Primenlivi strategii na aba primeneta bihejvioralna analiza part 1 monorodi center greece

ИНКЛУЗИЈА НА ДЕЦАТА СО ПОСЕБНИ ПОТРЕБИ ВО РЕДОВНИ УЧИЛИШТА И ПРИМЕНЛИВИ СТРАТЕГИИ ПРИМЕНЛИВИ СТРАТЕГИИ БИХЕJВИОРАЛНА АНАЛИЗА

Гевгелија, 17 јуни 2014 Фондација Аполонија

“MONORODI” Спец. Образовен центар за Аутизмот

Презентери: М-р Ана Плеса, (M.Ed.), BCBA –

Д-р Игнатиос Кафантарис, (MD

Содржината на оваа публикација е исклучиво одговорностаутизам и на ниеден начин не може да се смета

ИНКЛУЗИЈА НА ДЕЦАТА СО ПОСЕБНИ ПОТРЕБИ ВО РЕДОВНИ УЧИЛИШТА И

СТРАТЕГИИ НА ПРИМЕНЕТА СТРАТЕГИИ НА ПРИМЕНЕТА ВИОРАЛНА АНАЛИЗА

Фондација Аполонија

Образовен центар за Аутизмот

– овластен бихејвиорален аналитичар

MD )– доктор по медицина

одговорност на Монороди специјалниот образовен центар за смета дека ги одразува ставовите на Европската Унија

� Краток опис на начелото на Применетата бихеанализа (ABA): разликата меѓу науката (фактите) и хипотетичката конструкција на човековото однесување

� The ABC triad - ABC тријадата (претходникчовековото однесување (SD, одговор, R+). како основен за наученото однесување.

� Мотивирачки операции(MOs) како незаменлив четврт компонент.Изменување на вредноста на последиците низ манипулација на мотивирачките операции.

� ASDs: вербални и невербални недостатоци во комуникацијата.

17.6.2014 ТЕМИ

� ASDs: вербални и невербални недостатоци во комуникацијата.

� ASDs: повторливо однесување од ограничен бихеи проблемот на когнитивна ригидност.

� Важни цели на однесување во училиштетоЗадевање и потребата од придружба во училиштето.

© Monorodi Educational Center 2014

Применетата бихеjвиорална разликата меѓу науката (фактите) и хипотетичката

претходник-однесување-последица)на ). Значењето на зајакнувањето

како незаменлив четврт компонент.Изменување на вредноста на последиците низ манипулација на

вербални и невербални недостатоци во комуникацијата.вербални и невербални недостатоци во комуникацијата.

повторливо однесување од ограничен бихеjвиорален репертоар

Важни цели на однесување во училиштето: училница и паузи.во училиштето.

2

� Однесување: што прават организмите

� бихеjвиорална анализа: Прашањето „Зошто“ кај однесувањето на организмите. „Како“ однесувањето се научува. „Како“ однесувањето се променува. Јазикот како вид научено однесување на човекот. Мислењето и спознанието како научено однесување (RFT).

БИХЕJВИОРАЛНА АНАЛИЗА

научено однесување (RFT).

� � Бихејвиоралната анализа е наука за учењето


што прават организмите

Прашањето „Зошто“ кај „Како“

однесувањето се научува. „Како“ однесувањето се Јазикот како вид научено однесување

Мислењето и спознанието како

ВИОРАЛНА АНАЛИЗА

Бихејвиоралната анализа е наука за учењето

3

� Логички позитивизам (вклучувајќи верификационизам) наместо дуализмот на супстанците (René Descartes 1695нематеријален ум. Менталните состојби се дел од нашето тело. Јас не сум овде затоа што верувам дека треба да сум овде со вас денесверување не е причина за моето постоење денес, бидејќи не е различно од моето присуство овде.

� � Менталните поими се однесуваат на тенденции

КОРЕНИ НА БИХЕJВИОРИЗАМ

� � Менталните поими се однесуваат на тенденции на однесување и треба да се преведат со бихеjвиорални термини. Мораме да ја потврдиме нивната вистинитост во експериментални услови или набљудувања.


вклучувајќи наместо дуализмот на

1695-1650): Не постои Менталните состојби се дел од

Јас не сум овде затоа што верувам денес. Ова

верување не е причина за моето постоење денес, бидејќи не е различно од моето присуство овде.

се однесуваат на тенденции

ВИОРИЗАМ

се однесуваат на тенденции на однесување и треба да се преведат со

Мораме да ја потврдиме нивната вистинитост во експериментални услови

4

� Класичниот асоцијативизам(потекнува од британските емпиристи како John Locke 16321711-76): знаењето е резултат на асоцијации меѓу искуства и идеи. Но, искуствата и идеите се ментални состојби.

� Бихеjвиоралната анализа ги проучува меѓу физичките настани во околината

КОРЕНИ НА БИХЕJВИОРИЗАМ

меѓу физичките настани во околинатаоднесувања(т.е. стимул и реакција)контролира однесувањетоконтролира однесувањето, бидејќи однесувањето е функција на варијаблите на околината.


потекнува од британските 1632-1704 и David Hume

знаењето е резултат на асоцијации меѓу Но, искуствата и идеите се ментални

виоралната анализа ги проучува асоцијациитеоколината и отворените

ВИОРИЗАМ

околината и отворените т.е. стимул и реакција). Околината го Околината го

, бидејќи однесувањето е функција на варијаблите на околината.

5

� Бихеjвиоризмот како метод (John Watson 18781958): Психологијата е наука за однесувањето, не наука за умот. Менталните состојби се приватни целини и тие не можат да бидат предмет на емпирично проучување.

БИХЕJВИОРИЗАМ


(John Watson 1878-Психологијата е наука за однесувањето, не

Менталните состојби се приватни да бидат предмет на

6

� Бихеjвиоризмот како аналитичкафилозофија (Gilbert Ryle 1900-76): бихеjвиорални термини и поими треба да се користат. Менталната состојба е она што личноста може да стори во специфични ситуации или интеракции во околината (феноменолошки пристап во: The concept of the mind

� Ludwig Wittgenstein (1889-1951) застапувал слични

БИХЕJВИОРИЗАМ

� Ludwig Wittgenstein (1889-1951) застапувал слични идеи.


аналитичка теорија на 76): само

виорални термини и поими треба да се Менталната состојба е она што личноста

во специфични ситуации или феноменолошки

The concept of the mind, 1949).

застапувал слични застапувал слични

7

� Бихеjвиоризмот е радикална психологија Pavlov 1849-1936, Ted Thorndike 18741904-90): не се однесува на внатрешните процеси или ментални случувања или состојби.

� Го објаснува однесувањето на човекот и животните во однос на надворешни стимули, реакции, последици и индивидуални истории на учење.

БИХЕЈВИОРИЗАМ

последици и индивидуални истории на учење.


психологија (Ivan1936, Ted Thorndike 1874-1949, B.F. Skinner

не се однесува на внатрешните процеси или ментални случувања или состојби.

