29
109 บททดลองเสนอเบื้องตนวาดวยการสะสมทุนแบบบุพกาล* ปวงชน อุนจะนํา** บทคัดยอ บทความชิ้นนี้มุงหวังที่จะทําการสํารวจแนวคิดวาดวยการสะสม แบบบุพกาลของ คารล มารกซ ในหนังสือที่ชื่อ ทุนเลมที่หนึ่ง นอกจากนั้น บทความชิ้นนี้ยังนําเสนอบทวิพากษแนวคิดดังกลาวของมารกซผานมุมมอง ของนักคิดรวมสมัยอยาง เดวิด ฮารวีย และ แนนซี ฮารทซอคก ผูพัฒนาตอ ยอดแนวคิดของมารกซและนําเสนอแนวคิดวาดวย การสะสมทุนแบบยึดแยงและ การทําใหการสะสมทุนมีความเปนผู หญิงมากขึ้นตามลําดับ ในตอนทาย ของบทความ ผูเขียนขอทดลองนําเสนอแนวคิด การสะสมทุนโดยการจัดหา สินคาและบริการสาธารณะเพื่อเปนการนําแนวคิดการสะสมทุนแบบบุพกาล ของของมารกซมาปรับใชกับการวิเคราะหบทบาทของรัฐสมัยใหมภายใตบริบท ของระบบทุนนิยมโลกในปจจุบัน คําสําคัญ: การสะสมทุนแบบบุพกาล, คารล มารกซ , ทุน, ระบบทุนนิยม, ความรุนแรง ไดรับบทความเมื่อ 16 มกราคม 2555; ตอบรับเมื่อ 20 มีนาคม 2555 * บทความชิ้นนี้แปลและเรียบเรียงโดยผูเขียนเอง จากรายงานปลายภาควิชา “Reading Marx” ผูเขียน ขอขอบคุณทั้งอาจารย Nancy Fraser ประจําภาควิชารัฐศาสตร และอาจารย Cinzia Arruzza ประจํา ภาควิชาปรัชญา ทีNew School University ซึ่งตางก็เปนผูสอนประจําวิชานี้และเปนผูใหคําแนะนําใน การจัดทํารายงานฉบับนี้ตลอดภาคเรียนที่หนึ่ง ปการศึกษา 2554 ผู เขียนยังขอขอบคุณผู ทรงคุณวุฒิที่ไม ประสงคออกนามทั้งสามทาน ที่ไดใหคําแนะนําที่เปนประโยชนเปนอยางยิ่งในการปรับปรุงบทความชิ้นนี** อาจารยประจําภาควิชารัฐศาสตรและรัฐประศาสนศาสตร คณะสังคมศาสตร มหาวิทยาลัยนเรศวร ปจจุบันกําลังศึกษาตอในระดับปริญญาโทดานรัฐศาสตรทีNew School University วารสารสังคมศาสตร ปที8 ฉบับที1 (..-มิ.. 2555) หนา 109-137.

Primitive Accumulation

Embed Size (px)

DESCRIPTION

abc

Citation preview

Page 1: Primitive Accumulation

109

บททดลองเสนอเบองตนวาดวยการสะสมทนแบบบพกาล*

ปวงชน อนจะนา**

บทคดยอ

บทความชนนม งหวงทจะทาการสารวจแนวคดวาดวยการสะสม

แบบบพกาลของ คารล มารกซ ในหนงสอทชอ “ทน” เลมทหนง นอกจากนน

บทความชนนยงนาเสนอบทวพากษแนวคดดงกลาวของมารกซผานมมมอง

ของนกคดรวมสมยอยาง เดวด ฮารวย และ แนนซ ฮารทซอคก ผพฒนาตอ

ยอดแนวคดของมารกซและนาเสนอแนวคดวาดวย “การสะสมทนแบบยดแยง”

และ “การทาใหการสะสมทนมความเปนผหญงมากขน” ตามลาดบ ในตอนทาย

ของบทความ ผเขยนขอทดลองนาเสนอแนวคด “การสะสมทนโดยการจดหา

สนคาและบรการสาธารณะ” เพอเปนการนาแนวคดการสะสมทนแบบบพกาล

ของของมารกซมาปรบใชกบการวเคราะหบทบาทของรฐสมยใหมภายใตบรบท

ของระบบทนนยมโลกในปจจบน

คาสาคญ: การสะสมทนแบบบพกาล, คารล มารกซ, ทน, ระบบทนนยม,

ความรนแรง

ไดรบบทความเมอ 16 มกราคม 2555; ตอบรบเมอ 20 มนาคม 2555

* บทความชนนแปลและเรยบเรยงโดยผเขยนเอง จากรายงานปลายภาควชา “Reading Marx” ผเขยนขอขอบคณทงอาจารย Nancy Fraser ประจาภาควชารฐศาสตร และอาจารย Cinzia Arruzza ประจาภาควชาปรชญา ท New School University ซงตางกเปนผสอนประจาวชานและเปนผใหคาแนะนาในการจดทารายงานฉบบนตลอดภาคเรยนทหนง ปการศกษา 2554 ผเขยนยงขอขอบคณผทรงคณวฒทไมประสงคออกนามทงสามทาน ทไดใหคาแนะนาทเปนประโยชนเปนอยางยงในการปรบปรงบทความชนน ** อาจารยประจาภาควชารฐศาสตรและรฐประศาสนศาสตร คณะสงคมศาสตร มหาวทยาลยนเรศวร ปจจบนกาลงศกษาตอในระดบปรญญาโทดานรฐศาสตรท New School University

วารสารสงคมศาสตร ปท 8 ฉบบท 1 (ม.ค.-ม.ย. 2555) หนา 109-137.

Page 2: Primitive Accumulation

110

The Critiques of Primitive Accumulation

Puangchon Unchanam

Abstract

This essay is aimed to examine Marx’s notion of primi-

tive accumulation in Capital Vol I. Also, this essay is intended to

explore criticism of that notion from contemporary scholars like

David Harvey and Nancy Hartsock who reconstruct Marx’s primi-

tive accumulation and propose the concept of “accumulation by

dispossession” and “the feminization of primitive accumulation”

respectively. In the end of this essay, I would like to propose an

alternative concept, “accumulation by provision of public goods,”

which is aimed to apply Marx’s primitive accumulation to the

analysis of modern states in the contemporary context of global

capitalism.

Keywords: primitive accumulation, Karl Marx, Capital, Capital-

ism, violence

Page 3: Primitive Accumulation

111

บทนา

ในหนงสอทชอ “ทน” เลมทหนง (Capital Vol I) ซงไดชอวาเปนงาน

ชนทสาคญทสดชนหนงของคารล มารกซ (Karl Marx) มารกซไดกลาวถง

เปาประสงคในการเขยนงานชนนไวในสวนของบทนาของหนงสออยางชดเจน

วา “สงทขาพเจาตองการจะศกษาในงานชนนกคอ การผลตในแบบทนนยม

และความสมพนธของการผลต รวมไปถงลกษณะของความเชอมโยงใดๆท

เกยวของกบการผลตดงกลาว”1 จากตอนทหนงจนถงตอนทเจดของหนงสอ

“ทน” ผอานคงจะเหนไดวา มารกซไดทาตามเปาประสงคทเขาวางไวเปนอยาง

ด กลาวคอ มารกซไดชใหเหนวา เงนของนายทนไดกลายมาเปนทน (capi-

tal) ไดอยางไร ทนไดนาไปสการขดรดแรงงานและกอใหเกดมลคาสวนเกน

(surplus-value) ดวยวธไหน และมลคาสวนเกนดงกลาวไดกอใหเกดการผลต

ซาและขยายตวของระบบทนนยมในทสดไดอยางไร กระนนกตาม ตวมารกซ

เองไดเนนยามาโดยตลอดวา คาอธบายเรองการผลตในระบบทนนยมของเขา

จากตอนทหนงถงตอนทเจดของหนงสอเลมน ตงอยบนขอสนนษฐานหลกทวา

พวกนายทนมเงนอยในมอทจะลงทนในภาคอตสาหกรรมอยแลว และในขณะ

เดยวกนกมคนงานเปนจานวนมากในตลาดแรงงานทพรอมจะใหนายทนวาจาง

ในแงน ผอานหนงสอ “ทน” เลมทหนงของมารกซอาจตงขอสงสยไดวา แลวพวก

นายทนมเงนจานวนมากอยในมอไดอยางไรในตอนแรกเรม และอะไรทเปนจด

เรมตนททาใหมคนงานจานวนมากในตลาดแรงงาน

ขอสงสยดงกลาวไดรบการชแจงใหกระจางในทสด ในตอนสดทายของ

หนงสอ“ทน” โดยในตอนทแปดของหนงสอเลมนเองทมารกซไดคอยๆเปดเผย

ใหเหนถง “ความลบของการสะสมทนแบบบพกาล” (the secret of primitive

accumulation) ซงเปนการเปดโปงใหผอานเหนอยางชดแจงวา การผลตใน

ระบบทนนยมนน มเบองลกเบองหลงและพนเพเปนมาอยางไร ตรงกนขามอยาง

สนเชงกบนกเศรษฐศาสตรการเมองอยาง อดม สมธ (Adam Smith) มารกซ

1 ตนฉบบภาษาองกฤษคอ “What I have to examine in this work is the capitalist mode of production and the relation of production and form of intercourse that corresponds to it.” Karl Marx, Capital Volume I (New York: Penguin Groups, 1976), 90.

