1

PADAVINE (HIDROMETEORI ILI ATMOSFERSKI TALOZI) Definicija – svi oblici kondezovane i sublimirane vodene pare, koji se na zemljinoj površini pojave u tečnom ili čvrstom stanju. Postoje dve vrste padavina – niske i visoke. Niske padavine se obrazuju neposredno na topografskoj površini i predmetima na njoj, to su: rosa, slana, inje i poledica. Visoke padavine se obrazuju u oblacima i iz njih padaju na Zemljinu površinu, to su slededi oblici: kiša, sneg, susnežica, grad, sugradica i krupa. Padavine su meteorološke pojave i zato se one obeležavaju simbolima, a njihova visina ili količina su meteorološki elementi. Padavine i temperatura vazduha su dva najvažnija klimatska elementa. Količina ili visina padavina – visina vode koja je od padavina nastala u mm ili lit/m2. 1 mm = 1 lit/m2 Količina padavina se meri instrumentima: kišomer, pluviograf (ombrograf) i totalizator.

Kišomer

Pluviograf

2

Padavine: izdizanje vazduha → hlađenje → kondezacija i sublimacija →padavine. Po genezi (načinu nastanka) dele se na: frontalne, orografske i konvektivne.

Orografske padavine

Konvektivne padavine

Frontalne padavine

3

PARAMETRI PADAVINA Najmanja merljiva količičina padavina je 0,1 mm. Dan sa količinom padavina ≥ 0,1 mm naziva se padavinski ili kišni dan. Najvažniji parametri padavina su: 1. Dnevna količina padavina – količina padavina u mm koja se izluči u toku 24 časa, izmerena u 7h ujutru po SEV (6h po UTC). Ta količina,

izmerena u 7h, odnosi se na dan kada je izmerena, a obuhvata padavine u toku prethodna 24h (od 7h juče do 7h danas). 2. Mesečna količina padavina – suma (zbir) dnevnih količina padavina za dati mesec. 3. Godišnja količina padavina - suma mesečnih količina padavina za datu godinu. 4. Broj dana sa padavinama – broj dana u datoj vremenskoj jedinici (mesec, godišnje doba, godina) sa padavinama ≥ 0,1 mm, 1.0 mm, 10,0 mm,

20,0 mm, 50,0 mm. Srednji broj dana sa padavinama jednakim ili iznad ovih pragova je njihova aritmetička sredina u višegodišnjem periodu (po pravilu klimatskom).

4

Prikazivanje padavina Tabelarno Grafički (uglavnom pomudu histograma – stubidi ili pravougaonici) Prostorna raspodela kartografski (izohijetama).

Raspored padavina u Podgorici (1961-2000)

Pluviometrijski režim – raspodela padavina u godini (po mesecima ili godišnjim dobima)

18.40 18.60 18.80 19.00 19.20 19.40 19.60 19.80 20.00 20.20 20.40

41.80

42.00

42.20

42.40

42.60

42.80

43.00

43.20

43.40

43.60

Pljevlja

Budva

Zabljak

Podgorica H.Novi

Bar

Kolasin

Niksic

Cetinje Kotor

Plav

Danilovgrad

B.Polje

Velimlje Rozaje

Ulcinj

Berane

Grahovo

Crkvice

Krstac

S.Polje

Pluzine

S.Stijena

Tomasevo

Vilusi

Bogetici

Risan Cevo

Savnik

M.Moraca

Murino

Verusa

Gusinje

Karuc

Bioce

Mojkovac

Golubovci

700

800

900

1000

1100

1200

1300

1400

1500

1600

1700

1800

1900

2000

2200

2400

2600

2800

3000

3200

3400

3600

3800

4000

4200

4400

4600

4800

2000

2000

2200

1800

1800

2000

1700

1300

PROSJECNE GODISNJE SUME

PADAVINA U CRNOJ GORI

ZA PERIOD 1961-1990. G.

Autor: Dragan Buric, 2010.

0 22 44 km

0 22 44

mm

(Izvor podataka: HMZCG, Podgorica)Padavinska

stanica

2800

2200

2200

Inte

rval 100 m

mIn

terv

al 200 m

m

377

Aps.k

ol. 6

19 m

m

523

390

180

100

1542

29

326

339

383

Aps.k

ol.381 m

m

0

50

100

150

200

250

300

350

400

450

500

550

600

650

700

jan

feb

mar

apr

maj

jun

jul

avg

sep

okt

nov

dec

mm

Sr.vr.

Aps.max

Aps.min.

Izohijetna karta Crne Gore za period 1961-1990.

5

Izohijetna karta Srbije (1961-2009)

Zadaci

1. Izračunati godišnje sume padavina u posmatranom periodu

2. Izračunati prosečne mesečne i godišnje padavine u posmatranom periodu

3. Predstaviti srednje mesečne padavine histogramom

4. Na grafikonu odrediti mesece sa najmanjom i najvećom količinom padavina

5. Tabelu i grafikon kopirati u word i opisati ih