bestemming 785 -2.098 -1.526

40



31-12-2017

Afgesloten Ja/Nee

Reconstructie LOG de Graspeel DKU 25.000 0 Nee

BP/Planbegeleiding gashandel van Schaijk 34.500 29.003 Nee

BP/Planbegeleiding gashandel van Schaijk (inkomsten)

-34.500 -29.003 Nee

Vergoeding grond Akkerwinde gashandel 57.570 58.404 Ja

Vergoeding grond Akkerwinde gashandel (inkomsten)

-57.570 -58.404 Ja

Centrumplan Zeeland 1.970.000 213.283 Nee

Centrumplan Schaijk 2.522.247 1.960.671 Nee

Centrumplan Schaijk (inkomsten) -2.522.247 -1.309.353 Nee

Centrumplan Schaijk openbaar gebied 2.300.000 259.777 Nee

Centrumplan Schaijk openbaar gebied (inkomsten)

-828.203 -39.215 Nee

Bouw- en woonrijpmaken Den Omgang en omliggend gebied

385.000 340.367 Nee

Bouw- en woonrijpmaken Den Omgang en omliggend gebied (inkomsten)

-385.000 -340.367 Nee

Landbouwgronden de Peel (inkomsten) -1.537 -1537 Ja

35 sociale huurwoningen 4.000 3.933 Ja

Aankoop Wethouder Zegersstraat 4 Reek 166.000 167.742 Ja

Aankoop Soeterstraat 52 Reek 170.000 177.749 Ja

Stimulering grondverkopen* 339.277 308.574 Nee

Stimulering grondverkopen (inkomsten)* -339.277 -308.574 Nee

Aankoop grond Straatsven 127.000 139.349 Ja *Een deel van deze uitgaven heeft plaatsgevonden binnen de complexen van de GREX in de vorm van verleende korting.



• Reconstructieplan Peel en Maas (2012, bevat alleen nog integrale zonering)

• Structuurvisie BIO (2009)

• Volkshuisvesting (2010)

• Woonvisie 2015

• Nota grondbeleid (2012)

• Nota grondprijsbeleid 2017 woningbouw (2017)

• Verordening starterslening Landerd 2017 (2017)

• Handhavingsbeleid fysieke leefomgeving Landerd 2015-2018

• Plan van aanpak handhaving recreatieterreinen 2012

• Beleidsnota Huisvesting Arbeidsmigranten 2010

• Integraal asbestprotocol Landerd 2013

• Plan van aanpak wildcrossen 2015

• Toezichtstrategie Brandveiligheid 2016

• Preventie- en handhavingsplan Alcohol Landerd 2014

• Toezichtprotocol omgevingsvergunningen bouw gemeente Landerd 2012

• Handhavingsuitvoeringsprogramma 2017

• Verordening VTH 2016

41

• Beleidsnota Zorgvuldige veehouderij

• Notities Duurzame locaties veehouderij en Kwaliteitsverbetering (2013)

• Besluit integrale afweging woningbouw (2013)

• Woningmarkt- en woonwensenonderzoek (2013)

• Beleid in verband met de woningbouwopgave (intrekken harde capaciteit, 2013)

• Structuurvisie Landerd (2014)

• Monumentenverordening (2010)

• Subsidieverordening gemeentelijke monumenten (2010)

• Richtlijnen woningtoewijzing gemeente Landerd (2009)

• Algemene verkoopvoorwaarden van de gemeente Landerd voor de verkoop van bouwkavels voor woningen (2011)

• Geurgebiedsvisie, geurverordening (2014) en geurverordeningskaart (2014)

• Welstandsnota 2017

• Erfgoedverordening

• Hooibergenbeleid

• Mantelzorgbeleid

• Intrekkingsbeleid

• Kruimelgevallenbeleid

• Bouwverordening 2017

• Bouwbeleidsplan 2012

• Convenant duurzaam bouwen

• Nota archeologie 2012

• Kwaliteitsplan Peel 2013

• Antennebeleid van de gemeente Landerd 2010

• Beheersverordening buitengebied burgerwoningen

• Beleidsregels intrekken omgevingsvergunning voor de activiteit bouw

• Beleidsregels toepassing zelfstandige projectprocedure (19, lid 1 WRO)

• Brandbeveiligingsverordening 2013

• Flitsvergunning

• Procedureverordening voor advisering tegemoetkoming in planschade gemeente Landerd 2008

• Verordening naamgeving en nummering (adressen) gemeente Landerd 2010

• Standplaatsenbeleid

• Horecabeleid

• Speelautomatenbeleid

• Marktverordening

• Nadere regels bij Marktverordening 2008

• Nadere regels voor het plaatsen van reclameborden / sandwichborden / driehoeksborden

• Verordening speelautomatenhallen

• Verordening winkeltijden

42

9. Bestuur en ondersteuning Burgemeester Bakermans (Bestuur en vormen Maashorstgemeente)

Wethouder Maathuis Wethouder Brands (Overige gebouwen en gronden

en vormen Maashorstgemeente) Wethouder Jonkergouw (Doe-democratie)

Waar gaat dit programma over? Het programma gaat over de interne en externe dienstverlening van de gemeentelijke organisatie, de wijze waarop de gemeente omgaat met initiatieven van inwoners en over de ondersteuning van het bestuur. Tevens worden in dit programma ook de algemene dekkingsmiddelen weergegeven. Vanaf de begroting 2017 worden algemene dekkingsmiddelen niet meer in een apart programma opgenomen. De regelgeving van de BBV schrijft echter wel voor dat de algemene dekkingsmiddelen apart weergegeven moeten worden. Dit wordt als apart onderdeel (9.2) opgenomen in dit programma.



1. Verdere besluitvorming over het vormen van een Maashorstgemeente

Ja Nee Gemeenteraad besluit na verkiezingen 2018. Gedeeltelijk

Nog geen duidelijkheid over toekomst gemeente.





1. Formatie, fte’s organisatie geraamd

Fte per 1.000 inwoners

Eigen gegevens

2017

6,7 fte per 1.000

inwoners

2018 6,7 fte per

1.000 inwoners

2. Formatie, fte’s organisatie werkelijk

Fte per 1.000 inwoners

Eigen gegevens

2017 5,9 fte per 1.000

inwoners

2017 6,7 fte per

1.000 inwoners

3. Apparaatskosten organisatie

Kosten per inwoner

Eigen gegevens

2017 548 euro per

inwoner

2017

535 euro per

inwoner

4. Externe inhuur Kosten als percentage van totale loonsom + totale kosten inhuur externen

Eigen begroting

2017 3% van de totale

loonsom = € 226.721

2017

16% van de totale loonsom

= €976.046

5. Overhead Percentage van totale lasten

Eigen begroting

2017 12,35% 2017 12,53%

43

Toelichting: Ad. 3: Apparaatskosten zijn alle personele en materiele kosten die verbonden zijn aan het functioneren van de organisatie, exclusief griffie en bestuur. Ad. 5: Dit is het percentage van de overhead t.o.v. de totale lasten van de begroting exclusief stortingen in reserves (zie ook toelichting in paragraaf D, bedrijfsvoering).

44


Tabel 9.2 Bestuur en ondersteuning




Lasten 2017 2017 2017

Taakveld

0.1 Bestuur 1.247 1.264 1.334

0.2 Burgerzaken 433 451 412

0.3 Beheer overige gebouwen en

gronden

38 428 108

0.4 Overhead 4.869 5.163 4.520

0.5 Treasury 1.667 1.416 -49

0.61 OZB woningen 155 154 138

0.62 OZB niet-woningen 56 46 43

0.63 Parkeerbelasting 0 0 0

0.64 Belastingen overig 1 11 11

0.7 Algemene uitkering en overige

uitkeringen gemeentefonds

0 0 0

0.8 Overige baten en lasten -1.510 363 -2

0.9 Vennootschapsbelasting (VPB) 0 50 50

0.10 Mutaties reserves 463 1.273 1.374

0.11 Resultaat van de rekening van de

baten en lasten

0 0 1.741

Totaal lasten 7.419 10.619 9.680

Af: Lasten via algemene

dekkingsmiddelen

-4.250 -7.158 -7.826

Lasten exclusief algemene

dekkingsmiddelen

3.169 3.461 1.855

Baten

0.1 Bestuur -31 -64 -32

0.2 Burgerzaken -247 -310 -323

0.3 Beheer overige gebouwen en

gronden -29 -66 -52

0.4 Overhead -278 -419 -111

0.5 Treasury -1.771 -1.604 -51

0.61 OZB woningen -1.697 -1.715 -1.708

0.62 OZB niet-woningen -1.456 -1.326 -1.294

0.63 Parkeerbelasting 0 0 0

0.64 Belastingen overig -5 -7 -8

0.7 Algemene uitkering en overige

uitkeringen gemeentefonds -19.242 -19.263 -19.173

0.8 Overige baten en lasten -62 0 52

0.9 Vennootschapsbelasting (VPB) 0 0 0

0.10 Mutaties reserves -2.470 -5.093 -3.392

0.11 Resultaat van de rekening van de

baten en lasten 0 0 0

Totaal baten -27.289 -29.866 -26.091

Af: Baten via algemene

dekkingsmiddelen

-25.531 -28.107 -25.684

Baten exclusief algemene

dekkingsmiddelen 1.758- 1.759- 407-


Reserves


Stortingen 0 0 0

Resultaat na bestemming 1.315 970 737

45


Omschrijving 01-01-2017 31-12-2017

DKU verbouwing gemeentehuis 2012 117.887 108.224

DKU inrichting gemeentehuis 2012 68.299 62.090

Behoedzaamheidsreserve 10.644.212 10.099.580

Reserve I&A 10.038 0

Reserve bestemde budgetten 10.173 10.173

DKU hardware ICL 12.761 2.552



31-12-2017

Afgesloten Ja/Nee

Vervanging geluidinstallatie raadzaal 2016 35.000 0 Nee

BGT 114.000 102.175 Nee

BGT (inkomsten) 0 -4.842 Nee

MGBA 117.000 108.756 Nee

Aanschaf tablets 22.500 5.012 Nee

2014: Vervanging graaf-laadmachine + hoogwerker

70.361 0 Nee

Vervanging Toyota h-lux 2015 28.258 0 Nee

Opzetstrooier t.b.v. DAF 25.366 0 Nee


46

Algemene dekkingsmiddelen In dit onderdeel van de rekening wordt een overzicht gegeven van het saldo van de programma’s, evenals het bedrag van de algemene dekkingsmiddelen. De algemene dekkingsmiddelen kennen vooraf geen bepaald bestedingsdoel. Het beteft met name de OZB, de rente- en dividendinkomsten en de algemene uitkering uit het gemeentefonds. De andere inkomsten zijn direct toe te wijzen aan bepaalde programma’s, zodat zij geraamd zijn onder de programmabaten. Hieronder wordt een inzicht gegeven in het saldo van de programma’s. Daarna wordt aandacht besteed aan de algemene dekkingsmiddelen, de post onvoorzien en vervolgens wordt de financiele positie togelicht.

De tabel geeft voor alle jaren een negatief saldo. Dit saldo wordt gedekt uit de algemene dekkingsmiddelen. In tabel 13.2 wordt een overzicht gegeven van de algemene dekkingsmiddelen.

Tabel 13.1 Algemene dekkingsmiddelen, onvoorzien en

financiële positie



voor na voor

wijziging wijziging bestemming

Programma 2017 2017 2017

Overzicht saldi

1 Veiligheid 1.109 1.171 1.116

2 Verkeer en vervoer 1.483 1.663 1.421

3 Economie en toerisme 382 299 86

4 Onderwijs 932 852 735

5 Sport, cultuur, recreatie en natuur 2.657 3.375 2.736

6 Sociaal Domein 10.649 10.901 10.506

7 Volksgezondheid en milieu 674 765 332

8 Volkshuisvesting, ruimtelijke ordening en

stedelijke vernieuwing

2.219 470 -271

9 Bestuur en ondersteuning 1.411 1.702 1.448

Negatief saldo / lasten 21.517 21.198 18.109

Bij: Stelpost afschrijving -59 0 0

Bij: Stelpost rente -3 0 0

Bij: Bestuurlijke boetes 0 0 -26

Af: Oninbare posten 0 0 79

Af: Prijscompensatie 0 0 0

Af: Onvoorziene uitgaven 20 0 0

Af: Diverse kosten 1 2 -2

Af: Overhead 4.591 4.745 4.409

Af: Vennootschapsbelasting 0 50 50

4.550 4.797 4.509

Totaal lasten programma's 26.066 25.995 22.618

47

Uit tabel 13.1 blijken de lasten van de programma’s. Deze kosten worden gedekt door de algemene dekkingsmiddelen (zie tabel 13.2). Het saldo van deze twee tabellen (overschot/tekort) wordt in tabel 13.3 cijfermatig weergegeven.

Tabel 13.2 Algemene dekkingsmiddelen




Algemene dekkings- 2017 2017 2017

middelen

Onroerende zaakbelasting -3.133 -3.023 -2.985

Forensenbelasting -13 -26 -25

Toeristenbelasting -258 -258 -266

Precariobelasting -5 -7 -8

Uitkering gemeentefonds -11.705 -11.718 -11.629

Integratie uitkering sociaal domein -7.537 -7.544 -7.544

Beleggingen -33 -48 -48

Rente baten -288 -238 -3

Baten heffing WOZ/belastingen -20 -18 -18

Algemene baten en lasten 0 0 0

Totaal baten -22.991 -22.880 -22.525

Af: Kwijtschelding belastingen 35 35 41

Af: Kosten heffing WOZ/belastingen 212 211 192

Af: Kosten beleggingen 0 0 0

Af: Rente lasten 216 97 -49

Af: Kosten algemene uitkering 0 0 0

Totaal lasten 463 344 184

Totaal netto opbrengsten -22.528 -22.536 -22.341

48


• Visiedocument Landerd in BewegingStrategische visie “Landerd 2020”

• Sterkte-/zwakteanalyse 2013


• Coalitieakkoord Samen maken we de toekomst (2015)

• Organisatie verordening (2012)

• Financiële verordening (2017) en besluit Regeling Budgethouders (2012)

• Informatiebeleidsplan (2014-2018)

• Notitie waardering en afschrijving vaste activa (2015)

• Treasurystatuut (2015)

• Nota Lokale heffingen (2016)

• Notitie Weerstandsvermogen en risicobeheersing (2015)

Tabel 13.3 Algemene dekkingsmiddelen, onvoorzien en

financiële positie




Omschrijving 2017 2017 2017

Totaal programma's 26.066 25.995 22.618

Totaal dekk ingsmiddelen -22.528 -22.536 -22.341

Saldo voor bestemming 3.538 3.459 277

nadelig nadelig nadelig

Toevoegingen/onttrekkingen

reserves:

Programma 1 -9 -9 -9

Programma 2 -16 -147 -103

Programma 3 0 -50 -34

Programma 4 -186 -186 -186

Programma 5 -156 -45 199

Programma 6 0 0 0

Programma 7 -109 -82 80

Programma 8 -1.434 -2.568 -1.255

Programma 9 -96 -732 -711

-2.007 -3.820 -2.018

Saldo na bestemming 1.531 -361 -1.741

nadelig voordelig voordelig

49

50

Deel 2: De paragrafen

51

52

A. Weerstandsvermogen en risicobeheersing

Wethouder Maathuis

1. Algemeen Waarom risicomanagement belangrijk is? Het geeft ons de mogelijkheid om te beoordelen of Landerd bij het risicoscenario dat wij opstellen in staat is om in de toekomst zijn verplichtingen te blijven nakomen zonder dat uitgaven en investeringen voor noodzakelijke publieksvoorzieningen in de knel komen. De gemeente Landerd wil op een gestructureerde wijze risico’s beheersen. Dat kan betekenen dat risico’s bewust worden genomen. Daarbij is de relatie tussen die risico’s en de mate waarin de gemeente in staat is om die risico’s op te vangen van belang. In 2015 is een nieuwe notitie Weerstandsvermogen en risicobeheersing opgesteld. Deze is door de raad vastgesteld op 28 mei 2015. Dit versterkt ook de rol van de gemeenteraad; de raad schept het kader voor het risicomanagement en de uitgangspunten die gebruikt worden voor de bepaling van de weerstandscapaciteit. Deze versterking van de rol van de raad past binnen de steeds grotere aandacht bij de raad, de provincie en de accountant voor risico’s die gemeenten lopen. In de notitie Weerstandsvermogen en risicobeheersing zijn de volgende doelstellingen opgenomen:

• Kaderstelling raad en formulering van beleidsregels De raad is verantwoordelijk voor het vaststellen van een sluitende begroting. Een exact sluitende begroting betekent dat er (structureel) geen ruimte is om tegenvallers op te vangen. Daarom heeft de gemeente weerstandsvermogen nodig. In de notitie zijn de kaders met betrekking tot weerstandsvermogen, weerstandscapaciteit en risicomanagement vastgesteld. Risicomanagement heeft daardoor een vaste plek binnen de P&C-cyclus Risico’s worden beheersbaar en de gemeente Landerd heeft voldoende weerstandsvermogen.

• Verhogen inzicht in de risico’s Risicomanagement heeft als doel een inzicht te krijgen in de risico’s en de beheersing daarvan. Dit vereist een integrale aanpak. Ook risico’s op het gebied van bijvoorbeeld milieu, letselschade, veiligheid, image en juridische zaken komen daarbij in beeld. Die worden wel altijd financieel vertaald.

• Verhogen van bewustzijn van risico’s Dit is van belang voor zowel het bestuur (raad en college) als het management. Het bestuur stelt kaders en neemt belangrijke besluiten waarbij risico’s op kunnen treden. Het management zorgt voor een goede informatieverstrekking over risico’s richting het bestuur voor deze besluitvorming (o.a. in raadsvoorstellen). Daarnaast is het management verantwoordelijk voor het beheersen van de risico’s. De organisatie dient zich er van bewust te zijn dat risicomanagement een belangrijke plek heeft binnen de P&C-cyclus.

• Voldoen aan wet- en regelgeving Het beleid over risicomanagement en weerstandsvermogen is opgenomen in de notitie en wordt samengevat in de paragraaf A. “Weerstandsvermogen en Risicobeheersing” van de begroting. Dit is volgens de voorschriften van het BBV.

Het BBV schrijft voor dat er een paragraaf Weerstandsvermogen en risicobeheersing is opgenomen in de begroting en jaarrekening. Daar staat in ieder geval:

o Het beleid over de weerstandscapaciteit en de risico’s o Een inventarisatie van de risico’s o Een inventarisatie van de weerstandscapaciteit

53

Wat is weerstandsvermogen? Het weerstandsvermogen geeft de mate aan waarin de gemeente in staat is middelen vrij te maken dan wel middelen heeft vrijgemaakt om niet begrote financiële tegenvallers op te vangen, zonder ingrijpende beleidswijzigingen. Het weerstandsvermogen bestaat uit twee onderdelen, namelijk de weerstandscapaciteit en de risico’s. Het weerstandsvermogen geeft de verhouding tussen deze twee onderdelen aan. Het weerstandsvermogen wordt berekend voor de structurele risico’s en de incidentele (eenmalige) risico’s.