บททดลองเสนอเบองตนวาดวยการสะสมทนแบบบพกาล

Page 4: Primitive Accumulation

112

เผยวา จดเรมตนของระบบทนนยมไมไดเปนเรองราวทสวยหร หากแตเปนเรอง

ราวของความรนแรงทบนทกในประวตศาสตรของมนษยชาตดวยเลอดและไฟ

แหงการทาลายลาง2 กลาวคอ มารกซมองวา การไดมาซงทรพยสนหรอทนของ

พวกนายทนในยคเรมตนของระบบทนนยมลวนแตเปนเรองของ การยดครอง

การทาใหคนกลายเปนทาส การปลน และการใชกาลงเขาทารายผอนทงสน3

โดยมารกซไดชใหเหนวา พนฐานทสาคญทสดของกระบวนการสะสมทนแบบ

บพกาลกคอ “การยดเอาทดนมาจากพวกชาวนาชาวไร”4 เพราะเมอใดกตามท

พวกชาวนาชาวไรถกยดทดน คนกลมนยอมถกรบชองทางในการทามาหากน

และวถของการผลตไปโดยปรยาย และจากภาวะดงกลาว พวกชาวนาชาวไร

ยอมไมมทางเลอกอนนอกจากเขาสตลาดในฐานะคนงานผซงไรสทธใดๆและ

ปราศจากการคมครองจากภาครฐ ในทางตรงกนขาม มารกซไดเผยใหเหนอก

วา การยดทดนจากชาวนาชาวไรกลบเออประโยชนใหกบพวกนายทนเปนอยาง

มาก เพราะไมเพยงแตนายทนจะสามารถจางคนงานจานวนมากในตลาดแรง

งานใหเขาไปทางานในภาคอตสาหกรรม หากแตนายทนยงสามารถแปลงทดน

ทรฐยดมาจากชาวนาชาวไรใหกลายเปนทนและพฒนาใหเกดการผลตขนาด

ใหญในภาคเกษตรกรรมไดอกดวย5

จากแนวคดของมารกซทกลาวมา ผอานคงจะเหนไดวา แนวคดเรอง

การสะสมทนแบบบพกาลของมารกซเปนแนวคดทสาคญเปนอยางยงสาหรบ

การวเคราะหระบบทนนยมดวยเหตผลหลายประการ ประการทหนง แนวคด

ดงกลาวไดเปดโปงใหเหนถงการแทรกแซงของรฐทมตอตลาด ประชากร และ

ภาคสงคมในยคแรกเรมของการกอตวของระบบทนนยม โดยมารกซไดชให

เหนวา รฐไมเคยเปนตวแสดงทเปนกลาง เนองจากแททจรงแลวรฐไดใชทง

กฎหมายและกาลงอานาจในการเออประโยชนใหกบชนชนหนงยดเอาทดนและ

แรงงานจากอกชนชนหนงอยางโจงแจง ประการทสอง แนวคดเรองการสะสม

2 ตนฉบบภาษาองกฤษคอ “ [Primitive accumulation is] written in the annals of mankind in the letter of blood and fire.” Karl Marx, Capital Volume I, 875.3 Ibid.,, 8744 Ibid., 876.5 Ibid., 885.

ปวงชน อนจะนา

Page 5: Primitive Accumulation

113

6 Karl Marx, Capital Volume I, 931.7 คาถามขอนเองทเปนคาถามสาคญของ เดวด ฮารวยทมตอการสะสมแบบพกาลของมารกซ ด David Harvey, A Companion to Marx’s Capital (New York: Verso, 2010), 292-293.

ทนแบบบพกาลเผยใหเหนวา ความรนแรง คอสงทสาคญทสดในการปทางให

เกดระบบทนนยมขนมา เพราะไมเพยงแตการสะสมทนแบบบพกาลจะเปน

กระบวนการยดทดนและแรงงานจากชาวนาชาวไรมาไวในมอของพวกนายทน

หากแตยงเปนกระบวนการของการกดข การทาใหคนกลายเปนทาส และการ

ลาอาณานคมอกดวย ประการสดทาย แนวคดเรองการสะสมทนแบบบพกาล

แสดงใหเหนวา การกอรางสรางตวของระบบทนนยมในยคแรกๆ ไมไดเปน

เรองของความสมครใจทจะทาการซอขายกนในตลาดระหวางคนสองฝาย หาก

แตเปนการใชกาลงของคนชนชนหนงในการบงคบ ควบคม และกดขตอคนอก

ชนชนหนงอยางโหดรายและทารณ ซงการกดขระหวางชนชนในการสะสมทน

แบบบพกาลนเองทไดเพมระดบความเขมขนและความรนแรงมากขนจนกลาย

เปนปญหาทสาคญทสดเมอระบบทนนยมไดรบการพฒนาอยางเตมทในเวลา

ตอมา

ถงแมวาแนวคดเรองการสะสมทนแบบบพกาลของมารกซจะเปน

ทยอมรบกนอยางกวางขวางวา มความสาคญเปนอยางยงตอการวเคราะห

ระบบทนนยม แนวคดดงกลาวอาจถกตงขอสงสยจากผอานหนงสอ “ทน”

เลมทหนงของมารกซ ดวยเหตผลสองประการสาคญ ประการทหนง เนอง

จากมารกซไดระบไวอยางชดเจนวา การสะสมทนแบบบพกาลเปนกระบวน

การทางประวตศาสตรทเกดขนในยคสมยกอนทระบบทนนยมจะเตบโตเตม

ท และกระบวนการดงกลาวไดสนสดลงไปแลวในหมประเทศยโรปตะวนตก6

ผอานอาจตงขอสงสยได วา ถาการสะสมทนแบบบพกาลเกดขนเฉพาะในยค

สมยเกา และกระบวนการดงกลาวไดสนสดลงเมอระบบทนนยมเตบโตเตมท

อยางทมารกซวาไวจรงๆ นนยอมหมายความวา ความรนแรงทถอเปนหวใจของ

การสะสมทนแบบบพกาลไดหมดความสาคญและไดสญสลายไปจากระบบ

ทนนยมใชหรอไม7 ประการทสอง ดวยเหตทมารกซมองวา ประวตศาสตรของ

บททดลองเสนอเบองตนวาดวยการสะสมทนแบบบพกาล

Page 6: Primitive Accumulation

114

การยดทดนของเกษตรกรในองกฤษยคศตวรรษทสบหกจนถงศตวรรษทสบแปด

เปนกรณศกษาทดทสดของการสะสมทนแบบบพกาล8 คาถามสาคญทอาจเกด

ขนในหมผอานกคอ แนวคดของมารกซทอธบายจดเรมตนของระบบทนนยมท

เกดขนในประเทศตะวนตกอยางองกฤษหลายรอยปกอนจะเกยวของและนามา

ใชวเคราะหวกฤตทนนยมทเกดขนในโลกยคปจจบนไดอยางไร

ในบทความชนน ผเขยนมงหวงจะสารวจขอถกเถยงวาดวยการสะสม

ทนแบบบพกาลในหมนกวชาการรวมสมยบางทานทไดใชขอสงสยทงสองขอ

ทกลาวมาเปนกรอบในการวเคราะหและวพากษแนวความคดของมารกซ ใน

สวนแรกของบทความ ผเขยนจะขอเทาความถงแนวคดเรองการสะสมทน

แบบบพกาลในหนงสอ “ทน”ของมารกซวามเนอหาและใจความทสาคญเปน

อยางไร จากนนในสวนทสองของบทความ ผเขยนมงหวงทจะนาเสนอตวอยาง

บทวพากษแนวคดเรองการสะสมทนแบบบพกาลของมารกซ จากนกคดรวม

สมยบางทาน9 โดยในสวนทสองน ผเขยนขอแนะนาบทวพากษจากมมมองของ

เดวด ฮารวย (David Harvey) นกวชาการสายมารกซสผเปดเผยใหเหนวา การ

สะสมทนแบบบพกาลไมเพยงแตจะยงคงอยในสงคมทนนยมยคปจจบน หาก

แตยงเปนหวใจสาคญในการขบเคลอนระบบทนนยมโลกอยางขาดเสยไมได

อกดวย หลงจากนนในสวนทสามของบทความ ผเขยนขอแนะนาบทวพากษ

จากแนวความคดของแนนซ ฮารทซอคก (Nancy Hartsock) นกสตรนยมผ

วพากษวจารณทงมารกซและฮารวยวา ไดละเลยประเดนเรองของบทบาทของ

สตรไปอยางสนเชงในการวเคราะหการสะสมทนแบบบพกาล โดยฮารทซอคก

8 Karl Marx, Capital Volume I, 876.9 ผเขยนตระหนกดวา แนวความคดเรองการสะสมทนแบบบพกาลของมารกซและบทวพากษทมตอแนวคดดงกลาวของมารกซ เปนหวขอทใหญโต ซบซอน และยงเปนขอถกเถยงทไมรจบในหมนกวชาการสายมารกซส ผเขยนยงตระหนกอกดวยวา การยกตวอยางบทวพากษของนกคดสายมารกซสมาเพยงแคสองชนยอมไมเพยงพอตอการสะทอนใหเหนถงการถกเถยงทเขมขนในประเดนทใหญโตน กระนนกตาม ดวยเปาประสงคของผเขยนเองทอยากใหบทความชนนเปน “บททดลองเสนอเบองตน” ผเขยนจงเลอกทจะเนนศกษาไปทงานของนกเขยนทผเขยนเหนวาโดดเดนเปนอยางยงในการวพากษแนวคดของมารกซเพยงแคสองชน ในอนาคต ผเขยนหวงเปนอยางยงวา แนวความคดเรองการสะสมทนแบบบพกาล ของมารกซ จะไดรบการตอยอดและไดรบการถกเถยงมากขน ทงจากตวผเขยนเองและแวดวงนกวชาการรวมสมย เปนลาดบตอไป

ปวงชน อนจะนา

Page 7: Primitive Accumulation

115

10 ตนฉบบภาษาองกฤษคอ “[while money] comes into the world with a congenital blood-stain on one cheek, capital comes dripping from head to toe, from every pore, with blood and dirt.” Karl Marx, Capital Volume I., 925-926.

ไดอธบายวา แรงงานผหญงคอรากฐานทสาคญทสดของการสะสมทนแบบ

บพกาล และแรงงานผหญงนเองทกลายมาเปนหวใจของระบบทนนยมโลกใน

ยคปจจบนอกดวย

จากนนในสวนทส ผเขยนจะขอทดลองนาเสนอมมมองของผเขยนเอง

ทมตอแนวคดเรองการสะสมทนแบบบพกาล โดยผเขยนมองวา เราไมสามารถ

ปฏเสธไดเลยวาการสะสมทนแบบบพกาลยงคงดารงอยในระบบทนนยมในยค

ปจจบน อยางไรกตาม เราอาจตองทาความเขาใจดวยวา การสะสมทนแบบ

บพกาลในยคของเราไมไดตงอยบนรปแบบของความรนแรง การกดขทาง

กายภาพ การทาใหคนกลายเปนทาส หรอ การลาอาณานคมสมยใหมแตเพยง

อยางเดยว เพราะแททจรงแลว การสะสมทนแบบบพกาลในยคปจจบนไดแฝง

ตวอยภายใตหนากากของความกรณาปราณมากกวาในยคสมยของมารกซ

เปนอยางมาก ผเขยนพยามยามทจะเปดประเดนถกเถยงใหมวา แทนทการ

สะสมทนแบบบพกาลในยคปจจบนจะเปนเรองของการทรฐยดทรพยสนของ

สวนกลางมาใหพวกนายทน เปนไปไดหรอไมวา รฐในปจจบนกลบเปนผมอบ

ทรพยสนและทรพยากรใหกบสวนรวม ซงทรพยากรสวนรวมนเองไดกลายเปน

เครองมอของนายทนในการกดขแรงงานและขดรดทรพยากรของประเทศไปใน

ตอนทายทสด ในสวนทายของบทความ ผเขยนจะการสรปแนวทางการตอสกบ

ระบบทนนยมยคปจจบนทมการสะสมทนแบบบพกาลเปนรากฐานสาคญ ผาน

มมมองของฮารวย ฮารทซอคก และตวผเขยนเองตามลาดบ

1. การสะสมทนแบบบพกาลคออะไร

(What is primitive accumulation?)

