PRIRUČNIK ZA PREVOĐENJE PRAVNIH I DRUGIH · PDF filepravnih propisa s crnogorskog na engleski jezik i obratno. Budući da prevodioci i druga stručna lica, uglavnom nijesu i pravnici,

VLADA CRNE GOREMINSTARSTVO ZA EVROPSKE INTEGRACIJE

PRIRUČNIK ZA PREVOĐENJE PRAVNIH I DRUGIH AKATAu procesu evropskih integracija

Podgorica, jun 2009. godine

2

SADRŽAJ

I SPECIFIČNOSTI PREVODJENJA PRAVNIH PROPISA 4II PRAVNI SISTEM CRNE GORE 6

1. Izvori prava Crne Gore 62. Postupak donošenja zakona 123. Posebna uputstva – struktura pravnih akata 164. Obaveze crne gore shodno članu 72 SSP-a 25

III PRAVNI SISTEM EVROPSKE UNIJE 301. Izvori prava evropske unije 302. Postupak donošenja pravnih akata eu 33

IV POSEBNA UPUTSTVA PRI KORIŠĆENJU AKATA EVROPSKE UNIJE 351. Naziv pravnog akta 352. Preambula 393. Naziv organa koji donosi akt 394. Uvodne izjave 405. Polazne osnove za donošenje akta 416. Donošenje 437. Tekst pravnog akta 438. Način izmjene pravnih akata 499. Pozivanje 5210. Nabrajanje i definicije 5511. Završne odredbe 5712. Datiranje i potpisi 6213. Nazivi službenih jezika EU 6214. Upotreba skraćenica i skraćenih izraza 6315. Valuta 6316. Latinski izrazi u engleskom jeziku 64

V TEHNIČKA I PRAVOPISNA PRAKTIČNA UPUTSTVA 65VI OBRASCI AKATA EVROPSKE UNIJE 68VII OBRASCI PRAVNIH PROPISA CRNE GORE SA PREVODOM 125VIII ENGLISH STYLE GUIDE FOR MONTENEGRIN LEGISLATION 134

1. Spelling 1342. Punctuation 1413. Italics 1464. Numbers 1465. Abbreviations, acronyms and symbols 1516. Foreign imports 1547. Personal names and titles 1558. Gender neutral language 1559. Geographical names 15610. Scientific names 16011. Lists and tables 16112. Footnotes and endnotes 16113. Diagrams 161

3

14. Verbs 162IX GLOSAR 167

1. Termini 1672. Akronimi 1953. Institucije crne gore 2154. Nazivi osnovnih dokumenata evropske unije 220

4

I SPECIFIČNOSTI PREVOĐENJA PRAVNIH PROPISA

Ovaj Priručnik namijenjen je prevodiocima i drugim stručnim licima koja se bave prevođenjempravnih propisa s crnogorskog na engleski jezik i obratno. Budući da prevodioci i druga stručnalica, uglavnom nijesu i pravnici, neophodno je istaći osnovne specifičnosti, po osnovu kojih sepravni propisi razlikuju od drugih tekstova.

Kako se proces evropskih integracija odvija u dva smjera, nije značajno samo prevesti pravnutekovinu Evropske unije na crnogorski jezik radi njenog kasnijeg prenošenja u domaćezakonodavstvo, već je izuzetno značajno i prevesti propise Crne Gore na jedan od službenih jezikaEvropske unije, najčešće – engleski. U slučaju prevođenja naših propisa na engleski jezik, prevodineće imati pravno dejstvo za građane Evropske unije, već će služiti kao izvor informacija ocrnogorskom pravnom sistemu.

To ne znači, naravno, da ne treba posvetiti najveću moguću pažnju preciznosti prevoda. I u ovomslučaju, kao i u procesu prevođenja acquis communaitaire na crnogorski jezik, radi se o pravnimtekstovima koji podliježu značajnim ograničenjima zbog specifične terminologije i čestokomplikovanih struktura i koncepata. Da bi prevodioci mogli na pravi način da se izbore sa tim,neophodno je da poznaju,ne samo jezik već i osnove pravnog sistema Crne Gore, vrste pravnihakata, funkciju nekih njihovih djelova, te da savladaju pravnu terminologiju na crnogorskom iengleskom jeziku. Ovaj priručnik nastao je u pokušaju da im se u tome pomogne.

Prevodioci imaju obavezu da naprave „vjeran“ prevod, ali ne prenoseći svaku riječ izvornog teksta ipreslikavajući njegovu sintaksu, tj. stvarajući prevod koji će biti u potpunosti orijentisan ka jezikuizvoru. Fokus je, kako je i ranije bilo riječi, na jeziku cilju i crnogorske propise treba na engleskiprevoditi „u duhu“ engleskog jezika. Pri tome je od suštinskog značaja upravo obezbijediti da suprevodi dovoljno transparentni da omogućavaju uvid u specifičnosti crnogorskog sistema, a da supri tome razumljivi i pitki čitaocima i da ne odaju utisak bukvalnog prevoda.

Možemo reći da je transparentnost od suštinskog značaja pri izboru terminologije. Treba svakakoizbjegavati engleske pravne nazive tehničke prirode da se ne bi čitaoci prevoda dovodili u zablududa kod nas postoje apsolutno isti instituti kao u anglosaksonskom pravu. Na primjer, crnogorskiOsnovni sud nikada ne treba prevoditi engleskim terminom Magistrates Court, iako se može rećida se u hijerarhiji sudova ova dva suda nalaze na istom nivou. To bi bilo pogrešno najprije usamom značenju, jer se ova dva suda suštinski razlikuju, a s druge strane moglo bi dovesti čitaoceprevoda do uvjerenja da je naš sistem identičan anglosaksonskom. Zato je bolje odlučiti se zaekvivalent Basic Court, iako takav termin u engleskom jeziku ne postoji, jer on odslikavaosobenosti crnogorskog sistema.

S druge strane, premda je neophodno koristiti obrasce za formu pravnih akata koji su ponuđeni uovom priručniku na nivou sintakse, iako nije preporučljivo rečenice dijeliti u više ili kraće rečenicespajati, pravim odabirom sintaksičkih obrazaca može se omogućiti da prevod bude pitak i blizakjeziku cilju.

Neophodno je, zatim, da prevodilac u potpunosti razumije normu napisanu na jeziku izvoru, ali i dane bude opterećen njenom formom, već da njeno značenje prenese na jezik cilj u formi koja se ujeziku cilju koristi. To zahtijeva poznavanje osnova nomotehnike kako u sistemu jezika izvora tako iu sistemu jezika cilja. Od velike pomoći u razumijevanju i pronalaženju rješenja u ovoj oblasti jeupravo poglavlje ovog priručnika koje govori o pravnim normama, njihovoj prirodi i načinu na kojise one najbolje prevode na engleski jezik. Na primjer za odredbe koje se na crnogorskom jeziku

5

pišu u prezentu a izražavaju imperativ, u engleskom treba koristiti glagol shall koji u tom slučajuizražava upravo imperativ.

Prevodilac je dužan prevoditi i nikako ne smije tumačiti tekst. Zato, ako u tekstu naiđe nanejasnoće ili dvosmislenosti, obaveza mu je da traži službeno tumačenje, a ako takvo tumačenjene pomogne, nejasnoću tj. dvosmislenost treba sačuvati u prevodu.

Ukoliko se u tekstu nalazi izvorni navod iz nekog drugog već prevedenog pravnog akta, prevodilacje obavezan iskoristiti već postojeći prevod. Stvaranje baze već prevedenih pravnih akata u tomeće mu biti od velike pomoći.

6

II PRAVNI SISTEM CRNE GORE

Crnogorski pravni sistem je primjer nacionalnog pravnog sistema koji ima dugu tradiciju razvoja iusaglašavanja sa najboljim međunarodnim principima i standardima, pa otud i evropskim.

Uporedno (komparativno) pravo je još znatno ranije prepoznato kao izvorni metod za uvođenjeevropskih standarda, a kao primjer posljednjih godina razvoja korišćeni su zakonski tekstovi starijihdržava članica, ali i zemalja iz regiona koje su brže napredovale ka tom putu. Samo usklađivanjepravnog sistema sa pravom EU je sveobuhvatan i važan zadatak svih zemalja koje stremečlanstvu u Uniji.

Za Crnu Goru, osnovu harmonizacije zakonodavstva sadrži sam tekst Sporazuma o stabilizaciji ipridruživanju, kroz jasno postavljenu obavezu postepenog usaglašavanja sa pravom Zajednice,dajući prioritet određenim oblastima unutar SSP. Bitno je istaći da usklađivanje zakonodavstva nepodrazumijeva puko prenošenje odgovarajućih normi komunitarnog prava u nacionalni pravnisistem, već i njegovu naknadnu primjenu i efikasno sprovođenje, odnosno primjenu zakona i dugihpropisa u praksi.

Ispravan pristup može obezbijediti pozitivne rezultate, naročito na dugoročnom planu, kod ocjenenivoa usaglašenosti prava Crne Gore sa pravom Evropske unije. U tom smislu, a za potrebe štokvalitetnijeg prevođenja nacionalnih propisa, kojim putem će se evropskom partneru nanajtransparentniji način pokazati uspješnost preuzimanja evropskih normi u nacionalnozakonodavstvo, daje se prikaz i pojednostavljeno značenje najkarakterističnijih pravnih akata kojise srijeću u crnogorskom pravnom sistemu.

1. IZVORI PRAVA CRNE GORE

1.1 MEĐUNARODNI AKTIMeđunarodni pravni akti su sastavni dio crnogorskog pravnog sistema. Naime, brojni međunarodniugovori i konvencije kojima je Crna Gora pristupila ili ih preuzela još iz vremena SFRJ, SRJ inaposljetku SCG, imaju udio u uređivanju odnosa, na unutrašnjem i međunarodnom planu.

U članu 9 Ustava Crne Gore (SL CG, br. 01/07) jasno je utvrdjen primat medjunarodnog prava naddomaćim zakonodavstvom čime je potvrdjena evropska perspektiva crnogorskog društva:„Potvrđeni i objavljeni međunarodni ugovori i opšteprihvaćena pravila međunarodnog pravasastavni su dio unutrašnjeg pravnog poretka, imaju primat nad domaćim zakonodavstvom ineposredno se primjenjuju kada odnose uređuju drukčije od unutrašnjeg zakonodavstva.”

Vrste međunarodnih pravnih akata su:

CRNOGORSKI ENGLESKIUgovor TreatySporazum AgreementOkvirni sporazum Framework AgreementKonvencija ConventionPovelja CharterProtokol ProtocolDeklaracija Declaration

7

Modus vivendi Modus vivendiMemorandum o razumijevanju Memorandum of UnderstandingRazmjena pisama, odnosno nota Exchange of Notes/Letters

Međunarodni ugovori / International TreatiesU svom opštem značenju ugovor je generički pojam za sve vrste samostalnih međunarodnih akata,obvezujućih prema međunarodnom pravu, zaključenih između međunarodnih subjekata u načelu upisanom obliku, kojim se stvaraju prava i obaveze između stranaka.

U svom posebnom značenju ugovor obično označava „značajnije” međunarodne akte, na primjerugovore o miru, o granicama, o prijateljstvu, o slobodnoj trgovini i saradnji itd. U međunarodnojpraksi ovaj se naziv sve više zamjenjuje drugim nazivima.

Treba naglasiti da svaki međunarodni ugovor, odnosno sporazum koji su ratifikovala, odnosnopotvrdila zakonodavna tijela država ugovornica, po svojoj pravnoj snazi jeste iznad domaćihzakona i podzakonskih akata1 (član 9 Ustava Crne Gore).

Međunarodni sporazumi /International AgreementsU svom opštem značenju sporazum je generički pojam za sve vrste međunarodnih akata koji nepripadaju medjunarodnim ugovorima, dok u posebnom značenju predstavlja manje formalan aktkoji uređuje uže područje od ugovora.

Pojam sporazum se najčešće koristi za bilateralne ili ograničene multilateralne ugovore. Posebnose upotrebljava za akte tehničke ili administrativne prirode koje potpisuju Vladini predstavnici ilipredstavnici Vladinih institucija, a za koje nije potrebno potvrdjivanje od strane Skupštine CrneGore, npr. sporazumi o privrednoj, naučnoj ili tehničkoj saradnji itd. Takodje, sporazumima seuređuju i finansijski odnosi, kao što su, o izbjegavanju dvostrukoga oporezivanja, finansijskojpomoći, itd, a za koje postoji potreba potvrdjivanja od strane Skupštine Crne Gore, ukoliko njihovodejstvo ima finansijski uticaj na Budžet Crne Gore. Većina međunarodnih akata naziva sesporazumom.

Konvencija (Convention)Konvencija je sporazum ili dogovor o modalitetima i pravilima ponašanja, koji se u savremenomznačenju odnosi na međudržavne sporazume čiji se efekti odnose na sve zemlje potpisnice.Obično su otvorene cijeloj međunarodnoj zajednici ili većem broju država koje joj pristupaju inajčešće su dogovorene pod okriljem tijela međunarodnih organizacija ili su ih ona i donijela (npr.UN i EU2).

Povelja (Charter)Povelja označava posebno formalan i službeni akt kojim se, na primjer, ustanovljavameđunarodna organizacija - Povelja Ujedinjenih nacija.

Protokol (Protocol)Protokoli su manje formalni akti od ugovora, sporazuma ili konvencija. Kada se međunarodnakonferencija završi sporazumom o glavnim pitanjima, protokol često sadrži razne odluke kojenijesu unijete u glavni instrument. U tom slučaju protokol predstavlja diplomatski instrument ukome se registruje sporazum po izvjesnim tačkama određenog pitanja, ali nema naziv ugovora ilikonvencije.

1 Ovo prvenstveno u zavisnosti od ustavnih rješenja država pojedinačno2 Evropska Povelja o ljudskim pravima iz 2000. godine

8

Dodatno, ovaj pojam pokriva niz međunarodnih akata kao što su akti koji uređuju tumačenjeodređenih odredaba koje su uređene ugovorom, koji sadrže formalne odredbe koje nijesuugrađene u sam ugovor, ali i akti koji rješavaju tehnička ili pitanja sprovođenja odredaba samogugovora. S obzirom da je sastavni dio ugovora potvrđivanje prethodnog uključuje i potvrđivanjesamog protokola.

Deklaracija (Declaration)Deklaracija je izjava kojom se u načelu na jasan, javan i nedvosmislen način nešto daje do znanja.Deklaracijom se može dati saopštenje jedne države kojom ona daje objašnjenja ili opravdanja zaodređene akcije iz prošlosti ili namjere za svoje buduće akcije. Isto tako, deklaracija je uobičajennaziv za kolektivni akt tijela UN koji nema obavezujuću snagu. Konačno, njeno značenje može biti inaziv ugovornih odredaba na osnovu kojih se stranke obavezuju da će se u budućnosti držatiizvjesnih pravila ponašanja, npr. Pariska deklaracija iz 1896.

Memorandum o razumijevanju (Memorandum of Understanding)Memorandum o razumijevanju predstavlja pismenu izjavu o usmeno postignutom međunarodnomsporazumu, odnosno ispravu o tačnom tekstu postignutog usmenog sporazuma. Često seupotrebljava za utvrđivanje operativnih pravila na osnovu okvirnog međunarodnogsporazuma, ali i za uređenje tehničkih ili usko stručnih pitanja.

Razmjena pisama/nota (Exchange of Letters/Notes)U najvećem broju slučajeva nota ima karakter jednostranog saopštenja. Međutim, sve češća jepraksa da se sklapanje međunarodnih ugovora vrši putem razmjene nota, jer je to najbrži inajpraktičniji put međunarodnog ugovaranja koji ima isto međunarodno dejstvo kao bilo koji drugiugovor. Obično država koja prihvata notu ponavlja tekst note države koja je uputila notu, kako bina taj način potvrdila svoj pristanak.

1.2. PRAVNI AKTI SKUPŠTINE CRNE GOREU sistemu uređenja vlasti u Crnoj Gori, Skupština je nosilac zakonodavne vlasti. Otuda su značaj,broj i vrsta akata Skupštine Crne Gore veliki, a najvažniji su: Ustav, zakoni, Poslovnik Skupštine,pravilnik, odluka, deklaracije, rezolucije, preporuke, zaključci, autentična tumačenja zakona ipriznanja.

CRNOGORSKI ENGLESKIUstav ConstitutionZakon ActZakon o izmjenama i dopunama zakona Act on Amendments to the ActZakon o budžetu Budget ActPoslovnik Rules of ProcedureOdluka DecisionDeklaracija DeclarationRezolucija ResolutionPreporuka RecommendationZaključak ConclusionAutentično tumačenje (akta koje donosi) Authentic Interpretation

Ustav (Constitution)Ustav je najviši pravni akt kojim se utvrđuje pravno uređenje države Crne Gore. U skladu saodredbama Ustava Crne Gore, zakon mora biti saglasan sa Ustavom i potvrđenim međunarodnimugovorima, a drugi propis mora biti saglasan sa Ustavom i zakonom.

9

Zakon (Law)Zakon je akt s najvišom pravnom snagom nakon Ustava. U skladu sa odredbama Ustava CrneGore, zakon mora biti saglasan sa Ustavom i potvrđenim međunarodnim ugovorima, a drugi propismora biti saglasan sa Ustavom i zakonom.

Zakon i drugi propis objavljuje se u Službenom listu Crne Gore, prije stupanja na snagu, a stupa nasnagu najranije osmog dana od dana objavljivanja. Izuzetno, kada za to postoje razlozi utvrđeni upostupku donošenja (javni interes), zakon i drugi propis može stupiti na snagu najranije danomobjavljivanja.

Pravo predlaganja zakona Skupštini imaju Vlada i poslanik, kao i najmanje šest hiljada birača,preko poslanika koga ovlaste.

Zakon o izmjenama i dopunama zakona (Act on Amendments to the Act...)Zakon o izmjenama i dopunama je zakonski akt čijim se odredbama mijenjaju i dopunjavajuodredbe nekog postojećeg zakona. U smislu prethodnog, kao što je i dato u praktičnim primjerimaakata Skupštine, ovakvi zakonski akti mogu se usvojiti i samo u obliku zakona o izmjenamazakona ili zakona o dopunama zakona.

Prethodno navedeno za zakon važi i za zakone o izmjenama i dopunama ili navedene varijaciije.

Zakon o budžetu (Budget Act)Državni budžet je akt kojim se procjenjuju primici i izdaci države za jednu godinu, u skladu sazakonom koji donosi Skupština (Zakon o budžetu Crne Gore).Budžet se donosi za fiskalnu godinu, važi u godini za koju je donesen i njime se detaljno, uodgovarajućim iznosima, utvrđuju primici budžeta po izvorima i vrstama, kao i izdaci po osnovnimnamjenama.

Poslovnik (Rules of Procedures)Poslovnik je akt kojim se uređuju organizacija, način rada i odlučivanja Skupštine Crne Gore.Preciznije, njime se uređuju prava i dužnosti poslanika, postupci u Skupštini, odnos Skupštine idrugih državnih organa, saradnja Skupštine sa parlamentima drugih država, kao i sva drugapitanja koja su od značaja za rad i ostvarivanje funkcija Skupštine.

OdlukaOdluka se donosi kao akt uređivanja unutrašnje organizacija i načina rada Skupštine Crne Gore.Odlukom se odlučuje o izboru, odnosno imenovanju, razrješenju i opozivu, o imenovanju lica uodređena tijela, o potvrdi akata o osnivanju ili organizaciji odredjenih institucija, ili davanjusaglasnosti na takve akte kad je to određeno zakonom.

Deklaracija (Declaration)Deklaracija je akt kojim se izražava opšti stav Skupštine Crne Gore od važnosti za državu i društvou cjelini, kao i kod pitanja unutrašnje i spoljne politike.

Rezolucija (Resolution)Rezolucija je akt kojim Skupština Crne Gore ukazuje na stanje i probleme u određenom područjui mjere koje bi trebalo preduzeti.

PreporukaPreporuka je akt kojim se ukazuje na podnešene predstavke i pritužbe o nepravilnostima u radutijela koja imaju javna ovlašćenja, sa predlogom za njihovo razrješenje.

10

ZaključakZaključak je akt kojim Skupština Crne Gore zauzima stav o određenim događajima i pojavama. Naosnovu ocjene stanja u odredjenoj oblasti zaključkom se zauzima stav, izražava mišljenje iliutvrđuju obaveze Vlade Crne Gore, ministarstava i drugih tijela državne uprave. Radna tijelaSkupštine Crne Gore takodje mogu, u okviru svojega djelokruga rada, donositi zaključke, kao i oradu Stručne službe Skupštine Crne Gore, kojima zauzimaju stav, izražavaju mišljenja i podnosepredloge. Zaključke koje donose radna tijela potpisuje predsjednik tijela koje ih je donijelo.

Autentično tumačenje (Authentic Interpretation)Autentično tumačenje zakona daje Skupština Crne Gore na osnovu predloga koji sadrži odredbeza koje se predlaže davanje autentičnog tumačenja, ali i razloge zbog kojih se tumačenje predlaže.Predsjednik Skupštine dostavlja predlog za davanje autentičnog tumačenja poslanicima i Odboruza ustavna pitanja i zakonodavstvo koji, ako ocijeni da je potrebno, utvrđuje predlog autentičnogtumačenja i dostavlja ga Skupštini na razmatranje.

1.3. AKTI VLADE CRNE GOREU sistemu uređenja vlasti u Crnoj Gori, Vlada je nosilac izvršne vlasti. U skladu sa Ustavom, Vladautvrđuje predloge zakona, i donosi uredbe, odluke, rješenja, zaključke i druge akte u skladu sazakonom, zatim poslovnik i godišnji program rada, druge programe, ocjene i stavove o određenimpitanjima. Ipak, za potrebe informisanja prevodilaca obradićemo samo pojedine.

CRNOGORSKI ENGLESKIPredlog zakona Proposal of a LawUredba DecreeOdluka DecisionPoslovnik Rules of ProcedureRješenje Decision3

Zaključak Conclusion

Predlog zakona (Proposal of a law)Kao što smo već naveli, zakon je akt s najvišom pravnom snagom i mora biti saglasan sa Ustavomi potvrđenim međunarodnim ugovorima.

Procedura usvajanja zakona podrazumijeva više aktivnosti institucija sistema, počev od obrađivačazakona (ministartsvo, poslanik ili 6000 građana posredstvom ovlašćenog poslanika),međuresorske konsultacije, pribavljanje odgovarajućih mišljenja od nadležnih organa, razmatranjana nadležnim sjednicama Komisija Vlade, do konačnog teksta predloga zakona (proposal of alaw), koji razmatra i utvrđuje Vlada. U nastavku, utvrđen predlog zakona se dalje upućuju uskupštinsku proceduru, koja podrazumijeva prvo, drugo i treće čitanje, razmatranje na nadležnimOdborima i konačno usvajanje od strane Skuštine Crne Gore.4

Uredba (Decree)Uredba je pravni akt Vlade i u hijerarhiji pravnih propisa predstavlja najviši podzakonski akt nakonzakona. Uredbe se objavljuju u Službenom listu Crne Gore i stupaju na snagu najranije osmogdana od dana objavljivanja. Izuzetno, kada za to postoje razlozi utvrđeni u postupku donošenja,uredba može stupiti na snagu najranije danom objavljivanja.

3 ! ali Rjesenje suda = Ruling (sometimes Order)4 Detaljan šematski prikaz procedure dat u tabeli 1, str 12

11

Treba istaći da, u skladu sa Ustavom, Vlada može - za vrijeme ratnog ili vanrednog stanja, akoSkupština nije u mogućnosti da se sastane - donositi uredbe sa zakonskom snagom, i dužna je daih podnese Skupštini na potvrđivanje čim ona bude u mogućnosti da se sastane.

Poslovnik (Rules of Procedure)Poslovnik je akt Vlade kojim se bliže uređuju organizacija, način rada i odlučivanja Vlade CrneGore, način rada njenih komisija i druga pitanja od značaja za njen rad.

Odluka (Decision)Odluka je akt Vlade kojim se uređuju pojedina pitanja iz nadležnosti Vlade, daje saglasnost,određuju mjere ili potvrđuju akti drugih tijela ili pravnih lica. Odlukom se, na primjer, moguurediti i određena pitanja koja se odnose na način rada Vlade, koja nijesu uređena Poslovnikom.Odluke koje donosi Vlada potpisuje predsjednik, odnosno potpredsjednik Vlade.

Rješenje (Decision)5

Rješenje je akt koji Vlada donosi kada rješava pitanja iz svoje nadležnosti u skladu sa zakonom.Na primjer, Vlada donosi rješenja u upravnom postupku iz svoje nadležnosti, kao i u oblastiadministrativnih pitanja kojima odlučuje o imenovanjima i razrješenjima, postavljenjima,obrazovanju i sastavu raznih radnih tijela, drugim pojedinačnim stvarima i sl.

Zaključak (Conclusion)Zaključak je akt Vlade kojim se uređuju pojedina pitanja iz njene nadležnosti. Zaključkom semogu utvrditi poslovi stalnih radnih tijela Vlade (komisija), utvrditi smjernice za pripremu programarada Vlade ili utvrditi određene pozicije o sprovođenju određene politike Vlade. Zaključak kojidonosi Vlada potpisuje predsjednik, odnosno potpredsjednik Vlade.

1.4. AKTI MINISTARSTAVAMinistarstva donose pravilnike, naredbe i uputstva. Zajednička karakteristika tih akata je da senjima ne mogu ustanovljavati prava i obaveze za fizička i pravna lica. Kao i ostali pravni akti, takose i pravilnici, naredbe i uputstva objavljuju u Službenom listu Crne Gore i stupaju na snagunajranije osmog dana od dana objavljivanja. Izuzetno, kada za to postoje razlozi utvrđeni upostupku donošenja, pravilnici, naredbe i uputstva mogu stupiti na snagu najranije danomobjavljivanja.

CRNOGORSKI ENGLESKIPravilnik RulebookNaredba OrderUputstvo Instructions

Pravilnik (Rulebook)Pravilnik je akt kojim se detaljnije razrađuju pojedine odredbe zakona i drugih propisa. Ministarstvadonose pravilnike kad su na osnovu zakona za to ovlašćena i uvijek u granicama ovlašćenjasadržanih u tom zakonu.

Pravilnikom se ne mogu ustanovljavati prava i obaveze za fizička i pravna lica.

Naredba (Order)Naredba je akt ministarstva kojim se naređuje ili zabranjuje postupanje u određenoj situaciji kojaima opšti značaj.

5 ! ali Rjesenje suda = Ruling (sometimes Order)

12

Uputstvo (Instructions)Uputstvom se propisuje način rada i vršenja poslova organa uprave, lokalne samouprave i drugihpravnih lica u vršenju prenijetih, odnosno povjerenih poslova.

1.5. NEKI AKTI SUDSKE VLASTICRNOGORSKI ENGLESKI

Presuda JudgmentRješenje Ruling (ponekad Order)Zaključak Conclusion

Presuda je pojedinačni akt suda.Rješenje je pojedinačni akt suda i upravnih organa.Zaključak je pojedinačni akt suda.

2.POSTUPAK DONOŠENJA ZAKONA

Sam postupak donošenja zakona (priprema, predlaganje, usvajanje i objavljivanje) u Crnoj Gori jeuređen odredbama više pravnih akata, od onih sa najvišom pravnom snagom (Ustav Crne Gore),preko onih koji bliže uređuju organizaciju, način rada i odlučivanja Vlade Crne Gore, odnosnoSkupštine Crne Gore (odgovarajući poslovnici), do onih koji bliže uređuju način objavljivanjazakona (Zakon o objavljivanju propisa i drugih akata).

Zvanični predlagači zakona su Vlada CG, poslanik Skuštine CG ili najmanje 6.000 birača koji ovopravo ostvaruju preko poslanika koga ovlaste. Budući da je u najvećem broju slučajeva Vlada CGpredlagač zakona, slijedi kratak presjek i šematski prikaz postupka donošenja zakona.

Rad na zakonu počinje donošenjem godišnjeg programa rada Vlade, kojim se utvrđuju osnovnizadaci, nosioci tih zadataka, rokovi i način njihovog izvršavanja, a samim tim preciznije uređuje izakonodavni dio programa rada Vlade6.

Ministarstvo, odnosno obradjivač u čijoj nadležnosti je priprema predloga zakona, uz prethodnopribavljeno mišljenje nadležnih organa (MInistarstvo za evropske integracije, organa nadležnog zapotvrđivanje obrasca izjave i tabele usklađenosti tog predloga akta sa odgovarajućim propisimaEvropske unije, Ministarstva pravde (za zakone koijma se uredjuje postupak pred sudovima, kao iodredbe zakona kojima se uredjuju sankcije i poseban upravni i prekršajni postupak), ministarstvanadležnog za poslove javne uprave (za zakone kojima se uredjuje postupak pred državnimorganima, sistem državnih organa i lokalne samouprave), i Ministarstva finansija(procjenafiskalnog uticaja koji sprovodjenje tog akta ima na budžet), dostavlja ga Vladi na utvrđivanje, radidaljeg podnošenja, odnosno predlaganja Skupštini Crne Gore.

Postoje dva “izuzetka” od ove uobičajene procedure - u dijelu postupka i forme utvrđivanja tekstazakona i forme podnošenja Skupštini - koje je vrijedno istaći.

6 Program obuhvata obaveze zasnovane na NPI kao strateškom dokumentu za proces evropskih integracija, godišnjimizvještajima Evropske komisije o napretku Crne Gore, drugim strateškim dokumentima i usvojenim zakonima, članstvu umeđunarodnim organizacijama, ratifikovanim konvencijama i sl.

13

a) U slučaju kada Vlada ocijeni da je u postupku donošenja pojedinih zakona ili drugih akatapotrebno obaviti javnu raspravu, ona će utvrditi nacrt zakona, program rasprave, organ kojije sprovodi i rokove za njeno održavanje koji ne mogu biti kraći od 15 dana.

b) Zakon kojim se uređuju pitanja od posebnog značaja (npr. za građane, privredna društva idruge subjekte), Vlada može podnijeti Skupštini u formi nacrta, a ne predloga.

Imajući u vidu obaveze koje proizilaze iz Sporazuma o stabilizaciji i pridruživanju Crne Gore u EU, važno jejoš jednom istaći da je obradjivač akta dužan da pribavi mišljenјe organa nadležnog za potvrđivanje obrascaizjave i tabele usklađenosti sa odgovarajućim propisima Evropske unije. Za te potrebe obradjivač je dužanda popuni obrazac i tabelu usklađenosti, čime potvrđuje tačnost navoda u izjavi i tabeli, nakon čega slijedipotvrdjivanje stepena uskladjenosti tog akta sa relevantnim propisima EU. Na ovaj način se omogućavadetaljno upoređivanje stepena usklađenosti pojedinih članova domaćeg propisa sa odgovarajućim članovimaprimarnog i sekundarnog izvora prava EU, odnosno praćenje stepena harmonizacije nacionalnih propisa veću ovoj fazi postupka njihove pripreme.

14

PROGRAM RADA VLADE / NPI

Sekretarijat za zakonodavstvo –o uskladjenosti tog zakona

sa Ustavom i pravnim sistemom

Ministarstvo za evropskeintegracije

o uskladjenosti tog zakonasa odgovarajucim propisima EU

Ministarstvo pravde –za zakone kojima se uredjuje

postupak pred sudovima, sankcijeposeban upravni i prekrsajni

postupak

MUP i JU –za zakone kojima se uredjue

postupak pred drzavnim organima,sistem drzavnih organa i lokalne

samouprave

Ministarstvo finansija –o procjeni fiskalnog uticaja kojisprovodjenje tog akta ima na

Budzet

Ministarstvo (Obradjivac)priprema predlog zakona

Ministarstvopribavlja misljenje na predlog zakona

Nadlezna komisijapredlaze Vladiusvajanje predloga

Obradjivac podnosi predlogGeneralnom Sekretarijatu Vlade

Vlada utvrdjuje predlog zakona

Vlada podnosi Skupstinipredlog zakona

Predlog zakona se razmatra unacelu (drugo citanje) i u

pojedinostima (trece citanje)

Skupstina usvaja Zakon

Predlog zakona iamandmani se razmatrajuna Odborima (prvo citanje)

Predsjednik CG proglasava Zakon SL List objavljuje

JAVNA RASPRAVANACRT ZAKONA

Poslanik ili 6000 biracapreko poslanika(predlagaci zakona)

15

Tabela 1 – postupak donošenja zakona

16

3.POSEBNA UPUTSTVA – STRUKTURA PRAVNIH AKATA

3.1. STRUKTURA ZAKONA I GRUPISANJE, ODNOSNO PODJELA ODREDABAZAKONAPri samom pisanju zakona ili dugog propisa polazi se od pitanja koje treba da uredi obrađivač,odnosno pisac zakona. Najvažnija su: odnosi koji se žele urediti (područje primjene zakona);struktura zakona, odnosno funkcionalni djelovi; definicije pojedinih određenja koja će se koristiti uzakonu; osnovni principi, odnosno regulativa; prelazne odrebe i, konačno, stupanje na snagu. Izprethodnog jasno proizilazi da je pitanje sistematike i strukture jednog zakona, dakle i podjelagrupisanja njegovih odredaba, od posebnog značaja, kako iz razloga jasnije preglednosti,odnosno lakše primjene, tako i iz razloga preciznog utvrđivanja osnovnih principa i budućegtumačenja samog zakona.

Za sistematiku, odnosno strukturu zakona ili drugog propisa bitno je da se podjela, a samim tim igrupe njegovih odredaba, prikažu prema sadržini koju relevantne odredbe obuhvataju,omogućavajući da u istoj grupi budu odredbe koje su povezane istom prirodom odnosa kojeregulišu.

Po pitanju pregleda strukture zakona sa najširom prisutnošću različitih grupacija (djelovi, glave,odsjeci i sl), ipak treba imati na umu da njihova zastupljenost, odnosno primjena zavisi od veličinezakona, odnosno drugog propisa (vidi primjere). U tom smislu, dolje prikazani sastav različitihgrupacija je najširi primjer koji može biti prisutan kod zakona sa najrazrađenijom strukturom, gdjeipak treba imati na umu da pojedine grupacije neće biti prisutne u onim zakonima, a posebnodrugim propisima (podzakonskim aktima) koji imaju manji stepen razrađenosti svoje strukture.

Na osnovu prethodno rečenog dajemo prikaz uobičajene strukture jednog zakona i logičnograsporeda, odnosno grupisanja i podjele njegovih odredaba.

Struktura zakona

I. Odluka o proglašenju

II. Naziv zakona

III. Uvodni dio- opšte, odnosno osnovne odredbe (svrha i cilj zakona)- značenje pojedinih izraza

IV. Središnji dio- materijalno-pravne odredbe- organizacione (institucionalne) odredbe- procesno-pravne odredbe

V. Kaznene odredbe

VI. Prelazne i završne odredbePrelazne odredbe sadrže:- odredbe o donošenju podzakonskih akata- odredbe o primjeni zakona na već stvorene odnose- druge odredbe od značaja za primjenu zakona

Završne odredbe sadrže:

17

- odredbe o odnosu prema drugim propisima- odredbe o stupanju na snagu- odredbe o početku primjene

Grupisanje i podjela odredaba zakona

Dio (Part)Glava (Title)

Odјeljak (Subtitle)Odsjek (Section)

Poglavlje (Chapter)

Naziv člana (Heading of Article...)Član - Article

Stav - ParagraphTačka ili alineja - Item or indent

Prilog7 - AnnexDodatak ili aneks – Schedule or Appendix

Dio u odredbama prava EU – podstav (subparagraph)Prije nego što se osvrnemo na primjere koji su dati niže, u kojima su dati tekstovi izabranih propisakoji sadrže pojedine grupacije i djelove odredaba zakona, ukazali bismo na jednu specifičnostEU prava, koja odstupa od djelova odredaba svojstvenih crnogorskom pravnom sistemu.Naime, za razliku od crnogorskih odredaba gdje članovi sadrže stavove, a stavovi mogu sadržatitačke, odnosno alineje, kod sekundarnih izvora prava EU ustaljena je praksa podjele stava(odgovarajućeg člana) i na podstav. Iako će preuzimanje takvog dijela norme EU (podstava) udomaći pravni sistem vjerovatno rezultirati propisivanjem jednog stava u crnogorskom propisu,smatramo korisnim da sugerišemo prevođenje ipak kao u originalu evropskog propisa, dakle:podstav.

Dodatno, radi jasnijeg razumijevanja navedene problematike, dajemo i prikaz diskutovanog slučajaiz evropskog podstava, na primjeru Direktive o opštoj bezbjednosti proizvoda.

7 Prilog se najčešće javlja kod pravilnika, kao akta ministarstva, u kom smislu odredjenu normu prati adekvatni program,obrazac ili sl. koji se daje u prilogu predmetnog pravilnika i čini njegov sastavni dio (vidjeti Primjer 3).

18

DIREKTIVA O OPŠTOJ BEZBJEDNOSTI PROIZVODA

Poglavlje 1

Cilj – Područje primjene – Značenje izraza

Član 1

1. Svrha ove direktive je da osigura da su prozvodi koji se plasiraju na tržištebezbjedni.

2. Ova direktiva primjenjuje se na sve proizvode definisane članom 2 tačka (a).Svaka odredba ove direktive primjenjuje se ukoliko ne postoje određene odredbesa istim ciljem u pravilima Zajednice koja regulišu bezbjednost predmetnihproizvoda.

Kada su proizvodi predmet posebnih uslova, vezanih za bezbjednost proizvoda,koji su nametnuti propisima Zajednice, ova direktiva se primjenjuje samo na oneaspekte i rizike ili kategorije rizika koji nijesu obuhvaćeni ovim uslovima. To značida se:

(a) član 2 tač. b i c i čl. 3 i 4 ne primjenjuju na one proizvode čiji su rizici ilikategorije rizika uređeni posebnim propisom.

(b) čl. 5 do 18 primjenjuju, osim u slučaju posebnih odredaba koje uređujuaspekte obuhvaćene pomenutim članovima sa istim ciljem.

Stav 1/Paragraph 1

Stav 2/paragraph 2

Stav 2 podstav 1/the firstsubparagraph ofparagraph 2

19

Primjer 1

ZAKON O OBLIGACIONIM ODNOSIMA

Dio prvi

OPŠTI DIO

Glava IOSNOVNA NAČELA

Sadržaj zakonaČlan 1

.............................................................................................................................................

Glava IVPRESTANAK OBAVEZA

ODЈELJAK 1

Opšte pravilo

Član 302.............................................................................................................................................

ODЈELJAK 2

IspunjenjeOdsјek 1

OPŠTA PRAVILA O ISPUNJENJU

I.1 SUBJEKAT ISPUNJENJA OBAVEZE I TROŠKOVI ISPUNJENJA

Ispunjenje od strane dužnika ili trećeg licaČlan 303

(1) Obavezu može da ispuni dužnik ili treće lice.(2) Povjerilac je dužan da primi ispunjenje od svakog lica koje ima neki pravni interes da

obaveza bude ispunjena, čak i kad se dužnik protivi tom ispunjenju..............................................................................................................................................

Ispunjenje poslovno nesposobnogČlan 304

(1) I poslovno nesposobni dužnik može ispuniti obavezu ako je postojanje obavezenesumnjivo i ako je dospio rok za njeno ispunjenje.

(2) Ispunjenje se može osporavati ako je poslovno nesposobno lice isplatilo zastarjeli dugili dug koji potiče iz igre ili opklade.

1 Obratiti pažnju da se rimski brojevi u ovim slučajevima pišu sa tačkom (kako na crnogorskom tako i na engleskomjeziku)

Dio - Part

Glava - Title

Odјeljak - Subtitle

Odsjek - Section

Naziv člana - Heading

Poglavlje - Chapter

Naziv - title

20

Primjer 2ZAKON O JAVNIM NABAVKAMA

I. OSNOVNE ODREDBEPredmet Zakona

Član 1.............................................................................................................................................................

III. POSTUPAK ZA DODJELU UGOVORA O JAVNIM NABAVKAMA1. Vrste postupaka

Član 18Postupci za javnu nabavku robe, usluga ili izvođenje radova su:1) otvoreni postupak javne nabavke;2) ograničeni postupak javne nabavke;3) pregovarački postupak javne nabavke;4) zaključivanje okvirnog sporazuma;5) neposredno prikupljanje ponuda (šoping metoda);6) neposredni sporazum.Naručilac za dodjelu javne nabavke, po pravilu, bira otvoreni ili ograničeni

postupak.

Član 24Naručilac može, izuzetno, ugovor o javnoj nabavci dodijeliti putem

pregovaračkog postupka, uz prethodno objavljivanje poziva za javno nadmetanje,u slučaju:

1) .......;2) ........;3) kada se radi o uslugama iz tačke 6 Aneksa I i intelektualnih usluga, poput

usluga koje uključuju projektovanje, ako ....................................;.............................................................................................................................................................

2. Početak postupka

Plan javne nabavke i obezbjeđivanje sredstava za javnu nabavkuČlan 27

Naručilac može da započne postupak javne nabavke samo:- ako je javna nabavka, u slučajevima predviđenim ovim zakonom, utvrđena u

planu javnih nabavki naručioca;

............................................................................................................................................

.................

ANEKS I:Usluge1. usluge servisiranja i popravke;2. usluge kopnenog saobraćaja.....

Aneks - Annex

Poglavlje - Chapter

Alineja - indent

Tačka – item

Stav - paragraph

21

3.2. VRSTE PRAVNIH NORMINeophodnost ostvarenja različitih ciljeva i vrijednosti u društvu pravnom regulativom uslovila jenastanak raznovrsnih pravnih normi. Te norme se razvrstavaju u određene tipove pravnih normiprema subjektima koji ih stvaraju (državne norme, norme drugih organizacija i norme građana);prema vrstama državnih djelatnosti (legislativa, egzekutiva i sudstvo - zakonodavne norme, normeizvršne i upravne vlasti, sudske norme); prema vrstama društvenih onosa koje uređuju (ustavne,finansijske, trgovinske, građanske, krivične, upravne i druge norme); prema tome da li su stvoreneu bližoj ili daljoj vezi s konkretnom situacijom na koju se odnose (uslovne i bezuslovne pravnenorme); da li se odnose na neodređeni broj slučajeva ili na konkretan slučaj (opšte i pojedinačnenorme); prema obliku jezičkog formulisanja norme (naređujuće, zabranjujuće, ovlašćujuće idopuštajuće) i prema stepenu određenosti norme, odnosno obimu slobode koju ostavljajuadresatima čije ponašanje uređuju (norme s neodređenim pojmovima, kategoričke i disjunktivnenorme, prinudne i dispozitivne norme). Za pravnu teoriju, poseban značaj ima podjela pravnihnormi na uslovne i bezuslovne, opšte i pojedinačne, kategorične i disjunktivne, prinudne idispozitivne.

3.2.1. USLOVNE I BEZUSLOVNE NORMEDjelotvornost prava pretpostavlja da se pravne norme donose unaprijed i prije nego što je nastalakonkretna situacija na koju se odnose. Tvorac pravne norme predviđa da će takva situacija nastatiili da može nastati i unaprijed je uređuje zbog njene važnosti. Ta vrsta pravnih normi naziva seuslovnim pravnim normama. Unaprijed donijeta pravna norma ne može se primijeniti ako nenastupi situacija koja je predviđena u njoj. Nastupanje takve situacije je uslov za primjenu datenorme.

Kada nastane određena konkretna situacija, kada se činjenice na koje se norma odnosi već nalazepred stvaraocem norme, taj stvaralac donosi bezuslovnu normu za tu konkretnu situaciju.

3.2.2. OPŠTE I POJEDINAČNE NORMEOpšte pravne norme se odnose na neodređeni broj slučajeva, odnosno lica koja se nalaze u istojsituaciji ili mogu doći u istu situaciju predviđenu normom.

Pojedinačne norme se odnose samo na jedan, tačno određeni slučaj. Tim slučajem može bitiobuhvaćeno jedno ili više lica. Presudno za pojedinačnu normu nije koliko je lica obuhvaćeno tomnormom, već da se odnosi na jedan određeni slučaj. Obično se opšte norme smatraju uslovnimnormama, a pojedinačne bezuslovnim.

U opšte pravne norme spadaju i pravna načela (pravni principi). To su osnovna i najapstraktnijapravila određenog pravnog poretka, najviše opšte pravne norme koje izražavaju vrijednosti nakojima je taj pravni poredak utemeljen i čijem ostvarenju teži u realnim društvenim odnosima. Tapravna načela utvrđuju se, po pravilu, u najvišim pravnim aktima (posebno u ustavu). Posebanznačaj imaju načela pravne sigurnosti, pravednosti, zakonitosti, narodne i nacionalne suverenosti,nezavisnosti sudova, autonomije volje i druga pravna načela.

Norme se različito jezički formulišu i prema oblicima tih formulacija (upotrijebljenih jezičkih iskaza),dijele se na naređujuće, zabranjujuće, ovlašćujuće i dopuštajuće pravne norme.

Naređujuće (preceptivne) norme obavezuju adresate na određeno činjenje ili nečinjenje. Ovavrsta normi javlja se najčešće u upravnom pravu. U našem jeziku se ove norme (commands)izražavaju prezentom, a u engleskom se koristi riječ shall koja na području prava izražava pravniimperativ. Shall se koristi samo u dispoziciji, ali ne i u hipotezi. U novije vrijeme, u EU se pokušavajezik prava učiniti razumljivijim običnom čovjeku pa se predlaže da se umjesto shall koristi must, alipredlog nije šire prihvaćen.

22

Primjer:Visina naknade štete određuje se premacijenama u vrijeme donošenja sudskeodluke, osim slučaja kad zakon određujenešto drugo.

The amount of compensation shall be determined inaccordance with the prices at the time the courtdecision is rendered, unless otherwise provided bylaw.

Novčana renta plaća se mjesečno unaprijed. Annuity payments shall be made monthly in advance.

Glagol must po pravilu se koristi za iskazivanje odredaba kod kojih vršilac radnje nije naveden, nitise iz konteksta može utvrditi, uglavnom u pasivnim rečenicama. Must se takođe koristi uodredbama koje zahtijevaju ispunjavanje ili udovoljavanje nekim uslovima, a subjekt nije živo biće:Vrijednosni papir mora sadržati sljedećebitne sastojke:

Securities must fulfil the following essentialrequirements:

Ispitivanje treba obavljati tako da se upotpunosti poštuje ličnost optuženog.

The investigation must be conducted with fullrespect for the personality of the person charged.

Zabranjujuće (prohibitivne) norme usmjerene su na zabranu određenog ponašanja, da se neštone čini (nečinjenje, uzdržavanje). Ta zabrana može biti izričita, indirektna i nesankcionisana.Propis koji sadrži pravnu zabranu, ali ne i sankciju u slučaju njene povrede, naziva se„nesavršenim zakonom" (,,lex imperfecta").

Za iskazivanje zabrane koristi se negativni imperativ – shall not – ili se negira subjekt, npr. Noperson shall ... Kad se izričito navodi da je nešto zabranjeno („zabranjuje se”, „zabranjeno je”),prevodi se sa it is prohibited.Vlasnik stvari ne smije vršiti svoje pravovlasništva preko granica koje su svimvlasnicima takvih stvari postavljene naosnovu ovoga zakona.

The owner of a thing shall not exercise his right ofownership beyond the limits placed on all owners bythis Act…

Niko ne smije ugroziti zdravlje drugih. No person shall endanger the health of others.

Zabranjena je upotreba ličnih poodatakasuprotna utvrđenoj svrsi njihovoga…prikupljanja.

It is prohibited to use personal data contrary to thepurpose for which they were collected.

Odredba kojom se ukida neko ovlašćenje, dozvola ili pravo takođe predstavlja zabranu koja sečesto izriče sa „ne može se” ili „nije dopušteno”, odnosno sa may not u engleskom. Sličnimodredbama izražava se da neki subjekt ili javna vlast nema ovlašćenje, dozvolu ili pravo da neštočini:Odricanje ili odustanak od žalbe ne možese opozvati.

The waiver or withdrawal of an appeal may notbe revoked.

… vlasnik nije ovlašćen zabraniti tuđi zahvatu svoju stvar kad je ta…j neophodan…

… the owner may not prohibit others to interfere withhis property if it is necessary…

Ako je materinstvo, odnosno očinstvoutvrđeno odlukom suda, osporavanje nijedozvoljeno.

A court decision establishing maternity or paternitymay not be contested.

Za negiranje obaveze ispunjavanja ili udovoljavanja u crnogorskom jeziku se upotrebljava „nijepotrebno” ili „ne treba”, a u engleskom need not ili no person must:Za pravovaljanost ovog sporazuma nijepotrebno da bude sklopljen u obliku u

In order to be valid, this agreement need not beconcluded in the same form as the transaction from

23

kojem je sklopljen posao iz kojeg jeobaveza nastala.

which the obligation arose.

Ovlašćujuće (permisivne) norme ne sadrže ni naredbu ni zabranu, nego daju ovlašćenje licu iligrupi lica da stvaraju pravne norme ili druge pravne akte (zaključenje ugovora), odnosno dapreduzimaju radnje izvršenja. Ako ovlašćena lica ne pristupe upotrebi ovlašćenja koja su impriznata, neće zbog toga trpjeti nikakvu pravnu sankciju. Odredbe o nadležnostima organa susvojevrstan primjer ovlašćujućih normi.

Ponekad je teško razlikovati dopuštenje od ovlašćenja, ali to ne stvara problem za prevodioca jer,iako je njihova funkcija različita, u engleskom se pretežno upotrebljava may za izricanje idopuštenja i ovlašćenja. Dopuštenje se iskazuje sa „može se”, „smije se” ili „dopušteno je”. Uodredbama o postupku „dopušteno je” znači it is admissible, dok se izrazi it is permitted i it isallowed ne koriste u pravnim propisima u engleskom jeziku. Ovlašćenje se u propisima izražava sa„ovlašćen je” ili „može se”. Za izricanje ovlašćenja u engleskom jeziku se, osim may, upotrebljavais authorised to, is empowered to, has the power to. Ako je ovlašćenje obavezujuće, odnosno akotraži neku određenu radnju, prevodilac treba da upotrijebi shall.

DopuštenjeUgovor, kao i drugi pravni posao, može sezaključiti, odnosno izvršiti i preko zastupnika.

Contracts and other transactions may also beconcluded or performed through an agent.

Protiv drugostepene presude o utvrđivanju iliosporavanju materinstva ili očinstva revizijaje dopuštena.

Appeal is admissible against the judgment of acourt of second instance establishing or contestingmaternity or paternity.

Ko ima pravo na zaštitu posjeda, smije svojposjed zaštititi…

Persons having the right of possession may protecttheir possession…..

OvlašćenjeVlada može ... raspustiti Skupštinu (član 92Ustava CG).

The Government is empowered to dissolve theParliament.

Zastupnik je ovlašćen da, radi očuvanja pravasvog nalogodavca, daje potrebne izjavenjegovom suugovaraču.

In the interest of safeguarding the rights of theprincipal, agents are authorised to make necessarystatements to the other party.

Osnovna prava i slobode koje su zajemčene Ustavom Crne Gore iskazuju se u obliku naredbikoje obavezuju državu da obezbijedi zaštitu tih prava i sloboda, npr.: ''Crna Gora jemči i štiti prava islobode; prava i slobode su nepovrjedive; svako je obavezan da poštuje prava i slobode drugih'' –član 6 Ustava CG; ''Država jemči ravnopravnost žene i muškarca i razvija politiku jednakihmogućnosti'' – član 18 Ustava CG.

Najčešće se ova prava određuju putem indikativnog iskaza „imati pravo”, odnosno has theright to: „Svako ljudsko biće ima pravo na život” - „Every human being has the right to life.” Udrugim pravnim propisima najčešći oblik za određivanje nekih prava je takođe „imati pravo”,dok se u engleskom upotrebljava has the right to, is entitled to ili čak may.

Povjerilac ima pravo na zatezne kamate, bezobzira na to je li pretrpio kakvu štetu zbogdužnikovog... zakašnjenja.

The creditor is entitled to interest on arrearsregardless of whether any damage was suffered dueto the delay.

24

Protiv rješenja vijeća privatni tužilac ima pravožalbe.

A private plaintiff may appeal the decision of thecourt chamber. / A private plaintiff has the right toappeal the decision of the court chamber.

Dopuštajuće norme niti naređuju niti zabranjuju određeno ponašanje, a ne daju ni ovlašćenje zastvaranje normi, već dozvoljavaju (dopuštaju) određeno ljudsko ponašanje (u članu 46 stav 1Ustava Crne Gore propisuje se: „Svakome se jemči pravo na slobodu misli, savjesti ivjeroispovijesti, kao i pravo da promijeni vjeru ili uvjerenje i slobodu da, sam ili u zajednici sa dru-gima, javno ili privatno, ispoljava vjeru ili uvjerenje molitvom, propovijedima, običajima iliobredom"). Pri tom, moguće je razlikovati dva oblika tog dopuštenja: dopuštenje utemeljenoneposredno na opštem pravnom propisu (na primjer, zakonu), ili zasnovano na aktu nadležnedržavne službe (kad su ispunjeni uslovi utvrđeni u zakonu). S druge strane, građani su ovlašćeniza vršenje određenih djelatnosti u zakonu, ali vršenju tih djelatnosti ne mogu pristupiti prijedobijanja određene dozvole nadležnog organa (baviti se advokaturom, pružanjem zdravstvenihusluga, uslugama obezbjeđenja, itd.).

Interpretativne norme, odnosno norme definicije posjeduju preskriptivnu funkciju jer njima tvoracnorme ili stvara nova značenja ili značenja koja prilikom tumačenja i primjene obavezuju formalno-pravno. Pri tome, treba imati na umu da značenje istog termina u različitim pravnim aktima možebiti različito, zavisno od definicije propisane datim aktom. Prilikom utvrđivanja značenja terminatreba obratiti posebnu pažnju na to da li su značenja data ''primjera radi'', pa se značenje možeproširiti i na situacije koje nijesu nabrojane, ili je u pitanju ''taksativno nabrajanje'' kada izvan datihpropisanih značenja nije moguće dodavati nova značenja, pa je tumač (primjenjivač) vezan datimznačenjima.

Danas se za formulisanje definicija sve više upotrebljava prezent i u našem i u engleskomjeziku, npr: pojmovi u ovome zakonu imaju sljedeće značenje:” / For the purpose of this Act, thefollowing terms mean. Za određivanje pojedinih oznaka nekog pojma ili pojedinih elemenatanekog činjeničnog stanja, odnosno kriterijuma za postojanje nekog stanja, često se u pravnomjeziku upotrebljava „smatrati se”, odnosno is deemed to be.

U pravnim propisima indikativni i preskriptivni stavovi prepliću se i međusobno dopunjuju. Tako imaodredaba koje imaju deskriptivnu ili konstativnu funkciju. One uglavnom opisuju neko činjeničnostanje ili konstatuju postojanje nekih entiteta kao što su države, upravna tijela itd. Značenjeindikativnih stavova iskazuje se pomoću funktora iz glagola biti i njegovih zamjenskih glagolapostojati, nalaziti se, imati itd. Dok se prije u takvim odredbama uglavnom upotrebljavao shall uengleskom jeziku, danas se sve više iskazuju u prezentu. Na primjer, odredbe o stvaranju nekogentiteta ili tijela u starijim propisima su se izražavale sa „There shall be…”, a danas sa There ishereby established … (npr. „There is hereby established a corporation.” umjesto „There shallbe a corporation.”). Međutim, prevodilac treba da bude oprezan. Na primjer, „Nema smrtne kazne”prevodi se „There shall be no death penalty”, jer je to zabrana. Danas je upotreba prezenta širokoprihvaćena i za formulisanje odredaba kojima se određuje područje primjene nekog zakona, dakle

This Act applies umjesto This Act shall apply:Crna Gora je nezavisna i suverena državarepublikanskog oblika vladavine.

Montenegro is an independent and sovereign statewith a republican form of government.

Skupština ima 81 poslanika. The Parliament consists of 81 representatives.

Objekt prava svojine je pojedinačnoodređena stvar.

The object of the right of ownership is anindividually identifiable thing.

25

Na trgovca pojedinca na odgovarajući načinprimjenjuju se odredbe prvog dijela ovogZakona.

The provisions of the first part of this Act applyanalogously to a sole trader.

4. OBAVEZE CRNE GORE SHODNO ČLANU 72 SSP-a

CRNOGORSKI ENGLESKI1. Ugovorne strane potvrđuju važnostusklađivanja postojećeg zakonodavstva u CrnojGori sa zakonodavstvom Zajednice, kao injegovog efikasnog sprovođenja. Crna Gora ćenastojati da osigura postepeno usklađivanjesvojih postojećih zakona i budućegzakonodavstva s pravnim propisima Zajedniceacquis. Crna Gora će osigurati adekvatnuimplementaciju i sprovođenje postojećeg ibudućeg zakonodavstva.2. Usklađivanje će započeti danom potpisivanjaSporazuma i postepeno će se proširivati na sveelemente acquis-a Zajednice iz ovogSporazuma do kraja tranzicionog periodautvrđenog članom 8 ovog Sporazuma.3. Usklađivanje će, u ranoj fazi, biti fokusiranona osnovne elemente acquis-a koji se odnosena unutrašnje tržište, uključujući zakonodavstvou oblasti finansija, pravosuđa, slobode ibezbjednosti, kao i na druge oblasti trgovine. Ukasnijoj fazi, Crna Gora će se fokusirati naostale djelove acquis-a.

