Primjena CNC upravljačke jedinice 14. Alat za urezivanje navoja M10 [2] Slika 15. Mjerna sonda [2]..... 9 Slika 16. Upravnjačka kabina [2]..... 9 Slika 17 Slika 18. Lista alataSlika

VISOKA TEHNIČKA ŠKOLA U BJELOVARU

Primjena CNC upravljačke jedinice

Sinumerik 840Dsl

Proizvodnja podržana računalom

Tomislav Pavlic, mag.ing.mech.

Sadržaj

1. Uvod .................................................................................................................................................. 10

2. CNC upravljačka jedinice Sinumerik 840Dsl ........................................................................................ 2

2.1 Osi stroja ........................................................................................................................................ 3

2.2 Alati stroja ..................................................................................................................................... 7

3. Prednosti ShopMill-a ......................................................................................................................... 10

4. Upotreba ShopMill-a ......................................................................................................................... 11

4.1 Glavni izbornik ............................................................................................................................. 13

4.2 Lista parametara .......................................................................................................................... 14

4.2.1 Lista alata .............................................................................................................................. 14

4.2.2. Program ............................................................................................................................... 14

4.2.3. Program menadžer .............................................................................................................. 17

5. Geometrijske osnove ......................................................................................................................... 18

5.1. Osi alata i ravnine obrade........................................................................................................... 18

5.2. Točke u radnom prostoru ........................................................................................................... 20

5.3. Apsolutno i inkrementalno dimenzionisanje.............................................................................. 21

5.4 Linearna kretanja ......................................................................................................................... 22

5.5. Kružna kretanja .......................................................................................................................... 24

6. Broj obrtaja i brzina rezanja .............................................................................................................. 26

6.1. Pomak po zubu i brzina pomaka ................................................................................................ 27

7. Primjer 1: Uzdužna vodilica ............................................................................................................... 29

7.1. Ciljevi obuke ............................................................................................................................... 29

7.2. Upravljanje programima/definiranje programa ......................................................................... 30

7.3. Pozivanje alata i unošenje kompenzacije radijusa ..................................................................... 36

7.4. Definiranje udaljenosti za pozicioniranje alata .......................................................................... 38

7.5. Definiranje rupa i umnožavanje (ponavljanje) pozicija .............................................................. 43

8. Primjer 2: Kalup za ubrizgavanje ....................................................................................................... 53

8.1. Cilj učenja ................................................................................................................................... 53

8.2. Pravocrtne i kružne putanje u polarnim koordinatama ............................................................. 55

8.3. Pravkutni džep ............................................................................................................................ 61

8.4. Kružni džepovi sa ponavljanjem ................................................................................................. 65

9. Primjer 3: Ploča kalupa ...................................................................................................................... 70

9.1. Cilj obuke .................................................................................................................................... 70

9.2. Putanja alata za glodanje otvorenih kontura ............................................................................. 71

9.3. Obrada preostalog materijala; završna obrada konture džepa .................................................. 79

9.4. Obrada u više ravnina ................................................................................................................. 89

9.5. Uzimanje u obzir problema ........................................................................................................ 94

10. Primjer 4: Poluga ........................................................................................................................... 101

10.1. Cilj učenja ............................................................................................................................... 101

10.3. Obrada granice za izdanak poluge.......................................................................................... 104

10.4. Izrada poluge .......................................................................................................................... 106

10.5. Obrada granica kružnih lukova ............................................................................................... 114

10.6. Izrada kružnog izdanka promjera 30 mm ............................................................................... 116

10.7. Izrada kružnog izdanka promjera 10 mm ............................................................................... 117

10.8. Kopiranje izdanka promjera 10 mm ....................................................................................... 118

10.9. Obrada kružnog izdanka korištenjem editora. ....................................................................... 120

10.10. Duboko bušenje .................................................................................................................... 125

10.11. Spiralno glodanje .................................................................................................................. 127

10.12. Fino bušenje ......................................................................................................................... 130

10.13. Glodanje navoja .................................................................................................................... 133

10.14. Programiranje konture primjenom polarnih koordinata ..................................................... 135

11. Primjer 5 Prirubnica ....................................................................................................................... 139

11.1. Cilj učenja ............................................................................................................................... 139

11.2. Definiranje podprograma ....................................................................................................... 140

11.3. Preslikavanje zahvata obrade ................................................................................................. 145

11.4. Otvori ...................................................................................................................................... 150

11.5. Rotacija džepova .................................................................................................................... 152

11.6. Uklanjanje rubova .................................................................................................................. 159

11.7. Ravni i kružni žlijeb ................................................................................................................. 161

12. CAD reader za Sinumerik upravljanje ............................................................................................ 166

12.1. CAD reader ima sljedece funkcije: .......................................................................................... 166

12.2. Kako koristiti CAD reader ....................................................................................................... 167

12.3. Definiranje nul-točke .............................................................................................................. 167

12.4. Određivanje konture .............................................................................................................. 168

12.5. Određivanja točka bušenja ..................................................................................................... 169

12.6. manipuliranje grafičkim displayom ........................................................................................ 169

13. Zaključak ........................................................................................................................................ 172

Literatura ............................................................................................................................................. 173

Sažetak................................................................................................................................................. 174

Popis slika

Slika 1. Sinumerik 840Dsl [2] ................................................................................................................... 2

Slika 2.Kontrolna tabla [2] ....................................................................................................................... 3

Slika 3. Y os [2] ......................................................................................................................................... 3

Slika 4. Z os [2] ......................................................................................................................................... 4

Slika 5. X os [2] ......................................................................................................................................... 4

Slika 6. Izgled konzole i križa stola [2] ..................................................................................................... 5

Slika 7. Vreteno glave [2] ......................................................................................................................... 6

Slika 8. Stezni stol [2] ............................................................................................................................... 7

Slika 9. Držač alata[2] .............................................................................................................................. 7

Slika 10. Čeono glodalo 63mm [2] Slika 11. Alat za glodanje utora 20mm [2] ........ 8

Slika 12. Alat za glodanje utora 10mm [2] Slika 13. Alat za bušenje 8.5mm [2] ............ 8

Slika 14. Alat za urezivanje navoja M10 [2] Slika 15. Mjerna sonda [2] .............. 9

Slika 16. Upravnjačka kabina [2].............................................................................................................. 9

Slika 17. Elementi glavnog izbornika [3]. ............................................................................................... 13

Slika 18. Lista alata [3] ........................................................................................................................... 14

Slika 19. Tlocrt [3]. ................................................................................................................................. 15

Slika 20. 3D prikaz [3]. ........................................................................................................................... 16

Slika 21. Nacrt [3]. ................................................................................................................................. 16

Slika 22. Popis programa (aktivan program je označen zelenom bojom) [3]. ....................................... 17

Slika 23. Vertilkalno vreteno [1]. ........................................................................................................... 18

Slika 24. Horizontalno vreteno [1]. ........................................................................................................ 19

Slika 25. Slika ekrana s parametrima ravnina obrade [3]. ..................................................................... 19

Slika 26. osi stroja [1]............................................................................................................................. 20

Slika 27. Apsolutno dimenzioniranje [1]. ............................................................................................... 21

Slika 28. Inkrementalno dimenzioniranje [1]. ....................................................................................... 22

Slika 29. Linearno kretanje [1]. .............................................................................................................. 23

Slika 30. Polarno kretanje [1]. ............................................................................................................... 23

Slika 31. Poslije Unosa parametara [1]. ................................................................................................. 25

Slika 32. Poslije unosa parametara [1]. ................................................................................................. 25

Slika 33. Prikaz svih parametara [1]. ..................................................................................................... 26

Slika 34. Radionički crtež [1]. ................................................................................................................. 29

Slika 35. 3D izgled-Primjer 1 [4]............................................................................................................. 29

Slika 36. Osnovni zaslonski prikaz [3]. ................................................................................................... 30

Slika 37. Slika. Glavni izbornik [3]. ......................................................................................................... 31

Slika 38. Program menadžer [3]. ........................................................................................................... 31

Slika 39. Definiranje obradka................................................................................................................. 32

Slika 40. Definisanje programskog zahvata ........................................................................................... 32

Slika 41. Zaglavlje programa- Dijalog Prozor [3]. ................................................................................... 33

Slika 42. Zaglavlje programa Primjer 1 - Editor koraka obrade [3]. ....................................................... 34

Slika 43. Zaglavlje programa - Grafički prikaz [3]. ................................................................................. 36

Slika 44. Lista alata [3]. .......................................................................................................................... 36

Slika 45. Način obrade za alat [3]. ......................................................................................................... 37

Slika 46. Definiranje putanje kretanja - Kompenzacija radijusa [3]. ..................................................... 38

Slika 47. Definiranje putanje kretanja - Pozicioniranje alata u Z pravcu [3]. ........................................ 39

Slika 48. Definiranje putanje kretanja - prvi prolaz pri obradi [3]. ........................................................ 40

Slika 49. Definiranje razmaka pri pozicioniranju - Lista koraka obrade [3]. .......................................... 40

Slika 50. Definiranje putanje kretanja - Lista koraka (kretanja) alata [3]. ............................................. 40

Slika 51. Definiranje putanje kretanja - skup [3]. .................................................................................. 41

Slika 52. Simulacija putanje kretanja [3]. .............................................................................................. 41

Slika 53. Pozicija rupa [1]. ...................................................................................................................... 43

Slika 54. Centriranje [3]. ........................................................................................................................ 43

Slika 55. Pozicije - Pojedinačne Rupe [3]. .............................................................................................. 44

Slika 56. Pomoćni prozor Pozicije [1]..................................................................................................... 45

Slika 57. Ponavljanje pozicije - kružno [3]. ............................................................................................ 45

Slika 58. Pozicija "mreže" točaka [3]. .................................................................................................... 47

Slika 59. Bušenje [3]. ............................................................................................................................. 47

Slika 60. Navoj [3]. ................................................................................................................................. 49

Slika 61. Ponavljanje pozicije [3]. .......................................................................................................... 50

Slika 62. Povezivanje zahvata [3]. .......................................................................................................... 50

Slika 63. Svrdlo za rupu 10 mm [3]. ....................................................................................................... 51

Slika 64. Ponovite pozicije 001 i 002 u koracima obrade [3]. ................................................................ 51

Slika 65. 3D simulacija [3]. ..................................................................................................................... 52

Slika 66. Radionički crtež - Primjer 2 [1]. ............................................................................................... 53

Slika 67. 3D izgled obratka -Primjer 2 [4]. ............................................................................................. 53

Slika 68. Programski koraci obrade [3]. ................................................................................................. 54

Slika 69. Određivanje krajnje točke i polarnog kuta [1]. ....................................................................... 55

Slika 70. Definiranje pola [3]. ................................................................................................................ 55

Slika 71. Definiranje prave linije upotrebom polarnih koordinata [3]. ................................................. 56

Slika 72. Definiranje kružne putanje [3]. ............................................................................................... 57

Slika 73. Definiranje prave linije [3]. ...................................................................................................... 57

Slika 74. Definiranje pola kružne putanje [3]. ....................................................................................... 58

Slika 75. Definiranje kružne putanje upotrebom polarnih koordinata [3]. ........................................... 58

Slika 76. Definiranje ravne linije [3]. ...................................................................................................... 59

Slika 77. Definiranje ravne linije [3]. ...................................................................................................... 59

Slika 78. Definiranje sigurnosnog rastojanja ravnom linijom [3]. ......................................................... 60

Slika 79. Simulacija - Pogled odozgo [3]. ............................................................................................... 60

Slika 80. 3D simulacija [3]. ..................................................................................................................... 61

Slika 81. Pravokutni džep- Primjer 2 [1]. ............................................................................................... 61

Slika 82. Pravokutni džep - gruba obrada [3]. ....................................................................................... 62

Slika 83. Završna obrada džepa [3]. ....................................................................................................... 64

Slika 84. Kružni džepovi Primjer 2 [1]. ................................................................................................... 65

Slika 85. Gruba obrada kružnog džepa [3]. ........................................................................................... 66

Slika 86. Završna obrada kružnog džepa [3]. ......................................................................................... 67

Slika 87. Pozicije kružnih džepova [3]. ................................................................................................... 68

Slika 88. Simulacija-Prorez aktivan [3]. .................................................................................................. 69

Slika 89. Radionički crtež-Primjer 3 [1]. ................................................................................................. 70

Slika 90. 3D izgled -Primjer 3 [4]. ........................................................................................................... 71

Slika 91. Definiranje vanjske konture 'MOLD_PLATE_Outside' [3]. ...................................................... 72

Slika 92. Definiranje početne (startne) točke konturne linije [3]. ......................................................... 72

Slika 93. Definiranje vertikalne konturne prave linije [3]. ..................................................................... 73

Slika 94. Definiranje horizontalne konturne prave linije [3]. ................................................................ 74

Slika 95. Definiranje vertikalne konturne prave linije [3]. ..................................................................... 74

Slika 96. Gruba obrada konture [3]. ...................................................................................................... 75

Slika 97. Završna obrada konture [3]. .................................................................................................... 77

Slika 98. Povezivanje koraka (zahvata) obrade u planu obrade [3]. ..................................................... 78

Slika 99. Simulacija-Vanjska kontura [3]. ............................................................................................... 78

Slika 100. Kontura džepa [1]. ................................................................................................................. 79

Slika 101. Definiranje vanjske konture 'MOLD_PLATE_Inside' [3]. ....................................................... 79

Slika 102. Definiranje početne točke [3]. .............................................................................................. 80

Slika 103. Definiranje horizontalne konturne prave linije [3]. .............................................................. 80

Slika 104. Kontura luka (donja desna) [3]. ............................................................................................. 81

Slika 105. Kontura luka-nakon izbora [3]............................................................................................... 81

Slika 106. Definiranje vertikalne konturne prave linije [3]. ................................................................... 82

Slika 107. Definiranje konture luka [3]. ................................................................................................. 82

Slika 108. Definiranje vertikalne konturne prave linije [3]. ................................................................... 83

Slika 109. Zatvaranje konture [3]. ......................................................................................................... 83

Slika 110. Gruba obrada džepa [3]. ....................................................................................................... 84

Slika 111. Obrada zaostalog materijala na džepu [3]. ........................................................................... 86

Slika 112. Završna obrada džepa [3]. ..................................................................................................... 87

Slika 113. Završna obrada ruba džepa [3]. ............................................................................................ 88

Slika 114. Kružni džep [1]. ..................................................................................................................... 89

Slika 115. Gruba obrada kružnog džepa [3]. ......................................................................................... 90

Slika 116. Završna obrada kružnog džepa [3]. ....................................................................................... 90

Slika 117. Džep unutar kružnog džepa [1]. ............................................................................................ 91

Slika 118. Gruba obrada unutar kružnog džepa [3]. .............................................................................. 91

Slika 119. Završna obrada unutar kružnog džepa [3]. ........................................................................... 93

Slika 120. 3D Simulacija obrade [3]. ...................................................................................................... 93

Slika 121. Zahvat zabušavanja [3]. ......................................................................................................... 94

Slika 122. Zahvat bušenja [3]. ................................................................................................................ 95

Slika 123. Definiranje desnog niza rupa [3]. .......................................................................................... 95

Slika 124. Definiranje prepreke [3]. ....................................................................................................... 96

Slika 125. Definiranje desnog niza rupa [3]. .......................................................................................... 97

Slika 126. Određivanje pozicija za bušenje rupa po krugu [3]. ............................................................ 98

Slika 127. Određivanje pozicije bušenja [3]. .......................................................................................... 99

Slika 128. Pogled odozgo [3]. .............................................................................................................. 100

Slika 129. Radionički crtež- primjer 4 [1]. ............................................................................................ 101

Slika 130. 3D izgled -Primjer 4 [4]. ....................................................................................................... 102

Slika 131. Izgled programa [3]. ....................................................................................................... 102

Slika 132. Gruba obrada [3]. ................................................................................................................ 103

Slika 133. Završna obrada [1]. ............................................................................................................. 104

Slika 134. Definiranje konture [3]. ....................................................................................................... 105

Slika 135. Izgled džepa oko neobrađenog komada [1]. ....................................................................... 105