2. Inventarisatie van de weerstandscapaciteit Er wordt onderscheid gemaakt in incidentele en structurele weerstandscapaciteit. Hieronder worden deze begrippen uitgelegd. Weerstandscapaciteit, incidenteel Onder de incidentele weerstandscapaciteit wordt verstaan het vermogen om onverwachte eenmalige tegenvallers op te kunnen vangen, zonder dat dit invloed heeft op de voortzetting van taken op het geldende niveau. De middelen die dat vermogen (kunnen) bepalen zijn:

• De algemene reserve en de reserves waaraan de raad een bestemming heeft gegeven die kan worden gewijzigd.

• De in de begroting opgenomen ramingen voor onvoorziene uitgaven voor zover hier nog geen bestemming aan is gegeven (wordt gebruikt bij de begroting).

• Het incidentele rekeningsaldo dat nog niet aan de algemene reserve is toegevoegd of onttrokken (wordt gebruikt bij de jaarrekening)

• De stille reserves, voor zover deze op korte termijn materieel te maken zijn. Weerstandscapaciteit, structureel Onder de structurele weerstandscapaciteit wordt verstaan het vermogen om onverwachte tegenvallers structureel in de begroting op te vangen, zonder dat dit ten koste gaat van bestaande taken. De middelen die dat vermogen (kunnen) bepalen zijn:

• De resterende belastingcapaciteit.

• De in de begroting opgenomen ramingen voor structurele overschotten/tekorten voor zover hier nog geen bestemming aan is gegeven (wordt gebruikt bij de begroting).

• Het structurele rekeningsaldo (wordt gebruikt bij de jaarrekening). De verschillende onderdelen die de weerstandscapaciteit bepalen worden hieronder uitgelegd: Onbenutte belastingcapaciteit Voor wat betreft de OZB wordt uitgegaan van het verschil tussen onze tarieven en de artikel 12-norm voor de OZB-tarieven. Voor de overige tarieven die kostendekkend mogen zijn (leges, afvalstoffenheffing, rioolheffing, graf- en begrafenisrechten en marktgelden) wordt uitgegaan van het verschil tussen 100% kostendekking en de werkelijke dekkingspercentages. Structureel saldo begroting / saldo jaarrekening Voor de begroting wordt uitgegaan van het structureel begrotingssaldo. Bij de jaarrekening wordt het structurele jaarrekeningsaldo meegenomen. Incidenteel saldo begroting / jaarrekening Voor de begroting wordt uitgegaan van de post onvoorzien met daarbij een eventueel incidenteel begrotingssaldo. Bij de jaarrekening wordt het incidentele jaarrekeningsaldo meegenomen. Algemene reserves voor zover over nog geen besluiten zijn genomen over de beschikking daarvan (behoedzaamheidsreserve) Dit betreft het beschikbare saldo van deze reserves dat nog beschikbaar is voor het opvangen van risico’s en/of ter dekking van investeringen.

54

Stille reserves Onder deze reserves kunnen de gemeentelijke bezittingen zoals gronden, gebouwen, bossen, aandelen etc. vallen. De meerwaarde van deze bezittingen bovenop de boekwaarde (=aanschafwaarde) wordt stille reserves genoemd. Aan de waardering hiervan in het weerstandsvermogen kunnen voorwaarden verbonden worden. Wij gaan uit van de volgende uitgangspunten:

• Gebouwen: niet opnemen in de stille reserves; omdat de gebouwen niet direct verkoopbaar zijn. In verband met gebruik zijn zij moeilijk verkoopbaar. Meestal wordt er door derden gebruik van gemaakt via huurcontracten etc.

• Bossen: niet opnemen in de stille reserves; omdat bossen moeilijk verkoopbaar zijn deze niet waarderen binnen de stille reserves.

• Grond: Dit bestaat uit een aantal verschillende soorten gronden: o Langdurig verpachte landbouwgrond. Verkoop van deze grond is aan regels

gebonden. De opbrengst in verpachte staat is ook laag. Verkoop van deze gronden betekent ook wegvallen van pachtinkomsten. Om deze redenen waarderen wij deze grond niet binnen de stille reserves.

o Kort verpachte landbouwgronden: Deze gronden kunnen als dat gewenst of nodig is, binnen korte tijd verkocht worden. Wij bezitten 24,3 ha grond die onder deze categorie valt. Bij een prijs van € 6 per m2 is dat een potentiele opbrengst van € 1.458.000. Soms wordt grond in bezit gehouden uit tactische overwegingen (ruilgrond etc.). Wij nemen hiervan 25% mee bij de stille reserves. Dit is een bedrag van € 364.500. Dit wordt jaarlijks opnieuw berekend.

o Andere percelen grond, overhoekjes etc. Er is geen lijst van deze gronden. Het is ook de vraag of deze verkoopbaar zijn. Het is niet zeker dat grond die wij (zouden) aanbieden ook kopers heeft. Wij waarderen deze gronden niet binnen onze stille reserves.

Tabel Weerstandscapaciteit Landerd (bedragen in duizenden euro’s)

Rekening

2016

Begroting

2017

rekening

2017

Begroting

2018

(aangepast)

Str of Inc

weerstandscapaciteit exploitatie

Onbenutte belastingcapaciteit

- OZB 1.031 1.159 1.201 1.301

- rioolrecht 0 0 -77 0

- afvalstoffenheffing 249 31 -115 0

- leges en andere heffingen 464 390 -18 461

Totaal onbenutte belastingcapacitieit 1.744 1.580 991 1.762

Structureel saldo rekening / begroting 343 -331 412 18

Weerstandsvermogen exploitatie 2.087 1.249 1.403 1.780 structureel

Weerstandscapaciteit vermogen

Behoedzaamheidsreserves 9.636 9.903 7.184 9.892

Stille reserves gemeentelijke bezittingen 159 159 365 365

Incidenteel saldo rekening / begroting -974 -1.226 1.741 -967

Weerstandscapaciteit vermogen 8.821 8.836 9.290 9.290 incidenteel

Totale weerstandscapaciteit 10.908 10.085 10.693 11.070

Waarvan structureel 2.087 1.249 1.403 1.780

Waarvan incidenteel 8.821 8.836 9.290 9.290

55

Het verloop van de weerstandscapaciteit van de afgelopen 10 jaren wordt in een grafiek weergegeven. Daarbij zijn ook de vanaf 2011 gekwantificeerde geraamde en werkelijke risico’s opgenomen.

In deze grafiek zijn de jaren 2009 tot en met 2017 gebaseerd op de cijfers uit de jaarrekeningen en de volgende jaren op de cijfers uit de begrotingen voor die jaren. Vanaf 2008 neemt de weerstandscapaciteit af, vooral door aanwending van reserves. In 2011 is de weerstandscapaciteit afgenomen als gevolg van het nadelig exploitatieresultaat 2011. Dit werd mede veroorzaakt door de binnen de GREX genomen verliezen. In 2012 stijgt de weerstandscapaciteit licht en blijft in de jaren daarna op ongeveer gelijk niveau. De lichte stijging in 2014 is te verklaren door de herziening van de GREX in deze begroting 2015 waarbij de rentetoerekening is verlaagd van 4% naar 3%. De negatieve eindwaarden dalen daardoor met 0,5 miljoen. Dat bedrag is toegevoegd aan de behoedzaamheidsreserve (waar het eerder uit is onttrokken). De stijging in 2015 is te verklaren door de hogere belastingcapaciteit. Dat komt vooral omdat de inkomsten 2015 lager zijn dan geraamd. Daarnaast is er een aanzienlijk structureel rekeningoverschot in 2015. De stijging van de weerstandscapaciteit in 2018 wordt vooral veroorzaakt door de winstnemingen van de GREX in 2017. Vanaf de begroting 2016 en rekening 2015 worden alle risico’s samengevat in één tabel. In deze tabel worden de volgende gegevens opgenomen:

• Het risico benoemen

• De omschrijving van het risico

• De beheersmaatregelen

• Het maximale risicobedrag

• De risicoklasse

• Het gekwantificeerde risico (risicoklasse x maximaal risicobedrag) vertaald in een (mogelijk) financieel effect

Deze tabel wordt gesplitst in structureel en incidenteel. De uitkomst wordt vergeleken met de vorige begroting, jaarrekening etc.

De risico indeling is op de volgende gegevens gebaseerd:

• Klasse 1 komt <0 of 1 keer per 10 jaar voor 10%

• Klasse 2 komt 1 keer per 5 – 10 jaar voor 30%



• Klasse 5 komt 1 keer per jaar of < voor 90%

0

5.000.000

10.000.000

15.000.000

20.000.000

2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

be

dra

ge

n i

n e

uro

jaar

weerstandscapaciteit en risico's

weerstandscapaciteit Geraamde risico's werkelijke risico's

56

Toelichting per klasse:

• Klasse 1, het is onwaarschijnlijk dat dit risico zich in een van de komende jaren voordoet

• Klasse 2, het is niet waarschijnlijk dat dit risico zich in het komende jaar zal voordoen

• Klasse 3, dit risico zou zich het komende jaar wel maar ook niet kunnen voordoen

• Klasse 4, het is waarschijnlijk dat dit risico zich het komende jaar voordoet.

• Klasse 5, het is zeer waarschijnlijk dat dit risico zich het komende jaar voordoet. Buiten deze klasse 1 t/m 5 zijn er risico’s die we wel noemen maar waarvan de inschatting is dat deze in 10 jaar niet voorkomen. In die gevallen hanteren we daarvoor 0%. Het opnemen van deze risico’s is dan alleen bedoeld om deze in beeld te houden. Voor de Grondexploitatie wordt de inschatting van de klasse per complex gemaakt (zie paragraaf F. Grondbeleid).

57

Hieronder de tabel met de risico’s, de beheersmaatregelen en de financiële effecten.

Risico Omschrijving Beheersmaatregel Gerealiseerd risico 2017

Risicobedrag begroting 2018 geactualiseerd

Risicoklasse/ percentage

Financieel effect begroting 2018 geactualiseerd

Algemene uitkering gemeentefonds

Fluctuaties/aantallen

De gemeentelijke inkomsten bestaan voor een groot gedeelte uit de algemene uitkering uit het Gemeentefonds. Door maatregelen van het rijk (bezuinigingen), herverdeeleffecten, aanpassing verdeelmaatstaven etc. lopen we het risico dat de uitkering lager wordt dan geraamd.

De gevolgen van de circulaires worden steeds zo snel mogelijk in beeld gebracht. Ook wordt geanticipeerd op verwachte dalingen of stijgingen als daarvoor sterke aanwijzingen zijn.

€ 91.311,94 € 1.512.038 Klasse 1, 10%

€ 151.204

Dividend BNG Er worden eisen aan het eigen vermogen van banken gesteld. Dit kan betekenen dat deze uitkering daalt.

Er zijn geen maatregelen die wij kunnen nemen. De enige mogelijkheid is om de geraamde inkomsten te verlagen zodat het risico afneemt. Daar is niet voor gekozen.

€ 0 € 32.500 Klasse 3, 50%

€ 16.250

Gemeenschappe-lijke regelingen

De gemeente Landerd heeft bestuurlijke en financiële belangen in verschillende verbonden partijen, waaronder gemeenschappelijke regelingen en vennoot-schappen. Deze partijen voeren beleid uit voor/namens de gemeente. Naast de beleidsmatige verantwoorde-lijkheid hebben we als gemeente Landerd ook een financiële verantwoordelijkheid ten aanzien van deze partijen.

We volgen instellingen en verenigingen via hun begrotingen en jaarrekeningen. Die worden jaarlijks aan ons voorgelegd en wij kunnen als deelnemer daarover meepraten c.q. reageren op voorstellen. Een aantal regelingen heeft zelf vermogen voor risico’s afgezonderd.

€ 0 € 711.088 Klasse 1, 10%

71.109

58





Gewaarborgde geldleningen

Onze gemeente heeft zich in het verleden garant gesteld voor een aantal geldleningen. De meeste garantstellingen zijn overgedragen aan het Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW). Bij problemen wordt dit fonds als eerste aangesproken. Onze gemeentelijke verantwoordelijk-heid betreft de zogenaamde achtervang. Hierbij is het risico aanzienlijk gereduceerd. Op dit moment bedraagt het saldo van de gegarandeerde leningen ca. € 40 miljoen. Hiervan is het overgrote deel overgegaan naar het waarborgfonds. Daarnaast is er een garantie afgegeven voor een sportvereniging voor een lening van € 350.000 waarvan wij voor 50% garant staan.

We volgen instellingen en verenigingen via hun begrotingen en jaarrekeningen. Bij lokale verenigingen wordt eventueel in gesprek gegaan als er betalingsproblemen blijken uit hun jaarstukken.

€ 0 € 175.000 Klasse 1, 10%

€ 17.500

Ombuigingen Het realiseren van ingeboekte bezuinigingen is een risico tot het moment waarop ze zijn gerealiseerd. Aannames kunnen anders uitpakken dan verwacht. Dat kan betekenen dat opgenomen bezuinigingen afgeboekt moeten worden t.l.v. het begrotingssaldo.

Er worden alleen concrete bezuinigingsvoorstellen opgenomen. Op voorhand moet duidelijk zijn binnen welk taakgebied de bezuiniging ingevuld moet worden. Het voorstel wordt zo concreet mogelijk benoemd. Algemene bezuinigingsopdrachten worden zoveel als mogelijk vermeden.

€ 0 € 14.810 Klasse 1, 10%

€ 1.481

59





In de begroting 2016 is nog een bezuiniging opgenomen. Dat betreft de taakstelling van € 44.000 op gemeenschaps-accommodaties. Door de gunstige ontwikkeling van de exploitatie van De Morgenzon is hiervan € 29.190 ingevuld. De taakstelling die nog overblijft, is dan € 14.810. Deze krijgt een plek in de accommodatiediscussie en vervalt vanaf 2020. Voor 2017 is dit bedrag in de 2e Burap 2017 afgeraamd.

Uitgangspunt is en blijft dat opgenomen bezuinigingsbedragen ook daadwerkelijk ingevuld worden. Afboeken vindt alleen in het uiterste geval plaats.

ICT-samenwerking Gemeenten Bernheze, Landerd, Oss en Uden willen hun ICT-taken samenbrengen in één nieuwe organisatie. Personeel, hardware, software en ICT-infrastructuur worden samengebracht. Er wordt een nieuwe ICT-omgeving gebouwd. We hebben speciale aandacht voor: -Hoogte van het kwaliteits-niveau in relatie tot de prijs -Overhead nieuwe en achter-blijvende organisaties Werk-processen standaardiseren met aandacht voor lokale kleur.

Gemeente Landerd neemt deel in de projectstructuur. Portefeuillehouder is lid van de stuurgroep. Uitgangspunt in de opdracht van de colleges voor de ICT-samenwerking is dat we met vier gemeenten minder meerkosten krijgen. Definitieve besluitvorming over ICT-samenwerking is nog niet genomen. In de begroting 2018 zijn inmiddels budgetten opgenomen voor eenmalige en frictiekosten.

€ 0 € 300.000 Klasse 3, 50%

€ 150.000

60





Voorziening voor wethouderspen-sioenen

De berekening van de voorziening wethouders-pensioenen is o.a. afhankelijk van de rente waarmee gerekend wordt. Als de rente daalt, moet er bijgestort worden om het benodigde bedrag te bereiken.

Het bedrag dat jaarlijks wordt bijgestort proberen zo nauwkeurig mogelijk te bepalen zodat er incidenteel zo weinig mogelijk onverwacht bijgestort moet worden.

€ 55.856 € 199.680 Klasse 1, 10%

€ 19.968

Planschade Het wijzigen van bestemmingsplannen of het verlenen van een omgevingsvergunning (uitgebreide procedure) brengt het risico met zich dat de gemeente een planschadevergoeding uit moet keren aan belanghebbenden die als gevolg van dat besluit schade leiden. Naast de verschuldigde planschadevergoeding draagt de gemeente ook de kosten voor het inschakelen van een deskundig adviesbureau.

Het risico voor planschade en advieskosten voor externe adviseurs wordt in het geval van particuliere ontwikkelingen al bij de initiatiefnemer neergelegd. Hiermee komt planschade die het gevolg is van een particulier plan niet voor rekening van de gemeente. Voor het overige zullen we het risico op planschade moeten accepteren.

€ 23.355,61 € 15.000 Klasse 3, 50%

€ 7.500

Rente In onze financieringsrente 2018 houden wij rekening met een rentepercentage van 1,7% (meerjarig). Dit percentage is gebaseerd op de nu geldende percentages voor langlopende leningen (Bron BNG). Op basis van onze geplande investeringen moeten wij de

Wij volgen de renteontwikkelingen en passen het rentepercentage aan als we verwachten dat de rente gaat stijgen.

€ 0 Rente € 226.270

Klasse 2, 30%

€ 67.881

61





komende jaren meer leningen afsluiten. Indien de rente gaat stijgen, betekent dit dat mogelijk niet voor 1,7% geleend kan worden.

Verzekering bestuurders

Op het gebied van eventuele arbeidsongeschiktheid van de leden van het college van burgemeester en wethouders, evenals de voormalige bestuurders met een APPA-uitkering heeft de gemeente Landerd geen verzekering afgesloten. Bij blijvende arbeidsongeschiktheid is de gemeente verplicht om direct een voorziening op te nemen ter grootte van de verplichtingen tot aan de pensioengerechtigde leeftijd.

Het is mogelijk om een verzekering af te sluiten. De keuze is gemaakt om dat niet te doen.

€ 0 € 455.548 Klasse 1, 10%

€ 45.555

Vennootschapsbelasting

Per 1 januari 2016 wordt deze belasting ingevoerd voor o.a. gemeenten. Dit betekent dat wij 20% of 25% belasting moeten betalen over activiteiten die onder deze wet vallen en waarbij wij winst maken. Dit betreft vooral onze bedrijfsmatige activiteiten en de GREX. De financiële gevolgen voor ons zijn nog niet bekend. Dit komt ook omdat de exacte regelgeving er nog

De regelgeving biedt opties om activiteiten te clusteren. Door hier goed gebruik van te maken kan het verschuldigde bedrag verlaagd worden. Ten aanzien van de GREX wordt onderzocht welke opties mogelijk zijn om het te betalen bedrag zo laag mogelijk te houden. In de begroting 2017 is al rekening gehouden met een te betalen bedrag van € 50.000 per jaar. Daarom is het risico op nihil gezet.

€ 0 € 0 n.v.t. € 0

62





niet is.

Wet Dwangsom

In het kader van de Wet Dwangsom kunnen wij gehouden zijn aan het betalen van een vergoeding als niet tijdig beschikkingen worden genomen.

In processen opnemen en bewaken dat beschikkingen binnen de daarvoor gestelde termijnen worden genomen.

