TIM 21 AMBULANTA KOTORSKO

Dr Aleksandar Lazić

Slađana Rekanović Daliborka Radulović

PREVENCIJA

MASOVNIH NEZARAZNIH OBOLJENJA:

KOLOREKTALNI KARCINOM

-predavanje za pacijente: rad u maloj grupi-

Ciljevi:

a)Upoznati pacijente sa:

- čestim manifestacijama anorektalnih oboljenja,

- značajem prevencije kolorektalnog karcinoma,

- dostupnim mjerama skrininga

- načinom izvođenja HEM DETECT testa

b)Podstaći slušaoce da urade HEM DETECT i tako provesti

planirane mjere prevencije CRC

Uvod- građa debelog crijeva

The anatomy of the rectum and anus

©Copyright S cience Press Inte rnet Se rvices

Uvod:

Zloćudni tumor nastao u sluznici debelog crijeva.

Uvod:

Karcinom:

Ćelije sa funkcijom i izgledom koji dramatično odudara od

normalnog tkiva

a nekontrolisanim rastom i umnožavanjem,

nezavisnim o regulatornim mehanizmima tjela,

-ometaju funkciju organa u kom su nastale,

-šire se na susjedne i udaljene organe remeteći i njihov rad,

ugrožavajući opstanak organizma u kom su nastale.

Žena starosti 34 godine javlja se u našu

ambulantu jer je tokom poslednja tri mjeseca

primjetila

povremeno krv na toalet

papiru nakon obavljanja velike nužde

Slučaj 1

Hemoroidi

Tretman

• W (warm water)– higijena predjela

• A (analgesics) – ukloniti bol

• S (stool softeners) – omekšati stolicu

• H (high fibre diet) – ishrana bogata vlaknima

Analna ranica

Muškarac starosti 78 godina dolazi

kao nezakazan pacijent radi iznenadne pojave

obilnog krvarenja na debelo crijevo.

Navodi da od ranije ima povremene

upale želudačne sluznice radi čega

manje jede i stolicu ima tek svaki četvrti dan.

Slučaj 2

Na šta pomisliti?

Na šta pomisliti?

• Dobroćudni tumor sluznice debelog crijeva

izgrađen od krvnih sudova (angiodisplazija

mukoze kolona)

• Kesičasta proširenja debelog crijeva

(Divertikuloza kolona)

• Zapaljenje sluznice DC radi loše cirkulacije

krvi u njoj (Ishemijski kolitis)

Colonoscopic evaluation of the rectum

©Copyright S cience Press Inte rnet Se rvices

Approaching the rectosigmoid junction

©Copyright Science Press Internet Services

Colonic diverticula

©Copyright S cience Press Inte rnet Se rvices

Angiodisplazija sluznice debelog crijeva

Djevojka u dobi 22 godine javlja nam se

radi grčevitih bolova u trbuhu i pojave većeg

broja prolivastih stolica u kojima nalazi i

krv. Tjelesnu temperaturu nije mjerila,ali je

imala groznicu.

Slučaj 3

Na šta pomisliti?

• Zapaljenje sluznice DC uzrokovano

zaraznom bolešću ( bakterije, protozoe)

• Ulcerozni kolitis –hronično zapaljenje

sluznice debelog crijeva koje nastaje iz

nepoznatog razloga

Ulcerozni kolitis

Muškarac star 55 godina javlja se radi

povremene pojave krvi u stolici.

Krv je obično izmješana sa stolicom(stolica

nije samo poprskana krvlju)

i ne razaznaje se lako na upotrijebljenom

toalet papiru.

Slučaj 4

Na šta pomisliti?

• Karcinom debelog crijeva!

• Karcinom debelog crijeva!

• Karcinom debelog crijeva!