มารกซไดเคยกลาวไววา ถาหากเงน “จตขนมาบนโลกใบน โดยม

เลอดตดมากบแกมขางหนงของมน ทนกเกดขนมาพรอมกบเลอดและฝนจาก

หวจรดเทาและในทกรขมขนของมนนนเอง”10 หากมองในแงน จงไมใชเรองท

บททดลองเสนอเบองตนวาดวยการสะสมทนแบบบพกาล

Page 8: Primitive Accumulation

116

นาตกใจแตอยางใดหากเราจะพบวา เมอมารกซอธบายแนวความคดเรองการ

สะสมทนแบบบพกาลซงเปนปฐมบทของการกาเนดของทนและการสะสมทน

มารกซมงหวงทจะเลาประวตศาสตรแหงความรนแรง ความสยองขวญ และ

ความปาเถอนโหดราย11 กอนหนาทระบบการผลตแบบทนนยมเตมตวจะจต

ขนมาบนโลกใบน กอนทผเขยนจะสารวจขอถกเถยงวาดวยการสะสมทนแบบ

บพกาลในหมนกวชาการรวมสมยบางทาน ผเขยนขอใชพนทตรงนกลาวถงใจ

ความสาคญสามประการของแนวความคดเรองการสะสมทนแบบบพกาลใน

หนงสอ “ทน” ของมารกซ ดงตอไปน

ประการทหนง มารกซกลาววา การสะสมทนแบบบพกาล “ไมใชเรอง

อนใดนอกเสยจาก กระบวนการทางประวตศาสตรของการแยกผผลตออกจาก

วถการผลต”12 กลาวคอ พนฐานของกระบวนการการสะสมทนแบบบพกาลก

คอการขบไลชาวนาชาวไรออกจากทดนของพวกเขา โดยมารกซไดชใหเหนวา

การสะสมทนแบบบพกาลเปน “การปลนทดนของเกษตรกรอยางเปนระบบ”

(a systematic thief) ของภาครฐ ซงนาไปสปลดปลอยชาวนาชาวไรจานวน

มหาศาลออกจากทดนของตน และแปรเปลยนคนกลมนใหกลายเปนคนงาน

ผไมมสงใดจะขายในตลาดนอกจากแรงงานของตนเอง นอกจากนน มารกซยง

เผยใหเหนอกดวยวา การสะสมทนแบบบพกาล เปนกระบวนการปลนวตถดบ

ในกระบวนการผลตของชาวนาชาวไรและแปรเปลยนมนใหกลายเปนทน13 ใน

แงน สาหรบมารกซแลว เมอใดกตามทคนงาน ทดน และวตถดบ ถกยดมาจาก

ภาคเกษตรกรรมและผลกดนใหเขาสตลาด เมอนนรากฐานของระบบทนนยม

กไดกอตวขนและนายทนกไดโอกาสทจะสะสมทนของตวเองมากขนนนเอง

11 Karl Marx, Capital Volume I., 875.12 ตนฉบบภาษาองกฤษคอ “[primitive accumulation is] nothing else than the historical process of divorcing the producer from the means of production.” Karl Marx, Capital Volume I., 875.13 Ibid., 910.

ปวงชน อนจะนา

Page 9: Primitive Accumulation

117

ประการทสอง มารกซไดชใหเหนวา กาลงและอานาจ (force and

power) ของรฐ คอสงทจาเปนในการวางรากฐานใหกบการสะสมทนของ

ระบบทนนยม โดยมารกซมองวา การขนมามอานาจของชนชนกระฏมพจะไม

สามารถเกดขนไดเลยหากขาดการสนบสนนจากอานาจรฐ14 ดงนน รฐสาหรบ

มารกซจงไมใชรฐทเปนกลาง หากแตเปนรฐทพรอมจะเขาไปแทรกแซงตลาด

ผานนโยบายทางเศรษฐกจซงมเปาหมายทจะเออประโยชนใหกบการกอตวของ

ชนชนนายทน โดยมารกซมองวา นโยบายทางเศรษฐกจของรฐไมวาจะเปน การ

จดการหนสาธารณะ การจดเกบภาษ การตงกาแพงภาษ หรอ การทาสงคราม

ทางการคาระหวางประเทศ ลวนแตเปนนโยบายทรฐสรางขนมาเพอปกปองภาค

อตสาหกรรมทเพงกอตวไดไมนาน15 นอกจากนน มารกซยงเผยใหเหนอกดวยวา

รฐไดเขาไปแทรกแซงภาคประชาสงคมผานการออกกฎหมายทเออประโยชนให

กบนายทนในการไดมาซงแรงงานในราคาถก กลาวคอ รฐออกกฎหมายควบคม

อตราคาจางแรงงานตามอตราทพวกนายทนคดวาเหมาะสมในการทากาไร

โดยแทนทคนงานจะไดคาแรงตามจรง กลบกลายเปนวา พวกเขาไดคาแรง

เพยงนอยนดและตองทางานนานกวาทควรจะเปนในโรงงาน16 ในขณะเดยวกน

รฐกยงออกกฎหมายทเปนการประกนวา ชาวนาชาวไรทเพงถกยดทนาและวาง

งานจะตองกลายเปนแรงงานใหกบภาคอตสาหกรรมเทานน โดยมารกซเผยวา

กฎหมายฉบบเปอนเลอด (bloody laws) ของรฐกคอกฎหมายทประกาศใหคน

ทไมทางานเปนคนททาผดกฎหมาย สวนพวกทลกเลกขโมยนอย พวกขอทาน

หรอพวกคนจรจด กไดรบการปฏบตจากรฐเยยงอาชญากร คนเหลานมกจะ

ถกทรมานและลงโทษจากเจาหนาทรฐและถกบบบงคบใหกลบไปทางานใน

โรงงานเยยงทาสภายใตการปกครองของขนนางในระบบทนนยมซงกคอพวก

นายทนทงหลายนนเอง17

14 Ibid., 899.15 Karl Marx, Capital Volume I, 922.16 Ibid., 900.17 Ibid., 896, 909.

บททดลองเสนอเบองตนวาดวยการสะสมทนแบบบพกาล

Page 10: Primitive Accumulation

118

ประการสดทาย มารกซอธบายวา การสะสมทนแบบบพกาลใน

ประเทศยอมไมสามารถแยกขาดออกจากการกดขและความรนแรงทเกดขน

ในตางแดน โดยมารกซไดเผยใหเหนวา ชวงเวลาทสาคญทสดของกระบวนการ

สะสมทนแบบบพกาลกคอยคสมยของการลาอาณานคม18 เพราะในชวงเวลา

นเองททรพยสมบตของชาวยโรปทไดมาผานการฆาฟน ปลนสะดม และจบ

คนในอาณานคมมาเปนทาส ไดไหลเวยนกลบไปทแผนดนแมในยโรปและถก

แปรเปลยนใหกลายเปนทนในเวลาตอมา19 นอกจากนนมารกซยงกลาวอกวา

“รงอรณแหงยคของการผลตแบบทนนยม” (the dawn of the era of capitalist

production) ไมใชเรองราวทสวยหร หากแตเปนชวงเวลาของการฆาลางชาว

อเมรกนอนเดยนในทวปอเมรกา การพชตและการปลนสะดมในประเทศอนเดย

การไลลาเอาหนงคนแอฟรกนผวดาในหมเจาอาณานคมชาวยโรป และการใช

กาลงบบบงคบใหคนพนเมองในอาณานคมทางานหามรงหามคาใหกบพวก

นายทน20

2.การสะสมทนโดยการยดแยง

(Accumulation by Dispossession)

แนวคดเรองการสะสมทนแบบบพกาลของมารกซไดนาไปสการถก

เถยงในหมนกวชาการผทาการศกษาพฒนาการของระบบทนนยม โดยหนงใน

นกวชาการทไดทาการวพากษแนวคดของมารกซไดดทสดคงหนไมพน เดวด

ฮารวย นกคดสายมารกซสผซงแมจะยอมรบวา แนวคดเรองการสะสมทนแบบ

บพกาลของมารกซมคณปการอยางใหญหลวงตอการวเคราะหระบบทนนยม

หากแตแนวคดดงกลาวยงมจดออนอยหลายประการดวยกน จดออนประการ

แรกทฮารวยอางถงกคอ การทมารกซละเลยทจะกลาวถงบทบาทของสตรใน

กระบวนการสะสมทนแบบบพกาล เพราะสาหรบฮารวยแลว การสะสมทนแบบ

บพกาลไมสามารถแยกออกไดเลยจากกระบวนการลดอานาจและบทบาทของ

สตร การจากดสถานะสตรในการถอครองทรพยสน และการผลตซาโครงสราง

สงคมแบบชายเปนใหญ 21

18 Ibid., 915.19 Ibid., 918.20 Ibid., 915, 938.21 David Harvey, A Companion to Marx’s Capital, 305.

ปวงชน อนจะนา

Page 11: Primitive Accumulation

119

22 Ibid, 304.23 David Harvey, A Companion to Marx’s Capital, 305.24 David Harvey, The New Imperialism (New York: Oxford University Press, 2003), 144.