€ 1.610 € 1.000 Klasse 4, 70%

€ 700

Wegenbeheerplan Het onderhoud aan de wegen wordt al jaren overeenkomstig het uitgangspunt “sober en doelmatig” planmatig uitgevoerd. In het beheerplan is geen ruimte opgenomen voor gehele reconstructie, (volledige rehabilitatie) terwijl we daar met een aantal wegen wel aan toe zijn. Voortkomend uit het bijgestelde beheerplan 2017-2021 is voor 2 wegen een volledige reconstructie in de begroting opgenomen om te activeren. Vooralsnog doen we dat zo ook met evt. andere wegen. Ook hebben we geconstateerd dat een aantal fietspaden onvoldoende duurzaam zijn aangelegd, waardoor er o.a. veel wortelschade (discomfort voor de fietsers) optreedt van veelal grote bomen. Het groot onderhoud proberen we

Jaarlijkse storting voor wegbeheerplan verhogen. Vanaf de begroting 2017 is dat verwerkt.

€ 0 € 536.173 Klasse 1, 10%

€ 53.617

63





duurzamer aan te pakken. Onder meer op basis van bovenstaande voorbeelden zien we een tendens in de 4 jaarlijkse actualisaties van het wegenbeheerplan, dat we geleidelijk aan rekening moeten gaan houden met stijgende kosten voor wegenbeheer. Omdat het wegenbeheerplan voor een periode van vier jaar wordt vastgesteld kan het zijn dat er (nadelige) schommelingen in de jaarlijkse stortingen optreden bij een volgende vaststelling.

Bijstand Besluit Zelfstandigen (verstrekken leningen)

25% van de verstrekte leningen komt voor onze rekening, 75% voor rekening van het rijk. Als een ondernemer niet aflost blijft deze 25% voor onze rekening. Systematiek is aangepast, maar grofweg geldt bovenstaande regel.

Bij het verstrekken van een lening is onderzocht of een ondernemer in staat is af te lossen. Voor 2018 worden geen nieuwe leningen voorzien.

€ 0 € 0 Klasse 1, 10%

€ 0

Jeugdzorg • Aantallen Zorg in Natura cliënten onbekend en kunnen fluctueren

• Verschuiving van zwaardere jeugdzorg naar lichte jeugdzorg nog niet

Acties naar aanleiding van regionale bijeenkomsten en rapportages van budgetregisseur en centrumgemeente.

€ 82.262 € 6.857.611 Klasse 2, 10%

€ 685.761

64





optimaal (functioneren Basisteam Jeugd en Gezin).

• Omvang aantal fte Basisteam Jeugd en Gezin (minimum variant).

• Kosten stijgingen inkoop jeugdhulp (ZIN)

• Beperkte invloed directe doorverwijzing o.a. huisartsen

• Voogdijkinderen die verblijven bij Stichting Maashorst te Reek

• Het niet halen van het inverdieneffect van de transformatieopgaven

Participatiewet Onvoldoende middelen uitvoering Participatiewet als gevolg van toename aantallen die gebruik maken van deze voorzieningen. In 2018 en volgende jaren verwachten wij een financieel tekort (>5%) op de uitvoering van de Participatiewet.

Aandacht voor instroombeleid en uitstroombeleid. Zie ook raadsvoorstel dat in mei 2018 aan de raad wordt voorgelegd.

€ 0 € 252.954 Klasse 2, 30%

€ 75.886

Re-integratie Participatiewet

Onvoldoende budget om Participatiewet klanten te re-integreren

In geval van budgettekort, zoveel mogelijk inzet van Algemene Gemeentelijke Reserve die beschikbaar is bij IBN.

€ 0 € 424.156 Klasse 1, 10%

€ 42.416

Wmo (oude en nieuwe

Onvoldoende middelen voor oude taken en nieuwe taak.

Uitvoeringsbeleid is zoveel als mogelijk afgestemd op het

€ 0

€ 3.379.989 Klasse 1, 10%

€ 337.999

65





taken)

beschikbare budget.

WSW Onvoldoende rijksbudget om bestaande WSW verplichtingen na te komen

Opdracht aan de Gemeenschappelijke Regeling (WSW Brabant Noordoost) om de taken binnen het budget uit te voeren. Dit wordt regelmatig met de uitvoeringsorganisatie besproken.

€ 0 € 2.134.121 Klasse 1, 10%

€ 213.412

Monumenten / Archeologie

Op basis van de huidige regelgeving wordt bij nieuwe bestemmingsplannen onderzoek gedaan naar het mogelijke archeologische belang. In beginsel komen de kosten daarvan voor rekening van de veroorzaker, volgens daarvoor door de gemeente vast te stellen regels. Bij de door ons zelf te ontwikkelen plannen zijn de kosten voor ons. Voor monumenten is In de begroting een bedrag van € 9.100 opgenomen. In de Subsidieverordening Instandhouding Monumenten Landerd 2010 is echter geen subsidieplafond opgenomen. Indien in 2018 veel subsidie wordt aangevraagd en verleend, dan kan dit bedrag worden overschreden.

Het goed en tijdig stellen van regels voor kosten van archeologisch onderzoek bij ontwikkelen van plannen door derden. Voor onze eigen plannen worden de kosten meegenomen in de kredieten die we daarvoor opnemen. Ten aanzien van de subsidie aan monumenten hebben wij de aanvragen niet in de hand maar wel de subsidievoorwaarden via de verordening.

€ 530,84 € 34.100 Klasse 1, 10%

€ 3.410

66





Bijdrage ODBN In 2013 is de omgevingsdienst Brabant Noord opgericht. Op dit moment zijn er nog steeds aanloopproblemen. Nog niet alle processen zijn op orde. Men heeft nu een concreet plan van aanpak om de zaken op orde te krijgen. De volgende financiële risico’s zijn in beeld:

1. Financiële gevolgen over ICT zijn niet inzichtelijk.

2. Budget overschrijding door toename aantal aanvragen en gewijzigde regelgeving.

3. Wijziging in wijze van factureren in een van de komende jaren

4. In onze begroting opgenomen taakstelling (restant van opgedragen bezuiniging aan ODBN)

Het kritisch volgen en beïnvloeden van de ODBN. Dit doen we bij de stukken van P&C-cyclus en daarnaast bij inhoudelijke overleggen. Tot slot hebben we een stem in het AB.

€ 0 € 440.723 Klasse 1, 10%

€ 44.072

TOTAAL VAN DE STRUCTURELE RISICO’S

€ 254.926,39 € 2.005.721,00

Projecten Meer Maashorst

In het project “Meer Maashorst” is er totaal voor de gemeente Landerd € 2.126.460 subsidie toegezegd.

• Afspraken met alle betrokken partijen contractueel vastleggen, en alle betalingen aan deelnemers bestaan uit

€ 0

€ 2.126.460 Klasse 1, 10%

€ 212.646

67





De gemeentelijke projecten zijn nu vrijwel allemaal voorbereid. Belangrijkste randvoorwaarde voor de toekenning van de subsidie is dat de “prestaties” bij het einde van de subsidieregeling ook werkelijk zijn geleverd/ afgerond. Ook tijdige realisering van de projecten van derden waar een deel van onze cofinanciering uit moet komen, is belangrijk. We stellen vast dat ook die projecten voor het grootste deel goed verlopen. In 2017 is het risicoprofiel verder verbeterd.(De snelheid van realisatie van het project van Hofmans / Recreatieoord De Maashorst blijft tot op heden achter, maar dit wordt gecompenseerd door Natuurbegraven). Alleen de realisatie van de uitkijktoren, gekoppeld aan de Natuurpoort Palmstraat, moet nog uitgewerkt worden.

voorschotten totdat de eindafrekening is opgemaakt.

• In beide Dynamische Landschappen doet de gemeente aanzienlijke investeringen. De uitvoering is grotendeels afgerond

• We zijn grote onvoorwaardelijke investeringen (vooral aankoop Locatie Heurkens) pas aangegaan nadat er zekerheid was over de cofinanciering.

• T.a.v. de realisatie Poort naar de Maashorst is er nog een risico van het realiseren van de grondopbrengst en het onder de subsidie brengen van alle uitgaven; hierover moet duidelijkheid komen uit gesprekken met marktpartijen en met de stichting Maashorst in Uitvoering. Uit gesprekken met marktpartijen blijkt dat er concrete interesse is van partijen om de Natuurpoort te willen realiseren.

• Ruimtelijke procedures zijn zo spoedig mogelijk opgestart, zodat dit risico zo beperkt mogelijk is. O.a. het bestemmingsplan voor de Natuurpoort is vastgesteld; Door de RvS is voor het

68





bestemmingsplan Natuurpoort gevraagd om aanvullende gegevens m.b.t. te houden evenementen.

• Daarnaast is door de provincie ingestemd om de subsidietermijn te verlengen, mede i.v.m. de doorlooptijd van de vereiste procedures. Er blijken veel partijen behoefte te hebben aan het verlengen van de subsidietermijn. (tot eind 2018)

• Naar aanleiding van de laatste VGR en de antwoorden daarop vanuit de provincie is gebleken dat er binnen de projecten tamelijk gemakkelijk budgetten verschoven kunnen worden, zolang het niet te veel “rode kosten” worden. Dit beperkt het risico op kostenoverschrijdingen op individuele posten.

• Uit de laatste antwoorden van de provincie NB n.a.v. de VGR lijkt het dat alleen de waardedaling (afwaardering) van aangekochte gronden in aanmerking komt voor dekking vanuit de subsidie. Dit wijkt op punten af van de eerdere detailbegrotingen bij de dynamische landschappen. Dit is een risico, maar betreft relatief kleine bedragen, die wel als

69





cofinanciering kunnen gelden.

• Recent is de overeenkomst over de bijdrage van de gemeente voor de vernieuwing van de N324 vastgelegd met de provincie NB. Daarmee ligt een belangrijk deel van de cofinanciering van de gemeente vast, waarmee het risico (op onvoldoende cofinanciering) verder is afgenomen.

Afvalverwerking / naheffing HRA Attero

Alle (vm.) Brabantse gewesten hebben in 1993 namens hun gemeenten een aanbiedingsovereenkomst gesloten met Afvalsturing Brabant (thans Attero) voor de levering van brandbaar huishoudelijk restafval. Dit contract liep tot 1-2-2017. Het contract hield o.a. in dat een bepaalde minimale hoeveelheid restafval aangeleverd moest worden. Brabantbreed 510.000 ton. Deze hoeveelheid is volgens Attero over de jaren 2011 t/m 2013 niet geleverd. Attero heeft de (vm.) gewesten hiervoor geldelijk aansprakelijk gesteld en een boete opgelegd. Na een periode van onderzoek

Geen grote wijzigingen (volume) in afvalbeleid/gescheiden inzameling van huishoudelijk afval. De lopende overeenkomst met Attero liep af per 1-2-2017. Er is voldoende saldo in de reserve Afvalstoffenheffing om dit risico te kunnen dekken. Daarom wordt dit risico op nihil gezet.

€ 0 € 0 n.v.t. € 0

70





wat de mogelijkheden zijn om onder deze boete uit te komen en diverse gesprekken met Attero, is e.e.a. uitgelopen op een arbitragezaak (Nederlands Arbitrage Instituut (NAI)). In deze arbitrage is op 8 januari 2016 een eindvonnis gewezen. De zaak is beslist in het voordeel van de Brabantse gewesten en gemeenten. De strekking heeft van het vonnis heeft ook betrekking op de jaren 2015-2017. Het risico ‘leek’ hiermede vervallen. Ten aanzien van dit vonnis is door Attero een vordering tot vernietiging ingediend. De procedure hiervan heeft plaatsgevonden bij het Gerechtshof Den Haag. De vordering van Attero is afgewezen. Tegen dit vonnis staat formeel nog cassatie (hoge Raad) open. Er bestaat thans nog een nieuwe arbitrale procedure die Attero heeft aangespannen in een ander kalenderjaar (2015). Uw raad is over deze kwestie door middel van meerdere raadsinformatiebrieven (de laatste d.d. 30 juni 2017) van

71





de Vereniging van Eigenaren (VvC) geïnformeerd. De VvC behartigt de belangen van alle gewesten/gemeenten in Brabant, en laat zich in deze zaak bijstaan door deskundigen /advocaten. Uit berekeningen bleek dat het risico over 2011 t/m 2013 dat wij liepen, ligt tussen de € 113.000 en € 317.000 waarbij het meest waarschijnlijke scenario uitkwam op circa € 193.000. Deze claim lijkt nu van de baan. Rekening houdende met een extrapolatie tot februari 2017 zijn wij uitgegaan van een totaal bedrag van € 275.000. Resteert feitelijk nog een risico-bedrag van € 82.000. In de door Attero opgestarte arbitragezaak over 2015 is op 27 september 2017 een tussenvonnis gewezen. Dit tussenvonnis is voor de gemeenten niet gunstig.

GREX, exclusief LOG Graspeel

De grondexploitatie is een bedrijfsmatige tak van de gemeente-exploitatie die sterk afhankelijk is van de economische situatie. Na aftrek van de gevormde

De maatregelen bestaan uit twee verschillende soorten. Enerzijds administratief, in dit geval vooral de beoordeling van de uitgaven en inkomsten. Dit heeft een positieve invloed gehad op de uitkomsten.

€ 450.519 € 13.767.834 Zie kolom beheers-

maatregelen

€ 4.247.387

72





voorzieningen resteert uiteindelijk een boekwaarde van € 13,8 miljoen. De risico’s binnen de GREX zijn o.a. de volgende:

• De afzet van bouwpercelen vertraagd

• Procedures

• Onzekerheden in contracten met ontwikkelaars of garantiebepalingen in deze contracten en daarmee gepaard gaan van extra juridische kosten

• Onderzoekskosten flora en fauna en archeologie.

• Onverwachte inflatiestijging

• Verkoopprijzen per m2 niet haalbaar

• De kosten voor bouwen woonrijpmaken

• Bodemverontreiniging

• Planschadekosten

• Hogere plankosten bij langere doorlooptijd van complexen

• Interne kosten hoger bij langere doorlooptijd van complexen

• Afwaarderingen

Als tweede worden er maatregelen genomen om de verkoop van percelen te bevorderen. Als voorbeeld kan worden genoemd het (tijdelijk) verlagen van de grondprijzen met 10%. Voor Reek Zuid worden de bouwmogelijkheden verruimd t.o.v. het nu geldende bestemmingsplan. De percentages voor de verschillende complexen zijn:

Achter-Oventje 50%

Akkerwinde 10%

Den Omgang 0%

Repelakker 10%

Reek Zuid 50%

Kerkpad III n.v.t.

Voederheil 30%

Vensteeg 50%

LOG Graspeel In de exploitatie zijn in de ramingen (net als voorheen)

Er is een overeenkomst met de provincie waarin is geregeld dat zij

€ 0 € 841.165 Klasse 2, 30%

€ 126.175

73





inkomsten opgevoerd i.v.m. dekking uit Vensteeg (2 x € 120.000). O.a. hierover lopen wij risico. Daarnaast moeten nog enkele grondverkopen worden gerealiseerd.

voor 50% garant staan voor nadelige exploitatie uitkomsten. In de reserve BIO/LOG is nog € 65.934 beschikbaar.

(daarvan de helft omdat

provincie 50% voor rekening

neemt)

TOTAAL VAN DE INCIDENTELE RISICO’S

€ 450.519,00 € 4.586.208,00

74

De gekwantificeerde risico’s worden vergeleken worden met de beschikbare weerstandscapaciteit. Daarvoor is de volgende tabel gevuld.

Structureel

Structureel risicobedrag 2.005.721

Beschikbare

weerstandscapaciteit1.780.049

Structurele ratio 0,89

Gewenste minimale ratio 1,20

Benodigde weerstandscapaciteit 2.406.865

Tekort structurele

weerstandscapaciteit626.816

Incidenteel

Incidenteel risicobedrag 4.586.208

Beschikbare


Incidentele ratio 2,03


Benodigde

weerstandscapaciteit*5.503.450

Overschot incidentele


Totaal structureel en

incidenteel

Risicobedrag 6.591.929

Beschikbare


totale ratio 1,68


Benodigde weerstandscapaciteit 7.910.315

Overschot weerstandscapaciteit 3.159.543

Totale ratio (structureel en

incidenteel samen), vereist is 1,21,68

* Benodigde weerstandscapaciteit GREX

(= onderdeel van totaal benodigde

weerstandscapaciteit)

5.248.275

75

Tot slot wordt in deze paragraaf het verloop van de berekende risico’s opgenomen. Dat is in de vorm van de volgende tabel:

Financiële kengetallen

Vanaf de begroting 2016 en de rekening 2015 moeten vijf nieuwe kengetallen in deze paragraaf worden opgenomen. Alle gemeenten nemen deze kengetallen op. Voor gemeenten zelf kan na enkele jaren het verloop van deze kengetallen worden gevolgd.

Het gaat over de volgende vijf kengetallen: 1. Netto schuldquote (in- en exclusief verstrekte geldleningen): schuldenlast t.o.v. eigen middelen 2. De solvabiliteitsratio: eigen vermogen t.o.v. balanstotaal 3. Kengetal grondexploitatie: boekwaarde GREX t.o.v. totale inkomsten gemeente 4. Structurele exploitatieruimte: t.o.v. totale inkomsten gemeente 5. Belastingcapaciteit: Woonlasten meerpersoonshuishoudens t.o.v. landelijk gemiddelde

Rek. 2015 Rek. 2016 begr. 2017 na

wijz

Rek. 2017

1A. Netto schuldquote 22,79% 15,86% 38,02% 17,43%

1B. Netto schuldquote gecorrigeerd voor alle verstrekte leningen 20,73% 15,86% 38,02% 17,43%

2. De solvabiliteitsratio 54,55% 54,92% 40,87% 51,89%

3. Kengetal Grondexploitatie 45,74% 42,98% 33,91% 42,04%

4. Structurele exploitatieruimte 5,00% 1,63% -0,52% 1,18%

5. Belastingcapaciteit: Woonlasten meerpersoonshuishouden 96,79% 97,50% 98,38% 98,24%

Berekende risico’s begroting

Herrekende risico’s in jaarrekening voorgaande jaar

Gerealiseerd risico jaarrekening

2011 n.v.t. 5.572.715 3.979.308

2012 6.183.636 3.403.516 963.709

2013 5.506.200 5.176.965 1.234.252

2014 4.545.144 5.086.222 803.539

2015 5.851.953 5.731.693 224.997

2016 6.425.419 6.812.326 1.558.158

2017 6.452.103 6.694.546 705.445

2018 6.571.135 6.591.929 n.v.t.

76

B. Onderhoud kapitaalgoederen

Wethouder Maathuis

Kapitaalgoederen Beleidskaders Vertaling financiële consequenties

1. Wegen Wegbeheerplan 2016 Uitgegaan wordt van een sober en doelmatig onderhoud. In 2017 is een groot raambestek voor het onderhoud aan asfaltwegen aanbesteed. Ook is het eerste jaarplan buiten uitgevoerd.

Onderhoud wegen - Dagelijks onderhoud - Toevoeging 2017 - Aanwending 2017 - Stand voorziening 31-12-2017

:

:

:

:

€ 104.003 € 565.765 € 402.394 € 849.877

2. Gebouwen Meerjaren onderhoudsplan gebouwen 2017-2021 (MJOP Gebouwen) Uitgegaan wordt van een sober en doelmatig onderhoud. Na de actualisatie van het Meerjaren Onderhouds Plan Gebouwen (MJOP gebouwen) zijn in 2017 de eerste groot-onderhoudsmaatregelen aan de gemeentelijke gebouwen voorbereid en gedeeltelijk uitgevoerd. Dit betreft o.m. het dak van de brandweergarage in Schaijk en het binnen schilderwerk aan diverse gebouwen.

