Владо Жура

Оливера Мишева

Оливера Мишеваетнолог

НУ Завод за заштита на спомениците на

културата и Музеј - Охрид

Старата охридска чаршија

и старите занаети некогаш

и денес

Историјат

• Развој на градот Охрид низ историјата

• Евлија Челеби за чаршијата

• Белешките на Бранислав Нушиќ за

Охрид

• Период на процут на чаршијата и

занаетчиството

• Занаетите и промените на чаршијата во

XIX век

Охрид кон крајот на XVIII век

бакрорез од Христифор

Жефарович

Плоштад – житно пазариште крај

на XIX век

Стари дуќани на улицата Цар

Самуил – 1913 година

Хотел „Солун“ 1913 година

Стари камени дуќани од XIX век

Натписи на стари камени дуќани

Натписи на стари камени дуќани

Натписи на стари камени дуќани

Натписи на стари камени дуќани

Натписи на стари камени дуќани

Плоштадот – прва половина од

XX век

Чинарот

Занаетите во XX век

• Ишчезнување на едни и појава на нови

занаети

• Состојбата со ќурчискиот, табачкиот,

кондураџискиот, абаџискиот и други

занаети

• Казанџиски, ковачки, потковувачки и

други занаети

• Фотографски и бисерџиски занает

• Резбарско училиште отворено 1927 година

• Формирање на Охридска резбарска школа

• Традиција која се чува и се пренесува на поколенијата до денес

Стари резбари

Охридска резба

Калајџии, казанџии, ковачи

Промена на модата во облекувањето

од „ала турка“ во „ала франга“

Кројачи, терзии, абаџии,

бесплатни курсеви за ракотворби

Фото студија

Бисерџии

Бисерџии

Филигран

Филигрански производи

Чаршијата во XX век

• Градење нови објекти во неокласичен стил

• Изградба на хотели и ресторани

• Состојба после Втората Светска војна –

промени во чаршијата

• Поплочување на чаршијата со варовнички

камен

• Рушење на џамијата и низот дуќани кон

амамот и на хотелот „Српски краљ“

• Градење на големи стоковни куќи

• Изградба на нови угостителски објекти

Стари дуќани

Објекти со неокласични

елементи

Објекти со неокласични елементи - детаљи

Прва туристичка екскурзија во Охрид

1927 г. – проф.д-р Шоптрајанов со

студенти од Филозофскиот факултет

Хотел „Српски краљ“

Ресторан „Ориент“

Рушење на низот дуќани кон

амамот

Народен магазин НАМА

Ресторан „Летница“

Рибен ресторан

Повелбата од УНЕСКО и

грбот на градот Охрид

Чаршијата во последните

децении

• Конзервација на Ески Амам и градење на трговски центар „Амам“

• Проблеми со губење на ингеренциите на Завод и Музеј ( 1999 – 2005 )

• Интервенции во чаршијата на почеток на XXI век кои сеуште траат

• Ново поплочување на чаршијата – 2002 година

• Градење на објекти од нови материјали и со повисока катност

• Ревалоризација на Старото градско јадро и комплексот Чаршија од Завод за заштита на спомениците на културата и Музеј – Охрид (2006-2008)

Плоштадот

Плоштадот денес

Ески Амам и Трговски центар

„Амам“

Стар плочник во чаршијата и

околу чинарот

Нов плочник на чаршијата

Чинарот - денешен изглед

Состојбата на старите занаети

денес

• Современата состојба со старите занаети

• Калајџиски – казанџиски занает

• Опинчарски занает

• Златарство и филигран

• Производство на охридски бисер

• Чубукчиство и инкрустација

• Резбарство

• Бакрорез

• Рачна изработка на хартија

Калајџија - казанџија

Петар Марин

Самарџија – Васил Малезан

Кондураџии

Славчо и Марија Маринови –продолжување на семејната традиција –

изработка на производи од бакар

Стари производи од бакар

Нови изработки од бакар

Бакрорез – Анастас Дудан

Последниот опинчар Милан Беле

Еден од последните кујунџии

Ацо Димитриески

Охридски бисер – Климент и

Ване Талеви

Охридски бисер - Михајло

Филев

Последниот чубукчија –

Назуктер Неби

Резбарите ја продолжуваат

традицијата - Кочо Аиноски

Драган Нелоски

Национална работилница за

рачна изработка на хартија –

Љупчо Панески

Рачно изработена хартија и

Гутенбергова преса

Охридски икони

• Завод и Музеј

презентира дела од

современите

охридски

иконописци

Охрид денес

Ревалоризација на Старото градско

јадро на Охрид 2005/2006

• Комплекс Чаршија

– елаборат за

ревалоризација

изработен од

Завод и Музеј –

Охрид 2008

година

Зејнел Абедин Паша Теќе, Али Паша џамија и

Хаџи Хамза џамија – верски споменици на

културата во охридската чаршија

Чаршијата денешен изглед

Визури денес

Визури денес

Визури денес

Стари дуќани – продавници на

сувенири

Улички во стариот дел на градот – мали

галерии и продавници за сувенири

Нови законски регулативи

• Закон за

Управување со

светското природно

и културно

наследство во

Охридскиот регион

2010 година

• Закон за

прогласување на

Старото градско

јадро на Охрид за

културно наследство

од особено значење

2011 година

Заклучоци

• Проблеми – големи давачки кон државата, нефункционалност на занаечиската комора, нелојална конкуренција со ефтини производи увезени од исток, градежна експанзија која не ги почитува законите за заштита на Старото градско јадро