Го објаснува однесувањето на човекот и животните во однос на надворешни стимули, реакции, последици и индивидуални истории на учење.последици и индивидуални истории на учење.

8

Експериментална (EBA) и применета бихепсихологијата како позитивна наука базирана на

EBA: Да се разбере како настаните од околината го контролираат однесувањето, да се откријат и разјаснат причинскизакономерности или функционални релации кои управуваат со формирањето асоцијации , и предвидуваат како однесувањето ќе се менува со менувањето на самата околина

ABA: Да се применат принципите на бихесе подобри социјално значајното однесување и квалитет на живот.


се подобри социјално значајното однесување и квалитет на живот. Анализа на смислатасмислата на однесувањето и истражување за методите за учење и менување на однесувањето


и применета бихеjвиорална анализа(ABA): наука базирана на објективни податоци.

Да се разбере како настаните од околината го контролираат да се откријат и разјаснат причински правилности или

закономерности или функционални релации кои управуваат со , и предвидуваат како однесувањето ќе се

менува со менувањето на самата околина.

Да се применат принципите на бихеjвиоралната анализа со цел да се подобри социјално значајното однесување и квалитет на живот.


се подобри социјално значајното однесување и квалитет на живот. на однесувањето и истражување за методите за

(ABA стратегии).

9

� Психологијата мора да е чисто објективна експериментална гранка на природната наука. Нејзината теоретска цел е... предвидување и контрола“ (Watsonдаден стимул, каква реакција ќе се добие; или,реакција, да се утврди која е ситуацијата или стимулот кој ја предизвикал реакцијата(Watson,

� Скинер ги соединил сите форми на бихебихеjвиоризам се занимава со однесувањето на организмите, не


бихеjвиоризам се занимава со однесувањето на организмите, не со внатрешните процеси. Тој го дефинира однесувањето како одраз на ефекти на фрекфенција меѓу стимули.асоцијативизам ја прави бихеjвиоралната анализа теориусловност во психологијата.


Психологијата мора да е чисто објективна експериментална гранка на природната наука. Нејзината теоретска цел е...

Watson, 1913). Да се предвиде, при даден стимул, каква реакција ќе се добие; или, при дадена

да се утврди која е ситуацијата или стимулот кој ја , 1930).

Скинер ги соединил сите форми на бихеjвиоризам. Радикалниот виоризам се занимава со однесувањето на организмите, не


виоризам се занимава со однесувањето на организмите, не Тој го дефинира однесувањето како

одраз на ефекти на фрекфенција меѓу стимули. Овој виоралната анализа теориjа на

10

� Однесувањето е надворешно и јавно

� Менталните состојби се внатрешни процеси, когнитивна активност, и не може да се употребат во фукционална анализа, бидејќи тоа би било циркуларно (регресивно) објаснување на однесувањето (т.е. надворешното однесување ќе биде објаснето од внатрешното однесувањеНо однесувањето не може да се објасни од однесувањето(отвореното од затвореното)!


� Однесувањето може да се објасни преку интеракциите на организмот со стимулите од околината и зајакнувањето на однесувањето од околината.


Однесувањето е надворешно и јавно.

Менталните состојби се внатрешни процеси, когнитивна активност, и не може да се употребат во фукционална

бидејќи тоа би било циркуларно (регресивно) т.е. надворешното

однесување ќе биде објаснето од внатрешното однесување). Но однесувањето не може да се објасни од однесувањето


Однесувањето може да се објасни преку интеракциите на организмот со стимулите од околината и зајакнувањето на

11

� Внатрешните настани мора да се третираат исто како и јавните или отворени реакциинаука на однесувањето мора да ги опишува настаните кои се случуваат внатре во самиот организам како дел од севкупното однесување. (Скинер 1976).

� “Што се однесува до мене, она што се случува кога набљудуваме јавен стимул е во секој поглед


кога набљудуваме јавен стимул е во секој поглед слично на она што се случува кога го набљудуваме во себе приватниот стимул” (Skinner Behavioral and Brain Sciences).


Внатрешните настани мора да се третираат исто како и јавните или отворени реакции. Адекватната наука на однесувањето мора да ги опишува настаните кои се случуваат внатре во самиот организам како дел од севкупното однесување.

она што се случува јавен стимул е во секој поглед


јавен стимул е во секој поглед слично на она што се случува кога го набљудуваме

(Skinner 1984, in:

12

� Когнитивна психологија

� Етологија

� Неврологија и психијатрија

� бихеjвиоралната анализа како функционализам

АКТУЕЛНИ БИХЕJВИОРАЛНИ НАУКИ

� бихеjвиоралната анализа како функционализам


виоралната анализа како функционализам

ВИОРАЛНИ НАУКИ

виоралната анализа како функционализам

13

� A стои за Претходник: се однесува на околината која го контролира однесувањето. Стимулнадворешeн стимул (вклучувајќи го нашето тело) кој е познат како дискриминирачки стимул дискриминирачки стимул изразува со симболот SD.

A-B-C : НЕПОСРЕДНА ПОВРЗАНОСТ НА ТРИТЕ ТЕРМИНИ

изразува со симболот S .


се однесува на околината која го Стимул-претходник е

н стимул (вклучувајќи го нашето тело) кој е дискриминирачки стимул дискриминирачки стимул по некои обиди. Се

НЕПОСРЕДНА ПОВРЗАНОСТ

14

ШТО МОЖЕ ДА БИДЕ Тоа е стимулот коj означува дека достапно!

Секогаш кога забележувамее предизвикано почесто когабил присутен, кажуваме дека под контрола на стимулот.

Monorodi, All rights reserved 2013

Го земаме телефонот кога ѕвони

Излегувате на пауза кога sвончето

Зборувате гласно во двор, но не во време на час

Доцните на забави, но не на важни

ДА БИДЕ SD?дека заjакнувањето е

дека однесувањетоодреден претходник

дека однесувањето е

ѕвони

вончето sвони

гласно во двор, но не во црква или за

важни состаноци

� B стои за однесување. Тоа е реакција на претходникот SD. Се изразува со симболот

A-B-C : НЕПОСРЕДНА ПОВРЗАНОСТ НА ТРИТЕ ТЕРМИНИ


Тоа е реакција на Се изразува со симболот R.