Slika 136. Izgled konture [3]. ............................................................................................................... 106

Slika 137. Kontura poluge [1]. ............................................................................................................. 106


Slika 139. Kontura luka [3]. .................................................................................................................. 107

Slika 140. Kontura dobivena kosim linijama [3]. ................................................................................. 108


Slika 142. Kontura horizonatalne ravne linije [3]. ............................................................................... 109

Slika 143. Kontura dobivena kosim linijama [3]. ................................................................................. 109


Slika 145. Kontura vertikalne ravne linije [3]. ..................................................................................... 111

Slika 146. Kontura dobijena kosim linijama [3]. .................................................................................. 111


Slika 148. Gruba i završna obrada poluge [1]. ..................................................................................... 112

Slika 149. Gruba obrada konture [3]. .................................................................................................. 113

Slika 150. Završna obrada osnove konture [3]. ................................................................................... 113

Slika 151. Granične konture [1]. .......................................................................................................... 114


Slika 153. Segment lučne konture, lijevi [3]. ....................................................................................... 115

Slika 154.Segment lučne konture, desni [3]. ....................................................................................... 115

Slika 155. Kružni otvor promjera 30 mm [1]. ...................................................................................... 116


Slika 157. Kružna kontura [3]. ............................................................................................................. 116

Slika 158. Krug promjera 10 mm [1]. ................................................................................................... 117


Slika 160. Kružna kontura promjera 10 mm [3]. ................................................................................. 117

Slika 161. Grafički prikaz [3]. ............................................................................................................... 118

Slika 162. Krug promjera 10 mm [1]. ................................................................................................... 118

Slika 163. Kopiranje konture [3]. ......................................................................................................... 119

Slika 164. Definiranje imena kopirane konture [3]. ............................................................................ 119

Slika 165. Kopiraona kontura u editoru zahvata obrade [3]. .............................................................. 119

Slika 166. Promjena početne točke [3]. ............................................................................................... 120

Slika 167. Kontura kao ograničenje putanje [1]. ................................................................................. 120

Slika 168. Plan obrade [3]. ................................................................................................................... 121

Slika 169. Označeni koraci obrade [3]. ................................................................................................ 121

Slika 170. Zahvati obrade [3]. .............................................................................................................. 122

Slika 171. Podešavanja za grubu obradu [3]. ...................................................................................... 122

Slika 172. Prilagođavanje za završnu obradu [3]. ................................................................................ 123


Slika 174. Simulacija- Pogled odozgo [3]. ............................................................................................ 123

Slika 175. Duboko bušenje [1]. ............................................................................................................ 125

Slika 176. Definiranje dubine rupe [3]. ................................................................................................ 126

Slika 177. Unošenje pozicije [3]. .......................................................................................................... 127

Slika 178. Spiralno glodanje [1]. .......................................................................................................... 127

Slika 179. Spiralno glodanje [3]. .......................................................................................................... 128

Slika 180. Pozicioniranje (Positioning) [3]. .......................................................................................... 128

Slika 181. Definiranje spirale [3]. ......................................................................................................... 129

Slika 182. Fino bušenje [1]. .................................................................................................................. 130

Slika 183. Fino bušenje [3]. .................................................................................................................. 131

Slika 184. Pozicioniranje [3]. ................................................................................................................ 132

Slika 185. Glodanje navoja [1]. ............................................................................................................ 133

Slika 186. Glodanje navoja [3]. ............................................................................................................ 133

Slika 187. Unošenje pozicije [3]. .......................................................................................................... 134

Slika 188. Programiranje poluge korištenjem polarnih koordinata [1]. .............................................. 135

Slika 189. Definiranje pola [3]. ............................................................................................................ 135

Slika 190. Brisanje vrijednosti [3]. ....................................................................................................... 136

Slika 191. Definiranje udaljenosti od pola i polarnog kuta [3]. ........................................................... 136

Slika 192. Grafićki prikaz nakon promjena [3]. .................................................................................... 137

Slika 193. Prilagođavanje ruba [3]. ...................................................................................................... 137

Slika 194. Prilagođavanje kružnog otoka [3]. ...................................................................................... 138


Slika 196. Radionički crtež-Primjer 5 [1]. ............................................................................................. 139

Slika 197. 3D izgled-Primjer 5 [4]. ....................................................................................................... 139

Slika 198. Kontura s četiri kuta [1]. ...................................................................................................... 140

Slika 199. Definiranje podprograma [3]. ............................................................................................. 140

Slika 200. Unos podataka u zaglavlje podprograma [3]. ..................................................................... 141


Slika 202. Definiranje početne točke [3]. ............................................................................................ 141

Slika 203. Podprogram konture, gornji desni kut [3]. ......................................................................... 142


Slika 205. Završna obrada konture [3]. ................................................................................................ 143



Slika 208. Određivanje geometrije [3]. ................................................................................................ 144


Slika 210. Završna obrada konture [3]. ................................................................................................ 144

Slika 211. Kompletan potprogram u editoru zahvata obrade [3]. ...................................................... 145

Slika 212. Definiranje glavnog programa [3]. ...................................................................................... 146

Slika 213. Određivanje programskog zaglavlja glavnog programa [3]. ............................................... 146

Slika 214. Unošenje potprograma [3]. ................................................................................................. 146

Slika 215. Potprogram postavljen u glavni program [3]. ..................................................................... 147

Slika 216. Preslikavanje [3]. ................................................................................................................. 147

Slika 217. Kopiranje podprograma [3]. ................................................................................................ 148

Slika 218. Pomoćni prozor u dijalogu za definiranje preslikavanja [3]. ............................................... 148

Slika 219. Preslikavanje zahvata u editoru [3]. .................................................................................... 149

Slika 220. Simulacija obrade sa 3D prikazom [3]. ................................................................................ 149

Slika 221. Otvori [1]. ............................................................................................................................ 150

Slika 222. Centriranje (zabušivanje) [3]. .............................................................................................. 150

Slika 223. Bušenje [3]. ......................................................................................................................... 151

Slika 224. Definiranje pozicije prepreke [3]. ........................................................................................ 151

Slika 225. Definiranje nove konture [3]. .............................................................................................. 152


Slika 227. Definiranje luka [3]. ............................................................................................................. 152

Slika 228. Definiranje dijagonale [3]. ................................................................................................... 153

Slika 229. Izbor luka [3]. ...................................................................................................................... 154

Slika 230. Definiranje dijagonale [3]. ................................................................................................... 154

Slika 231. Definiranje završnog luka [3]. ............................................................................................. 155

Slika 232. Gruba obrada džepa [3]. ..................................................................................................... 155

Slika 233. Završna obrada osnove džepa [3]. ...................................................................................... 156

Slika 234. Završna obrada ruba džepa [3]. .......................................................................................... 156

Slika 235. Kopiranje operacija [3]. ....................................................................................................... 157

Slika 236. Rotacija oko Z osi [3]. .......................................................................................................... 157

Slika 237. Postavljanje kopiranog niza zahvata [3]. ............................................................................. 157

Slika 238. Rotacija oko Z osi [3]. .......................................................................................................... 158

Slika 239. Postavljanje kopiranog niza zahvata [3]. ............................................................................. 158

Slika 240. Poništavanje rotacije [3]. .................................................................................................... 158

Slika 241. Izbor alata CENTERDRILL12 [3]. ........................................................................................... 159

Slika 242. Skidanje ruba [3]. ................................................................................................................ 159

Slika 243. Operacija skidanja ruba u editoru obrade [3]. .................................................................... 160

Slika 244. Pogled odozgo na konturu sa skinutim rubovima [3]. ........................................................ 160

Slika 245. Pravocrtni i kružni utori [1]. ................................................................................................ 161

Slika 246. Gruba obrada pravocrtnog utora [3]. ................................................................................. 161

Slika 247. Završna obrada pravokutnog utora [3]. .............................................................................. 162

Slika 248. Određivanje pozicija za pravokutne utore [3]. .................................................................... 162

Slika 249. Gruba obrada kružnog utora [3]. ........................................................................................ 162

Slika 250. Završna obrada kružnog utora [3]. ...................................................................................... 163

Slika 251. Dio plana obrade [3]. .......................................................................................................... 164


Slika 253. 3D-prikaz simulacije obrade [3]. ......................................................................................... 165

Popis tablica

Tablica 1. Osnovne funkcije ShopMill-a [3]. .......................................................................................... 11

Tablica 2. Kompenzacija radijusa [1]. .................................................................................................... 41

Tablica 3. Lista parametara [1]. ............................................................................................................. 62

Tablica 4. Ulaz alata (insertion) [1]. ....................................................................................................... 65

Tablica 5. Lista paramatara [1]. ............................................................................................................. 66




Tablica 9. Funkcije za unos pojedinačkih koraka [1]. .......................................................................... 124

1. Uvod

Tehnološki razvoj strojeva je vrlo dinamičan. Kada je riječ o izradi NC

programa, mogućnosti idu od programiranja primjenom CAM sistema do

programiranja izravno na CNC stroju. Posebene produktivne metode programiranja

dostupne su za svako od ovih područja. Primjenom ShopMill softvera, SIEMENS daje

metodu programiranja prilagođenu za proizvodne (pogonske) usluge, time se

omogućava brzo i jednostavno programiranje CNC strojeva za potrebe pojedinačne i

maloserijske proizvodnje. Integracijom sa softverskim sustavom SINUMERIK radite,

s novim korisničkim sučeljem za upravljačke jedinice, moguće je intuitivano i efikasno

programiranje u proizvodnom pogonu čak i u masovnoj proizvodnji[1].

Iako je ShopMill jednostavan za naučiti, ove upute za učenje omogućuju vam

ući u taj svijet, čak i brže. Prije početka rada u ShopMill-u, u prvim poglavljima će biti

objašnjene osnove:

● Prvo, pokazati ćemo vam prednosti ShopMill-a

● Tada ćemo vam pokazati osnove rada s SINUMERIK Upravljačkim softverom

● I onda, za početnike će se opisati osnove geometrije i tehnologije obrade. Teorija

će biti popraćen praktičnim vježbama u ShopMill-u.

● Uz pet odabranih primjera u kojima stupanj težine povećava kontinuirano kako bi

se objasnile mogućnosti obrade ShopMill-om. Na početku se navode sve važne

aktivnosti koje se koriste za programiranje, te u kasnijim vježbama očekujmo da će te

to učiniti bez pomoći. Kao dio uvoda pokazat cemo vam neke dijelove CNC

2

upravljačke jedinice Sinumerik 840Dsl. [1].

2. CNC upravljačka jedinice Sinumerik 840Dsl

Slika 1. Sinumerik 840Dsl [2]

3

Slika 2.Kontrolna tabla [2]

2.1 Osi stroja

Slika 3. Y os [2]

4

Slika 4. Z os [2]

Slika 5. X os [2]

5

Slika 6. Izgled konzole i križa stola [2]

6

Slika 7. Vreteno glave [2]

7

Slika 8. Stezni stol [2]

2.2 Alati stroja

Slika 9. Držač alata[2]

8

Slika 10. Čeono glodalo 63mm [2] Slika 11. Alat za glodanje utora 20mm [2]

Slika 12. Alat za glodanje utora 10mm [2] Slika 13. Alat za bušenje 8.5mm [2]

9

Slika 14. Alat za urezivanje navoja M10 [2] Slika 15. Mjerna sonda [2]

Slika 16. Upravnjačka kabina [2]

10

3. Prednosti ShopMill-a

● ShopMill ne koristi izraze iz stranih jezika koje biste morali naučiti. Sve potrebne

ulazne informacije se unose u obliku običnog teksta [1].

● Pri radu sa ShopMill-om potrebnu pomoć korisniku pružaju savjeti koji se pojavljuju

u obojenom polju tzv. pomoćnom prozoru (help-u).

● U plan obrade (Process Plan) u ShopMill-u je moguće integrirati DIN/ISO komande.

Takođe možete programirati koristeći DIN/ISO 66025 standard kao i korištenje DIN

ciklusa.

● Kod definisanju plana obrade je moguće po želji prelaziti između prikaza koraka

obrade i grafičkog prikaza radnog predmeta u svakom trenutku.

● ShopMill vam pomaže pri unosu tehnoloških veličina: Morate unijeti samo

vrijednosti za pomak po zubu i brzinu rezanja iz priručnika, a vrijednosti brzine

pomaka i broja okrtaja ShopMill izračunava automatski.

● ShopMill omogućava opisivanje kompletnog zahvata obrade primjenom samo

jednog koraka, a kretanja pri pozicioniranju (npr. od točke promjene alata do obratka i

obrnuto) se definira automatski.

● Svi koraci obrade u ShopMill-u prikazuju se u grafičkom prikazu plana obrade

(Graphical Process Plan) u kompaktnom i jednostavnom obliku. Ovo vam

omogućava kompletan pregled a time i bolje mogućnosti ispravljanja programa čak i

pri izvođenju veoma složenih zahvata obrade.

● Ugrađeni kalkulator konture može obradi sve standardne dimenzije (u Descartes i

polarnim koordinatama); i pored toga on je jednostavan za korištenje i razumjevanje

– zahvaljujući neformalnom načinu unosa i grafičkoj podršci.

● Korisnik može u svakom trenutku prelaziti između grafičkog i parametarskog

prikaza koji sadrži pomoćne prozore [1].

11

4. Upotreba ShopMill-a

Najvažnije tipke na CNC tipkovnici koje se koriste za snalaženje kroz ShopMill su

prikazani u tablici:

Tablica 1. Osnovne funkcije ShopMill-a [3].

Tipka Funkcija

<HELP>

Poziva Online-help (pomć) za izabrani prozor

<SELECT>

Označava navedenu vrijednost

Kursorska tipka

Pomicanje kursora korištenjem kursorske tipke.

Koristite tipku <Kursor desno> za otvaranje kataloga ili programa (npr.

ciklusa) u editoru.

<PAGE UP>

Pomicanje prema gore u zaslonskom izborniku.

<PAGE DOWN>

Pomicanje prema dolje u zaslonskom izborniku.

12

<END>

Pomicanje pokazivača na posljednje uneseno polje u izborniku ili u tablici.

<DEL>

U režimu za izmjenu: Briše prvi znak desno.

U režimu za navigaciju: Briše sve znakove

<BACKSPACE>

U režimu za izmjenu: Briše znak označen na lijevo od kursora.

U režimu za navigaciju: Briše sve znakove na lijevo od kursora.

<INSERT>

Pritiskom tipke <INSERT> poziva se režim za unos, a njegovim ponovnim

pritiskom ovaj režim se napušta i može se pozvati režim za navigaciju

("Navigation").

<INPUT>

Izvršava unos vrijednosti u polju za unos.

Otvara katalog ili program.

13

4.1 Glavni izbornik

Slika 17. Elementi glavnog izbornika [3].

Stroj- ručno

Odaberite programski tipku "Machine" (Stroj)

Pritisnite tipku "JOG" (Ručni način)

Stroj - automatski.

Odaberite programski tipku "Machine" (Stroj)

Pritisnite programsk tipku "AUTO".

Tijekom obrade, prikazuje se trenutni korak obrade. Moguće je prijeći na

simulaciju pritiskom na određenu tipku ("Simult.record."). Tijekom izvođenja plana

obrade, mogu se unositi novi koraci obrade i / ili kreirati novi plan obrade [1].

14

4.2 Lista parametara

Ova tipka se može koristiti za izmjenu podataka u vezi s parametarima

alata vezanim za program [3].

4.2.1 Lista alata

Nema obrade bez alata

Alati mogu biti sortirani u listu alata.

Slika 18. Lista alata [3]

4.2.2. Program

Uređivanje programa

Ova tipka se može koristiti za prikaz i izmjenu -uređivanje programa.

Ako je u program upravitelju definiran ShopMill program, moguće je za

određeni obradak formirati plan obrade sa kompletnim zahvatima obrade. Preduvjet

za optimalan redoslijed zahvata uz znanje i iskustvo programera [1].

Primjer za kombiniranje geometrije i tehnologije:

15

Ovi geometrijsko-tehnološki odnosi su vrlo jasno prikazani u grafičkom

prikazu koraka obrade stavljanjem odgovarajućih simbola u zagrade.