1. The Parties recognise the importance of theapproximation of the existing legislation inMontenegro to that of the Community and of itseffective implementation. Montenegro shallendeavour to ensure that its existing laws andfuture legislation will be gradually madecompatible with the Community acquis.Montenegro shall ensure that existing andfuture legislation will be properly implementedand enforced.2. This approximation shall start on the date ofsigning of this Agreement, and shall graduallyextend to all the elements of the Communityacquis referred to in this Agreement by the endof the transitional period defined in Article 8 ofthis Agreement.3. Approximation will, at an early stage, focuson fundamental elements of the Internal Marketacquis, including financial sector legislation,Justice, Freedom and Security as well as ontrade-related areas. At a further stage,Montenegro shall focus of the remaining partsof the acquis.

4.1 HARMONIZACIJA ZAKONODAVSTVAPravo EU predstavlja vrlo specifičan pravni okvir koji se formira na različitim nivoima i konstantnoevoluira. S obzirom da je ono posebno i autonomno u odnosu na međunarodno pravo i na pravodržava članica, da ima veću pravnu snagu u odnosu na pravo država članica i da je neposrednoprimjenjivo na cijelom prostoru EU na države članice, na fizička i pravna lica, države članice EUusklađuju, tj. harmonizuju svoje pravo sa pravom EU.

Pod pojmom harmonizacije zakonodavstva podrazumijeva se postupak usklađivanja propisadržava članica sa pravom EU. U osnivačkim ugovorima postoje različiti termini za izražavanjestepena integracionih procesa: usklađivanje (harmonization), približavanje (approximation) ilikoordinacija (coordination), koji se takođe koriste radi izražavanja cilja odredaba komunitarnogprava za pojedine oblasti.

Usklađivanje zakonodavstva je, dakle, politika EU koja služi postizanju cilja, odnosnoujednačavanju prava u zemljama članicama u obimu i u mjeri koji treba da omoguće uspostavljanjei funkcionisanje zajedničkog tržišta. Usklađivanje nije samo prosta formalna procedura, niti je samosebi cilj. To je instrument za ostvarivanje širokog spektra pravno-tehničkih, ekonomskih i političkihciljeva. Takođe, harmonizacija nije prosto transponovanje komunitarnih pravnih normi u nacionalnozakonodavstvo. Kvalitet procesa harmonizacije mjeri se i dokazuje primjenom ovih propisa u

26

unutrašnjem pravnom poretku. Zbog toga proces usklađivanja, pored aktivnosti legislativnihorgana, podrazumijeva i izgradnju neophodne prateće infrastrukture koju čine profesionalna idjelotvorna javna uprava i nezavisno i nepristrasno pravosuđe.

4.2 PREVOĐENJE ACQUIS COMMUNITAIRE-AUnutar EU obezbijeđena je jednakost i pravna valjanost svih službenih jezika, a definisana su ipravila njihove upotrebe u institucijama EU. Posljednji član (član 314) Ugovora o osnivanjuEvropske zajednice utvrđuje da su sve jezičke verzije Ugovora jednako autentične u pravnomsmislu, dok član 21 daje pravo građanima da se na službenom jeziku svoje države pismenoobraćaju institucijama ili tijelima Unije i da na istom jeziku dobiju odgovor. Pored toga, na osnovučlana 290 Ugovora, donesen poseban pravni akt (sužbeni broj u EURLex-u 31958R00018), koji sesmatra svojevrsnom jezičkom poveljom EU, a kojim je propisana upotreba službenih i radnih jezikainstitucija EU, kao i obaveza sastavljanja pravnih tekstova na službenim jezicima i njihovoobjavljuje u Službenom listu EU9.

Prevođenje pravne tekovine EU spada u prevođenje pravnih tekstova i kao takvo mora sepovinovati nizu posebnih pravila i ograničenja. Od opštih uputstava za prevođenje pravne tekovineEvropske unije najprije treba naglasiti da se odustalo od pristupa, da se pravna sigurnost ipreciznost može postići samo doslovnim prevodom izvornog teksta, tj. da proces prevođenja trebada bude orijentisan prema izvornom jeziku.

To ipak ne znači da se može prevoditi sasvim slobodno. Kako što je već navedeno u nizupriručnika i uputstava na nivou Evropske unije, pisanje i prevođenje pravnih akata je normirano.Propisana je struktura akata Zajednice, koja mora biti ista u svakom jeziku, te sintagme i rečenicekoje izražavaju određene pravne radnje i koje moraju biti normirane u svim jezicima. Takođe,propisivan je i način pisanja mjernih i novčanih jedinica, datuma, vremena, te upotrebe znakovanavoda, brojeva i slova u nabrajanju odredaba, način navođenja različitih akata i slično. Ali, kolikogod ograničavajuće izgledalo tako detaljno propisivanje svih pomenutih aspekata, ono u velikojmjeri čini posao prevodioca lakšim, jer je broj situacija u kojima je prevodilac prepušten sam sebi udonošenju važnih prevodilačkih odluka sveden gotovo na minimum. Osim toga, kada se govori oprevođenju tako velikog korpusa tekstova kao što je acquis communautaire, onda je gotovonajzahtjevniji zadatak obezbijediti ujednačenost i dosljednu upotrebu terminologije i strukturuprevedenih tekstova. A to se može postići ukoliko se utvrdi što više pravila i pripremi što veći brojglosara, na čije će se korišćenje prevodioci obavezati.

Pravna terminologija na nivou Evropske unije je veoma specifična, što ima odraza i na izborprevodnih ekvivalenata. Naime, da bi se obezbijedilo da se pravni termini Evropske unije netumače jednako kao pravni termini iz domaćeg zakonodavstva država članica, svjesno su uloženinapori da se stvore novi termini na nivou Evropske unije, pri čemu su glavni kriterijumi da novitermin bude prevodljiv i transparentan.

8 EEC Council: Regulation No 1 determining the languages to be used by the European Economic Community,http://eurlex.europa.eu/Result.do?code=31958R0001&Submi t=Search&RechType=RE CH_c elex&_submit=Search9 Jezik ima izuzetno važnu ulogu u procesu formiranja i održanja nacionalnog identiteta. Napori na građenjunadnacionalnog evropskog identiteta podrazumijevaju da je višejezičnost demokratska nužnost koja garantujeravnopravnost svih građana Evropske unije. Evropska svijest o tome da je Evropska unija, ne samo ekonomska već ipolitička zajednica i zajednica vrijednosti i dalje je vrlo snažna. Sloboda, jednakost i solidarnost osnovne su vrijednostisuživota u društvu. Tolerancija, pravna država i pravda određuju ustrojstvo moderne demokratije koja se doživljava kaovrijednost za sebe, ne samo kao oblik državnog uređenja nego i kao način života. EU je nastala iz želje za„produbljivanjem solidarnosti naroda, uz poštovanje njihove istorije, kulture i njihovih tradicija“9 Odluke evropskihinstitucija utiču na svakodnevni život građana Unije i da bi one imale legitimitet neophodno je da građani aktivnoučestvuju u procesima odlučivanja o njima i to bez ikakve jezičke barijere.

27

Još jedan izazov u prevođenju je učestala upotreba skraćenica. Iako se u već pomenutom Manualof Precedents for Acts Established within the Council of the European Union jasno navodi daupotrebu skraćenica treba izbjegavati kad god je moguće, osim u posebnim slučajevima kao što sunabrajanja, tabele, grafikoni i slično, ipak smo svjedoci da se u praksi skraćenice izuzetno čestokoriste. Ono što za nas predstavlja veći problem od njihove česte upotrebe jeste činjenica da nepostoje pravila koja bi nam pomogla da odlučimo kako da se sa njima nosimo u prevođenju. Naimei u engleskom jeziku, koji smo uzeli kao izvorni, pojavljuju se i koriste akronimi koji nijesu nastali izpunog naziva na engleskom jeziku10.

Neophodno je da prevodioci razumiju u potpunosti tekst koji prevode, ali ga oni ne smiju tumačiti upravnom smislu. Prevodilac treba da izrazi „ono što je u tekstu rečeno“, a ne ono što on „misli da bitrebalo biti rečeno“. Ako se jave nejasnoće u izvornom tekstu, prevodioci moraju konsultovati tekstna nekom drugom jeziku Evropske unije, po mogućnosti francuskom, jer je veliki dio acquiscommunaitaire u originalu nastao upravo na francuskom jeziku. Ukoliko i nakon provjere teksta naviše jezika nedoumice ostanu neriješene, prevodilac je dužan da na to skrene pažnju.

Ovaj priručnik sadrži primjere obrazaca pravnih akata EU sa primjerima odredabi koje sunormirane, tj. gdje prevodioci treba da koriste tačno definisane formule (npr. prelazne i završneodredbe). Međutim, kada se radi o odredbama koje se tiču predmeta akta, polja primjene,definicija, te prava i obaveza, tada treba prevoditi u duhu crnogorskog jezika, u mjeri u kojoj je tomoguće.

Sa aspekta forme, potrebno je naglasiti da prevodilac ne smije da mijenja osnovnu strukturuoriginala: raspored poglavlja, članova, stavova. Čak i kada se pojave duge i nerazumljive rečenice,prevodilac ne bi trebalo da ih dijeli na više cjelina, niti da spaja kraće rečenice u jednu, jer bi setime poremetio broj rečenica, pa bi pozivanje na neku od njih u daljem tekstu bilo pogrešno. Ipak,ako je nužno, a ponekad zaista jeste, može se duža rečenica prekinuti i sljedeća smislena cjelinanastaviti iza tačke i zareza.

Shodno proceduri pravnici će vršiti pravno tehničku redakturu prevedenog teksta (eventualnoukazati na propuste u prevođenju, značajne za dalji rad). Samo u ovakvoj interakciji i razmjeniinformacija može se ostvariti napredak i olakšati posao prevođenja pravne tekovine EU svima kojiu tom procesu učestvuju.

4.3. PREVOĐENJE POMOĆU RAČUNARAPrevođenje je danas, kao i većina djelatnosti, pod snažnim uticajem razvoja teleinformartičkihtehnologija. Time se mijenjaju mjesto i uloga prevođenja i prevodioca u savremenom svijetu.Mijenja se i brzina procesa prevođenja (mašinsko vs ručno), cijena prevođenja kao intelektualneusluge (po jednoj riječi), ali i kvalitet odnosno vrjednovanje prevoda kao proizvoda.

Kao ideja, prevođenje pomoću mašine datira još od 17. vijeka, a postaje realnost tek krajem 20.vijeka. Računarski programi stvaraju nesavršene prevode, zbog toga nijesu podesni za književneprevode, ali jesu za prevođenje tehničkih priručnika, naučne dokumentacije, komercijalnihprospekata, poslovnih pisama, medicinskih izvještaja i slično.

10 Uz to, u našem jeziku postoji niz skraćenica koje su nastale od prevoda punog naziva nekog organa ili dokumenta, kaošto su STO – akronim za Svjetsku trgovinsku organizaciju, ili OEBS – za Organizaciju za evropsku bezbjednost isaradnju. Međutim, postoji još veći broj skraćenica koje su nastale od punog naziva na stranom jeziku i kao takve ušle unaš jezik, gdje su se odomaćile.

28

Termin „mašinsko prevođenje” (Machine Translation – MT) odnosi se na kompjuterizovane sistemeodgovorne za stvaranje prevoda sa ili bez čovjekove pomoći. Granica između čovjekovogprevođenja uz pomoć mašine (machine-aided human translation – MAHT) i mašinskog prevođenjauz pomoć čovjeka (human-aided machine translation – HAMT) često je neizvjesna i zato bi terminprevođenje uz pomoć računara mogao da obuhvati oboje.

U najširem smislu, mašinsko prevođenje (“machine translation”, MT):- obezbjeđuje dosljednost u upotrebi terminologije,- eliminiše dosadno i sporo otklanjanje pravopisnih i slučajnih grešaka,- može se lako prilagoditi zahtjevima naručioca različitim stepenima dovršenosti teksta,- veza on-line putem interneta omogućava prevodiocima direktan pristup:

(a) pomoćnim sredstvima i alatima za prevođenje (on-line rječnici),(b) tekstovima istog ili sličnog sadržaja, pojmovnicima i leksičkim bazama podataka,dvojezičnim paralelnim korpusima,

- brzim pregledom i pretraživanjem “radne” verzije prevoda (draft), korisniku se omogućavaracionalan pristup odgovarajućem dijelu prevedenog teksta, a zatim i kvalitetna obrada togdijela teksta.

No, ono što je za nas vrlo bitno, jer smo uveliko zagazili u edukaciju prevodilaca u tom pravcu,jeste takozvano automatsko i poluautomatsko prevođenje teksta uz pomoć računara (ComputerAided Translation - CAT) koje je postalo dio naše svakodnevice. Na tržištu se nude programi urasponu od jednostavnih rječnika, koji se koriste za traženje prevoda i sinonima pojedinih termina,do programa koji analiziraju gramatičku i sintaksičku strukturu teksta i automatski prevodepojmove, fraze i rečenice, uzimajući u obzir jezičke i gramatičke različitosti izvornog i ciljnog jezika.Na internetu se mogu naći online obrasci za prevođenje tekstova i čitavih web stranica.

Poznatiji programi ove vrste su Word Translator, NeuroTran, Deja Vu, Wordfast i program koji jepostao svojevrsni standard za automatsko prevođenje – TRADOS. Ovaj program je proizvod jednenjemačke firme. Razvijen je tokom protekle decenije i danas nudi zaista mnogo korisnihmogućnosti. Kombinuje dvije tehnologije, segmentaciju i prevodilačku memoriju. Radi na principuneuralnih mreža i aktivno pretražuje internu bazu podataka, tzv. Translation Memory (TM –prevodilačka memorija). TM se popunjava tokom prevođenja, a program munjevito pretražuje svojuradnu memoriju i nudi moguće prevode rečenica, fraza i pojedinih riječi po obrascu "poklapanja", tj.stepena podudaranja izvornih i ciljnih termina.

TRADOS se isporučuje u obliku modula:- Trados WorkSpace je integrisano okruženje koje vam omogućava da pokrenete razne

komponente Trados paketa i organizujete projekte, kao i datoteke unutar projekata.- Translator's Workbench (objedinjava sve funkcije programa i to je ono što većina ljudi zove

Trados. On opslužuje prevodilačku memoriju, omogućava vam da analizirate svoja dokumenta,da ih segmentirate i čistite. Radi u kombinaciji sa ostalim Trados modulima i obično saWordom.)

- MultiTerm (to je neka vrsta rječnika, tj. pretražuje pojedine djelove rečenice ili "segmente", tj.fraze i riječi)

- TagEditor (dozvoljava prevođenje HTML, XML, ... dokumenata)- Winalign (omogućava automatsko generisanje prevodilačkih memorija (TM-a) poređenjem

izvornih i već prevedenih dokumenata).

Trados, po mogućnostima i cijeni, spada u tzv. tešku artiljeriju. Na tržištu se može naći jedan manjiprogram koji je u velikoj mjeri kompatibilan sa njim, po funkcionalnosti veoma sličan a višestrukojeftiniji i zato ga prevodioci sve više koriste. To je Wordfast.

29

Wordfast radi iz MS-Worda, ali i dokumenti iz MS-Excela, MS-Accesa, MS-PowerPointa i HTMLdatoteke takođe mogu da se prevode. Wordfast TM format je otvoren – i može da se vidi ili uređujesa Wordom, Excelom, Accessom i drugim popularnim programima. Pored toga, Wordfast otvaraprevodilačke memorije TMX tipa, kao što su one koje stvaraju TWB (Trados Translator’sWorkbench), Deja Vu, Star Transit itd.

Wordfast je veoma moćna alatka spakovana u kompaktan Wordov šablon (template). Radi sa MS-Wordom 97, 2000, XP i 2003 na PC platformi, a na Macu sa MS-Wordom 98, 2001 i 2004. Do 20korisnika može da dijeli istu prevodilačku memoriju preko lokalne računarske mreže.

Ministarstvo za evropske integracije Vlade Crne Gore, koji je nosilac koordinacije prevođenja uvezi sa EU, u posljednje vrijeme sve više forsira Wordfast kao prevodilački alat koji zadovoljavapotrebe spoljnih i internih prevodilaca. Zbog povoljne cijene nabavke i mogućnosti brze obuke,postaje nezaobilazan dio kako individualnih prevođenja tako i prevođenja za koja je potrebnokoristiti umrežene računare i zajedničku prevodilačku memoriju.

Mašinsko prevođenje ograničeno je nealgoritmičkom prirodom teorije prevođenja, pa svaograničenja izražena još pedesetih godina prošlog vijeka ostaju da važe i danas. Ipak, napredakstatistike, informatike i vještačke inteligencije, s jedne strane i lingvističkih teorija, računarske ikorpusne kao i korpusne lingvistike, prepoznavanja ljudskog govora itd. s druge strane,obezbjeđuju mašinskom prevođenju sve veći, iako ograničen uspjeh u vrlo strogo ograničenimuslovima (novi tageri i parseri, programi za rješavanje leksičke višeznačnosti, leksička semantika,leksičke baze podataka i pojmovnici, baze znanja, unošenje pragmalingvističkih i tekstualnihinformacija u programe, prevodilačka memorija itd.) Zbog toga, nadamo se da prevodilačkiprogrami neće predstavljati samo pomoćni alat ljudskom prevođenju (npr. CAT/MT) ili brzepostupke koji prethode ljudskom prevođenju, već da će u strogo ograničenim, unaprijed poznatimili pripremljenim leksičkim, morfosintaksičkim, pragmalingvističkim i diskursnim uslovima (npr.institucionalni tekstovi, uputstva za upotrebu mašina i uređaja, bezbjednosne komunikacije upomorskom i vazdušnom saobraćaju, abstrakti naučnih članaka) biti u stanju da naprave prevodkoji će zahtijevati minimum čovjekove intervencije. Istraživanja na planu mašinskog prevođenjastalno će doprinositi boljem razumijevanju procesa ljudskog prevođenja i jasnijem lingvističkomopisu teksta, vrjednovanju prevoda i podučavanju prevođenju. Tako će postepeno otpadati ili pakslabiti neke od predrasuda o mašinskom prevođenju.

30

III PRAVNI SISTEM EVROPSKE UNIJEEvropska unija je danas zajednica 27 država članica sa 493 miliona stanovnika, a u njoj seslužbeno komunicira na 23 jezika. EU kao “krovna konstrukcija” počiva na tri stuba: prvi stub čineevropske zajednice, drugi stub je saradnja u oblasti spoljne i bezbjednosne politike, treći stubčine policijska i pravosudna saradnja u krivičnim stvarima.

Istorijat: Evropske zajednice su osnovane Pariskim ugovorom o osnivanju Zajednice za ugalj i čelik 1951.godine i Rimskim ugovorima o osnivanju Evropske ekonomske zajednice i Evropske zajednice za atomskuenergiju 1957. godine. Ugovorom o stvaranju Evropske unije iz Mastrihta 1992. godine evropske zajednicenijesu ukinute, tako da one i danas postoje istovremeno sa Evropskom unijom, kao pravne i političkeinstitucije. Pravni poredak EU je dalje dograđivan kroz Amsterdamski ugovor 1997. godine i Ugovor iz Nice2001. godine, ali je utapanje prava evropskih zajednica u pravo Evropske unije predviđeno tek u dugopripremanom, ali neusvojenom Ustavu Evropske unije, a potom i u novom Lisabonskom ugovoru koji bitrebalo da stupi na snagu početkom 2010. godine. Pravo koje se stvara u okvirima triju zajednica uobičajenose naziva pravo evropskih zajednica ili komunitarno pravo. Nakon stupanja na snagu Ugovora o Evropskojuniji, ovo pravo se često generalno naziva i pravom Evropske unije.

Sveukupno evropsko pravo (znači u sva tri stuba EU) najčešće se naziva acquis communautairei predstavlja širok pojam koji obuhvata:- načela i političke ciljeve Ugovora o osnivanju- zakonodavstvo koje je donijeto radi primjene Ugovora i praksu Suda pravde- deklaracije i rezolucije EU- mjere koje se odnose na zajedničku spoljnu i bezbjednosnu politiku- mjere koje se odnose na pravosuđe i unutrašnje poslovemeđunarodne sporazume u nadležnosti EU koje su zaključile Zajednica i države članice

1. IZVORI PRAVA EVROPSKE UNIJE

Pravni sistem EU se razlikuje od nacionalnog i međunarodnog prava i označava se kao pravnisistem sui generis. Komunitarno pravo se ne odnosi samo na države članice, već i na fizička ipravna lica u njima. Pravo EU čini skup propisa koji se dijeli u dvije grupe - primarne i sekundarne.Primarne izvore stvaraju države članice EU prilikom uređivanja međusobnih odnosa i sama EUzaključivanjem sporazuma sa trećim državama i međunarodnim organizacijama. Primarnopravo ima prednost u odnosu na sekundarno.

Primarne izvore prava čine:a) Osnivački ugovori kojima su uređena osnovna pitanja nastanka i rada evropskih

zajednica, te samim tim predstavljaju osobeni ustavni okvir njihovog postojanja. Osnovni ugovorisu: Ugovor o osnivanju Evropske zajednice za ugalj i čelik (zaključen na period od 50 godina,prestao da važi 2002. godine); Ugovor o osnivanju Evropske ekonomske zajednice; Ugovor oosnivanju Evropske zajednice za atomsku energiju; Jedinstveni evropski akt kojim su izmijenjeni idopunjeni osnivački ugovori; Ugovor o osnivanju Evropske unije; Ugovor iz Amsterdama; Ugovor izNice; ugovori o spajanju organa tri zajednice i ugovori o pristupanju novih država članica tokomprocesa evropskih integracija od početnih šest do današnjih 27 država članica.

b) Opšta pravna načela koriste se prilikom primjene prava EU u popunjavanju pravnihpraznina i prilikom utvrđivanja pravog značenja nejasnih odredaba pozitivnog prava EU. Polaznuosnovu za utvrđivanje opštih pravnih načela predstavljaju načela koja su zajednička za pravneporetke država članica.

c) Međunarodni sporazumi evropskih zajednica čine sporazume koje Evropska zajednicazaključuje sa trećim državama i međunarodnim organizacijama. Najznačajniji međunarodni

31

sporazumi su trgovinski sporazumi, sporazumi o saradnji i sporazumi o pridruživanju, odnosno ostabilizaciji i pridruživanju.

Pored tzv. primarnog acquisa, najobimniji dio posla na prevođenju odnosi se na tzv. sekundarnozakonodavstvo, odnosno propise koje donose institucije EU. Danas se u EU primjenjuje višeod 20.000 različitih akata sekundarnog prava. Sekundarni izvori prava EU su propisi opšteprimjene, a razvile su ih institucije EU u okviru ovlašćenja koja su im povjerena. Ti propisi mogubiti obavezujući i neobavezujući, u skladu sa članom 249 Ugovora o osnivanju Evropskezajednice.

Obavezujuće sekundarne izvore prava čine regulative, direktive i odluke.a) Regulative, koje se ponekad u literaturi navode i kao pravila, pravilnici ili uredbe,11

(engleski: regulation, francuski: règlement, njemački: Verordnung) imaju opštu primjenu,obavezujuće su u cjelosti i neposredno se primjenjuju. One uređuju materiju na opšti način i zbogtoga se javlja potreba za dodatnim mjerama za njihovo sprovođenje.

Regulative imaju opšti, normativni karakter i sadrže apstraktne pravne norme. One se odnose naneodređeni broj lica i situacija i ne prestaju primjenom u jednom konkretnom slučaju. Po tomesu veoma slične zakonima u unutrašnjem pravu države.

Za regulative je karakteristično da se neposredno primjenjuju na teritoriji država članica.Njihovoj primjeni ne prethodi neka druga vrsta legislativne intervencije organa država članica.

Regulative su obavezujuće u cjelosti i obavezuju sve subjekte, počevši od organa država članica,pa sve do fizičkih i pravnih lica. Iz njih se direktno izvode prava i obaveze za sve subjekte, bezikakve razlike.

Regulative se nalaze na samom vrhu hijerarhijske ljestvice, jer sadrže opšta pravila idirektno se primjenjuju. One imaju najveću pravnu snagu i obavezuju sve, kako nakomunitarnom, tako i nacionalnom nivou. Sve ostale odluke organa zajednica moraju biti u skladusa regulativama.

b) Direktive, odnosno uputstva12 (engleski: directive, francuski: directive, njemački:Richtlinie), prema članu 249 Ugovora o osnivanju Evropske zajednice, opisuju cilj koji jeobavezan za države članice i rok za njihovo postizanje (uvođenje određene zabrane, promjenastandarda i slično), ali je u nadležnosti država da odaberu oblik i način postizanja tog cilja.Direktive dolaze kao kompromis između potrebe za ujednačenim zakonodavstvom unutarZajednice i potrebe da se zadrži što veća raznolikost pravnih sistema država članica.

Direktive, dakle, ne obavezuju u cjelosti, već samo u pogledu cilja, roka i rezultata koje trebapostići. Državama članicama se ostavlja sloboda u pogledu izbora sredstava, oblika i metoda zaizvršavaenje obaveza koje proističu iz direktive. Pored toga, legislativna intervencija države članicekod direktive ne samo da nije zabranjena nego je nužna i potrebna. Ovdje država mora donijetineki propis, npr. zakon ili regulativu, da bi sprovela direktivu. Bez toga se direktiva ne možeimplementirati na nacionalnom planu.

11 Više pokušaja da se ovakvim izrazima prevede naziv regulativa (kao posebna vrsta pravnog akta EU) nije dalorezultate. Jednostavno, takvi prevodi naziva ove vrste akta nijesu ušli u jezički život. Zbog toga su se autori Priručnika,na osnovu potrebe da se koriste što transparentniji prevodi, opredijelili za termin „regulativa“ kao najbliži izvornomterminu na engleskom jeziku.12 I ovdje se autori Priručnika opredjeljuju za izraz koji je u praksi najčešće u upotrebi, s obzirom da je izraz „uputstvo“,koji se često olako miješao sa ostalim uputstvima ili uputstvima za upotrebu nekih proizvoda, u suprotnosti sa važnošćukoju ima direktiva u evropskom pravnom poretku.

32

Takođe, direktive nijesu upućene svim subjektima, već samo državama članicama. U načelu, onesu bez značaja za individualne subjekte, što znači da se fizička i pravna lica ne bi mogla pozvati nadirektive pred nacionalnim sudovima i drugim organima.

Direktive, dakle, obavezuju samo u pogledu cilja i rezultata. No, bez obzira na to, države nemajupotpunu slobodu u sprovođenju direktiva. Prema stavu Evropskog suda pravde, one moraju daizaberu onu mjeru, sredstvo ili formu implementacije koja treba da obezbijedi korisno dejstvodirektive. Na primjer, država će morati da donese zakon, a ne podzakonski akt, ako je za izvršenjedirektive potrebno ukidanje ili izmjena postojećih zakona. U tom slučaju donošenje pravilnika iliuputstva ne bi bilo dovoljno.

Takođe, države moraju da poštuju rok koji je dat u direktivi zbog istovremene i ujednačeneprimjene komunitarnog prava u svim zemljama članicama. Njima se zabranjuje da uvode izuzetke iodstupanja koja nijesu predviđena direktivom. Radi obezbjeđenja jednoobraznosti u primjeni,nekad se donose toliko detaljne i precizne direktive da države članice gotovo da nemaju izbora.

c) Odluka (engleski: decision, francuski: décision, njemački: Entscheidung) je pojedinačniadministrativni akt koji obavezuje samo one kojima je upućen - države, pravna i fizička lica. Premapravnom dejstvu, odluke se mogu podijeliti na izvršne, upravne i kvazi sudske. Odluke, dakle,nemaju opšti karakter. One obavezuju u cjelosti i direktno se primjenjuju. Regulišu konkretnesituacije i upućene su pojedinačnim subjektima, državama članicama ili fizičkim i pravnim licima.

Istina, treba imati u vidu da pravni akti organa EU nijesu uvijek i do kraja jasno razdvojeni ponazivu, funkcijama i hijerarhijskom ustrojstvu. Zahvaljujući Sudu pravde i njegovim presudama,došlo je do priličnog zamagljivanja i ublažavanja granice između regulativa i direktiva kad je riječ opravnom dejstvu. Naime, Sud je dopustio individualnim subjektima da štite i ona prava koja za njihproističu iz direktiva, iako su one upućene samo članicama, a ne i pojedincima. Naravno, direktivenemaju uvijek neposredno dejstvo kao što je to slučaj sa regulativama. To je moguće samoizuzetno i pod određenim uslovima, od kojih je najvažniji da država članica kojoj je direktivaupućena nije u određenom roku sprovela potrebne mjere. U tom slučaju pojedinci se mogu i preddomaćim organima vlasti pozvati na prava iz direktive.

Neobavezujući pravni akti su:a) Preporuka (engleski: recommendation, francuski: recommandation, njemački:

Empfehlung) i mišljenje (engleski: opinion, francuski: avis, njemački: Stellungnahme) su pravnoneobavezujući akti i više predstavljaju „korisne smjernice” Sudovi ih uzimaju u obzir u postupkutumačenja i primjene domaćeg prava.Pored toga, presude Evropskog suda pravde detaljnije razrađuju ideje zakonodavca i pomažu uodređivanju djelokruga i načina primjene propisa. Evropski sud pravde ima zadatak da nadgledasprovođenje komunitarnog prava, ima mogućnost da objašnjava i dopunjava osnivačke ugovore ikomunitarno pravo, odnosno da preciznije definiše pojedine aspekte komunitarnog prava. PraksaEvropskog suda pravde je definisala prvenstvo komunitarnog prava nad nacionalnim. Poredprvenstva komunitarnog prava, druga njegova odlika jeste princip direktne primjenljivosti. Ovajprincip se odnosi na mogućnost individualnih subjekata komunitarnog prava da zahtijevaju odnacionalnog suda da zaštiti njihova prava koja proističu neposredno iz ugovora ili drugihkomunitarnih akata.

b) Ostali sekundarni pravni akti su pravila kojima se uređuje način rada organa EU,uputstva, preporuke ili mišljenja jednog organa upućena drugom organu Unije, zatim odluke oosnivanju raznih odbora i pomoćnih tijela, kao i statuti tih tijela i drugo.

33

2. POSTUPAK DONOŠENJA PRAVNIH AKATA EU

2.1. PRINCIPI PRI DONOŠENJU PRAVNIH AKATAU stvaranju komunitarnog prava, tj. postupku donošenja odluka od predloga do konačne odluke,bitna su dva principa kojima se rukovodi Unija: princip subsidijarnosti i principproporcionalnosti, koji su definisani članom 5 Ugovora o osnivanju Evropske zajednice.

Princip subsidijarnosti podrazumijeva da u oblastima podijeljene nadležnosti između Unije idržava članica Zajednica djeluje samo ako ciljeve i mjere predloženog djelovanja ne mogu uzadovoljavajućoj mjeri - znači, bolje i efikasnije - ostvariti same države članice. Pri tome jerukovodeći princip da se odluke donose što je moguće bliže samim građanima Unije. Da bi se ovajprincip implementirao neophodno je da se radi o oblasti konkurentskih nadležnosti (znači opitanjima u kojima Unija dijeli nadležnost sa državama članicama) i da ovo pitanje nije većregulisano propisima država članica.

Princip proporcionalnosti, odnosno primjerenosti, obezbjeđuje da Zajednica normativno neinterveniše više nego što je potrebno za ostvarivanje njenih ciljeva i mjera. To znači da se aktimaorgana Unije mogu sužavati, odnosno ograničavati prava građana Unije samo kada to ograničenjesluži legitimnom cilju i kada je to ograničenje proporcionalno cilju koji se njime želi postići.

Pored dva ključna principa koja karakterišu komunitarno pravo u različitim oblastima, još jednoznačajno načelo je i fleksibilnost. Ona omogućava bližu bilateralnu saradnju između državačlanica, pod uslovom da se ta saradnja ostvaruje uz promociju ciljeva Unije i zaštite njenihinteresa, poštovanje principa utvrđenih osnivačkim ugovorima, nemogućnost postizanja ciljevapostojećim mehanizmima Unije, obuhvatanje većine država članica, poštovanje komunitarnogprava, poštovanje nadležnosti, prava i obaveza država koje nijesu obuhvaćene saradnjom iotvorenost za kasnije učešće ostalih država članica.

2.2. POSTUPCI DONOŠENJA PRAVNIH AKATAPravni akti u EU se donose na specifičan način putem više razrađenih postupaka.

Postupak saodlučivanja je danas najznačajniji postupak donošenja pravnih akata u Uniji.Postepeno je razvijan kroz revizije osnivačkih ugovora, obuhvatajući sve više područja djelovanjaUnije, čineći samu proceduru jednostavnijom i obezbjeđujući veći demokratski legitimitet odluka.Prema ovom modelu, Savjet EU i Evropski parlament su ravnopravni partneri u zakonodavnomprocesu. Tako pravni akt može biti donesen samo ako se ovi akteri slažu po pitanju konačneodluke.

Postupak savjetovanja zahtijeva mišljenje Parlamenta prije nego što Savjet EU donese odluku opravnom aktu koji predlaže Komisija. Međutim, ni Komisija niti Savjet EU nijesu obavezni daprihvate izmjene koje se predlažu u mišljenju Parlamenta.

U oblastima odlučivanja koje karakteriše konsenzus, u donošenju odluka primjenjuje se postupakpristanka Parlamenta. Ovaj postupak se primjenjuje kada Parlament ne učestvuje u zakonodavnojproceduri, ali je njegov naknadni pristanak uslov za stupanje na snagu određenog akta. Ovajpostupak se primjenjuje u oblastima koje se odnose na organizaciju i ciljeve strukturnih ikohezionih fondova, određene poslove Evropske centralne banke, zatim zaključivanje važnihmeđunarodnih sporazuma sa trećim državama i postupak pristupanja novih država članica.

Postupak saradnje uveden je Jedinstvenim evropskim aktom 1987. godine, a proširen na višeoblasti Ugovorom iz Mastrihta 1992. godine. Međutim, ovaj trend je promijenjen Ugovorom iz

34

Amsterdama promovisanjem principa saodlučivanja. Zbog toga se metod saradnje primjenujesamo u oblasti ekonomske i monetarne unije.

Osim ovih oblika, unutar pojedinih institucija postoji niz pravila u donošenju odluka kojima seutvrđuju posebni oblici kvalifikovane većine kod odlučivanja.

35

IV POSEBNA UPUTSTVA PRI KORIŠĆENJU AKATA EVROPSKE UNIJE

1. NAZIV PRAVNOG AKTA

Naziv pravnog akta sastoji se iz sljedećih djelova:

a) Vrste aktab) Datuma aktac) Predmeta aktad) Informativnog dodatka

1.1. VRSTA AKTA

Regulative1. Council Regulation No 29 Regulativa Savjeta br. 292. Commission Regulation No 64 Regulativa Komisije br.643. Council Regulation No 219/66/EEC Regulativa Savjeta br. 219/66/EEZ4. Commission Regulation No l31/64/EEC Regulativa Komisije br. 131/64/EEZ 5. Council Regulation (EEC) No 9 18/83 Regulativa Savjeta (EEZ) br. 918/836. Commission Regulation (EEC) No 3020/77 Regulativa Komisije (EEZ) br. 3020 /777. Council Regulation (EC) No 314/2000 Regulativa Savjeta (EZ) br. 314/20008. Commission Regulation (EC) No 1250/1999 Regulativa Komisije (EZ) br. 1250/19999. Council Regulation ECSC, EC, Euratom No

3163/94Regulativa Savjeta (EZUČ, EZ, Euroatom) br.3163/94

10. Commission Regulation (Euratom) No3137/74

Regulativa Komisije (Euroatom) br. 3137/74

11. Regulation (EC) No 1783/1999 of theEuropean Parliament and of the Council

Regulativa Evropskog parlamenta i Savjeta(EZ br. 1783/1999)

12. Regulation (EC) No 2818/98 of the EuropeanCentral Bank

Regulativa Evropske centralne banke (EZ br.2818/98 )

13. Financial regulation Finansijska regulativa

Direktive1. Council Directive Direktiva Savjeta2. Commission Directive Direktiva Komisije3. Second Commission Directive Druga direktiva Komisije4. Council Directive 92/12/EEC Direktiva Savjeta 92/12/EEZ5. Commission Directive 91/356/EEC Direktiva Komisije 91/356/EEZ6. Directive 98/34/EC of the European Parliament

and of the CouncilDirektiva Evropskog parlamenta i Savjeta98/34/EZ

7. Council Directive 97/43/Euratom Direktiva Savjeta 97/43/Euroatom

Odluke1. Decision No 22/66 Odluka br. 22/662. Commission decision No 2233/97/ECSC Odluka Komisije br. 2233/97/EZUČ3. Decision No 818/95/ECof the European

Parliament and of the CouncilOdluka Evropskog parlamenta i Savjetabr. 818/95/EZ

4. Council Decision 1999/198/JHA Odluka Savjeta 1999/198/PUP5. Decision of the representatives of the Odluka predstavnika vlada država

36

Governments of the Member States, meetingwithin the Council (and of the Commission)

članica, koji zasijedaju u Savjetu (ipredstavnika Komisije)

6. Decision of the Council and of the representativesof the Governments of the Member States,meeting within the Council

Odluka Savjeta i predstavnika vladadržava članica, koji zasijedaju u Savjetu

7. Decision of XXX Odluka XXX (XXX zamjenjuje nazivorgana)

Preporuke1. High Authority Recommendation No 1/64 Preporuka Visoke vlasti br. 1/642. Commission Recommendation No 245/78/ECSC Preporuka Komisije br. 245/78/EZUČ3. Recommendation of XXX Preporuka XXX (naziv organa)

Drugi akti1. Common Strategy1999/66/CFSP of the

European CouncilZajednička strategija Evropskog Savjeta1999/66/ ZSBP

2. Joint Action 2000/6/CFSP of the Council Zajednička akcija Savjeta 2000/6/ZSBP3. Common Position 2000/45/CFSP of the

CouncilZajednički stav Savjeta 2000/45/ ZSBP

4. Common Position 1999/302/JHA of theCouncil

Zajednički stav Savjeta 1999/302/PUP

5. Framework Decision 2000/105/JHA of theCouncil

Okvirna odluka Savjeta 2000/105/PUP

6 Act Akt7. action programme Akcioni program8. communication nebo notice Saopštenje9. interinstitutional agreement Međuinstitucional-ni sporazum10. interpretative communication Interpretativna izjava11. Conclusions Zaključci12. general programme Opšti program13. Green Paper Zelena knjiga14. guideline(s) Smjernica (-e)15. Initiative Inicijativa16. opinion Mišljenje17. Pact Pakt18. priority programme Program prioriteta19. Report Izvještaj20. Final Report Završni izvještaj21. Resolution Rezolucija22. statement Izjava23. White Paper Bijela knjiga24. Declaration Deklaracija25. Corrigendum Ispravka26. code of conduct Kodeks ponašanja27. Treaty Ugovor28. Convention Konvencija29. Agreement Sporazum30. framework agreement Okvirni sporazum31. cooperation agreement Sporazum o saradnji32. Europe agreement Evropski sporazum

37

33. interim agreement Privremeni sporazum34. (agreement in the form of an) exchange of

lettersSporazum u obliku razmjene pisama/nota

35. Protocol Protokol36. memorandum of understanding Memorandum o razumijevanju37. agreed minutes Usaglašeni zapisnik

1. 2. DATUM DOKUMENTAof 24 May 1978 od 24. maja 1978. godine

Izbjegavati da se u datumu mjesec piše brojem. U tekstu pravnih akata mjesec se piše slovima(tim prije što se i u originalu piše slovima), u fusnotama prilikom pozivanja piše se brojem (kao i uoriginalu).

1.3. PREDMET PRAVNOG AKTAKod prevoda naziva pravnog akta treba izbjegavati relativne rečenice i uvijek ih zamijenitiodgovarajućim predlogom. Po pravilu to je predlog „o“, osim u slučaju propisa za sprovođenjedrugog propisa kada se koristi predlog „za“.

(Regulation) establishing the standard import values…Treba prevesti:Regulativa o utvrđivanju standardnih uvoznih vrijednosti ...

Directive ... concerning urban waste water treatmentTreba prevesti:Direktiva ... o preradi komunalnih otpadnih vodaA NE:Direktiva koja se odnosi...

Primjeri za akte o izmjenama i dopunama, prestanku važenja i za sprovođenje drugih akata:1. Directive A amending Directive B Direktiva A oizmjenama i dopunama

Direktive B2. Directive A amending and Consolidating

Directive BDirektiva A o izmjenama i dopunama i outvrđivanju prečišćene verzije Direktive B

3. Directive A repealing Directive B Direktiva A o prestanku važenja Direktive B4. Directive A amending Directive B and repealing

Directive CDirektiva A o izmjenama i dopunamaDirektive B i o prestanku važenja DirektiveC

5. Directive A on .. and amending/repealingDirective B

Direktiva A o izmjenama i dopunama/prestanku važenja Direktive B

6. Directive A implementing Directive B Direktiva A za sprovođenje Direktive B7. Directive A adapting to technical progress

Directive BDirektiva A o prilagođavanju Direktive Btehničkom napretku

8. Directive A laying down provisions forimplementation of Directive B

Direktiva A za sprovođenje Direktive B

9. Directive A laying down detailed rules for theapplication / implementation of Directive B

Direktiva A o utvrđivanju detaljnih pravilaza primjenu/sprovo-đenje Direktive B

10. Directive A amending and consolidatingDirective B

Direktiva A o izmjenama i dopunama iutvrđivanju prečišćene verzije Direktive B

11. Council Directive XXX (amended and Direktiva Savjeta XXX (izmijenjeno i

38

consolidated) dopunjeno i prečišćeno)

1. Regulation A concerning the derogation(s) ...from Regulation B

Regulativa A o odstupanju(ima) odRegulative B

2. Regulation A laying down derogations/measurees derogating from

Regulativa o odstupanjima/ mjerama kojeodstupaju od ...

3. Regulation A derogating /providing for aderogation from Regulation B

Regulativa A o odstupanju od Regulative B

4. Regulation A granting Portugal a derogationfrom Regulation B

Regulativa A o odobravanju Portugaliji daodstupi od Regulative B

5. Regulation A derogating from and amendingRegulation B

Regulativa A o odstupanju i izmjenama idopunama Regulative B

Pravni osnov zajedničkih stavova i zajedničkih akcija1. defined by the Council on the basis of Article X

of the Treaty on European Unionkoji je definisao Savjet na osnovu člana XUgovora o Evropskoj uniji

2. adopted by the Council on the basis of Article Xof the Treaty on European Union

koji je donio Savjet na osnovu člana XUgovora o Evropskoj uniji

Akti koji se odnose na ugovore, sporazume i odluke mješovitih organa1. on the conclusion (signature) of the agreement

(between the European Community and...)...o zaključivanju (potpisivanju) sporazuma(između ... Evropske zajednice i ...)

2. ... and laying down provisions for itsimplementation

...i o odredbama za njegovo sprovođenje...

3. approving the conclusion by the Commission ofthe Agreement X

...kojim se Komisiji odobrava da zaključisporazum X...

4. based on (drawn up on the basis of) Article K.3(34) of the Treaty on European Union, on

...(sačinjen) na osnovu člana K.3 (34)Ugovora o Evropskoj uniji o...

5. drawing up the Convention on Izrada Konvencije o…6. drawing up the Convention based on Article K.3

(34) of the Treaty on European Union, onIzrada Konvencije, na osnovu člana K.3 (34)Ugovora o Evropskoj uniji, o...

7. on the application of Decision /Recommendation

…o primjeni Odluke/Preporuke…

1.4. INFORMATIVNI DODATAKPostoje četiri tipa informativnih dodataka:a) Informacija o notifikaciji adresanotified under document number C(1998)3154

Notifikovano kao dokument pod brojem C(1998)3154

b)Informacija od značaja za evropski ekonomski prostorText with EEA relevance Tekst od značaja za EEP

c)Informacija o obaveznom jeziku tekstaOnly the XXX text is authentic Autentičan je jedino tekst na XXX jeziku

d) Broj dokumenta, ukoliko nije naveden u dijelu I1. 97/83/EC 97/83/EZ2. 84/255/EEC 84/255/EEZ3. 95/614/ECSC 95/614/EZUČ

39

4. 92/547/Euratom 92/547/Euroatom5. 95/1/EC, Euratom, ECSC 95/1/EZ, Euroatom, EZUČ6. 97/105/JHA 97/105/PUP7. 99/12/CFSP 99/12/ ZSBP8. ECB/1998/17 ECB (Evropska centralna banka) 1998/179. 93/C 225/04 93/C 225/0410. COM(93) 299 final KOM(93) 299 konačni (konačni predlog Komisije)11. PE 220.895/fin. EP 220.89/konačni (konačni predlog Evropskog parlamenta)12. ESC 236/94 ESK 236/94

e) Podaci o postupkuAdopted unanimously/with two abstentions/duringthe 337th session of 10 October1997

Usvojeno jednoglasno/sa dva uzdržana na337. sjednici od 10. oktobra 1997. godine.

2. PREAMBULA

Preambula je sastavljena od:- naziva organa koji donosi akt- uvodnih izjava- polazne osnove za donošenje akta- donošenja

3. NAZIV ORGANA KOJI DONOSI AKT

1. The European Council Evropski savjet2. The Council of the European Union Savjet Evropske unije3. The Council of the European Communities Savjet evropskih zajednica4. The Council of the European Economic Community Savjet Evropske ekonomske

zajednice5. The Council of the European Atomic Energy

CommunitySavjet Evropske zajednice zaatomsku energiju

6. The European Parliament Evropski parlament7. The European Parliament and the Council of the

European UnionEvropski parlament i Savjet Evropskeunije

8. The Commission of the European Communities Komisija evropskih zajednica9. The Commission of the European Economic

CommunityKomisija Evropske ekonomskezajednice

10. The Commission of the European Atomic EnergyCommunity

Komisija Evropske zajednice zaatomsku energiju

11. The Representatives of the Governments of theMember States, meeting within the Council

Predstavnici vlada država članica kojizasijedaju u Savjetu

12. The Governing Council of the European Central Bank Upravni savjet Evropske centralnebanke

13. The General Council of the European Central Bank Generalni savjet Evropske centralnebanke

14. The Board of Governors (of the European InvestmentBank)

Savjet guvernera (Evropskeinvesticione banke)

15. The Court Sud16. The Court of Justice Sud pravde

40

17. The Court of First Instance Prvostepeni sud18. The Economic and Social Committee Ekonomski i socijalni komitet19. The Committee of Regions Komitet regiona20. The Court of Auditors Revizorski sud21. The Management Board (of Europol) Upravni odbor (Europola)22. The Supply Agency (of the European Atomic Energy

Community)Agencija za nabavke (Evropskezajednice za atomsku energiju)

23. The Consultative Committee (of the European Coaland Steel Community)

Konsultativni odbor (Evropskezajednice za ugalj i čelik)

4. UVODNE IZJAVE

a) Moguća formaMeeting in the composition of the heads of State orGovernment

U sastavu šefova država ilivlada...

b) Uputstvo za primarno zakonodavstvo1. Having regard to the Treaty XXX, and in particular

Article 28 thereof,Imajući u vidu Ugovor XXX, a naročito13član 28,

2. Having regard to the Treaty XXX, and in particularArticles 121 and 122 thereof, in conjunction withArticle 300(1),

Imajući u vidu Ugovor XXX, a naročito čl.121 i 122, u vezi sa članom 300 stavom1,

3. Having regard to the 1979 Act of accession, and inparticular Article 26(1) thereof,

Imajući u vidu Akt o pristupanju iz 1979.godine, a naročito član 26 stav 1,

4. Having regard to Article 29 of the Statute of theEuropean System of Central Banks and of theEuropean Central Bank (hereinafter referred to asthe “Statute”),

Imajući u vidu član 29 Statuta Evropskogsistema centralnih banaka i Evropskecentralne banke (u daljem tekstu:Statut),

c) Uputstvo za sekundarno zakonodavstvoHaving regard to Regulation (Directive,Decision…)XXX, and in particular Article 9 thereof,

Imajući u vidu Regulativu (Direktivu,Odluku …) XXX, a naročito član 9,

Recalling Council Decision XXX... Pozivajući (se na) Odluku XXX Savjeta,

d) Uputstvo za pripremni postupak1. Having regard to the proposal from the

Commission,Imajući u vidu predlog Komisije,

2. Having regard to the proposal submitted by theCommission after consultation with the AdvisoryCommittee set up by (provided for in) the aboveRegulation,

Imajući u vidu predlog Komisije podnesennakon konsultacija sa Savjetodavnimodborom osnovanim (predviđenim)navedenom regulativom,

3. Having regard to the proposal from theCommission submitted after consultation withinthe Advisory Committee,

Imajući u vidu predlog Komisije podnesennakon konsultacija Savjetodavnog odbora,

4. Having regard to the draft Regulation (Directive,Decision...) submitted by the Commission,

Imajući u vidu Nacrt regulative (direktive,odluke ...) koji je podnijela Komisija,

5. Having regard to the Recommendation of theCommission,

Imajući u vidu Preporuku Komisije,

13 A ne “posebno”!

41

6. Having regard to the Recommendation (of theGoverning Council) of the European CentralBank,

Imajući u vidu Preporuku (Upravnogsavjeta) Evropske centralne banke,

7. Having regard to the request made by XXX Imajući u vidu zahtjev XXX,8. Having obtained the agreement of the Member

States,Po dobijanju saglasnosti država članica,

9. In cooperation with the European Parliament, U saradnji sa Evropskim parlamentom,10. Having regard to the opinion of the European

Parliament,Imajući u vidu mišljenje Evropskogparlamenta,

11. Having regard to the assent of the EuropeanParliament,

Imajući u vidu saglasnost Evropskogparlamenta,

12. Having regard to the opinion of the Economicand Social Committee,

Imajući u vidu mišljenje Ekonomsko-socijalnog komiteta,

13. Having regard to the opinion of the Committeeof the Regions,

Imajući u vidu mišljenje Komiteta regiona,

14. Having regard to the opinion of the Court ofJustice,

Imajući u vidu mišljenje Suda pravde,

15. Having regard to the opinion of the Court ofAuditors,

Imajući u vidu mišljenje Revizorskog suda,

16. Having regard to the opinion of the MonetaryCommittee,

Imajući u vidu mišljenje Monetarnogodbora,

17. Having regard to the opinion of the Economicand Financial Committee,

Imajući u vidu mišljenje Ekonomsko-finansijskog odbora,

18. Having regard to the Opinion of the StaffRegulations Committee,

Imajući u vidu mišljenje Odbora zasprovođenje Pravilnika o radu uinstitucijama evropskih zajednica,

19. Acting in accordance with the procedure laiddown in Article 252 (189c) of the Treaty,

Postupajući u skladu sa postupkom izčlana 252 (189c) Ugovora,

20. Acting in accordance with the procedure laiddown in Article 251 (189b) of the Treaty, in thelight of the joint textapproved by the Conciliation Committee onXXX,

Postupajući u skladu sa postupkom izčlana 251 (189b) Ugovora, a imajući uvidu zajednički tekst koji je odobrio Odborza usaglašavanje XXX,

21. Acting in accordance with the voting rules laiddown in...

Postupajući prema pravilima glasanja iz ...

22. Having regard to the contribution of the GeneralCouncil of the European Central Bank providedin accordance with Article 47.2 of the Statute,

Imajući u vidu doprinos Generalnogsavjeta Evropske centralne banke, uskladu sa članom 47.2 Statuta,

23. Having consulted (After Consultation of) theConsultative Committee,

Nakon konsultacija sa Konsultativnimodborom,

24. ...and with the (unanimous) assent of theCouncil,

... i uz (jednoglasnu) saglasnost Savjeta,

25. In agreement with the Commission, U saglasnosti sa Komisijom,26. Having taken into account XXX, Uzevši u obzir XXX,

5. POLAZNE OSNOVE ZA DONOŠENJE AKTA

Stari sistem za propise izdate do 1. juna 1999. godine- uređuje se prema francuskoj verziji, uz određene izmjene prema engleskoj verziji, dok se

njemačka verzija razlikuje;

42

- tačke polaznih osnova počinju malim slovima, a završavaju se tačkom i zarezom, izuzevposljednje tačke polaznih osnova koja se završava zarezom;

- pojedine rečenice u okviru tačke polaznih osnova odvajaju se tačkom i zarezom;- tačke polaznih osnova se numerišu ako su numerisane u originalu.

Whereas AAA ; whereas BBB andwhereas CCC ; whereas DDD;

S obzirom na to da AAA; s obzirom na to da BBB i sobzirom na to da CCC; s obzirom na to da DDD;

Novi sistem kod propisa koji važe od 1. juna 1999. godine- polazne osnove počinju riječima: „s obzirom (na to)”, nakon čega slijede dvije tačke;- tačke polaznih osnova počinju malim slovima, a završavaju se tačkom i zarezom, izuzev

posljednje tačke polaznih osnova koja se završava zarezom;- pojedine rečenice u okviru tačke polaznih osnova odvajaju se tačkom i počinju velikim slovima;- ne upotrebljavaju se uvodni izrazi;- tačke polaznih osnova su numerisane.Whereas S obzirom na to da:

Uobičajeni oblici polaznih osnova1.(Whereas) Adoption of this Directive constitutes the most appropriate means of attaining thedesired objectives; whereas this Directive is limited to the minimum necessary to 'attain theseobjectives and does not go beyond what is needed for this purpose;S obzirom na to da donošenje ove direktive predstavlja najprikladniji način za postizanje željenihciljeva; (da) se ova direktiva ograničava na minimum neophodan za postizanje ovih ciljeva i da neprevazilazi okvir potreban za tu svrhu;2.(Whereas) This Directive concerns the European Economic Area (EEA) and whereas theprocedure under Article 99 of the Agreement on the European Economic Area has been compliedwith;(S obzirom na to da) Ova direktiva se odnosi na evropski ekonomski prostor (EEP), a da suispunjeni uslovi postupka iz člana 99 Sporazuma o evropskom ekonomskom prostoru;

3.(Whereas) The measures provided for in this Regulation (Directive) are in accordance with theopinion of the XXX Committee,(S obzirom na to da) Mjere predviđene ovom regulativom (direktivom) usklađene su sa mišljenjemXXX odbora,4.(Whereas) The XXX Committee has not delivered an opinion within the time limit set by thechairman,(S obzirom na to da) XXX Komitet nije dao mišljenje u roku (koji je odredio predsjedavajući )5.(Whereas) The measures necessary for the implementation of this directive should be adopted inaccordance with Council Decision 1999/468/EC of 28 June 1999 laying down the procedures forthe exercise of implementing powers conferred on the Commision;(S obzirom na to da) Mjere potrebne za sprovođenje ove direktive treba da budu utvrđene 14uskladu sa Odlukom 1999/468/EZ Savjeta od 28. juna 1999. godine o postupcima za vršenjeovlašćenja za sprovođenje prenijetih na Komisiju.

14 Mjere se propisuju, utvrđuju, a ne usvajaju.

43

6.(whereas) In accordance with Article(s) 12.1 and (Article) 14.3 of the Statute (of the EuropeanSystem of Central Banks and of the European Central Bank), ECB guidelines form an integral partof Community law,(S obzirom na to da) U skladu sa čl. 12.1 i 14.3 Statuta (Evropskog sistema centralnih banaka iEvropske centralne banke), smjernice ECB predstavljaju sastavni dio prava Zajednice,7.In agreement with the CommissionU saglasnosti sa Komisijom8.After Consulting the CommissionNakon savjetovanja sa Komisijom

6. DONOŠENJE

1. Has (have) adopted this Regulation Donio je (Donijeli su) ovu regulativu.2. Has adopted this Financial Regulation Donio je (Donijeli su) ovu finansijsku regulativu.3. Has (have) adopted this Directive Donio je (Donijeli su) ovu direktivu.4. Has (have) adopted this Decision Donio je (Donijeli su) ovu odluku.5. Has (have) decided as follows Odlučio je (odlučili su)…6. Has adopted this Common Strategy

(Joint Action, Common Position,Framework Decision)

Donio je ovu zajedničku strategiju(zajedničku akciju, zajednički stav, okvirnuodluku).

7. Hereby recommends (Member States) Preporučuje (državama članicama)…8. Hereby invites the Commission to Poziva Komisiju da…9. Hereby adopts this Resolution Donosi ovu rezoluciju.

Has (have) agreed as follows Saglasile su se o sljedećem:10. Have decided to conclude the following

agreementOdlučili su da zaključe sljedeći sporazum:

11. Have agreed on following dispositions Saglasili su se o sljedećim odredbama:

7. TEKST PRAVNOG AKTA

7.1. STRUKTURA TEKSTA

a) Osnovna strukturaTekst dokumenta raščlanjuje se prema originalu, pri čemu se za pojedine djelove upotrebljavajusljedeći nazivi:1. Part Dio2. Title Glava3. Subtitle Odjeljak4. Chapter Poglavlje5. Section Odsjek6. Subsection Pododsjek7. Article Član8. sole article Jedini član9. Point Tačka10. Paragraph Stav11. subparagraph Podstav12. Indent Alineja

44

13. Subindent Podalineja14. Phrase Rečenica

Ponekad se različiti izvorni termini prevode istom riječju, npr. point, item = tačka.

b) Posebni djelovi pravnih akata i njihova podjelaPropisi često imaju anekse1. Annex Aneks2. Annex I / Annex A Aneks I/ Aneks A3. Annex B to / of Directive X Aneks B Direktive X

Forma aneksa je slobodnija od forme osnovnog teksta; upotrebljava se gorenavedena podjela, pričemu osnov raščlanjivanja nije član, već tačka.