НЕПОСРЕДНА ПОВРЗАНОСТ

16

КОНСТИТУЕНТИ НА

�Предиспозиции:

Лични особеностипаметен, интроверт

Моментална состо


�Моментална состо

Радосен, тажен, лут

�Самото однесување

Што прави личноста

НА ОДНЕСУВАЊЕТО

(срамежлив, , интроверт)

состоjба:состоjба:

лут, нервозен

однесување:

личноста

СЕГА ЗНАЕМЕ ДЕКА

� Можеме да ги смениме однесувањатаможеме да ги смениме карактеритеда jа зголемиме или намалимеоднесувањата

� Се базираме на ригурозни научнифункционални (експериментални


функционални (експериментални

� Однесувањето е под влиjаниепроменливи на околината, кои се функционално поврзани со однесувањето

� Треба да имаме детален описсо кои ќе го промениме однесувањетоцелиме кон обучување на личноста

ДЕКА…

однесувањата, не карактерите: можеме

намалиме честотата на

научни податоци од експериментални) анализиекспериментални) анализи

ание на моменталните, кои се

однесувањето

опис на процедуритеоднесувањето и

личноста секоj ден

ИСТО ТАКА РАЗБРАВМЕ

�Треба да ги меримеоднесувањата прецизно

�Фокусирани сме на случувања во околината


случувања во околинатаслучува однесувањетосе поjавило на почетокот

�Не поставуваме хипотезиоднесувањето, доколкуможат да се измерат

РАЗБРАВМЕ ДЕКА…

мериме промените на прецизно

на моменталнитеоколината каде што се околината каде што се

однесувањето, без разлика какопочетокот

хипотези за причините на доколку тие причини не

измерат и докажат

КАКО ГИ ОПИШУВАМЕ


ОПИШУВАМЕ ОДНЕСУВАЊАТА?

� C стои за Последица. Тоа е нов стимул како резултат на реакцијата. Се изразува со симболот

� A-B-C (SD – R – Sr) се трите променливи на однесувањетосе воспостави речиси трајна врска меѓу т.н. operant conditioning – оперантна условеност

� Токму врската меѓу реакцијата/последицата го овозможува учењето (нашиот бихеjвиорален репертоар

A-B-C = SD – R – Sr

учењето (нашиот бихеjвиорален репертоар

� Доколку последицата од околината ги прави нашите реакции поверојатни, тогаш се нарекува зајакнувач. Зајакнувањето може да е позитивно или негативно


Тоа е нов стимул како резултат на Се изразува со симболот Sr.

се трите променливи на однесувањето. Штом се воспостави речиси трајна врска меѓу R и Sr, станува збор за

оперантна условеност.

Токму врската меѓу реакцијата/последицата го овозможува виорален репертоар). виорален репертоар).

Доколку последицата од околината ги прави нашите идниреакции поверојатни, тогаш се нарекува зајакнувач. Зајакнувањето може да е позитивно или негативно (R+ or R–).

21

� Го прават однесувањето повеќевероjатно под истите услови во иднина

� Ги идентификуваме според тоафункционираат на однесувањето

� Не сите случувања после однесувањетоменуваат вероjатноста на нова манифестациоднесувањето

ПОСЛЕДИЦИ

однесувањето

� Нè интересираат само тие полседицитакво влиjание!

или помалкуиднина

како тиењето

однесувањето jа манифестациjа на

полседици кои имаат


ПОСЛЕДИЦИ

23

� Позитивното зајакнување е позитивна награданешто, пофалба).

� Негативното зајакнување е избегнување неудобностбегање од претходниот одбивен стимул или спречување одбивна последица) Пример: заканување

� Слично, позитивна казна е презентацијата на одбивен стимул (она што налутените родители обично го прават физички

ЗАЈАКНУВАЊЕ vs. PUNISHMENT as learning variables

� Негативна казна е отстранување на посакуван стимулшто резервирани родители го прават!).


Позитивното зајакнување е позитивна награда (достап до

Негативното зајакнување е избегнување неудобност (или бегање од претходниот одбивен стимул или спречување одбивна последица) Пример: заканување

Слично, позитивна казна е презентацијата на одбивен стимул она што налутените родители обично го прават физички!).

. PUNISHMENT

Негативна казна е отстранување на посакуван стимул (она ).

24

ЕДНОСТАВНА АНАЛИЗА

Претходник Однесување Последица

“Именувајте месојаднен диносаурус”

„Тираносаурус рекс”

“Добро сторено

Доаѓа миризба од Го изнесувам Миризбата


Доаѓа миризба од кујнско шкафче

Го изнесувам ѓубрето надвор

Миризбата исчезнува

Лед на патотНе го

променувам моето возење

Судир на автомобили

Имејл клиентот препорачува да се

штиклира „предупредете ме

пред бришење пораки”

Сум кликнал „не“

Важни пораки се загубени

ЕДНОСТАВНА АНАЛИЗА

Последица

Идна

фреквенција на

однесување (исти

претходници)

Функција на

последицата

Добро сторено!”Позитивно

зајакнување

Миризбата Негативно Миризбата исчезнува

Негативно зајакнување

Судир на автомобили

Позитивна казна

Важни пораки се загубени

Негативна казна

ПРИМЕРИ НА ЗАЈАКНУВАЊЕ

1. Работата е платена

2. Учтивите деца добиваат социјално внимание и пофалба

3. Јадењето го запира гладот

4. Сте подготвиле вкусен оброк и сега може да


4. Сте подготвиле вкусен оброк и сега може да го јадете

5. Кога барате помош, задачите стануваат полесни

6. Парацетамол ја смирува вашата болка

7. Кога викате, таа прекинува да негодува

ПРИМЕРИ НА ЗАЈАКНУВАЊЕ

Учтивите деца добиваат социјално внимание

Јадењето го запира гладот

Сте подготвиле вкусен оброк и сега може да Сте подготвиле вкусен оброк и сега може да

Кога барате помош, задачите стануваат

Парацетамол ја смирува вашата болка

Кога викате, таа прекинува да негодува

ПРИМЕРИ НА КАЗНА

1. Казнети сте со поени за пребрзо возење, и решавате да не возите толку брзо на автопатот

2. Лишени сте од џепарлак бидејќи сте биле безобразни

3. Лошо ви е откако сте претерале со чоколадото


3. Лошо ви е откако сте претерале со чоколадото

4. Детето играло со приклучок и штекер и го удрила струја

5. Вашиот шеф ве навредува со груби зборови заради грешка која сте ја направиле на работа

ПРИМЕРИ НА КАЗНА

Казнети сте со поени за пребрзо возење, и решавате да не возите толку брзо на автопатот

Лишени сте од џепарлак бидејќи сте биле

Лошо ви е откако сте претерале со чоколадотоЛошо ви е откако сте претерале со чоколадото

Детето играло со приклучок и штекер и го

Вашиот шеф ве навредува со груби зборови заради грешка која сте ја направиле на

Како да се користи зајакнувањето за да се

подобри учењето и подобри учењето и однесувањето на

бихејвиорален начинΆννα Πλέσσα-Καφαντάρη,

Εκπ. Ψυχολόγος, Αναλύτρια Συμπεριφοράς

Како да се користи зајакнувањето за да се

подобри учењето и подобри учењето и однесувањето на

бихејвиорален начин!Καφαντάρη, M.Ed., BCBA

Εκπ. Ψυχολόγος, Αναλύτρια Συμπεριφοράς www.monorodi.gr

Зајакнување

• Каде може да го користиме?

• Како може да го користиме?

• Колку го користиме зајакнувањето кога почнуваме да работиме со некој ученик?со некој ученик?

• Дали има начини да се намали зајакнувањето

• Дали сакаме да ја стопираме неговата употреба

• Дали користиме техники за казнување

www.monorodi.gr

го користиме зајакнувањето кога почнуваме да работиме

Дали има начини да се намали зајакнувањето?

