PRAKTYCZNY MAGAZYN DLA FARMACEUTÓW … · 2018-06-06 · Odchudzające antyoksydanty W swojej najnowszej książce „O2 Dieta”, Keri Glassman, eks-pert w dziedzinie zdrowego odżywiania,

PRAKTYCZNY MAGAZYN DLA FARMACEUTÓW WWW.FARMACJAPRAKTYCZNA.PL

POLPHARMA FARMACEUTOM Nr 3 (30) Marzec 2010 Cena: 6,70 zł kalendarz

pylenia roślinnadchodzi

trudny okres dla alergików

wystarczy chciećco przeszkadza w świadczeniu opieki farmaceutycznej

funduszw aptece

najczęstszenieprawidłowości

wykrywane podczas kontroli NFZ

Seksualnezdrowie Polaków

RAPORT

ministerzapewniapo wprowadzeniu jednakowych cen apteki nie stracą

TEMAT MIESIĄCA

Kropla nawilżenia dla Twoich oczu

*po konsultacji z lekarzem okulistą

nie zawiera konserwantów może być stosowany przez osoby noszące szkła kontaktowe* dostępny w kroplach (10ml) i jednorazowych pojemnikach (12 szt.)

nowość

9,60 *

HydroBalanceStarazolin

Starazolin HydroBalance zapewnia długotrwałe nawilżenie Twoimsuchym i zmęczonym oczom

Spis treści

www.farmacjapraktyczna.pl 3

Aktualności

5 Informacje

7 Ciekawostki

10 Wywiad: Apteki nie stracą na jednakowych cenach

Rozmowa z wiceministrem Markiem Twardowskim na temat Ustawy refundacyjnej.

12 Raport: Seks w sieci Zdrowie seksualne to dla

Polaków wciąż temat tabu – wynika z badań Polpharmy na temat seksualności polskich internautów.

14 Sonda: Kupić i w nogi Tylko 6,5 proc. internautów

szuka pomocy u specjalistów z dziedziny zdrowia seksualne-go. Jak w tej delikatnej materii kształtuje się opieka farmaceu-tyczna?

Prawo

17 Trudne rozstania Zwolnienie pracownika

bez wypowiedzenia, który w rażący sposób zaniedbuje swoje służbowe obowiązki, jest możliwe. Wymaga jednak rzetelnego przygotowania.

Opieka farmaceutyczna

18 Wystarczy chcieć Co powstrzymuje apteki

przed świadczeniem opieki farmaceutycznej?

20 Zwyrodnienie plamki żółtejJakie suplementy diety powinni stosować pacjenci z AMD?

22 Wiosna, czyli radośćdla zdrowych Nadchodzi trudny okres dla osób z problemami gastrycznymi.

25 Rozmówki angielskie i nie-mieckie dla farmaceutów

Prowadzenie apteki 28 Planowanie finansowe

– optymalizacja kosztów Rok 2010 nie rozpieszcza nas pod względem wielkości sprzedaży. Co to oznacza dla naszej placówki?

30 Nieprawidłowości stwierdza-ne podczas kontroli aptek

Uwagi z kontroliMałopolskiego OW NFZ.

Nauka

33 Kalendarz pylenia roślinNiebawem pożegnamy zimę, a wraz z nadchodzącą wiosną rozpocznie się okres pylenia roślin. Wiedza o tym, jak silne natężenie pyłków utrzymuje się w powietrzu, z pewnością ułatwi życie alergikom.

Życie jest piękne

34 Metamorfozy

36 Jego ekscelencja, pasztetObok trufli i kawioru, foie gras uchodzi dziś za najwykwintniejszy delikates świata.

37 Kuchnia farmaceutycznaIgraszki z tradycją, czyli świąteczne potrawy z nutką nowości.

38 Srebrny bastionWeekend w Srebrnej Górze postawi na nogi każdego przemęczonego codziennym zgiełkiem mieszczucha.

40 Recenzje książek, filmów i płyt

42 Krzyżówka

18 33 20

Nr 3(30) marzec 2010

Farmacja Praktyczna®Redaktor merytoryczna: Barbara Misiewicz-Jagielak Redaguje zespół: Dominika Bandurska, Lilianna Bartowska-Lewicka,

Marta Gawrylik, Justyna Grudniak, Monika Jasłowska, Magdalena Kochańska,

Monika Matowska, Barbara Misiewicz-Jagielak, Joanna Ordańska,

Robert Pawlikowski, Bożenna Płatos, Magdalena Ujma.

Na zlecenie: Polpharma Biuro Handlowe Sp. z o.o., ul. Bobrowiecka 6, 00-728 Warszawa Wydawca: Valkea Media S.A., ul. Elbląska 15/17, 01-747 Warszawa Redaktor naczelny: Łukasz Kuźmiński Dyrektor projektu: Tomasz Opiela Projekt graficzny: Wojciech Jastrzębski

zdjęcia: istockphoto/stocxpert/dreamstime/123RF/pixmac/shutterstock

Kropla nawilżenia dla Twoich oczu

*po konsultacji z lekarzem okulistą

nie zawiera konserwantów może być stosowany przez osoby noszące szkła kontaktowe* dostępny w kroplach (10ml) i jednorazowych pojemnikach (12 szt.)

nowość

9,60 *

HydroBalanceStarazolin

Starazolin HydroBalance zapewnia długotrwałe nawilżenie Twoimsuchym i zmęczonym oczom

Szanowni Państwo!Z okazji zbliżających się Świąt Wielkiej Nocy składamy Państwu nasze najserdeczniejsze życzenia. Z całego serca życzymy Państwu zdrowia, szczęścia, pomyślności i spełnienia wszystkich marzeń. Niech świąteczna atmosfera przepełni Państwa nadzieją, radością i szczęściem. Niech przyniesie wytchnienie od codziennej pracy, a rodzinne ciepło ukoi wszelkie troski.