Onderhoud schoolgebouwen - Toevoeging 2017 - Aanwending 2017 - Stand voorziening 31-12-2017 Onderhoud overige gebouwen - Toevoeging 2017 - Aanwending 2017 - Stand voorziening 31-12-2017

:

:

:

:

:

:

€ 57.337 € 6.079 € 154.397

€ 472.273 € 332.135 € 2.059.731

3. Riolering en waterplan Verbreed Gemeentelijk Rioolbeheerplan (VGRP)2016 Op basis van het in december 2016 door uw raad vastgestelde VGRP 2016-2021 worden de noodzakelijke vervangingen en groot onderhoud in de respectievelijke jaarplannen voorbereid en uitgevoerd. Bij riolering wordt bij uitstek gekeken naar integrale aanpak van de openbare ruimte om daarmee waar mogelijk “werk met werk” te maken. Zo is en wordt er in CP Schaijk, gelijktijdig met de herinrichting, een deel van de oude riolen vervangen.

Onderhoud riolering - Dagelijks onderhoud - Toevoeging 2017 - Aanwending 2017 - Stand voorziening 31-12-2017

:

:

:

:

€ 49.024 € 461.410 € 894.666 € 2.028.201

77

Kapitaalgoederen Beleidskaders Vertaling financiële consequenties

4. Bosbeheer Geïntegreerd bosbeheer 2008 In 2017 is volgens het systeem van geïntegreerd bosbeheer opnieuw een gebied aangepakt. Dit jaar is dat uitgevoerd in de Trentse bossen en in een gedeelte van het bos nabij de Weversweg.

Onderhoud bosbeheer - Toevoeging 2017 - Aanwending 2017 - Stand voorziening 31-12-2017

:

:

:

€ 34.911 € 37.138 € 151.948

5. Openbare verlichting Beleidsplan Openbare Verlichting 2017 Uitgegaan wordt van een sober en doelmatig onderhoud. In 2017 zijn, op basis van het geactualiseerde beleidsplan OV, de eerste geplande vervangingen van armaturen en dergelijke voorbereid, aanbesteed en uitgevoerd. Daarnaast is in de bebouwde kom van ’t Oventje de OV vernieuwd, gekoppeld aan het project LvA.

Onderhoud openbare verlichting - Dagelijks onderhoud - Toevoeging 2017 - Aanwending 2017 - Stand reserve 31-12-2017

:

:

:

:

€ 238.896 € 30.945 € 112.378 € 106.402

6. Speeltoestellen In 2017 worden de speeltoestellen vervangen die daar zowel op basis van afschrijving als op basis van onderhoud aan toe zijn. Dergelijke vervangingen gaan altijd in overleg met de betrokken buurt (-vereniging).

Onderhoud speeltoestellen - Dagelijks onderhoud - Toevoeging 2017 - Aanwending 2017 - Stand reserve 31-12-2017

:

:

:

:

€ 23.820 € 10.010 € 0 € 85.010

7. Openbaar groen Voor het openbaar groen hebben we geen onderhoudsfonds beschikbaar. Voor vervanging van verouderd groen hebben we een (beperkt)jaarlijks budget beschikbaar. Planning en prioritering gebeurt op basis van beoordeling, waarbij veelal ook wordt afgegaan op verzoeken uit de buurten. Zo wordt momenteel het groen van De Donk in Schaijk aangepakt in combinatie met renovatie van de paden.

Onderhoud openbaar groen - Dagelijks onderhoud - Geen reserve/voorziening

:

€ 57.527

8. Onderhoud sportvelden

Het (groot) onderhoud wordt jaarlijks gepland en uitgevoerd in de gesloten periode in de zomerperiode. Sinds een paar jaar plannen we geen grootschalige toplaagrenovaties meer, maar beperken we ons tot minder ingrijpende maatregelen op de velden waar dat noodzakelijk is.

Onderhoud sportvelden -Dagelijks onderhoud - Geen reserve/ voorziening

:

€15.000

78

C. Financiering Wethouder Maathuis

Voor het beheer van de gemeentelijke gelden is een nota treasurybeleid opgesteld, waarin de treasuryfunctie is omschreven. De treasuryfunctie ondersteunt de uitvoering van de programma’s. De treasuryfunctie omvat de financiering van beleid en het uitzetten van geldmiddelen die niet direct nodig zijn. Gelden die niet direct nodig zijn worden volgens de Wet Schatkistbankieren gestort in ’s Rijks schatkist. De uitvoering vereist snelle beslissingen in een complexer geworden gelden kapitaalmarkt. Er zijn aan de uitvoering van de treasuryfunctie budgettaire gevolgen verbonden, onder meer afhankelijk van het risicoprofiel. Onder de treasuryfunctie valt niet het garanderen of verstrekken van leningen aan derden. Deze activiteiten vallen onder het desbetreffende programma. Het betalingsverkeer verloopt in hoofdzaak via de huisbank, de NV Bank voor Nederlandse Gemeenten. Schatkistbankieren voor decentrale overheden Vanaf 15 december 2013 is schatkistbankieren voor decentrale overheden wettelijk verplicht. Deelname van de decentrale overheden aan schatkistbankieren draagt bij aan een lagere EMU-schuld van de collectieve sector (Rijk en decentrale overheden gezamenlijk). Gemeenten worden verplicht om hun overtollige (liquide) middelen aan te houden in de schatkist bij het Ministerie van Financiën. Wel is er sprake van een bepaalde drempel. De hoogte van deze drempel is afhankelijk van de financiële omvang van de gemeente. De drempel is vastgesteld op 0,75% van het jaarlijks begrotingstotaal, met een minimum van € 250.000 en een maximum van € 2.500.000. De drempel voor de gemeente Landerd bedraagt 0,75% van € 36.686.000 (2016 € 32.995.000) is € 275.145 (2016 € 247.463). Rentebeleid In 2017 is er bijna elke maand een kortlopende geldlening afgesloten. Bij het lenen van geld hebben wij in 2017 rente ontvangen in plaats van betaald. Een aantal grote projecten zoals Maashorst (Palmstraat) en centrumplannen Schaijk en Zeeland zijn in voorbereiding, maar hebben in 2017 nog niet geleid tot de noodzaak om een vaste geldlening af te sluiten. Risicobeheer; de Kasgeldlimiet en Rente-risiconorm De provincie houdt toezicht op de kasgeldlimiet. Als er drie achtereenvolgende kwartalen een overschrijding plaatsvindt moet de toezichthouder hiervan op de hoogte worden gebracht. De kaslimiet is in het eerste kwartaal overschreden. In de overige kwartalen is er geen overschrijding geweest. Financieringsbehoefte en leningenportefeuille In 2017 zijn er uit hoofde van de liquiditeitsbegroting kasgeldleningen aangegaan. Overtollige middelen zijn gestort in ’s Rijks schatkist. Het drempelbedrag is niet overschreden in 2017. Rentelasten, renteresultaat en doorbelasting Op basis van de nieuwe BBV moeten de volgende onderdelen aan deze paragraaf worden toegevoegd:

• De rentelasten

• Het renteresultaat

• De wijze waarop rente wordt toegerekend aan investeringen, GREX en projecten In onderstaande tabel zijn de twee bovenste terug te vinden:

79

De doorbelasting van de rente GREX vindt plaats op de voorgeschreven wijze. Dit betekent dat het percentage van onze leningenportefeuille wordt afgezet tegen de verhouding eigen en vreemd vermogen per balansdatum van de laatst vastgestelde GREX (in dit geval 1-1-2017). Daaruit komt een percentage van 0,65%. Dit percentage wordt berekend over de boekwaarde per 1-1-2017 van de GREX. Daaruit komt een bedrag van € 122.388 (zie tabel hierboven). Er heeft geen doorbelasting van rente plaatsgevonden aan onze investeringen. Het renteresultaat is op het taakveld treasury is € 51.684 voordelig (zie tabel). Dit betekent dat we meer rente-inkomsten hebben gehad dan rentelasten. Daarom mag er geen rente doorbelast worden.

Renteschema jaarrekening 2017

a Externe rentelasten korte en lange financiering 73.832

b Externe rentebaten -3.128

Totaal door te rekenen externe rente 70.704

c Rente die aan de GREX doorberekend moet worden -122.388

Rente projectfinanciering die aan taakvelden

doorberekend moet worden 0

subtotaal -122.388

Aan taakvelden toe te rekenen externe rente -51.684

d1 Rente over eigen vermogen 0

d2

Rente over voorzieningen (gewaardeerd op contante

waarde) 0

Totaal geraamde aan taakvelden toe te rekenen rente -51.684

e De aan taakvelden toegerekende rente (renteomslag) 0

f Renteresultaat op het taakveld treasury (voordelig) 51.684

80

Kasstroomoverzicht De exploitatie geeft de lasten en baten van een bepaald dienstjaar weer. Dit is in enkele gevallen niet gelijk aan de uitgaven en inkomsten. Zo zijn afschrijvingen geen uitgaven, maar wel lasten in de exploitatie. Onttrekkingen aan de reserves worden wel als baten aangemerkt, terwijl dit geen werkelijke inkomsten zijn. Om deze redenen geeft de exploitatie (zie programma 9 Bestuur) dan ook geen inzicht in de werkelijke geldstromen. Onderstaand kasstroomoverzicht 2017 geeft dat wel.

Positief saldo 2017 1.741.000

Aangegane langlopende geldlening 0

Aflossing langlopende reguliere geldleningen 800.000

Toename financiële vaste activa 308.000

-1.108.000

Afschrijvingen (geen uitgaven) 1.168.000

Bijdragen van derden 440.000

Toevoeging reserves 1.395.000

Toevoeging voorzieningen 1.839.000

3.234.000

Onttrekkingen reserves 3.305.000

Onttrekkingen voorzieningen (t.g.v. exploitatie) 1.712.000

-5.017.000

Investeringen -4.326.000

Desinvesteringen 1.991.000

Mutaties overige vaste passiva 3.000.000

Mutaties overige vlottende activa (exclusief liquide middelen) -669.000

Mutaties vlottende passiva 58.000

Bestemd resultaat 2016 -109.000

Totaal kasstroom 403.000

Saldo liquide middelen 31-12-2016 177.000

Saldo liquide middelen 31-12-2017 580.000

Toename liquide middelen 403.000

Specificatie liquide middelen/balans: 31.12.2016 31.12.2017

Kassaldi 3.000 2.000

Banksaldi 122.000 108.000

BNG (schatkistbankieren) 52.000 470.000

177.000 580.000

81

82

D. Bedrijfvoering Burgemeester Bakermans

Waar gaat deze paragraaf over? Wij besteden ons geld rechtmatig, doelmatig en doeltreffend. We zijn een betrouwbare en transparante partner. Hoe we hieraan werken noemen we bedrijfsvoering. Die gaat over de hele gemeentelijke organisatie, zowel ambtelijk als bestuurlijk. Deze paragraaf gaat in op de nieuwe elementen voor bedrijfsvoering.



1. Voldoen aan nieuwe wetgeving privacybescherming

Ja Nee Gedeeltelijk. Is nog in voorbereiding, verplicht vanaf mei 2018.

Privacy rechten van burgers nog niet volledig beschermd conform eisen AVG (mei 2018).

2. Voorbereiden van e-facturering per medio 2018

Ja Nee. Wordt voorbereid en afgerond voor deadline april 2019. Gedeeltelijk

Nog niet gereed voor e-factureren.

3. Personele formatie om basis op orde te brengen

Ja Nee Gedeeltelijk. Twee vacatures ingevuld met inhuur, (opnieuw) openstellen in 2018.

- Meer capaciteit beschikbaar

4. Uitbreiding personele formatie om bestuurlijke ambities in te vullen

Ja Nee Gedeeltelijk

- Meer capaciteit beschikbaar - Bestuurlijke ambities

waarmaken

5. Verbetering digitale dienstverlening

Ja Nee Gedeeltelijk, aansluiting op informatieportaal Mijn Overheid Berichtenbox is voorbereid, volgt in 2018.

Inwoners kunnen nog geen berichten ontvangen via Mijn Overheid.

6. Degelijke geluidinstallatie in de raadzaal.

Ja Nee, doorgeschoven 2018 Gedeeltelijk

Geluidsinstallatie is nog niet vervangen en de geluidskwaliteit daardoor niet optimaal.

Overzicht personeelsformatie gemeente Landerd

Jaar: FTE’s excl. bestuur: Aantal personeelsleden excl bestuur:

2007 80,31 105

2008 81,89 91

2009 90,07 110

2010 88,85 111

2011 88,47 104

2012 91,01 105

2013 90,40 105

2014 92,83 111

2015 91,00 111

2016 96,68 104

2017 103,32 118

83

Overzicht budgetten inhuur extern personeel

Jaar: Budget:

2006 € 360.704

2007 € 374.332

2008 € 716.678

2009 € 2.166.734

2010 € 1.194.534

2011 € 804.730

2012 € 317.397

2013 € 580.019

2014 € 901.440

2015 € 689.354

2016 € 751.308

2017 € 976.046

Personeelsbudgetten Structureel werk wordt in principe door eigen medewerkers uitgevoerd. Er is alleen ingehuurd als het gaat om tijdelijke werkzaamheden (bijv. ziekte, tijdelijke werkdruk), specialistische kennis, of indien de externe inhuur goedkoper is. 2017 Is een bijzonder druk jaar geweest: we hebben 20 medewerkers in dienst genomen en afscheid genomen van 6, dat is een personeelsverloop van 17% (2016: 5%, 2015: 10%, 2014:12%, 2013: 6%). Een van de redenen van de grote instroom is het generatiepact, waarbij oudere medewerkers uren inleveren die ingevuld worden door nieuwe jonge collega’s. Een aantal moeilijk invulbare vacatures zijn via inhuur ingevuld, die inhuur wordt dan ook volledig gedekt door begrote personeelsbudgetten. Ziekteverzuim In 2017 is het ziekteverzuim uitgekomen op 3,4% (2016: 3,5%, 2015: 4,5% , 2014: 3,8%, 2013 4,5%). De landelijke cijfers over het verzuim bij gemeenten in 2017 zijn nog niet bekend. Over 2016 was het landelijke gemiddelde bij gemeenten 5,6%. Bij gemeenten onder 20.000 inwoners was het gemiddelde verzuim in 2016 3,7%. WNT-verantwoording 2017 Gemeente Landerd Per 1 januari 2013 is de Wet normering bezoldiging topfunctionarissen publieke en semipublieke sector (WNT) ingegaan. Deze verantwoording is opgesteld op basis van de volgende op de gemeente Landerd van toepassing zijnde regelgeving: het algemene WNT-maximum. De landelijke bezoldigingsnorm in 2017 is € 181.000 (2016: 179.000, 2015: € 178.000, 2014: € 230.474). Het weergegeven toepasselijke WNT-maximum per persoon of functie is berekend naar rato van de omvang (en voor topfunctionarissen tevens de duur) van het dienstverband, waarbij voor de berekening de omvang van het dienstverband nooit groter kan zijn dan 1,0 fte.

84

Bezoldiging topfunctionarissen In de volgende tabel staan de verplichte gegevens conform de WNT 2016.

Leidinggevende topfunctionarissen met dienstbetrekking

J.A.G Huijs J.A.J. Lensen

Functiegegevens Griffier Gemeentesecretaris

Aanvang en einde functievervulling 2017 01/1 – 31/12 01/01 – 31/8

Deeltijdfactor in fte 1,0 1,0

Gewezen topfunctionaris Nee Nee

(Fictieve) dienstbetrekking Ja Ja

Bezoldiging

Beloning € 76.772 € 65.636

Belastbare onkostenvergoeding - € 5.000

Beloningen betaalbaar op termijn € 7.868 € 6.937

Totale bezoldiging € 84.640 € 77.573

Toepasselijk WNT-maximum € 179.000 € 119.333

Motivering indien overschrijding N.v.t. N.v.t.

In de volgende tabel staan de verplichte gegevens conform de WNT 2017.

Leidinggevende topfunctionarissen met dienstbetrekking

E.E. Weijenberg C.C. Boode


Aanvang en einde functievervulling 2017 01/06 – 31/12 01/04 – 31-12

Deeltijdfactor in fte 0,89 1,00

Gewezen topfunctionaris Nee Nee

(Fictieve) dienstbetrekking Ja Ja

Individueel toepasselijk bezoldigingsmaximum

Ind.toepasselijk bezoldigingsmaximum € 94.329 € 136.370

Bezoldiging

Beloning plus belastbare onk.vergoeding € 36.462 € 67.001

Beloningen betaalbaar op termijn € 4.368 € 8.048

Subtotaal € 40.830 € 75.049

-/- Onverschuldigd betaald bedrag n.v.t. n.v.t.

Totale bezoldiging € 40.830 € 75.049

Reden overschrijding n.v.t. n.v.t.

85

Leidinggevende topfunctionarissen zonder dienstbetrekking

E.E. Weijenberg Th. M.M. Hoex


Kalenderjaar 2016 2017 2016 2017

Periode functievervulling kalenderjaar 01/01 -31/05 29/08 – 31/12 01/01 – 31/03

Aantal kalendermaanden functievervulling 0 5 4 3

Individueel toepasselijk bezoldigingsmaximum

Maximum uurtarief kalenderjaar € 175 € 176 € 175 € 176

Maxima o.b.v. normbedrag per maand 0 € 122.500 € 96.000 € 67.500

Individueel toepasselijk maximum gehele periode kalendermaand 1 t/m 12

€ 122.500 € 163.500

Bezoldiging

Werkelijk uurtarief lager dan max. uurtarief Ja Ja

Bezoldiging in betreffende periode € 0 € 35.367 € 52.150 € 41.700

Totale bezoldiging gehele periode kalendermaand 1 t/m 12

€ 35.367 € 93.850

-/- Onverschuldigd betaald bedrag n.v.t. n.v.t.

Totale bezoldiging, exclusief btw € 35.367 € 93.850

Reden overschrijding n.v.t. n.v.t.

Toezichthoudende topfunctionarissen: Niet van toepassing Uitkeringen wegens beëindiging dienstverband aan topfunctionarissen: Niet van toepassing Overige rapportageverplichtingen op grond van de WNT Naast de hierboven vermelde topfunctionarissen zijn er geen overige functionarissen die in 2017 een bezoldiging boven het toepasselijke WNT-maximum hebben ontvangen, of waarvoor in eerdere jaren een vermelding op grond van de WOPT of de WNT heeft plaatsgevonden of had moeten plaatsvinden. Er zijn in 2017 geen ontslaguitkeringen aan overige functionarissen betaald die op grond van de WNT dienen te worden gerapporteerd.