Дали сакаме да ја стопираме неговата употреба?

казнување?

www.monorodi.gr

Дали е потребно? само да ја врши работата

СÈ ЗАПОЧНУВА СО ЗАЈАКНУВАЊЕТО

1. Нема учење без зајакнување (ABC),

2. Нема ефективно зајакнување без да се има предвид поимот мотивација (MO)!мотивација (MO)!

www.monorodi.gr

? Може ли тој/тааработата?

ЗАПОЧНУВА СО ЗАЈАКНУВАЊЕТО!

(ABC), и…

Нема ефективно зајакнување без да се има предвид поимот

www.monorodi.gr

Зајакнување и

Сите интервенции подлежат на тоа како го користиме зајакнувањето за да градиме нови вештини и соодветни однесувања!

www.monorodi.gr

ПРОТИВ:R+ не изгледа природноможе да стане зависен одтешко да се воспостави внатрешна мотивацијаобично R+ не се користи правилноR+ се користи како поткуп

образование

Сите интервенции подлежат на тоа како го користиме зајакнувањето за да градиме нови вештини и соодветни

www.monorodi.gr

не изгледа природноможе да стане зависен од R+тешко да се воспостави внатрешна мотивација

не се користи правилносе користи како поткуп?

Зајакнување на однесување

• Skinner (1981):

• Наследството на човекот е способноста да учи

• «Историја на зајакнување»:

• Генетско наследство + историја на зајакнувањесе појави во присуство на стимул

www.monorodi.gr

однесување…

Наследството на човекот е способноста да учи

Однесување + последици од однесувањетооднесувањето

историја на зајакнување = однесувањето ќе се појави во присуство на стимул

www.monorodi.gr

Погрешни аргументи

• Ученикот нема зајакнувачи.

• Зајакнувањето нема ефекти кај мојот ученик

• Користам зајакнување но нема резултати

• Децата едоставно учат, нема потреба од зајакнување• Децата едоставно учат, нема потреба од зајакнување

• Зајакнувањето не функционира.

Ако вашиот ученик не учи, дали некогаш сте се запрашале да го

обмислите одново користењето на зајакнувањето

www.monorodi.gr

аргументи

Зајакнувањето нема ефекти кај мојот ученик.

Користам зајакнување но нема резултати.

Децата едоставно учат, нема потреба од зајакнување.Децата едоставно учат, нема потреба од зајакнување.

Ако вашиот ученик не учи, дали некогаш сте се запрашале да го

обмислите одново користењето на зајакнувањето?

www.monorodi.gr

Видови зајакнувачи

Зајакнувачи

ПримарниПримарни

(внатрешни, безусловни)

храна пијалоци топлина секс

www.monorodi.gr

Зајакнувачи

Секундарни (условни)

стварни активности социјални генерализирани

www.monorodi.gr


1.1. Примарни зајакнувачиПримарни зајакнувачизначење значење (автоматски R+)

(+) од големо значење

www.monorodi.gr

(+) од големо значење

(-) нивниот ефект е целосно зависен од физичката состојба на личноста

(-) го прекинува текот на лекцијата

зајакнувачи

Примарни зајакнувачиПримарни зајакнувачи: : од биолошко од биолошко R+)

www.monorodi.gr

ABA СТРАТЕГИЈА: Примак (Premack

• Ако однесувањето B е со поголема веројатност од однесувањето A, тогаш однесувањето A може да стане поверојатно ако однесувањетоB стане зависно од него. B стане зависно од него.

• “Прво/потоа”, “Ако/тогаш“Висока веројатност/ниска веројатност”

• Ако сакаш да играш на компјутерот, треба да го завршиш домашното прво

www.monorodi.gr

: Принципот наPremack)!

е со поголема веројатност од

тогаш може да стане

поверојатно ако однесувањето. .

тогаш”, илиниска

завршиш домашното прво

www.monorodi.gr

Принципот на Примак

“Зошто е важно што ќе кажам прво

• Причината зошто сакаме да ја изразиме високата веројатност прво, е за да се насочи детето да се фокусира на тоа што а не на тоа што дава/тоа што треба да направи. а не на тоа што дава/тоа што треба да направи.

“Ако не ја исчистиш собата сега, НЕМА видео игри вечерва”

“Ако не играш со децата за време на пауза, нема да ги добиеш омилените закуски за училиште

www.monorodi.gr

Примак (Premack)!

Зошто е важно што ќе кажам прво?”

Причината зошто сакаме да ја изразиме високата веројатност прво, е за да се насочи детето да се фокусира на тоа што добива,

/тоа што треба да направи. /тоа што треба да направи.

Ако не ја исчистиш собата сега, НЕМА видео игри

Ако не играш со децата за време на пауза, нема да ги добиеш омилените закуски за училиште”

www.monorodi.gr


2.2. Условни зајакнувачиУсловни зајакнувачи:: неутрални стимули кои добиле вредност неутрални стимули кои добиле вредност низ асоцијација со примарните зајакнувачиниз асоцијација со примарните зајакнувачиусловни зајакнувачиусловни зајакнувачи) )

www.monorodi.gr

+

зајакнувачи

неутрални стимули кои добиле вредност неутрални стимули кои добиле вредност низ асоцијација со примарните зајакнувачиниз асоцијација со примарните зајакнувачи ((или веќе воведени или веќе воведени

www.monorodi.gr

= Тивко

слушање

музика

Видови секундарни

1.1. Социјални зајакнувачиСоцијални зајакнувачи::Вербална пофалба, изрази на лицето, физички контакт

www.monorodi.gr

(+) Многу лесно да се каже!(+) не го прекинувај курсот(+) природнен(+) генерализиран(-) секој ученик не ги прифаќа исто социјалните зајакнувачи!

секундарни зајакнувачи

изрази на физички контакт

www.monorodi.gr

секој ученик не ги прифаќа исто

Видови секундарни

2.2. ВидливиВидливи

3.3. АктивностиАктивности

(+) на иницијатива на детето(-) не може да се даде веднаш

4.4. ГенерализираниГенерализирани

www.monorodi.gr

(-) не може да се даде веднаш

(+) лесно променливи(+) може да се дава меѓузависно(+) генрално ја задржуваат својата вредност со текот на времето

секундарни зајакнувачи

на иницијатива на дететоне може да се даде веднаш

www.monorodi.gr

не може да се даде веднаш

може да се дава меѓузависногенрално ја задржуваат својата

вредност со текот на времето

Генерализирани

1. Вербална повратна информацијавербалниот опис на однесувањето кое се зајакнува станува зајакнувачко само од себе

2. Непосредна поврзаностзајакнувачи кои се заменуваат со зајакнувачи кои се заменуваат со зајакнувачи

3. Договори: Зајакнувачи кои ја наведуваат врската меѓу однесувањето и последиците

www.monorodi.gr

Генерализирани зајакнувачи:

Вербална повратна информација: кога вербалниот опис на однесувањето кое се зајакнува станува зајакнувачко само од себе

поврзаност на токенз: зајакнувачи кои се заменуваат со зајакнувачи кои се заменуваат со

Договори: Зајакнувачи кои ја наведуваат однесувањето и последиците

www.monorodi.gr

Токен-системи

• Практика од научни истражувањаEffect of Social and Token Economy Reinforcements on Academic Achievement of

Students with Intellectual Disabilities. Iran J Psychiatry 2011; 6:25

• Заклучок: Симболичната економија и социјалните зајакнувачи ги учениците со интелектуални нарушувања на час по природни науки; и исто така ефектите на зајакнувачите на симболичната економија беа поголеми од оние на социјалните зајакнувачи по предметите.