Aneksi sadrže tekstove različite prirode, npr:1. Apendix Dodatak2. Apendix B2 to Annex B to Directive X Dodatak B2 uz Aneks B Direktive X3. List Lista4. Schedule Dodatak5. Timetable Dinamika6. Table Tabela7. Correlation table Uporedna tabela

c) Kombinovana nomenklatura, Taric i harmonizovani sistemKombinovana nomenklatura i Taric se dijele na:

1. Section Odjeljak2. (tariff) heading Tarifni broj3. subheading Podbroj4. CN/ Taric) subheading, CN Taric podbroj

d) Statistička klasifikacija EZ (npr. NACE rev. 1, COICOP)

Statistička klasifikacijaAbecedni kod

1 Section Sektor2 subsection Podsektor

1 2-digit level (division) Oblast2 3-digit level (group) Grana3 4-digit level

(class)Grupa

4 5-digit level(sub-class)(sub- class

Podgrupa

7.2. NAZIVI ODREDBI1. Aim Cilj2. Scope nebo Field of application Područje primjene3. Définitions Značenje izraza

45

4. Subsidiary definitions Dopunska značenja izraza5. Basic provisions Osnovne odredbe6. General provisions Opšte odredbe7. Miscellaneous provisions Ostale odredbe8. Other provisions Ostale odredbe9. Notification and reporting Notifikacija i izvještavanje10. Technical adjustments Tehnička prilagođavanja11. Advisory Committe Savjetodavni odbor12. Advisory (Committee) procedure Savjetodavni postupak (postupak

Savjetodavnog odbora)13. Management Committee Upravni odbor14. Management (Committee) procedure Postupak Upravnog odbora15. Regulatory Committee Regulatorni odbor16. Regulatory (Committee) procedure Regulatorni postupak (Postupak

Regulatornog odbora)17. Safeguard procedure Postupak zaštite18. Liaison with the authorities of the

Member StatesVeza sa nadležnim organima država članica

19. Transitional provisions Prelazne odredbe20. Final provisions Završne odredbe21. Review Pregled, ocjena22. Transposition Prenošenje23. Implementing provisions Odredbe za sprovođenje24. Entry into force Stupanje na snagu25. Publication Objavljivanje26. Addressees Adresati

7.3. ODREDBE KOJE SE ODNOSE NA KOMISIJU1.The Commission shall be assisted by a (advisory) (implementation) (management) (regulatory)committee (of an advisory nature) composed of the representatives of the Member States andchaired by the representative of the Commission.Komisiji pomaže (savjetodavni) (za sprovođenje) (upravni) (regulatorni) odbor (koji imasavjetodavnu ulogu), koji čine predstavnici država članica i kojim predsjedava predstavnikKomisije.2.The Commision shall be assisted by the XXX Comittee established by Decision YYY.Komisiji pomaže XXX odbor, osnovan Odlukom YYY.3.A Committee XXX, hereinafter referred to as the „Committee", shall be set up, consisting ofrepresentatives of the Member States and chaired by a representative of the Commission.Osniva se XXX odbor (u daljem tekstu: Odbor) koji čine predstavnici država članica i kojimpredsjedava predstavnik Komisije4.The committee shall adopt its rules of procedure.Odbor usvaja svoj poslovnik.5.Where the procedure laid down in this Article is to be followed, the chairman shall, (without delay),refer the matter to the Commitee XXX (hereiafter called the ''Commite'', either on his own initiativeor the request of the representative of a Member State.

46

U slučaju primjene postupka iz ovog člana, predsjedavajući (bez odlaganja) upućuje predmetOdboru XXX (u daljem tekstu: Odbor) na svoju inicijativu ili na zahtjev predstavnika države članice.6.The representative of the Commission shall submit (to the committee) a draft of measures to beadopted.Predstavnik Komisije dostavlja (Odboru) nacrt mjera koje treba utvrditi.7.The Committee shall deliver its opinion on such measures (on the draft) within a time limit whichthe chairman may lay down (within a time limit set by the Chairman) according to the urgency ofthe matter, (if necessary by taking a vote) (within a period of two months).Odbor daje svoje mišljenje o tim mjerama (nacrtu) u roku koji odredi predsjedavajući, u zavisnostiod hitnosti predmeta (ako je potrebno – i glasanjem) (u roku od dva mjeseca).8.The Committee shall deliver its opinion on such measures (on the draft) within a period of twomonths.Komitet daje svoje mišljenje o tim mjerama (o nacrtu ) u roku od dva mjeseca.9.Opinions shall be adopted by a majority of XXX votes.Mišljenja se usvajaju XXX većinom glasova.10.The opinion shall be delivered by the majority laid down in Article 148 (205) (2) of the Treaty in thecase of decisions which the Council is required to adopt on a proposal from the Commission.U slučaju kada Savjet donosi odluku na predlog Komisije, mišljenje se usvaja većinom glasovapropisanom članom 148 (205) stavom 2 Ugovora11.Opinions shall be adopted by a majority of XXX votes, the votes of the Member States beingweighted as provided in Article 148 (2) of the TreatyMišljenja se usvajaju XXX većinom glasova, pri čemu se glasovi država članica odmjeravajusaglasno članu 148 stavu 2 Ugovora12.(Within the Committee) The votes of (the representatives of) the Member States within thecommittee shall be weighted in the manner set out in that Article (as provided in Article 148 (2) ofthe Treaty).Prilikom glasanja u Odboru glasovi (predstavnika) država članica odmjeravaju se na način iz togčlana (iz člana xxx) (na način utvrđen članom 148 stavom 2 Ugovora)13.The Chairman shall not vote.Predsjedavajući ne učestvuje u glasanju.14.The opinion shall be recorded in the minutes; each Member State shall have the right to ask tohave its position recorded in the minutes.Mišljenje se unosi u zapisnik; svaka država članica ima pravo da zatraži da se njen stav unese uzapisnik.15.The Commission shall take the utmost account of the opinion delivered by the committee.Komisija u najvećoj mogućoj mjeri uzima u obzir mišljenje Odbora.16.It shall inform the committee of the manner in which its opinion has been taken into account.Ona obavještava Odbor o tome kako je njegovo mišljenje uzeto u obzir.17.

47

The Commission shall adopt measures which shall apply immediately.Komisija utvrđuje mjere koje se primjenjuju odmah.18.The Commission shall adopt the measures envisaged (and shall implement them immediately) ifthey are in accordance with the opinion of the committee.Komisija utvrđuje predviđene mjere (i odmah ih sprovodi) ukoliko su one u skladu sa mišljenjemOdbora.19.However, if these measures are not in accordance with the opinion of the Committee, they shallforthwith be communicated by the Commission to the Council.Međutim, ako ove mjere nijesu u skladu sa mišljenjem Odbora, Komisija odmah obavještavaSavjet.20.If measures envisaged are not in accordance with the opinion of the Committee, or if no opinion isdelivered, the Commission shall, without delay, submit to the Council a proposal relating to themeasures to be taken.Ako predviđene mjere nijesu u skladu sa mišljenjem Komiteta ili ako mišljenje nije dato, Komisija –bez odlaganja – podnosi Savjetu predlog o mjerama koje treba preduzeti.21.In that event the Commission may defer application of the measures which it has adopted for notmore than one month from the date of such communication.U tom slučaju, Komisija može odložiti primjenu mjera koje je utvrdila, ali ne duže od mjesec danaod dana dostavljanja saopštenja.22.The Council, acting by a qualified majority, may take a different decision within the time limit(referred to in the previous paragraph) (of one month).Savjet može, kvalifikovanom većinom glasova, donijeti drugačiju odluku u utvrđenom roku (iz stavaxxx) (od jednog mjeseca).23.The Commission shall (may) defer application of the measures which it has decided for a period tobe laid down in each act adopted by the Council (basic instrument), but which may in no caseexceed three months from the date of communication.Komisija odlaže (može odložiti) primjenu mjera koje je utvrdila na period koji se utvrđuje u svakomaktu Savjeta posebno, a koji ne može biti duži od tri mjeseca od dana dostavljanja saopštenja.

24.The Council shall act by a qualified majority.Savjet odlučuje kvalifikovanom većinom glasova.25.If, on the expiry of a period to be laid down in each act to be adopted by the Council under thisparagraph but which may in no case exceed three months from the date of referral to the Council,the Council has not acted, the proposed measures shall be adopted by the Commission, (savewhere the Council has decided against the said measures by a simple majority).Ako po isteku perioda koji se utvrđuje posebno u svakom aktu koji donosi Savjet u skladu sa ovimstavom, a koji ne može biti duži od tri mjeseca od dana upućivanja Savjetu - Savjet ne postupi,predložene mjere utvrđuje Komisija (osim u slučaju kada je Savjet odluku protiv navedenih mjerausvojio prostom većinom glasova).26.If the Council has not adopted any measures within XXX of the date on which the matter is referredto it, the Commission shall adopt the proposed measures and shall implement them immediatelyunless the Council has voted against the measures by a simple majority.

48

Ako Savjet ne utvrdi mjere u roku od XXX od dana kad mu je predmet upućen, Komisija utvrđujepredložene mjere i odmah ih sprovodi, osim ako Savjet nije glasao protiv tih mjera prostomvećinom glasova.27.If the measures envisaged are not in accordance with the opinion of the committee, or if no opinionis delivered, the Commission shall, without delay, submit to the Council a proposal relating to themeasures to be taken and shall inform the European Parliament.Ako predviđene mjere nijesu u skladu sa mišljenjem Odbora ili ako mišljenje nije dato, Komisijabez odlaganja podnosi Savjetu predlog o mjerama koje treba preduzeti i obavještava Evropskiparlament.28.If the European Parliament considers that a proposal submitted by the Commission pursuant to abasic instrument adopted in accordance with the procedure laid down in Article 251 of the Treatyexceeds the implementing powers provided for in that basic instrument, it shall inform the Councilof its position. Evropski parlament o svom stavu obavještava Savjet ako smatra da predlog koji je podnijelaKomisija, u skladu sa nekim osnovnim instrumentom usvojenim u skladu sa postupkom iz člana251 Ugovora, prevazilazi ovlašćenja za sprovođenje predviđena tim osnovnim instrumentom29.The Council may, where appropriate in view of any such position, act by qualified majority on theproposal, within a period to be laid down in each basic instrument but which shall in no caseexceed three months from the date of referral to the Council.Savjet može, kada je to potrebno radi takvog stava, kvalifikovanom većinom glasova odlučivati opredlogu, u roku utvrđenom u svakom osnovnom instrumentu posebno, a koji ne može biti duži odtri mjeseca od dana upućivanja Savjetu.30.If within that period the Council has indicated by qualified majority that it opposes the proposal, theCommission shall re-examine it. It may submit an amended proposal to the Council, re-submit itsproposal or present a legislative proposal on the basis of the Treaty.Ako se u tom roku Savjet kvalifikovanom većinom glasova izjasni protiv predloga, Komisija ćepredlog preispitati. Komisija može podnijeti Savjetu izmijenjeni i dopunjeni predlog, ponovopodnijeti svoj predlog ili podnijeti novi predlog pravnog akta na osnovu Ugovora.31.If on the expiry of that period the Council has neither adopted the proposed implementing act norindicated its opposition to the proposal for implementing measures, the proposed implementing actshall be adopted by the Commission.Ukoliko po isteku tog roka Savjet ne usvoji predloženi akt za sprovođenje, niti se izjasni protivpredloženih mjera za sprovođenje, predloženi akt za sprovođenje donosi Komisija.32.The Commission shall notify the Council and the Member States of any decision regardingsafeguardKomisija obavještava Savjet i države članice o svakoj odluci o zaštitnim mjerama .33.(It may be stipulated that) Before adopting this decision the Commission shall consult the MemberStates in accordance with procedures to be determined in each case.(Može biti predviđeno da) Komisija prije donošenja ove odluke konsultuje države članice, u skladusa postupcima koji se utvrđuju za svaki slučaj posebno.34.Any Member State may refer the Commission's decision to the Council within a time limit to bedetermined in the act (within the basic instrument) in question.Svaka država članica može odluku Komisije uputiti Savjetu u roku koji se utvrđuje u predmetnom

49

aktu (osnovnom instrumentu).35.The Council, acting by a qualified majority, may take a different decision within a time limit to bedetermined in the act (in the basic instrument) in question.Savjet, kvalifikovanom većinom glasova, može donijeti drugačiju odluku u roku koji se utvrđuje upredmetnom aktu (osnovnom instrumentu).36.The Council, acting by a qualified majority, may confirm, amend or revoke the decision adopted bythe Commission.Savjet, kvalifikovanom većinom glasova, može potvrditi, izmijeniti i dopuniti ili ukinuti odluku koju jedonijela Komisija.37.If the Council has not taken a decision within a time limit to be determined in the act in question,the decision of the Commission is deemed to be revoked.Ako Savjet ne donese odluku u roku utvrđenom predmetnim aktom, odluka Komisije smatra seukinutom.38.Alternatively, it may be stipulated in the basic instrument that the Council, acting by qualifiedmajority, may confirm, amend or revoke the decision adopted by the Commission and that, if theCouncil has not taken a decision within the above mentioned time-limit, the decision of theCommission is deemed to be revoked.Isto tako*, osnovnim instrumentom može se propisati da Savjet može, kvalifikovanom većinomglasova, potvrditi, izmijeniti i dopuniti ili ukinuti odluku koju je donijela Komisija i da se odlukaKomisije smatra ukinutom ako Savjet ne donese odluku u utvrđenom roku15.39.Where reference is made to this paragraph, Articles XXX and XXX of Decision 1999/468/EC shallapply, having regard to the provisions of Articles 8 thereof.Kada se upućuje na ovaj stav, primjenjuju se čl. XXX i XXX Odluke 1999/468/EZ, a imajući (pritome) u vidu odredbe člana 8 te odluke.40.The period laid down in Article XXX (XXX) of Decision 1999/468/EC shall be set at three months.Rok iz člana XXX stav XXX Odluke 1999/468/EZ određuje se na tri mjeseca.

8. NAČIN IZMJENE PRAVNIH AKATA

Načini na koje se formulišu izmjene pravnih akata često se razlikuju u pojedinim jezicima i nijesuujednačeni, naročito ako je riječ o dokumentima različite starosti. Zbog toga, prilikom njihovogprevođenja treba prije svega imati u vidu smisao, a posebno treba poštovati pravila formulacijekoja važe u jeziku cilju. Najčešće formulacije kojih prevodioci treba strogo da se pridržavaju nalazese u ovom poglavlju Priručnika.

Izrazi kojima se mijenja ili prestaje da važi pravni akt1. Regulation(Directive, Decision...)XXX is hereby

amended as follows:Regulativa (Direktiva, Odluka ...) XXXmijenja se i glasi:

2. Regulation ( Directive, Decision...)XXX is herebyrepealed.

Regulativa (Direktiva, Odluka...)prestaje da važi.

3. The following Regulations and Directives are herebyrepealed:

Prestaju da važe sljedeće regulative idirektive:

* U normativi nemamo takođe.15 U utvrđenom roku, ne može gore navedenom roku.

50

4. Directive XXX shall cease to have effect/ to apply on31 December 1992

Direktiva XXX prestaje da važi / da seprimjenjuje od 31. decembra 1992. g

5. Coucil recommendation XXX shall cease to haveeffect as from the date on which this Directive isapplied by the Member States.

Preporuka Savjeta XXX prestaje davaži danom primjene ove direktive udržavama članicama.

6. Regulation XXX shall be repealed with effect from thedate of entry into force of this regulation.

Regulativa XXX prestaje da važidanom stupanja na snagu overegulative.

7. Regulation XXX shall be repealed with retroactiveeffect from 1 January 1995.

Regulativa XXX prestaje da važi saretroaktivnim dejstvom od 1. januara1995.

References made to the repealed Directive shallbe construed( shall read) ( shall be understood)as (being made) to this Directive ( and shouldbe read in accordance with the correlation tableset out in Annex).

Pozivanja na direktivu koja prestaje da važitumače se (glase) (podrazumijevaju) kaopozivanja na ovu direktivu (i tumače se u skladusa uporednom tabelom koja se nalazi uaneksu).

Izrazi kojima se navode izmjene djelova pravnih akata

a) Izmjena u cjeliniKao uvod za izmjenu dijela pravnog akta u cjelini koristi se opšta formula: (Naziv odredbe koja semijenja) mijenja se i glasi:1. Article 3 is amended/reworded as follows:

paragraph 1 is replaced by the following:paragraphs 2 and 3 become paragraphs 3 and 4;

Član 3 mijenja se i glasi: (a) stav 1 zamjenjuje se ...(b) st. 2 i 3 postaju st. 3 i 4.

2.Annex 1 to Directive XXX, is hereby amended inaccordance with the Annex to this Directive.

Aneks I uz Direktivu XXX mijenja se uskladu sa aneksom uz ovu direktivu.

b) Brisanje odredabaBrisanje (repealing, deleting) odredbe koja se ne zamjenjuje drugom izražava se formulacijom:“(Naziv odredbe koja je predmet izmjene) briše se.“

Ukoliko je u pitanju samo dio jedne odredbe koristi se formulacija:«U (naziv odredbe koja je predmet izmjene) (naziv dijela odredbe na koju se izmjena odnosiili riječ „...“ odn. riječi: „...“) briše(u) se.»

Za eventualnu renumeraciju – v. dio „Dopuna“.1. Articles 141, 142 and 143 (of Regulation XXX) are

hereby repealed.Čl. 141, 142 i 143 (Regulative XXX) brišuse.

2. Article 6 of Directive XXX shall be repealed asfrom 1 January 1993.

Član 6 Direktive XXX prestaje da važi od1. januara 1993.

3. Articles 7 and 11 are (hereby) deleted Čl. 7 i 11 brišu se.4. in Article 13(2), point (c) shall be deleted U članu 13 stavu 2 tačka c briše se…5. in point (a) of Article 83, ,,in accordance with

Article 66”shall be deletedU članu 83 tački a riječi: „u skladu sačlanom 66“ brišu se.

6. Article 6 shall be deleted and Article 7 shallbecome Article 6.

Član 6 briše se a član 7 postaje član 6.

c) Djelimična izmjenaDjelimična izmjena odredbe izražava se formulacijom:

51

… (Odredba koja je predmet zamjene) mijenja se i glasi: „ … “.

Izuzetak su riječi, brojevi i iznosi kada se upotrebljava formulacija:Riječ (riječi:) „ … “ (riječ(i) koja(e) se mijenja(ju) u odgovarajućem padežu) zamjenjuje(u) seriječju (riječima:) „ … “ (nove riječi u odgovarajućem padežu).16

Broj „ … “ (broj koji se mijenja) zamjenjuje se brojem „ … “ (novi broj).

Iznos „ … “ (iznos koji se mijenja) zamjenjuje se iznosom „ … “ (novi iznos).

Brojevi i iznosi, isto kao i riječi koje se mijenjaju, stavljaju se pod navodnike.Ukoliko se neki izraz mijenja u čitavom tekstu akta, a više puta se ponavlja, koristi se sljedećaformulacija:

U … (naziv akta ili dijela akta koji se mijenja) riječ(riječi:) „ … “ zamjenjuje(u) se riječju(riječima:) „ … “ u odgovarajućem padežu..1. Article 47 shall be replaced by the following: Član 47 mijenja se i glasi:2. Article 56(2) shall be replaced by the following: U članu 56 stav 2 mijenja se i glasi:3. in article 2 (b) and (f) are replaced by the

following:U članu 2 tačke b i d mjenjaju se i glase:

4. the fïrst subparagraph of Article 118a(2) shallbe replaced by the following:

U članu 118a stavu 2 podstav 1 mijenja se iglasi:

5. the final part of point 5 shall be replaced by thefollowing:

Završni dio tačke 5 mijenja se i glasi:

6. the fïrst indent of point 7 shall be replaced bythe following:

U tački 7 alineja 1 mijenja se i glasi:

7. item 4.2.1. shall be amended toread:

Tačka 4.2.1.1. mijenja se i glasi:

8. the title of Chapter 4 shall be replaced by thefollowing:

Naziv Poglavlja 4 mijenja se i glasi:

9. in Article 55,”43” shall be replaced by “42” U članu 55 broj „43“ zamjenjuje se brojem„42“.

10. in paragraph 1 , “ECU 105”is replaced by“ECU 95 “

U stavu 1 iznos «105 ekija» zamjenjuje sesa iznosom « 95 ekija».

11. the following shall be substituted for paragraph12 (c)

U stavu 12 tačka c mijenja se i glasi:

12. the introductory sentence in Article 10(1) ishereby amended as follows:

U članu 10 stavu 1 uvodna rečenica mijenjase i glasi:

13. The reference to Article 129 and130 shall be replaced by a reference to Articles198d and 198e

Pozivanje na čl. 129 i 130 zamjenjuje sepozivanjem na čl. 198d i 198e.

d) Dopuna1. Dodavanje nove odredbe:Poslije (prethodne odredbe) dodaje se novi/a (nova odredba, eventualno sa brojem) koji/a glasi:«...»Poslije (prethodne odredbe) dodaje/u se novi/e (nove odredbe) koji/e glase: «...»

16 Riječi pod navodnicima treba staviti u odgovarajući padež, zavisno od teksta koji se mijenja. Treba, dakle,uz prevod konsultovati i tekst akta koji se mijenja.

52

U (naziv cijele odredbe) dodaje se novi/a (nova odredba) koji/a glasi: «...»U (naziv cijele odredbe) dodaju se novi/e (nove odredbe) koje glase: «...» i navodi se tekst dodate(dodatih) odredbe/aba.

Dopuna je često praćena renumeracijom:

Dosadašnji/e (odredbe numerisane starim brojevima) postaju (odredbe renumerisane novimbrojevima).

Uvodna rečenica mora jasno upućivati na koji dio odredbe se odnosi (član, stav, riječi...). Ukoliko uoriginalnoj rečenici ne postoji odgovarajući izraz (npr. engleski tekst sadrži samo the following ilithe following text), potrebno je taj izraz u prevodu dopuniti prema stvarnom smislu i premakontekstu, tj. prema prirodi umetnute odredbe.

The following se prevodi kao riječ/riječi/broj i sl..1. the following shall be inserted: Dodaju se riječi:2. the following Article (87a) shall be inserted: Dodaje se član (87a) koji glasi:3. in Article 15 (2), there is inserted the following

(new) point (g):U članu 15 stavu 2 dodaje se (nova)tačka e.

4. after the words „XXX", there are inserted thewords „YYY"

Poslije riječi: «XXX» dodaju se riječi:«YYY».

5. a new point 5 shall be added, worded as follows: Dodaje se nova tačka 5 koja glasi:6. after point 4 a new point shall be added, worded

as follows:Poslije tačke 4 dodaje se nova tačkakoja glasi:

7. Articles 8, 8a, 8b and 8 c shall becomerespectively Articles 7, 7a, 7b and 7c.

Čl. 8, 8a, 8b i 8c postaju čl. 7, 7a, 7b i 7c

8. In Article 92(3) the present point (d) shall becomee).

U članu 92 stavu 3 tačka d postaje tačkae.

9. items ,,2.1.2.2, 2.1.2.3, and 2.1.2.4" are„2.1.2.1,2.1.2.2 and 2.1.2.3" respectively

Tačke 2.1.2.2, 2.1.2.3 i 2.1.2.4 postajutačke 2.1.2.1, 2.1.2.2. i 2.1.2.3.

10. the second subparagraph of Article 144 shallbe supplemented by the following sentence:

U članu 144 podstavu 2 dodaje serečenica:

11. the second subparagraph of Article 144 shallbe supplemented by the following sentences:

Na kraju člana 144 podstava 3 dodaju serečenice:

12. paragraph 17 shall be renumbered 22, and thefollowing shall be added thereto:

U dosadašnjem stavu 17, koji postajestav 22, dodaju se riječi:

13. in Article 31(1), „of 1994" shall be added at theend of the first indent

U članu 31 stavu 1 na kraju alineje 1dodaju se riječi: „iz 1994“.

14. the following shall be added to point (r): U tački r dodaju se riječi:15. The Annex shall become Annex I and the

following point shall be added to paragraph 1:Aneks postaje Aneks I, a stavu 1 dodajese tačka :

16. Annexes II and III attached hereto shall be addedto Directive 00/000/EEC.

Aneksi II i III uz ovu direktivu dodaju seDirektivi 00/000/EEZ.

9. POZIVANJE17

Pri prevođenju pozivanja naročitu pažnju treba posvetiti nazivima dokumenata i podjeli teksta.

17 Bolje nego „upućivanje“.

53

a) Pozivanje na akt ZajednicePuni nazivi osnivačkih ugovora Zajednice i Unije pišu se velikim početnim slovom prve riječi unazivu. Kratko označavanaje the Treaty / le traité / der Vertrag, koje se pojavljuje u kontinuiranomtekstu kod pozivanja na odgovarajući ugovor, na crnogorski jezik se prevodi kao Ugovor i piševelikim početnim slovom.1. Directive A as amended by Directive B Direktiva A izmijenjena i dopunjena

Direktivom B,2. Directive A as last amended by Directive B Direktiva A, kako je posljednji put

izmijenjena i dopunjena Direktivom B,3. Directive X and amendments (thereof / thereto /

to it) Directive X and subsequentprovisions amending it

Direktiva X i (njene) izmjene i dopuneDirektive X i odredbe o naknadnimizmjenama i dopunama,

Ukoliko je citiran cio naziv propisa, radi bolje preglednosti dobro je da se odvoji zarezom od izraza«glasi» ili «posljednji put izmijenjen».

b) Pozivanje na djelove akata i pojedinih odredaba ZajedniceNa naziv i na preambulu obično se poziva riječima:1. Title Naziv2. title of Directive XXX Naziv Direktive XXX3. citation Citat4. first and second citations Prvi i drugi citat5. recital Uvodna izjava6. twenty-fifth recital Uvodna izjava 257. recitals l1 and 12 Uvodne izjave 11 i 128. recitals 9 to 13 Uvodne izjave 9 do 139. the recitals / the statement of the reasons of the

regulation XXXUvodne izjave / razlozi za donošenjeRegulative XXX

Za pozivanje na pojedine odredbe važe sledeća pravila:“Odredba, odnosno odredbe na koje se upućuje označavaju se navođenjem oznaka cjelinaod većih ka manjim. Ako želimo da uputimo samo na jednu tačku onda će upućivanje naodređenu tačku nekog člana glasiti npr. u članu 33 stav 5 tačka f.“

Ako se navodi više cjelina iste vrste na koje se upućuje onda se skraćuje naziv te cjeline i to nasljedeći način:- Treba pisati čl. 2 i 3, a ne članovi 2 i 3!- Treba pisati st. 2 i 3, a ne stavovi 2 i 3!- Treba pisati podst. 2 i 3, a ne podstavovi 2 i 3!- Treba pisati tač. a i b, a ne tačke a i b!- Treba pisati al. 2 i 3, a ne alineje 2 i 3!

Međutim, kad se upućuje na više većih cjelina iste vrste kao što su poglavlja, glave, djelovi itd.nema skraćivanja, npr. poglavlja 2 i 3.

Primjenom istih ovih pravila primjeri za „složenije“ upućivanje bi glasili:- Član 100 st. 2 i 3, stav 5 tač. 7 i 8...- Čl. 1, 2, 3, 45, član 48 stav 1 tač. 3, 4 i 5, čl. 58, 62, 73 ...

Ako upućujemo na pojedine rečenice u pojedinoj cjelini važi isti princip (npr. u članu 3 stavu 2podstavu 5 u prvoj rečenici...).

54

Ako se upućuje na jednu cjelinu prema prethodno navedenim pravilima ni slučajno ne trebaodvajati cjeline zarezom. Npr. pravilno je član 3 stav 5 tačka 9, a nikako ne treba pisati član 3, stav5, tačka 9.

Svi izrazi koji upućuju pišu se u odgovarajućem gramatičkom obliku kao npr. u članu 3 stavu 5podstavu 5.

U izvornim tekstovima, naročito starijim, upućivanja često počinju riječju «odredba» (provisions –dispositions – Bestimmungen). Često je to nepotrebno pa se preporučuje da se izostavi, ukolikonije bliže određena.

1. article 2 Član 22. article 2 (1) Član 2 stav 13. article 2 (a) Član 2 tačka a4. article 2 (1) (a) Član 2 stav 1 tačka a5. article 2(1) (a) (i) Član 2 stav 1 tačka a podtačka i6. article 2a Član 2a7 article 2 (2) and (3) Član 2 st. 2 i 38. articles 2 (2) and 3 Član 2 stav 2 i član 39. articles 2 and 4 Čl. 2 i 410. articles 2 to 5 Čl. 2 do 511. paragraphs 1, 2, 3, 4 and 6 St. 1, 2, 3, 4 i 612. in cases falling under subparagraphs (b), (c) or (d) U slučajevima na koje se odnose

podst. b, c ili d,13. the first and second indents of the first subparagraph of

Article 5 (1) of Regulation (EEC) No 1837/80Član 5 stav 1 podstav 1 al. 1 i 2Regulative (EEZ ) br. 1837/80

14. the second subparagraph of article 43 (2) (f) ofDirective 86/635/EEC

Podstav 2 člana 43 stava 2 tačke fDirektive 86/635/EEZ

15. in the third subparagraph of Article 2 (1) U članu 2 stavu 1 podstavu 3,16. in the first and second sentences of the first

subparagraph of Article 7 (1)U članu 7 stavu 1 podstavu 1 uprvoj i drugoj rečenici,

Ukoliko se upućuje na odredbe određenog pravnog propisa ili nekog njegovog samostalnog dijela(aneks, protokol), naziv tog propisa ili njegovog dijela dodaje se poslije upućivanja na konkretnuodredbu (nezavisno od redosljeda originala).

1. Article 189b of the Treaty Član 189b Ugovora2. the second subparagraph of Article 43 (2) (f) of

Directive 86/63 5/EECDrugi podstav člana 43 stav 2 tačka fDirektive 86/635/EEZ

3. Annex I point 21.1 Aneks I tačka 21.14. Chapter 1 of Directive X Annex B Poglavlje 1 Aneksa B Direktive X

…as referred to in Annex I, Chapter V (4) to thisRegulation

... u vezi sa tačkom 4 Poglavlja V Aneksa I overegulative…

c) Upućivanje pomoću riječi ovaj (član, direktiva...) i navedeniUpućivanje na tekst ili na dio teksta (član, stav, aneks, direktiva, regulativa...) koji se nalazi u istomtekstu u kome se vrši upućivanje, obično u obliku:

55

“this Directive”, - prevodi se samo onda kad bi moglo doći do zamjene. Tada se upotrebljavazamjenica ova (ova regulativa i slično).

Upućivanje na tekst ili na dio teksta koji se nalazi u drugom tekstu, a ne u onom u kome se vršiupućivanje, obično u obliku:

“that /the said/the above mentioned Directive”, prevodi se pomoću riječi: navedeni ili ta:navedena regulativa, ta regulativa i slično.

d) Upućivanje u fusnotama1. OJ L 300, 19.11.1994, p. 86. Sl. list L 300, 19.11.1994, str. 86.2. OJ 35, 19.4.1964, p. 753/64. Sl. list 35, 19.4.1964, str. 753/64.3. OJ C 139, 5.6.1989, pp. 23 and 31. Sl. list C 139, 5.6.1989, str. 23 i 31.4. See page 23 in this Official Journal V.18 str. 23 ovog Službenog lista.5. OJ C 84, 28.3.1991, p. 9 and amendment

forwarded on 13 December 1991.Sl. list C 84, 28.3.1991, str. 9 i izmjene idopune dostavljene 13. decembra 1991.

6. OJ C 284, 12.11.1990, p. 80, and Decisionof 12.2.1992 (not yet published in the OfficialJournal).

Sl. list C 284, 12.11.1990, str. 80 i Odluka od12.2.1992 (još nije objavljena u Službenomlistu).

7. Opinion submitted/delivered on 12 December1975 (not yet published in the OfficialJournal).

Mišljenje dostavljeno/dato 12. decembra1975. (još nije objavljeno u Službenom listu).

8. Assent of 29.1.1998. Saglasnost od 29.1.1998.9. Opinion of the European Parliament of 18

December 1997 (OJ C 14, 19.1.1998),Council Common Position of 9 March 1998(OJ C 135, 30.4.1998, p. 7) and Decision ofthe European Parliament of 30 April 1998(OJ C 152, 18.5.1998). Council Decision of19 May 1998.

Mišljenje Evropskog parlamenta od 18.decembra 1997. godine (Sl. list C 14,19.1.1998), Zajednički stav Savjeta od 9.marta1998. godine (Sl. list C 135, 30.4.1998,str. 7) i Odluka Evropskog parlamenta od 30.aprila.1998. godine (Sl. list C 152,18.5.1998).Odluka Savjeta od 19. maja. 1998. godine.

10. OJ L 281, 1.11.1975, p. 1. , Regulation lastamended by Regulation (EEC) No 3653/90(OJ No L 362, 27.12.1990, p. 28).

Sl. list L 281, 1.11. 1975, str. 1. Regulativa,zadnji put izmijenjena i dopunjenaRegulativom (EEZ) br. 3653/90 (Sl. list L362, 27.12.1990, str. 28).

11. OJ L 316, 31.10.1992, p.19. Directive asamended by Directive 94/74/EC (OJ No L365, 31.12.1994, p. 46).

Sl. list. L 316, 31.10.1992, str.19. Direktivaizmijenjena i dopunjena Direktivom 94/74/EZ(Sl. list L 365, 31.12.1994, str. 46).

12. OJ L 181, 4.7.1986,p. 16, as subsequentlyamended

Sl. list L 181, 4.7.1986, str. 16, sa naknadnimizmjenama i dopunama.

10. NABRAJANJE I DEFINICIJE

a) Nabrajanje

* Interpunkcija u uvodnom tekstu

Dvije tačke su obavezne ako je početak niza formalno obilježen najavnim riječima (ovi, sljedeći islično):

«Od poreza se oslobađa sljedeća roba:»

18 See je najbolje prevoditi sa v. a ne sa vidi, pogledaj i sl.

56

Kada nema formalnog obilježja početka niza, dvije tačke ne treba pisati ako tekst ispred nabrajanjane čini posebnu sintaksičku cjelinu, te se u govoru nastavlja daljim kazivanjem. Niz se tada uklapau rečenicu kao njen normalni nastavak, pa je znak ispred njega suvišan:

«Organ odgovoran za kontrolu- ima pravo da zahtijeva pristup (...);- može da zahtijeva (...);- može izabrati probni uzorak (...).»

* Interpunkcija pri nabrajanju

Djelovi nabrajanja završavaju se:- zarezom, ako nabrajanja nijesu u vidu rečenice;- tačkom i zarezom ili zarezom, ako bar neki djelovi nabrajanja predstavljaju cijele rečenice ili

rečenične cjeline.

Ako se nabrajanje sastoji od više rečenica, pri njihovom odvajanju se može koristiti tačka i zarezili tačka.

Ako je nabrajanje na kraju rečenične cjeline, na kraju nabrajanja stavlja se tačka.

Primjer 1.«Norme kvaliteta se utvrđuju za:- rezano cvijeće i pupoljke za bukete za dekoraciju, svježe, broj 06.03 A zajedničke carinske

tarife;- lišće, listove, grane i druge djelove bilja, svježe, broj 06.04 A II zajedničke carinske tarife.»

Primjer 2.«Ako pravnim propisima Zajednice nije uređeno drugačije, na obalsku plovidbu odnose se pravni iadministrativni propisi koji važe u državi domaćinu za:- tarife i uslove prema kojima su zaključeni ugovori o transportu;- mase i dimenzije drumskih vozila;- uslove za transport određenih kategorija robe, naročito opasne robe, kvarljivih prehrambenih

proizvoda, živih životinja itd;- vrijeme vožnje i odmora;- porez na dodatu vrijednost za transportne usluge i na ovu oblast usluga navedenih u prilogu 1

ove direktive, odnosi se član 2 stav 1 tačka a) Regulative Savjeta 77/388/EEZ.»

* Nabrajanje na početku pasusa

Ako poslije nabrajanja slijedi kraj rečenice, potrebno je ovaj završetak premjestiti u poseban pasusna početku, na primjer:

Where( a ) ...( b) ...( c ) ...

the consumer shall have the right topursue remedies against the grantor of

U slučaju da(a) ...(b) ...(c) ...

potrošač ima pravo da traži primjenu odgovarajućegpravnog lijeka protiv davaoca kredita (kreditora)

57

credit.

b) Značenje izrazaZnačenje izraza se piše u obliku nabrajanja i za njih važe gorenavedena pravila. Definisani izrazine stavljaju se pod navodnike i ne pišu se velikim slovom u početnoj riječi. U određenimslučajevima, naravno prema pravopisu, definisani izraz treba pisati velikim slovom (ako je u pitanjulično ime, naziv pravnog lica, naziv dokumenta itd.)

Standardna uvodna formulacija je:

Za svrhe ove direktive podrazumijeva se da je:- vozilo - svako vozilo sa motorom sa unutrašnjim sagorijevanjem, namijenjeno drumskom

saobraćaju, sa karoserijom ili bez nje, sa najmanje četiri točka i maksimalnom brzinom od 250km/h;

- tip motora sa unutrašnjim sagorijevanjem - motor sa unutrašnjim sagorijevanjem kome možebiti dodijeljena homologizacija samostalne tehničke cjeline, prema Regulativi 70/156/EEZ član9a.

11. ZAVRŠNE ODREDBE

a) Odredbe za sprovođenje regulativa, odluka i okvirnih odluka1. Member States shall bring into force (adopt)

the laws regulations and administrativeprovisions necessary to comply with thisDirective before (not later than) l March1997.... as from 1 March 1997. ... within 24 monthsof its entry into force /adoption / notification.

Države članice su dužne da usvoje zakone idruge propise potrebne za usklađivanje saovom direktivom ... (najkasnije) do 1. marta1997....od 1.marta 1997....u roku od 24mjeseca od stupanja na snagu /donošenja/notifikacije.

2. Member States shall takeMeasures necessary to comply...

Države članice preduzimaju mjere potrebneza usklađivanje ...

3. Member States shall amend their nationalprovisions to comply…

Države članice mijenjaju i dopunjavajudomaće propise kako bi sprovele...

4. The Commission shall inform theother Member States thereof.

Komisija o tome obavještava ostale državečlanice.

5. Member States shall (after consulting theCommission), adopt and publish the (1aws,regulations and administrative) provisionsnecessary to comply with this Directive by 1March, 1997 at the latest.

Države članice (nakon savjetovanja saKomisijom) donose i objavljuju zakone i drugepropise potrebne za sprovođenje ovedirektive najkasnije do 1. marta1997.

6. Not later than 1 March 1996member States shall adopt and publish theprovisions necessary to comply with thisDirective not later than 1 March 1997. ???

Najkasnije do 1. marta 1996. države članiceusvajaju i objavljuju propise potrebne zasprovođenje ove direktive do 1.marta 1997.

7. They shall (forthwith) informthe Commission thereof.

One o tome (odmah) obavještavaju Komisiju.

8. They shall apply these measures from (notlater than) January 1st 1997.

One primjenjuju ove mjere od (najkasnije do)1.januara1997.

9. They shall apply these measures 18 monthsafter the date of the entry into force of thisDirective.

One primjenjuju ove mjere po isteku 18mjeseci od dana stupanja na snagu ovedirektive.

10. When Member States adopt theseprovisions, they shall contain a reference to

Kada države članice usvoje ove propise, tipropisi sadrže pozivanje na ovu direktivu ili se

58

this Directive or be accompanied by suchreference on the occasion of their officialpublication.

pozivanje na ovu direktivu navodi prilikomnjihovog službenog objavljivanja.

11. The methods of making such a referenceshall be 1aid down by the Member States.

Načine takvog pozivanja utvrđuju državečlanice.

12. Member States shall communicateto the Commission the text of the (main)provisions of national law, whether laws,regulations or administrative provisions,which they adopt in the field covered by thisDirective.

Države članice Komisiji dostavljaju tekst(glavnih) odredaba domaćeg prava, bilo dasu to zakoni ili drugi propisi, koje donesu uoblasti na koju se odnosi ova direktiva.

13. (As soon as this Directive has entered intoforce / been notified,) Member States shallalso inform the Commission, in sufficient timefor it to its comments of any draft (major)laws, regulations or administrative provisionswhich they intend to adopt in the fieldcovered by this Directive

Čim ova direktiva stupi na snagu /se izvršinotifikacija, države članice o tomeobavještavaju Komisiju, ostavljajući jojdovoljno vremena da dostavi svoje primjedbena nacrte svih (značajnih) zakona i drugihpropisa koje namjeravaju da usvoje u oblastina koju se odnosi ova direktiva.

14. Member States shall immediately inform theCommission of the measures taken pursuantto this Directive.

Države članice odmah obavještavajuKomisiju o mjerama preduzetim na osnovuove direktive.

15. The Member States shall notify theCommission and the other Member States ofthe provisions under which they make use ofthe authorization granted in Article 1.

Države članice upućuju notifikaciju Komisiji idrugim državama članicama o odredbama naosnovu kojih one pimjenjuju ovlašćenjepropisano članom 1.

16. The Commission shall publish (in the OfficialJournal of the European Communities) andkeep up to date...

Komisija objavljuje (u Službenom listuevropskih zajednica) i ažurira ...

17. The Member States and the Commissionshall cooperate closely to ensure that thisDecision is complied with.

Države članice i Komisija tijesno sarađujukako bi obezbijedile usklađenost sa ovomodlukom.

18. The Member States shall, in closecooperation with the Commission, take allnecessary measures to ensure that thisDecision is applied.

Države članice, u tijesnoj saradnji saKomisijom, preduzimaju sve potrebne mjereda se obezbijedi primjena ove odluke.

19. The Member States (and the Commission)shall take all measures necessary for theimplementation of this Decision.

Države članice (i Komisija) preduzimaju svepotrebne mjere za sprovođenje ove odluke.

20. Member States shall take the necessarymeasures to comply with the provisions ofthis Framework Decision by 1 April 2001.

Države članice preduzimaju sve potrebnemjere da se obezbijedi usklađenost saodredbama ove okvirne odluke do 1.aprila2001.

21. Member States shall transmit to the GeneralSecretariat of the Council, the Commission ofthe European Communities and,.. (theEuropean Central Bank) the text of theprovisions transposing into their national lawthe obligations imposed on them under thisFramework Decision.

Države članice dostavljaju Generalnomsekretarijatu Savjeta, Komisiji evropskihzajednica i ... (Evropskoj centralnoj banci)tekst odredaba kojima obaveze sadržane uovoj okvirnoj odluci prenose u svoje domaćezakonodavstvo.

22. On the basis of this information, the Councilwill, by 1 April 2003 at the latest, assess

Na osnovu ove informacije, Savjet ćenajkasnije do 1. aprila 2003. godine

59

the extent to which Member States havecomplied with this Framework Decision.

procijeniti u kojoj mjeri države članicepostupaju po ovoj okvirnoj odluci.

23. An evaluation, notably also of the Practicalapplication of the provisions of thisFramework decision, shall be carried out by 1January 2002 at the latest.

Ocjena, a naročito i praktična primjenaodredaba ove okvirne odluke, sprovešće senajkasnije do 1. januara 2002. godine.

b) Odredbe o izvještajima i provjerama1. The Commission shall submit to the Council,

within six years from the date of notification of thisDirective, a report on...

Komisija u roku od šest godina od dananotifikacije ove direktive podnosi Savjetuizvještaj o ...

2. The Commission shall submit, on a yearly basis, aprogress report on the implementation of... to theEuropean Parliament and the Council.

Komisija jednom godišnje dostavljaEvropskom parlamentu i Savjetu izvještajo napretku u sprovođenju ....

3. (Not less frequently than) Every three years, andfor the first time not later than 31 December 2000,the Council, acting on the basis of a report and,where appropriate, a proposal from theCommission, shall examine XXX and, actingunanimously after consulting the EuropeanParliament, shall adopt the necessary measures.

(Najmanje) svake tri godine, a prvi putnajkasnije do 31. decembra 2000, Savjet,postupajući po izvještaju, a u datomslučaju po predlogu Komisije, razmatraXXX i jednoglasno – nakon savjetovanjasa Evropskim parlamentom – utvrđujeneophodne mjere.

4. The report by the Commission and theexamination by the Council shall take into accountthe proper functioning of the internal market andthe wider objectives of the Treaty.

U izvještaju Komisije i prilikomrazmatranja u Savjetu vodiće se računa oneometanom funkcionisanju unutrašnjegtržišta i širim ciljevima Ugovora.

5. Not later than 31 December 1993 the Commissionshall present to the Council a progress report onthe implementation of this Directive and shall,where appropriate, submit proposals...

Najkasnije do 31. decembra 1993,Komisija dostavlja Savjetu izvještaj onapretku u sprovođenju ove direktive, a(po potrebi) podnosi i predloge ...

6. Member States shall communicate to theCommission, every two years, a report on theapplication of the system introduced.

Države članice svake dvije godinedostavljaju Komisiji izvještaje o primjeniuvedenog sistema.

c) Odredbe koje se odnose na akte zajedničkih organa u okviru sporazuma sa trećimzemljama1. Decision No 2/88 of the EEC-XY Joint Committee

shall apply in the Community.Odluka br. 2/88 Zajedničkog komitetaEEZ i XY19 primjenjuje se u Zajednici.

2. The measures provided for in Recommendation No...A. of the ACP-EC Council of Ministers XXX shallapply in the Community.

Mjere propisane Preporukom Savjetaministara AKP- EZ XXX br. .../..primjenjuju se u Zajednici.

3. The text of the recommendation is attached to thisDecision.

Tekst preporuke dat je u prilogu oveodluke.

4. The ACP States, the Member States and theCommunity shall be bound, each to the extent towhich it is concerned, to take the measuresnecessary to implement this Decision.

Zemlje AKP, države članice i Zajednicadužne su da, u mjeri u kojoj se to na njihodnosi, preduzmu mjere neophodne zasprovođenje ove odluke.

d) Odredbe koje se odnose na ugovore i sporazume1. The Community shall be represented in Komisija će, uz podršku predstavnika država

19 XY se odnosi obično na neku državu, grupu država i sl.

60

XXX set up by Article 5 of the Agreement bythe Commission assisted by representativesof the Member States.

članica, zastupati Zajednicu u XXX, kako jeutvrđeno članom 5 Sporazuma.

2. The Agreement XXX (between theCommunity and...) are hereby approved onbehalf on the (European) Community

U ime (Evropske) Zajednice, odobrava seSporazum XXX (između Zajednice i ...)

3. ...between the Community, of the one part,and A, of the other art...

... između Zajednice, s jedne strane i A, sdruge strane ...

4. ...and (together With) the protocols anddeclarations annexed thereto

... zajedno sa priloženim protokolima ideklaracijama...

5. ...and the declarations attached to theFinal Act...

...i deklaracijama priloženim uz Završni akt ...

6. ...and the exchange of letters relatinghereto...

... i razmjena pisama/nota u vezi sa njom ...

7. The text of the Agreement is attached to thisRegulation.

Tekst Sporazuma dat je u prilogu overegulative.

8. The text of the acts referred to in the firstparagraph are attached to this Decision.

Tekst akata iz stava 1 dat je u prilogu oveodluke.

9. The President of the Council is herebyauthorized to designate the person(s)empowered to sign the Agreement in orderto bind the Community.

Ovim se ovlašćuje predsjednik Savjeta daodredi lice(a) koje(a) će biti opunomoćeno(a)da potpiše(u) Sporazum kojim se obavezuje(Evropska)39 Zajednica

10. The President of the Council shall, on behalfof the Community, give the notificationprovided for in Article A of the Agreement.

Predsjednik Savjeta u ime Zajednice upućujenotifikaciju predviđenu članom A Sporazuma.

11. The President of the Council shaldeposit the acts as provided for in Article Xof the Agreement.

Predsjednik Savjeta deponuje akte kako jepredviđeno članom X Sporazuma.

12. The President of the Council shall take theMeasures necessary for the exchange ofInstruments provided for in Article X of theAgreement.

Predsjednik Savjeta preduzima mjereneophodne za razmjenu instrumenata, kako jepredviđeno članom X Sporazuma.

e) Odredbe koje se odnose na važenje i stupanje propisa na snagu1. This Regulation (Directive, Decision, Joint Action,

Framework Decision) shall enter into force on 9January 1998.

Ova regulativa (direktiva, odluka,zajednička akcija, okvirna odluka) stupana snagu 9. januara 1998.

2. This Regulation shall enter into force on the dayof its publication in the Official Journal of theEuropean Communities.

Ova regulativa stupa na snagu na danobjavljivanja u Službenom listu evropskihzajednica.

3. This Regulation shall enter into force on the dayfollowing that of its publication in the OfficialJournal of the European Communities.

Ova regulativa stupa na snagu sljedećegdana od dana objavljivanja u Službenomlistu evropskih zajednica.

4. This Regulation shall enter into force on the thirdday following its publication in the OfficialJournal of the European Communities.

Ova regulativa stupa na snagu trećegdana od dana objavljivanja u Službenomlistu evropskih zajednica.

5. It shall apply as from 1 January 1982 (until 1January 1987.

Primjenjuje se od 1.januara 1982. godine(do 1.januara 1987. godine).

6. It shall apply from 1 January 1982 until 1 January1987.

Primjenjuje se od 1. januara 1982. godinedo 1.januara 1987. godine.

7. It shall expire on 31 September 1995. Prestaje da važi 31. septembra 1995. g

61

8. It shall apply until 31 December 1992. Primjenjuje se do 31. decembra 1992. g9. It shall apply from 1 July 1989 with the exception

of Articles 15 and 16 which shall be applied asfrom the entry into force of this Regulation.

Primjenjuje se od 1.jula 1989. godine,osim čl. 15 i 16, koji se primjenjuju oddana stupanja na snagu ove regulative.

10. It shall apply from 1 July 1995, with theexception of Articles 1, 2 and 3, which shall applyimmediately.

Primjenjuje se od 1.jula 1995. godine,osim čl. 1, 2 i 3, koji se primjenjujuodmah.

11. It shall apply from the first day of the monthfollowing its entry into force.

Primjenjuje se od prvog dana sljedećegmjeseca od stupanja na snagu.

12. However, Member States may, after consultingthe Commission, postpone the application ofArticle 5 until 31 December 1986.

Međutim države članice mogu, nakonsavjetovanja sa Komisijom, odložitiprimjenu člana 5 do 31. decembra 1986.godine.

13. Regulation A shall cease to have effect when thisRegulation enters into force.

Stupanjem na snagu ove regulativeprestaje da važi Regulativa A.

14. This decision shall enter into force on the thirdday following its publication in the Official Journalof the European Communities.

Ova odluka stupa na snagu trećeg danaod dana objavljivanja u Službenom listuevropskih zajednica.

15. This Decision shall take effect (enters into force)on the day following its adoption

Ova odluka stupa na snagu sljedećegdana od dana donošenja.

16. This Decision shall apply from 15 October 2000. Ova odluka primjenjuje se od 15. oktobra2000. godine.

17. This Common Strategy shall apply from 10 June2000.

Ova zajednička strategija primjenjuje seod 10. juna 2000. godine.

18. It may be prolonged, reviewed and, if necessary,adapted by the European Council on therecommendation of the Council.

Evropski savjet, na preporuku Savjeta,može je produžiti, preispitati i, ako je topotrebno, prilagoditi.

19. This Common Position shall take effect on 1 July1998.

Ovaj zajednički stav važi od 1. jula 1998.godine.

f) Odredbe koje se odnose na objavljivanje (odredbe koje se odnose na važenje i stupanjena snagu)This Decision (Common Strategy, Joint Action,Common Position) shall be published in theOfficial Journal.

Ova odluka (zajednička strategija, zajedničkaakcija, zajednički stav) objavljuje se uSlužbenom listu.

g) ObjavljivanjeIzraz publish/publication - prevodi se kao objavljuje/objavljivanje a ne publikuje/publikovanje.Direktive, regulative, odluke, preporuke i ostali akti se objavljuju.

h) Završne rečenice direktiva i regulativa1. This (Decision) shall be binding in its

entirety and directly applicable in allMember States.

Ova regulativa (odluka) obavezujuća je u cjelini ineposredno se primjenjuje u svim državamačlanicama.

2. This Directive (Decision) is addressed tothe Member States.

Ova direktiva (odluka) odnosi se na sve državečlanice.

3. This Directive (Decision) is addressed tothe United Kingdom

Ova direktiva (odluka) odnosi se na UjedinjenoKraljevstvo.

62

12. DATIRANJE I POTPISI

12.1. Datiranje

1. Done at Brussels (Luxembourg, Frankfurt amMain), 12 October 1992.

Sačinjeno u Briselu (Luksemburgu,Frankfurtu na Majni) 12. oktobra 1992. g.

2. This Decision was considered and adopted bythe High Authority at its meeting on 25 June1954.

Ovu odluku razmatrala je i usvojila Visokavlast na sjednici održanoj 25. juna 1954.godine.

12.2. Potpisia) Institucija u čije ime se potpisuje akt

1. For the Council Za Savjet2. For the Commission Za Komisiju3. For the European Parliament Za Evropski parlament4. For the High Authority Za Visoku vlast5. On behalf of the Governing Council of ECB U ime Upravnog savjeta ECB6. For and on behalf of the General Council Za Generalni savjet i u njegovo ime7. For and on behalf of the Governing Council Za Upravni savjet i u njegovo ime8. For the government Za Vladu9. For the ACP- E(E)C Council of Ministers Za Savjet ministara AKP – E(E)Z10. By the ACP-E(E)C Committee of Ambassadors Za Komitet ambasadora AKP-E(E)Z11. For the Association Council Za Savjet za pridruživanje12. For the Cooperation Council Za Savjet za saradnju13. For the (EEA) Joint Committee Za Zajednički komitet (EEP)

b) Ime potpisanog lica (prema originalu; ženska prezimena se ne mijenjaju)

c) Funkcija lica potpisnika1. The President Predsjednik2. The Vice-President Potpredsjednik3. Member of the Commission Član Komisije4. The President of the ECB Predsjednik ECB

13. NAZIVI SLUŽBENIH JEZIKA EU

български Bulgarian bg bugarski jezik

español Spanish es španski jezikčeština Czech cs češki jezikdansk Danish da danski jezikDeutsch German de njemački jezikeesti keel Estonian et estonski jezikελληνικά Greek el Grčki jezikEnglish English en engleski jezikfrançais French fr francuski jezikGaeilge Irish ga irski jezikitaliano Italian it italijanski jeziklatviešu valoda Latvian lv letonski jezik

63

14. UPOTREBA SKRAĆENICA I SKRAĆENIH IZRAZA

Kako crnogorski jezik nema toliku sklonost ka formiranju i korišćenju skraćenica kao engleski, kadase u tekstu na engleskom jeziku pojavljuju skraćenice preporučuje se sljedeći pristup: ukoliko nijenužno, ne koristiti skraćenicu već puni naziv kroz čitav tekst prevoda. Ukoliko je moguće skratitinaziv na način koji je više u duhu našeg jezika, tj. koristiti prvu riječ iz naziva (npr. Agencija zaprestrukturiranje privrede i strana ulaganja – u daljem tekstu: Agencija). Ukoliko je, pak, iz nekograzloga neizbježno koristiti skraćenice, pri prvom pominjanju termina (naziva institucije, konvencije,ugovora, udruženja i sl.) u prevodu treba upotrijebiti prevod punog naziva. Nakon prevoda punognaziva u zagradu se stavlja skraćenica koja će se koristiti (služeći se pri tom listom akronima izovog priručnika), te puni naziv na engleskom jeziku, ukoliko je skraćenica nastala skraćivanjemengleskog naziva.

1. SME (SMEs) MSP (mala i srednja preduzeća)2. MEP (MEPs) — (poslanici Evropskog parlamenta)3. NCB (NCBs) NCB (Nacionalna centralna banka)4. CIS ZND (Zajednica Nezavisnih Država20 )

Takozvane legislativne skraćenice služe za zamjenu konstrukcija od više riječi - jednom ili sanekoliko riječi, zbog potrebe njihovog pominjanja u daljem tekstu. Skraćeni oblik treba formulisationako kako je navedeno dolje (mala/velika slova, zagrade, navodnici):Treba voditi računa da se u našem jeziku prilikom skraćivanja skraćeni oblik u zagradama nestavlja pod navodnike kao u engleskom jeziku.

1. signatories of the Treaty on the non-proliferation ofnuclear weapons, hereinafter referred to as ,,theTreaty’’

Potpisnice Ugovora o neširenjunuklearnog oružja (u daljem tekstu:Ugovor)

2. public access to documents of the Committee of theRegions (hereinafter „the Committee")

Pristup građana dokumentima Komitetaregiona (u daljem tekstu: Komitet)

15. VALUTA

1. unit of account Obračunska jedinica2. European unit of account (EUA) Evropska obračunska jedinica (EUA)3. European Currency Unit (ECU/ecu) Evropska novčana jedinica (eki)

20 bivšeg SSSR-a

lietuvių kalba Lithuanian lt litvanski jezikmagyar Hungarian hu mađarski jezikMalti Maltese mt malteški jezikNederlands Dutch nl holandski jezikpolski Polish pl Poljski jezikportuguês Portuguese pt portugalski jezikromână Romanian ro rumunski jezikslovenčina (slovenský jazyk) Slovak sk slovački jezikslovenščina (slovenski jezik) Slovenian sl slovenački jeziksuomi Finnish fi finski jeziksvenska Swedish sv švedski jezik

64

4. euro (EUR) Euro (EUR)

16. LATINSKI IZRAZI U ENGLESKOM JEZIKU

Latinski izrazi koji se pojavljuju u engleskim tekstovima uvijek se naglašavaju kurzivom. Priprevodu se takvi izrazi obično zamjenjuju crnogorskim ekvivalentima, bez upotrebe kurziva.Pojedini latinski izrazi, koji su uobičajeni i u drugim jezicima, u principu se ne prevode semnekoliko izuzetaka npr. ad hoc i modus vivendi. Navodimo primjere nekih uobičajenih latinskihizraza i mogućih ekvivalenata u našem jeziku.

ex officio po službenoj dužnostibona fide u dobroj vjeria posteriori aposterioria priori apriorimutatis mutandis mutatis mutandis/shodnode jure de jurede facto de factoad hoc ad hocmodus vivendi modus vivendipro rata pro ratai.e. (id est) tj. (to jest)e.g. (exempli gratia) npr. (na primjer)i.a. (inter alia) između ostalog

65

V TEHNIČKA I PRAVOPISNA PRAKTIČNA UPUTSTVA

1. PRAVOPISNA PRAVILAAnalizom i obradom prevoda u ovoj oblasti, ali i šire, može se uočiti da se neke pravopisne igramatičke greške češće ponavljaju. Nije nam, naravno, cilj da ovim priručnikom rješavamo jezičkenedoumice, te se njima nećemo baviti. Mnogih se pravopisnih i gramatičkih pravila nećemodoticati, svjesni da je proces standardizacije crnogorskog jezika još u toku. Ovdje ćemo, stoga,navesti samo neke najčešće greške i dati jezičke savjete kako se one mogu izbjeći.

a) Upotreba velikog i malog slovaU crnogorskom jeziku, za razliku od engleskog, velikim početnim slovom piše se samo prva riječimena ustanova, naziva propisa, zakona i dokumenata, a od ostalih riječi velikim se slovom pišusamo one koje su i same vlastita imena:

npr. Methodological Guide for EU Regulation Impact Assessmentali: Metodološki priručnik za procjenu učinaka propisa Evropske unije

npr. Sporazum o stabilizaciji i pridruživanjuali: Stabilisation and Association Agreement

nikako: Evropska Unija, već Evropska unija!!!ali naravno: Savjet Evrope, a ne Savjet evrope!!!