Zagrade znače povezivanje geometrije i tehnologije sa jednim korakom

obrade[1].

Simulacija programa

Prije obrade radnog predmeta na stroju, moguća je grafička simulacija obrade

na zaslonu upravljačke jedinice

● Za pokretanje simulacije koriste se programske tipke "Simulation" i "Start".

● Za zaustavljanje simulacije koristi se programska tipka "Stop".

● Za otkazivanje simulacije koristi se programska tipka "Reset".

U nastavku su prikazani primjeri simulacije:

Slika 19. Tlocrt [3].

16

Slika 20. 3D prikaz [3].

Slika 21. Nacrt [3].

17

4.2.3. Program menadžer

Upravljanje programima

U program menadžeru je u svakom trenutku moguće definiranje novih

programa. Također, mogu se otvoriti već postojeći programi kako bi se

pripremili za izvršavanje, mijenjanje, kopiranje ili promjenu naziva

(preimenovanje). Također se mogu obrisati programi koji više nisu potrebni [1].

Slika 22. Popis programa (aktivan program je označen zelenom bojom) [3].

USB flash memorije mogu se koristiti za prijenos podataka. Na primjer,

programi definirani na nekom vanjskom uređaju se mogu kopirati i / ili

izvršavati na upravljačkoj jedinici [1].

18

Definiranje novog obratka

Korisnik može upravljati programima i drugim datotekama, koji sadrže podatke

o npr. alatima, nultim točkama, skladištu alata neophodnim za obradu jednog

obradka.

Definiranje novog programa

Odabir metode programiranja koji se primjenjuje prilikom definiranja novog

programa, vrši se izborom nekog od sljedećih programskih tipki:

ShopMill program

G kod program

5. Geometrijske osnove

5.1. Osi alata i ravnine obrade

Na univerzalnim glodalicama, alat može biti postavljen paralelno s bilo kojom

od tri osnovne osi. Ove međusobno normalne osi su postavljene u pravcu glavnih

vodilica stroja i to po standardima DIN 66217 ili ISO 841.

Odgovarajuće ravnine obrade ovise o položaju alata. U većini slučajeva Z os je os

alata [1].

Slika 23. Vertilkalno vreteno [1].

19

Na suvremenim strojevima, pozicija zamjene alata se može mijenjati bez

ikakvih promjena na stroju i za nekoliko sekundi, primjenom univerzalne rotirajuće

glave [1].

Slika 24. Horizontalno vreteno [1].

Ukoliko se koordinatni sustav prikazan na prethodnoj strani rotira, shodno

tome će se promijeniti i pravci i smjerovi osi u odgovarajućim ravnima (DIN 66217).

Sa programskim tipkama "Various" (razni) i "Settings" (podešavanje) moguće

je pozvati odgovarajući dijalog prozor u kojoj se opisuje položaj i orijentacija ravnina

obrade u zaglavlju [1].

Softverska tipka "Various" (Razno).

Softverska tipka "Settings" (Podešavanja).

Slika 25. Slika ekrana s parametrima ravnina obrade [3].

20

5.2. Točke u radnom prostoru

U radnom prostoru stroja postoji nekoliko važnih referentnih točaka koje su

definirane u upravljačkom sustavu (kao što je SINUMERIK 828D sa ShopMill-om),

koje se koriste za orjentaciju u odnosu na mjerni sustav [1].

Slika 26. osi stroja [1].

Nulta točka stroja M

Nulta točka stroja je definirana od strane proizvođača i ne može biti promijenjena.

Ova točka se nalazi u početnoj točki koordinatnog sustava stroja [1].

Nulta točka obatka W

Nulta točka obratka (W), koja se često naziva i programska nulta točka, je

početak koordinatnog početka obratka. Može biti postavljena u bilo koju točku u

radnom prostoru uz preporuku da to bude točka za koju je vezan najveći broj

dimenzija na crtežu obratka [1].

21

Referentna točka R

Referentna točka (R) se koristi za podešavanje nulte točke mjernog sustava, jer u

većini slučajeva nulta točka stroja nije dostupna. Od ove točke mjerni sustav

počinje računanje pozicije pri pozicioniranju alata i obratka [1].

5.3. Apsolutno i inkrementalno dimenzionisanje

Apsolutni unos

Unesene vrijednosti su date u odnosu na nultu točku obratka

Slika 27. Apsolutno dimenzioniranje [1].

Apsolutnim metodom unosa koordinata se definiraju vrijednosti apsolutnih

koordinata krajnje točke (početna točka se ne uzima u obzir) [1].

22

Inkrementalni unos

Unesene vrijednosti su definirane u odnosu na početnu točku.

Slika 28. Inkrementalno dimenzioniranje [1].

Inkrementalnom metodom unosa koordinata se definira razlika između

vrijednosti početne i krajnje točke vodeći računa o smjeru [1].

Prelazak između apsolutnog i inkrementalnog načina unosa moguć je u

svakom trenutku pritiskom na tipku SELECT.

5.4 Linearna kretanja

Kod linearnog kretanja alata za definiranje krajnje točke su potrebne dvije

vrijednosti koordinata. Ove vrijednosti mogu biti opisane u [1]:

● Pravokutnom koordinatnom sustavu

Unošenjem X i Y koordinata

23

Slika 29. Linearno kretanje [1].

● Polarno

Unošenjem dužine putanje i kuta

Kut 38,13 ° = kut u odnosu na prethodni element

ili

Kut 53,13 ° = kut u odnosu na pravac X osi

Slika 30. Polarno kretanje [1].

● Kombiniranom pravokutnom/polarnom koordinatnom sustavu

Moguće je kombinirati pravokutne i polarne koordinate:

– Unos krajnje točke po Y osi i dužine

24

– Unos krajnje točke po X osi i kuta (jedan od 38,13° ili 53,13°)

5.5. Kružna kretanja

Pri definiranju kretanja alata po kružnom luku, X i Y koordinate definiraju

položaj krajnje točke, a centar kruga se definira s parametrima I i J. U ShopMill-u ove

četiri vrijednosti mogu biti unesene odvojeno kao apsolutna ili inkrementalni veličine.

Dok se X i Y koordinate unose kao apsolutne veličine, centar kružnog luka se

kod većine upravljačkih sustava definira inkrementalno preko I i J parametara. Osim

udaljenosti između početne točke A i centra M, potrebno je definirati (često uz

matematički izračun) i pravac kretanja a time i predznak ispred parametara I i J.

Pri uporabi ShopMill-a nema potrebe za izvođenjem bilo kakvih izračuna

zahvaljujući mogućnosti unošenja središnje točke u apsolutnim vrijednostima. Pri

tome se čak najkompliciranije konture mogu jednostavno definirati koristeći grafički

kalkulator konture. Unos centralne tačke (apsolutno)

25

Vrijednost (u ovom slučaju radijus) koja je rezultat već unesenih vrijednosti

računa se automatski u ShopMill-u [1].

Slika 31. Poslije Unosa parametara [1].

Slika 32. Poslije unosa parametara [1].

26

Prikaz svih parametara

ShopMill omogućava prikaz svih mogućih geometrijskih vrijednosti:

Slika 33. Prikaz svih parametara [1].

Prednost dimenzioniranja uz pomoć centra koristeći apsolutne koordinate: nije

potrebno preračunavati vrijednosti I i J pri promjeni smjera glodanja.

6. Broj obrtaja i brzina rezanja

Optimalna brzina rezanja ovisi od materijala alata i obratka, kao i od promjera

alata. U praksi se vrijednost broja okretaja unosi na početku programiranja na temelju

iskustva programera. Međutim, bolje je izračunati broj okretaja alata na temelju

vrijednosti brzine rezanja koja se uzima iz odgovarajućih tablica [1].

27

Primjer: Određivanje broja obrtaja

Kao prvo, optimalna brzina rezanja se određuje koristeći kataloge proizvođača

alata ili iz odgovarajućih priručnika.

Materijal alata: Tvrdi metal

Materijal obratka: C45

Kataloška vrijednost: vc = 80 - 150 m/min

Izabrana vrijednost: vc=115m/min

Odabrana brzina rezanja i promjer alata se koriste za određivanje broja okretaja alata

n.

Broj okretaja za dva alata različitog promjera prikazan je u sljedećem primjeru :

Pri pisanju NC programa, broj obrtaja se označava slovom S (od engleske reči

speed) [1].

6.1. Pomak po zubu i brzina pomaka

U prethodnom dijelu opisan je postupak određivanja brzine rezanja i broja

okretaja alata. Alat može obrađivati samo ukoliko je uz brzinu rezanja ili broj okretaja

alata definirana i brzina pomaka.

28

Osnovna veličina potrebna za određivanje brzine pomaka je "pomak po zubu"

alata. Kao i brzina rezanja i ova vrijednost se usvaja iz priručnika, iz dokumenta koju

osigurava proizvođač alata ili na temelju iskustva [1].

Primjer: Određivanje pomaka po zubu

Materijal alata: Tvrdi metal

Materijal obratka C45

Kataloška vrijednost

Izabrana vrijednost: vc=115m/min

Brzina pomaka vf izračunava se na temelju pomaka po zubu, broja zuba alata

i poznatog broja okretaja alata vf.

Brzina pomaka za dva alata s različitim brojem zuba data je u sljedećem primjeru:

Pri pisanju NC programa, brzina pomaka se označava slovom F (od engleske riječi

feed) [1].

29

7. Primjer 1: Uzdužna vodilica

7.1. Ciljevi obuke

Kroz ovaj primjer će biti objašnjeni prvi koraci za detaljno definiranje radnog

predmeta. Naučiti će te kako se:

● Definira programa i vrši manipulacija njime,

● Pozivaju alati i vrši kompenzacija njihovog radijusa,

● Unose putanje pozicioniranja,

● Definira bušenje rupa i ponavljanje pozicija na kojima se vrši obrada.

Zadatak:

Slika 34. Radionički crtež [1].

Slika 35. 3D izgled-Primjer 1 [4].

30

ShopMill uvijek pamti posljednja postavke odabrane tipkama -prekidačima.

Zbog toga je neophodno provjeriti da li su sve jedinice, tekstovi i simboli unijeti kao u

poljima za unos i da li su sve tipke-prekidači u položaju kao na prikazanim slikama.

Uvijek je moguće to promijeniti, postoji upozorenje u pomoćnom tekstu

(pogledajte sliku ispod) [1].

7.2. Upravljanje programima/definiranje programa

Nakon uključenja upravljačkog panela, prikazuje se osnovni zaslonski prikaz.

Slika 36. Osnovni zaslonski prikaz [3].

31

Tipka Zaslno Objašnejnje

Slika 37. Slika. Glavni izbornik [3].

Slika 38. Program menadžer [3].

-Otvorite glavni

izbornik koristeći tipku

MENU SELECT. U

glavnom izborniku se

mogu pozvati različiti

dijelovi ShopMill

programa [1].

-Program menadžer

se aktivira

programskom tipkom

Program manager

(Program

Manager). Program

menadžer će biti

prikazan

-U program

menadžeru se upravlja

planom obrade i

konturama koje se

obrađuju (npr.

“New”(nova),

“Open”(otvori), “Copy”

(kopiraj)…).

-Program menadžer

pokazuje popis

postojećih direktorija

ShopMill-a.

Kursorskim tipkama

32

Slika 39. Definiranje obradka

Slika 40. Definisanje programskog zahvata

se bira direktorij

”Workpiece”

(obradak).

-Direktorij ”Workpiece”

(obradak) se otvara

tipkom INPUT

-Unese se ime

obradaka

'EXAMPLE1'.

-Potvrdite unos Otvoriti

će se sljedeći prozor

-Izaberite format

unosa koristeći

ShopMill i programsku

tipku programGUIDE

G-code.

-Preko ShopMill tipke

možete odrediti tip

programa.

Navedite ime plan

obrade, u ovom

slučaju

'Longitudinal_guide'

(uzdužna vodilica).

-Potvrdite unos

programskom tipkom

Accept [1].

33

Slika 41. Zaglavlje programa- Dijalog Prozor [3].

-Nakon potvrde,

otvaraju se interaktivni

prozori za unos

podataka o obratku.

- Unesite podatke o

obratku i opšte

programske

specifikacije u

zaglavlje programa.

Unit of measurement

(Jedinica merenja)-

mm,

Work offset (Radni

posmak)= G54,

- Cuboid- (Kocka),

X0= -75, Y0= -50,

-Nul točka obratka se

nalazi u sredini gornje

površine. Koordinate

lijevo od lijevog

tjemena radnog

predmeta imaju

negativnu vrijednost.

X1= 150

inkrementalno-

(za selektiranje

inkrem./apsol.)

Y1= 100

Inkrementalno-

X (za selektiranje

inkrem./apsol.)

ZA= 0

34

Slika 42. Zaglavlje programa Primjer 1 - Editor koraka obrade [3].

ZI= -20 aps- (za

selektiranje

inkrem./apsol.)

PL= G17 (XY)

Retraction plane

(Povratna ravnina)=

100

Safety clearance

(Sigurnosno

odstojanje)-

1

Machining direction

(Pravac obrade)-

Synchronous

(Istosmjerno)

Retraction position

pattern

(Umnožavanje

povratne

pozicije)- Optimized

(Optimizirano)

- Pogledajte ispod

objašnjenje Retract

Position pattern

(Umnožavnje povratne

pozicije).

- Prihvatite unesene

vrijednosti

programskom tipkom

Accept. Nakon

potvrde, prikazaće se

zaglavlje programa [1].

35

Prethodnim unosom je formirana osnova programa koja se koristi za unos

obrade. Program ima naziv (u plavoj traci), programsko zaglavlje (slovo P) i

programski kraj (ključnu riječ END). Pojedinačne obrade i konture se definiraju u

programu jedan ispod drugog. Kasnije se obrada vrši od vrha prema dolje [1].

U bilo kojem trenutku definiranja programa je moguće pozvati programsko

zaglavlje radi unošenja promijena i provjere vrijednosti.

Umnožavanje povratne pozicije (Retraction position pattern)

Funkcija “Umnožavnje pozicije” može biti podešena na dva načina “Optimized”

(optimizirano) ( vrijeme – optimalna udaljenost povratnog hoda poslje obrade) ili

“Retraction plane“ (Povratna ravanina) [1].

Optimizirani povratni hod Na povratnu ravaninu (obično)

Optimizirani povratni hod- Alat se kreće preko konture obratka na navedenoj

udaljenosti povratnog hoda.

Na povratnu ravaninu (obično)- Alat se poslje svakog zahvata obrade vraća do

povratne ravnine i iz nje vraća do radnog predmeta poslje svake obrade [1].

36

Programske tipke

Tipka Zaslon Objašnjenje

Slika 43. Zaglavlje programa - Grafički prikaz [3].

- Za prebacivanje na

grafički prikaz obratka

se koristi programska

tipka Graphic view .

- Programska tipka

Graphic view se koristi

i za povratak na

zaslon za pomoć [1].

7.3. Pozivanje alata i unošenje kompenzacije radijusa

Tipka Zaslon Objašnenje

Slika 44. Lista alata [3].

- Za poziv željenog

alata potrebno je:

Pritisnuti tipku za

otvaranje

horizontalnog

padajućeg

programskog

izbornika.

- Izaberite

programsku tipku

Straight Circle

(Prava/Krug).

-Odabrati

37

Slika 45. Način obrade za alat [3].

programsku tipku

Tool (alat).

-Odabrati

programsku tipku

“Select tool” (izbor

alata) za otvaranje

liste alata [1].

- Za izbor alata

CUTTER60 se

koristi tipka na slici.

- Unesite alat u vaš

program. Nakon

unosa alata, zadaje

se brzina rezanja

80m/min (ako je

potrebno, jedinice

se mogu promijeniti

upotrebom tipke-

prekidača).


vrijednosti tipkom

“Accept” (Prihvati)

[1].

38

7.4. Definiranje udaljenosti za pozicioniranje alata


Slika 46. Definiranje putanje kretanja - Kompenzacija radijusa [3].

- Definiranje putanje

kretanja.

-Odaberite

programsku tipku

"Straight" (pravo).

- Odaberite

programsku tipku

"Rapid traverse"

(brzi hod).