จดออนประการทสองทฮารวยเผยใหเหนกคอ คาอธบายของมารกซ

ในเรองของการสะสมทนแบบบพกาลไมไดสอดคลองกบหลกฐานทาง

ประวตศาสตร กลาวคอ ในมมมองของฮารวย แมเราจะปฏเสธไมไดเลยวา

ความรนแรงไดปรากฏขนซาแลวซาเลาในชวงของการเปลยนผานจากระบบ

ศกดนามาเปนระบบทนนยม แตฮารวยมองวา มารกซดจะเลาเรองราวเหลาน

ใหดเกนจรงและละเลยทจะกลาวถงกรณตรงกนขามอยางสนเชง โดยฮารวยได

ยกหลกฐานจากนกประวตศาสตรยคปจจบนทชใหเหนวา คาอธบายของมารกซ

ในเรองของการสะสมทนแบบบพกาลใชไดแคบางกรณในประวตศาสตรเทานน

เนองจากการสะสมทนแบบบพกาลในหลายๆ ประเทศไมไดเปนกระบวนการ

ทเตมไปดวยความรนแรงอยางทมารกซอาง หากแตเปนกระบวนการทเปนไป

อยางสงบเรยบรอย โดยแทนทชาวนาชาวไรจะถกยดทดนและถกบบใหมาเปน

แรงงานในเมองใหญ ในความเปนจรงเกษตรกรในหลายๆประเทศกลบเตมใจ

ทจะทงการทานาทาไรของตนเองและเขามาแสวงหาชวตทดกวาดวยการเขา

มาทางานในโรงงาน22 ในแงนฮารวยคดวา การสะสมทนแบบบพกาลมความ

ซบซอนมากกวาคาอธบายแบบเหมารวมของมารกซมากนก

จดออนประการสดทาย ซงฮารวยคดวาเปนจดออนทสาคญทสด

ของมารกซกคอ การทมารกซมองวาการสะสมทนแบบบพกาลเปนกระบวนการ

ทเกดขนในอดตซงไดสนสดลงไปแลวและไมไดมความสาคญแตอยางใดกบ

การทางานของระบบทนนยมในปจจบน23 ฮารวยวเคราะหวา มารกซมองการ

เปลยนผานจากการสะสมทนแบบบพกาลมาเปนการสะสมทนแบบทนนยม

ในลกษณะเปนขนเปนตอน โดยกระบวนการสะสมทนแบบบพกาลนเองเปน

เสมอนบนไดขนแรกของระบบทนนยมซงหลายๆประเทศทระบบทนนยมได

เตบโตเตมทไดกาวผานบนไดขนนมาแลวทงสน และกระบวนการดงกลาวไม

ไดมความสลกสาคญอะไรอกกบประเทศทนนยมเหลานในปจจบน24 ฮารวย

คดวา มมมองของมารกซในประเดนนผดพลาดเปนอยางมาก เพราะสาหรบ

ฮารวยแลว กระบวนการสะสมทนแบบบพกาลไมเพยงแตยงดารงอยในทงใน

บททดลองเสนอเบองตนวาดวยการสะสมทนแบบบพกาล

Page 12: Primitive Accumulation

120

ประเทศทนนยมเตมตวและประเทศทยงไมเปนทนนยม หากแตยงเปนหวใจ

สาคญของการขบเคลอนระบบทนนยมระดบโลกในยคปจจบนอกดวย25

ดวยเหตผลดงกลาว ฮารวยเสนอวา คาอธบายของมารกซในเรองของ

การสะสมทนแบบบพกาลควรไดรบการปรบปรงเสยใหม แทนทจะใชคาวา บพ

กาล (primitive) หรอเบองตน (original) อยางทมารกซหรอนกเศรษฐศาสตร

การเมองนยมใชกน ฮารวยคดวาเราควรจะหาคาใหมทชใหเหนวากระบวนการ

สะสมทนแบบปาเถอนและรนแรงไมไดยตลงไปแลวในอดต หากแตมความตอ

เนองและยงดารงอยในปจจบน ดวยเหตนฮารวยเสนอใหใชคาวา “การสะสม

ทนแบบยดแยง” (accumulation by dispossession) ในการอธบายลกษณะ

ของการสะสมทนภายใตระบบทนนยมยคในปจจบน26

มาถงตรงจดน ผอานอาจสงสยไดวา แลวการสะสมทนแบบยดแยง

ในมมมองของฮารวยคออะไร และแตกตางไปจากแนวคดการสะสมทนแบบ

บพกาลของมารกซอยางไร ในทนผเขยนขอสรปลกษณะสาคญสามประการ

ของแนวคดดงกลาวของฮารวยดงตอไปน ประการทหนง ในขณะทมารกซมอง

วา การยดทดนจากเกษตรกรคอพนฐานทสาคญทสดของกระบวนการสะสม

ทนแบบบพกาล ฮารวยเผยใหเหนวา “การรบทรพยสวนรวม” (the enclosure

of the commons) เปนพนฐานทสาคญของการสะสมทนแบบยดแยง27 โดย

ฮารวยไดอธบายวา ประชาชนสวนใหญในปจจบนไมเพยงแตถกรฐยดทดน

ทากนไปเหมอนกบแนวคดของมารกซ หากแตพวกเขายงถกรบทรพยสนทควร

จะเปนของใชรวมกนในสวนรวมไปอกดวย โดยฮารวยเผยวา กระบวนการรบ

ทรพยสวนรวมดงกลาวไดแฝงตวเองอยในรปแบบของการแปรรปรฐวสาหกจ

(privatization) กลาวคอ จากทรฐเคยแบกภาระจดหาทพกพงใหกบคนราย

ไดนอย สรางระบบการขนสงและโทรคมนาคม จดหาไฟฟา ประปา และการ

ศกษาขนพนฐานใหประชาชน รฐในปจจบนกลบยกหนาทเหลานนใหกบภาค

25 Ibid., 308.26 Ibid., 144.27 David Harvey, A Companion to Marx’s Capital, 309 and The New Imperialism, 148.

ปวงชน อนจะนา

Page 13: Primitive Accumulation

121

28 David Harvey, The New Imperialism, 158-159.29 Ibid., 146.30 Ibid.31 David Harvey, A Companion to Marx’s Capital, 308.

เอกชน ซงการเขามามบทบาทของภาคเอกชนนเองเปนการทาใหสนคาและ

บรการสาธารณะ (public goods) กลายเปนของซอของขาย (commodity)

กนในตลาด และเออใหเกดการสะสมทนและแสวงหากาไรของเหลานายทน

ในทสด 28

ประการทสอง ในขณะทมารกซ นาเสนอการสะสมทนแบบบพกาล

วาเปนเรองราวของความรนแรงและการใชกาลง ฮารวยอธบายการสะสมทน

แบบยดแยงวาเปนเรองของการใชทงกาลงบงคบและความยนยอมพรอมใจ

ไปพรอมๆกน กลาวคอ ในดานหนงการสะสมทนแบบยดแยงอาศยกาลงและ

ความรนแรงในการขบไลเกษตรกรออกจากทดน ในการกดขวถการผลตและ

การบรโภคของชนพนเมอง และในการทาใหคนงานทางานเยยงทาสในโรงงาน

อตสาหกรรม29 ในอกดานหนงการสะสมทนแบบยดแยงกตองพงกระบวนการ

สรางความยนยอมพรอมใจในหมคนงานไปพรอมๆกนดวย ดงนน แทนท

การสะสมทนแบบยดแยงจะเปนเรองของการทนายทนกดขคนงานอยางโหด

ราย กลบเปนกระบวนการทนายทนอนญาตใหคนงานไดมพนทในการรกษา

วฒนธรรม ความเชอ และคานยมพนเมองของตนเอาไวไดในระดบหนง ตราบ

ใดทไมขดกบการทางานของระบบทนนยมในภาพรวม30

ประการสดทาย ในขณะทมารกซเชอวา กระบวนการสะสมทนแบบ

บพกาลไดเสรจสนและยตไปแลวในประเทศทนนยมยโรปตะวนตก ฮารวยเผย

วาการสะสมทนแบบยดแยงยงคงปรากฏอยทงในประเทศทเปนศนยกลางของ

ระบบทนนยมอยางประเทศตะวนตกและในประเทศชายขอบของระบบทนนยม

อยางประเทศกาลงพฒนาทงหลาย โดยฮารวยไดอธบายเพมเตมวา ในดาน

หนง การใชกาลงความรนแรงในการแยงชงทรพยากรธรรมชาตและการยดทดน

ของชาวนาชาวไรไมไดยตลงแตประการใดในยคสมยของพวกเรา ในทางตรง

กนขาม มนยงดารงอยในประเทศโลกทสามทงในแอฟรกา เอเชย และลาตน

อเมรกา31 ในอกดานหนงการสะสมทนแบบยดแยงกแฝงตวอยในประเทศ

บททดลองเสนอเบองตนวาดวยการสะสมทนแบบบพกาล

Page 14: Primitive Accumulation

122

ทนนยมเตมตวภายใตหนากากของแนวคดการแปรรปรฐวสาหกจและลทธ

เสรนยมใหม (neo-liberalism)32 แมวาแนวคดดงกลาวจะดเหมอนไรพษภย

หรอความรนแรงใดๆในเปลอกนอก แตถาเราไดมองลกลงไป ฮารวยเชอวา เรา

จะเหนถงกระบวนการสะสมทนทยดแยงเอาทรพยสนสวนรวมของทกๆคนเอาไป

ไวในมอของพวกนายทนไมกคนในระบบทนนยมทไมไดแตกตางกนแตอยางใด

3. การทาใหการสะสมทนมความเปนผหญงมากขน

(The Feminization of Primitive Accumulation)

เชนเดยวกนกบฮารวย นกมารกซสสายสตรนยมอยางแนนซ ฮารท

ซอคกไดวพากษแนวคดเรองการสะสมทนแบบบพกาลของมารกซไวอยาง

นาสนใจ ฮารทซอคกยอมรบวาแนวคดของมารกซยงมคณปการอยางใหญ

หลวงตอการวเคราะหระบบทนนยมในศตวรรษทยสบเอด อยางไรกตามฮารท

ซอคกกเนนยาวาแนวคดของมารกซยงตองไดรบการปรบปรงเปนอยางมาก

เนองจากมารกซมกจะละเลยประเดนเรองบทบาทของสตรในระบบทนนยม

โดยฮารทซอคกไดวเคราะหไววา เมอใดกตามทมารกซพดถงเรองความสมพนธ

ระหวางชนชนในระบบทนนยม ความสมพนธทมารกซกลาวถงกคอความ

สมพนธระหวางชนชนนายทนกบชนชนแรงงานทเปนผชายเทานน33 ดวยเหตน

ฮารทซอคกมองวา แนวความคดของมารกซลวนเปนแนวคดทเนนคานยมชาย

เปนใหญโดยไมไดใหความสนใจกบสตรผเปนภรรยาของคนงานทถกใชแรงงาน

และถกกดขอยในบาน สาหรบฮารทซอคกแลว ผหญงในงานเขยนของมารกซ

จงแคผานมาและผานไป ไมไดมความสลกสาคญแตอยางใดในเรองของการ

ขดรดในระบบทนนยมอนเปนหวใจของการวเคราะหของมารกซ ซงตรงจดน

ฮารทซอคกเหนตางไปจากมารกซเปนอยางมาก เนองจากเธอเชอวา การสะสม

ทนแบบบพกาลคอกระบวนการกดขขดรดผหญงอยางรนแรงและการสะสมทน

แบบนดารงอยไดกเพราะอาศยหยาดเหงอและแรงงานผหญงเปนหลก34

32 Ibid., 309-310.33 Nancy Hartsock, “Globalization and Primitive Accumulation: The Contribution of David Harvey’s Dialectical Marxism” in Noel Castree and Derek Gregory, eds, David Harvey: A Critical Reader (Oxford: Blackwell Publishing, 2006), 167.34 Ibid., 170.