U crnogorskom jeziku opšte imenice se pišu malim slovom, dok se u engleskom one često pišuvelikim slovima:npr:- Member States - države članice- Stabilisation and Association Process - proces stabilizacije i pridruživanja- Article - član

b) Pisanje brojevaDecimalni brojevi u engleskom jeziku odvajaju se tačkom, a u crnogorskom jeziku zarezom. Kodpisanja cijelih brojeva u engleskom jeziku se ispred svake treće cifre (s desna nalijevo) piše zarez,a u crnogorskom stoji tačka. Posebnu pažnju treba posvetiti pisanju brojeva, jer pogrešno napisanzarez ili tačka mogu dovesti do potpuno drugačije vrijednosti broja:

5.8 per cent - 5,8 posto10,781.9 – 10.781,9

c) Pravopisni znakoviPravopisne znakove treba koristiti prema pravopisnim pravilima jezika cilja, tj. crnogorskog jezika.U engleskom se često upotrebljava zarez, što svakako olakšava razumijevanje dugačkih rečenica,ali se mjesto zareza ne može doslovno preslikavati u prevođenju.

Iako se u potpunosti treba pridržavati strukture izvornog teksta, ponekad je neophodno u prevodurečenicu koja je preduga prekinuti i sljedeću smislenu cjelinu nastaviti iza tačke - zareza. Nepreporučuje se umetanje nove rečenice jer to remeti broj rečenica, npr. u nekom članu, pa u tomslučaju pozivanje na neku od njih može biti pogrešno.

66

Treba razlikovati crtu i crticu kao što se razlikuju u ovom tekstu.d) PasivU engleskim pravnim tekstovima pasiv se često koristi, dok je u crnogorskom jeziku mnogoprirodnije koristiti aktivnu rečenicu.npr.NE: prevod je prihvaćen od institucija EU;DA: prevod prihvataju institucije EU.

e) ShallKako je već i ranije istaknuto u ovom priručniku, upotreba modalnog glagola shall karakteristična jeza pravne tekstove pisane na engleskom jeziku. Ovdje se ne radi o futuru, već o izricanju obaveze,gdje se pomoću shall jasno kazuje da se radi o obavezujućoj odredbi. U crnogorskom jeziku se zaizricanje obaveze koristi prezent i stoga shall u najvećem broju slučajeva treba i prevoditiprezentom:it shall apply from - primjenjuje se od

f) Red riječiU engleskom je red riječi manje slobodan nego u crnogorskom jeziku. Ograničenja u redu riječi ucrnogorskom odnose se na položaj enklitika. One se najčešće stavljaju iza prve naglašene cjeline,npr.NE: ova regulativa se primjenjuje...DA: ova regulativa primjenjuje se...

g) Nizanje imenicaU engleskom jeziku često se niže i po nekoliko imenica zaredom. U prevodu na crnogorski tajproblem treba riješiti pridjevom, genitivom, predložnim izrazom ili odnosnom rečenicom:npr.community co-insurance contracts - ugovori o saosiguranju na nivou Zajednice

U tako nastalim imenskim grupama prisvojni genitiv treba zamijeniti prisvojnim pridjevom, ako setime ne mijenja značenje:npr.NE: Sud revizoraDA: Revizorski sudALI: pravo mora ( law of the sea)NE: morsko pravo (što je pogrešno)DRUGO: pomorsko pravo (maritime law)

h) AkronimiAkronimi u engleskom jeziku stoje ispred imenice, dok u crnogorskom mogu stajati ispred imenicebez crtice i sa crticom ili iza imenice:npr.CARDS programme - program CARDS, a ne: CARDS programnije dobro: EU propisi, EU Komisija, treba: propisi EU, Komisija EU

i) NominalizacijaU crnogorskom jeziku sve češće se (vjerovatno usljed interferencije engleskog jezika) umjestoglagolskih konstrukcija koriste nominalne. Prednost treba dati glagolskom iskazu:NE: ova je regulativa primjenjiva...DA: ova regulativa primjenjuje se...

67

j) InternacionalizmiNačelno, domaća riječ ima prednost pred internacionalizmima,npr.(in)direktno - (ne)posrednoimplementacija – sprovođenje

Pri zamjeni treba biti izuzetno oprezan jer je značenje često određeno kontekstom. Posebno trebaobratiti pažnju na tzv. “lažne prijatelje” ( false friends), tj. kad internacionalizam u crnogorskom imadrugačije značenje nego u engleskom jeziku:npr.eventually nije eventualno, već konačno, na kraju;actual nije aktuelno već stvarno (dok je aktuelno - topical)

68

VI OBRASCI AKATA EVROPSKE UNIJE

I ACTS OF THE COUNCIL1. REGULATIONS1.1. Regulations (general)

COUNCIL REGULATION (…) No…/…of.............

................................................

THE COUNCIL OF THE EUROPEAN UNION,

[Having regard to the Treaty ..................... , [and in particular Article(s) ................. thereof,]

[Having regard to ................ ,]

[Having regard to the proposal from the Commission,] [presented following consultation with(following consultations within) the Advisory Committee, set up (provided for) by .......... (the saidRegulation),]

[Having regard to the draft Regulation submitted by the Commission,]21

[Having regard to the recommendation from the Commission,]

[Having regard to the initiative of . . . . (Member State),]22

[Having regard to the recommendation from the European Central Bank,]

[After consulting the Commission,]

[Having regard to the Opinion of the European Parliament,]

[Having regard to the assent of the European Parliament,]

[Having regard to the Opinion of the Economic and Social Committee,]

[Having regard to the Opinion of the Committee of the Regions,]

[Having regard to the Opinion of the Court of Justice,]

[Having regard to the Opinion of the European Central Bank,]

[Having regard to the Opinion of the Economic and Financial Committee,]

[Having regard to the Opinion of the Staff Regulations Committee,]

[Acting in accordance with the procedure laid down in Article 252 of the Treaty,]23

21 This citation is used in place of the preceding one when, in the absence of any formal right of initiative to make a proposal orrecommendation, the Commission submits a draft text.22 This citation is used when a Member State presents an initiative pursuant to Title IV of Part Three of the EC Treaty.

69

Whereas: (1)...........

(2)...........

(3)...........

HAS ADOPTED THIS REGULATION:

Article l…………………………

This Regulation shall enter into force on…………..

[This Regulation shall enter into force on the (….) day (following that) of its publication in the Official

Journal of the European Communities.]24

[It shall apply from……. (to…….. ).]

[It shall expire on……… ]

This Regulation shall be binding in its entirety and directly applicable in ali Member States.25

[This Regulation shall be binding in its entirety and directly applicable in the Member States inaccordance with the Treaty establishing the European Community".]26

Done at Brussels27

For the Council

The President

______________________________

23 So called "cooperation" procedure introduced by the Single European Act and amended by the Treaty on European Union.24 This wording in square brackets, follovved by the wording "It shall apply from (future date)", is used when theRegulation requires implementing texts which must be published and enter into force before its effective application. Ifsuch is not the case, only the wording "This Regulation shall enter into force on the ....." is used, indicating the effectivedate of its application, since the very fact of the adoption of the Regulation confers the necessary powers on theinstitutions for ali preparatory measures other than the abovementioned implementing texts. Where the Regulation hasretroactive effect, the wording "It shall apply from (date in the past)" is used.25 This sentence, which appears in every Regulation, does not form part of the last Article.26 This wording is to be inserted instead of the usual wording when the Regulation is not applicable to, or in, ali MemberStates (e.g. Member States not taking part in the euro, Protocol integrating the Schengen acquis into the framevvork ofthe European Union, strengthened cooperation etc). In the statement concerning Annex IIA to its Rules of Procedure, theCouncil pointed out that in these cases it is necessary to make clear the territorial application in the reasons given for,and content of, the act concerned.27 Usually Brussels, except for April, June and October, when Council meetings are held in Luxembourg.

70

I AKTA SAVJETA1. REGULATIVE1.1. Regulative (opšte)

REGULATIVA SAVJETA (…) br…/…od.............

................................................

SAVJET EVROPSKE UNIJE,

[imajući u vidu Ugovor..................... , [a posebno član................. ,]

[imajući u vidu................ ,]

[Na prijedlog Komisije,] [iznesen nakon konsultovanja sa Savjetodavnim komitetom (nakon savjetovanjaunutar Savjetodavnog komiteta), osnovanim (predviđenim).......... (navednom Regulativom),]

[imajući u vidu nacrt Regulative koji je podnijela Komisija,]28

[imajući u vidu preporuku Komisije,]

[imajući u vidu inicijativu. . . . (države članice),]29

[imajući u vidu preporuku Evropske centralne banke,]

[nakon savjetovanja s Komisijom,]

[imajući u vidu mišljenje Evropskog parlamenta,]

[imajući u vidu saglasnost Evropskog parlamenta,]

[imajući u vidu mišljenje Ekonomskog i socijalnog odbora,]

[imajući u vidu mišljenje Odbora regiona,]

[imajući u vidu mišljenje Suda pravde,]

[imajući u vidu mišljenje Evropske centralne banke,]

[imajući u vidu mišljenje Ekonomskog i finansijskog odbora,]

[imajući u vidu mišljenje Odbora za Regulative o službenicima,]

[postupajući u skladu s postupkom utvrđenim u članu 252. Ugovora,]30

S obzirom na to da: (1)...........

(2)...........

(3)...........

28 Ovaj citat se upotrebljava umjesto prethodnog kad Komisija, u odsustvu bilo kog formalnog prava na podnošenje prijedloga ilipreporuka, podnosi nacrt teksta.29 Ovaj citat se upotrebljava kad država članica iznosi inicijativu na osnovu glave IV trećeg dijela Ugovora o EZ.30 Tzv. postupak „saradnje“ uveden je Jedinstvenim evropskim aktom koji je izmjenjen Ugovorom o Evropskoj uniji

71

USVOJIO JE OVU REGULATIVU:

Član l…………………………

Ova Regulativa stupa na snagu (dana) …………..

[Ova Regulativa stupa na snagu (dana)..... (….dana od) objavljivanja u Službenom listu Evropskihzajednica.]31

[Primjenjuje se od ..................... (do .....................).]

[Prestaje da važi ………]

Ova Regulativa je obavezna u cjelosti i neposredno je primenljiva u svim državama članicama32.

[Ova Regulativa je obavezna u cjelosti i neposredno je primenljiva u svim državama članicama u skladu sUgovorom o osnivanju Evropske zajednice ".]33

Sačinjeno u Briselu,34

Za Savjet

Predsjednik

______________________________

31 Ovakva formulacija u uglastim zagradama, iza koje slijedi „Primjenjuje se od ............ (neki budući datum)“,upotrebljava se kad se regulativom predviđaju akta o njenoj primjeni koja se moraju objaviti i stupiti na snagu prijeprimjene same regulative. Ako to nije slučaj, upotrebljava se samo formulacija „Ova Regulativa stupa na snagu ............“,čime se označava stvarni datum njene primjene, s obzirom na to da se samim usvajanjem regulative institucijamaprenose potrebna ovlašćenja za sve pripremne mjere različite od pomenutih akata o primeni regulative. Kad regulativaima retroaktivno dejstvo, upotrebljava se izraz „Primenjuje se od ............ (prošli datum)“.32 Ova rečenica, koja se pojavljuje u svakoj regulativi, nije dio poslednjeg člana.33 Ova formulacija se upotrebljava umjesto uobičajene kad se regulativa ne primjenjuje na sve države članice ili u svimdržavama članicama (npr. države članice koje nemaju euro, ne učestvuju u Protokolu o uključivanju šengenske pravnetekovine u okvir Evropske unije, jačanju saradnje itd.). U izjavi koja se odnosi na Aneks II A Procesnih pravila Savjetaističe se da je u tim slučajevima potrebno jasno odrediti područje primene u obrazloženju i u sadržaju odgovarajućegakta.34 Obično Brisel, osim u aprilu, junu i oktobru kad se sastanci Savjeta održavaju u Luksemburgu.

72

1.2. Regulations concerning the conclusions of international agreements1.2.1. Two-stage procedure35

COUNCIL REGULATION36 (EC) No .......... /..........of .............

concerning (relating to) the conclusion of the Agreement[between the European Economic Community and ..................... ]...37

[and laying down provisions for its application]


Having regard to the Treaty establishing the European Community, [and in particular Articles (133), (181),(308), (310) ( ... ) thereof, in conjunction with of Article 300(2), (and the … subparagraph38 of Article 300 (3),]thereof,

[Having regard to the proposal from the Commission,]

[Having regard to the draft Regulation presented by the Commission,]

[Having regard to the Opinion of the European Parliament,]39

[Having regard to the assent of the European Parliament,]40

Whereas:(1) .....................

(2) .....................

( ) .....................,

[( ) The Agreement ..................... should be approved]41,

HAS ADOPTED THIS REGULATION:Article 1

The Agreement (between the European Community and ..................... )...42 is hereby approved on behalf ofthe (European) Community.43

The text of the Agreement is attached to this Regulation.

35 The first stage being the decision for the signing of the agreement within the meaning of the first subparagraph ofArticle 300(2) of the EC Treaty (see point 2.2 Decisions concerning the signing and provisional application ofinternational agreements, p. 90 of the Manual).36 The fact that the instrument takes the form of a Regulation is exceptional; international agreements are normallyconcluded by a "sui generis" Decision.37 The whole title of the Agreement should appear here. Where appropriate, the expression "conclusion" is replaced by"acceptance" or "accession".38 In addition to paragraph 2, reference should be made to:- "the first subparagraph of paragraph 3" in the case of consultation of the European Parliament (including agreementsbased on Article 133, in the case of optional consultation) or- "the second subparagraph of paragraph 3" in the case of assent by the European Parliament.39 Citation used for the conclusion of agreements referred to in the first subparagraph of Article 300(3).40 Citation used for the conclusion of agreements referred to in the second subparagraph of Article 300(3).41 Since the title of the Agreement in question appears in full in the title and Article 1 of the Regulation, it is advisableeither to paraphrase it in the recitals or, if there is no ambiguity, to use wording such as "the Agreement referred to in thisRegulation".42 The title of the Agreement should be quoted in full here.43 If "European Community" already appears in the title, "Community" suffices here.

73

[Article 1The Agreement (between the European Community and ..................... )…44 and the Protocols, declarationsand ..................... annexed thereto, (together with the declarations ( ..................... ) attached to the FinalAct,)45 are hereby approved on behalf of the (European) Community46.

The texts of the acts referred to in the first subparagraph are attached to this Regulation.]

[Article …The President of the Council shall, on behalf of the Community, give the notification provided for in Article...ofthe Agreement47.]

[Article …The President of the Council shall, on behalf of the Community, deposit the acts provided for in Article … ofthe Agreement.]

[Article..,The President of the Council shall take necessary measures for the exchange of the acts provided for inArticle...of the Agreement.]

[Article...The Commission, assisted by the representatives of the Member States, shall represent the Communitywithin (the Joint Commission) (the Joint Committee) (the Committee) set up by Article...of the Agreement.

Article...This Regulation shall enter into force on .....................

[This Regulation shall enter into force on the (…) day (following that) of its publication in the Official Journalof the European Communities.]

This Regulation shall be binding in its entirety and directly applicable in all Member States.

Done at

For the Council

The President

44 The title of the Agreement should be quoted in full here45 In addition to the Agreement, acts that do not form an integral part of the Agreement should be indicated.46 If "European Community" already appears in the title, "Community" suffices here.47 The following footnote shall appear in the Official Journal: "The date of entry into force of the Agreement will bepublished in the Official Journal of the European Communities by the General Secretariat of the Council."

74

1.2. Regulative koje se odnose na zaključenje međunarodnih sporazuma1.2.1. Dvostepeni postupak48

REGULATIVA SAVJETA49 (EZ) br. .......... /..........od ...

o sklapanju (koja se odnosi na sklapanje) Sporazuma[između Evropske ekonomske zajednice i ..................... ]...50

[i koja predviđa odredbe za njegovu primjenu]


imajući u vidu Ugovor o osnivanju Evropske zajednice, [a posebno član (133.), (181.), (308.), (310.) ( … ), uvezi s članom 300, stav 2, i podstavom51...) člana 300., stav 3,],

[imajući u vidu prijedlog Komisije,]

[imajući u vidu nacrt Regulative koji je podnijela Komisija,]

[imajući u vidu mišljenje Evropskog parlamenta,]52

[imajući u vidu saglasnost Evropskog parlamenta,]53

s obzirom na to da:(1) .....................

(2) .....................

( ) .....................,

[( ) Sporazum ..................... treba odobriti]54,

USVOJIO JE OVU REGULATIVU:Član 1

Ovim se, u ime (Evropske) Zajednice55, odobrava Sporazum (između Evropske zajednice i ................. )...56

Tekst Sporazuma priložen je ovoj Regulativi.

[Član 1Ovim se, u ime (Evropske) Zajednice57, odobrava Sporazum (između Evropske zajednice i .....................)...58 kao i protokoli, deklaracije i ..................... dodati ovoj Regulativi, (zajedno s deklaracijama (..................... ) priloženim Završnom aktu)59.

48 Prvi stepen je odluka o potpisivanju sporazuma u smislu člana 300., stava 2, podstava 1), Ugovora o EZ (vidjeti tačku2.2 Odluke o potpisivanju i privremenoj primjeni medjunarodnih sporazuma49 Činjenica da instrument ima oblik regulative je izuzetak; međunarodni sporazumi se redovno zaključuju odlukom suigeneris.50 Ovdje treba navesti puni naslov sporazuma. Ako je potrebno, izraz „sklapanje“ zamjenjuje se izrazima „prihvatanje“ ili„pristupanje“.51 Uz stav 2. treba uputiti na:- „stav 3, podstav 1)“ u slučaju savjetovanja s Evropskim parlamentom (uključujući sporazume donesene na osnovučlana 133. u slučaju fakultativnog savjetovanja) ili- „stav 3, podstav 2) “ u slučaju pristanka Evropskog parlamenta.52 Citat koji se upotrebljava pri sklapanju sporazuma u smislu člana 300., stav 3, podstav 1).53 Citat koji se upotrebljava pri sklapanju sporazuma u smislu člana 300., stav 3, podstav 2).54 S obzirom na to da se u naslovu i u članu 1. Regulative pojavljuje pun naslov sporazuma o kome je reč, poželjno gaje parafrazirati u uvodnim izjavama ili, ako nema dvosmislenosti, upotrebiti izraz kao što je „sporazum o kome je reč uovoj Regulativi“.55 Ako se izraz „Evropska zajednica“ već pojavljuje u naslovu, ovde je dovoljno navesti izraz „Zajednica“.56 Ovdje se mora navesti puni naslov sporazuma.

75

Tekstovi akata iz prvog stava ovoga člana priloženi su uz ovu Regulativu.]

[Član …Predsjednik Savjeta, u ime Zajednice, obavlja notifikaciju predviđenu članom...Sporazuma.]60

[Član …Predsjednik Savjeta, u ime Zajednice, deponuje akta predviđena članom...Sporazuma.]

[Član..,Predsjednik Savjeta preduzima mjere potrebne za razmjenu akata predviđene članom...Sporazuma.]

[Član..Komisija će, uz pomoć predstavnika država članica, predstavljati Zajednicu u (Zajedničkoj komisiji)(Zajedničkom odboru) (Odboru) osnovanom članom...Sporazuma.

Član...Regulativa stupa na snagu (dana) .....................

[Ova Regulativa stupa na snagu (na dan) (… od dana) objavljivanja u Službenom listu Evropskih zajednica.]

Ova Regulativa je obavezna u cjelosti i neposredno je primjenjiva u svim državama članicama.

Sačinjeno u

Za Savjet

Predsjednik

57 Vidi fusnotu br. 3658 Vidi fusnotu br 3859 Kao dodatak sporazuma treba naznačiti akta koji ne čine sastavni dio sporazuma60 U Službenom listu pojaviće se sledeća fusnota: „Generalni sekretarijat Saveta objavljuje datum stupanja na snagusporazuma u Službenom listu Evropskih zajednica.“

76

2. SUI GENERIS DECISIONS61

2.1. Decisions (general)

COUNCIL DECISIONof .............


[Having regard to the Treaty ..................... ,] [and in particular Article(s) ..................... thereof,]

[Having regard to the Staff Regulations ..................... ,]

[Having regard to .....................,]


[Having regard to the draft Decision submitted by the Commission,]62

[Having regard to the Recommendation from the Commission,]

[Having regard to the recommendation from the European Central Bank,]

[Having regard to the report from the Commission,]






[After consulting the Staff Committee,]


Whereas:(1) .....................

(2) .....................

( ) .....................,

HAS DECIDED AS FOLLOWS:Article 1 (Sole Article)

.....................

[Article…(This Decision shall take effect (come into force)64 on the day of its publication in the Official Journal ofthe European Communities.)

It shall apply as from ..................... (It shall apply until ..................... ) (from ..................... to ..................... ].

Done at

For the Council The President

61 Certain Decisions sui generis are entirely free as to form and are simply entered in the Council minutes. They are often termed"Conclusions". See p. 132 and 136 of the Manual.62 See, mutatis mutandis

77

2. ODLUKE SUI GENERIS65

2.1. Odluke (opšte)

ODLUKA SAVJETAod .............

SAVJET EVROPSKE UNIJE,[imajući u vidu Ugovor ...,] [a posebno član ...,]

[imajući u vidu Regulativu o službenicima...,]

[imajući u vidu...,]


[imajući u vidu nacrt odluke koji je podnijela Komisija,]66

[imajući u vidu preporuku Komisije,]

[imajući u vidu preporuku Evropske centralne banke,]

[imajući u vidu izveštaj Komisije,]


[imajući u vidu mišljenje Ekonomskog i socijalnoga odbora,]



[imajući u vidu mišljenje Odbora za regulative o službenicima,]

[nakon savjetovanja sa Odborom za službenike]

[postupajući u skladu sa postupkom utvrđenim u članu 252. Ugovora,]67

S obzirom na to da:(1) .....................(2) .....................( ) ..................... ,

ODLUČIO JE:Član 1. (jedini član)

.....................

[Član …(Ova Odluka važi od dana (stupa na snagu68 na dan) objavljivanja u Službenom listu Evropskih zajednica.)

Primjenjuje se od ..................... (Primjenjuje se do ..................... ) (od ..................... do ..................... ].

Sačinjeno uZa Savjet

Predsjednik

63 So-called "cooperation procedure" introduced by the Single European Act and amended by the Treaty on EuropeanUnion64 The normal wording is "take effect". "Come into force" is used, by way of exception, in Council decisions taken withregard to the Member States concerned under the ACP-EC Convention.65 Neke odluke sui generis potpuno su slobodne u pogledu oblika i samo se unose u zapisnik Savjeta. Često se nazivaju„zaključcima“.66 Vidjeti mutatis mutandis67 Tzv. „postupak saradnje“ uveden je Jedinstvenim evropskim aktom i izmjenjen Ugovorom o Evropskoj uniji.

78

2.2. Decisions concerning the signing and provisional application of internationalagreements69

COUNCIL DECISIONof .............

on the signing [, on behalf of the (European)70 Community,][and provisional application]71 of the Agreement [between (the European Communities)

and ..................... ] …72


Having regard to the Treaty establishing the European Community, [and in particular Article … (Articles(95 and 133) (170) ( … ) thereof, (in conjunction with Article 300(2) thereof)],

Having regard to the proposal from the Commission,

Whereas:(1) .....................

(2) .....................

( ) .....................,

[( ) the Agreement ..................... should be signed73,] [and the attached declaration on ..................... beapproved],74 [(certain provisions of) the Agreement should be applied on a provisional basis, pending thecompletion of the procedures for its formal conclusion,]

HAS DECIDED AS FOLLOWS:

Article 175

The signing of the Agreement (between the European Community (the European Communities) and.....................)76 is hereby approved on behalf of the (European)77 Community, subject to the CouncilDecision concerning the conclusion of the said Agreement.

[The text of the Agreement is attached to this Decision.]

[Article…The Declaration attached to this Decision shall be approved on behalf of the (European)78 Community.]

[Article …The President of the Council is hereby authorized to designate the person(s) empowered to sign theAgreement on behalf of the (European)79 Community subject to its conclusion.]

68 Uobičajena je formulacija „važi“. „Stupa na snagu“ upotrebljava se izuzetno u odlukama Savjeta koje se odnose nadržave članice u okviru Konvencije AKP-EZ.69 In what follows, the usual form is reproduced.70 Where the title of the agreement already comprises the expression "European Community" , "Community" sufficeshere. The full name is, however, necessary if the European Communities or several of these Communities are mentionedas contracting parties to the Agreement.71 Provisional application may also be the subject of a Decision by itself.72 The title of the Agreement should be quoted in full here.73 On the question of the title of the Agreement in the recitals, see remarks in footnote 15.74 In addition to the Agreement, acts that do not form an integral part of the Agreement should be indicated.75 In addition to the Agreement, acts that do not form an integral part of the Agreement should be indicated.76 The title of the Agreement should be quoted in full here.77 See footnote 5078 See footnote 5079 See footnote 50

79

[Article…Subject to reciprocity, the Agreement shall be applied on a provisional basis (as from … /signature thereof),80

pending the completion of the procedures for its formal conclusion].

[Article …The Community shall notify ..................... (the United Nations Secretary-General) of its intention to apply theagreement provisionally, in accordance with Article … thereof.

or

The President of the Council shall deposit a declaration of provisional application as provided for in Article …of the Agreement with ..................... (the Secretary-General of the United Nations) on behalf of the EuropeanCommunity.

Done atFor the Council

The President

80 If no date is given or if the Article refers to an event the date of which is as yet unknown, the following footnote will appear: "The datefrom which the Agreement will be provisionally applied (or, e.g., "The date of signature of the Agreement") will be published in theOfficial Journal of the European Communities by the General Secretariat of the Council."

80

2.2. Odluke o potpisivanju i privremenoj primjeni međunarodnih sporazuma81

ODLUKA SAVJETAod .............

o potpisivanju [, u ime (Evropske)82 Zajednice,][i privremenoj primeni]83 Sporazuma [između (Evropske zajednice)

i ..................... ] …84


imajući u vidu Ugovor o osnivanju Evropske zajednice, [a posebno članove … (95. i 133.) (170.) (...), (u vezis članom 300., stavom 2],

imajući u vidu prijedlog Komisije,

s obzirom na to da:(1) .....................

(2) .....................

( ) .....................,

[( ) Sporazum ..................... treba potpisati,]85 [a priloženu Deklaraciju o ..................... odobriti],86 [(određeneodredbe) Sporazuma treba primjenjivati privremeno do okončanja postupaka za njegovo formalnozaključivanje,]

ODLUČIO JE:Član 187

Ovim se, u ime (Evropske) Zajednice88, odobrava potpisivanje Sporazuma (između Evropske zajednice(Evropskih zajednica) i ..................... ),89 u skladu sa odlukom Savjeta povodom zaključivanja navedenogSporazuma.

[Tekst Sporazuma priložen je uz ovu Odluku.]

[Član ...U ime (Evropske)90 Zajednice odobrava se Deklaracija priložena uz ovu Odluku.]

[Član ...Ovim se ovlašćuje predsjednik Savjeta da odredi osobu(e) koja će biti opunomoćena da potpiše Sporazum uime (Evropske)91 Zajednice, a u skladu sa zaključkom Saveta.]

[Član …Uz uslov uzajamnosti, Sporazum se primjenjuje privremeno (od ... /njegovog potpisivanja)92 do završetkapostupaka za njegovo formalno zaključivanje].

81 U nastavku se navodi uobičajeni oblik.82 Ako se izraz „Evropska zajednica“ već nalazi u naslovu, ovde je dovoljno navesti izraz „Zajednica“. Međutim, punnaslov je potreban ako su Evropske zajednice ili neke od njih pomenute kao ugovorne strane.83 Privremena primjena može takođe sama biti predmet odluke.84 Ovdje treba navesti pun naslov sporazuma.85 Za pitanje o naslovu sporazuma u uvodnim izjavama videti napomenu u fusnoti 15.86 Kao dodatak sporazuma treba naznačiti akte koji ne čine sastavni deo sporazuma.87 Kao dodatak sporazuma treba naznačiti akte koji ne čine sastavni deo sporazuma.88 Vidi fusnotu 6289 Vidi fusnotu 6490 Vidi fusnotu 6291 Vidi fusnotu 62

81

[Član …Zajednica upućuje notifikaciju ..................... (Generalnom sekretaru Ujedinjenih nacija) o svojoj namjeri daprivremeno primjenjuje Sporazum u skladu s članom … .

ili

U ime Evropske zajednice predsjednik Savjeta deponuje deklaraciju o privremenoj primjeni predviđenojčlanom … Sporazuma kod ..................... (Generalnog sekretara Ujedinjenih nacija).


Predsjednik

92 Ako nije naznačen datum ili se u članu upućuje na događaj čiji je datum još nepoznat, pojaviće se sledeća fusnota:„Generalni sekretarijat Saveta objaviće datum od kojeg će se sporazum privremeno primenjivati (ili npr. „Datumpotpisivanja sporazuma“) u Službenom listu Evropskih zajednica.“

82

3. DIRECTIVES

COUNCIL DIRECTIVE ..../.../...93

of .....................


[Having regard to the Treaty ..................... ,] [and in particular Article(s) ..................... thereof,]

[Having regard to ..................... ,]


[Having regard to the draft Directive submitted by the Commission,]94

[Having regard to the initiative of the ..................... (Member State),]95







Whereas:(1) .....................

(2) .....................

( ) .....................,

HAS ADOPTED THIS DIRECTIVE:

[Article 1This Directive shall apply to (concern) (The purpose of this Directive is to ............)

Article...1. Member States shall bring into force the laws, regulations and administrative provisions necessary (takethe necessary measures) to comply with this Directive before ...(with effect from ...97) (within a period of …from the date of its entry into force (adoption) (notification)). They shall forthwith inform the Commissionthereof.

93 The placing of an ordinal ("first", "second", etc.) before "Council Directive" is not to be recommended. (Suchnumbering, which may be of use to experts before the Directive is adopted, is superfluous since the Directive is given anofficial number when it is adopted; moreover, numbering may give rise to confusion if the sequence originally envisagedis not respected chronologically when the Directives are adopted.)94 See remarks in footnote l.95 See footnote 2.96 So-called "cooperation procedure" introduced by the Single European Act and amended by the Treaty on EuropeanUnion.97 The date to be indicated is that of the start of the new arrangements (i.e. "l January 2002" and not "31 December2001").

83

When Member States adopt these measures, they shall contain a reference to this Directive or shall beaccompanied by such reference on the occasion of their official publication. The methods of making suchreference shall be laid down by Member States.

2. Member States shall communicate to the Commission the text of the (main) provisions of national lawwhich they adopt in the field covered by this Directive (together with a table showing how the provisions ofthis Directive correspond to the national provisions adopted). (The Commission shall inform the otherMember States thereof.)

[Article …1. Before ..................... Member States shall (, after consulting the Commission,) adopt and publish theprovisions necessary to comply with this Directive. They shall forthwith inform the Commission thereof.

They shall apply these provisions from ...98(at the latest).


2. As soon as this Directive has entered into force, Member States shall ensure that the Commission isinformed, in sufficient time for it to submit its comments, of any draft laws, regulations or administrativeprovisions which they intend to adopt in the field covered by this Directive.]

[Article...Member States shall adopt and publish, not later than ..................... , the laws, regulations and administrativeprovisions necessary to comply with this Directive before .................99. They shall forthwith inform theCommission thereof.

When Member States adopt these measures, they shall contain a reference to this Directive or shall beaccompanied by such reference on the occasion of their official publication. The methods of making suchreference shall be laid down by Member States.]

[Article...Member States shall communicate to the Commission their laws, regulations and administrative provisionswith regard to the application of this Directive.]

[Article...Member States shall immediately inform the Commission of measures taken pursuant to this Directive.]100

[Article...101

This Directive shall enter into force on ..................... ]

[This Directive shall enter into force on the ( ..................... ) day (following that) of its publication in the Official

98 The date to be indicated is that of the start of the new arrangements (i.e. "l January 2002" and not "31 December2001").99 Footnote 78100 This wording is used when the Directive makes provision simply for the right to take measures.101 This Article is used for Directives addressed to all Member States. Since the entry into force of the Treaty onEuropean Union, such directives no longer have to be notified to the Member States, but have to be published in theOfficial Journal of the European communities. They enter into force in accordance with the same rules as Regulations(see Article 254(2) of the EC Treaty). Or Directives addressed to individual Member States or those falling within theEuratom Treaty, the notification procedure must always be applied (see Article 254(3) of the EC Treaty and Article 163,second subparagraph, of the ECSC Treaty).102 Since Directives are usually not of immediate effect, the date of entry into force serves in the first instance to calculatethe periods of time for implementation. It would seem reasonable therefore, with a view to facilitating this calculation, forthe entry into force to be the same date as that of publication (rather than a date subsequent thereto).103 See mutatis mutandis footnote 6.

84

Journal of the European Communities]102

[It shall apply until ..................... ]

[It shall expire on ..................... ]

[Article...This Directive shall apply from ..................... (until ..................... ) (from .................. to ..................... )]

Article...This Directive is addressed to the Member States.

(This Directive is addressed to ..................... )

[This Directive is addressed to the Member States in accordance with the Treaty establishing the EuropeanCommunity.]103


The President

85

3. UPUTSTVA

UPUTSTVO SAVJETA..../.../...104

od .....................


[imajući u vidu Ugovor ..................... ,] [a posebno član …,]

[imajući u vidu ..................... ,]


[imajući u vidu nacrt Uputstva koji je podnijela Komisija,]105

[imajući u vidu inicijativu ..................... (države članice),]106

[nakon savetovanja s Komisijom,]





[postupajući u skladu sa postupkom utvrđenim u članu 252. Ugovora,]107

s obzirom na to da:

(1) .....................

(2) .....................

( ) .....................,

USVOJIO JE OVO UPUTSTVO:[Član l.

Ovo Uputstvo se primenjuje na (odnosi na) (Svrha ovog Uputstva je ..................... )]

Član...1. Države članice usvajaju zakone, regulative i administrativne propise (preduzimaju neophodne mere)potrebne za sprovođenje ovog Uputstva do ..................... (s dejstvom od .....108) (u roku od … od danastupanja na snagu (usvajanja) (notifikacije). One o tome odmah obaveštavaju Komisiju.

Kada države članice usvoje ove mjere, one će sadržati upućivanje na ovo Uputstvo ili će biti praćene takvimupućivanjem prilikom njihovog zvaničnog objavljivanja. Načine takvog upućivanja predvidjeće države članice.

2. Države članice dostavljaju Komisiji tekst (glavnih) odredaba nacionalnog prava koje usvajaju u oblasti nakoju se odnosi ovo Uputstvo, (zajedno s tabelom u kojoj je prikazan odnos odredaba ovog Uputstva premausvojenim nacionalnim odredbama). (Komisija o tome obaveštava druge države članice.)

[Član...

104 Ne preporučuje se upotreba rednog broja („prvi“, „drugi“, itd.) ispred riječi „Uputstvo Saveta“. (Takvo numerisanje,koje može biti korisno stručnjacima pre usvajanja uputstva, suvišno je jer uputstvo pri usvajanju dobija službeni broj;štaviše, numerisanje može izazvati zabunu ako se prvobitni i hronološki redoslijed ne poštuje prilikom usvajanjauputstava.)105 Videti napomenu u fusnoti l.106 Videti fusnotu 2.107 Tzv. „postupak saradnje“ uveden je Jedinstvenim evropskim aktom i izmjenjen Ugovorom o Evropskoj uniji.108 Datum koji treba navesti je datum stupanja na snagu novih rešenja propisanih uputstvom (tj. „01.01.2002“, a ne„31.12.2001.“).

86

1. Do ..................... države članice (, nakon savjetovanja s Komisijom,) usvajaju i objavljuju potrebneodredbe, kako bi se uskladile s ovim Uputstvom. One o tome odmah obavještavaju Komisiju. One oveodredbe primenjuju (najkasnije) od ...................109

Kada države članice usvoje ove mere, one će sadržati upućivanje na ovo Uputstvo ili će biti praćene takvimupućivanjem prilikom njihovog zvaničnog objavljivanja. Načine takvog upućivanja predvidjeće državečlanice].

2. Čim ovo Uputstvo stupi na snagu, države članice o tome obavještavaju Komisiju, ostavljajući joj dovoljnovremena da dostavi svoje primjedbe na nacrte svih zakona, uredaba ili administrativnih propisa kojenamjeravaju da usvoje iz oblasti na koje se odnosi ovo Uputstvo.

[Član...Države članice usvajaju i objavljuju najkasnije do ...... zakone, regulative i administrativne propise potrebneza usklađivanje s ovim Uputstvom do ....................110 One o tome odmah obavještavaju Komisiju.

Kada države članice usvoje ove mjere,one će sadržati upućivanje na ovo Uputstvo ili će biti praćene takvimupućivanjem prilikom njihovog zvaničnog objavljivanja. Načine takvog upućivanja predvidjeće državečlanice].

[Član...Države članice dostavljaju Komisiji svoje zakone, regulative i administrativne propise koji se odnose naprimjenu ovog Uputstva.]

[Član...Države članice odmah obavještavaju Komisiju o mjerama preduzetim na osnovu ovog Uputstva.]111

[[Član...112

Ovo Uputstvo stupa na snagu ..................... ]

[Ovo Uputstvo stupa na snagu (na dan) (...dana od) objavljivanja u Službenom listu Evropskih zajednica.]113

[Primenjuje se do ..................... ]

[Prestaje da važi ..................... ][Član...

Uputstvo se primenjuje od ... (do ...) (od... do)]

Član...Ovo Uputstvo je upućeno državama članicama.

(Ovo Uputstvo je upućeno...)

[Ovo Uputstvo je upućeno državama članicama u skladu s Ugovorom o osnivanju Evropske zajednice.]114

Sačinjeno u Za Savjet Predsjednik

109 Datum koji treba navesti je datum stupanja na snagu novih rešenja propisanih uputstvom (tj. „01.01.2002“, a ne „31.12.2001.“).110 Datum koji treba navesti je datum stupanja na snagu novih rešenja propisanih uputstvom (tj. „01.01.2002“, a ne „31.12.2001.“).111 Ova formulacija se upotrebljava kad uputstvo predviđa samo pravo na preduzimanje mera.112 Ovaj se član upotrebljava kod uputstava upućenih svim državama članicama. Nakon stupanja na snagu Ugovora o Evropskoj uniji, otim uputstvima ne treba više obaveštavati države članice, ali se ona moraju objaviti u Službenom listu Evropskih zajednica. Ona stupajuna snagu prema istim pravilima koja važe za regulative (videti član 254., stav 2, Ugovora o EZ-u). Za uputstva upućena pojedinimdržavama članicama ili onim državama članicama na koje se primenjuje Ugovor o Evratomu, postupak notifikacije mora se uveksprovesti (videti član 254, stav 3, Ugovora o EZ-u i član 163., podstav 2), Ugovora o EZUČ-u).113 Kako se uputstva obično ne sprovode odmah, datum stupanja na snagu označava period za sprovođenje. Bilo bi stoga važno dadatum stupanja na snagu bude isti kao i datum objavljivanja (a ne neki kasniji datum).114 Videti mutatis mutandis fusnotu 6.

87

4. RECOMMENDATIONS115

4.1. Recommendations in simple form

COUNCIL RECOMMENDATIONof...............

...................................................


[Approving ..................... ,]

[Noting that ..................... ,]

[Desirous of ..................... ,]

HEREBY RECOMMENDS Member States:

[(l) to .....................

(2) to ..................... ]

[HEREBY RECOMMENDS:

(1) that Member States ..................... ;

(2) that Member States ..................... (;)]

[HEREBY INVITES the Commission to ..................... ]


The President

115 The form of recommendations is variable. However, recommendations always have the closing formula ("Done at ...")and the signature of the President

88

4. PREPORUKE116

4.1. Preporuke u jednostavnom obliku

PREPORUKA SAVJETAod...............

...................................................


[Odobravajući ..................... ,]

[Primjećujući da..................... ,]

[S namjerom..................... ,]

OVIM PREPORUČUJE državama članicama:

[(l) da .....................

(2) da ..................... ]

[OVIM PREPORUČUJE:

(1) da države članice..................... ;

(2) da države članice..................... (;)]

[OVIM POZIVA Komisiju da..................... ]


Predsjednik

116 Preporuke mogu imati različite oblike. Ipak, preporuke uvek sadrže završnu izjavu („Sačinjeno u ...“) i potpispredsjednika.

89

4.2. Recommendations in more elaborate form

COUNCIL RECOMMENDATIONof...............

...................................................


Having regard to the Treaty establishing the European Community, [and in particular Article … thereof,]

[Having regard to the Treaties establishing the European Communities,]


[Having regard to the draft recommendation submitted by the Commission,]



[Approving ..................... ,]

[Noting that ..................... ,]

[Desirous of ..................... ,]

[Whereas:

(1) .....................

(2) .....................

( ) ..................... ,]

HEREBY RECOMMENDS .....................


The President

90

4.2. Preporuke u razrađenom obliku

PREPORUKA SAVJETAod...............

...................................................


imajući u vidu Ugovor o osnivanju Evropske zajednice, [a posebno član …,]

[imajući u vidu Ugovore o osnivanju Evropskih zajednica,]


[imajući u vidu nacrt preporuke koji je podnijela Komisija,]



[odobravajući ..................... ,]

[primjećujući da ..................... ,]

[s namjerom ..................... ,]

[s obzirom na to da:

(1) .....................

(2) .....................

( ) ..................... ,]

OVIM PREPORUČUJE:………………………………………………..


Predsjednik

91

5. RESOLUTIONS117 118

COUNCIL RESOLUTIONof..............

......................................................


[Having regard to the Treaty ..................... ,]

[Having regard to the draft Resolution submitted by the Commission,]



[Anxious to ..................... ,]

[Noting that ..................... ,]

[Aware ..................... ,]

[Desirous of ..................... ,]

[Having noted ..................... ,]

[Convinced that ..................... ,]

[Considering that ..................... ,] [Whereas ..................... ,]

[HEREBY ADOPTS THIS RESOLUTION:]

HEREBY AGREES to ..................... ]

[HAS AGREED AS FOLLOWS:]

[INVITES ..................... ]

[NOTES ..................... ]

[...................]

117 The form of Resolution varies. Some Resolutions have a more formal structure than others, containing citations,recitals and enacting terms introduced by the phrase "HEREBY ADOPTS THIS RESOLUTION" and sometimes beingdivided into points (I, II, etc. or A, B, etc., - these numerals or letters usually appearing above the corresponding text - or1, 2, etc., these figures appearing on the left of the corresponding text, as for numbered paragraphs) or into Articles.Resolutions contain no closing formula and are not signed.118 In Resolutions, "will" is used rather than "shall".

92

5. REZOLUCIJE119 120

REZOLUCIJA SAVJETAod ..............

....................................................................


[imajući u vidu Ugovor ..................... ,]

[imajući u vidu nacrt rezolucije koji je podnijela Komisija,]



[zabrinut za ..................... ,]

[primjećujući da ..................... ,]

[svjesno ..................... ,]

[s namjerom ..................... ,]

[primjetivši ..................... ,]

[uvjeren da ..................... ,]

[smatrajući da ..................... ,] [s obzirom na to da ..................... ,]

[OVIM USVAJA OVU REZOLUCIJU:]

[OVIM JE SAGLASAN da ..................... ]

[SAGLASIO SE:]

[POZIVA ..................... ]

[PRIMJEĆUJE ..................... ]

[...................]

119 Rezolucije mogu imati različit oblik. Za neke je propisana stroža forma, pa sadrže citate, uvodne izjave i odredbekojima prethodi rečenica: „OVIM USVAJA OVU REZOLUCIJU“, a ponekad je podeljena na tačke (I, II, itd. ili A, B, itd; stim što ti brojevi ili slova obično stoje ispred odgovarajućeg teksta - ili: l), 2), itd; s tim što se ovi brojevi stavljaju na lijevustranu odgovarajućeg teksta, kao za numerisane stavove) ili na članove. Rezolucije ne sadrže završne izjave i nepotpisuju se.120 U rezoluciji se u engl. češće koristi oblik will u futurskom značenju nego oblik shall u zapovjednom značenju.

93

6. CONCLUSIONS121

COUNCIL CONCLUSIONSof.....................

................................


[Having regard to the Treaty establishing the European Community,]

[Whereas ..................... ,]

[(1) APPROVES ..................... ;

(2) CONSIDERS ..................... ;

(3) EMPHASISES the interest in ..................... ;

(4) RECORDS ..................... ;

(5) NOTES ..................... ;

(6) INVITES ...............]

6. ZAKLJUČCI122

ZAKLJUČCI SAVJETAod.....................

................................


[imajući u vidu Ugovor o osnivanju Evropske zajednice,]

[s obzirom na to da ..................... ,]

[(1) ODOBRAVA ..................... ;

(2) SMATRA ..................... ;

(3) NAGLAŠAVA interes za ..................... ;

(4) BILJEŽI ..................... ;

(5) PRIMJEĆUJE ..................... ;

(6) POZIVA ..................... ]

121 The form of conclusions varies. Conclusions do not have a closing formula and are unsigned.122 Zaključci mogu imati različite oblike. Zaključci ne sadrže završne izjave i ne potpisuju se.

94

7. STATEMENTS AND DECLARATIONS123

7.1. Statements

STATEMENTS

[to be recorded in the minutes of the Council meeting on ..................... ]

1. Statement by the Council [the Commission] [the ..................... delegation] [ ..................... ] re Article ...''.............................................................''

2. [Re Article …]

[The ..................... delegations state .....................]

[With reference to Regulation ..., the ..................... Governments state that .....................]

[The Council invites the Commission to .....................]

[The Commission states that it is prepared to .....................]

[The Council and the Commission state that (the wording of Article … is to be understood as meaning that)

...................]

[The Council considers that the main aims of this review should be .....................]

[The Council requests the Commission to .....................]

[The Council and the Commission recall the provisions applicable .....................]

123 The word "Declaration" should be confined to Treaties and Agreements. Entries in the minutes of a meeting are"statements". The titles of declarations vary:

§ Declaration§ Joint Declaration§ Declaration of Intent§ Declaration of Principle, etc.

The form of declarations also varies.

95

7. IZJAVE I DEKLARACIJE124

7.1. Izjave

IZJAVE

[koje se unose u zapisnik sa sastanka Savjeta održanog...]

1. Izjava Savjeta [Komisije] [ ..................... delegacije] [ ..................... ] vidjeti član …

''.............................................................''

2. [Vidjeti član …]

[ ..................... delegacije izjavljuju ..................... ]

[Pozivajući se na regulativu ..................... , ..................... vlade izjavljuju da ..................... ]

[Savjet poziva Komisiju da ..................... ]

[Komisija izjavljuje da je spremna da ..................... ]

[Savjet i Komisija izjavljuju da (tekst člana … treba razumjeti u smislu) ..................... ]

[Savjet smatra da glavni ciljevi ovog razmatranja treba da budu .....................]

[Savjet zahtijeva od Komisije da ..................... ]

[Savjet i Komisija podsećaju na odredbe koje se primjenjuju ..................... ]

7.1. Declarations

COUNCIL DECLARATION

of ........................

....................................................................


[Noting that ..................... ;]

[Considering that ..................... ;]

[Anxious to ..................... ;]

[Having regard to the Resolution of the European Parliament on ..................... ,]

[Having regard to the Judgment of the Court of Justice of ..................... ,]

[NOTES THAT ..................... ;]

[INVITES ..................... ]

124 Riječ „deklaracija“ treba ograničiti samo na osnivačke ugovore i međunarodne sporazume. Unosi u zapisnike sasastanaka nazivaju se „izjave“. Deklaracije mogu imati različite naslove:

§ Deklaracija§ Zajednička deklaracija§ Deklaracija namjere§ Deklaracija načela, itd.

Deklaracije takođe mogu imati različite oblike.

96

7.1. Deklaracije

DEKLARACIJA SAVJETA

od ........................

....................................................................


[primjećujući da ..................... ;]

[smatrajući da ..................... ;]

[zabrinut za ..................... ;]

[imajući u vidu Rezoluciju Evropskog parlamenta o ..................... ,]

[imajući u vidu presudu Suda pravde od ..................... ,]

[PRIMJEĆUJE DA .....................;]

[POZIVA ..................... ]

97

II ACTS COMMON TO THE EUROPEAN PARLIAMENT AND THE COUNCIL125

1. REGULATIONS

REGULATION (EC) No .../.... OF THE EUROPEAN PARLIAMENT AND OF THE COUNCILof ........................

....................................................................

THE EUROPEAN PARLIAMENT AND THE COUNCIL OF THE EUROPEAN UNION,

Having regard to the Treaty ..................... , [and in particular Article(s) …..thereof,]

[Having regard to ..................... ,]

Having regard to the proposal from the Commission, [presented following consultation with (followingconsultations within) the Advisory Committee, set up (provided for) by ..................... (the said Regulation),]



[Having regard to the Opinion of the Court of Justice,]


Acting in accordance with the procedure laid down in Article 251 of the Treaty [in the light of the joint textapproved by the Conciliation Committee on ..................... ,]

Whereas:(1) .....................(2) .....................( ) ..................... ,

HAVE ADOPTED THIS REGULATION:Article 1

.........................................

Article…………………………………

This Regulation shall enter into force on..........

[This Regulation shall enter into force on the ( ..................... ) day (following that) of its publication in the

Official Journal of the European Communities.]126

[It shall apply from ..................... (until ..................... ) (from ..................... to ..................... ).]


This Regulation shall be binding in its entirety and directly applicable in all Member States.127

Done at

For the European Parliament For the Council The President The President

125 Acts adopted according to the so-called "codecision procedure" introduced by the Treaty on European Union.126 See footnote 4.127 See footnote 5.

98

II ZAJEDNIČKA AKTA EVROPSKOG PARLAMENTA I SAVJETA128

1. REGULATIVE

REGULATIVE (EZ) br..../... EVROPSKOG PARLAMENTA I SAVJETAod ........................

....................................................................

EVROPSKI PARLAMENT I SAVJET EVROPSKE UNIJE,

imajući u vidu Ugovor ..................... ,[a posebno član …,]

[imajući u vidu ..................... ,]

imajući u vidu prijedlog Komisije, [iznesen nakon savjetovanja sa Savjetodavnim odborom (nakonsavjetovanja unutar Savjetodavnog odbora), osnovanim (predviđenim) ..................... (navedenomRegulativom),]



[imajući u vidu mišljenje Suda pravde,]

[imajući u vidu mišljenje Odbora za regulative o službenicima,]

postupajući u skladu sa postupkom utvrđenim u članu 251. Ugovora [s obzirom na zajednički tekst koji jeodobrio Odbor za usaglašavanje ..................... ,]

s obzirom na to da:

(1) .....................

(2) .....................

( ) ..................... ,

USVOJILI SU OVU REGULATIVU:Član 1.

.........................................

Član …........................................

Ova Regulativa stupa na snagu .....................

[Ova Regulativa stupa na snagu (na dan) (… dana od) objavljivanja u Službenom listu Evropskih

zajednica.]129

[Regulativa se primenjuje od ..................... (do ..................... ) (od ..................... do ..................... ).]

[Regulativa prestaje da važi ..................... ]

Ova Regulativa je obavezna u cjelosti i neposredno primjenljiva u svim državama članicama.130

Sačinjeno u Za Evropski parlament Za Savjet Predsjednik Predsjednik

128 Akta usvojena u skladu s tzv. „postupkom saodlučivanja“ koji je uveden Ugovorom o Evropskoj uniji.

99

2. DECISIONS WITHIN THE MEANING OF ARTICLE 249 EC TREATY

DECISION No .../.. ../EC OF THE EUROPEAN PARLIAMENT AND OF THE COUNCILof ........................

....................................................................


Having regard to the Treaty establishing the European Community, [and in particular Article(s) … thereof,]

[Having regard to the ..................... ,]




Acting in accordance with the procedure laid down in Article 251 of the Treaty [in the light of the joint textapproved by the Conciliation Committee on ..................... ,]

Whereas:(1) .....................

(2) .....................

( ) ..................... ,

HAVE ADOPTED THIS DECISION:Article 1

.........................................

[Article …

This Decision shall enter into force on ...............]131 [This Decision shall enter into force on the ( ...............)day (following that) of its publication in the Official Journal of the European Communities.]132

[It shall apply from ..................... (until ..................... ) (from ..................... to ..................... ).] [It shall expireon ..................... ]

Article …

This Decision is addressed to the Member States. [This Decision is addressed to ..................... ].

Done at


129 Vidjeti fusnotu 4.130 Vidjeti fusnotu 5131 See Article 254(1) of the EC Treaty.132 See Article 254(1) of the EC Treaty.

100

2. ODLUKE U SMISLU ČLANA 249. UGOVORA O EZ

ODLUKA br. .../.../EZ EVROPSKOG PARLAMENTA I SAVJETAod ........................

....................................................................


imajući u vidu Ugovor o osnivanju Evropske zajednice, [a posebno član … ,]

[imajući u vidu ..................... ,]

[imajući u vidu prijedlog Komisije,],



postupajući u skladu sa postupkom utvrđenim u članu 251. Ugovora, [s obzirom na zajednički tekst koji jeodobrio Odbor za usaglašavanje ..................... ,]

s obzirom na to da:(1) .....................

(2) .....................

( ) ..................... ,

USVOJILI SU OVU ODLUKU:Član 1

.........................................

[Član …

Ova Odluka stupa na snagu ..................... ]133 [Ova Odluka stupa na snagu (na dan) (… dana od)objavljivanja u Službenom listu Evropskih zajednica.]134

[Primjenjuje se od ..................... (do .....................) (od ..................... do .....................).] [Prestaje da važi...]

Član …

Ova Odluka je upućena državama članicama. [Ova Odluka je upućena ..................... ].

Sačinjeno u

Za Evropski parlament Za Savjet Predsjednik Predsjednik

133 Vidjeti član 254., stav l, Ugovora o EZ.134 Vidjeti član 254., stav l, Ugovora o EZ.

101

3. SUI GENERIS DECISIONS

DECISION No .../ .. ../EC OF THE EUROPEAN PARLIAMENT AND OF THE COUNCILof........................

..................................................


Having regard to the Treaty ..................... , [and in particular Article(s) ..................... thereof,]

[Having regard to ..................... ,]



[Having regard to the Committee of the Regions,]

Acting in accordance with the procedure laid down in Article 251 of the Treaty, [in the light of the joint textapproved by the Conciliation Committee on ..................... ,]

Whereas:(1) .....................

(2) .....................

( ) ..................... ,

HAVE DECIDED AS FOLLOWS:Article 1

.....................

[Article …

This Decision shall enter into force on ..................... ]135

[This Decision shall enter into force on the ( … ) day (following that) of its publication in the Official Journal ofthe European Communities.]136

[It shall apply from ...(until...) (from ..................... to ..................... ).]


Done at


135 See Article 254(1) of the EC Treaty.136 See Article 254(1) of the EC Treaty.

102

3. ODLUKE SUI GENERIS

ODLUKA br. .../.../EZ EVROPSKOG PARLAMENTA I SAVJETAod .....................

.....................


imajući u vidu Ugovor ..................... , [a posebno član … ,]

[imajući u vidu ..................... ,]




postupajući u skladu sa postupkom utvrđenim u članu 251. Ugovora, [s obzirom na zajednički tekst koji jeodobrio Odbor za usaglašavanje ..................... ,]

s obzirom na to da:(1) .....................

(2) .....................

( ) ..................... ,

ODLUČILI SU:Član 1.

.........................................

[Član …

Ova Odluka stupa na snagu ..................... ]137

[Ova Odluka stupa na snagu (na dan) ( … dana od) objavljivanja u Službenom listu Evropskih zajednica.]138

[Odluka se primjenjuje od ..................... (do ..................... ) (od ..................... do ..................... ).]

[Odluka prestaje da važi ..................... ]

Sačinjeno u


137 Vidjeti član 254., stav l, Ugovora o EZ.138 Vidjeti član 254., stav l, Ugovora o EZ.

103

4. DIRECTIVES

DIRECTIVE ..../.../EC139 OF THE EUROPEAN PARLIAMENT AND OF THE COUNCILof..............

....................................................................


Having regard to the Treaty establishing the European Community, [and in particular Article(s) … thereof,]

[Having regard to ..................... ,]




Acting in accordance with the procedure laid down in Article 251 of the Treaty, [in the light of the joint textapproved by the Conciliation Committee on ..................... ,]

Whereas:(1) .....................