86

Overhead Door de wijziging in de BBV is er vanaf 2017 een andere manier van presenteren van o.a. de overhead. Wat houdt de wijziging in? Om de vergelijkbaarheid tussen gemeenten te verhogen wordt o.a. de overhead niet langer verdeeld via de kostenplaatsen maar in een apart overzicht aan de raad gepresenteerd. Dat overzicht is in deze paragraaf opgenomen. Er zijn regels opgesteld in het BBV over welke kosten wel en niet onder de overhead geschaard worden. Dit betekent voor ons het volgende;

• De uitgaven en inkomsten van onze kostenplaatsen zijn in eerste instantie opgenomen als overhead. Daarnaast een aantal posten die niet onder de kostenplaatsen vielen maar nu wel als overhead betiteld moeten worden. Deze posten zijn:

BMO Facilitair / Advies / ICT

Samenleving, Welzijn

Samenleving, SoZa

Samenleving, Burgerzaken

Ruimte

R&B Binnendienst

R&B Werf Schaijk

R&B Werf Zeeland

R&B buitendienst / tractie

Gemeentesecretaris

Bestuurlijke en juridische ondersteuning

Voorlichting

• De lasten van deze posten werden voorheen verdeeld over de producten (= nu taakvelden). Dat is niet meer toegestaan met uitzondering van de GREX en projecten. Aan de GREX en enkele projecten zijn daarom nog wel de uren/overhead toegerekend, net zoals voorheen gebeurde. Aan de taakvelden is in 2017 op basis van de werkelijke urenbesteding doorbelast. Hiervoor is bepaald wat onze directe uren voor de taken zijn van de andere posten in onze begroting op basis van het tijdschrijven van 2017. Aan die posten mogen en zijn alleen de directe salarislasten van de betrokken medewerkers toegerekend en geen overhead meer. Die directe lasten worden dus verdeeld over de taken, net als in vorige jaren. Was dat voorheen inclusief overhead, nu betreft het alleen de directe salarislasten.

• Voor deze doorberekening berekenen we per afdeling een direct uurtarief. Dat zijn de totale salarislasten van die afdeling gedeeld door de directe uren. Voorgeschreven is ook dat de uren/salarislasten van leidinggevenden die functioneringsgesprekken voeren, in zijn geheel als overhead beschouwd moeten worden, ook al werken deze personen (gedeeltelijk) aan directe taken. Ook administratieve en/of secretariële ondersteuners zijn overhead.

• Dit betekent dat de totale lasten die niet verdeeld worden over de taken, fors stijgen en in de overhead opgenomen zijn.

• De direct door te belasten salarissen zijn aan de hand van de werkelijke uren berekend. Nadat de totale overhead is bepaald wordt dit bedrag gedeeld door de direct doorbelaste salarissen. Daaruit komt een percentage. Dat is onze opslag overhead.

87

Wat is onze uitkomst? Op basis van het bovenstaande kan voor ons de volgende opstelling worden gemaakt:

begroting 2017

jaarrekening 2017

totale lasten t.b.v. bepaling overhead 8.605.078 8.466.895

Af: Doorbelaste directe salarislasten -3.946.529 -4.057.666

Af: verschil doorbelasting GREX oud <--> nieuw -67.777 0

totaal van de overhead 4.590.772 4.409.229

Berekening percentage overhead

totaal van de overhead 4.590.772 4.409.229

Gedeeld door totaal van de directe doorbelaste salarissen 3.946.529 4.057.666

percentage overhead 116,32% 108,66%

Dit overheadpercentage wordt gebruikt om de lasten te berekenen voor taken of taakvelden als dat nodig is. Dat geldt bijvoorbeeld voor de toerekening aan onze heffingen zoals, leges, afval en riolering. Op die taakvelden zijn alleen de directe salarislasten geraamd. Voor de bepaling van de tarieven worden die uurtarieven (die zijn per afdeling bepaald) opgeslagen met een percentage van 116,32% (begroting 2017) of 108,66% (jaarrekening 2017). In de jaarrekening 2017 worden nu twee overheadpercentages genoemd die verschillend zijn. Deze zijn:

1. De hierboven berekende 108,66%. Dit is het percentage opslag overhead dat toegerekend kan worden aan onze directe salarislasten per uur. Als een uurtarief dus € 40 is dan moeten we daar € 43,46 bij tellen om de totale lasten per direct uur te bepalen. Dat zijn de directe salarislasten plus de overhead. Dat is dan in dit voorbeeld € 83,46.

2. In programma 9 word in de tabel beleidsindicatoren een overheadpercentage genoemd van 12,53% (begroting 2017 was 12,35%). Dit zijn de totale overheadkosten gedeeld door de totale lasten van de begroting excl. de stortingen in de reserves. Dit percentage geeft dus aan dat 12,53% van onze jaarrekeninglasten bestaan uit overhead.

Informatiebeveiliging De college van B&W is verplicht per 2017 om aan de gemeenteraad verantwoording af te leggen over geselecteerde informatiebeveligingsnormen inzake DigiD en Suwinet. Dit gebeurd op basis van de Eenduidige Normatiek Single Information Audit (ENSIA) systematiek. Verklaring college Het college verklaart dat bij de gemeente Landerd op 31 december 2017 de interne beheersingsmaatregelen in opzet en bestaan voldoen aan de geselecteerde normen inzake DigID en Suwinet. Voor DigiD-aansluitnummer 999841 wordt niet aan alle geselecteerde normen voldaan. De op de uitzondering gerichte beheersmaatregelen zijn in verbeterplannen opgenomen, zijn belegd en inmiddels uitgevoerd, waardoor op het moment van ondertekening geheel aan alle normen wordt voldaan. Bijlage beleidsnota’s

• Organisatie verordening (2012)

• Financiële verordening (2017) en besluit Regeling Budgethouders (2012)

• Informatiebeveiligingsbeleid (2014-2018)

• Visiedocument Landerd in Beweging (2017)

• Coalitieprogramma (2015-2018)

• Nota personeelsbeleid (2010)

• Aanbestedings – en inkoop beleid (2017)

• Notitie reserves en voorzieningen (2012)

• Intern controleplan 2017-2020 (2016)

88

E. Verbonden partijen

Burgemeester Bakermans Het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) en de gemeentelijke financiële verordening (artikel 212 Gemeentewet) schrijven voor dat het college in de programmabegroting een paragraaf Verbonden partijen opneemt. Het gaat om een overzicht van de externe rechtspersonen waar Landerd een bestuurlijke en financiële band mee heeft. Op basis van het BBV moet jaarlijks inzicht worden geboden in: - het doel - de betrokken partijen - het bestuurlijk belang - het financieel belang - de ontwikkelingen De gemeente Landerd heeft bestuurlijke en financiële belangen in diverse verbonden partijen, waaronder gemeenschappelijke regelingen en vennootschappen. Deze partijen voeren beleid uit voor de gemeente. De gemeente blijft eindverantwoordelijk voor het realiseren van de beoogde doelstellingen van de uit te voeren programma’s van de verbonden partij. Naast de beleidsmatige verantwoordelijkheid blijft Landerd uiteraard ook financiële verantwoordelijkheid houden ten aanzien van deze partijen. De financiële bijdragen aan de verbonden partijen kunnen een belangrijk budgettair beslag leggen op de begroting. De gemeente Landerd heeft geen beleid voor de verbonden partijen vastgelegd in een aparte nota. In deze paragraaf wordt per verbonden partij inzicht gegeven in het doel, het risico en de financiële positie. De gemeente Landerd heeft besloten dat bezuinigingen bij de gemeenten percentueel worden door vertaald op bijdragen aan samenwerkende partners en gemeenschappelijke regelingen. Op initiatief van de gemeente Oss is bij de gemeenten in de regio geïnventariseerd of er draagvlak is om vanaf 2015 opnieuw een bezuinigingsronde door te voeren bij onze gemeenschappelijke regelingen in het kader van “samen de trap op, samen de trap af”. Dit heeft te maken met de door het rijk aangekondigde kortingen op de algemene uitkering uit het gemeentefonds. De gemeenten hebben uitgesproken zich te conformeren aan bezuinigen van 5% in 2015 oplopend tot 9% in 2017. Daar waar het mogelijk was de bezuinigingen te verwezenlijken is dit in de begrotingen opgenomen.

De gemeente Landerd participeert per 1 januari 2017 in de volgende gemeenschappelijke regelingen en vennootschappen:

89

Hieronder volgt een toelichting per verbonden partij.

A. Gemeenschappelijke regelingen

Gemeenschappelijke regeling, doel en bestuurlijk belang

Risico’s Financieel

Gemeenschappelijke Gezondheidsdienst Hart voor Brabant (GGD) Deelnemers: Brabant-Noord en Regio Tilburg. Totaal 26 gemeenten Doel: Gezamenlijke behartiging van de gezondheidszorg in Brabant-Noord en regio Tilburg. Bestuurlijk belang: Lid: Wethouder Jonkergouw Plv lid: Wethouder Brands Vestigingsplaats: Tilburg

De begroting van de GGD bevat een paragraaf weerstandsvermogen. De risico’s zijn in beeld gebracht en zijn beperkt.

Bijdrage Landerd 2017 Basispakket Uniform deel € 426.648

Basispakket lokale accenten € 14.538

Autonome kosten € 1.683

Totaal € 442.869

Eigen vermogen Vreemd Vermogen Verwacht resultaat

1-1-2016 31-12-2016 € 12.236 € 11.087 € 10.467 € 10.334 nihil X 1.000



Regionale Ambulancevoorziening Brabant Midden-West en Noord (RAV) Deelnemers: 44 gemeenten in Brabant-Noord, Midden en West Doel: De regeling heeft tot doel een goede ambulancezorg te waarborgen en een bijdrage te leveren aan de geneeskundige hulpverlening bij ongevallen en rampen Bestuurlijk belang: Lid: Wethouder Jonkergouw Plv lid: Wethouder Brands Vestigingsplaats: Tilburg

De begroting van de RAV bevat een paragraaf weerstandsvermogen. De risico’s zijn in beeld gebracht en zijn beperkt.

Sinds 2012 wordt er geen gemeentelijke bijdrage gevraagd.

Eigen vermogen Vreemd Vermogen

1-1-2016 31-12-2016 € 9.837 € 12.569 € 26.410 € 21.193 X 1.000

90



Veiligheidsregio Brabant-Noord Deelnemers: Alle 17 gemeenten van de regio Brabant-Noord. Doel: De Veiligheidsregio heeft 3 hoofdtaken:

− regionale brandweerzorg

− Geneeskundige Hulp bij Ongevallen en Rampen (GHOR)

− meldcentrum voor politie, brandweer en ambulancezorg.

Bestuurlijk belang: Lid: Burgemeester Bakermans Plv lid: Wethouder Maathuis Vestigingsplaats: ’s-Hertogenbosch

De begroting van de veiligheidsregio bevat een paragraaf weerstandsvermogen, waarin risico’s worden benoemd.

De bijdrage aan de Veiligheidsregio bedraagt voor 2017 € 872.365. Dit bedrag is als volgt opgebouwd:

- Brandweer: € 800.742 - GHOR: € 28.295 - GMC: € 31.448 - Bevolkingszorg: € 11.880


1-1-2016 31-12-2016 € 10.758 € 9.468 € 20.430 € 26.776 X 1.000



Werkvoorzieningsschap Noordoost Brabant Deelnemers: Brabant-Noordoost Doel: Betreft bestuurskosten van het Werkvoorzieningsschap. Daarnaast is het Werkvoorzieningsschap opdrachtgever voor de IBN-groep als uitvoeringsorganisatie van de Wet Sociale Werkvoorziening. Bestuurlijk belang: Lid: Wethouder Jonkergouw Plv lid: Wethouder Brands Vestigingsplaats: Uden

Sinds 1 januari 2015 ( Participatiewet) kunnen er geen mensen meer in de Wsw instromen. Dit geldt ook voor mensen met een Wsw-indicatie die op de wachtlijst stonden voor een Wsw-plek. Zij krijgen mogelijk bijstand. Bestaande Wsw’ers met een vast dienstverband houden hun baan en hun salaris.

De van het Rijk te ontvangen vergoeding voor de subsidiabele eenheden (SE) wordt doorgesluisd naar IBN, die voor de uitvoering verantwoordelijk is. De totale bijdrage van de gemeente Landerd in 2017 in de bestuurskosten bedroeg € 4.137.


1-1-2016 31-12-2016 € 29.119 € 27.592 € 1.650 € 3.098 nihil X 1.000

91



Milieustraat Oss Deelnemers: Gemeente Oss en Landerd Doel: Exploiteren en beheren van de milieustraat aan de Maaskade te Oss Bestuurlijk belang: Lid: Wethouder Brands Plv lid: Wethouder Jonkergouw Vestigingsplaats: Oss

Beheer is via tariefstelling rendabel. Risico’s beperkt.

In 2017 was de bijdrage van de gemeente Landerd aan de milieustraat € 205.718.


1-1-2016 31-12-2016 n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. X 1.000



Brabants Historisch Informatiecentrum Deelnemers: 15 gemeenten in Brabant-Noord, de provincie Noord-Brabant, waterschap Aa en Maas en waterschap De Dommel Doel: Beheer archieven in Brabant-Noordoost. Deze organisatie is in 2004 ontstaan uit een fusie van het Streekarchief Brabant-Noordoost met het Rijksarchief Bestuurlijk belang: Lid: Burgemeester Bakermans Plv lid: Wethouder Maathuis Vestigingsplaats: ‘s-Hertogenbosch

Het BHIC heeft in haar paragraaf weerstandsvermogen de risico’s benoemd. Deze zijn beperkt.

De totale bijdrage van de gemeente Landerd in 2017 bedroeg € 52.400


1-1-2016 31-12-2016 € 418 € 460 € 4.396 € 5.327 nihil X 1.000

92



Omgevingsdienst Brabant-Noord Deelnemers: Alle 16 gemeenten van de regio Brabant-Noord. Met uitzondering van Heusden. Doel: De ODBN is ingesteld om ten behoeve van de deelnemers taken uit te voeren op het gebied van de fysieke leefomgeving en om als verlengstuk van het lokaal en provinciaal bestuur een bijdrage te leveren aan een leefbare en veilige werken leefomgeving van de regio Brabant Noord. Bestuurlijk belang: Lid: Wethouder Brands Plv lid: Wethouder Jonkergouw Vestigingsplaats: ’s-Hertogenbosch

Er zijn voor de komende jaren bezuinigingen opgenomen (2015-2018). Het is afwachten of deze taakstellende bezuiniging van 9% zal worden behaald. .

De bijdrage voor 2017 bestaat uit een aantal onderdelen en bedraagt in totaal € 452.774.


1-1-2016 31-12-2016 € 8.233 € 7.077 € 20.280 € 18.219 X 1.000



Kleinschalig Collectief Vervoer (KCV) Deelnemers: Brabant- Noordoost, samen met de provincie Noord-Brabant Doel: Deur-tot-deur vervoer voor WMO- geïndiceerden en alle andere reizigers. Bestuurlijk belang: Lid: Wethouder Maathuis Plv lid: Burgemeester Bakermans Vestigingsplaats: Oss

Vanaf 1 januari 2017 is ZCN Totaalvervoer de opdrachtnemer voor het Regiotaxivervoer. Dit contract loopt van 1-1-2017 tot 1-1-2019 met de mogelijkheid van 2 x 1 jaar verlenging. In het aanbestedingstraject is rekening gehouden met" de stip aan de horizon" van een brabantbrede regiecentrale. Dit project loopt. De financiële gevolgen hiervan zijn

nog niet bekend.

Sinds de oprichting van de GR KCV in 2001 zijn de financiële verantwoordelijkheden van de GR-partners vastgelegd in afspraken. Uit deze overeenkomst ontvangen de gemeenten een samenwerkingsbijdrage OV van de Provincie. De totale bijdrage van de gemeente Landerd in 2017 bedroeg € 9.651.


1-1-2016 31-12-2016 € 1.134 € 871 € 491 € 592 X 1.000

93

B. Privaatrechtelijke rechtspersonen Hierbij gaat het om deelnemingen in naamloze of besloten vennootschappen en stichtingen voor de behartiging van oorspronkelijk gemeentelijke taken. Lidmaatschappen van verenigingen die zijn gericht op belangenbehartiging en kennisoverdracht, zoals de Vereniging van Nederlandse Gemeenten en de Vereniging van Bouwrecht, zijn buiten beschouwing gelaten. Rechtspersoon, doel en bestuurlijk belang


NV Brabant Water Deelnemers: Brabant water is een Naamloze vennootschap, waarvan de aandelen in het bezit zijn van provincie en gemeenten. De gemeente Landerd is in het bezit van 12.712 aandelen (nominaal € 0,10) van de Brabant Water N.V. Doel Het leveren van drink- en industriewater aan de inwoners en het bedrijfsleven in Noord-Brabant. Lid: Burgemeester Bakermans Plv lid: Wethouder Maathuis Vestigingsplaats: ‘s-Hertogenbosch

Zowel de bestuurlijke inbreng, als het financieel risico is te verwaarlozen.

In verband met de solvabiliteit van Brabant Water is besloten de jaarresultaten toe te voegen aan de algemene reserve. Er vindt geen uitkering van dividend meer plaats.


1-1-2016 31-12-2016 € 524.465 € 560.451 € 397.332 € 399.576 X 1.000

Rechtspersoon, doel en bestuurlijk belang


Bank Nederlandse Gemeenten Deelnemers: Bank Nederlandse Gemeenten, waarvan de aandelen in het bezit zijn van de gemeenten. De gemeente Landerd is in het bezit van 29.094 aandelen. Doel Bankier van de Nederlandse gemeenten en huisbankier van de gemeente Landerd. Lid: Burgemeester Bakermans Plv lid: Wethouder Maathuis Vestigingsplaats: ‘s-Gravenhage

Zowel de bestuurlijke inbreng, als het financieel risico is te verwaarlozen.

In 2017 hebben wij een dividenduitkering van € 47.714 ontvangen.


1-1-2016 31-12-2016 € 4.163 € 4.486 € 145.328 € 149.494 X 1.000.000

94



Belastingsamenwerking Oost-Brabant Deelnemers: Waterschap Aa en Maas, gemeente Oss, Uden, Veghel, Deurne, Boekel en Landerd Doel Het efficiënt opleggen en innen van de gemeentelijke belastingen en de afhandelingen van bezwaren tegen deze belastingen. De hoogte van de tarieven worden vastgesteld door de Raad van de gemeente Landerd Bestuurlijk belang Lid: Wethouder Maathuis Plv lid: Burgemeester Bakermans Vestigingsplaats: Oss

Doordat gegevens niet tijdig beschikbaar zijn, wordt de berekening van de OZB grof matiger.

De bijdrage van 2017 is € 191.182.


1-1-2016 31-12-2016 € 542 € 1.414 € 11.516. € 9.402 X 1.000



D!mpact Deelnemers: 33 gemeenten Doel: De missie van Dimpact luidt: “door samenwerking, kennisbundeling en klantgerichte innovatie – gemeenten te voorzien van gestandaardiseerde ICT oplossingen die optimale dienstverlening naar burgers, bedrijven, verenigingen & instellingen mogelijk maakt. In nauwe samenwerking met de deelnemende gemeenten selecteert Dimpact hiervoor de meest geschikte ondersteunende software c.q. laat waar nodig software realiseren en ondersteunt deelnemers bij de goede implementatie hiervan. Bestuurlijk belang: Lid ALV: Burgemeester Bakermans Vestigingsplaats: Enschede

Te weinig bijdrage / inzet vanuit de gemeenten, waardoor Dimpact genoodzaakt is om voor de voortgang extra capaciteit in te huren.