ปวงชน อนจะนา

Page 15: Primitive Accumulation

123

นอกจากนน ฮารทซอคกยงเหนดวยกบฮารวยวา การสะสมทนแบบ

บพกาลไมไดเกดขนแคในอดตและยตลงแลวอยางทมารกซวเคราะหไว เพราะ

แททจรงแลวยงคงดารงอยในยคปจจบนและไดกลายเปนหวใจสาคญของการ

ผลตในระบบทนนยมโลก อยางไรกตามฮารทซอคกชใหเหนวา กระทงแนวคด

เรองการสะสมทนแบบยดแยงของฮารวยเองกยงมปญหาและตองไดรบการ

ปรบปรงดวยเหตผลสองประการ ประการทหนง ฮารทซอคกเหนตางไปจาก

ฮารวยในประเดนเรองของการใชคาวา “บพกาล” ในการอธบายการสะสมทน

ในยคปจจบน โดยฮารทซอคกไมไดมองวาคาๆนมปญหาแตประการใด ในทาง

ตรงกนขาม ฮารทซอคกกลบมองวา คาวา “การสะสมทนแบบบพกาล” ดจะสอ

ความหมายออกมาไดตรงตามความเปนจรงมากทสด เนองจากการสะสมทน

ในยคปจจบนกแทบไมแตกตางจากความรนแรงและการกดขในกระบวนการ

สะสมทนในยโรปยคศตวรรษทสบหกจนถงศตวรรษทสบแปดแตอยางใด

เนองจากคนยากคนจนในประเทศกาลงพฒนาทงหลายในปจจบนกยงถกยด

ทดนและวตถดบในการทามาหากน จนตองไปขายแรงงานในเมองใหญอย

เนองๆ35 ดงนนฮารทซอคกจงยนยนวา คาวา “การสะสมทนแบบบพกาล” ยง

คงใชไดอยเพราะมนสะทอนการใชกาลงบงคบและความรนแรงในการสะสม

ทรพยสนและความมงคงของพวกนายทนในตอนเรมแรก นอกจากนน ฮารท

ซอคกยงมองวา “บพกาล” ยงเปนคาทเหมาะกบการเหนบแนมพวกคนตะวน

ตกทเคยใชคานอธบายวฒนธรรมของชนพนเมองทปาเถอนในตางแดน ทงๆท

การสะสมทนของนายทนจากชาตตะวนตกเหลานกไมไดมความเปนอารยะแต

อยางใด36

ประการทสอง แมวาฮารทซอคกจะยอมรบวาฮารวยไดวจารณ

มารกซไปแลวในประเดนเรองของการละเลยบทบาทของสตรในการวเคราะห

การสะสมทนแบบบพกาล ฮารทซอคกมองวาฮารวยไดแตะประเดนนแคผว

เผนเพราะตวเขาเองกไมไดลงลกศกษาบทบาทของสตรแตอยางใดในแนวคด

35 Nancy Hartsock, “Globalization and Primitive Accumulation: The Contribution of David Harvey’s Dialectical Marxism,”178.36 Ibid.

บททดลองเสนอเบองตนวาดวยการสะสมทนแบบบพกาล

Page 16: Primitive Accumulation

124

ของเขาเรองการสะสมทนแบบยดแยง37 โดยฮารทซอคกไดอธบายเพมเตมวา

ฮารวยละเลยทจะศกษาความแตกตางระหวางผหญงกบผชายในกระบวนการ

สะสมทนแบบบพกาล เนองจากฮารวยหลงลมไปวาผหญงนนมพนธะทนอก

เหนอไปจากการใชแรงงานปกตทงในและนอกบาน กลาวคอพวกเธอตองรบ

หนาทผลตแรงงานใหมๆใหกบระบบทนนยมผานการอมทอง คลอดลก และ

เลยงเดกทารกอกดวย ในแงนฮารทซอคกวจารณวา การละเลยบทบาทของ

สตรในงานวเคราะหของฮารวยทาใหเขาไมสามารถเขาถงแกนของกระบวนการ

สะสมทนในระบบทนนยมยคปจจบน38

หลงจากทฮารทซอคกไดวพากษทงแนวคดการสะสมทนแบบบพกาล

ของมารกซและแนวคดการสะสมทนแบบยดแยงของฮารวย เธอไดทาการตอ

ยอดทางความคดจากนกคดทงสองคนดวยการนาเสนอแนวคดของเธอเองท

ชอ “การทาใหการสะสมทนมความเปนผหญงมากขน” (The feminization of

primitive accumulation) โดยฮารทซอคกไดเผยใหเหนวา การสะสมทนแบบ

บพกาลนนไมสามารถแยกออกไดจากระบบทนนยมทมชายเปนใหญซงเปน

ระบบทกดข บงคบ ขดรด ตอทรพยากรธรรมชาต ชาวพนเมองในอาณานคม

และทสาคญทสดคอผหญง อยางไรกตามการกดขผหญงในการสะสมทนแบบ

บพกาลไมไดทากนอยางชดแจงแตอยางใด โดยฮารทซอคกไดอธบายเพม

เตมวา แมวาผหญงจะเปนแรงงานทเปนหวใจสาคญของการขบเคลอนระบบ

ทนนยม พวกเธอกลบไมไดรบการยอมรบในฐานะคนงานเหมอนผชาย หากแต

ไดรบการตตราวาเปนแคแมบาน และแรงงานของพวกเธอกไมไดถกจดใหอย

ในประเภทแรงงานทกอใหเกดรายไดในมมมองของนกเศรษฐศาสตรการเมอง

ทงหลาย ดวยอคตทางเพศทกลาวมานเอง ผหญงจงมกจะไดรบคาแรงทตากวา

ผชายและโดนกดขทงในเชงอดมการณและเชงการเมองในพนทสาธารณะท

ผชายเปนใหญ ในขณะทผชายไดรบการยอมรบในฐานะของแรงงานขบเคลอน

ระบบทนนยม ฮารทซอคกเผยวา ผหญงและหยาดเหงอจากแรงงานของพวก

37 Ibid., 170.38 Ibid.

ปวงชน อนจะนา

Page 17: Primitive Accumulation

125

39 Nancy Hartsock, “Globalization and Primitive Accumulation: The Contribution of David Harvey’s Dialectical Marxism,” 186.40 Ibid., 187.

เธอกลบไมมตวตนและไมไดรบความสนใจแตประการใดในกระบวนการสะสม

ทนแบบบพกาล39

อยางไรกตาม ฮารทซอคกวเคราะหวา ดวยกระแสของการเปลยนแปลง

ในยคโลกาภวตนในปจจบน การสะสมทนแบบบพกาลไดมการเปลยนแปลง

ไปเพราะระบบทนนยมปจจบนไมไดตงอยบนระบบการผลตในโรงงาน

อตสาหกรรมเปนหลกอกตอไป โดยฮารทซอคกเผยวา ระบบทนนยมโลกใน

ศตวรรษทยสบเอดตองการแรงงานแบบใหมทมลกษณะยดหยน แทนทจะ

ทางานในโรงงานตงแตเชาจนถงดก คนงานในยคปจจบนตองสามารถทางาน

แบบไมเตมเวลา (part-time) และสามารถผลตสนคาของตนไดแมกระทงอย

ทบานของตนเอง ดวยลกษณะของแรงงานและการผลตในลกษณะดงกลาว

นเอง ฮารทซอคกมองวา การผลตในแบบทผหญงเคยทาในอดตกาลงเปนตว

แบบทสาคญในระบบทนนยมโลกยคปจจบน กลาวคอ คนงานสมยนไดกาลง

ถกเปลยนใหเปนคนงานทดเหมอนไมใชคนงาน (making the workers into

not real workers) เปนคนงานทมความเปนผหญงมากขน (feminization) และ

เปนคนงานททางานเหมอนแมบานมากขน (housewifization) เพราะแทนทคน

งานเหลานจะถกกดขและขดรดในโรงงานอตสาหกรรมอยางโจงแจง เทคโนโลย

การผลตและการสอสารคมนาคมในยคโลกาภวตนไดทาใหคนงานไมวาผชาย

หรอผหญงกทางานทบานไดแบบทผหญงไดทาเปนประจาในอดต40 อยางไร

กตามฮารทซอคกเนนยาวาระบบการผลตในปจจบนทยดหยนมากขนไมได

หมายความวาการขดรดแรงงานจะหมดไป หากเราตองการทจะทาความเขาใจ

และศกษาการกดขแรงงานในลกษณะนใหมากขน ฮารทซอคกมองวา การ

ทาความเขาใจและใหความสาคญกบแรงงานสตรยอมเปนจดเรมตนทดทสด

บททดลองเสนอเบองตนวาดวยการสะสมทนแบบบพกาล

Page 18: Primitive Accumulation

126

4. การสะสมทนโดยการจดหาสนคาและบรการสาธารณะ

(Accumulation by Provision of Public Goods)