• Може да се комбинира со многу интервенции

• Може да се корсти во тим или поединечно

www.monorodi.gr

системи

Практика од научни истражувања (Mirzamani, Ashoori, Sereski: The

Effect of Social and Token Economy Reinforcements on Academic Achievement of

Iran J Psychiatry 2011; 6:25-30)

Заклучок: Симболичната економија и социјалните зајакнувачи ги зголемија достигнувањата во училиштето на учениците со интелектуални нарушувања на час по природни науки; и исто така ефектите на зајакнувачите на симболичната економија беа поголеми од оние на социјалните зајакнувачи по предметите.

Може да се комбинира со многу интервенции

Може да се корсти во тим или поединечно

www.monorodi.gr

Токен-економија

• Зајакнувачки систем во кој генерализиранитесимболи, се пренесуваат на учениците заоднесувања.

• Токенз се подоцна заменети со резервни

Поврзете го временското растојание меѓупримање на зајакнувачот.

економија

генерализираните, условни зајакнувачи, наречени учениците за исполнување на саканите

резервни зајакнувачи.

=

меѓу однесувањето и моментот на

www.monorodi.grwww.monorodi.gr

Подготовки за

1. Избери токенз• Дама, купони, покер чипови, tally marks, да формираат една сложувалка;

• Треба да бидат безбедни, цврсти, залихитенаставникот, да се трајни; инаставникот, да се трајни; и

• Не треба да се премногу пожелни ниту

2. Бирај ги целите една по една• Однесувања подлежни на измерување• Потенцирај ги критериумите за извршување• Почни со мал број на однесувања кои• Осигури се дека личноста ги поседува

спроведување

tally marks, делови од сложувалка кои можат

цврсти, залихите треба да се контролираат од

пожелни ниту пак да го одвлекуваат вниманието

Бирај ги целите една по една!измерување и набљудување

за извршување на задачитеоднесувања кои се лесни за извршување

поседува потребните вештини


3. Одлучете кога ќе го давате токенот • Почнете со мал број токенз заменливиквалитет

• Важно е ученикот да не добие премногу• Важно е ученикот да не добие премногуцената на наградите:

• Соберете и заштедете повеќе токензповеќе

• За да се спречи ова, повеќе резервнирасполагање, и вредноста на луксузнитезголеми.

• Аукција на резервни зајакнувачи

www.monorodi.gr


Одлучете кога ќе го давате токенот (колку често)токенз заменливи за награда од висок

добие премногу токенз во однос на добие премногу токенз во однос на

повеќе токенз за да не мора да заработувате

резервни зајакнувачи треба да има на на луксузните активности треба да се

зајакнувачи ако се работи со група.

www.monorodi.gr


4. Вклучена ли е цената на реакцијата

5. Дополнително мени на зајакнувачи• Природни активности• Или посебни активности кои не се вообичаено• Или посебни активности кои не се вообичаено

• Никогаш: оброци, комуникација, обичнипривилегии (религија, медицинска грижа

6. Испробајте прво, пред да го примените кај детето

www.monorodi.gr


Вклучена ли е цената на реакцијата?

Дополнително мени на зајакнувачи:

не се вообичаено достапнине се вообичаено достапни

обични удобства, или основни медицинска грижа, вежбање)

Испробајте прво, пред да го примените кај детето!

www.monorodi.gr

Вредност на

• Одземање на токен кој бил заслужен како резултат на несакано однесување

• Еден вид казнувачка процедура

• Ако има потреба од воведување, сторете го тоа само откако • Ако има потреба од воведување, сторете го тоа само откако токен-системот веќе некое време бил присутен

• Уверете се колку е лесно да го одземете токенот физички

на реакцијата

Одземање на токен кој бил заслужен како резултат на несакано

Ако има потреба од воведување, сторете го тоа само откако Ако има потреба од воведување, сторете го тоа само откако системот веќе некое време бил присутен

Уверете се колку е лесно да го одземете токенот физички

Примероци!

www.monorodi.grwww.monorodi.gr

Употреба на токен-економијатана усогласеноста со математиката

• На две момчиња им беше понудензадачи за да заслужат токенз, илитокенз.токенз.

• Податоците беа оценети да се одредизадачи кои децата ги одговориле подтокенз им биле одземени.

економијата за зголемување математиката

понуден избор да решат математички или пак да читаат за да не добијат

се одреди бројот на математички одговориле под задоволително ниво откако

Отстранување на токен

• Вербалната пофалба треба да се комбинирапрограмата; ниту пофалбата ниту токензне поседува зајакнувачки карактеристики

• Бројот на реакции за да се заслужи токен

• Времетраењето на присуството на токен• Времетраењето на присуството на токен

• Резервните зајакнувачи треба да се заменуваатедна природна средина.

• Вредноста на повеќе посакуваните предметипоретко да се купуваат.

• Физичкиот доказ за постоењето на токенот

токен-економијата

комбинира со давањето токенз за време на токенз имаат голема вредност ако токенот

карактеристики.

заслужи токен треба да се зголеми.

токен-економијата треба да се намали.токен-економијата треба да се намали.

се заменуваат со предмети кои се дел од

посакуваните предмети треба да се покачи, за тие

на токенот треба да се намали.

Употреба на токенз

• Најдобро е прво да се учат на 1:1 ниводобие R+)

• Бројот на токенз користени во училиште треба да се одреди од зачестеноста на зајакнувањето (<10)

• Користете го во согласност со програмите за менаџмент на однесувањето (пр. Самонабљудувачки системи

• Ученикот треба исто да знае “каде” R+ денот, од родител во автомобил, за време на пауза

• Може да користите “изненадување

• Кој ќе доделува R+ (наставникот, придружникот

www.monorodi.gr

на училиште

ниво (треба да научи да чека за да

Бројот на токенз користени во училиште треба да се одреди од (<10)

Користете го во согласност со програмите за менаџмент на пр. Самонабљудувачки системи)

” R+ ќе биде доделен (на крајот од за време на пауза, во училницата)

изненадување” како R+ со способните ученици

наставникот, придружникот, родителот?)

www.monorodi.gr

Никогаш не е такаизгледа, 10 златни

Фактори кои влијаат на ефективноста на зајакнувачот:

• Што може да ја воведе или прекине ефективноста на зајакнувачите? Мотивирачките операциина зајакнувачите? Мотивирачките операции

Недостаток/заситеност(Gottschal, Libby, and Graff (2000) претпочитањето во однос на јадењетозависност од недостатокот и заситеноста

www.monorodi.gr

едноставно како што, нели?

