OSIPNE BOLESTI

Ass dr Meliha Hadovi engi Sarajevo, mart 2012

ARLAH-SCARLATINA

arlah je akutna zarazna bolest koja se manifestuje gnojnom upalom na mjestu ulaska infekcije, difuznom sitnozrnatom ospom i opim infektivnim sindromom. Mogu da se ispolje:

Toksini znaci infekcije Alergijske reakcije na prisustvo uzronika

1.1. EtiologijaBolest izaziva -hemolitini streptokok grupe A koji lui pirogeni egzotoksin (SPE, eritrogreni toksin) Direktnim dejstvom toksina na talamus dovodi do skoka tjelesne temperature, a dejstvom na kou do arlahne ospe.

1.2. Epidemiologija

Izvor infekcije je osoba nosilac beta hemolitinog streptokoka grupe A. Kao nosilac moe da boluje neke od streptokoknih infekcija ili da bude zdrav kliconoa.

Prenosi se kapljinim putem , rijetko zaraenim predmetima ili hranom.

Najee ulazi preko nazofarinksa Najvea incidenca u jesen

1.3. Patogeneza

Najznaajnije osobine su invazivnost i toksinost Izraena upalna reakcija na mjestu ulaska (najee gua), odakle se toksin resorbuje. Ospa nastaje usljed direktnog dejstva eritrogenog toksina

1.4. Klinika slika 1.

Inkubacija 3-5 dana (1-8) Invazivni stadij traje 1 do 2 dana (opi infektivni sindrom i plameno-crvena gua) Osipni stadij traje od nekoliko sati do 1 dan. Koa je suha, hrapava , difuzna , sitnozrnata na eritematoznoj osnovi i predilekcionim mjestima tipinim. Filatovljev znak i facies scarlatinosa i Vratna limfadenopatija Rekonvalescencija mirna Od treeg do petog dana osip blijedi i u drugoj nedelji vidi se lamelarno ljutenje dlanova i tabana.

2.

3.

1.5. DijagnozaDijagnoza se postavlja na osnovu:

Laboratorijska (mikrobioloka) Klinika dijagnoza koja se dopunjuje laboratorijskim nalazima

1.6. Terapija

Penicillin G i.m 10 dana, ili Penicillin V oralno tokom 10 dana. Oprez sa sojevima streptokoka koji produkuju beta laktamazu osobito ako je rije o koinfekciji sa drugim bakterijama.

Simptomatska terapija

1.7 Komplikacije i prevencija

Peritonzilarni celulitis, peritonzilarni abscesi, mastoiditis, otitis media, sinusitis, supurativni limfadenitis, apscesi u mozgu, gnojni meningitis, bakterijska pneumonija, septini arlah sa udaljenim metastazama kao to su artritis, endokarditis, apscesi jetre i drugo , i toksini arlah koji se moe manifestovati najteom fulminantnom formom bolesti sa smrtnim ishodom Akutna reumatska groznica i akutni glomerulonefritis koji se javljaju u treoj nedelji

SAMO U EPIDEMIJAMA I KOLEKTIVIMA SE MOE DAVATI jednokratne doze banzatin penicilina!!!

ARLAH

ARLAH

2. CRVENI VJETAR-ERYSIPELAS

Crveni vjetar-erizipel je vrsta povinskog celulitisa u toku kojeg je izraen poremeaj limfotoka. Benignog je karaktera ali su moguci recidivi

2.1. Etiologija

Izaziva ga -hemolitini streptokok grupe A, rjee grupe C iG, a grupe B samo kod novoroenadi.

2.2 Epidemiologija

Izvor infekcije ovjek koji nosi streptokok simptomatski ili aspimptomatski. Ulazna vrata su oteena koa, rijetko sluzokoa a kod novoroenadi pupak ee u zimskim hladnijim mjesecima Oboljevaju preteno starije osobe sa hroninim bolestima naroito ako imaju poremeen limfotok

2.3 Patogeneza

Ulazak kroz derm uz upalnu reakciju (hiperemija, edem i infiltracija polimorfonuklearnih leukocita)---vezikule ili bule irenje limfnim putem (regionalni limfadenitis) Zahvata dublje slojeve (celulitis, apscesi i nekrotizirajui fascitis)

2.4. Klinika slikaInkubacija je 1 do 7 dana Poinje naglo jezom i drhtavicom uz skok tjelesne temperature-dominira opi infektivni sindrom Lokalni znaci-otok koji se brzo iri, crven, elastian, topao, neosjetljiv, jasno bedemasto ogranien, povrine glatke i sjajne Bolest traje 8 do 10 dana.