สาหรบตวผเขยนเองแลว คณปการทสาคญทสดของแนวคดการสะสม

ทนแบบบพกาลของมารกซ กคอการเปดโปงใหเหนวา ความไมเทาเทยมทาง

ชนชนทเกดขนระหวางชนชนนายทนและชนชนแรงงาน หรอชนชนลางในภาพ

รวม ไมไดเปนผลมาจากกฎธรรมชาตหรอบญบาปแตชาตปางกอนใดๆทงสน41

หากแตเปนผลลพธของกระบวนการทางประวตศาสตรทมการใชความรนแรง

กาลง และความโหดรายทารณ เขาไปรบทรพยและกดขขดรดผคนจานวน

มหาศาล เพอปทางใหกบนายทนไมกคนไดมสภาวะทเหมาะสมในการสะสม

ทนเบองตน อยางไรกตาม ผเขยนมองวาแนวคดการสะสมทนแบบบพกาล

ของมารกซเองกมประเดนทอาจเปนจดออนอยสองประการดวยกน

ประการทหนง แมวามารกซจะไมไดพดออกมาตรงๆเหมอนกบ

เลนน ผเขยนคดวามารกซเองกมองรฐไมตางจากเลนนในแงทวา รฐกคอเครอง

มอของชนชนนายทนในการกดขชนชนแรงงาน42 ในแงนมารกซจงมองวาการ

แทรกแซงของรฐทมตอตลาด ประชากร และภาคสงคม ในกระบวนการสะสม

ทนแบบบพกาลลวนทาไปเพอเออประโยชนใหกบชนชนนายทนทงสน ดวยเหต

น ผเขยนมองวา มารกซมองขามไปวา รฐเองกมผลประโยชนและมอสระเปน

ของตนเองในระดบหนง ตรงกนขามกบมารกซ ผเขยนเชอในแนวคด “เหตผล

ในการดารงอยของรฐ” (raison d’État) กลาวคอ รฐมการพฒนาโครงสราง

และระบบราชการของตนขนมาเพอประโยชนของตวรฐเองในการรกษาความ

มนคง อานาจ และความมงคงของตวรฐ ซงโครงสรางดงกลาวนเองไมจาเปน

ตองมหนาทรบใชพวกนายทนเสมอไป

41 ดการอธบายของมารกซวาเหตใดความไมเทาเทยมกนระหวางชนชนนายทนกบชนชนแรงงานไมไดเปนผลมาจากบาปกาเนด หรอ “original sin” ใน Karl Marx, Capital Volume I, 873-87442 ดมมมองของเลนนทมตอรฐใน Section 3: the State as an Instrument for the exploitation of the oppressed class, in “The State and Revolution,” Essential Works of Lenin: “What is to be done?”And Other Writings (New York: Dover Publications, 1987), 277-280.

ปวงชน อนจะนา

Page 19: Primitive Accumulation

127

ประการทสอง ผเขยนคดวา มารกซดจะวเคราะหผดพลาดไปอยางมาก

ทมองวา การสะสมทนแบบบพกาลเปนกระบวนการทเกดขนในสมย “กอน”