златни правила

Фактори кои влијаат на ефективноста на

Што може да ја воведе или прекине ефективноста Мотивирачките операции!!!Мотивирачките операции!!!

, Libby, and Graff (2000) откриле дека однос на јадењето се менува во

недостатокот и заситеноста).

www.monorodi.gr

Влијание на мотивирачките

1. Напори за реакција

2. Време (веднаш по појавувањето

3. Доследност

4. Меѓузависност (диференцијално зајакнување4. Меѓузависност (диференцијално зајакнување

5. Конкурентни зајакнувачи

6. Променливост

7. Избор

8. Историја на зајакнување

9. Распоред на зајакнување

www.monorodi.gr

мотивирачките операции

веднаш по појавувањето)

диференцијално зајакнување)диференцијално зајакнување)

www.monorodi.gr

Распоред на

• Едно однесување нема да биде зајакнувано цело време. Тоа се случува и во реалниот живот!

Па, што да се прави?

Распоред на зајакнувањето = е правило кое искажува кое однесување ќе се зајакнува.

www.monorodi.gr

зајакнувањето

Едно однесување нема да биде зајакнувано цело време. Тоа се

е правило кое искажува кое

www.monorodi.gr

Распореди на зајакнување

Континуиран Повремен

Однос

Фиксен Променлив

www.monorodi.gr

Распореди на зајакнување

Повремен Прекинат

Интервал

Фиксен Променлив

www.monorodi.gr

Совети

1. Фиксни распореди се користат кога сакаме да го научиме ученикот на нова вештина или кога сакаме да подобриме одредено однесување (пр. Вештини за имитација, или правилно седење)

2. Промелнивите распореди се користат кога сакаме да некоја веќе научена вештина или соодветно однесување.

3. Треба рамномерно да се придвижуваме од континуиран кон повремен распоред.

www.monorodi.gr

Совети!

Фиксни распореди се користат кога сакаме да го научиме ученикот на нова вештина или кога сакаме да подобриме одредено однесување (пр. Вештини за имитација, или

Промелнивите распореди се користат кога сакаме да негуваме некоја веќе научена вештина или соодветно однесување.

Треба рамномерно да се придвижуваме од континуиран кон

www.monorodi.gr

Предности приповремени распореди


1. Помага да се одржува однесувањето2. Отпорен кон заборавање на наученото

однесувањеоднесување3. Поседува повисок однос на реакции4. Полесно преодлив кон поприроден начин на

зајакнување5. Потежок за задоволување користејќи зајакнувач6. Поевтин (временски и

зајакнување)!

www.monorodi.gr

при користењераспореди на


Помага да се одржува однесувањетоОтпорен кон заборавање на наученото

Поседува повисок однос на реакцииПолесно преодлив кон поприроден начин на

Потежок за задоволување користејќи зајакнувачвременски и во однос на

www.monorodi.gr

Пример на ефективназајакнување

• Марија има 6 години и за прв пат посетува настава во прво одделение. Иако е добра по предметитево прво одделение. Иако е добра по предметитетаа не покажува дека ги разбира насоките на наставникот.

• Како да користиме зајакнување

www.monorodi.gr

ефективна примена назајакнување

години и за прв пат посетува настава во прво одделение. Иако е добра по предметите, во прво одделение. Иако е добра по предметите, таа не покажува дека ги разбира насоките на

Како да користиме зајакнување?

www.monorodi.gr

Обука за усогласување

Усогласувањето треба да биде учено преку манипулација на зајакнувањето:

• Марија ќе реагира на насоките од наставникот низ

� да се зајакнува секој пат (FR1)� да се зајакнува секој пат (FR1)

� полека, зајакнувајте секој втор пат (FR3)

� преминете на променлив распоред

www.monorodi.gr

усогласување со симболи

Усогласувањето треба да биде учено преку манипулација на

Марија ќе реагира на насоките од наставникот низ 3’’

полека, зајакнувајте секој втор пат (FR2), потоа секој трет пат

преминете на променлив распоред

www.monorodi.gr

Вештини кои бизајакнете! (

� - Запознавање со врсниците/наставникот� Учество во заемни разговори со� Следење индивидуални или групни� - Извршување на домашната задача

- % од времето на учество во групни� - % од времето на учество во групни� - Вокабулар� - Одзовување на своето име� - Одговарање на училишната работа� - Грижа за своите материјалиитн.)

� - барање помош кога е потребно

Monorodi, All rights reserved, 2012

би сакале да ги! (примери)

наставникот

разговори со врсницитеили групни инструкции

домашната задача на времеучество во групни игриучество во групни игри

училишната работа(чанта, ташничка за моливи

потребно

Monorodi, All rights reserved, 2012

Наоѓање оружје (зајакнувачи

• Идентификација на зајакнувачи кои можат да се користат во училница, може да е деликатно

• Сепак, зајакнувачите треба да се индивидуализираат

• Продолжете кон оценување на претпочитањата• Продолжете кон оценување на претпочитањата

www.monorodi.gr

зајакнувачи)

Идентификација на зајакнувачи кои можат да се користат може да е деликатно.

зајакнувачите треба да се индивидуализираат

Продолжете кон оценување на претпочитањатаПродолжете кон оценување на претпочитањата

www.monorodi.gr

� Бихевиористичките термини ја дефинираат мотивацијата како Мотивирачка операцијаМотивирачка операција.

� Улогата на мотивирачката операција е добро препознатлива денес. Мотивирачките операции стоусловите кои или ја зголемуваат или намалуваат ефективноста на последицата како зајакнувач или казнувач. Така тие ја објаснуваат моменталната

МОТИВАЦИЈА

казнувач. Така тие ја објаснуваат моменталната ефективност на последиците при условеност (operant conditioning


Бихевиористичките термини ја дефинираат мотивацијата

Улогата на мотивирачката операција е добро препознатлива денес. Мотивирачките операции стоjат за словите кои или ја зголемуваат или намалуваат

ефективноста на последицата како зајакнувач или Така тие ја објаснуваат моменталната Така тие ја објаснуваат моменталната

ефективност на последиците при оперантната operant conditioning).

63

� Мотивирачките операции влијаат на тоа дали личноста сака или не сака стимул во даден момент, кое помага да се објасни однесувањето на организмот во тој момент.

� Мотивирачките операции кои ги зголемуваат зајакнувачките или казнувачки квалитети на дразбата се нарекуваат утврдувачки операции утврдувачки операции мотивирачките операции кои ги

МОТИВАЦИЈА

мотивирачките операции кои ги зајакнувачките или казнувачките квалитети на стимулот се нарекуваат укинувачки операции укинувачки операции

Мотивирачките операции влијаат на тоа дали личноста сака или не сака стимул во даден момент, кое помага да се објасни однесувањето на организмот во тој момент.

Мотивирачките операции кои ги зголемуваат зајакнувачките или казнувачки квалитети на дразбата се

утврдувачки операции утврдувачки операции (EO), додека ги намалуваат ги намалуваат

зајакнувачките или казнувачките квалитети на стимулот се укинувачки операции укинувачки операции (AO).