De totale exploitatiebijdrage van de gemeente Landerd in 2017 bedroeg € 89.799,99.

Eigen vermogen Vreemd Vermogen Resultaat

1-1-2016 31-12-2016 € 608 € 774 n.v.t. n.v.t. € 205 € 166 X 1.000

95



Stichting Regionaal Veiligheidshuis Maas en Leijgraaf (RVML) Deelnemers: Brabant- Noordoost Doel: De stichting is in 2007 opgericht om een betere afstemming tussen partners op het terrein van veiligheid te bereiken (politie, gemeenten, Openbaar Ministerie en diverse welzijnsinstellingen). Bestuurlijk belang: Lid: Burgemeester Bakermans Plv lid: Wethouder Maathuis Vestigingsplaats: Oss

Een belangrijke ontwikkeling is de samenwerking tussen de Veiligheidshuizen binnen Brabant-Noord. Daarnaast dient er goede afstemming plaats te vinden met de ontwikkelingen van de decentralisaties. Welke financiële consequenties dit met zich meebrengt is niet te benoemen.

De gemeenten dragen jaarlijks bij in de kosten. Die bijdrage bestaat uit twee componenten: a. een vast bedrag per inwoner van € 0,10. b. Een bijdrage die is gebaseerd op de mate van participatie van gemeenten in het RVML. Voor 2017 was de vaste bijdrage voor de gemeente Landerd € 3.567.


1-1-2016 31-12-2016 €131.043 €183.856 €127.133 € 60.500



Stichting Maashorst in Uitvoering Deelnemers: De gemeenten Bernheze, Landerd, Oss en Uden, de provincie Noord-Brabant, Staatsbosbeheer, Recron, Stichting Natuurcentrum Slabroek, VVV Noord-oost-Brabant, De Maashorstboeren, lokale ZLTO-afdelingen en lokale/reg. natuur- en milieuorganisaties Doel: In opdracht van de Stuurgroep De Maashorst uitvoeren van projecten en activiteiten in en betreffende het natuurgebied De Maashorst. Bestuurlijk belang: Lid: vervallen Plv lid: vervallen Vestigingsplaats: Heeswijk-Dinther

De stichting is in 2012 opgericht. De stichting gaat alleen projecten uitvoeren (in opdracht van de Stuurgroep), waarvoor een budget is verstrekt. De risico’s zijn hierdoor beperkt.

De Stichting Maashorst in Uitvoering ontvangt een jaarlijks budget voor de uitvoering van projecten en activiteiten. De bijdrage van de gemeente Landerd aan het jaarplan 2017 bedraagt € 29.750 en € 60.000 administratiekosten programmabureau. Voor de Maashorst wordt rechtstreeks € 70.344 betaald aan stichting de Ark voor de realisatie Natuurkern. Dit gebeurde in 2017 voor de laatste keer. Verder wordt met subsidie van de provincie het project ‘Meer Maashorst’ uitgevoerd.


1-1-2016 31-12-2016 € 145 € 237 € 3.273 € 9.052

96



Stichting Openbaar Onderwijsgroep Deelnemers: openbaar onderwijsinstellingen van de gemeenten Bernheze, Landerd, Oss, Sint-Oedenrode, Uden, Veghel en Boekel. Doel: Het gemeenschappelijk orgaan coördineert en oefent de bevoegdheden van de gemeenteraad uit met uitzondering van een aantal zaken zoals de opheffing van scholen of wijziging van de statuten. Bestuurlijk belang: Lid: Wethouder Jonkergouw Plv lid: Wethouder Brands Vestigingsplaats: Uden

Beperkt.


1-1-2016 31-12-2016 n.v.t. n.v.t.. n.v.t.. n.v.t.



Regionaal Bureau Leerplicht

Deelnemers: Bernheze, Boekel, Boxmeer, Cuijk, Grave, Landerd, Mill en Sint Hubert, Oss, Sint Anthonis, Sint Oedenrode, Uden en Veghel Doel: Het Regionaal Bureau Leerplicht en Voortijdig Schoolverlaten Brabant Noordoost (RBL BNO) voert voor 12 gemeenten de Leerplichtwet en de RMC-wet uit. Het bureau ziet erop toe dat kinderen tussen de 5 en 18 jaar onderwijs volgen en dat kinderen tussen de 18 en 23 jaar een startkwalificatie halen. Bestuurlijk belang: Lid: Wethouder Jonkergouw Plv lid: Wethouder Brands Vestigingsplaats: Oss

Beperkt De gemeentelijke bijdrage 2017 bedroeg € 34.168.


01-01-2016 31-12-2016 € 130.085 € 137.609 € - € 0

97

Indien in bovenstaande tekst gesproken wordt over Brabant-Noord en Brabant Noordoost betreft dit de volgende gemeenten: Brabant-Noord, 17 gemeenten: Boekel, Bernheze, Boxmeer, Boxtel, Cuijk, Grave, Haaren, ’s-Hertogenbosch, Heusden, Landerd, Meierijstad, Mill, Oss, Sint Anthonis, Sint-Michielsgestel, Uden en Vught. Brabant-Noordoost, 11 gemeenten: Boekel, Bernheze, Boxmeer, Cuijk, Grave, Landerd, Meierijstad, Mill, Oss, Sint Anthonis en Uden. Omgevingsdienst Brabant Noord: Boekel, Bernheze, Boxmeer, Boxtel, Cuijk, Grave, Haaren, ’s-Hertogenbosch, Landerd, Meierijstad, Mill, Oss, Sint Anthonis, Sint-Michielsgestel, Uden, Vught en de provincie Noord-Brabant. C. Afwikkeling voormalige gemeenschappelijke regelingen Van enkele voormalige gemeenschappelijke regelingen bestaat nog het risico van nadelige afrekeningen. Deze zijn:

• Sinds 1994 is Landerd lid van de gemeenschappelijke regeling Welstand Noord-Brabant. Deze gemeenschappelijke regeling is in 2011 geliquideerd. Er blijft echter een risico op wachtgeldverplichtingen bestaan. Deze kan oplopen tot maximaal 2,1 miljoen voor alle deelnemende gemeenten wat neerkomt op maximaal € 26.620 voor de gemeente Landerd. Het risico is ontstaan vanaf 2012 indien niet alle medewerkers elders emplooi hebben gevonden. In de afwikkeling van de liquidatie is ook de verkoop van het pand betrokken waar de organisatie is gehuisvest. Een tegenvallende opbrengst kan de liquidatiekosten negatief beïnvloeden.

98

F. Grondbeleid Wethouder Brands

Het gemeentelijk grondbeleid heeft veel relaties met andere programma’s. Het grondbeleid heeft een grote invloed op en samenhang met de realisatie van de programma’s Ruimtelijke ordening, Volkshuisvesting en stedelijke vernieuwing, Verkeer en vervoer, Sport, Cultuur, Recreatie en Natuur en Economie en toerisme. De eventuele baten, maar vooral de financiële risico’s zijn van belang voor de algemene financiële positie. Het grondbeleid van de gemeente Landerd is opgenomen in de nota’s:

- Nota grondbeleid 2012 - Nota grondprijsbeleid 2017 woningbouw

Deze schetsen het kader voor het financiële beleid en voor de financiële uitvoering van het gemeentelijk grondbeleid. De hoofdlijnen van het grondbeleid zijn de volgende:

- In Landerd was het grondbeleid in het verleden actief. Op dit moment worden er geen gronden meer aangekocht.

- Winsten zijn toegestaan ter dekking van eventuele risico’s en ter uitvoering van ander gemeentelijk beleid.

- Goede beheersing van de bedrijfsvoering en een tijdige informatieverschaffing over de bouwgrondexploitaties is essentieel.

- Risico’s dienen tijdig en duidelijk in kaart te worden gebracht. - Elk complex wordt duidelijk afgebakend.

Zoals gebruikelijk zijn ook bij deze herziening de ramingen kritisch bekeken en geactualiseerd. Dit betreft vooral de ramingen voor woon- en bouwrijpmaken, de posten onvoorzien en de plankosten. De nu opgenomen ramingen kennen nog steeds een bandbreedte. O.a. afhankelijk van marktwerking, de versnelde groei van de vraag naar bouwgrond etc. kunnen werkelijke uitgaven hoger of lager worden. In deze jaarrekening zijn de uitkomsten door drie oorzaken fors beïnvloed:

• Hertaxatie Reek Zuid in verband met de vennootschapsbelasting en daardoor af moeten waarderen naar marktwaarde (zie onder Risico’s verderop in dit programma). In totaal is voor Reek Zuid een extra storting in de voorziening gedaan van circa € 932.000.

• Gewijzigde regelgeving over winstneming GREX (zie Raadsinformatiebrief R3 7 december 2017). In deze brief is een bedrag genoemd van € 2.220.000 waarbij rekening werd gehouden met een zekerheidsmarge. Inmiddels is duidelijk geworden dat enige voorzichtigheid bij de winstnemingen niet is toegestaan. Uiteindelijk heeft dit geresulteerd in een winstneming van € 2.669.000.

• Volgens de gewijzigde voorschriften BBV mag de geraamde duurzaamheidssubsidie LOG Graspeel ad € 400.000 niet in de GREX worden opgenomen. Dit verklaart het vrijvallen van de voorziening LOG Graspeel en de winst voor dit complex. Dit bedrag wordt bij de bestemming resultaat van de jaarrekening als apart budget geraamd.

Winstneming per complex

Grondexploitatie Tussentijdse winstneming

Akkerwinde 781.637

Den Omgang 240.784

Kerkpad III 176.083

Repelakker 1.260.017

Voederheil 132.976

LOG Graspeel 77.334

Totaal 2.668.831

99

De uitkomsten van de GREX zijn: Overzicht eindewaarde (-/- is voordelig)

Vennootschapsbelasting (VPB) Vanaf 2016 is vennootschapsbelasting verschuldigd over o.a. de GREX. Aan de hand van de GREX 1-1-2016 en 1-1-2017 wordt de fiscale beginbalans 1-1-2016 opgesteld. Deze wordt dan afgezet tegen het werkelijke verloop. De eerste aangifte, over 2016, wordt voor 1 mei 2018 gedaan. Een 1e voorlopige berekening gaf aan dat een bedrag van € 53.650 betaald moet worden. Voor de aangifte Vennootschapsbelasting over het jaar 2017 is een bedrag van € 50.000 als nog te betalen op de balans opgenomen. Verschillenanalyse Met de raad is, n.a.v. een rapport van de Rekenkamercommissie, afgesproken om een verschillenanalyse per complex op te nemen. Daarbij worden de eindwaarden vergeleken. Deze analyse is hieronder opgenomen:

1-7-2016

(begroting

2016)

1-1-2017

(jaarrekening

2016)

1-1-2018

(jaarrekening

2017)

afname /

toename t.o.v.

1-1-2017

Tussentijdse

winst

afname /

toename t.o.v.

1-1-2017

Achter-Oventje -316.467 -390.232 -385.837 -4.395 0 -4.395 afname winst

Akkerwinde -1.049.843 -1.310.144 -579.770 -730.374 781.637 51.263 toename winst

Den Omgang -387.955 -441.908 -58.386 -383.522 240.784 -142.738 afname winst

Kerkpad III -723.468 -699.125 -502.210 -196.915 176.083 -20.832 afname winst

Reek Zuid 2.766.809 2.940.036 3.871.930 -931.894 0 -931.894 toename verlies

Repelakker -1.986.908 -2.036.435 -524.707 -1.511.728 1.260.017 -251.711 afname winst

Vensteeg 701.861 695.705 715.609 -19.904 0 -19.904 toename verlies

Voederheil -1.065.831 -923.333 -911.612 -11.721 132.976 121.255 toename winst

LOG Graspeel 100.690 129.782 -21.239 151.021 77.334 228.355 toename winst

-1.961.112 -2.035.654 1.603.778 -3.639.432 2.668.831 -970.601

100

Tabel verschillenanalyse verloop eindwaarden GREX

(-/- = voordelig) 01-01-2016 (jaarrekening 2015) 01-07-2016 (begroting 2016) 01-01-2017 (jaarrekening 2016) 01-01-2018 (jaarrekening 2017)

Achter-Oventje -321.597 -316.467 -390.232 -385.837

verklaring verschil t.o.v.

voorgaand jaar

Stimuleringsgelden niet meer

opgenomen, voordeel 22.000. Verlaging

budget civiel techniek, voordeel 14.000.

Rentelasten, nadeel 16.000. Diverse

kleine verschillen.

verlaging rentepercentage naar

0,65%.

Planschade niet meer opgenomen,

voordeel 75.000. Meer interne uren

opgenomen, nadeel 4.300. Raming

WRM aangepast, voordeel 2.700.

Rentelasten, voordeel 400.

Meer interne uren opgenomen.

Akkerwinde -631.024 -1.049.843 -1.310.144 -579.770


voorgaand jaar

Minder interne uren begroot, voordeel

60.000. Verlaging budget civiel techniek

en plankosten, voordeel 66.000.

Inflatiecorrectie, voordeel 90.000.


opgenomen, voordeel 131.000.

Opbrengst 2 verplaatsingen bijgesteld,

nadeel 280.000. Verleende korting, nadeel

23.000. Gewijzigde m2 prijs fase 1,

nadeel 87.000. Rentelasten, nadeel

10.000. Diverse kleine verschillen.


0,65%.

Minder interne uren opgenomen,

voordeel 52.400. Minder externe

plankosten opgenomen, voordeel

60.600. Ramingen BRM en WRM

aangepast, 186.500 voordeel.

Planschade niet meer opgenomen,

voordeel 138.300.. Verleende

korting, 10.700 nadeel. Nieuwe

verkaveling, 176.500 nadeel.

Prijsafspraak ontwikkelaars, 62.400

nadeel. Rentelasten, voordeel

71.000.

Tussentijdse winstneming 781.600 +

rentelast 31.000. Meer interne uren

opgenomen, nadeel 31.500. Meer

budget voor externe VTU, nadeel

40.400. Minder budget externe

advieskosten, voordeel 18.400.

Ophogen terrein heeft met gesloten

grondbalans plaatsgevonden,

voordeel 92.000. Ramingen BRM en


Verleende korting, nadeel 30.300 en

nog te verlenen korting, nadeel

154.000. Claimkavel, voordeel

46.700. Prijsverhoging, voordeel

21.800. Verkaveling, nadeel 25.900

Rentelasten, voordeel 20.400.

Kerkpad III -786.197 -723.468 -699.125 -502.210


voorgaand jaar

Tussentijdse winstneming, nadeel

360.000. Stimuleringsgelden niet meer

opgenomen, voordeel 62.000. Verleende

korting, nadeel 42.000, Rentelasten,

nadeel 58.000. Diverse kleine verschillen.


0,65%.

Ramingen BRM en WRM

aangepast, nadeel 6.200. Meer

interne uren opgenomen, nadeel

5.400. Verleende korting, nadeel

6.600. Rentelasten, nadeel 6.100.


4.000 rentelast. Verleende korting,

nadeel 12.150. Grondprijsverlaging,

nadeel 4.300.

101

Reek Zuid 4.250.149 2.766.809 2.940.036 3.871.930


voorgaand jaar





Rentelasten, voordeel 23.000. Diverse

kleine verschillen.


0,65%.

Meer interne uren opgenomen,

nadeel 95.200. Ramingen BRM en


Tijdelijk beheer geraamd, nadeel

11.000. Kavel verkocht voor €

120,00 p/m2, nadeel 156.000.



nadeel 58.400. Meer budget voor

externe plankosten, nadeel 33.900.

Meer budget voor externe VTU,

nadeel 17.000. Ramingen tijdelijk

beheer, nadeel 18.100. Ramingen

BRM en WRM, nadeel 11.600.

Nieuwe taxatie, nadeel 571.500.

Minder opbrengst verkoop kavel 1-8-

9 na taxatie, nadeel 153.500.

Rentelasten, nadeel 67.700.

Repelakker -2.022.270 -1.986.908 -2.036.435 -524.707


voorgaand jaar


38.000. Verlaging budget civiel techniek

en plankosten, voordeel 43.000.


opgenomen, voordeel 126.000. Verleende

kortingen, nadeel 121.000.


Rentelasten, voordeel 194.000. Diverse

kleine verschillen.


0,65%.

Minder interne uren opgenomen,

voordeel 56.300. Verwerving grond,

nadeel 39.700. Verkaveling, voordeel

12.300. Ramingen BRM, WRM en

externe plankosten aangepast,

voordeel 208.600. Planschade niet

meer opgenomen, voordeel 24.100.

Verleende korting, nadeel 180.300.


Tussentijdse winstneming 1.260.000

+ rentelast 24.700. Minder interne

uren opgenomen, voordeel 38.400.

Verhoging budget externe VTU en

advieskosten, nadeel 25.400.

Ramingen BRM en WRM

aangepast, nadeel 31.700.

Verleende korting, nadeel 154.700.

Nog te verlenen korting, nadeel

96.400. Verhoging grondprijs,

voordeel 21.500. Rentelasten,

voordeel 22.400.

Vensteeg 834.624 701.861 695.705 715.609


voorgaand jaar

Verlaging budget civiel techniek, voordeel


opgenomen, voordeel 30.000. Bijdrage

provincie, voordeel 18.000. Diverse kleine

verschillen.


0,65%.

Raming WRM aangepast, nadeel

5.600. Rentelasten, nadeel 500.


nadeel 7.000. Ramingen BRM en

WRM aangepast, nadeel 2.300.


Voederheil -272.746 -1.065.831 -923.333 -911.612


voorgaand jaar

Verlaging budget civiel techniek en

plankosten, voordeel 99.000.




Verkopen naar achteren, rentelasten,

nadeel 543.000.


0,65%.


nadeel 201.600. Ramingen WRM en

BRM aangepast, nadeel 3.900.

Afvoer grond naar Repelakker,

voordeel 34.100. Pachten, voordeel

4.800. Raming externe plankosten

aangepast, voordeel 40.800.



rentelast 8.900. Minder interne uren


Verhoging budget externe

plankosten en VTU, nadeel 32.000.

Ramingen BRM en WRM

aangepast, voordeel 99.300.


102

(-/- = voordelig) 01-01-2016 (jaarrekening 2015) 01-07-2016 (begroting 2016) 01-01-2017 (jaarrekening 2016) 01-01-2018 (jaarrekening 2017)

Den Omgang -387.955 -441.908 -58.386


voorgaand jaarMinder plankosten opgenomen,

voordeel 7200. Meer interne uren,

nadeel 400. Minder kosten voor VTU


Raming BRM en WRM aangepast,

voordeel 22.300. Verkaveling,

voordeel 5000. Rentelasten,

voordeel 400.


rentelast 1.600. Meer interne uren

opgenomen, nadeel 15.700.

Verhoging budget externe VTU,

nadeel 18.700. Aanpassing

ramingen BRM en WRM, nadeel

18.700. Verleende korting, nadeel

91.700. Rentelasten, voordeel 2.400.

LOG Graspeel 127.957 100.690 129.782 -21.239


voorgaand jaar

Rentelasten, nadeel 33.000. Diverse

kleine verschillen.

n.v.t. Meer interne uren opgenomen,

nadeel 8.900. Meer

voorbereidingskosten, nadeel

15.600. Opbrengst verpachtingen,

voordeel 5.100. Tijdelijk beheer,

nadeel 2.100. Rentelasten, nadeel

7.500.