ททนนยมจะเตบโตเตมทอยางในปจจบนเทานน ดงนนมารกซจงเชออยางสนท

ใจวา เมอสภาวะทเออใหกบนายทนไดสะสมทนเบองตนไดเกดขนมาแลว การ

สะสมทนแบบบพกาลกสนสดลงไปดวย และลกษณะความรนแรงทรฐกบพวก

นายทนใชความรนแรงและกาลงรบเอาทรพยากรและทรพยสนของคนยาก

คนจนกพลอยสนสดลงไปดวย อยางไรกตาม อยางทฮารวยไดวเคราะหไว

ผเขยนเหนดวยเปนอยางยงวา การสะสมทนแบบบพกาลไมไดยตลงในอดต

แตอยางใด หากแตยงดารงอยในยคปจจบนทงในประเทศทนนยมเตมตวและ

ประเทศททนนยมยงไมพฒนาเตมท และทสาคญทสด การสะสมทนแบบบพ

กาลไดกลายมาเปนหวใจของการขบเคลอนระบบทนนยมโลกในปจจบนไป

อกดวย

อยางไรกตาม ผเขยนคดวา กระทงแนวคดของฮารวยเรองการสะสมทน

แบบยดแยงกยงมจดออนทเหนไดชดอยสามประการดวยกน ประการแรก อยาง

ทฮารทซอคกไดวพากษไว ผเขยนมองวาฮารวยเองไมไดตางจากมารกซสกเทา

ไหร ในแงทวา ตวเขาเองกไมไดใหความสาคญของการกดขแรงงานผหญงเทา

ทควรจะเปน ดงนนชองโหวทสาคญทฮารวยไดทงไวกคอ การทเขาละเลยทจะ

ทาการศกษาอยางลกซงวาการเกดขนของระบบทนนยมในตอนแรกเรมไดผลต

ซาหรอสงเสรมใหโครงสรางสงคมทชายเปนใหญดารงอยและนาไปสการกดข

แรงงานผหญงไดอยางไร ประการทสอง ผเขยนมองวาฮารวยดจะเดนตามรอย

เทาของมารกซในการนาเสนอวา รฐเปนแคเครองมอของชนชนนายทนในการ

กดขคนชนชนลาง ดงนน สาหรบตวผเขยนแลว ฮารวยไดมองขามเจตนารมณ

และผลประโยชนของรฐในกระบวนการรบทรพยสวนรวม (the enclosure of the

commons) ไปอยางสนเชง โดยผเขยนกลบมองวา กระบวนการยดทรพยสน

ของสวนรวมทฮารวยไดอธบายไว อาจไมไดนาไปสการเออประโยชนใหกบ

นายทนเสมอไป เพราะแททจรงแลวกระบวนการดงกลาวอาจถกออกแบบมา

เพอทจะเพมอานาจของรฐในการปกครองเปนสาคญ ประการสดทาย เนอง

จากฮารวยมองวากระบวนการสะสมทนแบบบพกาลกคอกระบวนการยดแยง

บททดลองเสนอเบองตนวาดวยการสะสมทนแบบบพกาล

Page 20: Primitive Accumulation

128

ทรพยสนจากสวนรวม ดงนนฮารวยจงมองไมเหนอกดานหนงของการสะสมทน

แบบบพกาลทไมไดตงอยบนกระบวนการของการยดทดน การรบทรพย หรอการ

ปลนจากคนชนชนลาง โดยผเขยนมองวาการสะสมทนแบบบพกาลในปจจบน

อาจแฝงตวอยในรปแบบของกระบวนการของการแจก การให และการจดหา

สนคาและบรการสาธารณะใหกบสวนรวม ในแงนคาถามสาคญทอาจเกดขน

ในหมผอานกคอ การใหสนคาและบรการสาธารณะแกสวนรวมจะเปนรปแบบ

หนงของการสะสมทนแบบบพกาลไปไดอยางไร

ตรงจดน ผเขยนขอทดลองนาเสนอแนวคดของผเขยนเองทชอวา การ

สะสมทนโดยการจดหาสนคาและบรการสาธารณะ (Accumulation by Provi-

sion of Public Goods) โดยผเขยนเองเหนดวยกบฮารวยวา การสะสมทนแบบ

บพกาลในยคปจจบนไมไดปฏบตการผานการใชความรนแรงและการบงคบ

แตเพยงอยางเดยว หากแตยงอาศยการสรางความยนยอมพรอมใจในผคน

จานวนมหาศาลทถกกดขและขดรดอกดวย ผเขยนยงเหนดวยกบฮารทซอคกใน

ประเดนทวา การสะสมทนแบบบพกาลในยคปจจบนไมไดแสดงการกดขและ

ขดรดออกมาอยางโจงครม หากแตปรากฏออกมาในรปแบบทยดหยนและแฝง

ตวอยใตหนากากของความกรณาปราณมากกวาทเคยเปนในอดต ดวยเหตน ผ

เขยนมองวา การสะสมทนแบบบพกาลทกวนนมความแตกตางไปจากยคสมย

ของมารกซเปนอยางมาก กลาวคอ รฐสมยใหมไมจาเปนทจะตองเปนแคเครอง

มอรบใชชนชนนายทนเสมอไป กระนนกตามนโยบายของภาครฐทมงเนนทจะ

สรางความมงคง อานาจและความมงคงของรฐกอาจกลายเปนชองทางในการ

สรางสภาวะทเออใหเกดการสะสมทนของนายทนในตอนสดทายอยางไมได

ตงใจ เพอทผอานจะไดเขาใจแนวคดการสะสมทนโดยการใหสนคาและบรการ

สาธารณะของผเขยนใหมากขน ผเขยนขอสรปใจความสาคญสามประการของ

แนวคดดงกลาวทผเขยนเองไดรบอทธพลมาจากงานของ เจมส สกอตต (James

Scott ) ทชอ “มองใหเหมอนกบรฐ” (Seeing like a State)43 ดงตอไปน

43 James C. Scott, Seeing like a State (New Haven: Yale University Press, 1998)

ปวงชน อนจะนา

Page 21: Primitive Accumulation

129

ประการทหนง ผเขยนมองวา ในการทาความเขาใจกบการสะสมทนใน

ยคปจจบน เราจาตองทาความเขาใจบทบาทของรฐใหชดเจนกอนวา รฐเองกม

ผลประโยชนและอสระของตนทไมจาเปนตองสอดคลองกบชนชนนายทน ในแง

น งานของสกอตตจงเปนตวอยางทดทแสดงใหเหนวาตวรฐเองมเจตนารมณ

และเปาหมายของตนเองทจะสงสมอานาจและความมงคงในอาณาเขตของ

รฐ กลาวคอ สกอตตไดเผยใหเหนในงานของเขาวา นโยบายของรฐสมยใหม

ไดถกออกแบบมาเพอใหรฐสามารถปกครองและควบคมประชากรจานวน

มหาศาลในอาณาเขตของรฐไดอยางมประสทธภาพ รฐสมยใหมในมมมองของ

สกอตตจงมความพยายามเปนอยางมากทจะ “อาน” หรอทาความเขาใจกบ

ความสลบซบซอนของประชากรและภาคประชาสงคมใหจงได44 ดวยเหตน รฐ

จงออกนโยบายการพฒนา (development policy) ตางๆมาเพอทจดระเบยบ

สงคมใหเปนระเบยบเรยบรอย ไมวนวาย และไมยงยากในการทาการปกครอง

เพราะเมอสงคมมความเปนระเบยบเรยบรอย ผปกครองรฐกจะสามารถควบคม

ประชากรไดอยางมประสทธภาพมากขน

ประการทสอง งานของสกอตตยงชใหเหนอกวา นโยบายการพฒนา

ของภาครฐดงกลาว ไมไดนาไปสการยดทดนของชาวนาชาวไรหรอรบรอน

วตถดบในการผลตของพวกเกษตรกรแลวเอามามอบใหพวกนายทนเสมอไป

ในทางตรงกนขาม โครงการพฒนาชนบทของรฐยงคงอนญาตใหชาวนาชาวไร

ทามาหากนอยบนทดนของตนตามเดม หากแตมความพยายามของภาครฐท

จะจดระเบยบวถการผลตและวถการใชชวตของเกษตรกรเหลานนในรปแบบ

วธตางๆกน กลาวคอ รปแบบของทนาทสวนจะตองไดรบการจดระเบยบใหม

หมดเพอใหสอดคลองกบแบบแผนการพฒนาทดนทเจาหนาทรฐสวนกลาง

ออกไดแบบไว เฉกเชนเดยวกบหมบานของชาวนาชาวไรทจะตองมการปรบ

เปลยนใหตรงกบแนวคดการพฒนาใหเปนสมยใหม นอกจากนน ดงทสกอตต

ไดชใหเหน นโยบายการพฒนาของภาครฐยงนาไปสการสรางและจดหาสนคา

และบรการสาธารณะตางๆใหกบสวนรวม ไมวาจะเปน การบรการโทรคมนาคม

และการขนสง โครงการเอออาทรแกผยากไร การบรการทางสาธารณะสข และ

44 Ibid., 2.

บททดลองเสนอเบองตนวาดวยการสะสมทนแบบบพกาล

Page 22: Primitive Accumulation

130

การสรางพนทสาธารณะอยาง สวนสาธารณะและจตรสประจาเมองใหกบ

ประชาชน ทสาคญทสด นโยบายการพฒนาของภาครฐไดนาไปสการทภาครฐ

ไดพยายามทจะสรางภาษา แผนท มาตรการชง ตวง วด และขอมลประชากร

ทเปนทางการขนมาในอาณาเขตของรฐ เพอทประชาชนในรฐจะไดมวถชวตใน

แบบเดยวกนซงเออใหรฐสามารถทาการปกครองพลเมองเหลานไดงายขน45

ประการสดทาย สกอตตมองวา โครงการพฒนาตางๆของภาครฐ

ทจดหาสนคาและบรการสาธารณะใหกบสวนรวม แททจรงแลวไมไดเออ

ประโยชนใหกบสวนรวม หากแตสงเสรมใหรฐมอานาจมากขนในการทาความ

เขาใจ สอดสอง ควบคม และปกครองภาคประชาสงคม อยางไรกตามผเขยน

คดวา สกอตตกไดมองขามไปวา ตวรฐเองไมไดเปนแคตวแสดงเดยวทไดรบ

ประโยชนจากนโยบายการพฒนาและการจดหาสนคาและบรการสาธารณะให

กบสวนรวม46 ตรงกนขามกบสกอตต ผเขยนมองวา โครงการพฒนาทงหลาย

ของภาครฐ แมจะถกออกแบบมาในตอนแรกใหตอบสนองผลประโยชนของรฐ

เปนสาคญ ไดสรางสภาวะพนฐานใหกบการสะสมทนของนายทนไปอยางไม

ไดตงใจ กลาวคอ ในขณะทการจดหาโครงสรางพนฐาน (infrastructure) ของ

ภาครฐ เชน ระบบโทรคมนาคมและขนสง ไดทาใหรฐสามารถเขาถงประชากร

จานวนมหาศาลในบรเวณชายขอบและทาการปกครองพลเมองของตนไดงาย

ขน โครงสรางพนฐานอยางถนนหนทางทรฐสรางขนมานเอง ไดเออใหนายทน

สามารถเขาถงแรงงาน วตถดบและทรพยากรธรรมชาต ในตางจงหวดไดอยาง

งายดายเชนกน นอกจากนน หากการสรางภาษา มาตราชง ตวง วด หรอขอมล

ประชากรทเปนทางการของภาครฐทาใหรฐสามารถปกครองประชากรไดงาย

ขน มาตรฐานทเปนทางการดงกลาวกทาใหนายทนสามารถทามาคาขายได

สะดวกมากขนและสามารถหาแรงงานทเหมาะสมกบการผลตในระบบทนนยม

ไดงายขนเชนกน และถาสวสดการตางๆทรฐจดหาใหกบสวนรวม อยางบรการ

45 James C. Scott, Seeing like a State, 2.46 แมวาสกอตตจะตระหนกดวาเปาหมายของรฐทจะทาความเขาใจความซบซอนของประชากรและสงคมดจะคลายคลงกบเปาประสงคของนายทนในการเขาถงภาคประชาสงคม กระนนกตามสกอตตไมไดพฒนาแนวคดดงกลาวตอไปแตอยางใด ด James C. Scott, Seeing like a State, 7-8.

ปวงชน อนจะนา

Page 23: Primitive Accumulation

131

สาธารณสข และโครงการเอออาทรทงหลาย ไดกอใหเกดพลเมองทแขงแรง

ในการขบเคลอนรฐใหเดนหนาแลว ระบบสวสดการดงกลาวกไดกอใหเกดคน

งานทมสขภาพแขงแรง ซงคนงานประเภทนเองทเปนคนงานในแบบทนายทน

ตองการเพอทจะสามารถขดรดแรงงานไดอยางเตมเมดเตมหนวยภายใตระบบ

การผลตแบบทนนยม

จากทกลาวมา ผอานคงจะเหนไดวาการสะสมทนแบบบพกาลในยค

ปจจบนมความซบซอนมากกวาคาอธบายทมารกซและฮารวยไดอธบายไว

เนองจากความรนแรง ความปาเถอน และความโหดรายทารณไมไดปรากฏออก

มาในกระบวนการดงกลาวอยางโจงแจง ในทางตรงกนขาม การสะสมทนแบบ

บพกาลในยคปจจบนไดแฝงตวอยภายใตแนวคดการพฒนาของภาครฐ กลาว

คอ ประชาชนชนชนลางในสงคมปจจบนไมไดถกยดแยง ขโมย หรอลดรอน

สทธและทรพยสนใดๆอยางโจงครมอกตอไป ในทางตรงกนขาม โครงการ

พฒนาตางๆ ไดแสดงใหเหนบทบาทของภาครฐในการจดหาสนคาและบรการ

สาธารณะตางๆใหกบสวนรวม ซงจากเปลอกนอกดเหมอนจะทาใหคณภาพ

ชวตของประชาชนในรฐดขนในภาพรวม อยางไรกตาม ในทายทสด โครงการ

พฒนาตางๆเหลานไมเพยงแตจะเพมอานาจรฐในการสอดสอง ควบคม และ

ปกครองประชาชน หากแตยงเปดโอกาสใหนายทนไดเขาถงแรงงาน วตถดบ

และทรพยากรธรรมชาต อนเปนปจจยพนฐานทสาคญทสดของการสะสมทน

ขนแรกสดของชนชนนายทน

บททดลองเสนอเบองตนวาดวยการสะสมทนแบบบพกาล

Page 24: Primitive Accumulation

132

บทสงทาย: เราควรจะทาอยางไรกนด

(What has to be done?)

หลงจากทผเขยนไดทาการสารวจแนวคดการสะสมทนแบบบพกาล

จากมมมองของมารกซ ฮารวย และฮารทซอคก ตามลาดบ รวมทงนาเสนอ

แนวคดของผเขยนเองทมตอการสะสมทนแบบบพกาล ในสวนสดทายของ

บทความชนน ผเขยนขอใชพนทตรงนนาเสนอแนวทางการตอสกบระบบ

ทนนยมทมการสะสมทนแบบบพกาลเปนรากฐานทสาคญผานมมมองทแตก

ตางหลากหลาย โดยผเขยนไดชใหเหนไปสวนแรกของบทความชนนแลววา

สาหรบมารกซแลว การสะสมทนแบบบพกาลเปนกระบวนการทเกดขนในอดต

และไดสนสดลงไปแลวเมอระบบทนนยมไดเตบโตเตมท ดงนนจงเปนทเขาใจ

ไดวา มารกซมไดใหความสาคญใดๆกบการหาทางออกใหกบปญหาการสะสม

ทนแบบบพกาลเนองจากเขาเองมองวา หากการสะสมทนแบบดงกลาวจะเปน

ปญหา มนกเปนปญหาทเกดขนในยคกอนหรอยคเรมตนของการกอตวของ

ระบบทนนยมเทานน ในทางตรงกนขาม ปญหาทมารกซสนใจทจะหาทางออก

กลบเปนปญหาของการสะสมทนและการขดรดในระบบทนนยมทโตเตมทแลว

เปนสาคญ อยางไรกตามดงทฮารวย ฮารทซอคก และผเขยนไดวเคราะหไว

การสะสมทนแบบบพกาลยงดารงอยในปจจบน ไมวาจะเปนทศนยกลางของ

ระบบทนนยมเองอยางประเทศโลกทหนง หรอตรงชายขอบของระบบทนนยม

อยางประเทศโลกทสาม ดงนน แทนทเราจะละเลยกระบวนการสะสมทนแบบ

บพกาล เราจาเปนตองใหความสาคญกบกระบวนการดงกลาวในฐานะทเปน

หวใจของการขบเคลอนระบบทนนยมในยคปจจบน และเปนปญหาทถอเปน

วาระสาคญทขบวนการตอตานระบบทนนยม (anti-capitalist movement) รวม

สมยไมควรจะละเลยแตประการใด

สาหรบตวฮารวยเอง เขาไดเสนอแนวทางการตอสกบระบบทนนยมท

มการสะสมทนแบบบพกาลเปนรากฐานทสาคญไวอยางนาสนใจวา เนองจาก

นกมารกซสหลายๆคนในปจจบนดจะเชอในแนวคดของมารกซตามตวอกษร

เปนอยางมาก ดงนนคนกลมนจงมกจะมองวาการสะสมทนแบบบพกาลไมไดม

ความสลกสาคญอะไรกบการวเคราะหระบบทนนยมในปจจบน ฮารวยวจารณ

ปวงชน อนจะนา

Page 25: Primitive Accumulation

133

47 David Harvey, The New Imperialism, 170-171.48 ดมมมองของฮารวยในประเดนเรองของการตอสกบระบบทนนยมไดอยางละเอยดใน David Harvey, The New Imperialism, 178-179.