Земајќи ја предвид нивната важна улога при човековите реакции, мотивирачките операции се сметаат за четврт елемент на непосредната поврзаност


Земајќи ја предвид нивната важна улога при човековите ките операции се сметаат за четврт

непосредната поврзаност ABC.65

� Спротивно на дискриминирачките стимулиможе да не се однесуваат на никаква зајакнувачка последица.

� И двете претходат на однесувањето

� И двете емитуваат оперантни однесувањаразлични причини).

� SD се сврзани со достапноста на зајакнувачотзајакнувач дејствувал во присуство на дискриминирачки стимул?)

MO vs. SD

дискриминирачки стимул?)

� MOs ја менуваат eфективноста(колку зајакнувачки е зајакнувачот во овој момент

Спротивно на дискриминирачките стимули (SD), MOs може да не се однесуваат на никаква зајакнувачка

И двете претходат на однесувањето.

И двете емитуваат оперантни однесувања (за

на зајакнувачот (дали зајакнувач дејствувал во присуство на

на зајакнувачотколку зајакнувачки е зајакнувачот во овој момент?)

КАКО MOs ЈА МЕНУВААТ ЗАЈАКНУВАЧОТ

SD:Шведска маса на забава

EO:Нема јадено

5 часа


SD:Шведска маса на забава

AO:Јадел само

слатки

� Достапната храна е зајакнувач само после лишување

ЈА МЕНУВААТ ВРЕДНОСТА НАЗАЈАКНУВАЧОТ

Одговор:јаде SR+:

Храната како

зајакнувач

Одговор:јаде

Храната е достапна но не е

зајакнувачка

Достапната храна е зајакнувач само после лишување

Одговор на

SD:

Едукатор

MO:

Тешка задачазадача


Одговор на детето:

плаче

Зајакнувач:

пауза

ОднесувањеSDΜΟ

МОТИВАЦИЈА (ΜΟ

MO како четврт термин на бихејвиоралната условеност


ОднесувањеЗајакн./Казна

ΜΟ)

како четврт термин на бихејвиоралната условеност

Очекувано зајакнување или казна

Засилување/опаѓање на силата на

зајакнувачот/казнувачот

Дискриминирачки стимул

Телефонот ѕвони, “Игнасиос” на екранот

Одговор


Одговор

Го земателефонот

зборува ИЛИ

Мотивација„Тоа е мојот пријател” ИЛИ „Ќе задоцнам за работа”

Одговор (Β)Последица (C)Вниманието на Одговор (Β)

зема телефонот и зборува ИЛИ?

Вниманието на пријателот ИЛИ избегнување на викањето на шефот

� Идејата е дека организмот постојано се менува меѓу состојби на заситеност и лишување од зајакнувачи

� Ефект на изменета вредност: ја изменува актуелната вредност на последицата на однесувањето правејќи ја повеќе или помалку зајакнувачка„ефект на предизвикување/поттиснување на предизвикување/поттиснување на зајакнувачотзајакнувачот“.

� Ефект на изменето однесувањеили поттиснува однесувањата чиј резултат е последица

МОТИВИРАЧКИ ОПЕРАЦИИ

или поттиснува однесувањата чиј резултат е последица поврзана со однесување од минатото, пред било каков контакт со зајакнувачот. Ова исто се нарекува „ефект на зголемување зголемување / / намалување на честотатанамалување на честотатаоднесување..


Идејата е дека организмот постојано се менува меѓу состојби на заситеност и лишување од зајакнувачи.

ја изменува актуелната вредност на последицата на однесувањето правејќи ја повеќе или помалку зајакнувачка. Ова исто се нарекува

предизвикување/поттиснување на предизвикување/поттиснување на

Ефект на изменето однесување: веднаш ги предизвикува или поттиснува однесувањата чиј резултат е последица


или поттиснува однесувањата чиј резултат е последица поврзана со однесување од минатото, пред било каков

Ова исто се нарекува „ефект на намалување на честотатанамалување на честотата” на соодветното

71

� Има безусловни мотивирачки операции типа) и условни мотивирачки операциитипови).

� CMO-S

� CMO-R

� CMO-T


Michael 1982, Laraway 2003


Има безусловни мотивирачки операции (UMO – два пониски и условни мотивирачки операции (CMO – три повисоки


72

� Често дискутираме што може да се направи за да се подобри генерализацијата на однесувањата кои се учат кај

� Однесувањето се генерализира кога се случува во различни средини и услови.

� Постојат сознанија дека појавата на одредено однесување зависи од ситуацијата на стимулот (дали е премногу различенмотивирачката операција (дали е премногу слаба

SD + MO резултира со појава на R

ОБОПШТУВАЊЕ НА НАУЧЕНОТО ОДНЕСУВАЊЕ

Однесувањето е контролирано од SD

да биде ефективен во S∆ услови (ако зајакнувачот бил достапен во S∆ не изгледа дека е). Ова значи дека вонешто (мотивирачката операција е ефективна


Често дискутираме што може да се направи за да се подобри генерализацијата на однесувањата кои се учат кај ASDs.

Однесувањето се генерализира кога се случува во различни средини

Постојат сознанија дека појавата на одредено однесување зависи од дали е премногу различен?) и силата на

дали е премногу слаба?)

ОБОПШТУВАЊЕ НА НАУЧЕНОТО

само ако зајакнувачот би можел ако зајакнувачот бил достапен – иако

Ова значи дека во S∆ сè уште може да сакате мотивирачката операција е ефективна).

73

� НАРУШУВАЊА ОД АУТИСТИЧНИОТ СПЕКТАР

� СОЦИЈАЛНО-КОМУНИКАТИВНО (ПРАГМАТИЧНО) НАРУШУВАЊЕ

� Јазик

� Паралингвистички средства (висина на глас, интонација, итн.)

� Израз на лицето

АSDs: КОМУНИКАЦИЈАТА(во социјална интеракција

� Израз на лицето

� Гестови


АУТИСТИЧНИОТ СПЕКТАР

КОМУНИКАТИВНО (ПРАГМАТИЧНО)

висина на глас,

КОМУНИКАЦИЈАТАво социјална интеракција!)

74

� Структурални низи на јазикот

o Артикулација

o Фонологија

o Конкретен вокабулар

o Морфологија и синтакса

Апстрактен вокабулар

АSDs : КОМУНИКАЦИЈА

o Апстрактен вокабулар

o Прагматика на јазикот


КОМУНИКАЦИЈА

75

� Функции на јазикот

� Барање нешто, прашување за нешто

� Коментирање за нешто што е присутно во нашата околина или одговарање на прашања

� Зборување за нешто што не е присутно во околината во моментот на зборувањето

� Имитирање на јазикот на другите

АSDs : КОМУНИКАЦИЈА(во социјална интеракција

� Имитирање на јазикот на другите

� Читање, пишување

� И повеќе…


Барање нешто, прашување за нешто

Коментирање за нешто што е присутно во нашата околина

Зборување за нешто што не е присутно во околината во

Имитирање на јазикот на другите

КОМУНИКАЦИЈАво социјална интеракција!)