Erysipelas migrans Erysipelas vesiculosum Erysipelas bullosum Erysipelas gangrenosum

2.5 Dijagnoza i diferencijalna dijagnozaKlinika dijagnoza sa oskudnom mogunou laboratorijske dg (ubrazna SE, 20 % + bris gue, izolacija kulture samo u naune svrhe) Dif dg Cellulitis druge etiologije Tromboflebitis donjih ekstremiteta Alergijski dermatitis Hronini migrirajui eritem

2.6. Terapija, prevencija i komlikacije

Simptomatska Kauzalna (Penicillin ili Cefalosporini)

Prevencija specifina ne postoji-borba protiv sklonosti primarnoj streptokoknoj infekciji Komlikacije: 1. Lokalne 2. Ope

3. VARICELLA-Ovije boginje-PljuskaviceVaricela je akutno infektivno oboljenje visoko kontagiozno koje se ispoljava generaliziranom vezikuloznom ospom. Herpes zoster je akutno sporadino oboljenje, starije dobne skupine koje se ispoljava lokalizovanom vezikuloznom ospom.

3.1. EtiologijaVaricela zoster virus VZV iz grupe Herpesviride, podfamiliju alfa herpesvirine. U jezgru se nalazi dvolanana DNK omotana kapsidom i spoljnim lipoproteinskim omotaem.

3.2. Epidemiologija

Visoko kontagiozno respiratorno prenosivo oboljenje Izvor infekcije samo ovjek Sezonskog karaktera od zime do kasnog proljea Tee klinike forme kod imunokompromitiranih Nakon preleane varicele u latentnom stanju ostaje u senzornim ganglijama, kod 10 do 20 % se reaktivira u starijoj ivotnoj dobi

3.3. Patogeneza

U sluaju primarne infekcije seronegativne osobe, prva replikacija virusa vjerojatno nastaje u epitelnim stanicama sluznica gornjih dinih putova i konjunktiva te u stanicama regionalnoga limfnog tkiva Daljnju replikaciju virusa u stanicama retikuloendotelnog sustava sekundarna viremija Nakon primoinfekcije, VZV zaostaje u latentnom stanju u tkivu ganglija, koji su pridrueni kranijalnim ivcima (Gasseri, oticum), i u dorzalnim korjenovima spinalnih ganglija. Nakon niza godina moe doi do reaktivacije virusa i pojave herpes zostera Histopatoloke promjene na koi u toku varicele i zostera su jednake

3.4. Klinika slika

Inkubacija iznosi 14 15 (10 20) dana. Stadij prodroma kod djece je slabo razvijen, pa bolest obino poinje osipom. Varicelu u odraslih karakterizira tei tijek i izrazit prodromalni stadij, koji korelira s teinom bolesti. Prodromalni se stadij oituje povienom temperaturom, povraanjem, glavoboljom, algikim sindromom i katkad prolaznim eritemom koe. Nakon 1 2 dana poinje eruptivni stadij bolesti, koji karakterizira vezikulozni osip centripetalne distribucije, izrazitiji na trupu nego na okrajinama, ali ga ima na licu, kosmatom dijelu glave, na vratu, konjunktivama, sluznicama usne upljine, rjee na sluznicama genitala i uretre. Eflorescencije se razvijaju brzo, prolazei tijekom nekoliko sati iz stadija makule, preko papule do vezikule udubljenog vrha, u kojem ostaju 1 2 dana izbijaju na mahove Kroz to vrijeme sadraj vezikula, koji je u poetku bistar, postaje mutan i vezikule postaju pustule, koje se brzo sue i postaju kraste. Na visini svojeg razvoja vezikule su okrugle ili ovalne, oko 5 mm u promjeru, s uskim hipereminim rubom, nalik na kap rose. Na sluznicama vezikule brzo gube epitelni pokrov i poprimaju aftozni izgled, tijekom 3 5 dana eruptivnog stadija bolesti, obino uz istodobno povienje temperature i svrbe. Zato se na koi istodobno nalaze eflorescencije razliitih evolutivnih stadija. Polimorfizam je naglaen jo vie time to neke eflorescencije zastanu u razvoju