วา มมมองเชนนถอเปนการมมมองทคบแคบเปนอยางมาก เพราะเปนการ

ใหความสนใจไปแคปญหาของระบบทนนยมทเกดขนในประเทศทระบบการ

ผลตแบบทนนยมไดเตบโตเตมทแลวเทานน นอกจากนน ดวยมมมองเชนน นก

มารกซสพวกนจงมกจะไมสนใจและไมนบเอาการเคลอนไหวของนกสตรนยม

นกอนรกษธรรมชาต และนกตอสในประเทศทเคยเปนอาณานคม เขาไวกบการ

เคลอนไหวของตน47 ดวยเหตนฮารวยจงเสนอวา เราจาตองเปลยนมมมองทม

ตอระบบทนนยมกนใหม หากเราเขาใจเสยใหมวาการสะสมทนแบบบพกาลยง

คงดารงอยทงในประเทศทนนยมและประเทศทระบบทนนยมกาลงพฒนา อก

ทงการสะสมทนแบบบพกาลไดกลายมาเปนพนฐานทสาคญทสดของระบบ

ทนนยมในปจจบน ฮารวยเชอวานกมารกซส และนกเรยกรองสทธเพอชนชาย

ขอบทงหลายกจะสามารถรวมกนเปนหนงเดยวและตอตานระบบทนนยมได

อยางมพลงมากขน48

เฉกเชนเดยวกนกบฮารวย ฮารทซอคกมองวา เราจาตองเปลยนมม

มองทมตอระบบทนนยมกนใหม โดยเราจาเปนตองรวมเอาปญหาของการ

สะสมทนแบบบพกาลเขาไปในการวเคราะหระบบทนนยมยคปจจบน นอกจาก

นนฮารทซอคกยงเนนยาวา บทบาทของสตรในกระบวนการสะสมทนแบบบพ

กาลกเปนเรองทไมควรจะถกละเลยอกตอไปเชนกน หากเปลยนมมมองของ

เราเสยใหมโดยมองวา กระบวนการสะสมทนแบบบพกาลยงดารงอยในยค

ปจจบน โดยกระบวนการดงกลาวอาศยการขดรดจากแรงงานสตรเปนสาคญ

และกระบวนการดงกลาวยงมแนวโนมทจะมความเปนผหญง (feminization)

มากขนเรอยๆ ฮารทซอคกวจารณวา ขบวนการเคลอนไหวเพอตอตานระบบ

ทนนยมในปจจบนควรจะใหความสนใจไมใชเฉพาะการกดขขดรดในโรงงาน

อตสาหกรรมเทานน หากแตตองใหความสาคญกบการกดขขดรดตอคนงาน

นอกโรงงานทถกทาใหมความเปนผหญง (feminized workers) ทงในระดบ

บททดลองเสนอเบองตนวาดวยการสะสมทนแบบบพกาล

Page 26: Primitive Accumulation

134

ประเทศและระดบโลก และเปดรบคนเหลานเขาไปในขบวนการเคลอนไหวของ

ตนใหมากขน49

ตวผเขยนเองเหนดวยกบฮารวยและฮารทซอคกเปนอยางยงในประเดน

ทวา เราจาเปนทจะตองเปลยนแปลงมมมองทมตอการวเคราะหการสะสม

ทนแบบบพกาลเสยใหม ดงทผเขยนไดเนนยามาโดยตลอดในบทความชนน

วา การสะสมทนแบบบพกาลยงคงดารงอยในยคปจจบน หากแตรปแบบของ

การสะสมทนดงกลาวไดมลกษณะทเปลยนไปและแตกตางไปจากคาอธบายท

มารกซไดวาไว กลาวคอ แทนทรฐจะเลนบทตวรายโดยทาการรบทรพย ปลน ยด

แยงวตถดบในการผลตมาจากคนยากคนจนและนาไปแจกจายใหกบนายทน

อยางโจงครม รฐในปจจบนซงมเปาหมายทจะสอดสองและทาการปกครอง

ประชากรเปนหลกไดซอนความรนแรงในลกษณะดงกลาวไวภายใตหนากาก

ของแนวคดการพฒนา ดงนนรฐในปจจบนจงไมไดมงหวงทจะยดแยงทรพยากร

สวนกลาง หากแตพยายามทจะทาการสรรหา แจกจาย และมอบสนคาและ

การบรการสาธารณะใหกบสวนกลาง ซงกระบวนการดงกลาวนเอง ไมเพยง

แตจะทาใหรฐมอานาจในการควบคมประชากรในอาณาเขตของตนมากขน

หากแตมนยงแผอานสงสไปใหกบพวกนายทนในการเขาถงแรงงานจานวน

มหาศาล วตถดบในการผลต และทรพยากรธรรมชาตจากบรเวณชายขอบของ

ระบบทนนยม ซงผเขยนมองวาการทนายทนสามารถเขาถงปจจยของการผลต

ทงสามอยางทกลาวมาผานโครงการพฒนาตางๆของภาครฐ กคอรปแบบของ

การสะสมทนแบบบพกาลในยคปจจบนทนายทนไดสะสมทนเบองตนกอนทจะ

ไปตอยอดโดยการลงทนในการผลตภายใตระบบทนนยมนนเอง

49 Nancy Hartsock, “Globalization and Primitive Accumulation: The Contribution of David Harvey’s Dialectical Marxism,” 187-188.

ปวงชน อนจะนา

Page 27: Primitive Accumulation

135

50 ดการปฏกรยาการเขารวมของมวลชนในประเทศตางๆทวโลกตอขบวนการ “ยดครองวอลลสรตต” ไดใน Joanna Walters, “Occupy America: protests against Wall Street and inequality hit 70 cities,” The Observer, October 11, 2011. http://www.guardian.co.uk/world/2011/oct/08/ occupy-america-protests-financial-crisis (accessed December 20, 2011) and Derek Thompson, “Occupy the World: The ‘99 Percent’ Movement Goes Global,” The Atlantic, October15, 2011. http://www. theatlantic.com/business/archive/2011/10/ occupy-the-world-the-99-percent-movement-goes-global/246757/(accessed December 20, 2011).

บททดลองเสนอเบองตนวาดวยการสะสมทนแบบบพกาล

หากมองในแงน ผเขยนคดวา ขบวนการตอตานระบบทนนยมใน

ปจจบนยงมภารกจทยากลาบากแตแฝงไปดวยความทาทายรออยขางหนา

กลาวคอ นอกจากการเปดโปงใหเหนถงความรนแรงทโจงแจงในกระบวนการ

ยดแยงของสวนกลางไปใหกบพวกนายทน ขบวนการตอตานระบบทนนยมจา

ตองเผยใหเหนดวยวา การจดหาสนคาและบรการสาธารณะใหกบสวนรวมทด

เหมอนจะใหประโยชนกบประชาชนทกคนในระยะสน แททจรงแลวในระยะยาว

ไดกลายเปนอกรปแบบหนงของการกดขขดรดชนชนลางไปไดอยางไร นอกจาก

นน แทนทนกเคลอนไหวในขบวนการตอตานระบบทนนยมจะมงเนนไปทการ

ตอสคดคาน การแปรรปรฐวสาหกจและแนวคดเสรนยมใหมแตเพยงอยางเดยว

พวกเขาควรจะใหความสาคญกบการเปดโปงวา โครงการพฒนาตางๆของภาค

รฐแททจรงแลวไดนาไปสการเออประโยชนใหนายทนเพยงไมกคนไดทาการ

สะสมความมงคงของตนไปไดอยางไร ทายทสด นกเคลอนไหวในขบวนการ

ตอตานระบบทนนยมจาตองทาความเขาใจดวยวา ไมเพยงแตพวกเขากาลง

ตอสอยกบระบบทนนยมทมบรรษทขามชาตขนาดยกษของชนชนนายทนเปน

แกนนา หากแตพวกเขากาลงตอตานอานาจของรฐทมงหมายทจะปกครอง

ประชากรภายในอาณาเขตของตวรฐเองอกดวย

คาถามทอาจเกดขนในหมผอานกคอ มนษยปถชนธรรมดาอยางเราจะร

อาจไปตอตานและเอาชนะทงระบบทนนยมและอานาจรฐไปไดอยางไร ผเขยน

คดวา ปรากฏการณการเคลอนไหวของมวลชนในกวา 600 ชมชนของประเทศ

สหรฐอเมรกา และกวา 95 เมองใน 82 ประเทศภายใตชอ “ยดครองวอลลสรท”

(Occupy Wall Street) ทรเรมในป พ.ศ. 255450 นาจะเปนกรณศกษาทสาคญ

Page 28: Primitive Accumulation

136

ในการสะทอนวา มวลชนในหลายๆประเทศทวโลกไดหมดความอดทนกบความ

ไมเทาเทยมกนระหวางนายทนทเอาแตสะสมความมงคงของตนในขณะทคน

สวนใหญในระบบทนนยมยงถกกดขขดรดและอยกบความยากจน และมวลชน

กลมนเองทไดลกขนมาตงคาถามทเกยวเนองกบการสะสมทนแบบบพกาลเปน

อยางยงวา เหตใดชนชนนายทนถงไดมเงนมากมายกายกองในมอใหลงทนทง

ในประเทศและตางประเทศ และเหตใดถงมคนวางงานเปนลานๆคนรอคอยการ

จางงานดวยคาแรงแสนถกในตลาดแรงงานทวโลก สวนความสาเรจหรอความ

ลมเหลวของขบวนการตอตานระบบทนนยมคลนลาสดนจะเปนอยางไร ผเขยน

คดวาเปนเรองทนาจะไดรบการศกษาเปนอยางยงในโอกาสขางหนา

ปวงชน อนจะนา

Page 29: Primitive Accumulation

137

บรรณานกรม

Hartsock, Nancy. “Globalization and Primitive Accumulation:

The Contribution of David Harvey’s Dialectical

Marxism” in Noel Castree and Derek Gregory, eds,.

David Harvey: A Critical Reader. Oxford: Blackwell

Publishing, 2006.

Harvey, David. The New Imperialism. New York: Oxford Uni

versity Press, 2003.

. A Companion to Marx’s Capital. New York: Verso, 2010.

Lenin, V. I., “The State and Revolution,” Essential Works of

Lenin: “What is to be done?”And Other Writings.

New York: Dover Publications, 1987.

Marx, Karl. Capital Volume I. New York: Penguin Groups, 1976.

Scott, James C. Seeing like a State. New Haven: Yale

University Press, 1998.

Thompson, Derek. “Occupy the World: The ‘99 Percent’

Movement Goes Global,” The Atlantic, October15, 2011.

http://www.theatlantic.com/business/archive/2011/10/

occupy-the-world-the-99-percent-movement-goes-

global/246757/ (accessed December 20, 2011).

Walters, Joanna. “Occupy America: protests against Wall Street

and inequality hit 70 cities,” The Observer, October 11,

2011. http://www.guardian.co.uk/world/

2011/oct/08/ occupy-america-protests-financial-crisis

(accessed December 20, 2011).

บททดลองเสนอเบองตนวาดวยการสะสมทนแบบบพกาล