-U interaktivni

prozor unesite

sljedeće vrednosti:

X =110 aps, Y= 0

aps, Radius

compensation

(Kompenzacija

radijusa)-

Off (Isključeno)

Videti Radius

compensation

(kompenzacija

radijusa)


vrijednosti

programskom

tipkom Accept [1].

39

Slika 47. Definiranje putanje kretanja - Pozicioniranje alata u Z pravcu [3].

- Odaberite

programsku tipku

"Straight" (pravo).

- Odaberite

programsku tipku

"Rapid traverse"

(brzi hod).

- U interaktivni

prozor unesite

sljedeće vrijednosti:

Z= -10 aps,

Radius

compensation

(Kompenzacija

radijusa)-

Videti Radius

compensation

(kompenzacija

radijusa)


vrijednost

programskom

tipkom Accept [1].

- Odaberite

programsku tipku

Straight (pravo).

-U interaktivni

prozor unesite


X= - 110 aps,

F=400 mm/min,

40

Slika 48. Definiranje putanje kretanja - prvi prolaz pri obradi [3].

Slika 49. Definiranje razmaka pri pozicioniranju - Lista koraka obrade [3].

Radius

compensation

(Kompenzacija

radijusa)-

Videti Radius

compensation

(kompenzacija

radijusa)


vrijednosti

programskom

tipkom Accept [1].

Nakon prihvačanja,

lista koraka

(kretanja) alata

izgleda ovako

Slika 50. Definiranje putanje kretanja - Lista koraka (kretanja) alata [3].

- Odaberite

programsku tipku

“Tool“ (alat) i

izvršite sjledeće

korake bez pomoći:

- Odaberite alat

CUTTER16. Nakon

prihvačanja alata,

navedite brzinu

rezanja 100 m/min.

-Definirajte putanju

kretanja prateći

sljedeće korake [1].

41

Slika 51. Definiranje putanje kretanja - skup [3].

Slika 52. Simulacija putanje kretanja [3].

- Pokrenite

simulaciju.

- Simulacija se

može ponoviti

izborom

programske tipke

simulacija [1].

Tablica 2. Kompenzacija radijusa [1].

Simbol Rezultat

Kompenzacija radijusa je isključena. Putanja glodala je određena

kretanjem centra alata duž konture.

42

Postojeća podešavanja za kompenzciju radijusa ostaju i dalje aktivna.

Kompenzacija se vrši lijevo od konture u pravcu glodanja.

Kompenzacija se vrši desno od konture u pravcu glodanja.

43

7.5. Definiranje rupa i umnožavanje (ponavljanje) pozicija

Sada unesite parametre potrebne za bušenje rupa i ponavljanje obrade na

više pozicija. U primjeru će te definirati zabušivanje (centriranje), bušenje i izradu

navoja za 12 rupa [1].

Slika 53. Pozicija rupa [1].


Slika 54. Centriranje [3].

- Odaberite

programsku tipku

Drilling (bušenje).

- Odaberite

programsku tipku

Center za definiranje

centra.

-Odabrati programsku

tipku “Select tool”

(izbor alata) za

otvaranje liste alata.

Koristite

44

tipku da označite alat

CENTERDRILL12 [1].

-Unesite alat u vaš

program. Nakon unosa

alata, unesite sljedeće

vrijednosti: F= 150

mm/min, S= 500

o/min, Diameter/tip

(Promjer/vrh)-

Diameter

(Promjer), Centriranje

se izvodi preko

referenci: Promjer

ili dubine (vrha).


vrijednosti

programskom tipkom

Accept [1].

Slika 55. Pozicije - Pojedinačne Rupe [3].

-Definiranje poziciju

rupa i njihovo

povezivanje sa

tehnološkim

parametrima.

- Odaberite

programsku tipku

Positions (pozicije).

- Unesite sljedece

vrijednosti za dvije

pojedinačne rupe: Z0=

-10, Početna dubina je

45

Slika 56. Pomoćni prozor Pozicije [1].

10 mm.,

X0= -50, Y0= 0, X1=

50 aps, Y1= 0 aps [1].

- Ako isključite

programsku tipku

Graphic view,

prikazuje se pomoćni

ekran (prozor) sa

objašnjenjima

parametara (vidjeti

prikaz ).


vrijednosti

programskom tipkom

Accept [1].


Slika 57. Ponavljanje pozicije - kružno [3].

-Izaberite programsku

tipku Positions

(pozicije).

-Izaberite programsku

tipku Position circle

(za ponavljanje

pozicije po krugu).

- Unesite sjledeće

vrijednosti: Pattern

(Umnožavanje)- Full

circle (Pun krug),

Z0= -10, X0= 0,

Y0= 0, α1= 0, R= 20,

46

N= 6,

Positioning

(Pozicioniranje)-

Straight line

(prava linija),

Koristite polje

“Positioning”

(pozicioniranje) da

biste definirali prilaz

rupama prilikom

umnožavanja..

Ako su rupe

raspoređene,

na primjer, po kružnoj

putanji ne koriste se

naredbe “Posistioning

– Straight line”, inače

će opis putanje biti

pogrešan.

Po pravoj liniji – po

krugu


vrijednosti

programskom tipkom

Accept [1].

47

Slika 58. Pozicija "mreže" točaka [3].

- Odaberite

programsku tipku


- Odaberite

programsku tipku

Position pattern

(ponavljanje pozicije).

- Unesite sljedeće


(Umnožavanje)- Grid

(Matrica)

Z0= 0, X0= -65,

Y0= -40, α0= 0,

L1= 130, L2= 80,

N= 2, N2= 2


vrijednosti

programskom tipkom

Accept [1].

Slika 59. Bušenje [3].

- Odaberite

programsku tipku

Drilling Reaming

(bušenje razvrtvanje).

-Odabrite programsku

tipku “Select tool”

(izbor alata) za

otvaranje liste alata.

-Koristite tipku za

odabir alat DRILL8.5.


48

program. Nakon

unosa alata, unesite


F= 150 mm/min,

V=35 m/min,

Shank/tip -Shank,

Odredite dubinu

inkrementalno.

Dubina bušenja po

prolazu iznosi 1/3D

svrdla i određuje se

automatski. Z1= 20

ink, DT= 0 s,

Bušenje se vrši bez

zadržavanja alata u

krajnjoj točki obrade

[1].

- Zahvati obrade

“Centering“

(Zabušivanje),

“Drilling “ (Bušenje) i

“Tapping” (urezivanje

navoja) su povezani

automatski jedna sa

drugom.


vrijednosti

programskom tipkom

Accept [1].

49

Slika 60. Navoj [3].

- Odaberite

programsku tipku

Thread (navoj).

- Odaberite

programsku tipku

Thread Tapping

(urezivanje navoja).

- Odaberite

programsku tipku


alata) za otvaranje

liste alata. Upotrijebite

tipku za pozicioniranje

alata

THREADCUTTER

M10.

-Unesite alat u

program. Nakon



P= 1.5 mm/o, S= 60

o/min, SR= 60 o/min,

Z1- 22 ink, Dubina

rezanja mora biti

zadana

inkrementalno.


vrijednosti

programskom tipkom

Accept [1].

50

Slika 61. Ponavljanje pozicije [3].

Slika 62. Povezivanje zahvata [3].

- Odaberite

programsku tipku

Position repetit.

(ponavljanje pozicije).

Pozicije bušenja su

prilikom definiranja

obilježene brojevima.

Odgovarajući broj će

se direktno naći

poslije odgovarajućeg

broja programske

rečenice kojom se

navodi pozicija

ponavljanja rupa.

Definirite “Hole

matrix” za poziciju 3.


vrijednosti

programskom tipkom

Accept. Nakon

prihvačanja

vrijednosti,

vidjeti će te

povezivanje zahvata

u radnom editoru [1].

51

Slika 63. Svrdlo za rupu 10 mm [3].

Slika 64. Ponovite pozicije 001 i 002 u koracima obrade [3].

- Odaberite

programsku tipku

Drilling Reaming

(bušenje

razvrtavanje).

- Odabrati

programsku tipku


alata) za otvaranje

liste alata. Koristite

tipku za označavanje

alata DRILL10.

Unesite alat u

program. Nakon



F= 150 mm/min, V=

35 m/min, Shank/tip -

Shank, Z1= 20 ink,

DT= 0


vrijednosti

programskom tipkom

Accept [1].

- Na kraju, ponovite

pozicije 001 i 002

tipkom “Repeat

position” za svrdlo 10

mm.

52

Slika 65. 3D simulacija [3].

- Provjeru programa

izvršite simulacijom

[1].

53

8. Primjer 2: Kalup za ubrizgavanje

8.1. Cilj učenja

Kroz ovaj primjer naućiti će te nove funkcije. Naučiti će te kako se

● Definiraju pravocrtne i kružne putanje upotrebom polarnih koordinata,

● Definiraju pravokitni džepovi,

● Definira ponavljanje kružnih džepova

Zadatak:

Slika 66. Radionički crtež - Primjer 2 [1].

Slika 67. 3D izgled obratka -Primjer 2 [4].

54

Priprema

Izvršite sljedeće korake bez pomoći:

1. Definirajte novi radni predmet pod nazivom 'EXAMPLE2'.

2. Definirajte novi programski korak pod nazivom 'INJECTION_FORM' .

3. Odrediti dimenzije pripremka (za proceduru, pogledati primjer 1).

Obratite pozornost na novu poziciju nulte tačke.

4. Izaberite glodalo od 20 mm (F=80 m/min)

5. Dovedite alat u brzom hodu do točke X-12/Y-12/Z-5

6. Definirajte početnu točku na konturi X5;Y5. Polazna točka je približno na

pravoj liniji kretanja (F 100 mm/min, pri čemu je kompenzacija radijusa lijevo). Nakon

unosa rečenica kojima se opisuje pozicioniranje, plan obrade treba izgledati ovako

[1]:

Slika 68. Programski koraci obrade [3].

55

8.2. Pravocrtne i kružne putanje u polarnim koordinatama

Postupak definiranja

Prije nego što počnete unositi konturu, poštujte sljedeće napomene:

Krajnju točku pozicioniranja osim opisa preko X i Y koordinata, možete

definirati i primjenom polarne referentne točke. X i Y nisu poznate u našem primjeru.

Međutim točku možete neizravno odrediti: ona je 20 mm udaljena od centra kružnog

džepa što je i kotirano na crtežu. Polarni kut od 176° dolazi iz proračuna 180° - 4°

(vidjeti tehnički crtež) [1].

Slika 69. Određivanje krajnje točke i polarnog kuta [1].


Slika 70. Definiranje pola [3].

-Definirajte sljedeću

konturu.

-Odaberite programsku

tipku Polar (Polar).


tipku Pole (Pol).

-U interaktivni prozor

unesite sljedeće

vrijednosti: X= 30 aps,

Y= 75 aps

56


vrijednosti programskom

tipkom Accept [1].

Slika 71. Definiranje prave linije upotrebom polarnih koordinata [3].


tipku Straight polar

(prava/polar).


unesite sljedeće

vrednosti: L= 20 Dužina

L određuje udaljenost od

krajnje točke prave linije

do pola.

α= 176 Polarni kut

određuje koliko daleko

dužina L mora okretati

oko pola da dostigne

krajnju točku na pravoj

liniji. Polarni kut možete

opisati suprotno od

smijera kazaljke na satu

(176°) ili u smijeru

kazaljke na satu (-184°).

- Prihvatite unos


tipkom Accept [1].

-Odaberite programski

tipku Circle / polar

(kružno / polarno).

-Definiranje kružne

putanje također može

biti realizirano primjenom

polarnih koordinata.

57

Slika 72. Definiranje kružne putanje [3].

Unesite sljedeće

podatke u interaktivni

prozor:

-α= 90 aps, Kako se pol

odnosi za kružne i

pravocrtne putanje, nije

neophodno da se unosi

više od jednom.

Polarni kut je u ovom

slučaju 90 °

(Pogledaj sljedeću sliku)



tipkom Accept [1].

Slika 73. Definiranje prave linije [3].

- Odaberite programsku

tipku Back (povratak).


tipku Straight (prava

linija).

-Krajnja točka ravne

linije se zna, pa možete

koristiti funkciju Straight

(pravo). Unesite sljedeće

podatke u interaktivnom

zaslonu: X= 120

58



tipkom Accept [1].

Slika 74. Definiranje pola kružne putanje [3].


tipku Polar (Polar).


tipku Pole (Pol).

Ako krajnja točka

sljedeće kružne putanje

nije poznata, ponovo

morate koristiti

polarne koordinate.

U interaktivni prozor

unesite sljedeće


Y-=75 aps,

Pol kružne putanje se

zna sa crteža.



tipkom Accept [1].

Slika 75. Definiranje kružne putanje upotrebom polarnih koordinata [3].


tipku Circle polar (krug

polarno).

-Unesite sljedeće


prozor: α= 4 Polarni kut

je poznat sa crteža.

59



tipkom Accept [1].

Slika 76. Definiranje ravne linije [3].


tipku Back (povratak).

Izaberite programsku

tipku Straight (ravna

linija). Krajnja točka

ravne linije je poznata

tako da možete unositi

direktno. U interaktivni

prozor unesite sljedeće


Y-=5 aps



tipkom Accept [1].

Slika 77. Definiranje ravne linije [3].


tipku Straight (prava).

Cijela kontura je jednom

obrađena sa

posljednjom pravom

linijom.

-Unesite sljedeće


prozor: X= -20 aps



tipkom Accept [1].

60

Slika 78. Definiranje sigurnosnog rastojanja ravnom linijom [3].


tipku Straight (ravno).


unesite sljedeće

vrijednosti: X= -12 abs,

Y= -12 abs

Radius compensation

(Kompenzacija radijusa)-

Off (Isključeno) ,

Posljednje kretanje je

pozicioniranje na

sigurnu udaljenost uz

isključivanje

kompenzacije radijusa.



tipkom Accept [1].

Slika 79. Simulacija - Pogled odozgo [3].

- Sljedeća simulacija

prikazuje zahvat obrade,

kao provjeru, prije

izrade.

61

Slika 80. 3D simulacija [3].

8.3. Pravkutni džep


Za obradu pravokztnih džepova se koristi procedura opisana u nastavku [1]:

Slika 81. Pravokutni džep- Primjer 2 [1].


- Odaberite

programsku tipku

Milling (glodanje).

- Odaberite

programsku tipku

Pocket (Džep).

- Odaberite

62

Slika 82. Pravokutni džep - gruba obrada [3].

programsku tipku

Rectangular pocket

(pravokutnii džep).

Otvorite listu alata i

izaberite CUTTER10.

Unesite alat u vaš

program.

Nakon unosa alata,

unesite sljedeće

vrijednosti: Pogledati

tablicu


vrijednosti

programskom tipkom

Accept [1].

Tablica 3. Lista parametara [1].

Polje Vrijednost Izbor preko

tipke

prekidača

Napomena

F 0,15 mm/zub X

V 120 m/min X

Reference point

(Referentna točka)

Center (Centar) X

Machining

(Obrada)

Roughing

(Gruba obrada)

X Provjerite da li je

uključeno polje Single

position.

X 0 75 Navedite geometrijske

podatke za pravokutni

džep:

Y 0 50

Z 0 0

63

W 40 Položaj, širina i dužina...

L 60

R 6

α 0 30

Z 1 -15 aps X

DXY 80% X Pomicanje u ravnini DXY

određuje se ovisno o

širini materijala koji se

uklanja. Može biti

navedeno kao postotak

promjera glodanja ili

izravno u mm.

Pomicanje po prolazu je

ovdje navedeno u %.

DZ 2,5

UXY 0,3

UZ 0,3

Insertion (Ulaz) Helical

(Spiralni)

X Izaberite Insertion (ulaz),

ako još uvijek nije

definiran

EP 2 mm/o X

ER 2

64


Slika 83. Završna obrada džepa [3].

- Odaberite

programsku tipku

Pocket (Džep).


unesite sljedeće

vrijednosti: F= 0.08

mm/zubu, V= 150

m/min X

Machining (Obrada)-

Finishing

(Završna obrada)

Polje i baza su

završetak

ovih postavki. Osim

toga, možete završiti

margine ili krajeve.


vrijednosti

programskom tipkom

Accept [1].