3.5. Dijagnoza i dif dg

Klinika dijagnoza Laboratorijski nalazi Seroloka dijagnoza (imunofluoroscentna metoda i ELISA test), PCR za prisustvo virusne DNK

Dijagnoza Herpes zostera jedino klinika dijagnoza

3.6. Terapija

Terapija zavisi od uzrasta i imunolokog statusa bolesnika Simptomatska terapija Antivirotika (aciklovir , valacyklovir i famcyclovir) Antibiotika u slucaju bakterijskih superinfekcija

3.7. Komplikacije

Varicelozna pneumonija Varicelozni encefalitis Neuritis n opticusa Transferzalni mielitis Guillain Barre sindrom Trombocitopenija Bakterijske superinfekcije

4. MORBILLI-Male boginje, krzamakMale boginje su akutna , veoma kontagiozna osipna bolest koja se ispoljava makulopapuloznom ospom koja izbija u vie navrata uz visoku temperaturu i enantem. Obzirom na redovnu vakcinaciju via se rijetko

4.1. Etiologija

Morbilli virus iz familije Paramyxoviridae

Spada u grupu RNK virusa ( 6 strukturalnih proteina, najvaniji hemaglutinin H i fuzioni F protein

Postoji vie serotipova virusa

4.2. EpidemiologijaPatogen samo za ovjeka i prirodni imunitet ne postoji Prenosi se direktno kapljinim putem Izvor zaraze je ovjek oboljeo od morbila tokom prodromalnog stadija i nekoliko dana nakon izbijanja ospe Nakon uvodenja vakcinacija sporadino oboljenje Kliconotvo ne postoji

4.3. Patogeneza

Ulazna vrata ine usta, nos i spojnica oka. Rezultati istraivanja eksperimentalnih infekcija pokazali su da se u tijeku ospica javlja dvostruka viremija. Virus se prvotno umnaa na respiratornoj sluznici, a zatim nastaje primarna viremija, prilikom koje virus inficira leukocite i dospijeva u limfoidne organe, gdje se dalje umnoava, to rezultira generaliziranom hiperplazijom limfatikog tkiva, nakon ega uslijedi sekundarna viremija s dospijeem virusa u razliite organe: sluznicu dinog sustava, plua, kou, mozak, srce, crijeva i druge. Najvee koliine virusa nalaze se u krvi i na sluznici respiratornog trakta izmeu 10. - 12.og dana od inokulacije, kada se poinju javljati simptomi bolesti: vruica te kataralni simptomi od strane sluznice dinog trakta i konjunktiva, a u toj fazi bolesti moe doi i do razvoja virusnog laringitisa, bronhiolitisa i intersticijske pneumonije. Pri tome sluznica respiratornog trakta moe biti znatnije oteena s nekrozom epitela, hiperemijom i oteenjem cilijarnog aparata, to pogoduje naseljavanju i propagaciji bakterija, tako da se za vrijeme egzantemskog stadija mogu ve javiti i sekundarne bakterijske infekcije. Virus se moe izolirati iz leukocita bolesnika s ospicama, a takoer se moe propagirati in vitro u T i B-limfocitima i monocitima. Smatra se da je prolazna depresija stanine imunosti u tijeku ospica posljedica direktne invazije i oteenja T-limfocita. Osip je najvjerojatnije posljedica neke vrste reakcije stanine imunosti izmeu T-limfocita i endotelnih stanica kapilara takoer inficiranih virusom, jer u osoba s agamaglobulinemijom takoer dolazi do pojave osipa. Virus je izoliran i iz konih promjena bolesnika.