(2) .....................

( ) ..................... ,

HAVE ADOPTED THIS DIRECTIVE:[Article 1

The purpose of this Directive is to .....................

This Directive shall apply to (concern) (The purpose of this Directive is to .....................)]

Article …1. Member States shall bring into force the laws, regulations, and administrative provisions necessary (takethe necessary measures) to comply with this Directive before ..................... (with effect from .....................)140

(within a period of ..................... as from the date of its entry into force (adoption) (notification)). They shallforthwith inform the Commission thereof.


2. Member States shall communicate to the Commission the text of the (main) provisions of national lawwhich they adopt in the field covered by this Directive, together with a table showing how the provisions ofthis Directive correspond to the national provisions adopted). (The Commission shall inform the otherMember States thereof.)

[Article …1. Before ..................... Member States shall (, after consulting the Commission,) adopt and publish theprovisions necessary to comply with this Directive. They shall forthwith inform the Commission thereof.

They shall apply these provisions from ..................... (at the latest).

When Member States adopt these measures, they shall contain a reference to this Directive or shall be

139 The placing of an ordinal ("first", "second", etc.) before "Council Directive" is not to be recommended. Such numbering, which may beof use to experts before the Directive is adopted, is superfluous, since the Directive is given an official number when it is adopted;moreover, numbering may give rise to confusion if the sequence originally envisaged is not respected chronologically when theDirectives are adopted.140 The date to be indicated is that of the start of the new arrangements (i.e. "l January 2002" and not "31 December 2001").

104

accompanied by such reference on the occasion of their official publication. The methods of making suchreference shall be laid down by Member States.

2. As soon as this Directive has entered into force, Member States shall ensure that the Commission isinformed, in sufficient time for it to submit its comments, of any draft laws, regulations or administrativeprovisions which they intend to adopt in the field covered by this Directive.]

[Article …Member States shall adopt and publish, not later than ....................., the laws, regulations and administrativeprovisions necessary to comply with this Directive before ..................... . They shall forthwith inform theCommission thereof.

When Member States adopt these measures, they shall contain a reference to this Directive or shall beaccompanied by such reference on the occasion of their official publication. The methods of making suchreference shall be laid down by Member States.]

[Article …Member States shall communicate to the Commission their laws, regulations and administrative provisionswith regard to the application of this Directive.]

[Article …Member States shall immediately inform the Commission of measures taken pursuant to this Directive.]141

[Article …This Directive shall enter into force on ............... ].142

[This Directive shall enter into force on the ( ..................... ) day (following that) of its publication in the OfficialJournal of the European Communities.]143 144

[It shall apply until ..................... ]


[Article …This Directive shall apply from ..................... (until ..................... ) (from ..................... to ..................... )]

Article …This Directive is addressed to the Member States.

(This Directive is addressed to ............... ).

Done at


141 This wording is used when the Directive makes provision simply for the right to take measures.142 See Article 254 (1) of the EC Treaty.143 See Article 254 (1) of the EC Treaty.144 Since Directives are usually not of immediate effect, the date of entry into force serves in the first instance to calculate the periods oftime for implementation. It would seem reasonable therefore, with a view to facilitating this calculation, for the entry into force to be thesame date as that of publication (rather than a date subsequent thereto).

105

4. UPUTSTVA

UPUTSTVO .../.../EZ145 EVROPSKOG PARLAMENTA I SAVJETAod.......................

...............................................................


imajući u vidu Ugovor o osnivanju Evropske zajednice, [a posebno član …,]

[imajući u vidu...,]




postupajući u skladu sa postupkom utvrđenim u članu 251. Ugovora, [s obzirom na zajednički tekst koji jeodobrio Odbor za usaglašavanje...,]

S obzirom na to da:(1) .....................

(2) .....................

( ) ..................... ,

USVOJILI SU OVO UPUTSTVO:[Član 1.

Svrha ovog Uputstva je .....................

Ovo Uputstvo se primjenjuje na (odnosi na) (Svrha ovog Uputstva je ..................... )]

Član …1. Države članice usvajaju zakone, regulative i administrativne propise (preduzimaju neophodne mjere)potrebne za sprovođenje ovog Uputstva do ..................... (s dejstvom od ..................... )146 (u roku od..................... od dana stupanja na snagu (usvajanja) (notifikacije)). One o tome odmah obavještavajuKomisiju.

Kada države članice usvoje ove mjere, one će sadržati upućivanje na ovo Uputstvo ili će biti praćene takvimupućivanjem prilikom njihovog zvaničnog objavljivanja. Načine takvog upućivanja predvidjeće države članice.

2. Države članice dostavljaju Komisiji tekst (glavnih) odredaba nacionalnog prava koje usvajaju u oblasti nakoju se odnosi ovo Uputstvo, zajedno s tabelom u kojoj je prikazan odnos odredaba ovog Uputstva premausvojenim nacionalnim odredbama. (Komisija o tome obaveštava druge države članice.)

[Član …1. Do ..................... države članice (, nakon savjetovanja s Komisijom,) usvajaju i objavljuju potrebneodredbe, kako bi se uskladile s ovim Uputstvom. One o tome odmah obavještavaju Komisiju.

One ove odredbe primjenjuju (najkasnije) od ..................... Kada države članice usvoje ove mjere, one ćesadržati upućivanje na ovo Uputstvo ili će biti praćene takvim upućivanjem prilikom njihovog zvaničnogobjavljivanja. Načine takvog upućivanja predvidjeće države članice.

2. Čim ovo Uputstvo stupi na snagu, države članice o tome obavještavaju Komisiju, ostavljajući joj dovoljnovremena da dostavi svoje primjedbe na nacrte svih zakona, uredaba ili administrativnih propisa koje

145 Ne preporučuje se upotreba rednog broja („prvi“, „drugi“, itd.) ispred reči „Uputstvo Saveta“. (Takvo numerisanje, koje može bitikorisno stručnjacima pre usvajanja uputstva, suvišno je jer uputstvo pri usvajanju dobija službeni broj; štaviše, numerisanje možeizazvati zabunu ako se prvobitni i hronološki redosled ne poštuje prilikom usvajanja uputstava.)146 Datum koji treba navesti je datum početka novih rešenja propisanih uputstvom (tj. „01.01.2002“, a ne „31.12.2001“).

106

namjeravaju da usvoje iz oblasti na koje se odnosi ovo Uputstvo ].

[Član …Države članice usvajaju i objavljuju, najkasnije do ..................... , zakone, regulative i druge administrativnepropise potrebne za usklađivanje s ovim Uputstvom, do ..................... . One o tome odmah obavještavajuKomisiju.

Kada države članice usvoje ove mjere, one će sadržati upućivanje na ovo Uputstvo ili će biti praćene takvimupućivanjem prilikom njihovog zvaničnog objavljivanja. Načine takvog upućivanja predvidjeće državečlanice].

[Član …Države članice dostavljaju Komisiji svoje zakone, regulative i administrativne propise koji se odnose naprimenu ovog Uputstva.]

[Član …Države članice odmah obavještavaju Komisiju o mjerama preduzetim na osnovu ovog Uputstva.]147

[Član …Ovo Uputstvo stupa na snagu ...]148

[Ovo Uputstvo stupa na snagu (na dan) (... dana od) objavljivanja u Službenom listu Evropskih zajednica.149

150

[Uputstvo se primenjuje do ..................... ]

[Uputstvo prestaje da važi ..................... ]

[Član …Ovo Uputstvo se primenjuje od ..................... (do ..................... ) (od ..................... do....................)]

Član …Ovo Uputstvo je upućeno državama članicama.

(Ovo Uputstvo je upućeno ..................... ).

Sačinjeno u


147 Ova formulacija se upotrebljava kad uputstvo predviđa samo pravo na preduzimanje mera.148 Vidjeti član 254., stav l, Ugovora o EZ.149 Vidjeti član 254., stav l, Ugovora o EZ.150 Kako se uputstva obično ne sprovode odmah, datum stupanja na snagu označava period za sprovođenje. Bilo bi stoga važno dadatum stupanja na snagu bude isti kao i datum objavljivanja (a ne neki kasniji datum).

107

III ACTS OF THE REPRESENTATIVES OF THE GOVERNMENTS OF THE MEMBERSTATES

1. INTERNAL AGREEMENTS

INTERNAL AGREEMENT

[AGREEMENT BETWEEN THE REPRESENTATIVES OFTHE GOVERNMENTS OF THE MEMBER STATES

(, MEETING WITHIN THE COUNCIL,)]of ……

…………………………………..

THE REPRESENTATIVES OF THE GOVERNMENTS OF THE MEMBER STATES OF THE EUROPEANCOMMUNITIES [OF THE ..................... COMMUNITY], [MEETING WITHIN THE COUNCIL,]

[Having regard to the Treaty ..................... ,]

[Having regard to ..................... ,]

Whereas:(1) .....................(2) .....................( ) ..................... ,


HAVE AGREED AS FOLLOWS:

Article 1.........................................

Article 2.........................................

Article ….........................................

IN WITNESS WHEREOF, the undersigned ..................... have hereunto set their hands.

Done at (venue), (date)151

For the government .....................



151 The date appears here written out in full.

108

III AKTA PREDSTAVNIKA VLADA DRŽAVA ČLANICA1. UNUTRAŠNJI SPORAZUMI

UNUTRAŠNJI SPORAZUM

[SPORAZUM IZMEĐU PREDSTAVNIKA VLADA DRŽAVA ČLANICA(, KOJI SU SE SASTALI UNUTAR SAVETA,)]

od ………………………………………..

PREDSTAVNICI VLADA DRŽAVA ČLANICA EVROPSKIH ZAJEDNICA [... ZAJEDNICE], [KOJISU SE SASTALI UNUTAR SAVJETA,]

[imajući u vidu Ugovor ..................... ,]

[imajući u vidu ..................... ,]

s obzirom na to da:

(1) .....................(2) .....................( ) ..................... ,

[nakon savetovanja s Komisijom,]

SPORAZUMJELI SU SE:

Član 1.........................................

Član2.........................................

Član ….........................................

KAO POTVRDU TOGA dolje potpisani ..................... potpisali su ovaj Sporazum.

Sačinjeno u ................... (mesto), ....................... (datum)152

Za Vladu.....................

Za Vladu.....................

Za Vladu.....................

152 Datum treba navesti u cjelosti.

109

IV INTERNATIONAL AGREEMENTS1. TEXTS OF INTERNATIONAL AGREEMENTS153

1.1. Treaties and Conventions

TREATY [CONVENTION]…………………………………..

(Heads of State)154

[Community]..........................................

[DETERMINED TO .....................;]

[DESIROUS OF .....................;]

[RESOLVED TO .....................;]

[CONSIDERING that .................... ,]

HAVE DECIDED to ..................... and to this end have designated as their Plenipotentiaries:

(Heads of State)(Plenipotentiaries) .......................................... .......................................... ..........................................

WHO, having exchanged their Full Powers, found in good and due form,


[Article 1.....................

[Article ...This Treaty (Convention) shall apply, on the one hand, to the territories in which the Treatyestablishing the European Community is applied and under the conditions laid down in that Treatyand, on the other hand, to the territory of the ..................... .]

[Article...Either Contracting Party may denounce this Treaty (Convention) by notifying the other ContractingParty.

153 On the copies submitted for signature, the title of an Agreement is placed on a special cover page.154 The order to be followed is the order of protocol.

110

This Treaty (Convention) shall cease to be in force ..................... months after the date of suchnotification.]

[Article...The Annexes to this Treaty (Convention), together with the Declarations ..................... (, theExchange of Letters .....................) (, the Protocols .....................) (.....................) which areannexed to the (this) Treaty (Convention) shall form an integral part thereof.]

[Article...1. This Treaty (Convention) shall be subject to ratification, acceptance or approval in accordancewith the Contracting Parties’ own procedures and the Parties shall notify one another at..................... (venue) ..................... of the completion of the procedures necessary for that purpose(shall carry out at ..................... (venue) ..................... the exchange of acts necessary for thatpurpose) (shall deposit with ..................... the acts necessary for that purpose.)

2. This Treaty (Convention) shall enter into force on the first day of the (.....................) monthfollowing that during which the notifications [the exchange of acts] [the deposit of acts,] provided forin paragraph 1 (has) have been carried out.]

Article...This Treaty (Convention), drawn up in a single original in the ..................... languages, each text[all ..................... texts] being equally authentic, shall be deposited in the archives of ..., which shalltransmit a certified copy to......................

IN WITNESS WHEREOF, the undersigned Plenipotentiaries have hereunto set their hands.155

Done at this ...... day of ...... in the year156 157

For ..................... 158

For .....................

For .....................

155 This part of the text is incorporated into a multilingual page which follows the alphabetical order.156 This part of the text is incorporated into a multilingual page which follows the alphabetical order.157 The date appears here written out in full.158 In the case of Member States, the alphabetical order is to be followed. The names of the Contracting Parties shouldbe entered here as they appear at the beginning of the preamble.

111

IV MEĐUNARODNI SPORAZUMI1. TEKSTOVI MEĐUNARODNIH SPORAZUMA159

1.1. Međunarodni ugovori i konvencije

UGOVOR [KONVENCIJA]…………………………………..

(Šefovi država)160

[Zajednica]..........................................

[RIJEŠENI .....................;]

[S NAMJEROM.....................;]

[ODLUČNI .....................;]

[SMATRAJUĆI da.................... ,]

ODLUČILI SU ..................... i u tu su svrhu odredili kao svoje punomoćnike:

(Šefovi država)(Punomoćnici) .......................................... .......................................... ..........................................

KOJI su se, razmjenivši svoja punomoćja, za koja je utvrđeno da su u dobrom i valjanom obliku,

SAGLASILI:

[Član 1.....................

[Član ...Ovaj Ugovor (Konvencija) se primjenjuje, s jedne strane, na područjima na kojima se primjenjujeUgovor o osnivanju Evropske zajednice, i pod uslovima utvrđenim tim Ugovorom, a s druge strane,na područje ..................... .]

[Član...Svaka ugovorna strana može otkazati ovaj Ugovor (Konvenciju) notifikacijom upućenom drugojugovornoj strani.

Ovaj Ugovor (Konvencija) prestaje da važi po isteku ... meseci od datuma notifikacije.]

159 Na primjercima podnesenim na potpis naslov sporazuma se nalazi na posebnoj naslovnoj strani.160 Treba poštovati protokolarni redosljed.

112

[Član...Aneksi ovog Ugovora (Konvencije), zajedno sa deklaracijama ..................... (, razmjenom nota ...)(, protokolima ..................... ) ( ..................... ) priloženim (uz ovaj) Ugovor (Konvenciju) činenjegov/njen sastavni dio.]

[Član...1. Ovaj Ugovor (Konvencija) se ratifikuje, prihvata ili odobrava u skladu sa postupcima ugovornihstrana, a ugovorne strane će jedna drugu u ..................... (mjesto) ..................... obavjestiti ookončanju postupka potrebnog u tu svrhu (obaviće u ..................... (mjesto) ..................... razmjenuakata potrebnih u tu svrhu) (kada ..................... će deponovati akta potrebna u tu svrhu.)

2. Ovaj Ugovor (Konvencija) stupa na snagu prvog dana (...) mjeseca nakon mjeseca u kojem suobavljene notifikacije [razmjena akata] [deponovanje akata] predviđene stavom 1. ovog člana.]

Član...Ovaj Ugovor (Konvencija), sačinjen u jednom izvornom primjerku na ..................... jeziku, s tim daje svaki tekst podjednako autentičan [da su svi ... tekstovi podjednako autentični], deponuje se uarhivu ..................... , koja šalje overeni primerak...

KAO POTVRDU TOGA dole potpisani punomoćnici potpisali su ovaj Ugovor (Konvenciju)161

Sačinjeno u ..................... , (datum napisati slovima).162 163

Za .....................164

Za .....................

Za .....................

161 Ovaj dio teksta je uključen u višejezičnu stranu koja treba da prati abecedni redosljed jezika.162 Ovaj dio teksta je uključen u višejezičnu stranu koja treba da prati abecedni redosljed jezika.163 Datum se ovde navodi u cjelosti.164 Ovdje se mora poštovati abecedni redosljed imena država članica. Imena ugovornih strana ovde treba uneti redomkojim se pojavljuju na početku preambule.

113

1.2. Final acts165

FINAL ACT

The representatives [The Plenipotentiaries]166

of ..................... ,167

[on the one part,]and

of ..................... ,

[on the other part,]

meeting in (at) ..................... on168 .....................

in the year one thousand nine hundred and ..................... for the signature of ..................... ,

have at the time of signature of this ..................... :

- adopted the [following texts] [following declarations (statements)] attached to this Final Act 169

..................;

- taken note of the [exchange(s) of letters] [of the following declaration(s)] attached to this Final Act170:..................... ;

[- ..................... ]

[In witness whereof, the undersigned representatives (Plenipotentiaries) have hereunto set their hands.]171

Done at ..................... this ..................... day of ..................... in the year .....................172 173

For ..................... 174

For .....................

For .....................

165 The texts of Final Acts vary.166 The term "Plenipotentiaries" is used if plenipotentiaries are in fact mentioned in the Preamble to the Agreementconcerned.167 For order of the Contracting Parties the alphabetical order is to be followed. The names of the Contracting Partiesshould be entered here as they appear at the beginning of the preamble.168 The date appears here written out in full.169 For protocols and joint declarations (statements).170 For agreements in the form of exchanges of letters and unilateral declarations (statements).171 For multilingual page172 See footnote 148173 See footnote 151174 See footnote 147

114

1.2 Završni akti175

ZAVRŠNI AKT

Predstavnici [punomoćnici]176

.....................177,

[s jedne strane,]I

..................... ,

[s druge strane,]

koji su se sastali u..................... dana178 .....................

godine hiljadu devetsto..................... radi potpisivanja..................... ,

u trenutku potpisivanja ovoga..................... :

- donijeli su [sledeće tekstove][sledeće deklaracije (izjave)] priložene uz ovaj Završni akt179;..................;

- primili k znanju [razmjenu/razmjene nota][sledeću deklaraciju/sledeće deklaracije] priloženu/priložene uzovaj Završni akt180:..................... ;

[- ..................... ]

[Kao potvrdu toga dolje potpisani predstavnici (punomoćnici) potpisali su ovaj akt.]181

Sačinjeno u..................... (datum napisati slovima).182 183

Za .....................184

Za .....................

Za.....................

175 Tekstovi završnih akata se razlikuju.176 Izraz „punomoćnici“ upotrebljava se ako se punomoćnici spominju u preambuli odgovarajućeg sporazuma.177 Za redosljed navođenja ugovornih strana mora se poštovati abecedni redosled imena država članica. Imena ugovornih strana ovdjetreba unijeti redom kojim se pojavljuju na početku preambule.178 Datum se ovdje navodi u cjelosti179 Za protokole i zajedničke deklaracije (izjave).180 Za sporazume u obliku razmjene nota i jednostranih deklaracija (izjava).181 Za višejezičnu stranu182 Datum se ovdje navodi u cjelosti183 Vidi fusnotu 161184 Vidi fusnotu 157

115

1.3. International agreements

AGREEMENTBETWEEN THE EUROPEAN COMMUNITY (COMMUNITIES)185

[AND (ITS) (THEIR) MEMBER STATES, ON THE ONE PART,)]AND ..................... [ON THE OTHER PART]

[CONCERNING] .....................

THE EUROPEAN COMMUNITY, [THE EUROPEAN COAL AND STEEL COMMUNITY] [THE EUROPEANATOMIC ENERGY COMMUNITY]

[hereafter referred to as the "Community"]186

[AND (ITS) (THEIR) MEMBER STATES,]

[THE COUNCIL OF THE EUROPEAN UNION,]

[on the one part,]

THE ..................... , [hereafter referred to as " ..................... ",]

[on the other part,]

[DESIROUS of ..................... ;]

[RESOLVED to ..................... ;]

[CONSIDERING THAT ..................... ,]

[ ..................... ,]

HAVE DECIDED TO CONCLUDE THIS AGREEMENT:

HAVE DECIDED to ..................... and to this end have designated as their Plenipotentiaries:

THE COUNCIL OF THE EUROPEAN UNION:187

(name(s)) ..................... , ..................... ,

THE ..................... :

(name(s)) ..................... , ..................... ,

WHO (, having exchanged their Full Powers, found in good and due form,)


Article 1.....................

185 The Community is cited first in the copy of the Agreement which is intended for it and last in the copy intended for theother party to the Agreement (Alternance rule).186 The Community is cited first in the copy of the Agreement which is intended for it and last in the copy intended for theother party to the Agreement (Alternance rule).187 The Community is cited first in the copy of the Agreement which is intended for it and last in the copy intended for theother party to the Agreement (Alternance rule).

116

Article ...German, Greek, Italian, Portuguese, Spanish, Swedish and ..................... languages, each text [all..................... texts] being equally authentic.188

[IN WITNESS WHEREOF, the undersigned Plenipotentiaries, have hereunto set their hands (theundersigned Plenipotentiaries, duly empowered to this effect, have signed this Agreement).189

Done at…………… , this ..................... day of ..................... in the year ...............190 191

For .....................192

For ......................

For ...................... ]

188 The content of this final Article sometimes appears following the closing formula "Done at ..., this ...". Sometimes also,when the joint contracting party disputes the equal authenticity of all the Community languages, no mention is made ofthe languages.189 This part of the text is incorporated into a multilingual page which follows the language order.190 This part of the text is incorporated into a multilingual page which follows the language order.191 The date appears here written out in full.192 The order to be followed is the order of protocol. The alternance rule applies. For the names of the ContractingParties to be entered here, see footnote 147

117

1.3. Međunarodni sporazumi

SPORAZUMIZMEĐU EVROPSKE ZAJEDNICE (ZAJEDNICA)193

[I (NJENIH) (NJIHOVIH) DRŽAVA ČLANICA, S JEDNE STRANE,]I ..................... [S DRUGE STRANE]

[O] .....................

EVROPSKA ZAJEDNICA, [EVROPSKA ZAJEDNICA ZA UGALJ I ČELIK][EVROPSKAZAJEDNICA ZA ATOMSKU ENERGIJU]

[u daljem tekstu „Zajednica“]194

[I (NJENE) (NJIHOVE) DRŽAVE ČLANICE,]

[SAVJET EVROPSKE UNIJE,] [s jedne strane,]

....................................... , [u daljem tekstu " ..................... ",]

[s druge strane,]

[S NAMJEROM ..................... ,]

[ODLUČNI ..................... ,]

[SMATRAJUĆI DA ..................... ,]

[ ..................... ,]

ODLUČILI SU DA ZAKLJUČE OVAJ SPORAZUM:

ODLUČILI SU ... i u tu svrhu su odredili kao svoje punomoćnike:

SAVJET EVROPSKE UNIJE:195

(ime/imena) ..................... , ..................... ,

…....................... :

(ime/imena) ..................... , ..................... ,

KOJI SU SE (, razmjenivši svoja punomoćja za koja je utvrđeno da su u dobrom i valjanom obliku,)

SPORAZUMJELI:

Član 1.....................

193 Zajednica se navodi prva na primjerku sporazuma koji je namjenjen njoj, a posljednja na primjerku koji je namjenjendrugoj ugovornoj strani (pravilo alternacije).194 Zajednica se navodi prva na primjerku sporazuma koji je namenjen njoj, a poslednja na primerku koji je namenjendrugoj ugovornoj strani (pravilo alternacije).195 Zajednica se navodi prva na primjerku sporazuma koji je namjenjen njoj, a posljednja na primjerku koji je namjenjendrugoj ugovornoj strani (pravilo alternacije).

118

Član ...Ovaj Sporazum je sastavljen u dva primjerka na danskom, holandskom, engleskom, finskom, francuskom,nemačkom, grčkom, italijanskom, portugalskom, španskom, švedskom, i ..................... jeziku, s tim da jesvaki tekst podjednako autentičan [da su svi ..................... tekstovi podjednako autentični ].196

[KAO POTVRDU TOGA dolje potpisani punomoćnici potpisali su ovaj Sporazum (dolje potpisani ovlašćenipunomoćnici, potpisali su ovaj Sporazum).197

Sačinjeno u ..................... , (datum napisati slovima).198 199

Za .....................200

Za ......................

Za ...................... ]

196 Sadržaj ovog posljednjeg člana ponekad se pojavljuje nakon završne izjave „Sačinjeno u ..., dana ...“ Ako ugovornestrane zajedničkog sporazuma nisu saglasne s tim da su svi jezici Zajednice jednako autentični, onda se jezici nespominju.197 Ovaj dio teksta je uključen u višejezičnu stranu koja treba da prati abecedni redosljed jezika198 Ovaj dio teksta je uključen u višejezičnu stranu koja treba da prati abecedni redosljed jezika199 Datum ovdje treba navesti u cjelosti200 Treba poštovati protokolarni redosljed. Primjenjuje se pravilo alternacije. U vezi imena ugovornih strana koja trebaunijeti na ovom mjestu vidjeti fusnotu 157.

119

2. PROCEDURAL ACTS LINKED WITH INTERNATIONAL AGREEMENTS2.1. Decision authorising the Commission to negotiate an international agreement 2.1.1. Usual form201

The Council, on the recommendation of the Commission, has authorised the Commission to negotiate anAgreement between the European Community and ..................... [to take part in the negotiation of anAgreement ..................... ].

The Commission shall conduct the negotiations in consultation with the Special Committee provided for inArticle 133 of the Treaty [a special committee designated by the Council] [and in accordance with thedirectives contained in ..................... ] [, subject to any directives which the Council may issue to theCommission subsequently].

2. AKTA ZA PRIMJENU MEĐUNARODNIH SPORAZUMA2.1. Odluka kojom se Komisija ovlašćuje da pregovara o međunarodnom sporazumu 2.1.1. Uobičajeni oblik202

Na preporuku Komisije, Savjet je ovlastio Komisiju da pregovara o Sporazumu između Evropske zajednice i..................... [učestvuje u pregovorima o Sporazumu ..................... ].

Komisija vodi pregovore savjetujući se sa Posebnim odborom predviđenim članom 133. Ugovora [Posebnimodborom koji je odredio Savjet] [i u skladu sa uputstvima sadržanim u ..................... ] [, u skladu sa svimuputstvima koje Savjet naknadno izda Komisiji].

201 Decisions in this form are recorded in the minutes of Council Meetings202 U ovom obliku odluke se unose u zapisnik sa sastanaka Savjeta

120

2.1.2. Exceptional form

COUNCIL DECISIONof .....................

authorising the Commission to negotiate [take part in the negotiation of]an Agreement .....................


Having regard to the Treaty establishing the European Community, [and in particular Article(s) 133 (308)(310) (...) thereof,] in conjunction with Article 300(1) thereof,

Having regard to the Recommendation from the Commission,

Whereas:(1) ..................... .

(2) ..................... .

( ) ..................... ,

HAS DECIDED AS FOLLOWS:

Sole ArticleThe Commission is hereby authorised to negotiate an Agreement [between the European Community and..................... ] ..................... .

[The Commission is hereby authorised to take part in the negotiation of an Agreement ..................... .]

The Commission shall conduct the negotiations in consultation with the Special Committee provided for inArticle 133 of the Treaty [a special committee designated by the Council] [and in accordance with thedirectives contained in the Annex] [, subject to any directives which the Council may issue to the Commissionsubsequently].

[The Commission shall conduct the negotiations with the assistance of representatives of the Member Statesand in accordance with the directives appearing in the Annex.]

Done at


121

2.1.2. Poseban oblik

ODLUKA SAVJETAod .....................

kojom se Komisija ovlašćuje da pregovara [učestvuje u pregovorima]o Sporazumu .....................


Imajući u vidu Ugovor o osnivanju Evropske zajednice, [a posebno član 133., 308., 310., ... ,] a u vezi sačlanom 300., stav 1,

imajući u vidu preporuku Komisije,

s obzirom na to da:(1) .....................

(2) .....................

( ) ..................... ,

ODLUČIO JE:

Jedini članOvim se ovlašćuje Komisija da pregovara o Sporazumu [između Evropske zajednice i ..................... ].....................

[Ovim se ovlašćuje Komisija da učestvuje u pregovorima o Sporazumu ..................... .]

Komisija vodi pregovore savjetujući se sa Posebnim odborom predviđenim članom 133. Ugovora [Posebnimodborom koji je odredio Savjet] [i u skladu sa uputstvima sadržanim u Aneksu ] [, u skladu sa svimuputstvima koje Savjet naknadno izda Komisiji].

[Komisija vodi pregovore uz pomoć predstavnika država članica i u skladu sa uputstvima koja se nalaze uAneksu.]

Sačinjeno u

Za Savjet Predsjednik

122

2.2. Decision concerning negotiating directives 2.1.1. Usual form203

The Council, on the recommendation of the Commission, has adopted the negotiating directives containedin.....................

[The Council, on the recommendation of the Commission, has amended (replaced) (supplemented) thenegotiating directives adopted by the Council Decision of ..................... in accordance with (by thosecontained in) (by the addition of those contained in) the Annex [Annex ..................... ] to the minutes of theCouncil (or: in document ..................... ).]

2.2. Odluke o uputstvima za pregovaranje 2.1.1. Uobičajeni oblik204

Na preporuku Komisije, Savjet je usvojio uputstva za pregovaranje sadržana u .....................

[Na preporuku Komisije, Savjet je izmjenio i dopunio (zamjenio) (dopunio) uputstva za pregovaranje koja suusvojena odlukom Savjeta od ..................... u skladu sa (onim sadržanim u) (dodavanjem onih sadržanih u)Aneksom [Aneksu ..................... ] zapisnika Savjeta (ili: u dokumentu......................).]

203 Decisions in this form are recorded in the minutes of Council meetings204 U ovom obliku odluke se unose u zapisnik sa sastanaka Savjeta.

123

2.2.2. Exceptional form

COUNCIL DECISIONof .....................

adopting [amending the] [replacing the] [supplementing the]directives for the negotiation of an Agreement .....................


Having regard to the Treaty establishing the European Community, [and in particular Article(s) (133) (308)(310) (...) thereof,] in conjunction with Article 300(1) thereof,

Having regard to the Recommendation from the Commission,

Whereas:

By Decision of ..................... , the Council authorised the Commission to negotiate [take part in thenegotiation of] an Agreement ..................... Directives should be adopted for that purpose [and the Councilhas adopted directives for that purpose.] Those directives should be amended (replaced) (supplemented)],

HAS DECIDED AS FOLLOWS:Sole Article

The Commission shall conduct the negotiations concerning an Agreement ..................... in accordance withthe directives contained in the Annex.

[The negotiating directives adopted by the Decision of ..................... shall be amended (replaced)(supplemented) in accordance with (by the directives contained in) (by the addition of those contained in) theAnnex.]

Done at


124

2.2.2. Poseban oblik

ODLUKA SAVJETAod .....................

kojom se usvajaju [menjaju i dopunjavaju][zamenjuju][dopunjavaju]uputstva za pregovaranje o Sporazumu .....................


imajući u vidu Ugovor o osnivanju Evropske zajednice, [a posebno član 133., 308., 310., ... ,] u vezi s članom300., stav 1,

imajući u vidu preporuku Komisije,

s obzirom na to da je:

odlukom od ..................... Savjet ovlastio Komisiju da pregovara [učestvuje u pregovorima] o Sporazumu..................... , u tu svrhu treba doneti uputstva [Savjet je u tu svrhu doneo uputstva.] Ta uputstva bi trebaloizmeniti i dopuniti (zameniti) (dopuniti)],

ODLUČIO JE:Jedini član

Komisija vodi pregovore o Sporazumu ..................... u skladu sa uputstvima sadržanim u Aneksu.

[Uputstva za pregovaranje usvojena odlukom od ..................... se menjaju i dopunjavaju (zamenjuju)(dopunjavaju) u skladu sa (uputstvima sadržanim u) (dodavanjem onih sadržanih u) Aneksom.]

Sačinjeno u

Za Savjet Predsjednik

125

VII OBRASCI PRAVNIH PROPISA CRNE GORE SA PREVODOM

1. OBRASCI PREVODA ODREDJENIH AKATA SKUPŠTINE CRNE GORE

a) ZAKON a) LAWUKAZ O PROGLAŠENJU ZAKONANa osnovu člana 95 tačke 3 Ustava Crne Goredonosim

Ukaz o proglašenju Zakona o patentima

Proglašavam Zakon o patentima, koji je donijelaSkupština Crne Gore 23. saziva, na četvrtojsjednici drugog redovnog zasijedanja u 2008.godini, dana 22. oktobra 2008. godine.

Broj: 01-1854/2Podgorica, 24. oktobra 2008. godinePredsjednik Crne Gore,

ZAKON O PATENTIMA

I. OPŠTE ODREDBE

Član 1……………………….…

ZAVRŠNE ODREDBE ZAKONA

PRIMJER 1Član xy

Ovaj zakon stupa na snagu osmog dana od danaobjavljivanja u "Službenom listu Crne Gore".

PRIMJER 2Član xy

Ovaj zakon stupa na snagu osmog dana od danaobjavljivanja u "Službenom listu Crne Gore", aprimjenjivaće se od 1.januara 2010. godine.

PRIMJER 3Član xy

Ovaj zakon stupa na snagu danom objavljivanja u"Službenom listu Crne Gore".ZAVRŠETAK ZAKONA

……………………………………………..………………………………..……………

SU-SK Broj 01-819/6Podgorica, 22. oktobra 2008. godineSkupština Crne GorePredsjednik,

DECREE ON PROMULGATING THE LAWPursuant to Article 95 item 3 of the Constitution ofMontenegro, I hereby issue the

Decree on Promulgating the Law on Patents

I hereby promulgate the Law on Patents passed by the23rd Parliament of Montenegro at the fourth sitting ofthe second ordinary session in 2008 on 22 October2008.

No: 01-1854/2Podgorica, 24 October 2008The President of Montenegro

LAW ON PATENTS

I. GENERAL PROVISIONS

Article 1………………………….

FINAL PROVISIONS

CASE 1:Article xy

This Law shall enter into force on the eighth dayfollowing that of its publication in the Official Gazette ofMontenegro.

CASE 2:Article xy

This Law shall enter into force on the eighth dayfollowing that of its publication in the Official Gazette ofMontenegro and it shall apply from 1 January 2010.

CASE 3:Article xy

This Law shall enter into force on the day of itspublication in the Official Gazette of Montenegro.

……………………………………………..…..…………………………..……………

SU-SK No: 01-819/06Podgorica, 22 October 2008The Parliament of MontenegroThe Speaker,

126

PRELAZNE I ZAVRŠNE ODREDBE ZAKONA

PRIMJER 1Član 105

Javne nabavke za koje su javni pozivi objavljeniprije stupanja na snagu ovog zakona sprovešćese po propisima po kojima su započeti.

Član 111Podzakonski akti čije donošenje je predviđenoovim zakonom donijeće se u roku od 90 dana oddana stupanja na snagu ovog zakona.

Član 112Danom stupanja na snagu ovog zakona prestajeda važi Zakon o javnim nabavkama ("Službeni listRCG", br. 40/01).Podzakonski akti doneseni na osnovu Zakona ojavnim nabavkama ("Službeni list RCG", br. 40/01)primjenjivaće se do donošenja podzakonskihakata predviđenih ovim zakonom.

PRIMJER 2Član 122

(1) Propisi na osnovu ovlašćenja sadržanih uovom zakonu donijeće se u roku od tri mjeseca oddana njegovog stupanja na snagu.(2) Do donošenja propisa iz stava 1 ovog člana,primjenjivaće se propisi doneseni na osnovuZakona o patentima ("Službeni list SCG", broj32/04) ukoliko nijesu u suprotnosti sa ovimzakonom.

Član 123Danom stupanja na snagu ovog zakona neće seprimjenjivati Zakon o patentima ("Službeni listSCG", broj 32/04).

TRANSITIONAL AND FINAL PROVISIONS

CASE 1:Article 105

Public procurements for which the invitations for tenderwere published before this Law entered into force shallbe completed according to the legislation on the basisof which they were initiated

Article 111Secondary legislation whose adoption is provided forhereby shall be passed within 90 days from the day ofentry into force of this Law.

Article 112The Law on Public Procurement (Official Gazette of theRepublic of Montenegro 40/01) shall be repealed on theday of entry into force of this LawSecondary legislation adopted on the basis of the Lawon Public Procurement (Official Gazette of the Republicof Montenegro 40/01) shall applied until the secondarylegislation provided for hereby is adopted.

CASE 2Article 122

(1) Legislation based on authorizations conferredhereby shall be adopted within three months from theday of entryinto force of this Law,(2) The legislation adopted on the basis of the Law onPatents (Official Gazette of Serbia and Montenegro32/04) shall apply until the legislation referred to inparagraph 1 hereof is adopted unless it is contrary tothis Law.

Article 123The Law on Patents (Official Gazette of Serbia andMontenegro 32/04) shall not apply from the day of entryinto force of this Law.

127

b) ZAKON O IZMJENAMA IDOPUNAMA ZAKONA b) LAW ON AMENDMENTS TO THE LAW

UKAZ O PROGLAŠENJU ZAKONA OIZMJENAMA I DOPUNAMA ZAKONA

Na osnovu člana 95 tačke 3 Ustava Crne Goredonosim

Ukaz o proglašenju Zakona o izmjenama idopunama Zakona o privrednim društvima

Proglašavam Zakon o izmjenama i dopunamaZakona o privrednim društvima koji je donijelaSkupština Crne Gore na drugoj sjednici drugogredovnog zasijedanja u 2007. godini, dana 18.decembra 2007. godine.

Broj: 01-1470/2Podgorica, 26. decembra 2007. godinePredsjednik Crne Gore,

ZAKON O IZMJENAMA I DOPUNAMA ZAKONAO PRIVREDNIM DRUŠTVIMA

Član 1……...................….

Član 2U članu 2 u stavu 1 tačka 6 mijenja se i glasi: "6)dio stranog društva."

Poslije stava 2 dodaje se novi stav koji glasi:

"(3) Stav 2 ovog člana ne primjenjuje se u slučajupropuštanja produženja registracije akcionarskogdruštva."

Dosadašnji stav 3 postaje stav 4.

Član 3U članu 3 u stavu 2 druga rečenica briše se.

Član 4Poslije člana 4 dodaju se naslovi i dva nova članakoja glase:

"SjedišteČlan 4a(1) Sjedište je mjesto u kome preduzetnik iprivredno društvo obavljaju djelatnost.…………

DECREE ON PROMULGATING THE LAW ONAMENDMENTS TO THE LAW

Pursuant to Article 95 item 3 of the Constitution ofMontenegro I hereby issue the

Decree promulgating the Law on Amendments tothe Law on Companies

I hereby promulgate the Law on Amendments to theLaw on Companies adoptedby the Parliament ofMontenegro at the second sitting of its second ordinarysession in 2007 on 18 December 2007

No: 01-1470/2Podgorica, 26 December 2007The President of Montenegro

THE LAW ON AMENDMENTS TO THE LAW ONCOMPANIES

Article 1………………….……..

Article 2In Article 2 paragraph 1, item 6 shall be replaced bythe following “6) a branch of foreign company “

After paragraph 2 the following paragraph shall beinserted:“(3) Paragraph 2 of this Article shall not apply in case offailureto extend the registration of the joint-stockcompany”

Paragraph 3 shall become paragraph 4

Article 3In Article 3 paragraph 2, the second sentence shall bedeleted.

Article 4After Article 4 the following headings and two newArticles shall be added :

“Registered officeArticle 4a(1) Registered office is the place where entrepreneurand company perform their business activities.………….

128

Član 5U članu 5 i drugim odredbama ovog zakona riječ"profit" zamjenjuje se riječju "dobit", uodgovarajućem padežu.

…………............Član 9

U članu 15 u stavu 4, na kraju teksta, tačka brišese i dodaju riječi: "u parničnom postupku."

…………............

PRELAZNE I ZAVRŠNE ODREDBE ZAKONA OIZMJENAMA I DOPUNAMA ZAKONA

Član 66Postupci restrukturiranja započeti do stupanja nasnagu ovog zakona završiće se po propisima kojisu važili do dana stupanja na snagu ovog zakona.Postojeća akcionarska društva dužna su dausklade svoje akte sa ovim zakonom, najkasnijedo 30. juna 2008. godine.

Član 67Ovlašćuje se Odbor za ustavna pitanja izakonodavstvo Skupštine Crne Gore da utvrdiprečišćeni tekst ovog zakona.

Član 68Ovaj zakon stupa na snagu osmog dana od danaobjavljivanja u "Službenom listu Crne Gore".

........................................

Article 5In Article 5 and other provisions of this Law, theMontenegrin word translated as „profit” shall bereplaced by another Montenegrin word, with norelevance to the English translation.……………………

Article 9In Article 15 the full stop shall be deleted and the words“in civil procedure” shall be added at the end ofparagraph 4.……………………

TRANSITIONAL AND FINAL PROVISIONS OF THELAW AMENDING THE LAW

Article 66Restructuring procedures initiated before the entry intoforce of this Law shall be completed pursuant to thelegislation in force beforethe entryinto force of this Law.The existing joint-stock companies shall harmonizetheir acts with this Law no later than 30 June 2008.

Article 67The Constitution and Legislation Committee of theParliament of Montenegro shall hereby be authorized todraw up consolidatedtext of this Law.

Article 86This Law shall enter into force on the eighth dayfollowing that of its publication in the Official Gazette ofMontenegro…….…………………..

129

c) ISPRAVKA ZAKONA c) CORRIGENDUM TO THE LAW

PROGLAŠENJE ISPRAVKE ZAKONA

ISPRAVKA ZAKONA

Po izvršenom sravnjenju sa izvornim tekstom,utvrđeno je da se u tekstu Zakona o obeštećenjukorisnika prava iz penzijskog i invalidskogosiguranja, objavljenog u "Službenom listu CrneGore", broj 40/08, potkrala tehnička greška, pa sedaje

ISPRAVKA ZAKONA O OBEŠTEĆENJUKORISNIKA PRAVA IZ PENZIJSKOG I

INVALIDSKOG OSIGURANJA

U članu 10 u stavu 1 alineje 1 i 2, umjesto uobjavljenom tekstu, treba da glase:"- plaćanje računa utrošene električne energije;- plaćanje poreskih obaveza koje pripadajubudžetu Crne Gore.

Iz službe Skupštine Crne Gore

PROMULGATION OF THE CORRIGENDUM TO THELAW

CORRIGENDUM TO THE LAW

Upon a comparison with the original text, it wasestablished that an error found its way into the text ofthe Law on Indemnification of the Beneficiaries of theRights Stemming from Pension and DisabilityInsurance, published in the Official Gazette ofMontenegro 40/08, resulting in the following

CORRIGENDUM TO THE LAW ONINDEMNIFICATION OF THE BENEFICIARIES OFTHE RIGHTS STEMMING FROM PENSION AND

DISABILITY INSURANCE

In Article 10 paragraph 1 the first and the secondindentsshall be replaced by the following:“-payment of electricity bills:- payment of taxes into the Budget of Montenegro

Service of the Parliament of Montenegro

ISPRAVKA ZAKONA O IZMJENAMA IDOPUNAMA ZAKONA

CORRIGENDUM TO THE LAW AMENDINGTHE LAW

Po izvršenom sravnjenju sa izvornim tekstom,utvrđeno je da su se u tekstu Zakona o izmjenamai dopunama Zakona o porezu na dohodak fizičkihlica, objavljenom u "Službenom listu RCG", broj78/06, potkrale tehničke greške, pa se daje

ISPRAVKA ZAKONA O IZMJENAMA IDOPUNAMA ZAKONA O POREZU NA

DOHODAK FIZIČKIH LICA

1) U članu 29, umjesto riječi: "člana 2" treba dastoje riječi: "člana 3", a član 29 treba da stojiispred člana 30 u poglavlju "Prelazne i završneodredbe";2) U članu 30, umjesto riječi "čl. 6, 21 stav 2 i 26"treba da stoje riječi: "čl. 7, 22 stav 2 i 27".

Skupština Republike Crne Gore

Upon a comparison with the original text, it wasestablished that errors found their way into the text ofthe Law Amending Law on Personal Income Tax,published in the Official Gazette of the Republic ofMontenegro 78/06, resulting in the following

CORRIGENDUM TO THE LAW AMENDING THELAW ON PERSONAL INCOME TAX

1) In Article 29, the words “Article 2” shall be replacedby “Article 3” and the Article 29 shall be placed beforeArticle 30 in the Chapter “Transitional and FinalProvisions”;2) In Article 30 the words “Article 6, Article 21paragraph 2 and Article 26” shall be replaced by thewords “Article 7, Article 22 paragraph 2 and Article 27.

Parliament of Montenegro

130

PRAKTIČNI PRIMJERI ISPRAVKE ZAKONA

U članu 56 umjesto riječi "do" treba da stoji riječ"od".

U članu 15 u stavu 2 umjesto riječi: "unosi se i na"treba da stoje riječi: "unosi se na".

U članu 115 stav 3 poslije riječi: "u pravnom licu"umjesto zareza treba da stoji slovo "i", a poslijeriječi "poslovođu" treba da stoje riječi: "i fizičkolice".

U članu 5 u stavu 2 umjesto riječi: "stav 4" trebada stoje riječi: "stav 5".

U članu 29 u stavu 1, kojim se dodaje član 45a,umjesto riječi: "Komisija iz člana 34 ovog zakonavodi" treba da stoje riječi: "komisije iz člana 28ovog zakona vode".

EXAMPLES OF CORRIGENDUM TO THE LAW

In Article 56 the word “by” shall be replaced by “from”.

In Article 15 paragraph 2, the words “shall also beinserted into” shall be replaced by “shall be insertedinto”.

In Article 115 paragraph 3, the comma after the words“in the legal person” shall be replaced by “and”, and thewords “physical person” shall be added after the word“manager”.

In Article 5 paragraph 2, the words “paragraph 4” shallbe replaced by “paragraph 5”.

In Article 29 paragraph 1, inserting Article 45a, thewords “the Commission referred to in Article 34 hereofshall conduct” shall be replaced by “commissionsreferred to in the Article 28 hereof shall conduct”.

2. OBRASCI PREVODA ODREDJENIH AKATA VLADE CRNE GORE

a) UREDBA a) DECREE

DONOŠENJE UREDBENa osnovu člana 123 stav 2 Zakona o zaštitipotrošača ("Službeni list RCG", broj 26/07), VladaCrne Gore, na sjednici od 20. marta 2008. godine,donijela je

UREDBU

o bližim kriterijumima, načinu i postupku pružanjafinansijske pomoći organizacijama potrošačaiz budžeta Crne Gore

Član 1Ovom uredbom uređuju se bliži kriterijumi, način ipostupak pružanja finansijske pomoćiorganizacijama potrošača iz Budžeta Crne Gore (udaljem tekstu: Budžet).

ZAVRŠNA ODREDBA UREDBEČlan 9

Ova uredba stupa na snagu osmog dana od danaobjavljivanja u "Službenom listu Crne Gore".

Broj: 03-2538Podgorica, 20. mart 2008. godineVlada Crne GorePredsjednik,

ADOPTION OF DECREEPursuant to Article 123 paragraph 2 of the ConsumerProtection Law (Official Gazette of the Republic ofMontenegro 26/07), at its session held on 20 March2008 the Government of Montenegro adopted thefollowing

DECREE

on more detailed criteria, manner and procedure forproviding financial support from the Budget ofMontenegro to consumer organizations

Article 1This Decree shall regulate in more detail the criteria,manner and procedure for providing financial supportfrom the Budget of Montenegro (hereinafter referredto as the “Budget”) to consumer organizations.

FINAL PROVISION OF A DECREEArticle 9

This Decree shall enter into force on the eighth dayfollowing that of its publication in the Official Gazetteof Montenegro

No 03-2538Podgorica, 20 March 2008Government of MontenegroPrime Minister,

131

b) ODLUKA b) DECISION

Na osnovu člana 12 Zakona o mirnom rješavanjuradnih sporova ("Službeni list CG", broj 16/07), VladaCrne Gore na sjednici od 23. oktobra 2008. godinedonosi

ODLUKUo osnivanju Agencije za mirno rješavanje radnih

sporova

Član 1--------------------------------------

Član 10Ova odluka stupa na snagu osmog dana od danaobjavljivanja u "Službenom listu Crne Gore".

Broj: 03-10335Podgorica, 23. oktobar 2008. godineVlada Crne GorePredsjednik,

Pursuant to Article 12 of the Law on AmicableSettlement of Labour Disputes (Official Gazette ofMontenegro 16/07), at its session held on 23 October2008 the Government of Montenegro adopted thefollowing

DECISIONEstablishing the Agency for Amicable Settlement of

Labour DispuTes

Article 1--------------------------------

Article 10This Decision shall enter into force on the eighth dayfollowing that of its publication in the Official Gazetteof Montenegro

No 03-10335Podgorica, 23 October 2008Government of MontenegroPrime Minister,

3. OBRASCI PREVODA ODREDJENIH AKATA MINISTARSTAVA

a) PRAVILNIK a) RULEBOOKNa osnovu člana 111 Zakona o zaštiti potrošača("Službeni list RCG", broj 26/07), Ministarstvo zaekonomski razvoj donijelo je

PRAVILNIKo Arbitražnom odboru za rješavanje sporova

potrošača

Predmet pravilnika

Član 1Ovim pravilnikom utvrđuju se bliži kriterijumi o načinuizbora članova Arbitražnog odbora za rješavanjesporova potrošača (u daljem tekstu: Odbor), načinupokretanja postupka i postupku pred Vijećem.

………………Stupanje na snagu

Član 44Ovaj pravilnik stupa na snagu osmog dana od danaobjavljivanja u "Službenom listu Crne Gore".

Broj: 01-3214/3Podgorica, 23. april 2008. godineMinistar,

Pursuant to Article 111 of the Consumer ProtectionLaw (Official Gazette of the Republic of Montenegro26/07), the Ministry of Economic Developmenthereby issues the

RULEBOOKOn Arbitration Committee for Resolution of

Consumer Disputes

Subject matter

Article 1This Rulebook shall lay down more detailed criteriafor the appointment of the members to the ArbitrationBoard for resolution of consumer disputes(hereinafter referred to as the “Board”), the mannerof initiating procedeedings and the proceedingsbefore the Panel.……………….

Entry into forceArticle 44

This Rulebook shall enter into force on the eighthday following that of its publication in the OfficialGazette of Montenegro

No 01-3214/3Podgorica, 23 April 2008Minister,

132

b) NAREDBA b) ORDERNa osnovu člana 137 Opšteg zakona o obrazovanju ivaspitanju ("Službeni list RCG", br. 64/02, 31/05 i49/07), a u vezi sa čl. 38 i 39 stav 2 Zakona održavnoj upravi ("Službeni list RCG", broj 38/03 i"Službeni list CG", broj 22/08), Ministarstvo prosvjetei nauke donosi

NAREDBA

O ZABRANI UTVRĐIVANJA PARTICIPACIJETROŠKOVA OBRAZOVANJA UČENIKA

Član 1U javnim ustanovama predškolskog, osnovnog isrednjeg obrazovanja i vaspitanja zabranjuje se dase za pokriće troškova obrazovanja (nastavne ivannastavne aktivnosti) obezbjeđuju sredstva, odučenika i roditelja, odnosno staratelja.

Član 2Za sprovođenje ove naredbe staraće se direktoriustanova iz člana 1 ove naredbe i Prosvjetnainspekcija.

Član 3Ova naredba stupa na snagu osmog dana od danaobjavljivanja u "Službenom listu Crne Gore".

Broj: 01-79Podgorica, 14. januar 2009. godineMinistar,

Pursuant to Article137 of the General Law onEducation (Official Gazette of the Republic ofMontenegro 64/02, 31/05 i 49/07), and inconjunction with Articles 38 and 39 paragraph 2 ofthe Law on State Administration (Official Gazette ofMontenegro 22/08), the Ministry of Education andScience hereby adopts the

ORDER

ON PROHIBITION TO IMPOSE PARENTAL ORSTUDENTS’ CONTRIBUTION TO COVERING

EDUCATION COSTS

Article 1It is hereby prohibited for the public institutions ofpre-school, primary school and secondary schooleducation to secure funds from students and parentsi.e. custodians for the purposes of coveringeducation costs.

Article 2Headmasters of the institutions refered to in Article 1hereof and the Education Inspectorate shall beresponsible for the implementation of this Order.

Article 3This Order shall enter into force on the eighth dayfollowing that of its publication in the Official Gazetteof Montenegro.

No: 01-79Podgorica, 14 January 2009Minister,

c) UPUTSTVO c) INSTRUCTIONSNa osnovu člana 34 stav 7 Zakona o finansiranjulokalne samouprave ("Službeni list RCG", broj 42/03 i"Službeni list Crne Gore", broj 5/08), Ministarstvofinansija donijelo je

UPUTSTVOo načinu i postupku raspodjele sredstava

Egalizacionog fonda opštinama

Opšta odredbaČlan 1

Ovim uputstvom propisuje se bliži način i postupakraspodjele sredstava Egalizacionog fonda opštinama.

Pursuant to Article 34 paragraph 7 of the Law onLocal Self-Government Financing (Official Gazette ofthe Republic of Montenegro 42/03 and the OfficialGazette of Montenegro 5/08), the Ministry of Financehereby issues the

INSTRUCTIONSOn the manner and procedure for allocating

funds from the Equalization Fund tomunicipalities

General ProvisionArticle 1

These Instructions shall regulate in more detail themanner and the procedure for allocating funds fromthe Equalization Fund to municipalities.………………………….

133

……………….

Član 7Ovo uputstvo stupa na snagu narednog dana oddana objavljivanja u "Službenom listu Crne Gore".

Broj: 01-1753/1Podgorica, 15. aprila 2008. godineMinistarstvo finansijaMinistar

Article 7These Instructions shall enter into force on the dayfollowing that of its publication in the Official Gazetteof Montenegro.

No 01-1753/1Podgorica, 15 April 2008Ministary of FinanceMinister,

134

VIII ENGLISH STYLE GUIDE FOR MONTENEGRIN LEGISLATIONhttp://ec.europa.eu/translation/writing/style_guides/english/style_guide_en.pdf

1. SPELLING

1.1. CONVENTIONS

British spelling and usageGive preference in your work to British English usage. Where there is a choice, spelling shouldfollow the first entry in the Oxford English Dictionary. Influences are crossing the Atlantic in bothdirections all the time (the spellings program and disk have become required British usage in dataprocessing, for example).

Words that end in -ise/-izeBoth spellings are correct in British English. However, the -ise form is much more common. Whentranslating Montenegrin legislation, the -ise form should be used.

Words that end in -yse/-yzeThe -yse form for such words as paralyse and analyse is the only correct spelling in British English.

DigraphsKeep the digraphs in aetiology, caesium, foetus, oenology, oestrogen, etc. (etiology, etc. are USusage), but note that a number of such words (e.g. medieval) are now normally spelt without thediagraph in British English.

Words with -ct/-xIn connection, reflection, etc. use -ct. But note complexion and flexion, some of the few wordsending in -exion.

Metric unitsWrite gram, kilogram, litre, metre (not kilogramme, liter). However, use tonne not ton (ton refers tothe nonmetric measure). Write metre for the unit of length, meter for measuring instruments.

Programme vs. programUse program for computer software, programme elsewhere.

PluralsFor plurals of words of Latin origin, follow the list below:addendum addendaapparatus apparatus

appendix appendices (books)appendixes (anatomy)

bacillus bacillibacterium bacteriaconsortium consortiacorrigendum corrigendacriterion criteriacurriculum curricula

focus focusesfocal points

http://ec.europa.eu/translation/writing/style_guides/english/style_guide_en.pdf

135

formula formulas (politics)formulae (science)

forum fora or forumsgenus genera

index indexes (books),indices (science, economics)

maximum maximums or maxima

medium mediamediums (spiritualism)

memorandum memorandaphenomenon phenomenaplus plusespremium premiumsreferendum referenda or referendums

spectrum spectra (science)spectrums (politics)

symposium symposia or symposiums

Words that end in -ableWhen adding -able, drop a final silent -e (debatable, conceivable), unless it affects thepronunciation of a preceding consonant (changeable, traceable); the only common exceptions aresizeable and saleable.

Confusion between English wordsGuard against errors involving the words below:dependent (adj.) dependant (noun)license (verb) licence (noun)counsel (verb) council (noun)practise (verb) practice (noun)

principal (adj.)principle (noun - thought; approach)principal (noun) = a person represented byan agent

stationary (adj.). stationery (noun)NOTE ALSO

Dependence dependencyall together (in a body) altogether (entirely)discreet (prudent) discrete (separate)elicit (verb - draw forth) illicit (adj. - unlawful)

1.2. CAPITALISATIONCapitalise specific references, but lower-case general references.

a) Specific institutionsCapitalise all nouns and adjectives in designations of specific institutions, their subdivisions(directorates, departments, sections), committees, working parties and the like:Ministry for European IntegrationMinistry of Foreign AffairsTax AdministrationStandardization OfficeMaritime Safety Administration

136

In cases where this rule would produce a long series of capitalised words, use discretion,especially where the name of a department, committee or programme reads more like adescription of its function than a real title:

Committee for the adaptation to technical progress of the Directive on the introduction ofrecording equipment in road transport (tachograph).Joint MAFWM/MEPPPC working party on forest and forest product statistics

The general rule is ‘the longer the title, the fewer the capitals’.

b) Non-specific referencesUse lower case for non-specific references:The Ministry of Justice is one of the 17 ministries.The European Affairs Committee is one of the parliamentary committees.The Court of Justice rules on matters referred to it by courts or tribunals in the MemberStates.It was decided to set up a number of working groups.

c) Legislative instrumentCapitalise references to specific acts, rulebooks, decrees:The Rulebook on measures for the control and eradication of honeybee diseases enteredinto force in 2004.On 16 September 2002 the Montenegrin Parliament adopted the Media Laws.

