Kontabiliteti për klasën e tretë të shkollave ekonomike 181

PËRMBAJTJA

Parathënie ................................ ................................ ................................ ...... 1Hyrje ................................ ................................ ................................ .............. 3Njohuri të përgjithshme nga evidenca kontabile ................................ ....... 3Zhvillimi i kontabilitetit ................................ ................................ ............... 6

KAPITULLI 1EVIDENCA E REZERVAVE PRODHUESE ........................... 8

1.1. Furnizimi me material sipas çmimit faktik dhe të planifikuar .......... 81.1.1. Evidenca e materialit ................................ ................................ ......... 111.1.2. Kontabilizimi i furnizimit me material ................................ ............ 121.2. Harxhimi i materialit ................................ ................................ ........... 181.3. Llogaritja dhe kontabilizimi i shmangies së çmimeve ...................... 191.4. Evidenca e materialit tjetër ................................ ................................ .. 221.4.1. Karburantet dhe lyerësit ................................ ................................ ... 221.5. Furnizimi dhe harxhimi i inventarit të imtë dhe ambalazhit ........... 221.5.1. Blerja e inventarit të imët ................................ ................................ .. 241.5.2. Harxhimi i inventarit të imët ................................ ............................ 241.5.3. Evidenca e gomave të automjeteve (autogoma) ............................. 251.5.4. Evidenca e ambalazhit ................................ ................................ ...... 261.6. Shembuj për regjistrimin e furnizimit ................................ ................ 27

KAPITULLI 2EVIDENCA E MJETEVE NË PARA ................................ ...... 28

2. Evidenca e mjeteve para ................................ ................................ ......... 282.1. Mjete para në xhirollogari ................................ ................................ ... 292.1.1. Derdhjet në xhirollogari ................................ ................................ .... 302.1.2. Pagesat nga xhirollogaria ................................ ................................ . 302.2. Mjetet para në arkë ................................ ................................ ............... 312.3. Llogaria devizore (e devizës) ................................ .............................. 342.4. Letrat me vlerë................................ ................................ ...................... 36

Prof. Asoc. Dr. Hidajet SHEHU, Prof. Mr. sc. Shefket JAKUPI182

2.4.1. Çeku ................................ ................................ ................................ ... 372.4.2. Kambiali ................................ ................................ ............................. 392.4.3. Mjete para të ndara - akreditivat................................ ...................... 42

KAPITULLI 3EVIDENCIMI I KËRKESAVE ................................ ................ 46

3. Evidencimi i kërkesave ................................ ................................ ........... 463.1. Kërkesa nga shitja ................................ ................................ ................ 463.1.1. Kërkesat nga blerësit ................................ ................................ ......... 473.1.2. Blerësit brenda vendit ................................ ................................ ....... 473.1.3. Blerësit jashtë vendit ................................ ................................ ......... 503.1.4. Kërkesat e dyshimta, kontestuese dhe të paarkëtueshme ............. 513.2. Kërkesa nga punët specifike ................................ ................................ 533.2.1. Kërkesat nga eksportuesit ................................ ................................ 533.3. Kërkesa të tjera ................................ ................................ ..................... 563.3.1. Kërkesa për kamata dhe dividendë ................................ ................. 563.3.2. Kërkesat nga të punësuarit ................................ ............................... 573.3.3. Kërkesat nga organet shtetërore dhe nga organizatat ................... 623.3.4. Plasmanet afatshkurtra financ iare ................................ ................... 633.3.5. Plasmanet afatshkurtra te personat juridikë të përlidhur ............. 63

KAPITULLI 4EVIDENCIMI I DETYRIMEVE................................ .............. 66

4. Evidentimi i detyrimeve ................................ ................................ ......... 664.1. Detyrimet afatgjata................................ ................................ ............... 694.1.1. Detyrimet që mund të konvertohen në kapital .............................. 704.1.2. Detyrime sipas letrave me vlerë me afat të gjatë ............................ 714.1.3. Kredia afatgjatë................................ ................................ .................. 714.2. Evidenca e detyrimeve afatshkurtra ................................ ................... 724.2.1. Kredi afatshkurtra financiare ................................ ........................... 724.2.2. Detyrime nga veprimtaria afariste ................................ ................... 734.2.3. Detyrime për çeqe të dhëna ................................ .............................. 744.2.4. Detyrime për kambiale të dhëna ................................ ...................... 76

Kontabiliteti për klasën e tretë të shkollave ekonomike 183

KAPITULLI 5................................ ................................ ............. 78EVIDENCA E KAPITALIT ................................ ..................... 78

5. Evidenca e kapitalit ................................ ................................ ................. 785.1. Karakteristikat dhe struktura e kapitalit ................................ ............ 785.2. Evidenca kontabile e kapit alit ................................ ............................. 815.2.1. Kapitali kryesor ................................ ................................ ................. 81

KAPITULLI 6EVIDENCA E TË DALAVE ................................ .................... 85

6. Evidenca e të dalave ................................ ................................ ............... 856.1. Evidenca e të dalave (afariste) të biznesit ................................ .......... 876.1.1. Vlera e furnizimit të materialit të shitur ................................ .......... 876.1.2. Shpenzimet e materialit ................................ ................................ .... 886.1.3. Shpenzimet e pagëfitimeve ................................ .............................. 916.1.4. Shpenzimet e amortizimit ................................ ................................ 956.1.4.1. Metodat e përllogaritjes së amortizimit ................................ ........ 986.2.1. Shpenzime jomateriale ................................ ................................ .... 1016.3. Evidenca e të dalave financiare ................................ ......................... 1026.4. Të dalat joafariste dhe të jashtëzak onshme................................ ...... 104