Tussentijdse winstneming 77.334.

Duurzaamheidssubsidie uit de grex

400.000 voordeel. Leges vergunning

locatie Heihorst, nadeel 106.000.

Verhoging sloopkosten, nadeel

54.300. Meer interne uren

opgenomen, nadeel 7.400. Tijdelijk

beheer, nadeel 3.700. Diverse

kosten, nadeel 600. Rentelasten,

nadeel 5.100. Pachtopbrengten,

voordeel 5.100.

1.178.896 -1.961.112 -2.035.654 1.603.778

103

Wonen In juli 2015 is de Woonvisie vastgesteld. Volgens de woonvisie zetten we in op “bouwen naar behoefte” door te bouwen voor de juiste doelgroep op de juiste locaties. In 2017 zijn veel goede woningen gebouwd onder meer in de uitbreidingsplannen Akkerwinde te Schaijk, CPO Den Omgang te Schaijk en Repelakker te Zeeland. Tevens zijn diverse plannen gereed gekomen waarmee realisering van nog meer woningen in de toekomst mogelijk is (bijvoorbeeld CP Schaijk en uitwerkingsplan Akkerwinde). Verder zijn prestatieafspraken gemaakt met de woningcorporatie. Werken Landerd heeft bedrijventerrein Voederheil II en woon-werk locatie Reek-Zuid ontwikkeld. Voederheil II betreft een bedrijventerrein (ca. 6,7 ha uitgeefbaar) met kavels (1.000 tot 5.000 m²) met flexibele grenzen waardoor maatwerk geleverd kan worden. Na de vaststelling van het bestemmingsplan is het plan bouwrijp gemaakt en begonnen met de uitgifte. Er zijn inmiddels 9 kavels daadwerkelijk verkocht en er lopen gesprekken met verschillende potentiële kandidaten. Reek-Zuid betreft een Woon-werkgebied (ca. 4 ha uitgeefbaar) met kavels van 750 tot 1.775 m². De verkoopbaarheid van de kavels is de afgelopen jaren lastig gebleken. Inmiddels is er vanuit verschillende ondernemers toch concrete interesse getoond voor een kavel op Reek-Zuid. Mogelijk is dit het resultaat van onze uitgedragen visie om de mogelijkheden die het bestemmingsplan biedt, te verruimen. Hierbij zijn ook marktpartijen actief betrokken om mee te denken in alternatieve invullingen (zowel wonen als werken).

Tijdelijke prijsverlaging 2017 De raad heeft besloten om de grondprijzen van een aantal complexen ook in 2017 tijdelijk te verlagen. De verlaging is 10% en geldt voor gemeentelijke woningbouwkavels en de woon-werkkavels in Reek-Zuid. Per 1 januari 2018 is deze kortingsregeling vervallen en zijn de nieuwe verkoopprijzen gebaseerd op taxaties. Kostprijsbegrotingen De grondexploitaties per 1-1-2017 zijn in de jaarrekening 2017 en de begroting 2018 opgenomen. Deze zijn door de raad vastgesteld op 31 mei 2017, respectievelijk 2 november 2017. Dit sluit aan met de nota Grondbeleid waarin is opgenomen dat de GREX één keer per jaar wordt herzien. De herziening per 1-1-2018 wordt ook opgenomen in de begroting 2019. Storting in de Reserve Groen voor Groen-voor-Rood Conform de regelgeving die ook in de notitie Reserves en Voorzieningen wordt genoemd mogen er ten laste van de GREX geen stortingen in de Reserve Groen worden gedaan voor verplichtingen in het kader van Groen-voor-Rood. Dit betekent dat er de komende jaren, op basis van de GREX 1-1-2018, nog € 326.615 direct ten laste van de behoedzaamheidsreserve in de Reserve Groen gestort gaat worden via de jaarrekeningen van die jaren. Uiteraard wordt ook dit bedrag jaarlijks herrekend. In dit bedrag is de storting voor 2017 inbegrepen. Deze bedraagt € 77.533. Verloop van de boekwaarden Het verloop van de boekwaarden vanaf 2016 tot 2022 is als volgt:

Boekwaarde grexen 01-01-2016 01-01-2017 01-01-2018 01-01-2019 01-01-2020 01-01-2021 01-01-2022

Achter-Oventje 78.672 80.046 82.407 -148.081 -147.961

Akkerwinde 2.948.398 2.084.076 2.519.579 410.324 343.556 -87.044 -347.957

Den Omgang 0 226.970 -174.892

Repelakker 3.028.024 2.120.945 1.945.578 -103.828 -736.426

Reek Zuid 7.556.496 7.622.425 7.746.820 7.569.517 6.299.140 5.985.769 5.495.608

Kerkpad III -95.177 -126.107 53.386 -49.002 -342.731

Voederheil 4.946.424 4.583.417 4.582.805 2.569.062 2.515.643 2.047.230 1.641.489

Vensteeg 1.573.553 1.583.613 1.599.690 1.306.290 1.012.222

LOG 635.690 653.522 907.099 473.265

Totaal 20.672.080 18.828.907 19.262.472 12.027.547 8.943.443 7.945.955 6.789.140

104

Risico’s Grondexploitatie De grondexploitatie is een bedrijfsmatige tak van de gemeente-exploitatie die sterk afhankelijk is van de economische situatie. We moeten rekening houden met mogelijke tegenvallers zoals stagnatie van de gronduitgifte. Voor het opvangen van eventuele risico’s is de behoedzaamheidsreserve beschikbaar. Naast dit risico kan er sprake zijn van plannen die sluiten met een exploitatietekort. Voor deze plannen zijn in de afgelopen jaren voorzieningen ingesteld ten laste van de behoedzaamheidsreserve voor een bedrag van € 3,8 miljoen. In de jaarrekening 2017 zijn de onderstaande voorzieningen ingesteld. T.o.v. 1-1-2017 zijn deze voorzieningen gestegen. Dat wordt vooral veroorzaakt door een toegenomen verlies voor Reek Zuid. Dit complex is, mede in verband met het bepalen van en marktwaarde ervan voor de Vennootschapsbelasting, getaxeerd. Daaruit blijkt dat de boekwaarde hoger is dan de marktwaarde en heeft er een afwaardering plaats moeten vinden. Uitgaande van die taxatie en onze gebruikelijke herijking moet er een extra bedrag in de voorziening gestort worden van circa € 932.000 (zie ook de verschillenanalyse eerder in deze paragraaf).

Naast bovengenoemde voorzieningen is 75% (€ 2.835.000) van de BIO opbrengsten (bedoeld als dekking voor het LOG) in een aparte reserve gestort. Hiervan is in de afgelopen jaren een groot deel ingezet. Van deze reserve is nog € 65.934 beschikbaar voor eventuele toekomstige verliezen.

01-01-2015 01-01-2016 01-07-2016 01-01-2017 01-01-2018

Reek Zuid 4.367.207 4.250.149 2.766.809 2.940.036 3.871.930

Vensteeg 901.086 834.624 701.861 695.705 715.609

Log Graspeel 95.451 127.957 100.690 129.782 0

Voederheil 0 0 0 0 0

Totaal: 5.363.744 5.212.730 3.569.360 3.765.523 4.587.539

105

In de onderstaande tabel zijn de risico’s weergegeven die voor kunnen komen.

Risico Omschrijving

Resultaat Grondexploitatie wijkt af van geprognosticeerd resultaat.

De volgende risico’s zijn te onderscheiden:

• De afzet van bouwpercelen kan vertraging oplopen door conjuncturele ontwikkelingen

• Er kan vertraging optreden door extra procedures

• Onzekerheden in contracten met ontwikkelaars of garantiebepalingen in deze contracten en daarmee gepaard gaan van extra juridische kosten

• Er kunnen extra onderzoekskosten zijn i.v.m. flora en fauna en archeologie.

• De inflatie kan hoger of lager uitvallen dan waarmee in de exploitatieopzet is gerekend

• De opgenomen prijzen per m2 zijn niet haalbaar

• De kosten voor bouwen woonrijpmaken kunnen hoger of lager uitvallen dan geraamd

• Hogere kosten sanering bij bodemverontreiniging

• Planschadekosten kunnen hoger uitvallen dan voorzien

• De plankosten kunnen hoger uitvallen bij langere doorlooptijd van complexen

• De totale interne urenbesteding kan hoger uitvallen bij een langere doorlooptijd van complexen

• Het (deels) afstoten van complexen (uitnemen uit de GREX) waardoor afgewaardeerd moet worden

• Bouwplannen buiten de huidige capaciteit waardoor binnen de GREX woningbouw af bestemd moet worden terwijl de kosten daarvan niet volledig gedekt zijn (uitruil)

Ten behoeve van Paragraaf A, Weerstandsvermogen en risicobeheersing is vanaf de begroting 2016 een andere benadering van de bepaling van het totale risico voor de GREX gebruikt. Deze is niet langer gebaseerd op één percentage (was 25%) voor de gehele GREX maar is er per complex een percentage bepaald (notitie Weerstandsvermogen en risicobeheersing). Deze zijn als volgt:

Achter-Oventje 50%

Akkerwinde 10%

Den Omgang 0%

Repelakker 10%

Reek Zuid 50%

Kerkpad III 10%

Voederheil 30%

Vensteeg 50%

LOG Graspeel 30%*

* Waarvan de helft voor rekening van de provincie

Deze percentages zijn ongewijzigd t.o.v. de vorige herziening. Den Omgang is nieuw.

106

Financiële positie De grondexploitatie is een van de belangrijkste financiële onderwerpen van de gemeente. Onderstaand wordt inzicht gegeven in de boekwaardes en het verloop van de grondexploitatie. De boekwaarde van de in exploitatie genomen gebieden verloopt vanaf 2017 als volgt: Bedragen x 1.000

In 2017 werd in totaal € 4.538.194 (2016 € 1.308.723) aan kosten verantwoord waarvan € 0 (2016 € 38.710) aan grondaankopen. De opbrengsten voor 2017 bedragen € 4.104.629 (2016 € 3.151.894) waarvan € 3.995.111 (2016 € 3.081.551) grondverkopen. De grondverkopen 2017 kunnen als volgt gespecificeerd worden:

Repelakker 1.574.942

Akkerwinde 1.056.947

Voederheil 538.320

Den Omgang 824.902

Totaal 3.995.111

In exploitatie

genomen

complexen

boekwaarde

begin rekening-

jaar (-/- =

voordelig)

vermeerderingen

rekeningjaar

verminderingen

rekeningjaar

boekwaarde eind

rekeningjaar

geraamde nog te

maken kosten

geraamde

opbrengsten

geraamd eind

resultaat -/- is

winst

opvangen

nadelige

resultaten

Kerkpad -126 180 1 53 130 -685 -502 0

Reek Zuid 7.622 125 0 7.747 1.069 -4.944 3.872 3.872

Akkerwinde 2.084 1.493 1.057 2.520 1.221 -4.321 -580 0

Repelakker 2.121 1.493 1.668 1.946 801 -3.272 -525 0

Voederheil 4.583 539 540 4.583 1.303 -6.797 -912 0

Vensteeg 1.584 16 0 1.600 296 -1.181 715 715

Achter-Oventje 80 2 0 82 18 -486 -386 0

Den Omgang 227 432 834 -175 117 0 -58 0

LOG Graspeel 654 258 5 907 215 -1.143 -21 0

Totaal: 18.829 4.538 4.105 19.263 5.170 -22.829 1.603 4.587

107

De uitgifteplanning die in de GREX is opgenomen is de volgende:

Door de raad is gevraagd deze planning te vergelijken met die van voorafgaande jaren. Dat is in onderstaande tabel samengevat. Er is een vergelijking gemaakt tussen de vastgestelde GREX’en van 2014, 2015, 2016, 2017 en 2018.

* Het geplande aantal daalt door werkelijke verkopen. In het aantal woningen in het jaar 2017 zijn 20 woningen van Den Omgang toegevoegd.

Toelichting per complex Onderstaand wordt per complex een toelichting gegeven op de gevolgen voor de herziening van de exploitaties. Daarbij wordt ook ingegaan op de aanpassingen t.o.v. de vorige GREX. Het uitgangspunt hierbij is dat verliezen direct genomen worden door een voorziening te vormen t.l.v. de behoedzaamheidsreserve en dat winsten genomen worden op het moment dat deze gerealiseerd zijn. Hiervoor is vanaf 2017 een nieuwe en verplichte benaderingswijze vastgesteld in het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV). In grote lijnen zijn de volgende uitgangspunten gehanteerd bij de huidige herziening:

1. De kosten voor bouwen woonrijp maken zijn marktconform en op het prijspeil 2017 geraamd.

2. Er is rekening gehouden met een inflatie van 1,4% (structureel). 3. De rentevergoeding aan de Algemene Dienst is 0,65%, conform verplichte

berekeningswijze BBV. 4. Er is een gedetailleerde inschatting gemaakt van alle interne uren die (meerjarig) voor de

GREX worden gemaakt. Daarbij is sterk gelet op de activiteiten die voor de desbetreffende jaren voor een complex zijn voorzien.

5. De opbrengsten zijn gebaseerd op de vastgestelde grondprijzen voor woningen in Zeeland en Schaijk € 270, voor bedrijven € 120 en voor Reek Zuid op € 198. Voor Vensteeg en Achter Oventje zijn in 2012 verlaagde prijzen vastgesteld van € 213,60. I.v.m. de tijdelijke

GREX Nog te verkopen kavels per 1 januari 2018

2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027

Achter-Oventje 2 1 0 1 0 0 0 0 0 0 0

Akkerwinde 75 38 12 13 6 6 0 0 0 0 0

Kerkpad 5 1 3 1 0 0 0 0 0 0 0

Reek Zuid 2 0 2 0 0 0 0 0 0 0 0

Repelakker 31 23 8 0 0 0 0 0 0 0 0

Vensteeg 3 1 1 1 0 0 0 0 0 0 0

Den Omgang 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

118 64 26 16 6 6 0 0 0 0 0

Reek Zuid 27.756 in m2 2.806 3.381 3.368 3.263 3.456 3.815 4.080 3.587

Voederheil 55.056 in m2 17.000 4.228 4.228 4.228 4.228 4.228 4.228 4.228 4.228 4.232

Woningen Aantallen*

2014 262 18 20 24 20 23 26 24 24 23 23 23 14

2015 239 29 20 30 23 23 20 20 18 20 18 18

2016 205 32 30 25 20 19 18 16 17 14 14

2017 194 57 43 32 37 16 9

2018 118 64 26 16 6 6

Industrie m2*

2014 94.154 3.947 4.946 8.925 5.060 9.677 13.318 13.191 9.152 8.807 11.581 5.550

2015 94.154 6.406 4.541 5.042 18.084 14.702 18.084 11.084 8.501 4.626 3.084

2016 90.298 4.742 4.742 9.084 9.084 9.084 9.084 10.626 10.626 9.084 6000 6.000 2.142

2017 87.298 7.000 9.155 9.155 9.155 9.155 9.155 9.155 9.011 5455 5.455 5.447

2018 82.812 19.806 7.609 7.596 7.491 7.684 8.043 8.308 7.815 4.228 4.232

2017Totaal 2014 2015 2016 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027

108

korting zijn deze prijzen tot 1 januari 2018 met 10% verlaagd (m.u.v. Achter Oventje en Vensteeg).

In de navolgende paragrafen zullen de exploitaties kort worden beschreven (meestal in tabelvorm). Daarbij wordt ingegaan op:

- De oppervlakte van het plangebied en nog uit te geven m2 - Het eindresultaat van deze herziening t.o.v. de vorige herziening - Enkele andere kengetallen - Het risicopercentage t.b.v. paragraaf A. Weerstandsvermogen en risicobeheersing - Een korte toelichting

Kerkpad Reek (-/- = voordelig)

Eindwaarde jaarrekening 2016 -699.125


Tussentijdse winst 2017 176.083

Boekwaarde per 1-1-2018 53.386

Te verkopen m2 2.628

Boekwaarde per m2 8,90

Uitgiftetermijn jaarrekening 2016 2017-2019


Jaar van afsluiting 2020

Risicopercentage 10%

Reek Zuid (-/- = voordelig)

Eindwaarde jaarrekening 2016 2.940.036

Eindwaarde jaarrekening 2017 3.871.930

Boekwaarde per 1-1-2018 7.746.820





Verhoging van de voorziening voor dekking verlies 931.894

Gevormde voorziening 1-1-2017 2.940.036

Gevormde voorziening 1-1-2018 3.871.930



Voor de kavels in Reek-Zuid is de animo minimaal. In 2015 is een plan in ontwikkeling gezet dat voorziet in verruiming van de mogelijkheden die in het bestemmingsplan zijn opgenomen. Actief worden marktpartijen benaderd om mee te denken in alternatieve invullingen. Op die manier zal geprobeerd worden om een zo breed mogelijk koop potentieel te krijgen voor het terrein. Het bestemmingsplan zal pas worden gewijzigd op het moment dat zich een koper meldt.

109

Akkerwinde Schaijk (-/- = voordelig)

Eindwaarde jaarrekening 2016 -1.310.144



Boekwaarde per 01-01-2018 2.519.579







De planning voor verkoop is bijgesteld, o.a. naar aanleiding van nieuwe overeenkomsten met ontwikkelaars. Voederheil Zeeland (-/- = voordelig)




Boekwaarde per 1-1-2018 4.582.805







In de jaarrekening 2016 is het verwachte herstel vorm gegeven door de planning van de verkopen weer iets naar voren te halen. Dat herstel heeft zich in 2017 voortgezet. Er zijn diverse percelen verkocht. Repelakker (-/- = voordelig)

Eindwaarde jaarrekening 2016 -2.036.435


Tussentijdse winst 2017 1.260.017

Boekwaarde per 1-1-2018 1.945.578







110

Vensteeg Zeeland (-/- = voordelig)

Eindwaarde jaarrekening 2016 695.705


Boekwaarde per 1-1-2018 1.599.690





Verhoging van de voorziening voor dekking verlies 19.904

Gevormde voorziening 1-1-2017 695.705




In dit Ruimte voor Ruimte complex zijn nog een drietal kavels uit te geven. Het betreft hier moeilijk te verkopen kavels vanwege de grootte van de kavels. Uiteraard is niet alleen de grootte van de kavels het probleem maar ook de economische situatie is direct van invloed op de vertraagde uitgifte. In 2012 is als stimuleringsmaatregel de grondprijs per m2 verlaagd naar € 213,60. Inmiddels is er regelmatig belangstelling voor deze kavels. Den Omgang (-/- = voordelig)




Boekwaarde per 1-1-2018 -174.892

Te verkopen m2 0

Boekwaarde per m2 n.v.t.


Uitgiftetermijn jaarrekening 2017 n.v.t.