Two 3-mm polyps in rectum before and after hot

biopsy

©Copyright S cience Press Inte rnet Se rvices

Adenocarcinomas and carcinomas affecting colon

©Copyright S cience Press Inte rnet Se rvices

Krvareći karcinom debelog crijeva

Test Smanjenje smrtnosti

Pretraga na skrivenu krv u stolici 33%

Kolonoskopija ~76-90%

Što više pacijenata starijih od 50 godina uradi ovaj pregled,

veća je mogućnost da se otkriju oni kod kojih je ovaj

karcinom u ranoj fazi, znači prije nego rast tumora:

-zaustavi prolaznost crijeva,

-uzrokuje obilna krvarenja ili se

-svojim širenjem ispolji na način koji upućuje na Dg

a to će znatno poboljšati uspjeh liječenja.

PLAN RANOG

OTKRIVANJA

traženje skrivenog krvarenja

HEM DETECT Test za otkrivanje skrivene krvi u stolici

-Jednostavan

-Pouzdan.

-Besplatan (za pacijente starije od 50 godina)

Ishrana tokom izvođenja testa

Ako je to moguće ,

pacijent bi trebao biti na

posebnom režimu ishrane

dva dana prije i sve

vrijeme izvođenja testa.

Ishrana tokom izvođenja testa Izbjegavati:

-Sirovo ili poluobrađeno

meso

-Hren

- Svježe voće i povrće;

brokoli,

karfiol,

crvene rotkvice.

(sadrže peroksidazu-daju

lažno pozitivne rezultate)

Poželjno:

-Kuhano voće i povrće:

špinat, garorice, šljive,

grožđe i jabuke..

-Žitarice

-Dobro kuvana živina

i riba

(povećan unos korisnih

dijetnih vlakana )

Ishrana tokom izvođenja testa

Mali uzorci stolice iz toaletne šolje, sa toalet papira ili iz čiste

noćne posude .

Polja za postavljanje uzorka treba da budu suva (tanak sloj

uzorka kartonskom kašikicom u jedno od šestougaonih

polja na kartici) - jednim potezom bez ponavljanja.

Manje količine uzorka uzeti sa tri različita mjesta iz svježe

stolice, poželjno bi bilo prvi uzeti sa površine a ostale iz

dubine mase (površniji slojevi predstavljaju završne dijelove

probavnog trakta a dublji otkrivaju stanje u početnim

dubokim djelovima debelog crijeva).

Uzimanje uzoraka:

Po tri uzorka iz svake od tri, po mogućnosti uzastopne stolice

(karcinomska okultna krvarenja se javljaju povremeno i

mogla bi promaknuti pri samo jednom uzorkovanju).

Poželjno ime pacijenta i datum napisati na svaku od tri

kartice testa.

Test sa uzorcima čuvati na na hladnom i suvom mjestu

(zaštita od toplote, direktnog sunca, fluorescentnog

svjetla, agresivnih hemikalija i vlage)

Uzimanje uzoraka:

Test ne bi

trebalo raditi:

-tokom menstrualnog krvarenja

-ako se krvarenje pojavi kao posledica zatvora i otežanog

pražnjenja stolice,

-krvarećih hemoroida,

-tokom korištenja rektalnih čepića.

-Nakon kompletiranja, test vratiti u originalnu omotnicu na

kojoj su čitko popunili potrebne podatke,

-Zajedno sa upitnikom koji je popunio njihov ljekar/timska

sestra predati omotnicu u laboratoriju našeg Doma

zdravlja, poželjno je što prije.

(Od uzimanja prvog uzorka do predavanja testa ne bi

trebalo da prođe više od 12 dana.)

Nakon

uzorkovanja:

Zaključak

Kolorektalni karcinom treći svjetski karcinom. Hemoprotektivni agensi (ASK) imaju umjeren doprinos u smanjenju individualnog rizika Skrining na CRC spasava živote! Postoji slaba saradljivost pacijenata vezano za skrining.

HVALA NA PAŽNJI!

Pitanja?