65

Tablica 4. Ulaz alata (insertion) [1].

Helical insertion (Spiralni

ulazl)

Vertical insertion

(Vertikalni ulaz)

Oscillating insertion

(Oscilatorni ulaz)

EP = korak ulaza

ER = radijusa ulaza

EW = kut ulaza

8.4. Kružni džepovi sa ponavljanjem


Obrada kružnih džepova se vrši na sljedeći način [1]:

Slika 84. Kružni džepovi Primjer 2 [1].

66


Slika 85. Gruba obrada kružnog džepa [3].

- Odaberite

programsku tipku

Milling (glodanje).

- Odaberite

programsku tipku

Pocket (Džep).

- Odaberite

programsku tipku

Circular pocket (Kružni

džep).


izaberite CUTTER10.

Unesite alat u vaš

program.

-Nakon unosa alata,

unesite sljedeće

vrijednosti: Pogledati

tablicu


vrijednosti

programskom tipkom

Accept [1].

Tablica 5. Lista paramatara [1].

Polje Vrijednost Izbor preko tipke-

prekidača

Napomena

F 0,15 mm/zub X

V Roughing

(Gruba obrada)

X

(Position pattern)

Pozicionirano

umnožavanje

X Slično bušenju,

možete

također prihvatiti

67

poziciju

umnožavanja za

džepove.

Ф 30 X

Z1 -10 aps X

DXY 80% X Navedite

maksimalno

pomicanje u ravni

za novi prolaz u %.

DZ 5

UXY 0,3

UZ 0,3


(Spiralni)

X

EP 2 mm/o X

ER 2 X

Solid machining

(Puna obrada)

Complete

machining

(Završna obrada)

X


Slika 86. Završna obrada kružnog džepa [3].

- Odaberite

programsku tipku

Pocket (Džep).

- Odaberite

programsku tipku

Circular pocket

(Kružni džep).

Unesite sljedeće

vrijednosti: F= 0.08

mm/zubu

68

V= 150 m/min

Machining (Obrada)-

Finishing

(Završna obrada) [1].

Slika 87. Pozicije kružnih džepova [3].

- Odaberite

programsku tipku


- Odaberite

programsku tipku


- Odaberite

programsku tipku

Position pattern

(ponavljanje

pozicije).

Unesite sljedeće


(Umnožavanje)- Grid

(Matrica)

Ponavljanje pozicije

je opisano u

izborniku Drilling

(bušenje) sa

podizbornikom

Positions

(pozicija),

(nezavisno od vrste

obrade).

X0= 30 aps,Y0= 25

aps, α0= 0, L1= 90

L2= 50, N1= 2, N2=

2

69


vrijednosti

programskom tipkom

Accept [1].

Pokrenite simulaciju.

Slika 88. Simulacija-Prorez aktivan [3].

70

9. Primjer 3: Ploča kalupa

9.1. Cilj obuke

Kroz ovaj primjer će te naučiti nekoliko novih značajki,, a posebno one namenjene

izračunavanju parametara konture. Naučiti će te kako se:

● Obrađuju otvorene konture glodanjem

● Obrađuju konture džepa na modelu, gruba i završna obrada

● Dodaju zahvati obrade različitim površinama (ravnima)

● Uzmete u obzir određene prepreke.

Zadatak:

Slika 89. Radionički crtež-Primjer 3 [1].

71

Slika 90. 3D izgled -Primjer 3 [4].

Priprema

Izvršite sljedeće korake bez pomoći:

1. Definirajte novi radni predmet pod nazivom 'Example3'.

2. Definirajte novi plan obrade pod nazivom 'MOLD_PLATE' .


Obratite pozornost na novu poziciju nul točke.

9.2. Putanja alata za glodanje otvorenih kontura

Kalkulator konture

Primjenom kalkulatora konture za opisivanje složenih kontura postavljenog u

ShopMill, moguće je jednostavno unijeti i najsloženije konture.

Sa grafičkim kalkulatorom konture, možete brže i

jednostavnije unijeti željenu konturu nego što je to

slučaj kod konvencionalnog programiranja –bez

bilo kakvog matematičkog predznanja [1].

72


Definirajte sljedeću konturu.


Slika 91. Definiranje vanjske konture 'MOLD_PLATE_Outside' [3].


tipku Contour

milling(konturno

glodanje).


tipku New Contour (nova

kontura). Upišite naziv “

MOLD_PLATE_Outside”

Svakoj konturi se

određuje njezino ime. To

omogućuje bolju

organizaciju programa.

-Potvrdite unos

programskom tipkom

Accept [1].

Slika 92. Definiranje početne (startne) točke konturne linije [3].

-U interaktivni prozor,

unesite sljedeće

vrijednosti za definiranje

početne točke konturne

linije: X= -35, Y= -100

Početna točka za

konstrukciju je takođe

početna točka za kasniju

obradu konture.

-Ovdje je moguće opisati

73

samo konturu obradka..

Ulaz i i vraćanje u

početnu točku će biti

definiran kasnije.

- Prihvatite unete

vrednosti programskom

tipkom Accept [1].

Slika 93. Definiranje vertikalne konturne prave linije [3].

- Unesite sljedeće

vrijednosti za pravu liniju

u interaktivnom prozoru.

Y=35 aps, Prvi element

konture je vertikalna

prava linija sa krajnjom

točkom na Y=20.

Možete odrediti

sljedeću kružnu konturu

veoma jednostavno u

ovom dijalogu kao

prelazni element ka

sljedećoj pravoj liniji.

Dakle, teorijski krajnja

točke prave linije leži na

Y=35.

- Transition to next

element (Prelazak na

sljedeći element)

Radijus- R= 15

- Prihvatite unete

vrednosti programskom

tipkom Accept [1].

-Unesite sljedeće

74

Slika 94. Definiranje horizontalne konturne prave linije [3].

vrijednosti za

horizontalnu ravnu liniju

u interaktivni prozor: X=

35 aps, R= 15 Radijus je

ponovo unesen kao

zaobljenje



tipkom Accept [1].


-Unesite sljedeće

vrijednosti za vertikalnu

ravnu liniju u interaktivni

prozor: Y= -100 aps



tipkom Accept.

-Prihvatite unos konture

u plan obrade tipkom

Accept [1].

75

Da bi ste obradili kreiranu konturu, morate definirati sljedeće radne korake. U tom

cilju, napravite sljedeće:


Slika 96. Gruba obrada konture [3].

-Odaberite

programsku tipku

Path milling

(glodanje putanja).

-Otvorite listu alata i

izaberite

CUTTER32.


program.

- U interaktivni

prozor unesite

sljedeće vrijednosti

za grubu obradu

konture: pogledati

tablicu


vrijednosti

programskom

tipkom Accept [1].



prekidača

Napomena

F 0,15 mm/zub X

V 120 m/min X

76

Machining

(Obrada)

Roughing

Forward

(Gruba obrada

naprijed)

X Sa ShopMill V6.4

programom i

novijim

verzijama, takođe

možete

izvoditi obradu

suprotnosmjernim

glodanjem

Radius

compensation

(Kompenzacija

radijusa)

Left (Lijevo) X Alat treba proći sa

lijeve strane

konture

Z 0 0

Z 1 10 ink X Uključiti dubinu Z1

na

inc(inkrement). Ovo

osigurava

prednost, da u svim

slučajevima, samo

stvarna dubina

može biti unesena.

To čini ulaz u

zahvat lakšim,

posebno

kod umetnutih

džepova.

DZ 5

UZ 0,3

UXY 0,3

Approach (Prilaz) Straight line

(prava linija)

X Približavanje može

biti zajedno (četvrt i

pola kruga ili prave

linije).

77

U ovom slučaju

pravo je da se

približavanje

konturi vrši

tangencionalno po

pravoj liniji.

L 1 5 kut reznog alata

neće

biti uzet u obzir u

prilazu dužine L1

Ovaj proračun

se izvodi

automatski u

ShopMill programu

FZ 0,1 mm/zub X

Retraction

(Povratak u

početnu točku)

Straight line

(Prava linija)

X

L 2 5

Lift mode (Povratak

alata)

To retraction

plane (Do povratne

ravanine)

X


Slika 97. Završna obrada konture [3].

- Unesite sljedeće

vrijednosti za završnu

obradu u interaktivni

prozor: F= 0.08

mm/zub, V= 150

m/min, Machining

(Obrada)- Finishing

(Završna obrada)

78


vrijednosti

programskom tipkom

Accept [1].

Poslije toga će dva koraka (zahvata) obrade biti povezana u editoru.

Slika 98. Povezivanje koraka (zahvata) obrade u planu obrade [3].

Sljedeća simulacija prikazuje zahvat obrade, kao provjeru, prije izrade

dijela.

Slika 99. Simulacija-Vanjska kontura [3].

79

9.3. Obrada preostalog materijala; završna obrada konture džepa


Postupite na sljedeći način kako bi ste ušli u konturu džepa. Izvršite grubu, a

zatim i završnu obradu džepa.

Slika 100. Kontura džepa [1].


Slika 101. Definiranje vanjske konture 'MOLD_PLATE_Inside' [3].


tipku Contour milling

(konturno glodanje).


tipku New Contour

(nova kontura). Upišite

naziv konture

'MOLD_PLATE_Inside'

(ploča kalupa -

unutrašnja).


vrijednosti

programskom tipkom

Accept [1].

80

Slika 102. Definiranje početne točke [3].

- Unesite sljedeće

vrijednosti za početnu

točku u interaktivni

prozor: X= 0 aps,

Y= -90 aps


vrijednosti

programskom tipkom

Accept [1].

Slika 103. Definiranje horizontalne konturne prave linije [3].

- Unesite sljedeće

vrijednosti za

horizontalnu ravnu liniju

u interaktivni prozor:

X= 25 aps

- U okviru ove vježbe,

nemojte određivati

kružni luk kao

zaobljenje, nego kao

odvojen element.

Dakle, ravna

linije ide do X=25.


vrijednosti

programskom tipkom

Accept [1].

- Unesite sljedeće

vrijednosti za luk u

interaktivni prozor:

Direction of rotation

(Smer rotacije)-

Left (Lijevo), R= 5,

81

Slika 104. Kontura luka (donja desna) [3].

Slika 105. Kontura luka-nakon izbora [3].

X= 30 aps, Y= -85 aps,

- Nakon unosa krajnje

točke Y, korisniku se

omogućava izbor

jednog od dva riješenja

obilaska konture.

Odaberite željeno

riješenje koristeći

programsku tipku

Select dialog. Nakon

toga, izabrano rešenje

će biti prikazano

narančastom bojom a

alternativno rešenje će

biti prikazano sa crnim

točkicama [1].

- Prihvatite izabrano

riješenje. Geometrijski

procesor automatski

otkriva da je

programiran

luk povezan

tangencijalno na pravu

liniju. Funkcija Tangent

to prec. elem.

(Tangenta na

predhodni element) se

prikazuje obrnuto

(odnosno, bude

pritisnuta).

82


vrijednosti

programskom tipkom

Accept [1].


- Unesite sljedeće

vrijednosti za ravnu

liniju u interaktivni

prozor: Y= -20 aps

Transition to next

element(Prelazak na

sledeći element)-

Radijus, R=5

Unesite krajnju točku

prave linije. Prelazak

na R36 je zaobljen sa

R5.


vrijednosti

programskom tipkom

Accept [1].

Slika 107. Definiranje konture luka [3].

- Unesite sljedeće

vrijednosti za luk u


Direction of rotation

(Smer rotacije)-

Right (Desni)

R= 36

X= -30 aps

Y= -20 aps

Transition to next

element

83

(Prelazak na sljedeći

element)- Radijus 5


vrijednosti

programskom tipkom

Accept [1].


-Unesite sljedeće

vrijednosti za ravnu

liniju u interaktivni

prozor: Y= -90 aps

Transition to next

element

(Prelazak na sledeći

element)- Radijus 5

Odrediti radijus R5 kao

zaobljavanje.


vrijednosti

programskom tipkom

Accept [1].

Slika 109. Zatvaranje konture [3].

-Zatvorite konturu. S

ovime je kontura džepa

kompletno opisana.

-Prihvatite unos konture

u plan obrade tipkom

Accept [1].

84


Slika 110. Gruba obrada džepa [3].

-Odaberite

programsku tipku

Pocket (Džep).


izaberite

CUTTER20.


program.

-Smjer obrade džepa

je već definiran u

zaglavlju programa.

U ovom slučaju je

izabrano

podešavanje za “

Synchronous“

(istosmjerno)

glodanje.


unesite sljedeće

vrijednosti za grubu

obradu konture:

Pogledati tablicu


vrijednosti

programskom tipkom

Accept [1].

85



prekidača

Napomena

F 0,15 mm/zub X

V 120 m/min X

Machining

(Obrada)

Roughing

(Gruba obrada)

X

Z 0 0

Z 1 15 ink X Ako navedete

dubinu

obrade

incremental,

morate navesti i

pozitivnu

vrijednost za

dubinu.

DXY 50 % X

DZ 5

UXY 0,3

UZ 0,3

Starting point

(Početna točka)

Automatski X Ako izaberete

automatsko

podešavanje za

početnu

točku početna

točka će biti

navedena od

strane programa

ShopMill.


(Spiralni)

X Podesite spiralni

ulaz

86

EP 2 mm/o X helical sa

parametima za

korak i radijus 2

mm.

ER 2

Lift mode (Povratak

alata)

To retraction

plane (Do

povratne ravanine)

X


Slika 111. Obrada zaostalog materijala na džepu [3].

-Izaberite

programsku tipku

Pocket Resid.mat.

(uklanjanje

preostali materijala)

Kako alat

od 20 mm ne može

obrađivati radius

R5, ostati će dio

materijala u

kutovima. Koristite

Pocket Resid. mat.

da uklonite zone

koje još nisu

obrađene grubom

obradom uz

izuzetnu

preciznost.

-Otvorite listu alata

i izaberite

CUTTER10.

Unesite alat u vaš

program.

87

U interaktivni

prozor unesite


F= 0.1 mm/zubu

V= 120 m/min

Machining

(Obrada) Roughing

(Gruba obrada)

DXY= 50%

Maksimalan ulaz

(pomak) 50%

DZ= 5

- Prihvatite

unesene vrijednosti

programskom

tipkom Accept [1].

Slika 112. Završna obrada džepa [3].

-Odaberite

programsku tipku

Pocket (Džep).


izaberite

CUTTER10.

Unesite alat u vaš

program.

Unesite sljedeće

vrijednosti za

ponovnu obradu

džepa u interaktivni

prozor: F= 0.08

mm/zub

V= 150 m/min

Machining

88

(Obrada)- Base

(Baze) UXY UZ

Dodatak za obradu

koji ste prethodno

unjeli za grubu

obradu mora

imati i dodatak za

završnu obradu u

ravnini (UXY) i

dodatak za

završnu obradu po

dubini (UZ). Ova

vrijednost je

važna za

automatsko

određivanje

udaljenosti

koje treba biti.

- Prihvatite

unesene vrijednosti

programskom

tipkom Accept [1].

Slika 113. Završna obrada ruba džepa [3].

-Odaberite

programsku tipku

Pocket (Džep).

U interaktivni

prozor navedite,


za uklanjanje

zaostalog

materijala sa

konture: Machining

89

(Obrada)- Edge

(Krajnja)

- Prihvatite

unesene vrijednosti

programskom

tipkom Accept [1].

9.4. Obrada u više ravnina


Glodanje kružnog džepa od 60 mm u dva zahvata (radna koraka), kao što je

opisano u primjeru 'INJECTION_FORM' .

Slika 114. Kružni džep [1].

90

1. U ovom dijelu, džep se obrađuje grubom obradom do dubine -9.7 mm sa alatom

od 20 mm.

Slika 115. Gruba obrada kružnog džepa [3].

2. U drugom dijelu obrade, izvodi se završna obrada džepa sa istim alatom.

Slika 116. Završna obrada kružnog džepa [3].

91

Sljedećim koracima biti će objašnjeno kako će se obraditi unutrašnji kružni

džep. Kružni džep treba obraditi do dubine od -20 mm. Sada početna dubina nije više

na 0 mm, nego na -10 mm [1].