BUT USE LOWER CASE FOR GENERAL REFERENCES:It was felt that an act rather than an rulebook was the appropriate instrument.

Volume, chapter, section, article should have an initial capital when followed by a numeral,whereas paragraph, subparagraph and item should have a lowercase letter.Payment of the tax referred to in Article 16, paragraph 2, item 4 of this Act…The payment referred to in other articles...

Note: the words draft and proposal should always be written in lower case when referringeither specifically or generally to draft legislation.

d) Montenegrin legislation titlesBe aware that Montenegrin acts are capitalised in full, whereas rulebooks, decrees, decisions, etc.are only capitalised in the first word.

Note the form of the title itself, i.e. how the position of the word law is optional whereas subordinatelegislation has the obligatory form:

type of the legal act + on….. :Law on General Product Safety

but for shorter acts it is possible to pre-modify the word Law:Company LawPublic Procurement Law- Rulebook on the method of and requirements for verification of measuring instruments- Decree on notification procedure in the field of technical regulations, standards and conformity

assessment procedures;

137

e) Official titlesCapitalise the titles of officials and their offices:The current President of the Council is the Prime Minister of the Netherlands.Director-General for Translation is Juhani Lönnroth.Andrija Lompar, the Minister of Transport, Maritime Affairs and Telecommunication, visitedthe European Individual Chess Championship in BudvaRepublic yesterday.

NB: The word “Ministry” is usually followed by of something “Ministry of …”

Ministers always have a responsibility for a particular area. However, of is more frequently used,therefore we have opted for of:Minister of Foreign AffairsMinister of DefenceMinister of the Interior Affairs and Public Administration , etc.

Note also:The meeting opened at 10:00 withMs Smith presiding. The Chair asked …

The usage ‘Chair’ is now the rule in the European Parliament for all its committees.

f) Political entitiesCapitalise references to specific political entities; use lower case when the reference is general,e.g.:the (Montenegrin) Governmentthe Member States (of the EU)the Baltic Statesthe State (where reference is to a specific state, e.g. the Republic of Montenegro)

BUTnation statesa matter for governmentsthe Montenegrin authoritiesstate-owned

Capitalise names of political parties and organisations:the Socialist Groupthe Liberal Party

BUTa liberala conservative, etc.

g) International agreements, conferences etc.Follow the same specific/general rule for treaties, conventions, arrangements, understandings,protocols, etc.:Stabilisation and Association AgreementTreaty of ParisInternational Tin AgreementEuropean Partnership

138

Conference on Security and Co-operation in EuropeBUT

by treatyunder an agreementthe parties agreed to a memorandum of understanding

NB: Titles of important international documents should normally be checked in the original. In suchcases, back-translation is not an option, as for the titles as for the parts of these documents suchas the titles of the chapters, subchapters, etc. Therefore, the basic documents concerningEuropean Integration such as the European Partnership, SAA, National Programme for theIntegration of Montenegro into theEuropean Union, the Opinion on the application of Montenegrofor membership of the European Union (Avis) and similar are necessary as reference. Also, inreferences to the institutions or documents whose name has been changed, it is vital that the namein force at the time is used and not replaced by the new name.

h) Permanent and ad hoc bodiesDistinguish between the Commission Delegation in the United States, the UK Commission, etc.(permanent), and delegation to a meeting (ad hoc group of persons).

NB: The title European Commission is current usage, but in legal texts, the form Commission oftheEuropean Communities must be used.

i) Religious referencesCapitalise references to religions and specific institutions: the Roman Catholic Church, theOrthodox Patriarchy, St Michael’s Church; however, the church charities takes lower case.

j) Compass pointsNo capitals are used for north, north-west, north-western, etc. unless they form part of anadministrative or political unit or a distinct regional entity. Hence South Africa, Northern Ireland butsouthern Africa, northern France. Note, however, Central and Eastern European countries(capitalised because the connotations are more political than geographic). Compass bearings areabbreviated with a capital and without a full stop (54°E).

Compound compass points are hyphenated and, in official designations, each part is capitalised(South- West Germany, the North-West Frontier); always abbreviate as capitals without spacebetween the letters (NWFrance).

k) Proprietary namesProprietary names (or trade names) are normally capitalised, unless they have become genericterms, such as aspirin, gramophone, linoleum, nylon, celluloid. Thus, capitalise registered tradenames such as Airbus, boeing, Land-Rover, Polaroid.

l) Place namesCapitalise all parts of recognised geographical names and political divisions: North Pole, NorthernIreland, River Plate, Scandinavian Peninsula, the Baltic States, Lower Bavaria.

m) QuotationsStart with a capital in running text only if the quotation is a complete sentence in itself:Aristotle once said “Law is order, and good law is good order.”

BUT

139

The American Government favours “a two-way street in arms procurement”.

n) Derivations from proper nounsWords derived from proper nouns usually take a capital (e.g. bunsen burner, degrees Fahrenheit).Consult an up-to-date dictionary. However, not all such adjectives take a capital:arabic (numerals)french (chalk, polish, windows)morocco (leather)roman (type)

1.3. HYPHENS AND COMPOUND WORDSa) GeneralCompounds may be written as two or more separate words, or with hyphen(s), or as a single word;many compounds have followed precisely those steps: (data base * data-base * database). Usehyphens sparingly but to good purpose: the phrase crude oil production statistics needs a hyphento tell the reader whether ‘crude’ applies to the oil or to the statistics. Thus crude-oil productionstatistics (applies to the oil) and crude oil-production statistics (applies to the statistics).Sometimes hyphens are essential to clarify the sense:

re-cover recoverre-creation recreation

re-form reformre-count recount

Some examplesThe rules for hyphenation are complex and not always helpful. The primary purpose ofhyphenation should be to enhance clarity. Avoid overuse of hyphens. Compound terms usedbefore a noun (attributively) tend to be hyphenated more frequently than similar terms usedfollowing the noun. Note the following examples:

well-known problem balance-of-payments policybroad-based programme cost-of-living index

two-day meeting long-term investmentuser-friendly software non-co-operation

large-scale projectBUT

policy for the long term production on a large scale

Adverbs that end in -lyIn adverb-participle modifiers, no hyphen is used when the adverb ends in -ly.a fully indexed pension a beautifully phrased sentence a broadly based programme

Chemical termsNote that open compounds designating chemical substances do not take a hyphen in theattributive position:boric acid solution sodium chloride powder

PrefixesPrefixes are usually hyphenated in recent or ad hoc coinages:anti-smoking campaign co-responsibility leviesco-sponsor ex-armynon-resident non-flammablepre-school quasi-autonomous

140

If prefixes are of Latin or Greek origin, however, they tend to drop the hyphen as they becomeestablished:

antibody subparagraph subcommittee

Two-word terms are more resistant to losing the hyphen:end-user all-embracing end-productcase-law off-duty off-market operations

BUTendgame waterproof overalls

Words with co- still retain the hyphen in British spelling:co-operation non-co-operation co-ordinateco-produce co-administration

Nouns formed from phrasal verbsThese are often hyphenated, but the situation is fluid and US usage (no hyphen) is increasinglybeing adopted in British English:

handout takeover comebackBUT

follow-up run-up spin-off

Present participles of phrasal verbsWhen used attributively these are generally hyphenated:

cooling-off period setting-up stage

Avoiding double consonants and vowelsHyphens are often used to avoid juxtaposing two consonants or two vowels:

aero-elastic anti-intellectual part-timere-entry re-examine re-election

Hyphen omittedAs compounds become established, the hyphen is often omitted in frequently used words:

bookkeeping macroeconomic socioeconomicradioactive subsection

Numbers and fractionsNumbers take hyphens when they are spelled out. Fractions take hyphens when used attributively,but not when used as nouns:

twenty-eight, two-thirds completedBUT

an increase of two thirds

Prefixes before proper namesPrefixes before proper names are hyphenated:

pro-American intra-Community mid-Atlantic trans-European (exception:transatlantic)

Co-ordination of compoundsHyphenated compounds should be co-ordinated as follows:

141

gamma- and beta-emitters acid- and heat-resistant hot- and cold-rolled products

Where compounds are not hyphenated (closed compounds), they should not be coordinated butwritten out in full:

macrostructural and microstructuralchanges prenatal and postnatal effects

ORmacro- and micro-structural changes pre- and post-natal effects

NOTmacro- and microstructural changes pre- and postnatal effects

mini- and microcomputers agricultural in- and outputs

Closed compounds in technical textsThere are two major categories. Firstly, those that consist of pairs of short native English words:sugarbeet groundwater foodstuffsyellowcake wetfish shortgrassesSecondly, there is the highly productive category of compounds derived from Greek or Latinstems:keratoderma keratomalacia keratolytic phyllophaga phyllopod

2. PUNCTUATION

Do not feel bound by the punctuation of the original document, as far as the inner structure of asentence is concerned. Punctuation rules and conventions vary from one language to another.However, as opposed to other categories of translating where sentences can be combined, cut andsimilar, when translating legal documents it is unacceptable to do so.

2.1. FULL STOP

a) Avoidance of double punctuationIf a sentence ends with an abbreviation that takes a full stop (e.g. “etc.”) or a quotation complete initself that ends in a full stop, question mark or exclamation mark before the final quotation marks,no further full stop is required:

Winston Churchill once said, “Numbers do not daunt us.”

b) HeadingsThe full stop is normally deleted from headings. An exception is run-in side headings, which arefollowed by a full stop in English typographical practice.

c) ContractionsA full stop follows abbreviations unless the last letter of the word is included:No Mrs Ltd but Co.

d) Latin abbreviationsWrite all Latin abbreviations in roman type, followed by a full stop:i.e. e.g. op. cit. ibid. et al. et seq.exceptionNB (see p. 98, 5.1.)

142

2.2. COLONa) No preceding spaceColons should be closed up to the preceding word:

The United Kingdom comprises four countries: England, Wales, Scotland and NorthernIreland.

2.3. SEMICOLONUse a semicolon rather than a comma to combine two sentences into one without a linkingconjunction:The committee dealing with the question of commas agreed on a final text; however, theissue of semicolons was not considered.

You may also use semicolons instead of commas to separate items in a series, especially phrasesthat themselves contain commas (see also Chapter 7 for the use of semicolons in lists).

2.4. COMMAa) ClarityRules for the use of the comma are vague and include many exceptions. Personal judgement isoften required and should be guided by considerations of clarity.

b) Meaning of sentence changedOn occasion, the insertion or deletion of commas can completely change the meaning of asentence:The ambassador did not die as reported, (i.e. the circumstances were different from thosereported)

The ambassador did not die, as reported, (i.e. he is still living)

c) Non-defining relative clausesNon-defining relative clauses must be set off by commas to distinguish them from relative clausesthat define the preceding noun:The translations, which have been revised, can now be typed. (Adds detail — they have allbeen revised.)

The translations which have been revised can now be typed. (Defines the subset that is tobe typed — only those that have been revised are to be typed.)

NB: In defining relative clauses, that often reads better than which: The translations that havebeen revised can now be typed.

d) Inserted phrasesUse two commas, or none at all, for inserted text.Local self-governments may, in compliance with the provisions of this Act, issue bindingregulations...

e) Strings of adjectivesSeveral adjectives all modifying a later noun but not each other should be separated by commas:…moderate, stable prices….

Where the last adjective is part of the core, however, it is not preceded by a comma:

143

…moderate, stable agricultural prices…..

Here, moderate and stable each separately modify the core agricultural prices.

Insert an additional comma before the final ‘and’ (or ‘or’) if needed for clarification:Sugar, beef and veal, and milk products

f) Parenthetic and introductory phrases.If a phrase is intended to complement or introduce the information in a sentence and has aseparate emphasis of its own, it is set off by a comma, or by a pair of commas if inside thesentence:Mindful of the need to fudge the issue, the committee on commas never came to aconclusion.The committee on commas is composed of old fogeys, as you know.The committee on commas, however, was of a different opinion.

Note that the sentence must remain a complete sentence even if the parenthetic or introductoryphrase is omitted.

Parenthetic phrases may also be created by setting off part of the sentence with a comma (orcommas) while retaining the normal word order. Both the following are possible:

The President was a great man despite his flaws.The President was a great man, despite his flaws.

Without the comma, the phrase ‘despite his flaws’ forms part of the statement. With the comma,the phrase complements it, i.e. the sentence retains its sense if the phrase is omitted. The commais therefore correctly left out in the following sentence:

Phrases must not be set off by commas if this changes the intended meaning of thesentence.

However, a comma is required if the phrase has a separate emphasis simply by virtue of beingmoved out of position, for example to the beginning of the sentence:

If this changes the intended meaning of the sentence, phrases must not be set off bycommas.

Note, though, that short introductory phrases need not have any separate emphasis of their own,i.e. they may be run into the rest of the sentence. Both the following are possible:In 2003, the committee took three decisions.In 2003 the committee took three decisions.

Parenthetic phrases (but not introductory phrases) may sometimes be marked by dashes (see2.18) or brackets (see 2.20).

g) Non-defining relative clausesNon-defining relative clauses are special cases of parenthetic phrases. Note the differencecompared with relative clauses that define the preceding noun phrase (i.e. ‘the translations’ or ‘thetranslation in the tray’ in the examples below):The translations, which have been revised, can now be sent out.

144

(added detail — they have all been revised)The translations which (or better: that) have been revised can now be sent out.(defining the subset that is to be sent out — only those that have been revised are to be sent out)

Note also that the use of ‘which’ in defining relative clauses is often considered to be stilted andoverly formal. ‘That’ reads more naturally. It also helps make the meaning clearer, reinforcing thelack of commas, since it is used as a relative pronoun only in defining clauses. Unlike ‘which’,however, ‘that’ needs to be close to the noun to which it refers.

h) Combined uses of commasThe uses of commas described above can of course be combined. Worth noting is that an initialcomma is not needed before introductory phrases in linked sentences:

The committee dealing with the question of commas agreed on a final text, but despite theimportance of the matter, the relationship with semicolons was not considered.

i) Avoiding commasAvoid liberally sprinkling sentences with commas, but do so by constructing sentences so as tominimise the number of commas required rather than by breaching the comma rules describedabove. For example, inserted phrases can often be moved to the beginning of the sentence.

Parenthetic phrases can also be rendered with brackets or dashes. Moreover, a parenthetic phrasemay not in fact be appropriate (see the examples in 2.13 and the discussion of relative clauses in

Finally, a complex sentence can be divided by a semicolon (compare 2.9 and 2.12) or even splitinto two or more sentences.

2.5. BRACKETSa) Round brackets

Also known as parentheses, round brackets are used much like commas in explained above,except that the text they contain has a lower emphasis. They are often used to expand on orexplain the preceding item in the text:ARZOD (an employment service) is based in Ruritania.

b) Round brackets in citationsUse a pair of round brackets when citing numbered paragraphs from legal instruments, and closeup to the article number:Article 3(1), Article 3(1)(a), Article 3a(1), etc.

c) Bracketed sentencesA whole sentence in brackets should have the final stop inside the closing bracket. Do not forgetthe stop at the end of the preceding sentence as well.

d) Square bracketsSquare brackets are used to make insertions in quoted material. They are also used by conventionin administrative drafting to indicate optional passages or those still open to discussion, so do notreplace with round brackets. When translating, also use square brackets to insert translations orexplanations after names or titles left in the original language.

2.6. DASH VS. HYPHENHyphens are shorter than dashes. Both hyphens (-) and dashes (−) are available in modern wordprocessors.

145

A hyphen is used to join co-ordinate or contrast pairs (a current-voltage graph; the height-depthratio). These are not subject to hyphenation rules.

2.7. QUOTATION MARKSUse quotation marks as sparingly as possible for purposes other than actual quotation.

NB: The official gazette of the Republic of Montenegro is called and is often translated in manyways, in both italics and quotation marks. However, regardless of the original style, it SHOULDalways be translated in this form:

Official Gazette + the number itself (words No and Nos are unnecessary, as is the comma)e.g. Official Gazette 25/05 or OG 25/05

NB: Do not enclose titles of books, newspapers or foreign-language expressions in quotationmarks, since they are usually displayed in italics.

a) Back-translating of quotesAvoid if possible. However, if you cannot find the original English version, turn the passage intoindirect speech without quotation marks. The same applies where the author has applied quotationmarks to a non-verbatim reference.

b) So-calledQuotation marks are preferable to so-called, which has pejorative connotations, to render soi-disant, sogenannt, etc.

c) Double vs. single quotation marksUse double quotation marks as the first choice and single marks for quotations within these.The Minister noted: “In the text of the new act ‘a four-wheeled vehicle’ means...”.

2.8. APOSTROPHEa) Words ending in -s

Common and proper nouns and abbreviations ending in -s form their singular possessive with -’s(the plural remains -s’), just like nouns ending in other letters.

Mr Jones’s paper hostesses’ duties (plural) a hostess’s pay (singular)UNIX’s success MS-DOS’s outlook Helios’s future is uncertain

Note that some place names omit the apostrophe (Earls Court, Kings Cross).Possessives of proper names in titles (e.g. Chambers Dictionary) sometimes also omit theapostrophe. There is no apostrophe in Achilles tendon. See the Oxford Writers’ Dictionary forindividual cases. Contractions are common in informal texts, but not in formal texts.

b) Plurals of figuresPlurals of figures do not require an apostrophe:Pilots of 747s undergo special training.

c) Plurals of abbreviationsPlurals of abbreviations (MEPs, OCTs, SMEs, UFOs, VDUs) do not take an apostrophe.

d) Plurals of single lettersThe plurals of single lower-case letters may, however, take an apostrophe to avoidmisunderstanding:

Dot your i’s. Mind your p’s and q’s

146

2.9. THE OBLIQUE or SOLDIUSa) Alternatives, per, fractions

The oblique stroke, also known as the diagonal, solidus or slash, is used for alternatives (and/or),to mean “per” (km/day) and with fractions (19/100).

b) YearsMarketing years, financial years, etc. that do not coincide with calendar years are denoted by aforward slash, e.g. 2001/02, which is 12 months, rather than by a dash, e.g. 2001-02, which meanstwo years.

3. ITALICS

Italics must not be used simultaneously with quotation marks. To cite quotations from books andperiodicals, use quotation marks rather than italics.

NB: Always use italics with the phrase acquis communautaire.

a) QuotationsQuotations that are not being translated, such as the actual wording of other documents, should beplaced in quotation marks without italicising the text. A translation of the quotation should follow inquotation marks, in square brackets.U lijevom gornjem dijelu adresne strane malog paketa pošiljatelj je obvezan staviti oznaku„MALI PAKET” i svoju adresu.The sender shall write the words “MALI PAKET” [SMALL PARCEL] and his/her address inthe upper left-hand corner of the small parcel’s address side.

4. NUMBERS

4.1. NUMBERS WRITTEN OUT

a) General ruleBoth cardinal and ordinal numbers one to nine inclusive are written out in fullone, two, three, four, five, six, seven, eight, ninefirst, second, third, fourth, fifth, sixth, seventh, eighth, ninth

Except in ranges:9-11Articles 19-21

This rule does not apply to statistical documents, where figures are preferred. Ordinal numbers 10and above are expressed by means of superscript letters: 10th, 11th… 22nd, 23rd, 24th, etc.groups of three figures must be separated by a space (specific or fixed space if possible)and not a comma e.g. 300 000years and page folios are written without a space, e.g. 1991, p. 2064,decimals are written with a full stop, not a comma e.g. 13.6.

NB: The comma is used in all languages, except English, to separate the whole numbers from thedecimals. The whole numbers are presented in series of three, each series separated by a thinspace (and not by a point). Decimals are grouped in a single block:

152231.324

147

b) ConsistencyIn deciding whether to write numbers as words or figures, the first consideration should beconsistency within a document.For a series of numbers in running text, use figures:

The ages of the eight members of the city council are 69, 64, 58, 54 (two members), 47, 45and 35.

If there are several numbers applicable to the same category in a paragraph and numerals must beused for one of them then, for consistency’s sake, numerals should be used for all the numbers inthe paragraph:

There are 6 graduate students in the philosophy department, 56 in the classics departmentand 117 in...

c) With symbols and abbreviationsAlways use figures with units of measurement denoted by symbols or abbreviations:

EUR 50 fifty euro250 kW two hundred and fifty kilowatts205 µg

OR two hundred and five micrograms

The converse does not hold, however; numbers qualifying units of measurement that are spelledout may be written with figures:

250 kilowatts 500 miles

d) Currency- The euro

According to the European Council conclusions reached in Madrid in December 1995, the singlecurrency will be known as the ‘euro’. The ISO code for the euro is EUR. The euro is divided into100 cent. In English the terms ‘euro’ and ‘cent’ are invariable (no plural).

NB: The euro sign € is only used in a limited number of promotional publications (e.g. keypublications of the European Union).

- Start of sentenceDo not start a sentence with a figure or a symbol followed by a figure. Either move it further back inthe sentence, or write it out. Useful devices include inversions, such as:

In all..., Of the total, 55 million ...

- Currency abbreviationThe currency abbreviation precedes the amount and is followed by a space:EUR 2 million

The currency symbol, however, if it must be used is closed up:€2m

- Currency written outIn running text, currencies are written in lower case:two million euro

148

- Currency sub-unitsUse a full stop to separate units from sub-units (in Montenegrin a comma is used):In English: 1 000.00 In Montenegrin: 1.000,00

NB: One of the most common mistakes made by translators is not translating the numbers fromMontenegrin into English, i.e. not replacing decimal commas with points.

e) Figures and words combinedDo not combine single-digit figures and words by means of hyphens but write them out:

a two-hour journey a three-year period a five-door carNOT

a 2-hour journey a 3-year period a 5-door car

f) Compound attributesCompound attributes that include numbers must be hyphenated:

a seven-year-old wine two four-hectare plots

g) Compound numbersCompound numbers that are to be written out (e.g. in treaty texts) take a hyphen, whether cardinalor ordinal:

the thirty-first day of December nineteen hundred and eighty-one

h) Adjacent numbersWhen two numbers are adjacent, it is often preferable to spell out one of them:

ninety 50-gram weights seventy 25-cent stamps

i) Large numbersWith hundreds and thousands, etc. there is a choice of using figures or words:

300 or three hundred EUR 3 000 or three thousand euroNOT

3 hundred EUR 3 thousand

Million and billion, however, may be combined with figures:2.5 million EUR 3 million 31 billion

j) Grouping of thousandsDo not use either commas or full stops but insert protected spaces.4 000 000

NB: Serial numbers (such as pages) are not grouped in thousands, except for money.

k) Obligatory use of figuresUse figures, not words, for temperatures, times, distances (about 5 kilometres), percentages,people’s ages and votes (2 delegations were in favour, 7 against, and 1 abstained).Legal references should also be in figures (Chapter 5, Section 9, Article 4).

l) BillionBe careful to note the difference between the use of billion and million. Billion is used to designatethousand million and is now officially recognised by the European Commission. It is standardusage in official Community publications. This is also North American usage. However, use 1 000million in preference to billion when a single billion is mentioned.

149

m) Abbreviations for million and billionThe letters m and bn can be used for sums of money to avoid frequent repetitions of million, billion;this applies particularly in tables, where space is limited. The letters should be closed up to thefigure:EUR 230m

4.2. FRACTIONSa) Written out

Insert hyphens in fractions used as adverbs or adjectives but not if they are nouns:a two-thirds increase two-thirds completed an increase of two thirds

b) Figure-word combinationsAvoid combining figures and words:

two-thirds finished NOT

2/3 finished

c) Decimal pointWhen translating, replace decimal commas with points.

d) AccuracyIn quoting statistics, 3.5 (as in 3.5%) is not the same as 3.50; each decimal place, even if zero,adds to accuracy.

4.3. INCLUSIVE NUMBERSa) Written out

To indicate a range of numbers in a sentence, repeat the symbols and multiples (i.e. thousand,million, etc.):

from EUR 20 million to EUR 30 million between 10°C and 70°C

b) Abbreviated form (with a hyphen)If the symbol or multiple remains the same, a closed-up hyphen may be inserted between thefigures:

10-70°C EUR 20-30 million

Leave a blank space on either side of the hyphen if the symbol or multiple changes:100kW - 40MW

c) PatternsNote the following patterns:

from 1990 to 1995 from 1990-95between 1990 and 1995 between 1990-951990 to 1995 inclusive

NOT 1990-95 inclusive

d) YearsFor a series of consecutive years, use a closed-up hyphen, after which the decade is repeated. Ifmore than two figures change, use all four:

1870-1901 1980-86 1996-2006 2002-10

e) Approximation

150

Use a closed-up hyphen for such expressions as:3-4 pigs to a penThe Minister will be back in 40-45 minutes.

4.4. ROMAN NUMERALSRoman numerals are used in Montenegrin legislation usually to number Parts, Titles or Chapters.As is the case with ordinal Arabic numerals in English, a full stop is not written after Romanordinals. The seven Roman numerals are:I = 1V = 5L = 50X = 10C = 100D = 500M = 1000

4.5. DATESa) Month written out

Within a sentence, write out the month, preceded by a simple figure for the day, e. g. 23 July 1997,not July 23, 1997. Use all four digits when referring to specific years (i.e. 1997 not ’97).

Note: In the international dating system 23 July 1997 is 1997-07-23. (In American usage it is7:25:97.)

b) DecadesWhen referring to decades, write the 1990s (no apostrophe) and not the nineties.

c) ErasThe letters AD come before the year number (AD 2000), as do AH (anno Hegirae) in the Islamiccalendar.Note that bC follows the numeral (347 bC).

4.6. TIMEa) The 24-hour system

Use the 24-hour system in preference to the 12-hour system.

When writing times, use a colon in preference to a point between hours and minutes, withoutadding hrs or o’clock: 11:30. However, if the original document uses a point, this may be retainedfor the sake of convenience.

For midnight, either write the word midnight or use 24.00 (for periods ending then) or 00.00 (forperiods starting then).

b) Summer timeDistinguish summertime (the season) from summer time: Central European Summer Time(CEST)

c) Calendar vs. financial yearNote that 1990-91 is two years. Single marketing years, financial years, etc. that do not coincidewith calendar years, are denoted by a forward slash, e.g. 1990/91, which is 12 months or less.

151

5. ABBREVIATIONS, ACRONYMS AND SYMBOLS

5.1. ABBREVIATIONS AND ACRONYMS

a) DefinitionAn acronym is defined as a word formed from the initial letters of other words (e.g. NATO,UNESCO).Acronyms, in which each letter or part is pronounced separately, are called initialisms (e.g. BBC,DNA). In this Handbook initialisms are not treated separately.

b) CapitalisationMost acronyms of five or fewer letters take the upper case throughout, without full stops.

ACP EIB COST R&D NASA EFTACCC EMS ISDN AIDS NOW FASTEEA ERDF MCA NET PACE EMUEEC FADN OECD ECHO SALT USSR

c) Longer acronymsLower-case those with six letters or more, with initial capital, provided that they can bepronounced. Some with five letters are also written lower case. Thus:

Benelux Esprit Helios Interreg Phare ResiderBUT

EAGGF UNRWA UNHCRComputer and some other terms are exceptions:

ASCII BASIC CELEX CRONOS

d) Indefinite articleApply the rule “a before a consonant, an before a vowel”. Note that some consonants, pronouncedas if they had an initial vowel, also take an, and some vowels pronounced with an initial consonanttake a:

a UN resolution an EDF projecta NATO decision an MP

e) Plurals of abbreviationsPlurals of abbreviations do not take an apostrophe:

MEPs OCTs SMEs UFOs VDUs

f) Viz. and cf.Use namely as opposed to viz. (videlicet) which means “that is to say” and is used in much thesame way as a colon. The abbreviation cf. (confer - compare) is acceptable (do not change it tosee).

g) Foreign-language abbreviationsDo not translate foreign-language abbreviations concerning commercial entities. They shouldretain the capitalisation and punctuation conventions of the original, such as GmbH (German). Ingeneral, abbreviations denoting the nature of a commercial entity should not be translated. Thesame is, of course, with the name of the Montenegrin companies containing the abbreviationsd.o.o. or a.d., e.g.Crnogorska komercijalna banka a.d.

h) Contact

152

The following abbreviations are used:Tel.- with full stop and without colon; Telex - without colonFax - without colon E-mail without colon

NBAbbreviate Nota bene as Nb (not N.b. see p. 88, 2.1.).

No and Nos‘No’ as in ‘No 1’ (a contraction of ‘numero’, not an abbreviation) is never followed by a full stop.

5.2. MATHEMATICAL SYMBOLSa) General

The range of mathematical symbols available on most word processors is probably sufficient formost practical purposes. Where an original document is available in electronic form, mathematicalformulae should be copied over, or your translation should be inserted into a copy of the original,leaving the mathematical parts to stand.

b) Per cent and %The per cent sign (%) is closed up to the figure (33% not 33 %). Note that percentage is one word,but per cent is written as two words. In legal texts use per cent rather than the symbol, unless theoriginal uses the symbol. Be very careful to cite the figure exactly as in the original!

Observe the distinction between per cent (or %) and percentage point(s): an increase from 5% to7% is an increase of two percentage points (or an increase of 40%), not an increase of 2%.

c) Technical tolerancesDo not use “±” to mean about or approximately. Use it only for technical tolerances.Multiplication sign. Change points used as a multiplication sign to ‘x’ or ‘*’, e.g. 2.6 . 1018 becomes2.6 x 1018 or 2.6 * 1018.

5.3. SCIENTIFIC SYMBOLS AND UNITS OF MEASUREMENTa) General

Most scientific symbols in current use are interlingual forms and one should normally be able toreproduce them as they appear in the source document. In the specific case of weights andmeasures, the International System of Units (SI - Systeme international d’unites) has now beenadopted in most realms of science and technology.

b) Names of units of measurementNames of basic and derived units of measurement are always lower-cased, even if they arederived from a personal name:

ampere kelvin hertz newton pascal watt siemens

They have normal plurals in -s:250 volts 50 watts

c) Symbols for units of measurementThese are normally abridged forms of the unit names. They are written without full stops, are notclosed up to figures and do not have plurals:

4 ha 9 m 60 Hz 20 m/s 55 dB 2 000 kc/s

153

d) Capitalisation of units of measurementThe initial letter of symbols for SI units derived from personal names is always capitalised:

Hz (hertz) Bq (becquerel) N (newton) K (kelvin)

Symbols derived from generic nouns are always lower-cased:1m (lumen) lx (lux) mol (mole) cd (candela)

* Ohm - The ohm symbol is capital omega (Ω). All other SI symbols for units of measurement areformed from unaccented Latin characters.

e) Prefixes used with units of measurementPrefixes and their symbols are used to designate decimal multiples and sub-multiples of units ofmeasurement. All symbols for prefixes are unaccented Latin characters except for H, the symbolfor micro.

f) Radiation protectionIn 1985 the derived units curie (Ci), rad (rad) and rem (rem) were officially superseded by theBecquerel (bq), gray (Gy) and sievert (Sv) respectively, but many scientists continue to use theolder terms. Follow the usage of the source document.

NB: The name and symbol are identical in the case of the rad and rem.

g) Quantities and valuesThe quantity length is measured with the unit metre (m), and a value is an instance of such ameasurement, e.g. 350. Likewise the quantity absorbed dose is measured with the unit gray (Gy);207 Gy is a value instantiating such a measurement.

h) Internal capitalsSymbols for units of measurement that start with a capital letter keep the capital internally whenused with a prefix:

kHz MHz eV

i) Electric powerKilowatt (kW) and megawatt (MW) are used for generating capacity; kWh (kilowatt hours) andMWh for output over a given period.

j) Nuclear reactorsNuclear reactor types are identified by upper case abbreviations: LWR, AGR, etc. Note that thereis no hyphen in fast breeder reactor (a fast reactor that also breeds fissile material).

k) Chemical elementsThe names of the chemical elements start with a lower-case letter, including elements whosedesignations are derived from proper names:

californium einsteinium nobelium

Their symbols (which are interlingual) consist either of a single capital or a capital and small letter(N, Sn, U, Pb, Mg, Z) without a full stop. A list of English names of 106 elements and their symbolsis provided as Annex 9 of the European Commision’s English Style Guide.

154

l) RadioisotopesWhen written out, radioisotopes are indicated by the name of the element followed by the massnumber separated by a closed-up hyphen:

uranium-232 plutonium-236 carbon-14Science publications now use the new convention in which the mass number is raised andimmediately precedes the element’s name:

14C 239 plutoniumFollow the convention in the source document.

6. FOREIGN IMPORTS

6.1. FOREIGN WORDS AND PHRASES IN ENGLISH TEXT

a) Foreign words and phrases used in an English text should be italicised (no invertedcommas) and should have the appropriate accents, e.g. inter alia, raison d’être.

Exceptions: words and phrases now in common use and/or considered part of the Englishlanguage, e.g. role, ad hoc, per capita, per se, etc.

b) Personal names should retain their original accents, e.g. Grybauskaitė, Potočnik,Wallström.

c) Quotations. Place verbatim quotations in foreign languages in quotation marks withoutitalicising the text.

d) Latin. Avoid obscure Latin phrases if writing for a broad readership. When faced withsuch phrases as a translator, check whether they have the same currency and meaning whenused in English.

e) The expression ‘per diem’ (‘daily allowance’) and many others have Englishequivalents, which should be preferred e.g. ‘a year’ or ‘/year’ rather than ‘per annum’.

6.2. ROMANISATION SYSTEMS

a) Greek. Use the ELOT phonetic standard for transliteration, except where a classicalrendering is more familiar or appropriate in English. Both the ELOT standard and the classicaltransliteration conventions, along with further recommendations and notes, are reproduced in theTransliteration Table for Greek annexed to this Guide.

b) Cyrillic. When transliterating for EU documents, use the scheme set out in theTransliteration Table for Cyrillic annexed to this Guide. (Note that the ‘soft sign’ and ‘hard sign’should be omitted.) Remember that the EU languages have different transliteration systems (DE:Boschurischte, Tschernobyl; FR: Bojourichté, Tchernobyl; EN: Bozhurishte, Chernobyl). Aninternet search will normally reveal whether there is a more commonly used English transliterationwhich is acceptable for particular proper names. For other languages, see e.g. the Wikipedia entryon Cyrillic.

c) Arabic. There are many different transliteration systems, but an internet search willnormally reveal the most commonly used English spelling convention. When translating, do notalways rely on the form used in the source text. For example, French, German or Dutch writers

155

may use j where y is needed in English or French (e.g. DE: Scheich Jamani = EN: Sheikh Yamani).Note spellings of Maghreb and Mashreq.

The article Al and variants should be capitalised at the beginning of names but not internally: Dhual Faqar, Abd ar Rahman. Do not use hyphens to connect parts of a name

d) Chinese. The pinyin romanisation system introduced by the People’s Republic in the 1950shas now become the internationally accepted standard. Important new spellings to note are:Beijing (Peking) Guangzhou (Canton) Nanjing (Nanking) Xinjiang (Sinkiang)

The spelling of Shanghai remains the same.Add the old form in parentheses if you think it necessary.

7. PERSONAL NAMES AND TITLES

Translating personal academic titles presents a great difficulty mostly due to the fact thateducational systems vary from country to country. Most of these translations cannot transpose theacademic level of the subject.The mission of the department translating the Montenegrin legislation is to present the normativetexts of the Montenegro to the institutions of the European Union in English language. Our legalexperts agree on the fact that this difficulty can be avoided and omitted as this will present no harmto the document as regards the abovementioned mission.

However, there are cases when titles need to be translated. Here are some of the most frequentlyused titles:MONTENEGRIN ENGLISHdipl.ing BScdipl.prav LLBdr Dr (of medicine)

mr.scMSc (for a degree in the technical sciences; there is no proper equivalentin English, because the title depends on the subject matter of theMasters, e.g. LLM, MA, MBA, etc.)

dr.sc DSc (for a degree in the technical sciences; the same as above, e.g. JD,PhD, etc.)

prof. Prof.

NB: When translating normative texts into English, such as Montenegrin legislation, omit alldegree titles listed with a personal name (e.g. the Montenegrin titles: prof., dr., mr.sc., dipl. ing.,etc.). Of course, everything else in the text must be translated as in the original.

8. GENDER NEUTRAL LANGUAGE

a) GeneralThe most usual problem is the legal or natural person, which is neutral in Montenegrin language.When pronouns are used the best solution is often both pronouns, i.e. he/she. Other solutionsinclude the following:

1. eliminate the pronoun completely;2. repeat the noun;3. use a neutral word such as one, individual; and4. use both pronouns, i.e. he/she.

156

5. however, do not use s/he!

b) Gender-specificIn gender-specific contexts, such as “mother of the child”, use of appropriate masculine or femininepronouns is a matter of common sense.

9. GEOGRAPHICAL NAMES

a) Country namesRecommended English spellings of country names (full and shortened forms), currencies, and ISOcodes for countries and currencies are given the Interinstitutional Style Guide205. Many placenames have an anglicised form, but as people become more familiar with these names in thelanguage of the country concerned, so foreign spellings will gain wider currency in written English.As a rule of thumb, therefore, use the native form for geographical names except where ananglicised form is overwhelmingly common. If in doubt as to whether an anglicised form is inwidespread use, use only those given in this Guidebook.Short name,sourcelanguage(s)(geographicalname)

Official name,sourcelanguage(s)(protocol name)

Short namein English(geographicalname)

Official namein English(protocol name)

Countrycode

Puni i skraćeninaziv nacrnogorskomjeziku

Belgique/België Royaume deBelgique/KoninkrijkBelgië

Belgium Kingdom ofBelgium BE

Kraljevina Belgija(Belgija)

България РепубликаБългария

Bulgaria Republic ofBulgaria BG

RepublikaBugarska(Bugarska)

Českárepublika

Česká republika CzechRepublic

Czech Republic CZ Republika Češka

Danmark KongerigetDanmark

Denmark Kingdom ofDenmark DK Kraljevina

Danska (Danska)Deutschland Bundesrepublik

DeutschlandGermany Federal

Republic ofGermany DE

SaveznaRepublikaNjemačka(Njemačka)

Eesti Eesti Vabariik Estonia Republic ofEstonia EE

RepublikaEstonija(Estonija)

Éire/Ireland Éire/Ireland Ireland Ireland IE IrskaΕλλάδα Ελληνική

ΔημοκρατίαGreece Hellenic

Republic EL Republika Grčka(Grčka)

España Reino deEspaña

Spain Kingdom ofSpain ES Kraljevina

Španija (Španija)

205The abbreviation to use = ISO code, except for Greece and the United Kingdom, for which EL and UK are recommended (instead of the ISO

codes GR and GB). The former abbreviations (generally taken from the international code for automobiles) were used until the end of 2002.

157

France Républiquefrançaise

France French RepublicFR

RepublikaFrancuska(Francuska)

Italia Repubblicaitaliana

Italy Italian Republic IT Republika Italija(Italija)

Κύπρος/Kıbrıs ΚυπριακήΔημοκρατία

Cyprus Republic ofCyprus CY Republika Kipar

(Kipar)Latvija Latvijas

RepublikaLatvia Republic of

Latvia LVRepublikaLetonija(Letonija)

Lietuva LietuvosRespublika

Lithuania Republic ofLithuania LT

RepublikaLitvanija(Litvanija)

Luxembourg Grand-Duché deLuxembourg

Luxembourg Grand Duchy ofLuxembourg LU

VelikoVojvodstvoLuksemburg(Luksemburg)

Magyarország MagyarKöztársaság

Hungary Republic ofHungary HU

RepublikaMađarska(Mađarska)

Malta Repubblika Ta’Malta

Malta Republic ofMalta MT Republika Malta

(Malta)Nederland Koninkrijk der

NederlandenNetherlands Kingdom of the

Netherlands NLKraljevinaHolandija(Holandija)

Österreich RepublikÖsterreich

Austria Republic ofAustria AT

RepublikaAustrija(Austrija)

Polska RzeczpospolitaPolska

Poland Republic ofPoland PL Republika

Poljska (Poljska)Portugal República

PortuguesaPortugal Portuguese

Republic PTRepublikaPortugal(Portugal)

România România Romania Romania RO RumunijaSlovenija Republika

SlovenijaSlovenia Republic of

Slovenia SIRepublikaSlovenija(Slovenija)

Slovensko Slovenskárepublika

Slovakia Slovak RepublicSK

RepublikaSlovačka(Slovačka)

Suomi/Finland Suomentasavalta/RepublikenFinland

Finland Republic ofFinland FI

Republika Finska(Finska)

Sverige KonungariketSverige

Sweden Kingdom ofSweden SE

KraljevinaŠvedska(Švedska)

United United Kingdom United United Kingdom UK Ujedinjeno

158

Kingdom of Great Britainand NorthernIreland

Kingdom of Great Britainand NorthernIreland

KraljevstvoVelike Britanije iSjeverne Irske(UjedinjenoKraljevstvo)

NB: Ireland is the full name laid down in the Irish Constitution; ‘Eire’ (the name in Irish) and‘Republic of Ireland/Irish Republic’ are incorrect in English.

Use ‘the Netherlands’ not Holland, which is only part of the Netherlands (the provinces of Northand South Holland); a capital T is not necessary on ‘the’. In tables ‘Netherlands’ will suffice.

Use ‘United Kingdom’ for the Member State, not ‘Great Britain’, which comprises England,Scotland and Wales; these three together with Northern Ireland are the constituent parts of theUnited Kingdom. The purely geographical term ‘British Isles’ includes Ireland and the CrownDependencies (the Isle of Man and the Channel Islands, which are not part of the UnitedKingdom).

b) Orthography. Recommended spellings of countries (full names and short forms),country adjectives, capital cities, currencies and abbreviations are given in Annex 5 of theInterinstitutional Style Guide. Geographical names frequently contain pitfalls for the unwary,particularly in texts dealing with current events. Check carefully that you have used the appropriateEnglish form.

Examples: Belén/Bethlehem; Hong-Kong/Hong Kong; Irak/Iraq; Mogadiscio/Mogadishu;Karlsbad/Karlovy Vary; Naplouse/Nablus; Saïda/Sidon.

c) Countries/cities. Watch out for the definite article when translating place names fromFrench, as in the following table.

COUNTRY/TERRITORY CITY/TOWN(au) Gaza — the Gaza Strip (à) Gaza — Gaza(au) Guatemala — Guatemala (à) Guatemala — Guatemala City(au) Mexique — Mexico (à) Mexico — Mexico City

and NB in Spanish:México — Mexico México D.F. — Mexico City

d) Scandinavian/Nordic. When referring to the countries of the Nordic Council, i.e.Denmark (including the Faeroes and Greenland), Finland (including Åland), Iceland, Norway andSweden, use ‘Nordic’ rather than ‘Scandinavian’ in terms such as ‘Nordic countries’ or ‘Nordiccooperation’. However, you may use ‘Scandinavia(n)’ if you do not need to be specific, though bearin mind the following points. In its narrow geographical interpretation, ‘Scandinavia’ refers to thetwo countries of the Scandinavian peninsula, i.e. Norway and Sweden. In practice, however, itincludes Denmark and is often stretched to cover Finland. As a cultural term, ‘Scandinavian’ alsoembraces Iceland and the Faeroes. Note that ‘Scandinavian languages’ refers to the northernGermanic languages, i.e. Danish, Faeroese, Icelandic, Norwegian, and Swedish, but not of courseFinnish.

e) Names of regions. Regional names fall into three types.- Administrative units. Anglicise only those names given in the list- Traditional geographical names. Anglicise if the English has wide currency, e.g. the BlackForest, the Ruhr. Otherwise retain original spelling and accents. Regional products are a frequentexample: a Rheinhessen wine, the eastern Périgord area, the Ardèche region (NB: it is useful toadd ‘region’ or ‘area’ in such cases), Lüneburger Heide

159

- Officially designated development areas. Designated development areas are mostly derivedfrom names of administrative units or from traditional geographical names, often with a definingadjective. Follow the appropriate rule above, e.g.: Lower Bavaria; the Charentes development areaThe name of the cross-border region Euregio is written with an initial capital only.

f) Rivers. Moselle always for wine, and for the river in connection with France andLuxembourg; Mosel may be used if the context is Germany. Use Meuse in French/Belgiancontexts, Maas for the Netherlands; Rhine and Rhineland for Rhein, Rhin, Rijn, Rheinland; Tiberfor Tevere; Tagus for Tajo/Tejo.

g) Seas. Anglicise seas (e.g. the Adriatic, the North Sea, the Baltic); Greenland watersimplies official sea limits; use ‘waters off Greenland’ if something else is meant.

h) Lakes. Anglicise Lake Constance, Lake Geneva, Lake Maggiore. But note Königssee.

i) Strait/straits. The singular is the form commonly used in official names, for example:Strait of Dover or Strait of Gibraltar.

j) Other bodies of water. Write Ijsselmeer (without capital J), Wattenmeer, Kattegat(Danish), Kattegatt (Swedish), Great/Little Belt.

k) Islands. Islands are often administrative units in their own right, so leave in originalspelling, except Corsica, Sicily, Sardinia, the Canary Islands, the Azores and Greek islands withaccepted English spellings, such as Crete, Corfu, Lesbos.Use Fyn rather than Fünen in English texts and use West Friesian Islands for Waddeneilanden.

l) Mountains. Anglicise the Alps, Apennines (one p), Dolomites, Pindus Mountains, andPyrenees (no accents). Do not anglicise Massif Central (except for capital C), Alpes Maritimes(capital M) or Schwäbische Alb. Alpenvorland should be translated as the foothills of the Alps.

m) Valleys. Words for valley should be translated unless referring to an official region orlocal produce: the Po valley, the Valle d’Aosta, Remstal wine.

n) CitiesAustria Use Vienna for WienBelgium Use the forms Antwerp, Bruges, Brussels, Ghent, Ostend.

Flemish v.Frenchforms

Use Flemish names of places in Dutch-speaking provinces and French forFrench-speaking areas.

Denmark Note Copenhagen, Aarhus, Aalborg.

Finland206 write Helsinki, Oulu, Tampere, Turku, not Helsingfors, Uleåborg, Tammerfors,Åbo

France Write Lyon, Marseille, StrasbourgGermany Use the forms Cologne and Munich

GreeceUse traditional English spellings for well-known cities, regions, islands, etc.— the officially recommended transcription system has not foundacceptance even within the European Union and is unknown elsewhere.

206 Finland is a bilingual country, and many cities and localities have official names in both Finnish and Swedish. Whentranslating from either language, remember that the form to be used depends on the local language situation, not on thetext you are translating. A full list of the Finnish/Swedish names which take precedence is kept by the Research Institutefor the Languages of Finland. Note in particular that for all major cities the Finnish name must be used

http://en.wikipedia.org/wiki/Place_names_in_Irish#Names_of_Irish_cities

160

However, use transliteration for unfamiliar localities, and note thatpreference should always be given to the demotic forms of place names(where known).

IrelandUse the English names of cities and towns, except for those in an Irish-speaking area (Gaeltacht). A list of English and Irish names can be found athttp://en.wikipedia.org/wiki/Place_names_in_Irish#Names_of_Irish_cities.

ItalyUse the English spellings Florence, Genoa, Milan, Naples, Rome, Turin,Venice. Take care not to use the French spelling of other towns, which maydiffer only slightly from the Italian

Luxembourg Use the French spelling for Luxembourg (country and city).

Netherlands Always write The Hague with a capital T except when used attributively (e.g.the Hague Convention).

Portugal Use Lisbon.Spain Write Seville. Otherwise use Spanish spelling, e.g. Córdoba, La Coruña.

Sweden Note Gothenburg for Göteborg. However, the Swedish form should be usedin some EU-specific contexts, e.g. the Göteborg summit/process.

o) Non-literal geographical names. Geographical names used in lexicalized compoundstend to be lowercased, as they are no longer considered proper adjectives: roman numerals, gumarabic, prussic acid. Consult an up-to-date reliable dictionary in cases of doubt.

p) Compass points. No capitals for north, north-west, north-western, etc. unless part of anadministrative or political unit or a distinct regional entity. Hence South Africa, Northern Ireland butsouthern Africa, northern France. Note, however, Central and Eastern European countries(capitalised because the connotations are more political than geographic). Compass bearings areabbreviated without a point (54°E).

r) Compound compass points. Compound compass points are hyphenated and, in officialdesignations, each part is capitalised (South-West Germany, the North- West Frontier); alwaysabbreviate as capitals without stops (NW France).

10. SCIENTIFIC NAMES

a) Biological sciencesGiven that the binomial system for classifying living organisms is used in all languages, it isnormally sufficient to reproduce the original Latin terms. Note that the initial letter of the scientificname is capitalised, while species epithets are always lower-cased, even if derived from propernames (e.g. Manes americana, Degenia velebitica).

b) Abbreviating genus nameMost text references are to genus or species (i.e. the name of the genus followed by an epithet).The genus name should be spelled out in full on first occurrence and subsequently abbreviated:

Escherichia coli E. coli

ItalicsThe names of genera, species and subspecies (varieties, cultivars) are always italicised.

c) Non-technical usageSome scientific plant names are identical with the vernacular name and should not be capitalisedor italicised when used non-technically:

rhododendron growers BUT Rhododendron canadens

d) GeologyUse initial capitals for formations:

161

Old Red Sandstone Eldon formation

nd for geological time units:Tertiary period Holocene epoch

but not for the words era, period, etc.

e) Chemical compoundsFor guidelines on writing chemical compounds see 10.6-10.14 in the ECTS-ESG. For additionaldetails see Einecs (European inventory of existing commercial chemical substances). Einecs is amulti-volume work (1808 pages in each language version) published by the EC Office for OfficialPublications.

11. LISTS AND TABLES

a) ListsWhen translating lists, you should always use the same type of numbering as in the original, e.g.Arabic numerals, small letters, Roman numerals. If the original has bullets or dashes, use these.Also, take care not to change syntactical horses in midstream, e.g. from noun to verb, even if theoriginal does so.

b) TablesIn general, follow the format of the original. Tables inset in text matter should never be introducedwith a colon.

c) Figures and symbols in tablesFigures and internationally recognised symbols in tables are language-independent elements andshould not normally have to be retyped if the original is available in electronic format.

square metre m2 kvadratani metarhour h satmegawatt MW megavat

12. FOOTNOTES AND ENDNOTES

Follow the original, noting a difference between footnotes and endnotes (notes placed at the end ofa document).

a) Punctuation in footnotesBegin the text with a capital letter (the footnote indicator being automatically supplied by the wordprocessor), and end with a full stop (whether the footnote is a single word, a phrase or one or morecomplete sentences).

13. DIAGRAMS

Translations must respect the physical layout of the original text. Legal texts, especiallysubordinatelegislation often contain diagrams. Inside these diagrams there is normally some text to betranslated which may present complications for some translators. As regards these issues, feelfree to consult your coordinator in the Translation Centre.

162

14. VERBS

14.1. SINGULAR OR PLURAL AGREEMENT

a) Collective nouns. Use the singular when the emphasis is on the whole entity:The Government is considering the matter.The Commission was not informed.

Use the plural when the emphasis is on the individual members:

The police have failed to trace the goods.A majority of the Committee were in favour.

b) Countries and organisations with a plural name take the singular:The Netherlands is reconsidering its position.The United Nations was unable to reach agreement.

c) Use a singular verb when a multiple subject clearly forms a whole:Checking and stamping the forms is the job of the customs authorities.

d) Words in -ics. These are singular when used to denote a scientific discipline or body ofknowledge (mathematics, statistics, economics) but plural in all other contexts.Economics is commonly regarded as a soft science.The economics of the new process were studied in depth.

e) A statistic. The singular statistic is a back-formation from the plural and means anindividual item of data from a set of statistics.

f) ‘Data’ is properly a plural noun and therefore goes with a plural verb.

g) The word NONE takes either a singular or plural verb, depending on sense.

14.2. PRESENT PERFECT/SIMPLE PAST

When writing from the standpoint of the present moment in time, the present perfect is used torefer to events or situations in the period leading up to that time:

The Commission is meeting to consider the proposal. It has (already) discussed this severaltimes in the past.

Where the starting point of this period is indicated, the present perfect is often used in itscontinuous form to emphasise the ongoing nature of the process:

The Commission is meeting to consider the proposal. It has been discussing this since2001.

If the reference is not to a period up to the present but to a time that ended before the present, thesimple past is used:The Commission is meeting to consider the proposal. It discussed this last week.

163

14.3. TENSES IN MINUTES

a) Minutes and summary records are written in the past tense in English, unlike inFrench and some other languages, where they are written using the present tense. This meansconverting actual or implied statements from the present to the past.

A simple example of English reported speech conventions:

Dutch spokesman: ‘We are concerned at the number of exceptions which have beenincluded.’Chairman: ‘The legal experts will be looking into this question.’

In reported speech, this becomes:The Dutch delegation was concerned at the number of exceptions that had been included.The Chairman said the legal experts would be looking into the question.

b) Sequence of tenses. Simple past is normally replaced by past perfect (pluperfect):Dr Nolde said the tests had been a failure.

However, to avoid a clumsy string of past perfects in minutes where a speaker is reporting onanother meeting or event, start with At that meeting or On that occasion and continue with thesimple past. Note that in order to maintain a logical sequence of tenses, indications of time mayhave to be converted as well as verbs:Chair: ‘Last year, if you remember, we referred this problem to the subcommittee becausewe felt that legislation was inappropriate. It looks now, however, as if tougher measuresmay be needed, and I propose that we discuss these at tomorrow’s session.’

This could become, for example:The Chair reminded delegates that in 2003 the problem had been referred to thesubcommittee, since legislation was then felt to be inappropriate. Now, however, shethought tougher measures might be needed and proposed that the committee discuss themat the following day’s session.’

c) Streamlining. Lengthy passages of reported speech can be made more readerfriendlyby avoiding unnecessary repetition of ‘he said/explained/pointed out’, provided the argument isfollowed through and it is clear from the context that the same speaker is continuing.

d) Auxiliaries. The auxiliaries would, should, could, must, might are often unchanged, butsometimes various transpositions are possible or required (e.g. must => had to; could => would beable to; should => was to).

14.4 VERBS IN LEGISLATION

a) The use of verbs, in particular the modal verb shall, in legislation often gives rise toproblems, since such uses are rarely encountered in everyday speech. Consequently, writers maylack a feel for the right construction. The following section is intended to provide guidance.

b) Use of verbs in enacting terms. The enacting terms of binding EU legislation, i.e. thearticles of EU treaties and of EU regulations, directives and decisions, can be divided broadly intotwo linguistic categories: imperative terms and declarative terms. Imperative terms can in turn besubdivided into positive and negative commands and positive and negative permissions.Declarative terms are terms that are implemented directly by virtue of being declared, for exampledefinitions or amendments.

164

Note that the explanations here apply only to the main clauses of sentences in enacting terms. Forsubordinate clauses, see Use of verbs in non-enacting terms below.

c) For a positive command, use shall:This form shall be used for all consignments.

Note that this provision expresses an obligation. However, this is not always the case:This Decree shall enter into force on ...

In the first but not the second case, must could be used instead of shall.However, this is not the convention in EU legislation.

d) Where a negative command expresses a prohibition, use may not:This additive may not be used in foods.Linguistically speaking, shall not or must not could also be used to express a prohibition, but this isnot the convention in EU legislation. Note, however, that shall not is used where no prohibition ismeant, for example:The contract shall not be valid in any of the cases below:This agreement shall not enter into force until/if ...

e) For a positive permission, use may:This additive may be used ...:

f) For a negative permission, use need not:This test need not be performed in the following cases:

g) For declarative terms, use the simple present (together with an optional ‘hereby’ wherethe declaration constitutes an action, as in the first three examples):Decree … is (hereby) repealed.A committee … is (hereby) established.Article 3 of Decree …is (hereby) amended as follows:This Decree applies to aid granted to enterprises in the agriculture or fisheries sectors.For the purpose of this Decree, ‘abnormal loads’ means …

Note that shall be could be used in the first four examples (without hereby), but the meaning wouldbe different: instead of declaring something to be so, this would be ordaining that something is tobe so at some point or in some event (Two years after the entry into force of thisRegulation/Should the Member States so decide, ...). In the last example as well, shall meanwould in effect be instructing people how to use the term ‘abnormal loads’ from now on, rather thansimply declaring what it means in the regulation. Consequently, where no futurity or contingency isintended, the correct form here is a declarative term using the simple present.

h) Use of verbs in non-enacting terms. Do not use shall in non-enacting terms, forexample recitals or points in annexes. This is because these are not normally mperative terms (butsee point i) below) and shall is not used with the third person in English except in commands (andto express resolution as in it shall be done). Use other verbs such as will or must as appropriate.Note that this also applies to subordinate phrases in enacting terms, since these refer or explainand do not in themselves constitute commands (e.g. where applicants must/have to/are to [notshall] submit documentation under paragraph 1, ...).

165

Avoid also the archaic use of shall in subordinate clauses to express contingency: use instead thepresent tense (e.g. if an application is [not shall be] submitted after the deadline, ...) or the invertedconstruction with should (e.g. should an application be submitted after the deadline, ...). Do not usemay not in non-enacting terms to express a prohibition since it will often be interpreted asexpressing possibility: use, for example, must not instead.

i) Instructions in annexes to legislation. While instructions will contain imperative terms,they often contain descriptions and statements of fact as well. For the sake of clarity, therefore, youshould use the second person imperative rather than shall for commands:Place a sample in a round-bottomed flask …Use must to express objective necessity:The sample must be chemically pure (i.e. if it isn’t, the procedure won’t work properly)

14.5. SPLIT INFINITIVEa) This refers to the practice of inserting adverbs or other words before an infinitive but

after the ‘to’ that usually introduces it, as in ‘to boldly go where no-one has gone before’. Althoughthere is nothing wrong with this practice from the standpoint of English grammar, there are stillmany who think otherwise. One way of encouraging such readers to concentrate on the content ofyour text rather than on the way you express it is to avoid separating the ‘to’ from its followinginfinitive.

Note, however, that this does not justify qualifying the wrong verb, as in ‘we called on her legally tocondemn the practice’. In these and similar cases, either split the infinitive with a clear conscienceor move the qualifying adverb to the end of the phrase.