Risicopercentage 0%

111

LOG Graspeel (-/- = voordelig)

Achter Oventje Zeeland (-/- = voordelig)



Tussentijdse winst 2017 0








Evenals het complex Vensteeg betreft het hier ook een Ruimte voor Ruimte locatie met twee grote uit te geven kavels. In 2012 is als stimuleringsmaatregel de grondprijs per m2 verlaagd naar € 213,60. Samenvatting van de financiële gevolgen GREX voor de jaarrekening 2017 De herziening van de GREX per 1-1-2018 heeft gevolgen voor de jaarrekening en de (meerjaren)begroting. Deze gevolgen zijn hierboven al genoemd en worden hieronder samengevat. Het betreft de vergelijking met de vorig jaar vastgestelde GREX per 1-1-2017.

• Stijging van de verliezen binnen de GREX (excl. LOG Graspeel) van in totaal € 951.798. Dit bedrag is toegevoegd aan de voorzieningen t.l.v. het rekeningresultaat.

• Vrijval van de voorziening voor verlies LOG Graspeel ad € 129.782 en het nemen van winst ad € 77.334

• In 2017 is € 2.668.831 aan tussentijdse winst genomen.

• Afname van de winsten o.a. door de tussentijdse winstneming binnen de GREX met € 2.838.655 voor de winstgevende complexen (per einddatum complex). Dit heeft nu geen direct gevolg voor het jaarrekeningsaldo of de begrotingssaldi).



Tussentijdse winst 77.334




Vrijval voorziening 129.782


Gevormde voorziening 1-1-2018 0



112

De nieuwe raming van de interne uren voor de GREX heeft vooral gevolgen voor de meerjarenbegroting. De komende jaren worden er meer uren aan de GREX geraamd dan voorheen. Gebleken is dat onderhandelingen etc. langer duren en daardoor aanzienlijk meer tijd vraagt. De gevolgen voor de meerjarenbegroting zijn vanaf 2018 licht voordelig voor de begroting (nadelig voor de GREX). In de begrotingswijziging behorende bij de jaarrekening 2017 en vaststelling GREX 1-1-2018 wordt dit verwerkt. In de GREX 1-1-2018 zijn deze uren al verwerkt. Voor de jaren 2018 t/m 2027 is het voordeel in totaal € 45.329.

Grondprijzen. De grondprijzen in 2017 zijn:

- Bouwgrondprijs voor bedrijventerrein Voederheil € 120 per m2 - Bouwgrondprijs voor woningbouw € 267 per m2 - Reek Zuid (woning/bedrijven) € 198 per m2 - Vensteeg en Achter Oventje € 213,60 per m2

In oktober 2017 is de nota “grondprijsbeleid 2018 woningbouw” vastgesteld. Vanaf 2018 gelden de volgende prijzen per m2 voor woonkavels.

- Bouwgrondprijs voor Zeeland en Schaijk € 270,00 p/m2 - Bouwgrondprijs voor Reek € 265,00 p/m2 - Bouwgrondprijs voor de exploitatie Vensteeg en Achter-Oventje € 213,60 p/m2

De grondprijs voor Voederheil blijft € 120,00 p/m2 en voor Reek Zuid voor een woon-werkkavel € 198,00. Stimuleringsmaatregelen De mogelijkheden voor stimulering van de verkoop van woningbouw- en bedrijfskavels zijn: Woningbouw

Stimuleringsmaatregelen Doel

1 Aanpassing verkoopvoorwaarden (doorhaling verbod op doorverkoop) bevordering doorstroming

2 Verlengde optietermijn voor een kavel binnenhouden potentiële kopers

3 Voortzetting starterslening stimulering verkoop

4 Verlaging grondprijs "grote" kavels Vensteeg / Achter-Oventje stimulering verkoop

5 Verkoopmiddagen op bouwlocatie in samenwerking met afdeling Vergunningen

binnenhalen potentiële kopers

6 Kopers wijzen op mogelijkheden verhuur “oude” woning via de Leegstandwet bevordering doorstroming

7 (Virtuele) kavelwinkel stimulering verkoop

8 Bordjes in de nog beschikbare kavels binnenhalen potentiële kopers

9 Nu met gratis tuin? stimulering verkoop

10 Mogelijkheid uitgestelde betaling stimulering verkoop

11 Mogelijk maken van flexibele kavels binnen bestemmingsplannen stimulering verkoop

113

Stimuleringsmaatregelen Doel

12 Probleeminventarisatie woningmarkt met marktpartijen / corporaties inzicht in markt

13 Samenbrengen van vraag en aanbod stimulering verkoop

14 Goed digitaal overzicht van beschikbare kavels / woningen stimulering verkoop

15 Stimulering kavelafname door marktpartijen stimulering verkoop

16 Collectief Particulier Opdrachtgeverschap stimulering verkoop

17

Trex (tijdelijke transformatie exploitatie) oftewel gronden tijdelijk anders bestemmen (zonnepanelen, tijdelijke huisvesting enz.)

genereren van een tijdelijke opbrengst

18 Informatiemarkt gemeentehuis stimulering verkoop

19 (Virtuele) kavelwinkel i.c.m. social media stimulering verkoop

20 Gezamenlijke coupon/kortingsactie met marktpartijen/plaatselijke ondernemers

stimulering verkoop / bevordering doorstroming

Verder zijn er een aantal maatregelen welke nader onderzocht kunnen worden.

Mogelijk nog in te zetten stimuleringsmaatregelen Doel

1 “Zelf” ontwikkelen van huurwoningen voortgang op de huurmarkt

2 Verkoopfee voor makelaars / tussenpersonen stimulering verkoop

3 Korting op de grondprijs bij afspraak start bouw stimulering verkoop

4 Stimuleringsmaatregel duurzaamheid (voldoen aan convenant duurzaam bouwen) stimulering verkoop

5 Premie voor bouw levensloopbestendige woningen stimulering verkoop

6 De woonketting stimulering verkoop / bevordering doorstroming

7 Garantieregeling koopwoning stimulering verkoop / bevordering doorstroming

Bedrijfskavels In het verlengde van de stimuleringsmaatregelen voor de woningbouw zijn er ook mogelijke stimuleringsmaatregelen voor de verkoop van bedrijfskavels en dan vooral voor de exploitatiegebieden Reek-Zuid en Voederheil. Het gaat daarbij om de volgende maatregelen:

Stimuleringsmaatregelen bedrijfskavels Doel

1

Trex (tijdelijke transformatie exploitatie) oftewel gronden tijdelijk anders bestemmen (zonnepanelen, tijdelijke huisvesting enz.)

genereren van een tijdelijke opbrengst

2 Mogelijk maken van flexibele kavels binnen bestemmingsplannen stimulering verkoop

3 (Virtuele) kavelwinkel i.c.m. social media stimulering verkoop

4 Gesprekken knelpunten bestaande bedrijventerreinen

stimulering verkoop / bevordering doorstroming

114

G. Lokale heffingen Wethouder Maathuis

In deze paragraaf zijn opgenomen:

• Het belastingbeleid in Landerd

• Kwijtscheldingsbeleid

• Regeling tegemoetkoming kosten huishoudelijk afval

• Overzicht op hoofdlijnen van de heffingen en belastingen 2017 inclusief tariefwijzigingen. Het belastingbeleid in Landerd In 2016 is de Nota Lokale Heffingen vastgesteld. De insteek is om tarieven niet meer dan noodzakelijk te laten stijgen. Dit in relatie met de wensen en plannen die de gemeente heeft en de ontwikkeling van de algemene koopkracht van de burger. Er vindt steeds een afweging plaats tussen de wensen en de daarvoor soms noodzakelijke verhoging van de belastingen. Kwijtscheldingsbeleid Voor 2017 is een bedrag van € 41.033 (2016 € 37.279) besteed aan het verlenen van kwijtscheldingen. Er zijn 164 aanvragen (2016: 140) geweest hiervan zijn 58 (2016: 50) automatische toekenningen 67 (2016: 65) gehele of gedeeltelijke toekenningen op verzoek toegekend. Kwijtschelding kan verkregen worden voor de OZB, de afvalstoffenheffing en de rioolheffing. De kwijtschelding wordt door de BSOB uitgevoerd. Regeling tegemoetkoming in de kosten voor huishoudelijk afval in bijzondere gevallen Deze regeling houdt in dat in bijzondere gevallen (meestal bij voortdurende ziekte) de mogelijkheid bestaat om de kosten van de extra minicontainer die speciaal voor deze “bijzondere omstandigheden” van de gemeente wordt gehuurd via een vergoedingsregeling te compenseren.

Overzicht op hoofdlijnen van de heffingen en belastingen van 2017:

Leges titel I Begroting 2017 Werkelijk Stijging %

Berekening kostendekkendheid

Kosten taakveld(en) incl. rente 217.124 114.748

Inkomsten taakveld(en) excl. Heffingen 0 0

Netto kosten taakveld 217.124 114.748

Toe te rekenen kosten:

Kosten van andere taakvelden 0 0

Overhead incl. rente 195.439 83.608

BTW 0 0

Totale kosten 412.563 198.356

Totale opbrengst 167.946 218.267 50.321

Kostendekkendheid 40,71% 110,04% 69,33%

115

Leges titel II Begroting 2017 Werkelijk Stijging %



Inkomsten taakveld(en) excl. Heffingen -35.000 0



Kosten van andere taakvelden 66.927 11.200


BTW 19.218 40.924


Totale opbrengst 548.320 1.095.141 546.821


Leges titel III Begroting 2017 Werkelijk Stijging %








BTW 0 0


Totale opbrengst 12.228 7.996 -4.232

Kostendekkendheid 16,33% 9,26% -7,07%

o Uitgangspunt is maximaal 100% kostendekkendheid. Op verschillende onderdelen

wordt deze 100% niet gehaald. In 2003 is de laatste notitie kostenverhaal vastgesteld door de raad. Daarbij zijn voor een aantal leges lagere dekkingspercentages vastgesteld.

o De kosten bestaan uit:

Titel 1: o Aanschaf documenten o Kosten informatiebeveiliging o Diverse kleine aanschaffingen o Salarislasten buitengewoon ambtenaar burgerlijke stand o Toegerekende interne uren o Toegerekende overhead

Titel 2:

o Bouwplantoetser inhuur o Externe advieskosten o Kosten welstandscommissie o Bouwtoezicht door ODBN o Gisviewer / kaarten

116

o Toetsing BZV o Toetsing GGD o Toetsing door brandweer o Toe te rekenen interne uren o Toe te rekenen overhead o Toe te rekenen BTW

Titel 3:

o Toe te rekenen interne uren o Toe te rekenen overhead

• Kruissubsidiering. Dit betekent dat er op onderdelen binnen de leges overschotten of tekorten zijn t.o.v. de voor die dienst gemaakte kosten. Die overschotten en tekorten mogen met elkaar verrekend worden terwijl het totaal beneden de 100% kostendekking blijft. Kruissubsidiering tussen de drie titels vindt niet plaats. Alle drie de titels zitten begrotingstechnisch ruim beneden de 100% kostendekkendheid. Kruissubsidiering binnen de titels vindt wel plaats.

o Titel 1: De hoogte van de tarieven is bepalend of een tarief kostendekkend is. Een aantal tarieven binnen deze titel is gemaximeerd door het rijk (rijbewijs, paspoorten etc). Daarnaast is bijvoorbeeld het uittreksel BRP bewust lager vastgesteld om dit laagdrempelig te houden. Dit zijn oorzaken van kruissubsidiering binnen deze titel.

o Titel 2: Voor de leges omgevingsvergunning, onderdeel bouwen, is er een staffeling waarbij een degressief tarief geldt. Desondanks kan het voorkomen dat een aanvraag net binnen of buiten een staffel valt en daardoor aanzienlijk meer of minder moet betalen. De kosten zijn in zo’n geval hetzelfde. Binnen de titel zelf vindt geen kruissubsidiering plaats. Alle tarieven zijn lager dan de kosten.

o Titel 3: Binnen de titel vindt kruissubsidiering plaats tussen de verschillende vergunningen. Bijvoorbeeld een evenementenvergunning voor een grote activiteit kent hetzelfde tarief als een kleineer evenement. De urenbesteding kan echter fors verschillen.

117

Lijkbezorgingsrechten Begroting 2017 Werkelijk Stijging %



Inkomsten taakveld(en) excl. Heffingen -1 0





BTW 0 0


Totale opbrengst 50.000 80.392 30.392


• Uitgangspunt is 100% kostendekkendheid

• De kosten bestaan uit: o Onderhoud begraafplaats (groen en aula) o Graf delven o Kapitaallasten gebouwen o Belastingen en verzekeringen o Toegerekende interne uren o Toegerekende overhead

Marktgelden Begroting 2017 Werkelijk Stijging %

Tarief per m2 per kwartaal 8,63 8,65 0,02







BTW 0 0


Totale opbrengst 8.050 6.643 -1.407

Kostendekkendheid 58,32% 38,01% -20,31%

118


• De kosten bestaan uit: o Elektriciteit o Huur marktkramen o Salariskosten marktmeester o Toegerekende interne uren o Toegerekende overhead

Afvalstoffenheffing Begroting 2017 Werkelijk Stijging

Tarief eenpersoonshuishoudens 162,60 162,60 0

Tarief eenpersoonshuishoudens 255,00 255,00 0

Tarief extra container 266,40 266,40 0

Berekening kostendekkendheid:

Kosten taakveld(en) incl. rente 1.256.236 1.164.219

Inkomsten taakveld(en) excl. Heffingen -192.421 -230.256

Netto kosten taakveld 1.063.815 933.963




BTW 221.004 221.190

Totale kosten 1.407.969 1.258.533

Totale opbrengst 1.376.539 1.373.103 -3.436


Uitgangspunt is 100% kostendekkendheid

• De kosten bestaan uit: o Inzamelen en verwerken restafval o Inzamelen en verwerken GFT-afval o Inzamelen en verwerken PMD o Inzamelen en verwerken oud papier, glas, kleding, chemisch afval etc. o Onderhoud en aanschaf containers o Onderhoud en kapitaallasten ondergrondse glascontainers o Ophalen grof huisvuil o Opruimen zwerfafval o Bijdrage milieustraat Oss o Toegerekende interne uren o Toegerekende overhead o Toegerekende kosten heffing en inning BSOB o Toegerekende BTW o Toegerekende kosten kwijtschelding afvalstoffenheffing

Doel is om de tarieven zo laag mogelijk te houden. Egalisatie van de tarieven vindt daarom plaats via de reserve afvalstoffenheffing.

119

Rioolheffing Begroting 2017 Werkelijk Stijging

Tarief waterverbruik 0 t/m 100 m3 123,24 123,24 0




Tarief waterverbruik > 25,001 m3 4.127,40 4.127,40 0

Berekening kostendekkendheid:


Inkomsten taakveld(en) excl. Heffingen -875 -1.754





BTW 135.815 227.824

Totale kosten 1.114.142 1.132.172

Totale opbrengst 1.036.667 1.056.452 19.785



• De kosten bestaan uit: o Elektriciteit o Inhuur derden o Telefoonkosten o Reiniging, inspectie en onderhoud o Onderhoud minikraan o Bijdrage WION o Kosten rioolbeheerprogramma o Contributies vakverenigingen o Toegerekende interne uren o Toegerekende overhead o Toegerekende kosten heffing en inning BSOB o Toegerekende BTW o Toegerekende kosten kwijtschelding rioolheffing o Toegerekende kosten veegvuil (50%)

Doel is om de tarieven zo laag mogelijk te houden. In de begroting en jaarrekening wordt het verschil tussen de baten en de lasten in de voorziening riolering gestort. Als dit verschil wijzigt wordt de storting hoger of lager. Uitzondering hierop zijn de verschillen in de geraamde exploitatielasten die niet door hoeven te schuiven naar volgende jaren (bijvoorbeeld elektriciteit). Deze voordelen worden bij de jaarrekening in een reserve gestort.

120

Onroerende-zaakbelastingen 2014 2015 2016 2017

Tarief woningen eigenaren 0,0914 0,10092 0,10293 0,10315

Tarief niet-woningen eigenaren

0,2152 0,23714 0,25302 0,27197

Tarief niet-woningen gebruikers 0,1627 0,17912 0,19111 0,20546

Totale opbrengst begroot 2.688.753 2.850.229 3.030.103 3.023.009

Woningen eigenaren 1.469.186 1.558.213 1.597.445 1.697.461

Niet-woningen eigenaren 763.815 809.412 899.333 835.372

Niet-woningen gebruikers 455.752 482.604 533.325 490.176

Totale opbrengst werkelijk 2.675.927 2.876.065 2.958.184 2.984.615

Woningen eigenaren 1.473.606 1.560.048 1.616.330 1.690.426

Niet-woningen eigenaren 758.892 806.858 829.689 812.214

Niet-woningen gebruikers 443.430 509.159 512.166 481.975

Verschil -12.826 25.836 -71.919 -38.394

Precariobelasting 2014 2015 2016 2017

Tarief per m2 per jaar (terras) 10,6 10,75 10,85 10,95

Tarief standplaats 159,3 161,3 162,5 163,95

Totale opbrengst begroot 5.362 5.278 3.478 6.500

Totale opbrengst werkelijk 3.686 3.761 6.070 7.527

Verschil -1.676 -1.517 2.592 1.027

Toeristenbelasting 2014 2015 2016 2017

Tarief per overnachting 1,1 1,1 1,1 1,1



Verschil 19.827 -6.131 -23.855 7.877

Forensenbelasting 2014 2015 2016 2017

Bebouwde oppervlake < 45 m2 124,7 124,7 124,7 124,7

Bebouwde oppervlakte 45 m2 - 100 m2 188,6 188,6 188,6 188,6

Bebouwde oppervlakte > 100 m2 377,2 377,2 377,2 377,2



Verschil 139 5.328 20.463 -1.074

121

122

RAADSBESLUIT Zaaknummer: 1468-2018

Gemeentehuis Landerd Kerkstraat 39 Postbus 35 5410 AA Zeeland tel.: 0486-458111

fax: 0486-458222 e-mail: [email protected] internet: www.landerd.nl BNG IBAN rekeningnummer: NL29 BNGH 028.50.60.619

Agendapunt: Programmarekening 2017 en Meerjarenperspectief grondexploitatie 2018 De raad van de gemeente Landerd; Gezien het voorstel van burgemeester en wethouders van Landerd d.d. 8 mei 2018; B E S L U I T:

1. Het Meerjarenperspectief grondexploitatie 2018 vast te stellen.

2. De programmarekening 2017 vast te stellen.

3. Te besluiten tot stortingen ad € 569.361 en onttrekkingen ad € 264.895 van de reserves

n.a.v. de vaststelling van de programmarekening 2017.

4. Een bedrag van € 1.184.353 beschikbaar te stellen in 2018 uit de reserve diverse

bestemde budgetten.

5. Een bedrag van € 400.000 beschikbaar te stellen voor duurzaamheid in het

buitengebied.

6. De 7e begrotingswijziging 2018 vast te stellen.

Aldus besloten in de openbare vergadering van de raad der gemeente Landerd van 4 juli 2018. De raad voornoemd, de griffier, de voorzitter, E.E. Weijenberg M.C. Bakermans

123

Documents

Programmarekening 2017 Jaarverslag - Landerd · BuurtSportCoach, opvang van statushouders en een diversiteit aan activiteiten binnen het Sociaal Domein. Overige belangrijke ontwikkelingen