Slika 117. Džep unutar kružnog džepa [1].


Slika 118. Gruba obrada unutar kružnog džepa [3].

-Odaberite

programsku tipku

Milling (glodanje).

- Odaberite

programsku tipku

Pocket (Džep).

-Unesite sljedeće

vrijednosti za

obradu kružnog


prozor: Pogledati

tablicu

92


vrijednosti

programskom

tipkom Accept [1].



prekidača

Napomena

F 0,15 mm/zub X

V 120 m/min X

Machining

(Obrada)

Roughing

(Gruba obrada)

X

X 0 0

Y 0 0

Z 0 -10

Ф 30

Z 1 -20 aps X

DXY 50 % X

DZ 5

UXY 0,3

UZ 0,3

Insertion (Ulaz) Vertical

(Vertikalni)

X

FZ 0,1 mm/zub X


- Odaberite

programsku tipku

Milling (glodanje).

- Odaberite

programsku tipku

Pocket (Džep).

93

Slika 119. Završna obrada unutar kružnog džepa [3].

-Unesite sljedeće

vrijednosti za

obradu kružnog


prozor: F= 0.08

mm/zub

V= 150 m/min

- Prihvatite

unesene vrijednosti

programskom

tipkom Accept [1].


Slika 120. 3D Simulacija obrade [3].

94

9.5. Uzimanje u obzir problema


Kao što ste već vidjeli u primjeru 1, različite vrste ponavljanja (umnožavanja)

rupa takođe mogu biti povezane u slučaju jednog radnog komada. Međutim, treba

uzeti u obzir da postoji jedan ili nekoliko problema koji moraju biti predviđeni u

ovisnosti o zahvatu obrade [1].

Kretanje do osigurane udaljenosti ili do ravanine obrade između rupa ovisi o

strategiji koju ste odabrali.

Prvo odredite zahvate obrade “ Centering” (zabušivanje) i “Drilling“ (bušenje)

kao u primjeru

1. Zabušivanje

Slika 121. Zahvat zabušavanja [3].

95

2. Bušenje

Slika 122. Zahvat bušenja [3].

Postupite na sljedeći način kako bi ste unjeli odgovarajuće položaje bušenja:


Slika 123. Definiranje desnog niza rupa [3].

-Odaberite

programsku tipku


-Prvo odredite lijevi

niz rupa, od dolje

prema gore.


unesite sljedeće


(Umnožavanje)- Line

(Linija)

Z0= -10, X0= -42.5,

Y0= -92.5, α0= 90,

L0= 0, L= 45, N= 4

96


vrijednosti

programskom tipkom

Accept [1].

Slika 124. Definiranje prepreke [3].

-Odaberite

programsku tipku


Primjenite funkciju

“Obstacle” (prepreke)

da bi ste naveli

udaljenost od 1 mm

koju treba proći, zbog

toga što niz rupa sa

desne strane takođe

treba biti probušen

od dna prema gore

za potrebu ove

vježbe. Prepreke se

treba unjeti samo ako

ste prvo u modu

Retraction position

pattern, (Povratna

pozicija ponavljanja)

uključili polje

“Optimized”

(optimizirano).


vrijednosti

programskom tipkom

Accept [1].

97

Slika 125. Definiranje desnog niza rupa [3].

-Odaberite

programsku tipku


-Unesite sljedeće

vrijednosti za drugi

niz rupa u interaktivni

prozor: Pattern

(Umnožavanje)- Line

(Linija)

Z0= -10, X0= 42.5,

Y0= -92.5, α0= 90,

L0= 0, L= 45, N= 4


vrijednosti

programskom tipkom

Accept [1].

- Odaberite

programsku tipku


-Da bi ste dobili

sljedeće ponavljanje

(umnožavanje)

bušenja rupe po

krugu, još jedna

prepreka mora biti

zaobiđena. Unesite

Z=1.


vrijednosti

programskom tipkom

Accept [1].

98

Slika 126. Određivanje pozicija za bušenje rupa po krugu [3].

- Odaberite

programsku tipku


-U interaktivni prozor,

unesite sljedeće

vrijednosti za bušenje

6 rupa u ciklusu:

Pattern

(Umnožavanje)- Full

circle (Pun krug)

Z0= -10, X0= 0,

Y0= 0, α0= 0,

R= 22.5, N= 6,

Positioning

(Pozicioniranje)-

Straight line

(Prava linija)


vrijednosti

programskom tipkom

Accept [1].

- Odaberite

programsku tipku


-Da bi izbušili

posljednju rupu, mora

se zaobići još jedna

prepreka. Unesite

Z=1.

99


vrijednosti

programskom tipkom

Accept [1].

Slika 127. Određivanje pozicije bušenja [3].

- Odaberite

programsku tipku


Unesite sljedeće

vrijednosti za

posljednju poziciju

bušenja u interaktivni

prozor: Ako je

potrebno izbrišite

neku od unesenih

vrijednosti primjenom

tipke DEL. Pattern

(Umnožavanje)-

Rectangular

(Pravokutni

raspored) Z0= -10,

X0= 0, Y0= 42.5


vrijednosti

programskom tipkom

Accept [1].

Ovaj primjer programiranja služi kako bi vas upozno sa funkcijom “prepreke“.

Postoje i bolje metode programiranja pozicija za bušenje, koje uključuje samo jednu

prepreku. Pokušajte različite mogučnoati i odlučite šta je najbolje za vas.

100


Slika 128. Pogled odozgo [3].

101

10. Primjer 4: Poluga

10.1. Cilj učenja

Kroz ovaj primjer naučiti će te nove funkcije. Naučiti će te kako se:

● Definira čeono glodanje;

● Definira granica (pomoćne džepove) za uklanjanje materijala sa modela oko

izdanka;

● Definira ponavljanje kružnih izdanka;

● Koristite editor zahvata obrade i obradu izdanka;

● Definira duboko bušenje rupa, spiralno glodanje, bušenje rupa i narezivanje

navoja glodanjem;

● Programiranje konture primjenom polarnih kordinata (verzija programa 6.4 i

više).

Zadatak:

Slika 129. Radionički crtež- primjer 4 [1].

102

Slika 130. 3D izgled -Primjer 4 [4].

Priprema

Izvršite sljedeće korake:

1. Definirajte novi radni predmet pod nazivom 'Example4'.

2. Definirajte novi plan obrade pod nazivom 'LEVER' .


Debljina obradka će biti 25 mm, zbog toga je neophodno da se vrijednost ZA podesi

na 5mm [1].

Nakon unosa podataka, zaglavlje

programa bi trebalo izgledati kao

na slici [1].

Slika 131. Izgled programa [3].

103

9.2. Postupak obrade

Tipke Zaslon Objašnjenje

Slika 132. Gruba obrada [3].

-Odaberite

programsku tipku

Milling (glodanje).

-Izaberite

programsku tipku

Face milling (čeono

glodanje).


izaberite alat čeono

glodalo

FACEMILL63.


program [1].

U interaktivni dijalog prozor unesite sljedeće vrijednosti za grubu obradu : F= 0.1

mm/zubu, V= 120 m/min. Machining (Obrada) -Roughing (Gruba obrada),Direction

(Smjer) Alternating (Suprotnosmjerno), X0= -40, Y0= -70, Z0= 5, X1= 110 aps, Y1=

30 aps, Z1= 0 aps, DXY= 30 %, DZ= 5, UZ= 1 [1].

104


Slika 133. Završna obrada [1].

- Odaberite

programsku tipku

Face milling (čeono

glodanje).

- U interaktivni dijalog

prozor unesite


za finu :F= 0.08

mm/zub, V= 150

m/min, Machining

(Obrada)-

Finishing(Završna

obrada)

- Prihvatite unete

vrednosti

programskim

tasterom Accept [1].

Dodatak za završnu obradu mora biti identičan kod definiranja grube i završne

obrade. Kako ova vrjednost određuje dodatak za pojedine predhodne zahvate a

zatim i za završnu obradu, debljina materijala koji se treba ukonit je veoma važna [1].

10.3. Obrada granice za izdanak poluge

Izdanci su opisana kao džepovi, odnosno kao kontura u grafičkom kalkulatoru.

Oni postaju izdanci samo kroz povezivanje sa planom obrade: Prva kontura u planu

obrade uvjek opisuje džep. Svaka naredna kontura se tumači kao izdanak.

105

Pošto ne postoji džep u slučaju primjera 'LEVER', mora se dodati fiktivni

pomoćni džep koji se nalazi izvan obradka. Ovo služi kao vanjska granica za

uzdužno gibanje alata [1].


Slika 134. Definiranje konture [3].


tipku za Contour

milling(konturno glodanje).

-Definirate novu konturu

pod nazivom

'LEVER_Rectangular_Area'

[1].

Zaoblite karajeve sa radijusom R15. Izaberite takve vrijednosti da su kutovi radnog

predmeta pokriveni džepom.

Slika 135. Izgled džepa oko neobrađenog komada [1].

106

Kada dovršimo konturu zaslon mora izgledati ovako

Slika 136. Izgled konture [3].

10.4. Izrada poluge

Definirajte sljedeću konturu:

Slika 137. Kontura poluge [1].



-Odaberite

programsku tipku za

Contour

milling(konturno

glodanje).

107

- Definirajte novu

konturu pod nazivom

'LEVER_Lever' [1].

U interaktivni prozor, unesite sljedeće vrijednosti za definiranj početne točke konturne

linije: X=0 -24 aps, Y= 0 aps


Slika 139. Kontura luka [3].

-Unesite sljedeće vrijednosti

za definiranje početne točke

luka u interaktivni prozor:

Direction of rotation (Smjer

rotacije)- Clockwise

(Smer kazaljke na satu) R=

24, I= 0

- Radijus i centar luka su

poznati



tipkom Accept [1].

108

Slika 140. Kontura dobivena kosim linijama [3].

-Napravite kosu liniju koja je

tangencijalna u odnosu na

prethodni element.

-Izaberite programsku tipku

Tangent to prec. elem.

(Tangenta na predhodni

element).

-Potvrdite unos programskim

tasterom Accept [1].


- Nacrtajte luk koji je

tangentan.

- Izaberite programsku tipku



element).

-U prozor unesite sljedeće

vrijednosti za luk: Direction of

rotation (Smer rotacije)- Right

(Desni), R= 8, X= 85 aps,

Y= -8 aps, I= 85 aps

- Radijus, centar i krajna

tačka su definirani [1].

109

Slika 142. Kontura horizonatalne ravne linije [3].

- Unesite sjledeće vrijednosti

za horizontalnu ravnu liniju do

krajne tačke X=30 u

interaktivni prozor: X= 30

aps, R= 40

- Unesite 40 mm za radijus

sljedećeg elementa [1].

Slika 143. Kontura dobivena kosim linijama [3].

- Obratite pažnju na sljedeće

napomene za definiranje

sljedeče kose (tangentne)

linije

- Tangencijalni prelaz se

uvijek odnosi samo na glavni

elemenat, odnosno u ovom

slučaju,

prava linija nije tangentna.

- Potvrdite unos

programskom tipkom Accept

[1].

110


-Nacrtajte luk koji je

tangentan.

-Odaberite programsku tipku



element).

-Odaberite programsku tipku

All parameters (svi parametri)

-Koristite All parameters (svi

parametri) funkcije za

prikazivanje detaljnih

informacija o luku.

-Ovo može posluži za

provjeru unesenih vrijednosti,

(npr. da li je kraj luka

vertikalan).

U prozor unesite sljedeće

vrijednosti za luk: Direction of

rotation (Smer rotacije)- Right

(Desni), R =8,Y= -58 aps,

I =0 aps, J= -58 aps

-Izaberite predloženu

konturu. Prihvatite

predloženu konturu.

Potvrdite unos programskom

tipkom Accept [1].

111

Slika 145. Kontura vertikalne ravne linije [3].

-Definirajte vertikalnu pravu

liniju (automatski tangentnu)

do krajne točke Y=-27.

- Odaberite programsku tipku



element).

U interaktivni dijalog prozor

unesite sljedeće vrijednosti:

Y= -27 aps, R= 18

- Zaoblite karajeve na

prijelasku na pravu liniju sa

R18.

- Prihvatite unete vrednosti


[1].

Slika 146. Kontura dobijena kosim linijama [3].

-Definirajte kosu liniju.

- Potvrdite unos


[1].

112


- Zatvorite konturu do

početne točke sa lukom.

- Izaberite programsku tipku



element).

-U interaktivni prozor, unesite

sljedeće vrijednosti za

definiranje početne točke

konturne linije: R= 24, X =-24,

Y= 0, I= 0



tipkom Accept.

-Potvrdite konturu [1].

Napravite na sljedeći način kako bi se grubo i

završno obradio džep, uzimajući u obzir

konturu poluge [1].

Slika 148. Gruba i završna obrada poluge [1].

113



Slika 150. Završna obrada osnove konture [3].

-Odaberite

programsku tipku

Pocket (Džep).

- Otvorite listu

alata i izaberite

alat čeono

glodalo

CUTTER20.

- Unesite alat u

vaš program.

U interaktivni

prozor unesite

sljedeće

vrijednosti za

grubu obradu

konture: F= 0.15

mm/zub, V= 120

m/min, Machining

(Obrada)-

Roughing

(Gruba obrada),

Z0= 0, Z1= 6 ink,

DXY= 50%, DZ=

6, UXY= 0, UZ=

0.3, Starting point

(Startna točka),

Automatski

Insertion (Ulaz)-

Vertical

(Vertikalni), FZ=

0.15 mm/zub, Lift

mode (Povratak

114

alata) To- RP (do

povratne ravne)

- Definirajte

maksimalno

premeštanje alata

u ravni u %.

- Prihvatite

unesene

vrijednosti

programskom

tipkom Accept [1].

10.5. Obrada granica kružnih lukova

Slika 151. Granične konture [1].

Definirajte granicu koja će se obrađivati glodanjem bez bilo kakve pomoći.

Dubina glodanja je -3. Vrijednosti R36 i R26 nastaju iz odgovarajućih radijusa +

promjer reznog alata (u ovom slučaju dodatak je: 20 mm + 1 mm). Radijusi R5 i R15

su proizvoljno izabrani [1].

115




tipku za Contour

milling(konturno

glodanje).

-Definirate novu konturu

pod nazivom

'LEVER_Lever_Area' [1].

Slika 153. Segment lučne konture, lijevi [3].

Slika 154.Segment lučne konture, desni [3].

-Definiarte granicne za

putanju obilaska alata

oko konturnog obratka

kao što je opisano

gore, sa promjerom

glodala 20 mm, koje

može proći između

granice i kružnih

lukova. Unesite ovu

konturu u obliku granica

na isti način kao što se

radi za polugu [1].

116

10.6. Izrada kružnog izdanka promjera 30 mm

Da bi izradio kružni izdanak promjera 30 mm, treba napraviti sljedeće:

Slika 155. Kružni otvor promjera 30 mm [1].



-Odaberite

programsku tipku za

Contour milling


-Definirite novu

konturu pod nazivom

'LEVER_Circle_R15'.

Slika 157. Kružna kontura [3].

-Početna točka za

definiranje kruga se

nalazi u X=15 i Y=0.

- Provijerite da li

različite vrijednosti

mogu biti

inkrementalno

dimenzionirane [1].

117

10.7. Izrada kružnog izdanka promjera 10 mm

Da bi izradili kružni izdanak promjera 10 mm, trebate napraviti sjledeće:

Slika 158. Krug promjera 10 mm [1].



- Odaberite

programsku topku za

Contour milling


-Definirite novu konturu

pod nazivom

'LEVER_Circle_R5_A'.

Slika 160. Kružna kontura promjera 10 mm [3].

- Početna točka za

definranje kruga se

nalazi na X=80;Y=0.

- Pošto će krug biti

kopiran u narednom

koraku, morate navesti

konturu postepeno,

kako bi ste mogli

promijeniti samo

početnu točku prilikom

kopiranja [1].

118

Slika 161. Grafički prikaz [3].

- Nakon definiranja

kruga, grafički prikaz

izgleda kao na slici. [1].