14.6. SPELLINGa) Doubling of consonants

In British usage (unlike US), a final -/ is doubled after a single vowel when -ing or -ed is added(sole exception: parallel, paralleled):total, totalling, totalledlevel, levelling, levelled

Other consonants are doubled only if the last syllable of the root verb is stressed or carries astrong secondary stress:admit admitting admittedrefer referring referredformat formatting formattedhandicap handicapping handicapped

BUTbenefit benefiting benefitedcombating combating combatedtarget targeting targetedfocus focusing focuseddevelop developing developed

b) Input and outputIn a data processing context, avoid the forms input(t)ed and output(t)ed; write input and output:70 000 records were input last month

c) AgeingNote the spelling of age, ageing.

166

14.7. AGREEMENTa) Collective nouns

Use a singular verb when the emphasis is on the whole entity:The Government is considering the matter.The Advisory Committee has met twice this year.

Use the plural when the emphasis is on the individual members:BUT

The majority is ...The number of people is ...

The singular is used more with the definite article, while the plural is used more with the indefinitearticle.

b) Institutions, organisations and countriesInstitutions, organisations and most countries take the singular:The United States is ...The Netherlands has agreed ...The Commission was not informed.

c) Dual subjectA singular verb is common in English with a dual subject if it is felt to form a whole:Checking and stamping the forms is the job of the customs authorities.

d) Percentages and moneyPercentages can be treated as either singular or plural. Sums of money can take a singular orplural verb:Only 10 per cent of those eligible were likely to ...EUR 2 million was made available, of which 56 per cent has been...

e) Words in -icsMathematics, dynamics, kinetics, statistics and economics, when referring to the respectivesciences, take the singular. Statistics meaning simply “figures” takes the plural; so too doeseconomics in the sense of “commercial viability”, as in the economics of the new process werestudied in depth.

f) DataThe word data is the plural of datum and should be used with a plural verb.

g) NoneThe word none may take either a singular or a plural verb.

167

IX GLOSAR

1.TERMINIAAdministrativno/-a AdministrativeAdministrativna taksa Administrative feeadministrativne mjere administrative measuresAdministrativno izvršenje (rješenja) Administrative enforcement (of a decision)administrativna oblast administrative areaAdministrator AdministratorGlavni administrator Chief administratorAdvokat attorney-at-lawAdvokatska komora Bar AssociationAkt act, document207

Pravni akt legal actSadržina akta content of a documentDonijeti akt, usvojiti akt to adopt an actobrada akata Processing/handling documentsprijem akata receiving documentsčuvanje akata storing documentspregledanje akata examining documentsrazvrstavanje akata sorting/classifying documentsotpremanje akata dispatching documentsZavršni akt Final ActZavršni akt Konferencije o bezbjednosti isaradnji u Evropi

Final Act of the Conference on Security andCooperation in Europe

Helsinški završni akt Helsinki Final ActHaški akt Hague ActLondonski akt London ActPariski akt Paris ActStokholmski akt Stockholm ActAktiva, imovina Assestsupravljanje aktivom asset managementfinansijska sredstva financial assetsAktivnost; akcija; radnja Actionakcioni program action programmekoordinisana akcija coordinated actionneposredno djelovanje immediate actionkadrovski poslovi personnel actionspreduzeti aktivnost, preduzeti radnju take an actionpreduzeti zajedničke aktivnosti take joint actionjednostrano djelovanje unilateral actionAktivnost, djelatnost Activity

207 Iako se kao prevodni ekvivalent za našu riječ akt može koristiti i engleska riječ enactment, ne preporučujemo upotrebu togprevodnog ekvivalenta, jer se on mnogo češće upotrebljava za označavanje samog čina donošenja nekog akta.

168

aktivnosti koje obavljaju activities carried out byaktivnosti koje sprovode activities conducted bykriminalna aktivnost criminal activityprivredne djelatnosti economic activitiesobrazovne aktivnosti educational activitiesnelegalna aktivnost illegal activityprofesionalna aktivnost professional activityaktivnosti na obuci training activitiesArbitraža ArbitrationArhiva ArchiveArhiviranje FilingNadležni arhiv competent archivesArhivska građa Archival materialsPredaja arhivske građe handing over archival materialsDržavni arhiv Crne Gore State Archives of MontenegroAtentat AssassinationAtentator AssassinatorAzil Asylumzahtjev za azil asylum requestlice/osoba koja traži azil asylum-seekerazil i migracija asylum and migrationRegionalna inicijativa za migraciju, azil iizbjeglice

Migration, Asylum, Refugees Regional Initiative(MARRI)

Bbaza podataka DatabaseEurostat Comext baza podataka Eurostat Comext Databasebesplatna pravna pomoć Free legal aidbez obzira na to regardless of (whether), notwithstandingbez odlaganja without delayBijela knjiga White Paperbilješka notebiti u skladu; pridržavati se complybiti u skladu sa zakonom to comply with the lawblagovremeno/pravovremeno in due time/timelybliže se uređuje shall be regulated in more detailboravište place of temporary residenceboravišna dozvola residence permitboriti se, suzbijati combatboriti se protiv organizovanog kriminala to combat organized crimebranilac defence counsel/attorneybrod, plovilo VesselBroj NumberBroj slučaja case numberJedinstveni matični broj personal identification numberserijski broj serial numberbroj spisa file number

169

Budžet Budgetbudžetski korisnik budget beneficiarybudžetski deficit budget deficitbudžetski rashod budget expenditurebudžetska inspekcija budget inspectoratepredvidjanje budžeta budget projectionbudžetski prihod budget revenuerebalans budžeta budget revisionbudžetski suficit budget surplusvišegodišnje planiranje budžeta multi-annual budget planningdržavni budžet national budget

CCARDS CARDSProgram pomoći Zajednice za obnovu,razvoj i stabilizaciju

Community Assistance for ReconstructionDevelopment and Stabilization

carina; carinski customscarinska uprava customs administrationKancelarija za carinsku i fiskalnu pomoć Customs and Fiscal Assistance Office (CAFAO)carinski organ customs authoritycarinjenje customs clearancecarina, carinska dažbina customs dutycarinik, carinski službenik customs officercarinska politika customs policycarinska služba/kancelarija customs service/officecarinska tarifa customs tariffcarinski terminal customs terminalcarinska unija customs unionCE oznaka CE mark(označava uskladjenost proizvoda sa direktivama EU koje se odnose na toplotne zahtjeve, zahtjeve sigurnostii uskladjenosti proizvoda sa stanovišta zaštite životne sredine)CIPS CIPSSistem zaštite podataka gradjana Citizen Identity Protection SystemCivilni (gradjanski) civilgradjansko pravo civil lawcivilna zaštita civil protectioncivilni sektor civil sectorgradjansko društvo civil societyCjelishodnost Effectivenesszakonitost i cjelishodnost rada organauprave

legality and effectiveness of administration bodyoperation

ČČinjenica Factčinjenično stanje factual situationČlan, proizvod Articlekako je predviđeno članom; predviđenčlanom

as provided for in Article

vrsta proizvoda class of article

170

cjelovit proizvod complete articleosnovan u skladu sa članom; utvrđenshodno članu

established under Article

za potrebe ovoga člana, u smislu ovogačlana

for the purpose of this Article

u skladu sa članom in accordance with Articleu skladu s odredbama člana in accordance with the provisions of Articlebez obzira na član notwithstanding Articleodredbe člana provisions of Articleshodno članu, u skladu sa članom, premačlanu

pursuant to Article

naveden u članu, iz člana referred to in Articlepropisan u članu, naveden u članu set out in Articleshodno odredbama člana, podložnoodredbama člana

subject to the provisions of Article

u skladu s članom, predviđen članom under Articleu smislu člana within the meaning of Articlene dovodeći u pitanje član, bez obzira načlan

without prejudice to Article

Član/ -ica MemberDržava članica Member StateČuvati (držati; voditi) Keepvoditi evidenciju to keep records

DDirektor (agencije) director (agency)Disciplinski Disciplinarydisciplinska odgovornost disciplinary responsibilitydisciplinska mjera disciplinary measuredisciplinski postupak disciplinary proceduredisciplinski prekršaj disciplinary offencelakši disciplinski prekršaj minor disciplinary violationteži disciplinski prekršaj serious disciplinary violationizricanje disciplinske mjere imposing disciplinary measureupis disciplinske mjere registering disciplinary measure (in the records)brisanje disciplinske mjere deleting disciplinary measure (from the records)Diskriminacija Discrimination

neposredna/posredna diskriminacija Direct/indirect discriminationDispozitiv, izreka(odluke, rješenja, presude…) Operative part, enacting terms

Djelatnost (organa) Activityredovne djelatnosti Regular/ordinary activitiesDjelokrug Scopedjelokrug rada Scope of workDjelovodnik/upisnik Register of documentsDokaz Evidence

171

Podmenuti dokaz Planted evidenceizvesti dokaze present evidencematerijalni dokaz substantive evidenceocjena dokaza assessment of evidenceDokument /isprava/ Documentpristup dokumentima access to documentsvjerodostojnost isprave authenticity of a documentJavna isprava Public documentlažna isprava false documentprojektna dokumentacija project documentsputna isprava travel documentDonijeti /to/ adoptdonijeti (zakon) Adopt /a law/Donijeti pravila to adopt rulesdonijeti odluku (pravni akt) adopt/issue a decisiondonijeti rješenje Issue/render a decisiondonesen (pravni akt) Adopted /legal act/donesen (zakon) Adopted /law/Dopis Letter

Dopustiti, dozvoliti To allow, permitbiti dopušteno be admissible (procedural law)biti dozvoljeno be permitted (substantive law)Dosije FileDosije policijski /izvještaj o kriminalitetu/ Crime record

Dostavnica delivery noteDozvola Permitdozvola boravka residence permitradna dozvola work permitDroga Drugopojna droga narcoticzloupotreba droge/narkomanija drug abusenarkoman / ovisnik drug addicttrgovina drogom drug traffickingzabranjena droga illicit drugsZaplijena droge Drug seizureDrugostepeni organ Second instance bodyDržalac /stvari, prostorija ili zemljišta/ possessor of things, premises or landDržava Country, stateDržava članica Member stateDržava kandidat Candidate countryDržavljanin CitizenStrani državljanin Foreign citizenDržavljanstvo CitizenshipDvojno državljanstrvo Dual citizenship

172

Državna uprava state administrationposlovi državne uprave state administration affairsDužnost Duty, obligationpo službenoj dužnosti Ex officio

EEvidencija Recordsevidentirati, voditi evidenciju to keep a record ofEvidentirati /upisati/ to recordevidentirati prihode to record incomesevidentiranje akata recording documents

FFascikla FolderFinansije FinanceFinansijski Financialfinansijska pomoć financial assistancefinansijski doprinos financial contributionfinansijska institucija financial institutionfinansijski instrumenti financial instrumentsfinansijska policija financial policefinansijski izvori financial resourcesFalsifikovati Forgefalsifikovati novac to forge currencyFalsifikovan novac Forged money

GGodišnji odmor annual leaveGonjenje /za krivična djela/; Prosecution (for criminal offences)krivični postupak Criminal prosecutiongoniti /voditi istragu; pokrenuti krivičnipostupak/;

To prosecute

Grad Town, CityGlavni grad Capital

Gradonačelnik MayorGranica Bordergranični prelaz border crossing (point)Nadstrešnica na graničnom prelazu border crossing mobilezajednički granični prelaz border crossing shared sitegraničar border guardnadzor nad granicom border surveillancegranični pojas border zoneprekogranični saobraćaj cross-border trafficintegrisano upravljanje granicama integrated border management

173

HHapšenje ArrestNalog o hapšenju Arrest warrantHapšenje počinioca bez sudskog naloga Arrest without warrantKućni pritvor House arrest

IImenovanje appointmentImigracija immigrationilegalna imigracija illegal immigration

Informacija ; /podatak, podaci/ InformationPovjerljiva informacija /podatak/ Confidential informationRazmjena informacija /podataka/ exchange of informationProtok informacija flow of informationInformacioni centar information centreinformaciono društvo information societyInspektor InspectorGlavni inspektor chief inspectorInspekcija Inspectioninspekcijsko rješenje inspection decisionInteres InterestJavni interes Public interestobezbjeđivanje vršenja poslova od javnoginteresa

ensuring performance of public interest activities

Interpelacija InterpellationInterpol InterpolNCB Interpol - National Central Bureau ofInterpol

Centralni biro Interpola

Iskaz, pismena izjava data pod zakletvom AffidavitIsprava /vidi; „dokument”/ DocumentIstraga InvestigationIstraga lica mjesta Crime scene investigationIstražni investigativeistražni sudija investigative judgeIstražitelji Investigatorsizdati, izdavati Issueizdati dozvolu to issue a licenceizdati nalog to issue an orderIzjava Statementpisana izjava written statementIzlučivanje bezvrijednog registraturskogmaterijala

weeding worthless (current) records

Izmijeniti (propis) AmendIznuda, utjerivanje duga ExtortionIzručenje /ekstradicija/ Extradition

174

Izuzeće (npr. Sudije) Recusalizuzeće i sukob nadležnosti u upravnimstvarima

exemption and conflict of competences inadministrative matters

izuzetno od by way of exception to, without prejudice to, by way ofderogation from, notwithstanding

Izvršiti To enforceIzvršenje Enforcementizvršavanje zakona i drugih propisa enforcement of legislationizvršenje odluke enforcement of a decisionizvršenje rješenja enforcement of a decisionizvršenje presude enforcement of a judgmentizvršenje obaveza enforcement of obligationsizvršavanje u prekršajnom postupku enforcement in the misdemeanour procedureodlaganje izvršenja postponement of enforcementObustava izvršenja stay of execution, stay of enforcementIzvršilac PerpetratorIzvršnost Enforceabilityizvršnost rješenja enforceability of a decisionIzvršni Executiveizvršni dužnik judgment debtorizvršni povjerilac judgment creditorizvršni organ enforcement/executive bodyizvršni postupak enforcement procedure

Jjavna isprava public documentjavno ovlašćenje public authorityjavni oglas open (job) advertisementjavni konkurs open competitionjavna uprava public administrationjavni interes public interestjavna ustanova public institutionjavno preduzeće public enterprise

KKadar human resourcesupravljanje kadrovima human resources managementcentralna kadrovska evidencija central human resources recordsKancelarija OfficeKancelarijsko poslovanje Office managementterenska kancelarija field officesjedište, glavna kancelarija head officekancelarija za pravna pitanja legal officeKapacitet /sposobnost/ Capacitysposobnost za koordinaciju pomoći aid coordination capacityposlovna sposobnost business capacityjačanje sposobnosti capacity buildingiskorištenost kapaciteta capacity utilization

175

konukurentna sposobnost competitive capacitypravna sposobnost legal capacitynosivost load-bearing capacityproizvodni kapacitet productive capacityKapital Capitaltržište kapitala capital marketcijena kapitala cost of capitalprotok kapitala flow of capitalpočetni kapital initial capitalkretanje kapitala movement of capitalKatastar CadastreKaucija BailKaucija za oslobadjanje zatvorenika Bail the prisoner outKazna sanction, punishment, penalty, sentencezatvorska kazna custodial /imprisonment/ sentenceizreci kaznu pronounce/impose the sentencenovčana kazna FineKlasifikacioni znak Classification codeKleveta Libel, Defamationknow-how (znanje i iskustvo) know-how

Kodeks Codekodeks ponašanja code of conductkodeks sudijske etike Code of Ethics for Judgeskodeks tužilačke etike Code of Ethics for ProsecutorsKonačno208 rješenje Final decisionKonačnost FinalityKonfiskacija /oduzimanje, zaplijena/ Confiscationkonfiskacija (novčanih) sredstava confiscation of the proceedsKonvencija Savjeta Evrope o pranju,pretresu, zaplijeni i oduzimanju sredstavastečenih izvršenjem krivičnih djela

Council of Europe Convention on Laundering, Search,Seizure and Confiscation of the Proceeds from Crime

Konkurencija Competitionpravila konkurencije rules of competitionKontraobavještajna služba Counterintelligence serviceKontrolni punkt Check pointKonvencija ConventionKorupcija CorruptionKradja TheftProvalna kradja BurglaryKrijumčarenje SmugglingKriminal Crimeorganizovani kriminal organized crimeKriminalistička tehnika Crime techniqueKriminalistička policija Crime Police

208 ! Konačno nije isto što i pravosnažno.

176

Kriptozaštita EncryptionKriterijum/i Criterion (pl. Criteria)kriterijum konvergencije convergence criterionKopenhageški kriterijumi Copenhagen criteriaekonomski kriterijumi economic criteriakriterijumi za članstvo membership criteriapolitički kriterijumi political criteriapost-prijemni kriterijumi post-accession criteriaKrivični CriminalKrivično pravo criminal lawKrivični zakonik (KZ) Criminal Codekrivični predmet criminal matterZakonik o krivičnom postupku (ZKP) Criminal Procedure Codekrivično gonjenje criminal prosecutionKrivični postupak Criminal proceedingKrivično djelo crime, criminal offence,Teško krivično djelo Aggravated /major, severe/ crimeTeška prijetnja /ubistvom, silovanjem/napad

Aggravated assault

Teška tjelesna povreda Aggravated bodily injuryTeško razbojništvo /sa upotrebomvatrenog oružja/

Aggravated burglary

Ozbiljna šteta nanesena uvredama,napadom

Aggravated damages

Kršenje Breach, violationkršenje pravila i propisa breach of rules and regulationsKrv BloodTragovi krvi Blood tracespovratne prskotine krvi Blood back spatter

LLaboratorija laboratorykalibraciona laboratorija calibration laboratoryIspitna laboratorija testing laboratorylice/osoba personslužbeno lice official, person in official capacityovlašćeno službeno lice authorized officialglavno ovlašćeno službeno lice chief authorized officialrukovodeće lice Executiveraseljeno lice/osoba displaced personpravno lice/osoba legal personfizičko lice/osoba natural personlice/osoba bez državljanstva stateless personLice mjesta Crime sceneRukovodjenje licem mjesta Crime scene managementObezbjedjenje lica mjesta Securing the crime sceneLična karta identity cardLična odgovornost personal liabilityLokalna uprava Local administration

177

lokalni službenici i namještenici Local civil servants and employees

MMaloljetnik JuvenileMaloljetnička delikvencija Juvenile delinquencyMandat Mandate, term of officeprestanak mandata termination of officeMaterija Substanceopasna materija Dangerous substancefito-farmaceutska materija phyto-pharmaceutical substanceMaterial Materials, documentsregistraturski material (current) recordsdokumentarni materijal Recordsizvorni dokumentarni material original recordsreprodukovani dokumentarni material reproduced recordsuništenje materijala DestructionMaterijalne odredbe substantive provisionsMaterijalno pravo substantive lawMatična knjiga/matični registar register (of births / deaths / marriages)Međunarodni akt/dokument International instrumentmeđunarodni sporazum international agreementmeđunarodni ugovor (international) treatyMehanizam Mechanismkontrolni mehanizam control mechanismstalni mehanizam koordinacije permanent mechanism of coordinationregulatorni mehanizam regulatory mechanismmehanizam provjere Vetting mechanismMemorandum o razumijevanju Memorandum of understanding (MoU)Migracija Migrationilegalna migracija illegal migrationMedjunarodna organizacija za migraciju International Organization for Migration (IOM)Mišljenje OpinionMjera Measureodgovarajuća mjera appropriate measurepodsticajna mjera incentive measurezaštitna mjera protective measureprivremena mjera provisional measuremjera bezbjednosti, sigurnosna mjera security measureprinudne mjere coercive measurespripremne mjere Initial measuresMjesna zajednica Municipal districtMjesto boravka / prebivališta Place of temporary/permanent residenceMinistarstvo MinistryMinistar Ministerresorni minister Line ministerpomoćnik ministra Assistant Ministersekretar ministarstva secretary of the ministryMolba Request

178

Municija /streljivo/ Ammunition

NNacrt zakona draft LawNačelo Principlenačelni pravni stav legal position of principlenačelno pravno mišljenje legal opinion of principleosnovna načela fundamental principlesNadležan CompetentNenadležan lacking competence, lacking jurisdictionnadležne vlasti competent authoritiesnadležno tijelo competent authoritynadležan za competent fornadležni državni organ competent state bodynadležni izvršni organ competent enforcement bodynadležni organ uprave competent administration authoritynadležno ministarstvo competent ministry

Nadležnost Jurisdiction (judiciary);competence (administration)

podjela nadležnosti distribution of competencesisključiva nadležnost exclusive competenceprenos nadležnosti transfer of jurisdiction, transfer of competencesnadležnost (sudska), jurisdikcija jurisdictionprijenos sudske nadležnosti within the jurisdictionu nadležnosti ratione territoirii, territorial jurisdictionmjesna nadležnost authorities with territorial jurisdictionmjesno nadležni organi exclusive jurisdictionisključiva nadležnost conflict of competencessukob nadležnosti ratione materiae, subject-matter jurisdiction,stvarna nadležnost in-rem jurisdictionNadzor Supervisionupravni nadzor administrative supervisiontajni nadzor, prismotra surveillancenametljivi tajni nadzor (npr. Nadzor uspavacoj sobi)

Intrusive surveillance

Nagrada (za rad) RemunerationNahođenje (sloboda odluke) DiscretionNaknada; kompenzacija Compensationnaknada u gotovini cash compensationnaknada štete compensation for damagepaušalna naknada štete lump sum damagesNalog; naredba Ordersudski nalog court’s orderNalaz i mišljenje sudskog vještaka expert witness opinionNametnuti; uvesti Impose

179

uvesti sankcije to impose sanctionsnametnuti zakon to impose the lawNamještenik Junior state employeenamještenik suda court employeeviši namještenik state employeesamostalni namještenik senior state employeeNaoružanje Armsmalo oružje / malokalibarsko oružje small armsNapad AssaultVerbalni i fizički napad Assault and batteryNapad s namjerom ubistva Assault with intent to killNapad s namjerom silovanja Assault with intent to rapeNasilan i žestok fizički napad, zlostavljanje Batterynaplata; prikupljanje, ubiranje Collectionstopa naplate collection ratenaplata prihoda revenue collectionubiranje poreza tax collectionNapredovanje advancement (in service)Narkomanija Drug AbuseNedozvoljen /zabranjen/ Illicitnedozvoljena trgovina oružjem illicit arms traffickingnedozvoljene droge illicit drugsNeispunjen, neriješen Outstandingneriješen slučaj pending caseneusvojeni zakoni outstanding legislationNesreća, povreda Accidentpovreda na radu industrial accidentnuklearna nesreća nuclear accidentnesreća na putu road accidentNepristrasnost ImpartialityNezakonit /protivzakonit, ilegalan/ Illegalnezakonita radnja, protivzakonita radnja illegal actionilegalna migracija illegal migrationNiko no personNištavo null and voidništavost nullityNomenklatura NomenclatureNormativna djelatnost legislative activityNotifikacija NotificationNovčanica Banknote

OObaveza /opredijeljenost/ Commitment, obligationispuniti obavezu perform one’s duty, fulfil one’s obligation

politička obaveza political commitment

potvrditi svoju opredijeljenost to reaffirm one’s commitmentobavezujuće binding

180

Obavijestiti To notifypisano obavijestiti notify in writingObavještajna služba Intelligence serviceKriminalističko - obavještajna služba Crime intelligence serviceObavještajna analiza Intelligence analysesObavještenje notification, noticepisano obavještenje written notificationObrada Processingobrada podataka data processingObrazac /koji se koristi za automatskuobradu podataka/ Automatic data processing form

Ocjena Assessment, evaluationocjena ustavnosti i zakonitosti review of constitutionality and legalityOdbaciti To acquitOdbacivanje optužnice/optužnog prijedloga Acquittal of chargesOdbrana, /zastupanje; zagovaranje/zauzimanje (za nekoga) Advocacy

Odgovornost

- responsibility (be responsible for something, be incharge of something)- accountability (an obligation or willingness to acceptresponsibility or to account for one’s actions – publicofficials lacking accountability/be held accountable forthe damage)- Liability (obligated according to law)

materijalna odgovornost material liabilitydisciplinska odgovornost disciplinary responsibilitykrivična odgovornost criminal liability, criminal responsibilityOdbornik Member of Municipal AssemblyOdlučiti (u sudu) rule, decide, adjudicateodluka (suda); rulingprethodna odluka preliminary rulingOdluka Decisionobavezujuća odluka binding decisionpostupak suodlučivanja co-decision proceduredonošenje odluke, odlučivanje decision-makingkonačna odluka final decisionOdsustvo leave of absenceOdredba Provisionopšte odredbe general provisionsprelazne i završne odredbe transitional and final provisionsodredba predvidjena zakonom provision laid down by lawOdricanje, odreći se To waive, waivingodreći se svih pravnih lijekova waive all legal remediesodricanje od žalbe waiver of appealOdrediti, utvrditi, Lay downodređuje se zakonom laid down by lawutvrditi načelo, utvrditi princip to lay down a principleodrediti uslove to lay down conditions

181

utvrditi norme/standarde to lay down standardsOkrivljeni AccusedOkvirni sporazum framework agreementOperativan rad Investigative workOperativan način Investigative wayOperativne veze InformantsRad sa operativnim vezama Informant HandlingOpozvati revoke; impeach; dismiss, recallopozvati uslovnu osudu revoke a suspended sentenceOpština Municipalitygradska opština Town Municipalityskupština opštine Municipal Assemblystatut opštine Municipal Charteropštinski propisi Municipal regulationspredsjednik opštine President of Municipalityfunkcioneri opštine Municipal officialsOprema Equipmentsigurnosna oprema safety equipmentOptuženi Defendantoptužni predlog bill of indictmentOptužnica Indictmentpodići optužnicu bring an indictmentOrgan /tijelo/ Bodyizvršni organ executive bodysudski organ judicial bodyoperativno radno tijelo operational working bodyregulatorno tijelo regulatory bodyorgan uprave (public) administration bodyorgani državne uprave state administration bodiesukidanje organa abolish a bodyOružje Weaponembargo na oružje weapons embargonelegalna trgovina oružjem illicit arms traffickingmalokalibarsko i lako naoružanje small arms and light weaponsOslobađanje (npr. od plaćanja) ExemptionOslobadjajuća presuda Acquittal /in fact/Osnovati To found, to establishOsnivač FounderOsporiti Contest /challengeOstavka ResignationOsumnjičeni SuspectOvlastiti authorise, empowerOvlašćenje authority, power, authorisationobim ovlašćenja scope of authoritiesdati ovlašćenje To authoriseoduzeti ovlašćenje to revoke authorisationjavno ovlašćenje public authorityovlašćeno lice authorised personovlašćeno službeno lice authorised official

182

biti ovlašćen be authorised to, be empowered to,have the power to

Otisci PrintsOtisci prstiju FingerprintsOtisci cipela Shoeprintsotisci dobijeni odlivanjem Coasting prints

Ozloglašen, dobro znan Notorious

PParnica LitigationPasoš Passportgradjanski pasoš civil passportdiplomatski pasoš diplomatic passportslužbeni pasoš service passportPečat SealPisarnica Filing officePlata Salaryplatni razred salary gradePodaci (podatak) data n pl(datum n)razmjena podataka data exchangeobrada podataka data processingstatistički podaci statistical dataPodnesak PetitionPodnijeti Submitpodnijeti zahtjev submit/file an application / request

podnijeti inicijativu za pokretanje postupkaocjene ustavnosti /podnijeti predlog zaocjenu ustavnosti/

submit a request for constitutional review

područje, oblast Area, scopeprioritetno područjePodručje primjenepodručje djelatnosti

area of prioritiesscope of applicationscope of activity

Podzakonski akti secondary legislation, by-lawPokrenuti Initiatepokrenuti postupak to initiate a procedurePolicija Policefinansijska policija financial policesudska policija judicial policepolicijska saradnja police cooperation

policijske snage police forcesreforma policije police reformPolitika Policyunutrašnja politika internal policy

183

spoljna politika Foreign policypolitika razvoja development policyvođenje politike razvoja pursuing development policyPomoć Aiddržavna pomoć state aidadministrativna pomoć administrative assistancepomoć na osnovu molbe assistance on requestspoljna pomoć Zajednice Community external assistanceekonomska pomoć economic assistancefinansijska pomoć financial assistanceuzajamna pomoć, međusobna pomoć mutual assistancemolba za pomoć request for assistanceizvori pomoći sources of assistancespontana pomoć spontaneous assistancetehnička pomoć technical assistanceodobriti pomoć, dodijeliti pomoć grant assistancepružiti pomoć provide assistanceodbiti pomoć refuse assistancezatražiti pomoć seek assistancePostupak Procedure, proceedingsPokrenuti postupak institute / initiate proceedingspokrenuti postupak ocjene ustavnosti initiate constitutional reviewpokrenuti upravni spor initiate / institute administrative disputekrivični postupak criminal proceedingspostupak pred organima državne uprave proceedings before state administration bodiesskraćeni postupak summary proceduresprovoditi postupak (u značenju:poštovatiproceduru)

follow the procedure

Hitno postupanje proceeding urgently (urgent proceedings)Poravnanje SettlementPoslovi Affairsspoljni/vanjski poslovi foreign affairsunutrašnji poslovi home affairsprenošenje poslova devolving affairspovjeravanje poslova delegating affairspomoćni poslovi auxiliary tasksadministrativno – tehnički poslovi Administrative and technical affairsposlovi iz izvorne nadležnosti Reserved affairsposlovi iz povjerene nadležnosti Delegated affairsPoslovnik Rules of procedurePostavljenje AppointmentPošiljka ParcelPošta Mailotpremanje pošte Mail dispatchingPoštovanje Compliancepoštovanje obaveza compliance with obligationsu skladu sa pravima i obavezama in compliance with the rights and obligationsPotjernica /interpola/ NoticePovjereni (aktom Vlade) DelegatedPovlašćivati Favour

184

Povreda (prava), prekršaj Infringementpovreda obaveze infringement of an obligationpovreda službene obaveze Misconductpovreda autorskih prava infringement of copyrightPoziv za sud SummonsPožar FireNamjerno podmetanje požara ArsonPalikuća ArsonistPraćenje Monitoringpraćenje ostvarivanja prava, obaveza ilipravnih interesa

monitoring exercise of rights, fulfilment of obligationsand achievement of legal interests

Pranje novca Money launderingPravo/-a Rightsimati pravo have the right to, be entitled toprava utvrđena zakonom rights laid down (by Law)prava,obaveze i dužnosti (državnihslužbenika)

rights, obligations and duties

pravo na žalbu right of appealpravo svojin right of ownershippravo na uvid right to insight/examineprava i obaveze građana civil rights and dutieszaštita prava protection of rightsPravilnik Rulebookpravilnik o unutrašnjoj organizaciji rulebook on internal organizationPravo /leg/ Lawprecedentno pravo case lawgradjansko pravo civil lawpravo Zajednice Community lawobičajno pravo customary lawmedjunarodno pravo international lawnacionalno pravo national lawjavno pravo public lawvladavina prava rule of lawPravni / -o / -a Legalpravne posljedice legal consequencespravni lijek legal remedypravni položaj legal statuspravno dejstvo legal effectpravni akt legal actpravna sposobnost legal capacitypravni okvir; zakonski okvir legal frameworkpravni osnov/osnova; zakonska osnova legal groundpravna smetnja; zakonska prepreka legal impedimentpravna nedosljednost legal inconsistencypravna praznina legal lacunapravni poredak legal orderpravno lice/osoba legal personpravni postupak legal procedurePravosnažni akt final and legally binding documentPravosuđe judiciary

185

Prateći Accompanyingprateći dokument accompanying documentPrebivalište permanent residencePredistražna radnja Preliminary investigationPredlog zakona proposal for a lawPredmet Casepredmet (zakona) subject matter (of a law)predmet br. … (npr. sudski) case no …neriješeni predmeti, zaostatak predmeta case backlogčuvanje predmeta storing of filesraspoređivanje predmeta u rad assigning casesobrađivač predmeta case management officerfizički predmet ObjectPreduzeti Takepreduzeti radnju take actionpreduzeti mjere take measuresPreduzeće; društvo Companyregistracija preduzeća company registrationosnivanje preduzeća establishment of a companyfiktivno preduzeće fictitious companypreduzeće u stranom vlasništvu foreign-owned companyosiguravajuće društvo insurance companydioničko društvo joint stock companydruštvo s/sa ograničenom odgovornošću limited liability companyprivatno preduzeće private companyjavno preduzeće public companykomunalno preduzeće public utility compandioničarsko društvo shareholder companypreduzeće u državnom vlasništvu state-owned companyPredvidjeti (zakonom) provide for, prescribePrekogranični cross-borderprekogranična saradnja cross-border cooperationPrekršaj Misdemeanourprekršajna prijava misdemeanour chargesprekršajni nalog misdemeanour warrantsaobraćajni prekršaj traffic violationPrekršajni postupak Misdemeanour proceedingspostupanje u prekršajnom postupku proceeding in the misdemeanour procedurepokretanje prekršajnog postupka Initiating/instituting misdemeanour procedureodlučivanje u prekršajnom postupku decision making in misdemeanour procedurePreneseni (zakonom) DevolvedPreporuka RecommendationPrestupnik OffenderPresuda Judgmentpresuda (u upravnom sporu) administrative court rulingPrevara Fraudporeska prevara fiscal fraudPridruživanje, udruženje AssociationSporazum o stabilizaciji i pridruživanju Stabilisation and Association AgreementSSP SAA

186

proces stabilizacije i pridruživanja Stabilisation and Association processPrihvat Admissionprihvat izbjeglica admission of refugeesPrijava ApplicationPrijestonica Historic Royal CapitalPrikriveni policijski rad Undercover police workPrikriveni policijski isljednici Undercover police agentsPrimanja IncomeDruga primanja Other incomePrimjena; izvršenje (zakona) Enforcementprimjena zakona, sprovodjenje zakona law enforcementorgan za sprovodjenje zakona law enforcement bodyPripravnik TraineePrisluškivanje telefona WiretappingPristup Accesspristup na recipročnoj osnovi access on a reciprocal basispristup procedurama dodjele ugovora access to contract award procedurespristup obrazovanju access to educationpristup zapošljavanju access to employmentpristup pravdi access to justicepristup novim tehnologijama access to new technologiespristup stručnoj obuci access to professional trainingpristup tržištu market accesspristup tržištu access to the marketobostrani pristup mutual accesspravo na pristup nečemu right of access toodobriti pristup give access toomogućiti pristup grant access toneograničen pristup unrestricted accessimati pristup have access toPristupanje AccessionAkt o pristupanju Act of Accessionpristupanje EU EU accessionpretpristupna pomoć pre-accession assistanceInstrument pretpristupne pomoći Instrument for Pre-Accession AssistancePritužba / prigovor Complaintpodnosilac pritužbe Complainantknjiga za pritužbe complaint booksanduče za pritužbe complaint boxpodnošenje pritužbe Filing/lodging a complaintPritvor Custody, detentionPritvorska jedinica Detention unitIstražni zatvor Preventive custodyodrediti pritvor order detentionPrivatni tužilac PlaintiffPrivesti Apprehendpriveden taken into custody; apprehendedPrivremeni zastupnik temporary proxy / authorised legal representativePrivremeno rješenje interim decisionPriznanje /krivičnog djela, ali samo nije Admission of the suspect /police term/

187

dovoljno da bi se osumnjičeni proglasiokrivim/Slobodno priznanje počinjenog krivičnogdjela /dovoljno da bi se lice proglasilokrivim/

Confession

Priznanje i negiranje Confession and avoidancePriznanje počinjenog krivičnog djela Confession in open courtProcesno Proceduralprocesna (ne)sposobnost (stranke) (in)capacity to sue and be sued; incapacity to act as a

partyprocesna pitanja procedural mattersprocesno pravo procedural lawProcjena, ocjena Assesmentprocjena uticaja na životnu sredinu environmental impact assessmentprocjena rizika risk assessmentPronevjera Defalcation /also: embezzlement/Propis Regulation/ piece of legislationpropisi za sprovođenje implementing regulations / legislationponištiti propis Annul regulationstaviti propis van snage RepealPropisno Duly, as prescribedProstorije Premisesraspored prostorija organa layout of premisesslužbene prostorije official premisesProtjerivanje, nasilno iseljenje ExpulsionProtokol ProtocolProvjera; ovjera, verifikacija Verificationpostupak provjere verification procedureJedinica za posebne provjere Special Verification UnitPunomoćnik authorised legal representative/proxy/attorney

RRačun Accountkapitalni račun capital accounttekući račun current accountfinansijski račun financial accountza račun (nekoga) for the account ofpostupati za svoj račun act on one’s own accountimati u vidu, uzeti u obzir, voditi računa take into accounttrgovanje za vlastiti račun trading for own accountRad Work, labourprobni rad probation/probationary/trial periodocjena probnog rada report on probation/probationary/trial periodocjenjivanje rada performance appraisalRadna sposobnost ability to workrješenje o radnom odnosu decision on employmentprestanak radnog odnosa termination of employment

188

prestanak radnog odnosa po sili zakona termination of employment by operation of lawzasnovati radni odnos enter into employmentzasnivanje radnog odnosa employment/entering into employmentradno mjesto Job / post / positionupražnjeno radno mjesto vacant post/vacancypopuniti upražnjeno radno mjesto to fill a vacancyrukovodeće radno mjesto executive positionranjiv; ugrožen Vulnerableranjive kategorije vulnerable categoriesugroženi svjedok vulnerable witnessRaspoređivanje209 Re-assignmentraspoređivanje u platne razrede assignment to salary gradesRat Warratni zločin war crimeratni zločinac war criminalRazrješenje Removal from officerazrješenje rukovodećeg lica dismisal of an executive/Red; poredak Orderjavni red, javni poredak public orderRefundirati, nadoknaditi troškove Reimburse costsRegistarski broj Register numberRepatrijacija, povratak u domovinu RepatriationRezolucija ResolutionRiješiti (u nekoj stvari) Decide (in a matter)Rješenje Decisionrješenje (u upravnom sporu) (Administrative Court) rulingrješenje doneseno po žalbi decision upon appealrješenje suda Rulingproglasiti rješenje ništavim declare a decision null and voidukinuti rješenje Revoke a decisionRok time limit, term

SSaglasnost (npr. roditelja) Consent (e.g. of parents)saglasnost (npr. Vlade) approvaluz (prethodnu) saglasnost subject to (prior) approval / consent bySamouprava Self-governmentLokalna samouprava Local self-governmentSaopštenje AnnouncementSaradnja Cooperationbilateralna saradnja bilateral cooperationpuna saradnja full cooperationmedjunarodna saradnja international cooperationmultilateralna saradnja multilateral cooperationregionalna saradnja regional cooperation

209 Raspoređivanje državnih službenika i namještenika uvijek se odnosi na raspoređivanje na drugo radno mjesto unutardržavne uprave

189

pojačati, produbiti, unaprijediti saradnju to enhance cooperationuspostaviti saradnju to establish cooperationSavjetnik junior adviserviši savjetnik Advisersamostalni savjetnik senior adviserpravni savjetnik legal adviserSavjetodavni Advisorysavjetodavni odbor advisory committeeSazvati Convenesazvati vanrednu sjednicu to convene an extraordinary sessionShodno (se primjenjuju) (shall apply) accordingly, mutatis mutandisSiguran, bezbjedan Safesigurna kuća (za žrtve nasilja i slično) safe houseSjedište Head officeSlužba Servicestarješina službe head of servicepomoćnik starješine službe deputy head of serviceSlužbenik Officer, clerkdržavni službenik civil servantpretpostavljeni službenik superior officerSlužbeno / -a Officialslužbena evidencija official recordsslužbeno lice Officialslužbeni jezik official languagezvaničan zahtjev official requestSlužbeni materijal Official materialspostupanje sa službenim materijalom handling official documents/materialsSlužbeni list Crne Gore Official Gazette of Montenegro (OGM)

Službeni list Republike Crne Gore Official Gazette of the Republic of Montenegro(OGRM)

Službeni psi za otkrivanje droge Sniffing dogsSnaga Forcena snazi in forcezakonska snaga legal forcemirovne snage peace-keeping forcesstupiti na snagu to enter into forceSpor Disputerješavanje sporova settlement of disputesupravni spor administrative disputeSposobnost Ability, capabilitysposobnost za vršenje poslova ability to perform the duties pertaining to his-her postprovjera sposobnosti testing ability to workutvrđivanje sposobnosti assessing ability to workSprovesti, sprovoditi Implementsprovesti odluku to implement a decisionsprovoditi mjere to implement measuresSredstva; način(i) Meansnačin(i) djelovanja means of actionStatut Statute(s)

190

statut opštine (Municipal) Charterstatut privrednog društva Articles of AssociationStarješina Headstarješina organa uprave head of (public) administration bodypomoćnik starješine organa uprave deputy head of (public) administration bodysavjetnik starješine (organa) adviser to the head (of a body)Stranka Partyprijem stranaka admissionzainteresovana strana/stranka concerned partyugovorne strane/stranke contracting partiesopoziciona stranka; party in oppositionstrana/stranka u sporu party to a disputepolitička stranka political partybiti strana/stranka u (čemu) to be a party toStručnjak; stručni, ekspertni Expert, professionalstručna pomoć expert assistanceekspertna grupa expert groupstručno znanje expert knowledgestručno mišljenje expert opinionstručna sposobnost professional competencestručno iskustvo professional experiencestručne kvalifikacije professional qualificationsstručno osposobljavanje professional training

stručno usavršavanje further training, advanced training, professionaldevelopment

stručni ispit za rad u državnim organima civil service examStupiti; Enterstupiti na snagu to enter into forceSud / Sudski Courtsudska taksa court feesudski registar court registersudska odluka court rulingsudski nalog court’s orderPravosnažna odluka suda Finally-binding court decisionsudska vlast judicial power / judicial branch of powersudsko vijeće Chamber of judgessukob nadležnosti (sudski) conflict of jurisdictionsudska kontrola judicial controlsudska policija judicial policesudski postupak judicial proceedingSudija Judgestrani sudija foreign judgedomaći sudija national judgeSuprotan, protivan contrary to, adversesuprotno mišljenje adverse opinionSuspenzija / privremeno udaljenje saradnog mjesta/ Suspension

Svjedok Witnessugroženi svjedok vulnerable witness

191

zaštita svjedoka witness protectionSvojeručno (s.r.) manu propria (m.p.)

ŠŠtambilj StampŠef; glavni Headšef države head of statešefovi država ili vlada heads of states or governments

TTajna Secretdržavna tajna state secretvojna tajna military secretslužbena tajna official secretTaksa (sudska, administrativna) FeeTehnike rukovodjenja Management awarenessTerorizam TerrorismTrgovina (nedozvoljena) Traffickingnedozvoljena trgovina oružjem illicit arms traffickingtrgovina ljudima trafficking in human beingsTripartitna komisija Tripartite CommissionTužba ComplaintIzmjena tužbe i tužbenog zahtjeva Amended complaintRazmotriti žalbu Consider a complaintOdbaciti žalbu Deny/reject a complaintPodnijeti žalbu/tužbu/prigovor To lodge/make/register a complaintŽalba je osnovana /osnovanost žalbe/ Well-pleaded complaintTužilac Prosecutortužilaštvo prosecutor’s officejavni tužilac public prosecutor

UUkaz DecreeUkinuti; opozvati Repeal, abolishukinuti zakon to repeal a lawmeđusobno ukinuti abolish between themselvesukinuti dažbine abolish chargesukinuti carine abolish customs dutiesukinuti mjeru abolish measureukinuti praksu abolish practiceukinuti ograničenja abolish restrictionsukinuti danom stupanja na snagu abolish upon the date of entry into forceukinuti stupanjem na snagu abolish upon the entry into forceUnos, ulazni (materijal, informacija i sl.) Inputu daljem tekstu: … hereinafter referred to as the”…”u granicama ovlašćenja within the limits of one’s powers, intra viresu određenom roku within the specified time limitu potpunosti poštovati fully comply with

192

u skladu sa… according to, in compliance with, pursuant toin accordance with the provisions of Article …;

u skladu sa odredbama člana. ... pursuant to Article …u skladu sa zakonom pursuant to the lawu skladu sa posebnim odredbama in compliance with special provisionsu smislu in terms of, within the meaning ofu smislu člana 7 stava 2 within the meaning of Article 7 paragraph 2u smislu ove direktive for the purpose of this Directive

u smislu ovog zakona for the purpose of this Act; within the meaning of thisLaw (zavisno od smisla)

u smislu stava 1 ovog člana within the meaning of paragraph 1 of this Article…u svojstvu in capacity ofUnutrašnja organizacija isistematizacija internal organisation and job descriptions

Upozorenje WarningUprava / Administracija AdministrationJavna uprava public administrationDržavna uprava state administrationsudska uprava administration of justicecentralna uprava central administrationcarinska uprava customs administrationslokalna uprava local administrationdržavna uprava public administrationporeska uprava tax administrationUpravni, administrativni Administrativeupravni postupak administrative procedureupravni spor administrative disputeupravni akt administrative actupravne mjere administrative measuresupravne radnje administrative actionspreduzimanje upravnih mjera i upravnihradnji taking administrative measures and actions

upravne stvari administrative mattersadministrativno uređenje administrative arrangementadministrativna pomoć administrative assistanceupravni organ, upravna vlast administrative authorityadministrativna saradnja administrative cooperationadministrativna odluka, upravna odluka administrative decisionadministrativne olakšice administrative facilitiesadministrativna infrastruktura administrative infrastructureadministrativne mjere administrative measuresadministrativna praksa administrative practiceupravna procedura, administrativnaprocedura

administrative procedure

administrativne strukture administrative structuresUputstvo Instructionuputstvo o pravnom lijeku/pravna pouka instruction on legal remedyuputstvo za izvršavanje zakona i drugihpropisa

instructions for enforcement of legislation

193

Uračunljivost AccountabilityUskraćivati DisfavourUslov Conditionuz uslov subject to the condition(s)Uslovno Conditional, Suspendeduslovna osuda suspended sentenceuslovni otpust conditional release, paroleUsvojiti / utvrditi adoptusvojiti budžet to adopt a budgetusvojiti propis to adopt a regulationusvojiti pravila to adopt rulesUstanova InstitutionUstav ConstitutionUstavno Constitutionalustavna žalba constitutional complaintustavni zakon constitutional lawUstavnost ConstitutionalityUvid Insight, examinationuvidom u (npr. dokumenta) having examined (....)

VVažiti Apply , be in forceVeza Liaisonslužbenik za vezu liaison officerViza Visazahtjev za vizu visa applicationvizna lista Zajednice visa list of the Communityvizni režim visa regimebezvizni režim visa-free regimeVlada Governmentvlada imenuje i razrješava government shall appoint and remove from officeVozilo Vehiclemotorno vozilo motor vehicleregistarske tablice (na vozilu) vehicle number plate

ZZabraniti Prohibitzabranjuje se it is prohibitedZadržati Reserve, keep, suspendzadržati izvršenje rješenja suspend enforcement of the decisionzadržavati pravo reserve the rightZahtjev Requestzahtjev za zaštitu zakonitosti request for judicial reviewusvojiti zahtjev adopt a requestodbiti zahtjev reject a requestodbaciti zahtjev dismiss a request

194

Zaključak (upravnog organa) decisionzaključno sa inclusiveZakon LawUskladjivanje zakona approximation of lawsokvirni zakon framework lawsistemski zakon systemic lawprimjena zakona, sporovodjenje zakona law enforcementodredba predvidjena zakonom provision laid down by lawset zakona set of lawskrovni zakon umbrella lawzakon o izmjenama i dopunama zakona … Law Amending the Law on…Autentično tumačenje zakona authentic interpretation of lawZakonik CodeKrivični zakonik Criminal CodeZakonik o krivičnom postupku Criminal Procedure CodeZakonski, po zakonu Legalzakonska snaga legal forcezakonska odredba legal provisionzakonski zastupnik stranke legal representative of a partyzakonsko ovlašćenje legal authorisationZakonitost LegalityZakonodavstvo Legislationuskladjivanje zakonodavstva harmonization of legislationprimjena zakonodavstva, sprovodjenjezakona

implementation of legislation

domaće zakonodavstvo national legislationneusvojeni zakoni outstanding legislationprimarno zakonodavstvo primary legislationsekundarno zakonodavstvo secondary legislationZakonodavan; zakonski Legislativezakonodavni akt legislative actzakonodavno tijelo legislative bodyzakonodavni okvir legislative frameworkzakonodavna vlast legislative powerzakonodavni postupak legislative procedureZamolnica Letter rogatoryZaobilazni put, zaobilaznica By-passZapisnik (sa sastanka) Minuteszapisnik (suda ili upravnog organa) recordZarada Salarynaknada zarade Compensation of salaryZastara Statute of limitationsZastario Barred by limitationZatvor PrisonZatvorenik PrisonerZavjera, urota, udruživanje uprotivzakonite svrhe

Conspiracy

Zemlja Countryzemlja u tranziciji country in transition

195

zemlja odredišta country of destinationzemlja porijekla country of originzemlja u razvoju developing countryzemlja potpisnica signatory countrytreća zemlja third countryZloupotreba Abusezloupotreba prava abuse of rightzloupotreba dominantnog položaja abuse of a dominant positionZvanja (npr. viši savjetnik, namještenik…) Titles / functionsposebna zvanja special titles/functions

ŽŽalba (u žalbenom sudskom postupku) AppealŽalbeni AppellateŽalbeni postupak Appellate proceedingsŽalbeni / Apelacioni sud Appelate courtžaliti se Appealžaliti se protiv appeal against

2. AKRONIMI

AENGLISH MONTENEGRIN

AAMS Associated African andMadagascar States PDAM Pridružene države Afrike i

Madagaskara

ABMAgreement Antiballistic Missile Agreement ABM

sporazum Antibalistički sporazum

ACEA European AutomobileManufacturer’s Association EUPA Evropsko udruženje proizvođača

automobila

ACFM Advisory Committee on FisheryManagement SKUR Savjetodavni komitet za upravljanje

ribarstvom

ACP African, Caribbean and Pacificcountries AKP Države Afrike, Kariba i Pacifika

ADB Asian Development Bank ABR Azijska banka za razvojADC Asian Development Centre ACR Azijski centar za razvoj

ADNThe International Transportation ofdangerous goods by inlandshipping

ADNEvropski sporazum omeđunarodnom rječnom prevozuopasne robe

ADREuropean agreement relating tothe international transportation ofdangerous goods by road

ADREvropski sporazum omeđunarodnom drumskomtransportu opasne robe

AECMA European Association ofAerospace Industries EUVI Evropsko udruženje vazduhoplovnih

industrija

AETRAgreement

European Agreement concerningthe work of crews of vehiclesengaged in International RoadTransport

AETRsporazum

Evropski sporazum o radu osoblja umeđunarodnomdrumskom prevozu

Afrasec Afro-Asian Organization for Afrasec Afro-azijska organizacija za

196

Economic Cooperation ekonomsku saradnju

AIDS Acquired Immune DeficiencySyndrome SIDA Sindrom stečenog gubitka imuniteta

(franc.)

Amcham American Chamber of Commerce(Brussels) Amcham Američka privredna komora

AMCO African and Mauritian CommonOrganization ZOAM Zajednička organizacija Afrike i

MauricijusaANC African National Congress ANK Afrički nacionalni kongres

Anzus Australia-New Zealand-USASecurity Treaty

Anzus Sporazum o bezbjednosti izmeđuAustralije, Novog Zelanda i SAD

AP Accession Partnership PP Partnerstvo za pristupanje

APEC Asia- Pacific EconomicCooperation APEC Azijsko-pacifička privredna saradnja

APO Asian Productivity Organization AOP Azijska organizacija za produktivnost

APPU Asian-Pacific Parliamentarians’Union APUP Azijsko-pacifička unija

parlamentaracaAspac Asian and Pacific Council Aspac Azijski i pacifički savjet

Asean Association of South-east AsianNations Asean Udruženje država Jugoistočne Azije

ATPAgreement on the internationalcarriage of perishable foodstuffsand on the special equipment beused for such carriage

ATPSporazum o međunarodnom prevozukvarljivih namirnica i o posebnojopremi koja se koristi za njihovprevoz

AWACS Airborne warning and controlsystem AWACS Sistem vazdušnog upozorenja i

kontrole

BBAT Best available technology BAT Najbolja raspoloživa tehnologija

BATNEEC BAT without excessive economiccost BATNEEC Najbolja raspoloživa tehnologija uz

razuman ekonomski trošak

BBC British Broadcasting Corporation BBC Britanska radio-difuzna korporacija

BCC Biotechnology CoordinatingCommittee KBK Komitet za biotehnološku

koordinaciju

Benelux Belgium, Netherlands, andLuxembourg Beneluks Belgija, Holandija i Luksemburg

BEUC European Bureau of Consumers’Unions EBUP Evropski biro udruženja potrošača

BINGOs Business international non-governmental organizations MNVPO Međunarodne nevladine poslovne

organizacije

BIS Bank for International Settlements BIS Banka za međunarodna poravnanja

BLEU Belgo-Luxembourg EconomicUnion BLEU Ekonomska unija Belgije i

Luksemburga

BRIC Biotechnology Regulations Inter-service Committee KSRB Komitet za servisiranje regulative u

biotehnologijiBSC Biotechnology Steering Committee UKB Upravni komitet za biotehnologiju

BSE Bovine spongiformencephalopathy BSE Goveđa spongiformna encefalopatija

(“kravlje ludilo”)

CCaribank Caribbean Development Bank CDB Karipska banka za razvoj

CABEI Central American Bank forEconomic Integration CABEI Centralnoamerička banka za

ekonomsku integraciju

197

CAO East African Community (fromFrench abbrev) IAZ Istočnoafrička zajednica

CCAMcountries

Benin, Burkina Faso, Ivory Coast,Gabon, Mauritius, Niger, Rwanda,Seychelles, Senegal, CentralAfrican Republic, Togo

ZemljeCCAM-a

Benin, Burkina Faso, ObalaSlonovače, Gabon, Mauricijus,Nigerija, Ruanda, Sejšeli, Senegal,Centralnoafrička Republika, Togo

CACM Central American Common Market ZTDCA Zajedničko tržište država CentralneAmerike

CAEEU Central African Customs andEconomic Union CEUCA Carinska i ekonomska unija

Centralne Afrike

CAP Common Agricultural Policy ZPP Zajednička poljoprivredna politika

Caricom Caribbean Community Caricom Karipska zajednica

CARDSCommunity Assistance forReconstruction, Development andStabilisation Programme

KARDS Program pomoći Zajednice zaobnovu, razvoj i stabilizaciju

CBI Confederation of British Industry KBI Konfederacija britanske industrije

CCBG Committee of Central BankGovernors KGCB Komitet guvernera centralnih banaka

CCC Council of Cultural Cooperation SKS Savjet za kulturnu saradnju

CCC Customs Cooperation Council SCS Savjet za carinsku saradnju

CCC Coalfield Communities Campaign KZBU Kampanja Zajednice za baseneuglja

CCNR Central Commission for theNavigation of the Rhine CKPR Centralna komisija za plovidbu

Rajnom

CCP Common commercial policy ZTP Zajednička trgovinska politika

CCT Common Customs Tariff ZCT Zajednička carinska tarifa

CDE Conference on Disarmament inEurope KRE Konferencija o razoružanju u Evropi

CdP Commissariat du Plan (FrenchEconomic Planning Commission) FKEP Francuska komisija za ekonomsko

planiranje

CEAE East African Economic Community IAEZ Istočnoafrička ekonomska zajednica

CEAO West African EconomicCommunity ZAEZ Zapadnoafrička ekonomska

zajednica

CedefopEuropean Centre for theDevelopment of VocationalTraining

ECUPO Evropski centar za unaprjeđenjeprofesionalnog obrazovanja

CEEC Committee for EuropeanEconomic Cooperation KEES Komitet za evropsku ekonomsku

saradnju

CEECs Central and East Europeancountries DCIE Države Centralne i Istočne Evrope

CEEP European Center for PublicEnterprise ECDP Evropski centar za državna

preduzeća

CEER Council of European EnergyRegulators SEER Savjet evropskih energetskih

regulatora

CEFAS Centre for Environment, Fisheries,and Aquaculture science CEFAS Centar za životnu sredinu, ribarstvo i

akvakulturuCEFTA Central European Free Trade CEFTA Sporazum o slobodnoj trgovini

198

Agreement država Centralne Evrope

CELAD Coordinators’ Group on Drugs(from French abbrev.) KGBPD Koordinaciona grupa za borbu protiv

droge

CEN Committee for European Norms(Standards) EKS Evropski komitet za standardizaciju

CENELEC Committee for European ElectricalNorms (Standards) EOES Evropski odbor za elektrotehničku

standardizaciju

CEPS Centre for European PolicyStudies CPPEU Centar za proučavanje politika

Evropske unije

CEPTEuropean Conference of Postaland TelecommunicationsAdministrations

EKPTU Evropska konferencija poštanskih itelekomunikacionih uprava

CER Community of European Railways ZEŽ Zajednica evropskih željeznica

CERNEuropean Organization for NuclearResearch (from the Frenchabbrev.)

CERN Evropska organizacija za nuklearnaistraživanja

CET Common External Tariff CET Zajednička carinska tarifa

CFI Court of First Instance PSS Prvostepeni sud

CFP Common fisheries policy ZPR Zajednička politika ribarenja

CFSP Common foreign and securitypolicy ZSBP Zajednička spoljna i bezbjednosna

politika

CI Community Initiative IZ Inicijativa Zajednice

CID Center for Development ofIndustry CRI Centar za razvoj industrija

Cif Price including carriage,insurance, and freight CIF Cijena prevoza i osiguranja

CIREACentre for Information, Discussion,and Exchange on Asylum (fromFrench abbrev.)