• Потреби – информирање за користење на фондови од европски и други земји, даночни олеснувања, атрактивен простор за изложување на производите, соработка со асоцијации како МАТА, обновување на некои стари занаети, построго законско санкционирање за кршење на регулативите за градење, обновување на стари градби и градење нови кои ќе ја сочуваат традиционалната архитектура

• Оправданост – да се зачува традицијата – старите занаети кои заедно со заштитениот автентичен амбиент – чаршијата и дуќаните значи чување на идентитетот на овој стар град и привлекување голем број посетители, а со тоа поголем економски развој и развој на туризмот

Фотографии

• Оливера Мишева

• Владимир Тунтев

• Александар Ковачевски

• Стари разгледници од Охрид

• Фотографии од приватни збирки

• Фототека на Завод и Музеј – Охрид

• Група на facebook: Охрид – слики од минатото

• Интернет страници од занаетчиите

• Вангел Деребан, Македонскиот накит, Битола, 2001

Благодарам на

вниманието

Ивана Групче

Lu|e, vremiwa, obi~aiOhrid niz minatoto

Nema zbor bez svoja slika.Ako slikata ne ti go ka`e zborot,Ako glasno ne ti go pro~ita,Kako }e ja vidi{ slikataI kako }e mu poveruva{ na zborot?

Zborot bez slika ne se gleda,Slikata bez zbor ne se raska`uva.Tie sekade odat zaednoKako edna bezvremena svetlina{to postojano ne gree,Se tro{iNo, nikoga{ da se potro{i.

Petre M. Andreevski

ZANAETI

^ista~i na konduri, Ohrid, 1917 g

Prvata u~ena zabolekarka vo Ohrid, Fan~e Grup~eva, 1922 g.

Izrabotka na zabni plombi, zabolekar Ivan Grup~ev, 1931g.

Popravka na zabi, zabolekar Ivan Grup~ev

1930 g.1931 g.

Slatkar Angele Grup~ev, Ohrid, 1932 g.

Pred slatkarnica, Angele so drugarite

Pred berbernicata, majstor R. Grup~ev so kalfite i ~iracite

Bakalni~ar Slave Qatko

Aptekarka

Pred apteka

Poslasti~arnica , Pande Pop Stefanija

Foto studio B’nde, 1957 g.

LU\E

nastani

AKTIVNOSTI

Devojki vezilki, 1928 g.

Qubov kon muzikata-svirewe na omileniot harmonium

P~elari

Na pla`a so ~un, 1928 g.

Na pla`a so edrilica, 1942 g.

Niz grad so velosiped, 1933 g.

So velosiped vo detskiot svet, 1953 g.

Fudbalski tim, 30-tite god. na 20-ti vek

Besplaten kurs za Singer {iva~ki ma{ini, 1929 g.

Izlo`ba na umetni~ki dela V ti razred Gimnazija Sv.Kliment,1927/28g

Izvedbata na “Kosovska devojka”- akterska ekipa, 1928g.

Veselo dru{tvo na partija karti kaj “Srpskog Kraqa”, 1939g

Izbirawe na crkovnite nastoiteli, 4.10.1942 g.

Obi~ai

Obi~ai za grozdober, 1930 g.

Obi~ai za grozdober, 1930 g.

Izlet na praznik Sv.Stefan, 1930 g.

Devojki za Golemi pokladi, 1927 g.

Maskirani mom~iwa za Golemi pokladi, 1925 g.

Skokawe po krstot, Vodici, 1944 g.

Ven~avka, Ohrid 1939 g.

Ven~avka, Ohrid 1935 g.

Ohridska svadba so trubaduri Sadilovci, 1946 g.

Zemawe na nevestata so ohridski trubaduri Sadilovci, 1946 g.

Svadbena moda1936 g. 1928 g.

Ohridska moda, svadba i majka so dete

1934 g.

Bebe vo koli~ka, 1951 g.

a

Prazni~en semeen ru~ek vo priroda20-tite godini na 20-ti vek

Mrtva~ka ko~ija kaj Stariot ~inar, 1969 g. Za nekoj `ivotot zavr{uva, za drug prodol`uva…

Fotografiite se sopstvenost na

Privatnite zbirki od

Angele Grup~e i Olivera Mi{eva.

Izrabotka: Ivana Grup~e, noemvri 2011