KAPITULLI 7EVIDENCA E TË HYRAVE ................................ .................. 107

7. Evidenca e të hyrave ................................ ................................ ............. 1077.1. Të hyrat e biznesit ................................ ................................ .............. 1087.1.1. Të hyrat nga shitja e mallit ................................ ............................. 1087.1.1.1. Të hyrat nga shitja e mallit personave juridikë të përlidhur .... 1087.1.1.2. Të hyrat nga shitja e mallit në tregun e vendit .......................... 1107.1.1.3. Evidencimi i shitjes së mallit me shumicë ................................ .. 1107.1.1.4. Evidencimi i shitjes së mallit transit ................................ ........... 1127.1.1.4. Evidencimi i shitjes së mallit me pakicë ................................ ..... 1157.1.1.5. Evidencimi i shitjes së mal lit me pakicë përmes kartelave ....... 1167.3. Të hyrat financiare ................................ ................................ ............. 1177.3.1. Të hyra nga kamata ................................ ................................ ......... 1187.3.2. Diferencat pozitive të kursit ................................ ........................... 119

Prof. Asoc. Dr. Hidajet SHEHU, Prof. Mr. sc. Shefket JAKUPI184

7.4. Të hyrat jashtë biznesit dhe të jashtëzakonshme ............................. 1207.4.1. Fitimet nga shitja e mjeteve kryesore etj. ................................ ...... 121

KAPITULLI 8EVIDENCA E PRODHIMEVE ................................ ............. 123

8. Kontabiliteti i menaxhmentit (drejtimit) ................................ ............. 1238.1. Evidenca e prodhimit, llogaria interne (e brendshme) ................... 1258.1.1. Shpenzimet dhe çmimet ................................ ................................ . 1268.1.2 Nocioni i shpenzimeve ................................ ................................ .... 1268.1.3 Organizimi i procesit të prodhimit ................................ ................. 1278.1.4. Bërjet e ndërmarrjes dhe shpenzimet e tyre ................................ .. 1278.1.5. Klasifikimi i shpenzimeve ................................ .............................. 1288.1.6. Klasifikimi i shpenzimeve sipas vendeve ................................ ..... 1298.1.7. Shpenzimet sipas reagimit të tyre ................................ .................. 1318.1.8. Shpenzimet sipas lidhjes së tyre me bartës të shpenzimeve ....... 1328.1.9 Klasifikimi funksional i sh penzimeve ................................ ............ 1338.1.10. Sistemet e përllogaritjes së shpenzimeve ................................ .... 1338.2. Bazat e kalkulimit ................................ ................................ ............... 1358.2.1. Struktura e kalkulimit ................................ ................................ ..... 1358.2.1.3. Metoda e kalkulimi të pastër pjesëtimor ................................ .... 1358.2.1.4. Metoda e kalkulimit pjesëtimor me numra ekuivalentë ........... 1368.3. Parimet e çmuarjes së rezervave (stoqeve) ................................ ...... 1378.4. Dokumentacioni që shoqëron përllogaritjen e prodhimit .............. 1388.5. Procedura e evidentimit të shpenzimeve në kontabilitet ............... 1398.6. Kontabiliteti i menaxhmentit - kontabiliteti i shpenzimeve ........... 1408.7. Klasa 9 “Përllogaritja e shpenzimeve dhe e bërjeve” ...................... 1418.7.1. Shembull kontabilizimi................................ ................................ ... 1438.7.2. Përllogaritja e rezultatit afarist në kontabilitetin e drejtimit ....... 1488.7.3. Fletë përllogaritja e repartit ................................ ............................ 148

KAPITULLI 9EVIDENCA E PRODUKTET E GATSHME ....................... 149

9. Evidenca e prodhimeve të pambaruara dhe produktet e gatshme .. 1499.1. Prodhimi i pambaruar ................................ ................................ ....... 1499.2. Produktet e gatshme ................................ ................................ .......... 150

Kontabiliteti për klasën e tretë të shkollave ekonomike 185

9.3. Ndryshimi i vlerës së rezervave (stoqeve) e të bërjeve ................... 1519.4. Shtimi i vlerës së rezervave të prodhimit ................................ ........ 1519.5. Pakësimi i vlerës së rezervave të prodhimit ................................ ... 153

KAPITULLI 10PËRLLOGARITJA DHE EVIDENCA E REZULTATIT .... 155

10. Përllogaritja dhe evidenca e rezu ltatit të ndërmarrjes. .................... 15510.1. Struktura e bilancit të suksesit ................................ ........................ 15510.2. Çelja dhe mbyllja e llogarive të gjendjes dhe të suksesit .............. 15910.3. Çelja e librit kryesor ................................ ................................ ......... 15910.4. Llogaria e çeljes së librit kryesor ................................ ..................... 15910.5. Mbyllja e librave ................................ ................................ ............... 16010.6. Të dalat dhe të hyrat afariste ................................ ........................... 16010.7. Të dalat dhe të hyrat financiare ................................ ...................... 16010.8. Të dalat joafariste dhe të jashtëzakonshme ................................ .... 16110.9. Bartja e rezultatit të tërësishëm ................................ ....................... 16110.10. Fitimi dhe humbja ................................ ................................ .......... 16210.11. Mbyllja e llogarive ................................ ................................ .......... 16210.12. Barazimi i kontove të gjendjes ................................ ...................... 16210.13. Raportet kontabile - periodike dhe vjetore ................................ .. 16410.14. Raporte periodike ................................ ................................ ........... 16510.15. Raporte vjetore ................................ ................................ ............... 16510.16. Shembull praktik ................................ ................................ ............ 166

LITERATURA ................................ ................................ ......... 180