4.4. Klinika slikaInkubacija traje 9 do 11 dana Prodromalni stadij traje 1 do 4 dana (suhi nadraajni kaalj,poviena TT, konjuktivitis, promuklost) pred kraje se javljaju Koplike

Osipni stadij (novi skok TT, makulopapulozna ospa iza uiju, zatimu naletima na lice i nanie do dlanova i tabana)-traje 2 do 4 dana Dalje prati limfadenopatija i hepatosplenomegalija IZGLED PLANE MASKE

Rekonvalescentni stadij (dobro se osjea, rijee malakso,istim redom blijedi ospa IMUNOSUPRESIJA TRAJE DO DVA MJESECA , TAKO DA JE VEA MOGUNOST INFEKCIJE DRUGIM INFEKTIVNIM AGENSOM

4.5. Dijagnoza i dif dgKlnika dijagnoza Specifina seroloka dg (ELISA test i RIA i imunofluoroscentnom t) Laboratorijski nalazi nespecifini Dif dg: Sve infektivne osipne bolesti (rubela, exanthema subitum, entero i adenovirusne infekcije, infektivna mononukleoza), medikamentozne ospe i dr.

4.6. Terapija

Simptomatska uz A vitamin Kortikosteroidi u slucaju laringitisa Antibiotici kod bakterijskih superinfekcija

4.7. Komplikacije i prevencija

Otitis media Sinusitis Pneumonia Akutni morbilozni meningoencefalitis Subakutni sklerozirajui panencefalitis

5. RUBELLA - CRVENKARubella (MALE BOGINJE) JE AKUTNO KONTAGIOZNO OSIPNO OBOLJENJE RESPIRATORNO TRANSMITIVNO. Steena infekcija je benigno oboljenje, dok intrauterina moe da dovede do mnogobrojnih kongenitalnih malformacija

5.1. EtiologijaRubelu izaziva rubelavirus koji je svrstan u togaviruse RNK + virus i ne izaziva citipatogeni efekat

5.2. EpidemiologijaPatogen samo za ovjeka Prenosi se kapljinim putem Zaraznost traje nekoliko dana prije izbijanja ospe i nedelju dana od izbijanja Vakcinacijom se postie solidan i dugotrajan imunitet

5.3. Patogeneza

Vezuje se za epitelne elije GRT Razmnoava se u okolnom limfnom tkivu Viremija koja traje 7 dana Intezitet luenja virusa respiratornim traktom i viremija se pojaavaju do izbijanja ospe Tada viremija prestaje dok potpuno ne nestane do 15 dana

5.4 Klinika slikaInkubacija je od 12 do 19 dana Bolest poinje iznenada, izbijanjem makulozne blijedoruiaste ospe uz opi infektivni sindrom Limfadenopatija, najizraajnija subokcipitalna Osip izbija u potpusnosti 1 do 2 dana, prvo izbija na licu i vratu potom nanie

5.5. Dijagnoza i diferencijalna dg

Klinika Seroloka

Dif dg ista kao kod morbila

5.6. TerapijaSimptomatska

5.7. Komplikacije i prevencija

Poliartralgija Poliartritis Meningoencefalitis Trombocitopenija

6.ERYTHEMA INFECTIOSUMInfektivni eritem (megaleritema) je akutna bolest djeijeg uzrasta koja se pojavljuje u naletima tokom vie dana uz dobro ope stanje. Bolest izaziva parvovirus B 19 iz grupe DNK virusa Patogen je samo za ovjeka Javlja se zimi i u proljee Izvor infekcije je ovjek

6.1. Patogeneza

Prva faza poinje nedelju dana prije pojave prvih simptoma-viremija-virus dospjeva do eritrocitnih prekursora-kliniki opi znaci infekcije uz pat Hgb i snien broj Rtc i snien broj Er Druga faza 17-18 dana iza infekcije uz prisustvo spec igM antitijela kliniki-infektivni eritem Osobe sa anemijama mogu imati teu kl formu sa aplastinom krizom

6.2. Klinika slika

Infektivni eritem Artritis Aplastina anemija

6.3. Dijagnoza Klinika i laboratorijska 6.4. Terapija Simptomatska ev suportivne terapije