CIREA Centar za informacije, rasprave irazmjenu podataka o azilu

CIREFICentre for Information, Discussion,and Exchange on Frontiers andImmigration (from the Frenchabbrev.)

CIREFICentar za informacije, rasprave irazmjenu podataka u vezi sagranicama i imigracijom

CIS Commonwealth of IndependentStates (ex USSR) ZND Zajednica Nezavisnih Država

CIVInternational conventionconcerning the carriage ofpassengers and luggage by rail

CIVKonvencija o među-narodnom prevozu putnika i prtljagaželjeznicom

CJTF Combined Joint Task Forces KZRG Kombinovane zajedničke radnegrupe

CLEPA European Association ofAutomotive Suppliers EUDA Evropsko udruženje dobavljača

automobila

CMEA Council for Mutual EconomicAssistance (Comecon) SEV Savjet za uzajamnu ekonomsku

pomoć

COCOBU Parliament’s Committee onBudgetary Control COCOBU Parlamentarni odbor za kontrolu

budžeta

COCOM Coordinating Committee forMultilateral Export Controls COCOM Koordinacioni komitet za

multilateralnu kontrolu izvozaCOPA Committee of Professional COPA Komitet strukovnih poljoprivrednih

199

Agricultural Organizations of theEuropean Community (from theFrench abbrev.)

organizacija Evropske zajednice

CoR Committee of the Regions andLocal Authorities

CoR Komitet regiona i lokalnih uprava

Coreper Committee of PermanentRepresentatives Coreper Komitet stalnih predstavnika

Coreu EPC communications network Coreu EPC komunikaciona mreža

CORINE Coordinated Information on theEnvironment CORINE Koordinisane informacije o životnoj

sredini

COSTEuropean Cooperation in the fieldof Scientific and TechnicalResearch

COST Evropska saradnja u oblasti naučnih itehničkih istraživanja

CP Contracting Party Ug.S Ugovorna strana

CP Comparative Politics UP Uporedna politika

CPE European Farmers’ Coordination KEP Koordinacija evropskihpoljoprivrednika

Crest Scientific and Technical ResearchCommittee Crest Komitet za naučna i tehnička

istraživanja

COSACConference of the Community andEuropean Affairs Committees ofParliaments of the EU

COSAC Konferencija komiteta za evropskeposlove parlamenata članica EU

CSCE Conference on Security andCooperation in Europe KEBS Konferencija o bezbjednosti i saradnji

u Evropi

CSF Community support framework OPZ Okvir podrške Zajednice

CSFR Czech and Slovak FederalRepublic ČSSR Savezna Republika Čehoslovačka

CSU Christian Socialist Union(Germany) CSU Unija hrišćanskih socijalista

CTE Committee on Trade and theEnvironment (WTO) CTE Komitet za trgovinu i zaštitu životne

sredine (STO)

CTEU Consolidated Treaty on EuropeanUnion KUEU Konsolidovani ugovor o Evropskoj

uniji

CUBE Concentration Unit forBiotechnology in Europe KCBTE Koncentracioni centar za

biotehnologiju u Evropi

DDAC Development Assistance

Committee DAC Komitet za pomoć u razvoju

DG Directorate General (of theEuropean Commission) GD Generalni direktorat (Evropske

komisije)DNA Deoxyribonucleic acid DNK Dezoksiribonukleinska kisjelina

DSB Dispute Settlement Body ORS Organ za rješavanje sprova

DSU Dispute Settlement Understanding SRS Dogovor o rješavanju sporova

DTI Department of Trade and Industry(Britain) MTIVB Ministarstvo za trgovinu i industriju

Velike Britanije

EEA European Agreement ES Evropski sporazumEAC European Association for EUS Evropsko udruženje za saradnju

200

Cooperation

EADIEuropean Association forDevelopment Research andTraining Institutes

EURIO Evropsko udruženje za razvojnaistraživanja i obuku

EAEC European Atomic EnergyCommunity EZAE Evropska zajednica za atomsku

energiju

EAES European Atomic Energy Society EDAE Evropsko društvo za atomskuenergiju

EAGGF European Agricultural Guidanceand Guarantee Fund EFRGP Evropski fond za razvoj i garancije u

poljoprivredi

EAPC Euro-Atlantic Partnership Council EAPC Savjet za evroatlantsko partnerstvo

EBAA European Business AviationAssociation EUAP Evropsko udruženje avio-prevoznika

EBRD European Bank for Reconstructionand Development EBRD Evropska banka za obnovu i razvoj

EBU European Barge Union EUB Evropska unija za barže

EBU European Broadcasting Union EURT Evropska unija za radio -difuziju

EC European Community EZ Evropska zajednica

EC European Council ES Evropski savjet

ECAC European Civil AviationConference EKCV Evropska konferencija civilnog

vazduhoplovstvaECB European Central Bank ECB Evropska centralna banka

ECCAS Economic Community of CentralAfrican States EZDCA Ekonomska zajednica država

Centralne Afrike

ECHO European CommunityHumanitarian Office ECHO Kancelarija EZ za humanitarna

pitanja

ECHR European Court of Human Rights ESLJP Evropski sud za ljudska prava

ECJ Court of Justice of the EuropeanCommunities SPEZ Sud pravde EZ

ECLA Economic Commission for LatinAmerica (of the UN) UNEKLA Ekonomska komisija UN za Latinsku

Ameriku

ECMT European Conference of Ministersof Transport EKMS Evropska konferencija ministara

saobraćaja

ECO European Cartel Office EKBPK Evropska kancelarija za borbu protivkartela

Ecofin Council of Economic and FinanceMinisters Ekofin Savjet ministara za ekonomiju i

finansije

Ecosoc Economic and Social Council (ofthe UN) EKOSOK Ekonomski i socijalni Savjet UN

ECOWAS Economic Community of WestAfrican States EKOZDZA Ekonomska zajednica država

Zapadne Afrike

ECSA European Community ShipownersAssociation UBEZ Udruženje brodovlasnika Evropske

zajednice

ECSC European Coal and SteelCommunity EZUČ Evropska zajednica za ugalj i čelik

ECSR European Coal and SteelResearch EIOUČ Evropska istraživanja u oblasti uglja i

čelikaEcu European currency unit Eki Evropska novčana jedinica

201

EDC European Defence Community EOZ Evropska odbrambena zajednica

EDF European Development Fund EFR Evropski fond za razvoj

EDM Electronic Data Management EUP Elektronsko upravljanje podacima

EDU European Drugs Unit EJBPD Evropska jedinica za borbu protivdroge

EEA European Economic Area EEP Evropski ekonomski prostor

EEA European Environment Agency EEA Evropska agencija za zaštitu životnesredine

EEB European Export Bank EIB Evropska izvozna banka

EEB European Environmental Bureau EEB Evropski biro za životnu sredinu

EEC European Economic Community EEZ Evropska ekonomska zajednica

EECU European Economic CustomsUnion EECU Evropska ekonomska carinska unija

EES European Economic Space EEP Evropski ekonomski prostor

EEZ Exclusive economic zone EEZ Ekskluzivna ekonomska zona

EFB European Federation ofBiotechnology EFB Evropska federacija za biotehnologiju

EFICS European Forestry Informationand Communication System ESIKŠ Evropski sistem informisanja i

komunikacija u šumarstvu

EFIP European Federation of InlandPorts EFRL Evropska federacija rječnih luka

EFTA European Free Trade Association EFTA Evropsko udruženje za slobodnutrgovinu

EIA European Intermodal Association EUIS Evropsko udruženje za intermodalnisaobraćaj

EIB European Investment Bank EIB Evropska investiciona banka

EIS European Information System EIS* Evropski informacioni sistem

EIONET European Information andObservation Network EIONET Evropska informaciona i

posmatračka mreža

ELEC European League for EconomicCooperation EDES Evropsko društvo za ekonomsku

saradnju

EMBO European Molecular BiologyOrganization EOMB Evropska organizacija za

molekularnu biologiju

EMCF European Monetary CooperationFund EMKF Evropski monetarni kooperacijski

fond

EMEA European Agency for theEvaluation of Medicinal Products EMEA Evropska agencija za ocjenu

medicinskih proizvodaEMF European Monetary Fund EMF Evropski monetarni fond

EMI European Monetary Institute EMI Evropski monetarni institut

EMS European Monetary System EMS Evropski monetarni sistem

EMU Economic and Monetary Union EMU Ekonomska i monetarna unija

ENEA European Agency for NuclearEnergy ENEA Evropska agencija za nuklearnu

energiju

ENS European Nuclear Society EDNU Evropsko društvo za nuklearnuenergiju

202

EP European Parliament EP Evropski parlamentEPA European Productivity Agency EAP Evropska agencija za produktivnost

EPA European Parliamentary Assembly EPS Evropska parlamentarna skupština

EPC European Political Cooperation EPS Evropska politička saradnja

EPO European Patent Office EZP Evropski zavod za patente

EPP European People’s Party ENP Evropska narodna partija

ERDF European Regional DevelopmentFund EFRR Evropski fond za regionalni razvoj

ERF European Union Road Federation EFSDP Evropska federacija sindikatadrumskih prevoznika

ERM Exchange-rate mechanism ERM Mehanizam deviznog kursa

ERP European Recovery Programme(‘Marshall Plan’) ERP Program za obnovu i rekonstrukciju u

Evropi (“Maršalov plan”)

ERT European Round Table ofIndustrialists EOSI Evropski okrugli sto industrijalaca

ERTMS European Rail TrafficManagement System ESUŽS Evropski sistem upravljanja

željezničkim saobraćajemESA European Space Agency EKA Evropska kosmička agencija

ESC European Shippers Council ESBP Evropski savjet brodskih prevoznikaESC Economic and Social Committee ESK Ekonomski i socijalni komitet

ESCB European System of CentralBanks ESCB Evropski sistem centralnih banaka

ESDI European Security and DefenceIdentity EBOI Evropski bezbjednosni i odbrambeni

identitetESF European Social Fund ESF Evropski socijalni fond

ESNBA European Secretariat of NationalBio-industry Associations ESNUB Evropski sekretarijat nacionalnih

udruženja u bioindustriji

ESPO European Sea Ports Organization EOML Evropska organizacija morskih luka

ESPRITEuropean Strategic Programmefor Research and Development inInformation Technology

ESPRITEvropski strateški program zaistraživačke i informacionetehnologije

ESRO European Space ResearchOrganization EOIK Evropska organizacija za istraživanje

kosmosa

ETF European Transport WorkersFederation EFTR Evropska federacija transportnih

radnika

ETSC European Transport SafetyCouncil ESBT Evropski savjet za bezbjednost u

transportu

ETSI European TelecommunicationsStandards Institute EITS Evropski institut za

telekomunikacione standarde

ETSO European Transmission SystemOperators EOPS Evropski operatori prenosnih sistema

ETUC European Trade UnionConfederation EKS Evropska konfederacija sindikata

ETUI European Trade Union Institute EIS* Evropski institut sindikata

EU European Union EU Evropska unija

203

EUA European Unit of Account EUA Evropska obračunska jedinica

EUF European Union of Federalist EUF Evropska unija federalista

EUFORES European Forum for RenewableEnergy Sources EUFORES Evropski forum za obnovljive izvore

energije

EUMC European Union MilitaryCommittee EUVK Vojni komitet Evropske unije

EUMS European Union Military Staff EUVO Vojno osoblje Evropske unije

EURACOM European Action for MiningCommunities EURACOM Evropska inicijativa za rudarske

zajednice

Euratom European Atomic EnergyCommunity Euroatom Evropska zajednica za atomsku

energiju

EUREC European Union Renewableenergy Centres Agency EUREC Agencija centara za obnovljivu

energiju Evropske unije

EUREKA European Research CoordinationAgency EUREKA Evropska agencija za koordinaciju

istraživanja

EURES European Employment Services EURES Evropska služba za zapošljavanje

EURIBOR European Interbank Offered Rate EUROBOREvropske međubankarske kamatnestope izračunate uz pomoćevropskog sistema centralnih banaka

Eurocontrol European Organization for theSafety of Air Navigation Eurokontrol Evropska organizacija za

bezbjednost vazdušne plovidbe

EurocorpsMultilateral European force,expanded from Franco-German in1991

EurokorpsMultilateralne evropske snagenastale od francusko -njemačkih1991.

EurodacEuropean Automated FingerprintRecognition System (from theFrench abbrev.)

Eurodak Evropski sistem za automatskoprepoznavanje otisaka prstiju

EUMETSATEuropean Organization for theExploitation of MeteorologicalSatellites

EUMETSAT Evropska organizacija za korišćenjemeteoroloških satelita

EUROGAS European Union of the NaturalGas Industry EUROGAS Evropska unija industrije prirodnog

gasa

Eurogroup European group within Nato from1970 Eurogrupa Evropska grupa u NATO-u od 1970.

EurojustBody for investigation andprosecution of serious cross-border crime

Eurojust Organ za pravosudnu saradnju ukrivičnim stvarima

EUR-OP Office of Official Publications ofthe European Communities EUR-OP Kancelarija zvaničnih publikacija

evropskih zajednica

EUROPIA European organization of the oilrefining and marketing industry EUROPIA Evropska organizacija za preradu i

plasman nafteEuropol European Police Office Europol Kancelarija evropske policije

Eurydice Education information network inthe European Community Euridika Mreža obrazovnih informacija

Evropske zajednice

EUTELSAT European TelecommunicationsSatellite Organization EUTELSAT Evropska organizacija

telekomunikacionih satelita

EWEA European Wind energyAssociation EUEV Evropsko udruženje za energiju

vjetra

204

FFAO Food and Agriculture Organization FAO Organizacija UN za hranu i

poljoprivredu

FCO Foreign and Commonwealth Office MSPK Ministarstvo za spoljne poslove iKomonvelt

FDI Foreign direct investment DSI Direktne strane investicije

FDP Free Democratic Party (Germany) PSD Partija slobodnih demokrata(Njemačka)

FEDARENE European Federation of RegionalEnergy and Environment Agencies FEDARENE

Evropska federacija regionalnihagencija za energetiku i zaštituživotne sredine

FID International Federation forInformation and Documentation MFID Međunarodna federacija za

informacije i dokumentaciju

FIFG Financial Instrument for FisheriesGuidance IFRR Instrument finansiranja razvoja

ribarstva

FN Front National (National Front,France) NF Nacionalni front

FO Foreign Office (Britain) MSPVB Ministarsvo spoljnih poslova VelikeBritanije

Fob Prices free-on-board Fob Cijena franko brod

FOC Forum of Consultation (of WEU) FOK Konsultativni forum (ZEU)

FORATOM European Atomic Forum FORATOM Evropski atomski forum

FRG Federal Republic of Germany SRN Savezna Republika Njemačka

FTA Free Trade Agreement SST Sporazum o slobodnoj trgovini

FTAA Free Trade Area of Americas STZA Slobodna trgovinska zona Sjeverne iJužne Amerike

FYROM Former Yugoslav Republic ofMacedonia BJRM Bivša Jugoslovenska Republika

Makedonija

GGAC General Affairs Council SOP Savjet za opšte poslove

GATS General Agreement on Trade inServices GATS Opšti sporazum o trgovini i uslugama

GATT General Agreement on Tariffs andTrade GATT Opšti sporazum o carinama i trgovini

GCC Gulf Cooperation Councilcountries GCC Savjet za saradnju država Zaliva

GDP Gross Domestic Product BDP Bruto društveni proizvod

GDR German Democratic Republic(East Germany) DDR Demokratska Republika Njemačka

GMAG Genetic Manipulation AdvisoryGroup SGGM Savjetodavna grupa za genetsku

manipulaciju

GMO Genetically modified organism GMO Genetski modifikovani organizmi

GNE Group of National Experts (onSafety and Regulation in GNE Grupa nacionalnih eksperata (za

bezbjednost i regulativu u

205

Biotechnology) biotehnologiji)GNP Gross National Product BNP Bruto nacionalni proizvod

GSP Generalized System ofPreferences OSP Opšti sistem preferencijala

HHMSO Her Majesty’s Stationery Office KNJKVID

Kancelarija Njenog kraljevskogvisočanstva za štamparsku iizdavačku djelatnost

IIAEA International Atomic Energy

Agency MAAE Međunarodna agencija za atomskuenergiju

IAR International Authority for the Ruhr MVR Međunarodna uprava za Rur

IASS International Association of SocialSecurity IASS Međunarodno udruženje socijalnih

osiguranja

IATA International Air TransportAssociation IATA Međunarodo udruženje vazdušnih

prevoznika

IBRD International Bank forReconstruction and Development MBOR Međunarodna banka za obnovu i

razvoj

ICAO International Civil AviationOrganization ICAO Međunarodna organizacija za civilno

vazduhoplovstvo

ICC International Chamber ofCommerce MPK Međunarodna privredna komora

ICES International Council for theExploration of the Seas ICES Međunarodni Savjet za istraživanje

mora

ICFTU International Confederation ofFree Trade Unions MKUSS Međunarodna konfederacija unije

slobodnih sindikataICJ International Court of Justice MSP Međunarodni sud pravde

ICRC International Committee of RedCross MKCK Međunarodni komitet Crvenog krsta

ICSID International Centre for Settlementof Investment Disputes MCRIS Međunarodni centar za rješavanje

investicionih sporova

IDA International DevelopmentAssociation MUR Međunarodno udruženje za razvoj

IDB Inter-American Development Bank MBR Međuamerička banka za razvoj

IDP Integrated DevelopmentProgramme IRP Integrisani razvojni program

IEA International Energy Agency MAE Međunarodna agencija za energiju

IEPG Independent EuropeanProgramme Group NEPG Nezavisna evropska programska

grupa

IFAD International Fund for AgriculturalDevelopment IFAD Međunarodni fond za poljoprivredni

razvojIFC International Finance Corporation IFC Međunarodna finansijska korporacija

IFLA International Federation of LibraryAssociations and Institutions MFBU Međunarodna federacija biblioteka i

bibliotekarskih udruženjaIGC Intergovernmental Conference MVK Međuvladina konferencija

IGO Intergovernmental organization MVO Međuvladina organizacija

206

IIA Inter-Institutional Agreement MIU Međuinstitucionalni ugovori

IIEP International Institute forEducational Planning MIPO Međunarodni institut za planiranje

obrazovanjaILO International Labour Organization MOR Međunarodna organizacija rada

IMF International Monetary Fund MMF Međunarodni monetarni fond

IMO International MaritimeOrganization MPO Međunarodna pomorska organizacija

IMP Integrated MediterraneanProgrammes IMP Integrisani mediteranski program

IMPELEuropean Network for theImplementation and Enforcementof Environmental Law

IMPELEvropska mreža za sprovođenje iprimjenu prava iz oblasti životnesredine

IMSO International Mobile SatelliteOrganization IMSO Međunarodna organizacija mobilne

satelitske telefonije

INCB International Narcotics ControlBoard MOKN Međunarodni odbor za kontrolu

narkotika

Incoterms International commerce terms Incoterms Međunarodni trgovinski termini

INE Inland Navigation Europe INE Evropska unutrašnja plovidba

INGO International non-governmentalorganization MNVO Međunarodna nevladina organizacija

INTAL Institute for Latin AmericanIntegration IILA Institut Latinske Amerike za

integracijuInterpol International Police Association Interpol Međunarodno udruženje policija

INTELSTAT International TelecommunicationsSatellite Organization INTELSTAT Međunarodna organizacija

telekomunikacionih satelita

INTUG Information Technology UserGroup INTUG Grupa korisnika informacionih

tehnologija

IOE International Office of Epizootics IOE Svjetska organizacija za zaštituzdravlja životinja

IOM International Organization forMigration IOM Međunarodna organizacija za

migracije

IPE International Political Economy MPE Međunarodna politička ekonomija

IPPC Integrated Pollution Preventionand Control IPPC Jedinstvena politika prevencije i

kontrole zagađenjaIPR Intellectual property rights PIS Prava intelektualne svojine

IR International Relations MO Međunarodni odnosi

IRF International Road Federation MFP Međunarodna federacija za puteve

IRIS Innovative Rail IntermodalServices IRIS Unaprijeđene kombinovane

željezničke uslugeIRU International Road Union MUP Međunarodno udruženje za puteve

ISO International Organization forStandardization ISO Međunarodna organizacija za

standardizaciju

ISPA Pre-accession structuralinstrument ISPA Instrument strukturne politike u

procesu pridruživanja

IT Information technology IT Informaciona tehnologija

207

ITC International Trade Center MTC Međunarodni trgovinski centar

ITO International Trade Organization MTO Međunarodna trgovinskaorganizacija

ITQ Individual transferable quota ITQ Pojedinačna prenosiva kvota

ITSA International Transportation SafetyAssociation MUBP Međunarodno udruženje za

bezbjednost prevoza

ITSO International TelecommunicationSatellite Organization MOTS Međunarodna organizacija za

telekomunikacione satelite

ITU International TelecommunicationsUnion MUT Međunarodna unija za

telekomunikacije

IUCNInternational Union forConservation of Nature andNatural Resources

MUOPR Međunarodna unija za očuvanjeprirode i prirodnih resursa

IULA International Union of LocalAuthorities MULU Međunarodna unija lokalnih uprava

IWC International Whaling Commission MKK Međunarodna komisija za kitove

IBE International Bureau of Education MBO Međunarodni biro za obrazovanje

JJAA Joint Aviation Authority JAA Zajednička vazduhoplovna uprava

evropskih zemalja

JAR Joint Aviation Requirements (ofJAA) JAR Zajednički vazduhoplovni standardi

(od JAA)

JHA Justice and Home Affairs PUP Pravosuđe i unutrašnji poslovi

LLAES Latin American Economic System LAPS Latinoamerički privredni sistem

LAIA Latin American IntegrationAssociation UIDLA Udruženje za integraciju država

Latinske Amerike

LCD Less developed country MRD Manje razvijene države

MMAI Multilateral Agreement on

Investment MUI Multilateralni ugovor o investicijama

MCAs Monetary Compensation Amounts MCA Suma monetarne kompenzacije

MDG Multidisciplinary Group onOrganized Crime MGBPOK Multidisciplinarna grupa za borbu

protiv organizovanog kriminala

MEP Member of the EuropeanParliament MEP Član Evropskog parlamenta

Mercosur Common Market of the SouthernCone (Mercado Comun del Sur) Mercosur Zajedničko tržište država krajnjeg

juga Južne AmerikeMFN Most-favoured nation (GATT) SNN Status najpovlašćenije nacije

MIGA Multilateral Investment GuaranteeAgency MIGA Agencija za multilateralne

investicione garancije

MINURSO United Nations Mission for theReferendum in Western Sahara MINURSO Misija UN za referendum u Zapadnoj

Sahari

MNC Multinational corporation MNK* Multinacionalna korporacija(akcionarsko društvo)

MNE Multinational enterprise MNK* Multinacionalna kompanija

208

MONUA United Nations Observer Missionin Angola MONUA Posmatračka misija UN u Angoli

MONUCUnited Nations Observer Missionin the Democratic Republic of theCongo

MONUK Posmatračka misija UN uDemokratskoj Republici Kongo

MRP Movement Republican Populaire(French abbrev.) NRP Nacionalni republikanski pokret

MTR Mid-Term Review ( of UruguayRound) SRP Srednjoročni pregled

Magreb Algeria, Morocco, and Tunisia Magreb Alžir, Maroko i Tunis

Mashreq Jordan, Egypt, Lebanon and Syria Mashrek Jordan, Egipat, Liban i Sirija

NNACC North Atlantic Cooperation Council SASS Sjevernoatlantski savjet za saradnju

NAFO Northwest Atlantic FisheriesOrganization NAFO Organizacija za ribarenje u

sjeverozapadnom Atlantiku

NAFTA North American Free TradeAgreement NAFTA Sjevernoamerički sporazum o

slobodnoj trgovini

NATO North Atlantic Treaty Organization NATO Sjevernoatlantski pakt

NCPI New Commercial PolicyInstrument NITP Novi instrument trgovinske politike

NDP National Democratic Party(Germany) NDP Nacionalna demokratska partija

(Njemačka)

NEA Nuclear Energy Agency NEA Agencija za nuklearnu energiju

NEAFC North East Atlantic FisheriesCommission NEAFK Komisija za ribarenje u

sjeveroistočnom Atlantiku

NFFO National Federation ofFishermen’s Organization NFFO Nacionalna federacija ribarskih

organizacija

NFU National Farmer’s Union (UK) NUPP Nacionalna unija poljoprivrednihproizvođača (UK)

NGO Non-governmental organization NVO Nevladina organizacija

NIEO New International Economic Order NMEP Novi međunarodni ekonomskiporedak

NimexeHarmonised nomenclature for theforeign trade statistics of the EECcountries

NimexeHarmonizovana nomenklatura zaspoljnotrgovinsku statistiku zemaljaEEZ

NTB Non-Tariff Barrier NTB Necarinska barijera

NUM National Union of Mineworkers(Britain) NUR Nacionalna unija rudara (u Velikoj

Britaniji)

OOAPEC Organization of Arab Petroleum

Exporting Countries OAPEK Organizacija arapskih državaizvoznica nafte

OAS Organization of American States OAD Organizacija američkih država

OAU Organization of African Unity OAJ Organizacija africkog jedinstva

OCAS Organization of Central AmericanStates OCAD Organizacija centralnoameričkih

država

209

OCR Optical Character Recognition OCR Optički čitač znakova

OCT Overseas Countries andTerritories PZT Prekomorske zemlje i teritorije

OECD Organization for EconomicCooperation and Development OECD Organizacija za ekonomsku saradnju

i razvoj

OEEC Organization for EuropeanEconomic Cooperation OEES Organizacija za evropsku

ekonomsku saradnju

OJL Official Journal of the EuropeanCommunities, Law Series Sl.list EZ Službeni list evropskih zajednica

OLAF European Anti-fraud Office OLAF Evropski biro za borbu protiv prevara

ONP Open Network Provision OOM Odredbe o otvorenoj mreži

ONUC United Nations Operation inCongo (from the French abbrev.) ONUC Operacija UN u Kongu

ONUCA United Nations Observer Group inCentral America ONUCA Posmatračka grupa UN u Centralnoj

Americi

ONUMOZ United Nations Operation inMozambique ONUMOZ Operacija UN u Mozambiku

ONUSAL United Nations Observer Group inEl Salvador ONUSAL Posmatračka grupa UN u El

SalvadoruOOPEC(EUR-OP)

Office for Official Publications ofthe European Communities

OOPEC(EUR-OP)

Kancelarija za zvanične publikacijeevropskih zajednica

OPCW Organization for Prohibition ofChemical Weapons OZŠHN Organizacija za zabranu širenja

hemijskog naoružanja

OPEC Organization of the PetroleumExporting Countries OPEK Organizacija zemalja izvoznica nafte

OSCE Organization for Security andCooperation in Europe OEBS Organizacija za bezbjednost i

saradnju u Evropi

OTIF Intergovernmental Organization forInternational Carriage by Rail OTIF

Međuvladina organizacija zameđunarodni prevoz robeželjeznicom

PPASOK Panhellenic Socialist Party

(Greece) PASOK Svegrčka socijalistička partija

PCIJ Permanent Court of InternationalJustice SMS Stalni međunarodni sud

PCP Portuguese Communist Party PKP Portugalska komunistička partija

PHARE Poland-Hungary, Actions forEconomic Reconstructions PHARE Program pomoći za restrukturiranje

privreda Poljske i MađarskePfP Partnership for Peace PM Partnerstvo za mir

PIANCInternational NavigationAssociation (both land andmaritime navigation)

PIANC Međunarodno udruženje zanavigaciju (rječnu i pomorsku)

Piatnica Grouping of five successiveCouncil presidencies Piatnica Grupa pet uzastopnih

predsjedavajućih Savjeta

PLO Palestine Liberation Organization PLO Palestinska oslobodilačkaorganizacija

PR Proportional Representation PrP Proporcionalno predstavljanje

PS Party Socialiste (Socialist Party,France) PS Partija socijalista (Socijalistička

partija Francuske)

210

PSC Political and Security Committee PBO Političko-bezbjednosni odbor

PSP Portuguese Socialist Party PSP Portugalska socijalistička partija

PTT Post,Telegraph and TelephoneCompanies PTT Poštanska, telegrafska i telefonska

kompanija

QQMV Qualified Majority Voting GKV Glasanje kvalifikovanom većinom

QR Quantitative restriction KO Kvantitativna ograničenja

RRDF Regional Development Fund FRR Fond za regionalni razvoj

RDP Regional development plan PRR Plan za regionalni razvoj

RecharCommunity Initiative programmefor the conversion of coal miningareas

RECHAR Program Zajednice za privrednureorganizaciju industrije uglja

REPA Regional economic partnershipagreement REPA Sporazum o regionalnom

ekonomskom partnerstvu

REXExternal Economic Relations(Committee) (of the EP, from theFrench abbrev.)

REX Međunarodni ekonomski odnosi(Odbor) (Evropskog parlamenta)

SSAA Stabilization and Association

Agreement SSP Sporazum o stabilizaciji ipridruživanju

SAARC South Asian Association forRegional Cooperation JAURS Južnoazijsko udruženje za

regionalnu saradnjuSA Statement of Assurance IO Izjava o osiguranju

SAGB Senior Advisory Group forBiotechnology VSGBT Viša savjetodavna grupa za

biotehnologiju

SALT Strategic Arms Limitation Treaty SALTsporazum

Sporazum o ograničavanjustrategijskog naoružanja

SARP Standards and RecommendedPractices (of ICAO) SARP Standardi i preporučeni postupci

(ICAO)SCA Special Committee on Agriculture SKP Specijalni komitet za poljoprivredu

SCR Common Service for ExternalRelations ZSSP Zajednička služba za spoljne poslove

SDP Social Democratic Party (Britain) SDP Socijaldemokratska partija(Engleska)

SDP Social Democratic Party(Germany) SDP Socijaldemokratska partija

(Njemačka)SEA Single European Act JEA Jedinstveni evropski akt

SEATO South-East Asia TreatyOrganization SEATO Pakt za bezbjednost Jugoistočne

Azije

SECI Southeast European CooperativeInitiative SECI Inicijativa za saradnju u Jugoistočnoj

Evropi

SEM Single European market JET Jedinstveno evropsko tržište

SFC Sea Fisheries Committee KPR Komitet za pomorsko ribarenje

211

SFOR Stabilization Force SFOR Snage za stabilizaciju

SG Steering Group UO Upravni odbor

SIC Schengen ImplementingConvention KPŠS Konvencija o primjeni Šengenskog

sporazuma

SIRENE Supplementary InformationSystem of Schengen SIRENE Sistem dodatnih informacija

Šengenskog sporazuma

SIS Schengen Information System ŠIS Šengenski informacioni sistem

SLIM Simpler Legislation for the InternalMarket SLIM Pojednostavljeno zakonodavstvo za

unutrašnje tržište

SME Small and medium-sizedenterprises MSP* Mala i srednja preduzeća

SOCRATESEuropean Community actionprogramme in the field ofeducation

SOCRATES Akcioni program Zajednice zaobrazovanje

SOEC/Eurostat Statistical Office of the EuropeanCommunities Eurostat Statistički zavod Evropske zajednice

SPC South Pacific Commission KZJP Komisija za zemlje Južnog Pacifika

SPD Single programming document JPD Jedinstveni programski dokument

Stabex System for the Stabilization ofExport Earnings STABEX Sistem stabilizacije prihoda od izvoza

poljoprivrednih proizvoda

START Strategic Arms Reduction Talks START Pregovori o smanjenju strategijskognaoružanja

STECF Scientific, Technical, andEconomic Committee for Fisheries NTEKR Naučni, tehnički i ekonomski komitet

za ribarenjeSysmin System for mineral products Sismin Sistem za mineralne proizvode

TTAB Technical Assistance Bureau BTP Biro za tehničku pomoć

TABD Transatlantic Business Dialogue TADP Transatlantski dijalog privrede

TACISTechnical Assistance for theCommonwealth of IndependentStates

TACIS Tehnička pomoć za CIS

TAIEX Technical Assistance InformationExchange Office TAIEX

Kancelarija za tehničku pomoć pripreuzimanju pravnih tekovina(acquisa)

TARIC Integrated tariff of the EuropeanCommunities TARIC Integrisana carinska tarifa evropskih

zajednica

TBR Trade Barriers Regulation TBR Propisi u vezi sa trgovinskimbarijerama

TBT Technical barrier to trade TOT Tehničke prepreke trgovini

TCA Trade and cooperationagreements STS Sporazumi o trgovini i saradnji

TEC Revised Treaty of Rome (Treaty ofthe European Community) UEZ Revidirani Rimski ugovor ( Ugovori o

evropskim zajednicama)

TeletexText transmission service enablingthe various functions of textprocessing to be carried outremotely.

TeletekstServis za prenos teksta kojim seomogućavaju različite funkcijeobrade teksta na daljinu

TEMPUS Trans-European Mobility TEMPUS Transevropski program za saradnju u

212

Programme for University Studies oblasti visokog školstvaTEN Trans-European Network TEM Transevropske mreže

TEP Transatlantic EconomicPartnership TEP Transatlantsko ekonomsko

partnerstvoTEU Treaty on European Union UEU Ugovor o Evropskoj uniji

TGO Transgovernmental organisation TVO Transvladina organizacija

TNC Transnational corporation TNK Transnacionalna korporacija

TNO Transnational organisation TNO Transnacionalna organizacija

ToA Treaty of Amsterdam UA Amsterdamski ugovor

TreviTerrorism, Radicalism, Extremism,Violence, Information (agreementon internal security cooperation)

TreviTerorizam, radikalizam,ekstremizam, nasilje, informacija(sporazum o saradnji u unurtašnjimposlovima)

TRIMS Trade related investmentmeasures STIM Sporazum o trgovinskim

investicionim merama

TRIPS Trade-related Aspects ofIntellectual Property Rights TRIPS Trgovinski aspekti prava

intelektualne svojine

Troika Grouping of three successiveCouncil presidencies Trojka Grupa od tri uzastopna predsjednika

Savjeta (sadašnji, prethodni i budući)

UUAS Union of African States UAD Unija afričkih država

UDF Union pour la DemocratieFrancaise DUF Demokratska unija Francuske

UIA Union of International Association UMU Unija međunarodnih udruženja

UIC International Union of Railways UIC Međunarodna unija železnica

UIRR International Union of combinedRoad/Rail transport companies UIRR Međunarodna unija kombinovanih

drumsko-železničkih prevoznikaUK United Kingdom UK Ujedinjeno kraljevstvo

UN United Nations UN Ujedinjene nacije

UNAMIC United Nations Advance Mission inCambodia UNAMIC Misija UN u Kambodži

UNAMIR United Nations Assistance Missionfor Rwanda UNAMIR Misija UN za pomoć Ruandi

UNAMSIL United Nations Mission in SierraLeone UNAMSIL Misija UN u Siera Leoneu

UNAVEM United Nations Angola VerificationMission UNAVEM Verifikaciona misija UN u Angoli

UNCED UN Conference on Environmentand Development UNCED Konferencija UN o ekologiji i razvoju

UNCHE United Nations Conference on theHuman Environment UNCHE Konferencija UN o životnoj sredini

UNCI United Nations Commission forIndonesia UNCI Komisija UN za Indoneziju

UNCLOS United Nations Conference on theLaw of the Sea UNCLOS Konferencija UN o pravu mora

UNCRD United Nations Centre forRegional Development UNCRD Centar Ujedinjenih nacija za

regionalni razvoj

213

UNCROUnited Nations ConfidenceRestoration Organisation inCroatia

UNCRO Organizacija UN za obnavljanjepovjerenja u Hrvatskoj

Unctad United Nations Conference onTrade and Development UNCTAD Konferencija UN o trgovini i razvoju

UNDOF United Nations DisengagementObserver Force UNDOF Snage UN za posmatranje i

razdvajanje

UNDP United Nations DevelopmentProgramme UNDP Program Ujedinjenih nacija za razvoj

UNECE United Nations EconomicCommission for Europe UNEKE Ekonomska komisija UN za Evropu

UNEF United Nations Emergency Force UNEF Snage UN za brza dejstva

UNEP United Nations EnvironmentProgramme UNEP Program Ujedinjenih nacija za

životnu sredinu

UnescoUnited Nations Educational,Scientific and CulturalOrganization

UNESCO Organizacija UN za prosvjetu, naukui kulturu

UNFICYP United Nations Force in Cyprus UNFICYP Snage UN na Kipru

UNFCCC United Nations Framework onConvention on Climate Change UNFCCC Okvir UN za konvenciju o klimatskim

promjenama

UNFPA United Nations Fund forPopulation Activities UNFPA Fond UN za stanovništvo

UNGOMAPUnited Nations Good OfficesMission in Afganistan andPakistan

UNGOMAP Misija dobrih usluga UN zaAvganistan i Pakistan

UNHCR United Nations HighCommissioner for Refugees UNHCR Visoki komesarijat UN za izbjeglice

UNICE Union of Industrial and Employers'Confederations of Europe UNICE Unija saveza evropskih industrijalaca

i poslodavaca

Unicef United Nations Children’s Fund UNICEF Fond UN za djecu

Unido United Nations IndustrialDevelopment Organization UNIDO Organizacija UN za industrijski razvoj

UNIFE Union of European RailwayIndustries UNIFE Unija evropske željezničke industrije

UNIFIL United Nations Interim Force inLebanon UNIFIL Privremene snage UN za Liban

UNIMOG United Nations Iran-Iraq MilitaryObserver Group UNIMOG Vojna posmatračka grupa UN za Irak

i Iran

UNIKOM United Nations Iraqi-KuwaitObserver Group UNIKOM Posmatračka grupa UN za Irak i

Kuvajt

UNIPOM United Nations India-PakistanObserver Group UNIPOM Posmatračka grupa UN za Indiju i

Pakistan

UNIR Union for International Navigationof the Rhine UNIR Unija za međunarodnu plovidbu

Rajnom

UNIRISD United Nations Research Institutefor Social Development UNIRISD Istraživački institut UN za socijalni

razvoj

214

UNISISTInter-governmental programme forcooperation in the field of scientificand technological information

UNISISTMeđuvladin program za saradnju uoblasti naučnih i tehnološkihinformacija

UNITAR United Nations Institute forTraining and Research UNITAR Centar Ujedinjenih nacija za obuku i

istraživanje

UNMIBH United Nations Mission in Bosniaand Herzegovina UNMIBH Misija UN za BiH

UNMIH United Nation Mission in Haiti UNMIH Misija UN za Haiti

UNMIK United Nations InterimAdministration in Kosovo UNMIK Privremena uprava UN na Kosovu

UNMOGIP United Nations Military ObserverGroup in India and Pakistan UNMOGIP Vojna posmatračka grupa UN za

Indiju i Pakistan

UNMOP United Nations Mission ofObservers in Prevlaka UNMOP Posmatračka misija UN na Prevlaci

UNMOT United Nations Mission ofObservers in Tajikistan UNMOT Posmatračka misija UN u

Tadžikistanu

UNO United Nations Organization OUN Organizacija ujedinjenih nacija

UNOMIG United Nations Observer Missionsin Georgia UNOMIG Posmatračka misija UN u Gruziji

UNOMIL United Nations Observer Missionsin Liberia UNOMIL Posmatračka misija UN u Liberiji

UNOSOM United Nations Operation inSomalia UNOSOM Operacije UN u Somaliji

UNPREDEP United Nations PreventiveDeployment Force ( in Macedonia) UNPREDEP Trupe UN za prevenciju (u

Makedoniji)

UNRWAUnited Nations Relief and WorksAgency for Palestine Refugees inthe Near East

UNRVAAgencija Ujedinjenih nacija za pomoći rad palestinskih izbjeglica naBliskom istoku

UNSCOB United Nations Special Committeeon the Balkans UNSCOB Specijalni komitet

UN za Balkan

UNSF United Nations Security Force inWest New Guinea UNSF Snage bezbjednosti UN u Zapadnoj

Novoj Gvineji

UNSMIH United Nations Support Mission inHaiti UNSMIH UN misija podrške na Haitiju

UNTAC United Nations TransitionalAuthority in Cambodia UNTAC Prelazna uprava UN u Kambodži

UNTAESUnited Nations TransitionalAdministration for EasternSlavonia, Baranja and WesternSirmium

UNTAES Prelazna uprava UN u IstočnojSlavoniji, Baranji i Zapadnom Sremu

UNTAET United Nations TransitionalAdministration in East Timor UNTAET Prelazna uprava UN u Istočnom

Timoru

UNTAG United Nations TransitionAssistance Group (in Namibia) UNTAG Prelazna grupa UN za pomoć (u

Namibiji)

UNTMIH United Nations Transitions Missionin Haiti UNTMIH Prelazna misija UN na Haitiju

UNTSO United Nations Truce SupervisoryOrganization UNTSO Organizacija UN za nadgledanje

primirja

215

UPU Universal Postal Union UPU Svjetski poštanski savez

UR Uruguay Round UR Urugvajska runda

US, USA United States SAD Sjedinjene Američke Države

USSR Soviet Union SSSR Sovjetski Savez

USTR United States’ TradeRepresentative TPSAD Trgovinski predstavnik SAD-a

VVAT Value Added Tax PDV Porez na dodatu vrijednost

WWAEMU West African Economic and

Monetary Union ZAEMU Zapadnoafrička ekonomska imonetarna unija

WCL World Confederation of Labour SKR Svjetska konfederacija rada

WEU Western European Union ZEU Zapadnoevropska unija

WFC World Food Council SSH Svjetski savjet za hranu

WG Working Group RG Radna grupa

WHO World Health Organization SZO Svjetska zdravstvena organizacija

WIPO World Intellectual PropertyOrganization SOIS Svjetska organizacija za

intelektualnu svojinu

WMO World Meteorological Organization SMO Svjetska organizacija zameteorologiju

WTO World Trade Organization STO Svjetska trgovinska organizacija

WTO World Tourism Organisation STO Svjetska turistička organizacija

WWF World Wildlife Fund for Nature SFZD Svjetski fond za zaštitu divljine

3. INSTITUCIJE CRNE GORE

INSTITUCIJE VLADE CRNE GORE - ORGANI DRŽAVNE UPRAVEMINISTARSTVA MINISTRIES

MSPT Ministarstvo saobraćaja, pomorstva itelekomunikacija

Ministry of Transport, Maritime Affairs andTelecommunications

MTZZS Ministarstvo turizma i zaštite životnesredine Ministry of Tourism and Environmental Protection

MF Ministarstvo finansija Ministry of Finance

MIP Ministarstvo inostranih poslova Ministry of Foreign Affairs

MKSM Ministarstvo kulture, sporta i medija Ministry of Culture, Sports and MediaMO Ministarstvo odbrane Ministry of Defence

MPSV Ministarstvo poljoprivrede, šumarstva ivodoprivrede

Ministry of Agriculture, Forestry and WaterManagement

MP Ministarstvo pravde Ministry of JusticeMPN Ministarstvo prosvjete i nauke Ministry of Education and Science

216

MUPJU Ministarstvo unutrašnjih poslova i javneuprave Ministry of Interior Affairs and Public Administration

MER Ministarstvo za ekonomski razvoj Ministry of Economic Development

MZLMP Ministarstvo za zaštitu ljudskih imanjinskih prava Ministry for Protection of Human and Minority Rights

MZRSS Ministarstvo zdravlja, rada i socijalnogstaranja Ministry of Health, Labour and Social Welfare

MID Ministarstvo za informaciono društvo Ministry for Information Society

MUP Ministarstvo unutrašnjih poslova Ministry of Interior Affairs

MEOIEI Ministarstvo za ekonomske odnose sainostranstvom i evropske integracije

Ministry for International Economic Relations andEuropean Integration

MKM Ministarstvo kulture i medija Ministry of Culture and Media

ME Ministarstvo ekonomije Ministry of Economy

MPS Ministarstvo pomorstva i saobraćaja Ministry of Maritime Affairs and Transport

MT Ministarstvo turizma Ministry of Tourism

MZŽSUP Ministarstvo zaštite životne sredine iuređenja prostora

Ministry of Environmental Protection and PhysicalPlanning

MZ Ministarstvo zdravlja Ministry of Health

MRSS Ministarstvo rada i socijalnog staranja Ministry of Labour and Social Welfare

MZPPNEG Ministarstvo za zaštitu pravapripadnika nacionalnih i etničkih grupa

Ministry for Protection of Rights of Members ofNational and EthnicGroups

SEKRETARIJATI SECRETARIATSSEI Sekretarijat za evropske integracije Secretariat for European IntegrationSZZ Sekretarijat za zakonodavstvo Secretariat for LegislationSZR Sekretarijat za razvoj Secretariat for Development

UPRAVE AUTHORITIES/ADMINISTRATIONSFU Fitosanitarna uprava Phytosanitary AdministrationPU Poreska uprava Tax AdministrationUZN Uprava za nekretnine Real-Estate AdministrationUC Uprava carina Customs AdministrationUPS Uprava pomorske sigurnosti Maritime Safety AdministrationVU Veterinarska uprava Veterinary AdministrationUZA Uprava za antikorupcijsku inicijativu Administration for Anti-Corruption Initiative

UZSPN Uprava za sprječavanje pranja novca ifinansiranja terorizma

Administration for Prevention of Money Launderingand Financing Terrorism

UZS Uprava za šume Forest AdministrationUZV Uprava za vode Water AdministrationUZK Uprava za kadrove Human Resources AdministrationUP Uprava policije Police AdministrationUZCV Uprava za civilno vazduhoplovstvo Civil Aviation AdministrationUZK Uprava za zaštitu konkurencije Administration for Protection of CompetitionUZIS Uprava za igre na sreću Administration for Games of ChanceUSO Uprava za sport i omladinu Administration for Youth and SportsUZSPN Uprava za sprječavanje pranja novca Administration for Prevention of Money Laundering

217

UZLJIMS Uprava za ljekove i medicinskasredstva

Administration for Pharmaceuticals and MedicalDevices and Supplies

LU Lučka uprava Port AdministrationZAVODI OFFICES/Institutes

ZZIS Zavod za intelektualnu svojinu Intellectual Property Rights Office

ZIKS Zavod za izvršenje krivičnih sankcija Institution for Enforcement of Criminal Sanctions

ZAMTESZavod za međunarodnu naučnu,prosvjetno - kulturnu i tehničkusaradnju

Office for International Scientific, Educational,Cultural and Technical Cooperation

ZZM Zavod za metrologiju Metrology Office

ZZSKOL Zavod za školstvo Education Office

MONSTAT Zavod za statistiku Statistics Office

ZZZI Zavod za zbrinjavanje izbjeglica Refugee Care and Support Office

HMZ Hidrometeorološki zavod Hydrometeorological Office

SZ Seizmološki zavod Seismological OfficeDACG Državni arhiv Crne Gore State Archives of Montenegro

DIREKCIJE DIRECTORATESDJR Direkcija javnih radova Public Works Directorate

DZJN Direkcija za javne nabavka Public Procurement Directorate

DZRMSP Direkcija za razvoj malih i srednjihpreduzeća

Directorate for Development of Small and MediumSized Enterprises

DZS Direkcija za saobraćaj Transport Directorate

DZZTP Direkcija za zaštitu tajnih podataka Directorate for Protection of Classified Data

DZŽ Direkcija za željeznice Railways Directorate

DZDP Direkcija za državne puteve Public Roads Directorate

DIAP Direkcija za izgradnju autoputeva Highway Construction Directorate

AGENCIJE AGENCIESAZD Agencija za duvan Tobacco Agency

AZZS Agencija za zaštitu životne sredine Environmental Protection Agency

- Generalni sekretarijat Vlade Crne Gore General Secretariat of the Government ofMontenegro

- Kancelarija za održivi razvoj Sustainable Development Office

- Kancelarija za saradnju s nevladinimorganizacijama

Office for Cooperation with Non-GovernmentalOrganizations

- Kancelarija za ravnopravnost polova Gender Equality OfficeINSTITUCIJE VAN DRŽAVNE UPRAVEAKCG Advokatska komora Crne Gore Bar Association of Montenegro

AGENTEL Agencija za elektronske komunikacije ipoštansku djelatnost

Agency for Electronic Communications andPostal Services

ALMS Agencija za lijekove i medicinska sredstva Agency for Pharmaceuticals and Medical Devices

218

ANB Agencija za nacionalnu bezbjednost CrneGore National Security Agency of Montenegro

ANO Agencija za nadzor osiguranja Insurance Supervision Agency

AMRRS Agencija za mirno rješavanje radnihsporova

Agency for Amicable Settlement of LabourDisputes

APPSU Agencija Crne Gore za prestrukturiranjeprivrede i strana ulaganja

Agency of Montenegro for Restructuring ofEconomy and Foreign Investments

ARD Agencija za radio-difuziju Broadcasting AgencyATCG Akreditaciono tijelo Crne Gore Accreditation Body of MontenegroAZZPOL Agencija za zaštitu ličnih podataka Personal Data Protection Agency

CAI Centar za arheološka istraživanja CrneGore Archaeological Research Centre of Montenegro

CANU Crnogorska akademija nauka i umjetnosti Montenegrin Academy of Sciences and ArtsCBCG Centralna banka Crne Gore Central Bank of Montenegro

CDA Centralna depozitarna agencija a.d.Podgorica Central Depository Agency a.d. Podgorica

CENPF Centar za edukaciju nosilaca pravosudnefunkcije Judicial Training Centre

CETI Centar za ekotoksikološka ispitivanja CrneGore

Ecotoxicological Examination Centre ofMontenegro

CIRK Centar za istraživanje i razvoj kulture CrneGore

Montenegrin Centre for Cultural Research andDevelopment

CORKM Centar za očuvanje i razvoj kulturemanjina Crne Gore

Montenegrin Centre for Preservation andDevelopment of Minority Cultures

CZI Centar za iseljenike Diaspora Centre

CZP Centar za posredovanje Centre for Mediation

CZSO Centar za stručno obrazovanje Vocational Education CentreDRI Državna revizorska institucija State Audit InstitutionESSCG Ekonomsko-socijalni savjet Crne Gore Economic and Social Council of Montenegro

FKCG Farmaceutska komora Crne Gore Chamber of Pharmacists of Montenegro

FZO Fond za obeštećenje Compensation Fund

FPIO Fond penzijskog i invalidskog osiguranjaCrne Gore

Pension and Disability Insurance Fund ofMontenegro

FZD Fond za zaštitu depozita Deposit Insurance FundFZM Fond za manjine Fund for Minorities

FZO Fond za zdravstveno osiguranje CrneGore Health Insurance Fund of Montenegro

FZR Fond za razvoj Crne Gore Development Fund of MontenegroIC Ispitni centar Examination CentreIJZ Institut za javno zdravlje Crne Gore Public Health Institute of MontenegroIKCG Inženjerska komora Crna Gore Chamber of Engineers of MontenegroISME Institut za standardizaciju Crne Gore Institute for Standardization of Montenegro

KHOV Komisija za hartije od vrijednosti CrneGore Securities Commission of Montenegro

KKDP Komisija za kontrolu državne podrške ipomoći State Aid Control Commission

KKPJN Komisija za kontrolu postupka javnihnabavki

Commission for Control of Public ProcurementProcedure

KZK Komisija za koncesije Crne Gore Montenegrin Commission for Concessions

219

KZKBA Komisija za koncesije i BOT aranžmane Commission for Concessions and BOTArrangements

KZUKI Komisija za utvrđivanje konflikta interesa Commission for Prevention of Conflict of InterestLJKCG Ljekarska komora Crne Gore Chamber of Physicians of Montenegro

MIPA Agencija Crne Gore za promociju stranihinvesticija Montenegrin Investment Promotion Agency

NTOCG Nacionalna turistička organizacija CrneGore National Tourism Organisation of Montenegro

PKCG Privredna komora Crne Gore Chamber of Commerce of MontenegroRAI Regulatorna agencija za energetiku Energy Regulatory AgencySOB Savjet za odbranu i bezbjednost Defence and Security CouncilSOOCG Savjet za opšte obrazovanje Crne Gore Montenegrin Council for General EducationSSCG Socijalni savjet Crne Gore Social Council of MontenegroSSOCG Savjet za stručno obrazovanje Crne Gore Montenegrin Council for Vocational EducationSVO Savjet za visoko obrazovanje Higher Education CouncilSZOOCG Savjet za obrazovanje odraslih Crne Gore Montenegrin Council for Adult Education

SZP Savjet za privatizaciju Privatisation Council

VKCG Veterinarska komora Crne Gore Veterinary Chamber of Montenegro

UPCG Unija poslodavaca Crne Gore Union of Employers of Montenegro

ZZT Zavod za transfuziju krvi Crne Gore Blood Transfusion Institute of Montenegro

ZZZ CG Zavod za zapošljavanje Crne Gore Employment Office of Montenegro

PRAVOSUDNI ORGANI I INSTITUCIJEDRŽAVNI ORGAN STATE AUTHORITY

Ustavni sud Crne Gore Constitutional Court of MontenegroVrhovni sud Crne Gore Supreme Court of Montenegro

Upravni sud Crne Gore Administrative Court of Montenegro

Apelacioni sud Crne Gore Appelate Court of Montenegro

Privredni sud Commercial CourtOsnovni sud Basic CourtOsnovni sud u Podgorici Basic Court in PodgoricaViši sud High CourtSudski savjet Judicial CouncilTužilački savjet Prosecutorial CouncilDržavno tužilaštvo Public Prosecution OfficeVrhovno državno tužilaštvo Supreme Public Prosecutor’s OfficeViše državno tužilaštvo High Public Prosecutor’s Office

Osnovno državno tužilaštvo Basic Public Prosecutor’s Office

Vrhovni državni tužilac Supreme Public ProsecutorViši državni tužilac High Public ProsecutorOsnovni državni tužilac Basic Public Prosecutor

Zamjenik državnog tužioca Deputy Public Prosecutor

220

Odjeljenje za suzbijanje organizovanog kriminala,korupcije, terorizma i ratnih zločina

DIvision for suppressing organised crime, corruption,terrorism and war crimes

Specijalni tužilac za suzbijanje organizovanogkriminala, korupcije, terorizma i ratnih zločina

Special prosecutor for suppressing organised crime,corruption, terrorism and war crimes

Opšta sjednica Vrhovnog suda Supreme Court Bench

Disciplinsko vijeće Tužilačkog savjeta Disciplinary Committee of the Prosecutorial Council

4 NAZIVI OSNOVNIH DOKUMENATA EVROPSKE UNIJE

ENGLESKI CRNOGORSKITreaty establishing the European Community of Coal andSteel (ECSC Treaty)

Ugovor o osnivanju Evropske zajednice za ugalji čelik (Ugovor o EZUČ)

Treaty of Paris Pariski ugovor

Treaty establishing the European Community (EC Treaty) Ugovor o osnivanju Evropske zajednice(Ugovor o EZ)

Treaty establishing the European Economic Community(EEC Treaty)

Ugovor o osnivanju Evropske ekonomskezajednice (Ugovor o EEZ)

Treaty establishing the European Atomic EnergyCommunity (EAEC Treaty, Euratom Treaty)

Ugovor o osnivanju Evropske zajednice zaatomsku energiju, Ugovor o Euroatomu

Treaties of Rome Rimski ugovori

Treaties establishing the European Communities Ugovori o osnivanju evropskih zajednica

Treaty on European Union (EU Treaty) Ugovor o Evropskoj uniji (Ugovor o EU)

Maastricht Treaty / Treaty of Maastricht Ugovor iz Mastrihta

Amsterdam Treaty / Treaty of Amsterdam Ugovor iz Amsterdama

Treaty of Nice Ugovor iz Nice

Single European Act (SEA) Jedinstveni evropski akt (JEA)

Treaty between the AAA (Member States of theEuropean Union) and the BBB concerning the accessionof the BBB to the European Union (to the EuropeanEconomic Community and the European Atomic EnergyCommunity)

Ugovor između AAA (država članica Evropskeunije) i BBB o pristupanju BBB Evropskoj uniji(Evropskoj ekonomskoj zajednici i Evropskojzajednici za atomsku energiju)

Treaty concerning the accession of the BBB to theEuropean Union Ugovor o pristupanju BBB Evropskoj uniji

Treaty of Accession from 19../ 19.. Accession Treaty Ugovor o pristupanju iz 19..

Treaty of Accession of BBB Ugovor o pristupanju BBB

Act concerning the conditions of the accession of the Akt o uslovima pristupanja BBB i prilagođavanja

221

BBB and the adjustment to the Treaties ( on which theEuropean Union is founded)

ugovorima (na kojima se zasniva Evropskaunija)

Act concerning the conditions of accession and theadjustments to the Treaties

Akt o uslovima pristupanja i prilagođavanjaugovorima

Act of Accession from 19 Akt o pristupanju iz 19

Act of Accession of BBB Akt o pristupanju BBB

Protocol on the statute of the European System ofCentral Banks and of the European Central Bank

Protokol o Statutu Evropskog sistema centralnihbanaka i Evropske centralne banke

Statute of the European System of Central Banks and ofthe European Central Bank

Statut Evropskog sistema centralnih banaka iEvropske centralne banke

Protocol on the statute of the Court of Justice of theEuropean. Communities

Protokol o Statutu Suda pravde evropskihzajednica

European agreement establishing an associationbetween the European Communities and their MemberStates, of the one part, and the XXX, of the other part

Evropski sporazum o pridruživanju izmeđuevropskih zajednica i njihovih država članica, sjedne strane i XXX, s druge strane

Fourth ACP-CE Convention of Lomé Četvrta konvencija iz Lomea između AKP i EZ

4.1 NAZIVI PUBLIKACIJA EVROPSKE UNIJE

Official Journal of the European Communities (OJ; OJEC)

Službeni list evropskih zajednica (Sl. list; Sl. ListEZ)

European Court Reports (ECR) Zbirka sudskih odluka (ZSO)

Documents

PRIRUČNIK ZA PREVOĐENJE PRAVNIH I DRUGIH · PDF filepravnih propisa s crnogorskog na engleski jezik i obratno. Budući da prevodioci i druga stručna lica, uglavnom nijesu i pravnici,