Имитирање на јазикот на другите

76

� Нејазичната прагматика се јавува пред говороти за паралингвистичното однесувањеимитацијата.

� Усвојувањето на јазичната и нејазичната прагматика подразбира појавување на комуникациски прекурсори

• Контакт со очи, загледување, разбирање на вниманието на другиот

ASDs: СОЦИЈАЛНО-ЕМОТИВНО РАЗБИРАЊЕ

другиот

• Заемно внимание(joint attention: вниманието меѓу личност и предмет

• Обраќање (referencing)


Нејазичната прагматика се јавува пред говорот! Истото важи и за паралингвистичното однесување. Ова е резултат на

Усвојувањето на јазичната и нејазичната прагматика подразбира појавување на комуникациски прекурсори:

разбирање на вниманието на

ЕМОТИВНО

(joint attention: пренасочување на вниманието меѓу личност и предмет)

77

� Како што растат децата, тие развиваат вештини за мамење и игра, социјално внимание, како и разбирање на намерите и знаењето на другите сите тие главно се базираат на нејазичната прагматика!

� Овие однесувања не се јавуваат спонтано кај Улогата на слабата имитација е нејасна.

АSDs : СОЦИЈАЛНО-ЕМОТИВНО РАЗБИРАЊЕ

Улогата на слабата имитација е нејасна.


Како што растат децата, тие развиваат вештини за мамење и игра, социјално внимание, како и разбирање на намерите и знаењето на другите – и сите тие главно се базираат на нејазичната

Овие однесувања не се јавуваат спонтано кај ASDs. Улогата на слабата имитација е нејасна.

ЕМОТИВНО

Улогата на слабата имитација е нејасна.

78

� Јазичната прагматика е на второ место, во зависност од развојот на семантичката способност на детето.

� Семантика е директното значење на една изјава, додека прагматика е индиректнатаизразена) смисла.

� Прагматиката е вистинската порака.

ASDs: СОЦИЈАЛНО-ЕМОТИВНО РАЗБИРАЊЕ

� Прагматиката е вистинската порака.


Јазичната прагматика е на второ место, во зависност од развојот на семантичката

Семантика е директното значење на една изјава, ата (нејасно

Прагматиката е вистинската порака.

ЕМОТИВНО

Прагматиката е вистинската порака.

79

� Прагматиката е СЕКОГАШ засегната кај Анизи на јазикот може да останат незасегнати.секогаш исто така засегнат. Истото важи и за паралингвистичните способности.

� Прагматичната способност подлежи на забележување и разбирање симболи пренесени преку нашето тело и глас.

� Со оглед на тоа што децата не можат да го „декодираат“ скриената смисла и невербалните пораки на другите, тие имаат тешкотии при емотивното разбирање, заземање перспектива и видови хумор.

АSDs : СОЦИЈАЛНА КОМУНИКАЦИЈА

емотивното разбирање, заземање перспектива и видови хумор.

� Доцнењето во конверзациските вештини е очигледно.


Прагматиката е СЕКОГАШ засегната кај АSDs и SCD, додека другите низи на јазикот може да останат незасегнати. Јазикот на телото е секогаш исто така засегнат. Истото важи и за паралингвистичните

Прагматичната способност подлежи на забележување и разбирање симболи пренесени преку нашето тело и глас.

Со оглед на тоа што децата не можат да го „декодираат“ скриената смисла и невербалните пораки на другите, тие имаат тешкотии при емотивното разбирање, заземање перспектива и видови хумор.

СОЦИЈАЛНА КОМУНИКАЦИЈА

емотивното разбирање, заземање перспектива и видови хумор.

Доцнењето во конверзациските вештини е очигледно.

80

� На крај, целиот социјално-емотивен домен е засегнат

� Интеракција И врски со возрасните (помалку)

� Интеракција И врски со врсниците

� Идентификување на самиот себе си и сопствените способности

� Изразување на емоција и емпатија

� Регулирање на емоцијата и контрола на импулсите

ASDs: СОЦИЈАЛНА КОМУНИКАЦИЈА

� Регулирање на емоцијата и контрола на импулсите

� Социјално разбирање(заемно внимание


емотивен домен е засегнат:

Интеракција И врски со возрасните (помалку)

(најочигледни)

Идентификување на самиот себе си и сопствените способности

Изразување на емоција и емпатија

Регулирање на емоцијата и контрола на импулсите

СОЦИЈАЛНА КОМУНИКАЦИЈА

Регулирање на емоцијата и контрола на импулсите

заемно внимание, „читање“ на другите)

81

� Повторливите однесувања се карактеристична одлика на аутизам.

� Повторливите однесувања одземаат многу време од секојдневието и се зајакнуваат автоматски.

� Нивната разновидност може да се промени од време на време, но тие се секогаш само неколку (ограничен репертоар), додека неповторливите

ASDs: РЕПЕРТОАР НА ПОВТОРЛИВИ ОДНЕСУВАЊА

(ограничен репертоар), додека неповторливите однесувања се исто така само неколку.


Повторливите однесувања се карактеристична

Повторливите однесувања одземаат многу време од секојдневието и се зајакнуваат автоматски.

Нивната разновидност може да се промени од време на време, но тие се секогаш само неколку (ограничен репертоар), додека неповторливите

РЕПЕРТОАР НА ПОВТОРЛИВИ

(ограничен репертоар), додека неповторливите однесувања се исто така само неколку.

82

� Стереотипни движења или вокализации

� Придржување кон рутини или ритуали и отпор кон промени

� Невообичаен фокус на посебни интереси– рецитирање (зборување сам со себе

� Барање или избегнување сензорен инпутили хипер-реактивност на инпут)

ASDs: РЕПЕРТОАР НА ПОВТОРЛИВИ ОДНЕСУВАЊА

или хипер-реактивност на инпут)


Стереотипни движења или вокализации

Придржување кон рутини или ритуали и отпор кон

Невообичаен фокус на посебни интереси; scriptingзборување сам со себе)

Барање или избегнување сензорен инпут (хипо-)

РЕПЕРТОАР НА ПОВТОРЛИВИ

)

83

� Отпорот кон промена е честа манифестација

� Придржување до правила

� Забележани тешкотии при релативното мислењебело, точно/неточно)

� Перфекционизам

� Слаба фантазија

ASDs: КОГНИТИВНА РИГИДНОСТ

Слаба фантазија

� Когнитивната ригидност е отсутност на флексибилностотежнува адаптирањето, решавањето проблеми, релаксирањето, љубопитноста за нови нешта


Отпорот кон промена е честа манифестација

Забележани тешкотии при релативното мислење(црно и

РИГИДНОСТ

Когнитивната ригидност е отсутност на флексибилност: го отежнува адаптирањето, решавањето проблеми, релаксирањето, љубопитноста за нови нешта

84

Documents

Primenlivi strategii na aba primeneta bihejvioralna analiza part 1 monorodi center greece