10.8. Kopiranje izdanka promjera 10 mm

Da bi ste kopirali kružni idnak iz prethodnog koraka, morate napraviti sljedeće:

Slika 162. Krug promjera 10 mm [1].

119


Slika 163. Kopiranje konture [3].

-Pronađite i kopirajte

konturu'LEVER_Circle_R5_A'

Slika 164. Definiranje imena kopirane konture [3].

Zalijepite kopiranu konturu i

nazovite je

'LEVER_Circle_R5_B'.

- Potvrdite unos

programskom tipkom Accept.

[1].

Slika 165. Kopiraona kontura u editoru zahvata obrade [3].

- Poslije prihvčanja

vrijednosti, sadržaj plana

obrade izgleda kako na slici

-Ako ste definirali konturu

postepeno, sada morate

promijeniti samo početnu

tačku.

-Otvorite konturu. Ova tipka

može isto tako koristi kod

120

otvorene konture za

promijenu izabrane

geometrije elemenata.

Slika 166. Promjena početne točke [3].

- U interaktivni prozor,

unesite sljedeće vrijednosti

za definiranje početne točke

konturne linije: X= -5, Y= -58



tipkom Accept [1].

10.9. Obrada kružnog izdanka korištenjem editora.

Za obradu tri kružna izdanka na primjeru, potrebno je sljedeće: Kada

obrađujete kružne izdanke, koristiti će te dodatne funkcije editora obrade, koji vam

pomaže kako da koristite dijelove plan obrade više puta i kako da upravljate

sadržajem tehnološkog procesa (vidjeti funkcije editora obrade).

Sljedeća kontura označava tok obrade izdnka ograničene putanje.

Slika 167. Kontura kao ograničenje putanje [1].

121

Sadržaj plana obrade bi trebao izgledati ovako.

Slika 168. Plan obrade [3].


Slika 169. Označeni koraci obrade [3].

-Označite zahvate za

grubu i završnu

obradu džepa..

-Kopirajte označene

zahvate obrade.

-“Zalijepite” kopirane

zahvate obrade iza

kontura. Ovim će se

povezati zahvati

uklanjanja

materijala sa

konturama modela.

122

Slika 170. Zahvati obrade [3].

-Sada morate

prilagoditi tehnološke

parametre obrade za

grubu i završnu

obradu do nove

dubine obrade.

Otvorite zahvat za

grubu obrada.

Slika 171. Podešavanja za grubu obradu [3].


unesite sljedeće

vrijednosti za grubu

obradu konture: Z1=

3 ink, Starting point

(početna točka),

Manual (Ručno)

XS= 70

YS= -10

Prihvatite unesene

vrijednosti

programskom tipkom

Accept [1].

123


Slika 172. Prilagođavanje za završnu obradu [3].

-Otvorite zahvat

završne obrade. -

Promijenite vrijednosti

slično kao kod grube

obrade.

-Prihvatite unesene

vrijednosti

programskom tipkom

Accept [1].


Slika 174. Simulacija- Pogled odozgo [3].

-U radnom okruženju

prikazuje se

geometrija koja se

koristi za završnu

obradu (grafički

prikaz).

Provijerite tok obrade

primjenom simulacije

obrade [1].

124

Tablica 9. Funkcije za unos pojedinačkih koraka [1].

Programska tipka Graphic view se koristi za uključivanje grafičkog

prikaza.

Programska tipka Search se koristi za pretraživanje teksta u programu.

Pogramska tipka Mark se koristi za označavanje jednog ili više koraka

za daljnju obradu (npr. “Copy“ ili “Cut“).

Programska tipka Copy se koristi za kopiranje koraka ili zahvata u

clipboard.

Programska tipka Paste se koristi za dodavanje koraka ili zahvata iz

clipboarda u plan obrade. Kopirani koraci se uvijek ubacuju na

trenutno

označena mjesta.

Programska tipka Cut se koristi za prijenos koraka ili zahvata u

clipboard

uz istovremeno brisanje originala. Takođe, ova programska tipka se

može koristiti za “čisto“ brisanje (sadržaj se ukloni sa ekrana a nigdje

se

ne iskoristi).

Koristite ovu programsku tipku za uključivanje dodatnog izbornika

Programska tipka Renumbering se koristi za ponovo numerisanje

125

radnih

koraka ili zahvata.

Programska tipka “Settings” (Postavke) se koristi za otvaranje prozora

za postavke. Ovdje se mogu odrediti npr. automatsko numerisanje ili

postavljanje simbola na kraj svakog bloka.

Ova programska tipka se koristi za vraćanje u prethodni izbornik.

10.10. Duboko bušenje

Postupak započinje grubom obradom

Slika 175. Duboko bušenje [1].

126


Slika 176. Definiranje dubine rupe [3].

- Odaberite

programsku tipku


- Odaberite

programsku tipku

Drilling Reaming

(bušenje

razvrtanje).

- Otvorite listu alata

i izaberite

PREDRILL30.

- Unesite alat u vaš

program.

- U interaktivni

prozor unesite


za duboko bušenje:

F= 0.1 mm/obr.

V= 120 m/min

Depth reference

(Referenca

dubine)-

Tip (Vrh alata)

Z1= -21 aps

DT= 0 s

- Prihvatite

unesene vrijednosti

programskom

tipkom Accept [1].

127

Slika 177. Unošenje pozicije [3].

- U interaktivni

prozor unesite


za poziciju bušenja:

Positions

(Raspored)-

Rectangular

(Pravougaoni

raspored),Z0= -6,

X0= 70, Y0= -40

- Prihvatite

unesene vrijednosti

programskom

tipkom Accept [1].

10.11. Spiralno glodanje

Postupite na sljedeći način prilikom uklanjanja prstenastog materijala koji preostaje

poslje obrade bušenjem, primjenom spiralnog kretanja [1].

Slika 178. Spiralno glodanje [1].

128


Slika 179. Spiralno glodanje [3].

-Odaberite

programsku tipku

Straight Circle

(Prava/Krug).

-Otvorite listu alata

i izaberite

CUTTER20 .

Unesite alat u vaš

program.

-Unesite sljedeće

podatke u


V= 120 m/min

Potvrdite unos

programskom

tipkom Accept [1].

Slika 180. Pozicioniranje (Positioning) [3].

-Odaberite

programsku tipku

Straight (prava

linija).

- Izaberite

programsku tipku

za pozicioniranje

Rapid traverse

(brzim hodom).

- U interaktivni

prozor, unesite


za definiranje

poćetne točke

konturne

129

linije: X= 82,

Y= -40, Z= -5,

Radius

compensation

(Kompenzacija

radijusa)- Off

(Isključeno)

- Pošto se ovdje

obrada glodanjem

izvodi bez

kompezacije

radijusa vrha alata,

mora se

pozicionirati (u

ovom slučaju

45.84 mm)

oduzevši dodatak

za završnu obradu.

- Prihvatite

unesene

vrijednosti

programskom

tipkom Accept [1].

Slika 181. Definiranje spirale [3].

- Odaberite

programsku tipku

Helix (spirala). U

interaktivni prozor

unesite sljedeće

vrijednosti za

spiralu: I= 70,

J= -40, P- 3

mm/obr, Korak

zavojnice je 3mm,

130

Z= -23 aps,

F= 0.1 mm/zubu

- S obzirom da alat

ulazi u obradu pod

kutem, usvojeno je

6 okretaja alata,

kako bi se izbjegla

pojava

neuklonjenog

materijala (iako se

potrebna dubina

ostvaruje već sa 5

okrtaja).

- Prihvatite

unesene

vrijednosti

programskom

tipkom Accept [1].

10.12. Fino bušenje

Za obradu otvora koji zahteva korišćenje strugarskog alata (boring), potrebno je da

postupite na sljedeći način:

Slika 182. Fino bušenje [1].

131


Slika 183. Fino bušenje [3].

-Odaberite

programsku tipku


-Odaberite

programsku tipku

Boring

(prostrugivanje).


izaberite alat za

prostrugivanje

DRILL_tool..


program.

-U interaktivni

prozor unesite


za obradu

prostrugivanjem:

F= 0.08 mm/obr..

S= 500 o/min, Z1=

15 ink, DT= 0 s,

SPOS= 45,Lift

mode (Povratak

alata) -Lifting Ova

opcija služi za

odmicanje alata,

prije nego što se on

povuče iz obrađene

rupe. Ona se može

korisiti samo kod

jednosječnih alata.

D= 0.5

132


vrijednosti

programskom

tipkom Accept [1].

Slika 184. Pozicioniranje [3].

- Pozicionirajte alat

u centar rupe.

Dimenzija 45.84

mm je definirana na

osnovu presjeka

alata. Umjesto

unošenja pozicije,

trebalo bi koristiti

funkciju ponavljanja

pozicije Repeat

positions .

-U interaktivni

prozor unesite


za pozicioniranje:

Z0= -6, X0= 70,

Y0= -40


vrijednosti

programskom

tipkom Accept [1].

133

10.13. Glodanje navoja

Slika 185. Glodanje navoja [1].


Slika 186. Glodanje navoja [3].

-Odaberite

programsku tipku

Milling (glodanje).

- Odaberite

programsku tipku

Thread milling

(glodanje navoja).


izaberite

THREADCUTTER .


program.

-Glodanje navoja se

vrši od vrha prema

dnu. Da bi ste to

napravili, koristite

THREADCUTTER

(F= 0.08 mm/zub, v =

150 m/min i korak 2

mm). Pravokitni navoj

treba biti glodan do

134

dubine od Z=-23mm.

Zbog preklapanja od

3 mm, navoj se uvijek

obrađuje dolje do

donje granice radnog

predmeta, čak iako je

najniži zub alata

blago zakrivljen.

Pomoćni prozori su

jako koristni za

snalaženje prilikom

unosa.


vrijednosti

programskom tipkom

Accept [1].

Slika 187. Unošenje pozicije [3].

- Definirajte poziciju

navoja.


unesite sljedeće

vrijednosti: Z0= -6,

X0= 70, Y0= -40


vrijednosti

programskom tipkom

Accept [1].

135

10.14. Programiranje konture primjenom polarnih koordinata

Elementi konture crteža radnog predmeta su često navedeni u odnosu na

jednu točku (polarno). U ovom slučaju, kada se ne znaju koordinate (x i y), koriste se

polarne koordinate. Sada ćemo malo promijeniti polugu kao drugu vježbu: Donji krak

poluge više ne lezi na nuli na X0, već je zarotiran CW za 10°. U ovom primjeru biti će

opisano kako da grafički programirate ovakvu promjenu, bez korištenja kalkulatora ili

bilo koje druge pomoćne konstrukcije [1].

Slika 188. Programiranje poluge korištenjem polarnih koordinata [1].


Slika 189. Definiranje pola [3].

-Proširite Izbornik

- Pozicionirajte

kursor na element

ispred luka i

prebacite pol na

ovu tačku. Postavite

pol na nultu tačku.

- Potvrdite unos

programskom

tipkom Accept [1].

136

Nakon toga, promijenite vrijednosti odgovarajućeg luka:

1. U dijalogu za definiranje kružnog luka, izbrišite vrijednost Y-58,I0 i J-58 koje više

nisu odgovarajuće.

Slika 190. Brisanje vrijednosti [3].

2. Da bi ste mogli odrediti točku centra, prebacite koordinate iz pravokutnih

(Cartesian) u polarne (Polar) koordinate. Unesite rastojanje do pola i odredite polarni

kut (pogledati sliku ispod).

Slika 191. Definiranje udaljenosti od pola i polarnog kuta [3].

Skica pokazuje da se pomoćni džep LEVER_Lever_Area i kružno otok

LEVER_Circle_R5_B takođe moraju prilagoditi na isti način

137

Slika 192. Grafićki prikaz nakon promjena [3].

Što se tiče pomoćnih džepova, oni se mogu malo ”grublje” kreirati, a prilaz centru

luka R26 koji je dimenzioniran polarnim koordinatama se može prevesti u

pravokutnim (X-10/Y-57). Nakon toga se kontura može nastaviti sa vertikalnom

linijom. Početna točka za kružni otok je takođe dimenzionirana polarnim

koordinatama. Samo se centar punog kružnog luka mora promijeniti [1].

Slika 193. Prilagođavanje ruba [3].

138

Slika 194. Prilagođavanje kružnog otoka [3].

Nakon uspješno izvršenih promjena, grafički prikaz bi trebao da izgleda ovako:


139

11. Primjer 5 Prirubnica

11.1. Cilj učenja

Kroz ovaj primjer biti će obrađeno:

● Definiranje podprograma

● Kopiranje zahvata kao slike u ogledalu

● Zaobljavanje svih kontura i

● Izrada uzdužnih i kružnih žljebova.

Zadatak:

Slika 196. Radionički crtež-Primjer 5 [1].

Slika 197. 3D izgled-Primjer 5 [4].

U prethodnim primjerima su bile objašnjene sve faze definiranja upravljačkog

programa, i skoro sve programske tipke za pozicioniranje. Zbog toga, u sljedećem

140

primjeru, neće biti opisivan kompletan postupak unosa informacija, već samo

najvažniji programske tipke i postupci pozicioniranja [1].

11.2. Definiranje podprograma


Definiranje i metoda funkcioniranja podprograma će biti objašnjena kroz

primjer obratka CORNER_MACHINING.

Četiri tjemena će biti obrađena putem sljedećih koraka koristeći podprograme i

značajke preslikavanja u vidu "lika u ogledalu" -MIRROR ".

Slika 198. Kontura s četiri kuta [1].


Slika 199. Definiranje podprograma [3].

-Definirajte novi zahvat

pod nazivom

CORNER_MACHINING.

Kasnije će te ovaj dio

programa promatrati kao

podprogram.

-Unesite sljedeće

podatke u zaglavlje

141

Slika 200. Unos podataka u zaglavlje podprograma [3].

programa. Prazna polja

će biti unesena naknadno

u glavni program.

-Prihvatite unesene


tipkom Accept [1].






-Definirajte novu konturu

s imenom

CORNER_M_SURFACE.

-Definirajte početnu

točku. Na primjer u

gornjem desnom kutu.

-Prihvatite unesene


tipkom Accept [1].

-Definirajte konturu.

Nakon unosa dva

142

Slika 203. Podprogram konture, gornji desni kut [3].


elementa konture, zaslon

bi trebao izgledati kao na

slici. Prihvatite unos

konture u plan obrade

tipkom Accept [1].

-Kontura će biti grubo

obrađena korištenjem

glodala R20 (F = 0:15

mm / zub and v = 120 m /

min)

-Putanja približavanja i

udaljavanja od radnog

predmeta je duž ravne

linije. Vrijednosti dužina

su udaljenosti između

glodala i obratka.



tipkom Accept [1].

143


- Kontura će biti završno

obrađena korištenjem

istog glodala. (F = 0.08

mm / zubu and

v 150 m / min)



tipkom Accept [1].



-U narednih nekoliko

koraka, radijus pripremka

će biti obrađen

korištenjem glodala R5




-Definirajte novu konturu

s imenom

CORNER_M_ARC.


točku.

-Prihvatite unesene


tipkom Accept [1].

144

Slika 208. Određivanje geometrije [3].



-Nakon toga, definiraju se

kontura i odgovarajući

zahvati obrade:

145

Slika 211. Kompletan potprogram u editoru zahvata obrade [3].

11.3. Preslikavanje zahvata obrade

Zadatak:

Kada se završi podprogram, slijedi definiranje glavnog programa. Podprogram

definiran u predhodnom tekstu se može koristiti za obradu svih kutova radnog

predmeta korištenjem funkcije preslikavanja ("mirror") u izborniku

"TRANSFORMACION"

Preslikavanje korištenjem ove značajke može biti realizirano na dva različita načina:

● New (Novi): Preslikavanje se vrši od točke u kojoj počinje prva operacija

obrade

● Dodatni: Preslikavanje se vrši od posljednje točke obrade

Zahvat obrade definiran komandom New (nov) je prikazan na sljedećim slikama [1]:

1. Obrada (vidi podprogram) 2. Obrada: Preslikavanje X osi

(Preslikane su X vrijednosti)

3. Obrada: preslikavanje X i Y osi 4. Obrada: Preslikavanje Y osi

(preslikane su vrijednosti X i Y osi) (preslikane su Y vrijednosti)


146


Slika 212. Definiranje glavnog programa [3].

Slika 213. Određivanje programskog zaglavlja glavnog programa [3].

-Definirajte glavni

program s imenom

FLANGE.

-Popunjavanje

programskog zaglavlja

-Prihvatite unesene

vrijednosti

programskim tipkom

Accept [1].

Slika 214. Unošenje potprograma [3].

-Odaberite

programsku tipku

Miscellaneous

(Various) (Razni)

-Umetnite podprogram

u glavni program.

-Ako je potprogram u

istom direktoriju kao i

glavni program, polje

za definiranje putanje

direktorija

podprograma može

147

Slika 215. Potprogram postavljen u glavni program [3].

ostati prazno.

-Potvrdite unos

programskim tipkom

Accept [1].

- Nakon prihvaćanja,

redoslijed koraka

programa će izgledati

kao na slici.

Slika 216. Preslikavanje [3].

-Programska tipka

Transformation

(Transformacije) može

biti korištena za

manipulaciju

osima (pomicanje,

rotaciju, itd).

-Priprema druge faze:

Preslikavanje X

vrijednosti

-Potvrdite unos

programskim tipkom

Accept [1].

Za preslikavanje preostalih zahvata obrade učiniti sljedeće:

Kopirajte podprogram poslije operacija preslikavanja definirane korakom

"mirror". Nakon toga slijedi druga obrada.

Nakon toga morate ponoviti procese preslikavanja (mirror) i poziva

podprograma (Subroutine call) za dva druga kuta [1].

148

Slika 217. Kopiranje podprograma [3].

U pomoćnom prozoru je nacrtana procedura preslikavanja putanje zahvata. Nakon

što unesete sva 4 zahvata isključite preslikavanje za sve tri osi.

Slika 218. Pomoćni prozor u dijalogu za definiranje preslikavanja [3].

149

Plan obrade će poslije definiranja preslikavanja izgledati kao na slici.

Slika 219. Preslikavanje zahvata u editoru [3].

Provjerite dosadašnji rad simulacijom.

Slika 220. Simulacija obrade sa 3D prikazom [3].

150

11.4. Otvori


U sljedećih nekoliko koraka, će te izraditi četiri otvora u kutovima. Pošto postoji

prepreka koja leži između otvora, ona mora biti definirana između pozicija.

Slika 221. Otvori [1].

Slika 222. Centriranje (zabušivanje) [3].

151

Slika 223. Bušenje [3].

Slika 224. Definiranje pozicije prepreke [3].

152

11.5. Rotacija džepova


Za programiranje obrade konture i obrade džepova označenih žutom bojom

opis je dat u nastavku.

Pomoću rotacije koordinatnog sustava se definiraju obrade druga dva džepa.


Slika 225. Definiranje nove konture [3].





-Definirajte novu

konturu s imenom

'FLANGE_NODULE'.


točku.

-Prihvatite unesene

vrijednosti

programskim tipkom

Accept [1].

Slika 227. Definiranje luka [3].


tipku Arc (luk).


tipku All parameters

(svi parametri)

-Luk R42 je potpuno

definiran sa radijusom,

središnjem točkom u X

osi i izlaznim kutom.

153

Definiranjem putanje

alata suprotno od

smjera kazaljke na

satu osigurava se da

džep bude izrađen sa

istosmjernom obradom

-Prihvatite unesene

vrijednosti

programskim tipkom

Accept [1].

Slika 228. Definiranje dijagonale [3].


tipku Diagonal

(diagonala).



(svi parametri)

Definirajte dijagonalnu

pravu liniju

-Prihvatite unesene

vrijednosti

programskim tipkom

Accept [1].


tipku Arc (luk).



154

Slika 229. Izbor luka [3].

(svi parametri)

-Definiranje završnog

luka

-Prihvatite unesene

vrijednosti

programskim tipkom

Accept [1].

Slika 230. Definiranje dijagonale [3].


tipku Diagonal

(diagonala).


tipka All parameters

(svi parametri)

-Definirajte drugu

dijagonalnu pravu liniju

-Prihvatite unesene

vrijednosti

programskim tipkom

Accept [1].


tipku Arc (luk).

-Definirajte završni luk

155

Slika 231. Definiranje završnog luka [3].

-Prihvatite unesene

vrijednosti

programskim tipkom

Accept [1].

-Prihvatite konture

džepa u planu obrade

tipkom Accept.

Definirajte sljedeće zahvate obrade bez pomoći:

Slika 232. Gruba obrada džepa [3].

156

Slika 233. Završna obrada osnove džepa [3].

Slika 234. Završna obrada ruba džepa [3].


-Za kopiranje već

definiranih zahvata

obrade za tri džepa,

procedura je

sljedeća:

-Sada u editoru

157

Slika 235. Kopiranje operacija [3].

Slika 236. Rotacija oko Z osi [3].

obrade označite

kompletan niz

zahvata obrade koji

definiraju obradu

džepa.

-Kopirajte niz

zahvata u clipboard

memoriju.

-Odaberite

Programskom tipku

Miscellaneous

(Various) (Razni)

-Odaberite

programsku tipku

Transformations

(transformacije).

-Koordinatni sustav

se rotira oko Z osi sa

120 °.

-Potvrdite unos

programskim tipkom

Accept [1].

Slika 237. Postavljanje kopiranog niza zahvata [3].

-Umetnite kopiran niz

zahvata obrade iz

clipboard

158

Slika 238. Rotacija oko Z osi [3].

-Odaberite

programski tipku

Transformations

(transformacije).

-Unošenje druge

rotacije sa 120 °

-Potvrdite unos

programskim tipkom

Accept [1].

Slika 239. Postavljanje kopiranog niza zahvata [3].

Slika 240. Poništavanje rotacije [3].

-Umetnite kopiran niz

zahvata obrade iz

clipboard

-Odaberite New

(nov) i unesite

vrijednosti 0 ° za

poništavanje rotacije

-Potvrdite unos

programskim tipkom

Accept [1].

159

11.6. Uklanjanje rubova


Uklanjanje rubova kružnog džepa je posljednja obrada bez pomoći.

Za uklanjanje rubova, trebate definirati tip alata koji omogućuje obradu pod oštrim

kutom, u primjeru CENTERDRILL12.

Slika 241. Izbor alata CENTERDRILL12 [3].

Za definiranje obrade izaberite funkciju Chamfering (uklanjanje

rubova).Obrada rubova je programirana preko širine poravnavanja (FS) i ulazi u

dubinu vrha alata (ZFS) [1].

Slika 242. Skidanje ruba [3].

160

Slika 243. Operacija skidanja ruba u editoru obrade [3].

Slika 244. Pogled odozgo na konturu sa skinutim rubovima [3].

161

11.7. Ravni i kružni žlijeb


Na kraju slijedi programiranje obrade utora. Oni će biti postavljeni na točnu

poziciju primjenom Position pattern (shematsko pozicioniranje) kao i pozicioniranja

po Full circle (punom krugu) [1].

Slika 245. Pravocrtni i kružni utori [1].


Slika 246. Gruba obrada pravocrtnog utora [3].

- Odaberite

programsku tipku

Milling (glodanje).

- Odaberite

programsku tipku

Groove(utor).

Izaberite alat

CUTTER6 (F = 0.08

mm/zubu and v = 120

m/min) za grubu

obradu

Pravocrtnog utora

-Potvrdite unos

programskim tipkom

Accept [1].

-Za završni koristiti isti

alat (F = 0,05 mm /

162

Slika 247. Završna obrada pravokutnog utora [3].

zub i V = 150 m / min)

-Prihvatite unesene

vrijednosti

programskih s tipkom

Accept [1].

Slika 248. Određivanje pozicija za pravokutne utore [3].

-Odaberite

programsku tipku


-Nakon toga, definirati

položaj pravocrtnog

utora.Referentna točka

je postavljena na

Središte utora.

-Prihvatite unesene

vrijednosti


Accept [1].

Slika 249. Gruba obrada kružnog utora [3].

-odaberite programsku

tipku Milling

(glodanje).

-Odaberite

programskiu tipku

Groove (utor).

-Odaberite alat

CUTTER6 (F = 0.08

mm / zub,

163

FZ = 0.08 mm / zub

and v = 120 m / min)

za grubu obradu

kružnog utora

Zahvaljujući opciji Full

circle (puni krug),

kružni žljebovi se

automatski postavljaju

jedan do

drugog na istom

razmaku. Referentne

točke u X / Y / Z

pravcu se odnose na

centar kružnih utora.

-Prihvatite unesene

vrijednosti


Accept [1].

Slika 250. Završna obrada kružnog utora [3].


tipku Groove (žlijeb).

-Koristite isti alat kao i

u predhodnom

zahvatu završne

obrade (F = 0:05 mm /

zubu,

FZ = 0:05 mm / zubu

and v = 150 m / min)

-Prihvatite unesene

vrijednosti


Accept [1].

164

Plan obrade

Slika 251. Dio plana obrade [3].

Grafički prikaz


165

Simulacija obrade sa 3D prikazom

Slika 253. 3D-prikaz simulacije obrade [3].

166

12. CAD reader za Sinumerik upravljanje

CAD reader dozvoljava da se konture generiraju, ili se točke bušenja određuju

u par koraka. Nepotrebene komponente crteža poput dimenzija, oznaka i okvira

mogu se sakriti i maknuti pomoću slojeva (layer). Uz to Cad reader može pretvoriti

Cad podatke (DXF datoteke) u NC programe(MPF, SPF,ARC) za uzorke bušenja i

kontura. Generirane konture i uzorci bušenja ispunjeni su na taj način da razumljive

geometrije postprocesoru i podržani ciklusima za mogučnost uređivanja na

upravljanju [5].

12.1. CAD reader ima sljedece funkcije:

- Uvedi DXF datoteku

-Sakriva grafićke slojeve(layer)

-Automatsko određivanje konture

-Određivanje nul-točke obradka po konturi/ točci bušenja

-Istodobno određivanje više konturi/ točki bušenja

-Kreira i konvertira (pretvora) konture i točke bušenja za ShopMill, ShopTurn,

SINUMERIK Operate

-Pokazuje postoječe konture / točke bušenje u geometriji postprocesora/

ciklusima bušenja [5].

167

12.2. Kako koristiti CAD reader

Općenite opcije:

Altana traka - možete odabrati alatnu traku u osnovnom izborniku odabirom

View - show toolbar [6].

Sadržaj altane trake:

- otvori DXF datoteku

- snimi program - mogućnost snimanja kontura u MPF,SPF,ARC

datotekama

12.3. Definiranje nul-točke

Odredite nul točku - za izvesti konturu kao NC program morate odrediti nul

točku u crtežu, jer u večini slučajeva ona če se razlikovati od nul točke u DXF

datoteci.

Postoji više vrsta određivanja nul točki:

-automatski u centru elementa (centar elementa)

-automatksi na početku elementa

-automatski na kraju elementa

-direktni unos kordinata (npr X100, Y100)

-bilo kojim odabirom mišom [6].

168

12.4. Određivanje konture

Određivanje konture s početnom i krajnjom točkom - kreiranje konture

početnom i krajnjom točkom određuje se funkcijom početnog položaja :

- automatski u centru elementa

-automatski na početnoj/krajnjoj točci elementa

-direktno određeno mišom

Primjer

Smijer konture je određen definiranjem početne točke i ostalim odabirom

konture. Kada se uspostavi trag konture pokušava se automatski odretiti što je više

konture moguće

Određivanje u slučaju sječenja - ako se automatski kontura nemože jasno

odrediti aktivira se pod mod. U tom slučaju če te ručno morati odabrati sljedeći

element konture.

Puni krug kao kontura - kontura punog kruga se može postaviti u oba smjera.

Određivanje krajnje točke - možete postaviti i usnimiti krajnu točku elementa

konture po vašem izboru [6].

169

Daljnje napomene - pune kružnice se mogu snimiti kao konture ili kao točke

bušenja

Postavite imena konturama - prije određivanja konture možete postaviti imena

konturi. Cad reader se prebacuje u inaktivni mod ako odredite ime konturi koja se već

koristi [6].

12.5. Određivanja točka bušenja

Određivanje točka bušenjav- krugovi se određuju kao točke bušenja. G-kod se

generira u formatu ciklusa

Početak točki bušenja - moguće je odrediti uzorke bušenja - bilo koja pozicija,

rupe u nizu, rupe u krugu, matrica rupa

Kraj točaka bušenja - ova tipka prihvača točke bušenja koje smo odabrali u

uzorcima bušenja [6].

12.6. manipuliranje grafičkim displayom

Određivanje područje obrade - ako datoteka sadrži više crteža poput detalja

presjeka i sl. možete smanjiti broj pogleda korištenjem ˝lasso˝ kako bi odabrali

područje obrade

Odustajanje od izbora - klikom na ovo dugme odustajete od izbora područja

obrade [6].

170

Zoom tipke +/- - možete korištenjem miša upotrijebiti zoom funkciju u crtežu.

klikom miša i korištenjem ˝lasso˝ i tipkama +/- na tipkovnici možete uvećati i smanjiti

područje gledanja. Možete pomicati zoom područje gledanja s kursorom

Iscrtavanje /razmaknica - ponovno prikakzivanje crteža u najboljem obliku

geometrija- klikom na ovu tipku koordinate odabranog elementa definirane trenutnom

nul točkom su prikazane. ako se pojavi edit tipka moguće je uređivati element.

Napomene- ova funkcija je korisna za izradu manjih promjena u geometriji u

CAD crtežu.

Odabir slojeva - otvaranjem DFX datoteka prikazani su svi slojevi crteža.

Moguće je odabrati pozivanje samo onih slojeva koje želite vidjeti [6].

Okretanje konture- ova tipka okreće crtež za 90 stupnjeva oko nul točke.

Pokazivanje kota i šrafrura - ovom tipkom se pale/gase kote i

šrafrue(sjenčanja)

Brisanje konture - ovom tipkom se brišu postujuče konture

Brisanje geometrije - ovom tipkom se brišu djelovi geometrije crteža

(crte,krivulje...) [6].

171

Brisanje područja geometrije - ovom tipkom se brišu čitava područja

geometrije [6].

172

13. Zaključak

Cilj svake strojne obrade je u što kraćem vremenu skinuti što veći volumen materijala

izratka, a da se pri tome dimenzijske i površinske vrijednosti zadrže u zadanim

vrijednostima.

Programski alat SinuTrain for SINUMERIK Operate 4.4 omogučuje nam bržu i lakšu

obradu materijala od upisivanja svakog koraka ručno, a programski alat HMI CAD-

Reader omogučuje nam lakše određivanje dimenzija kontura.

173

Literatura

1.SinuTrain Easy milling with ShopMill ,

2. CD SITRAIN Sinumerik 840D 07 2007 traning

3. SinuTrain for SINUMERIK Operate 4.4

4. SolidWorks

5.http://www.industry.siemens.com/topics/global/en/cnc4you/tips_and_tricks/pages/c

ad-reader-for-sinumerik-controls.aspx

6. SINUMERIK 840D/840Di/810D CAD Reader

174

Sažetak

Primjena CNC upravljačke jedinice Sinumerik 840Dsl

U ovom radu obrađena je problematika obrade glodanja 5 primjera u programu

SinuTrain for SINUMERIK Operate 4.4 i određivanja kontura za 5 primjera u

programu HMI CAD-Reader. Izrađen je priručnik koji nam omogučava lakše

snalaženje u programima

175

Abstract

Application of CNC control unit Sinumerik 840Dsl In this bachelor degree project I

have dealt with the problem of machine milling with software „SinuTrain for

SINUMERIK Operate 4.4 and determination of contours with software „HMI CAD-

Reader. For this purpouses five examples have been elaborated. Manual has been

made to make use of the software easier.

176

177

178

179

180

181

182

183

Documents

Primjena CNC upravljačke jedinice 14. Alat za urezivanje navoja M10 [2] Slika 15. Mjerna sonda [2]..... 9 Slika 16. Upravnjačka kabina [2]..... 9 Slika 17 Slika 18. Lista alataSlika