Pracownicy firmy Polpharma oraz Redakcja „Farmacji Praktycznej”

Farmacja Praktyczna 3 / 20104


Informacje

Aptekarka wyłudziła 175 tys. zł Pracownica apteki w Drawnie sama wypisywała recep-ty na leki. Potem je realizowała, a recepty przesyłała do refundacji przez Narodowy Fundusz Zdrowia. Jak po-daje „Kurier Szczeciński”, śledztwo prowadzone przez Prokuraturę Rejonową w Choszcznie wykazało, że ap-tekarka współpracowała z lekarzami i pielęgniarkami z przychodni NZOZ w Drawnie. Oni również wypisy-wali sobie recepty i przekazywali je później do reali-zacji „swojej” aptekarce, Danucie B. Wszystkie medykamenty wypisywane były na nazwiska osób korzysta-jących z uprawnień do bezpłatnego otrzymywania le-

ków (policja jest w po- siadaniu 1741 recept). W ten sposób podejrza-ni o dokonanie oszustw wyłudzili z NFZ refun-dację w wysokości pra-wie 175 tys. zł. Ośmiu oskarżonym grozi na-wet 8 lat więzienia.

źródło: „Kurier

Szczeciński”

Poznaniacy zebrali 11 ton starych lekówPonad 11 ton przeterminowanych le-ków zebrano w ubiegłym roku w Po-znaniu. Najwięcej, bo przeszło 10 ton, pochodziło ze specjalnych pojemni-ków ustawionych do tego celu w po-znańskich aptekach – donosi dziennik „Polska Głos Wielkopolski”. Pomysł na zbiórkę przeterminowanych leków pojawił się 5 lat temu. Idea jest zgod-na z europejskimi wytycznymi zabra-niającymi wyrzucania starych lekarstw do domowych śmietników. Poznański Zakład Zagospodarowania Odpadów

wspólnie z Wielkopolską Izbą Aptekarską przekonał wszyst-kie poznańskie apteki (w sumie ok. 250 placówek) do umiesz-czenia specjalnego pojemnika na stare medykamenty. Już w 2007 r. dzięki akcji zebrano 7 890 kg leków, rok później było to już 10 020 kg. Zebrane medykamenty są utylizowane. Gdyby trafiły na wysypisko, groziłoby to skażeniem gruntu.

źródło: Polska Głos Wielkopolski

Sprzedaż leków przestała rosnąćRynek apteczny w styczniu spadł o 7 proc. rok do roku – policzył IMS Health, o czym informuje „Dziennik Gazeta Prawna”. Jednocześnie, wg danych firmy analitycznej, sprzedaż produktów farmaceutycznych z hurtowni do ponad 13 tys. aptek w Polsce, mierzona w zł na pozio-mie cen hurtowych netto i liczona miesiąc do miesiąca, wzrosła. W styczniu 2010 r. zwiększyła się w porówna-niu z grudniem 2009 r. o 20 proc. i wyniosła około 1,95 mld zł. Co spowodowało spadek? Zdaniem analityków mroźna zima, która ograniczyła rozprzestrzenianie się infekcji, a co za tym idzie, poziom wydatków na leki. Eksperci zapowiadają jednak, że mimo chwilowej za-dyszki na rynku, jego wartość wzrośnie o ok. 10 proc.

źródło: Dziennik Gazeta Prawna

Apteki masowo rezygnują z pracy w nocyAptekarze buntują się przeciw-ko obowiązkowym dyżurom w nocy oraz w święta – donosi „Dziennik Gazeta Prawna”. Farma-ceuci zarzekają się, że nie opłaca im się zatrudniać pracowników dla ledwie jednego, dwóch klientów, którzy zjawiają się w nocy po tabletki przeciwbó-lowe. Efekt? W ciągu ostatnich tygodni z pełnienia nocnych dyżurów zrezygnowało co najmniej kilkadziesiąt aptek w całym kraju, w tym m.in. aż dziewięć w Pruszczu Gdańskim i czternaście w wielkopolskim Kościanie. Istota problemu tkwi w kolidujących ze sobą przepisach. Zapis o nocnym dy-żurowaniu znajduje się w prawie farmaceutycznym. Obowią-zek ten nakłada na farmaceutów artykuł 94. Od kilkunastu lat działa jednak równocześnie ustawa o swobodzie działalności gospodarczej, która daje przedsiębiorcy swobodę w ustala-niu godzin pracy.


Konkurs z wiedzy o Acidolacu babyW lutym br. marka Acidolac zorganizowała dla wszyst-kich aptek w Polsce konkurs z wiedzy produktowej. Pytanie konkursowe dotyczyło Acidolacu baby. Ak-cja spotkała się z bardzo dużym zainteresowaniem ze strony farmaceutów. Ilość nadesłanych kuponów konkursowych przerosła nasze oczekiwania! Łącznie wpłynęło ok. 6 tys. kuponów! Nagrodami w konkursie było 100 toreb podróżnych. W związku z tak dużym za-interesowaniem przyznano dodatkowych 30 nagród pocieszenia. Lista wszystkich laureatów konkursu do-stępna jest na stronie www.mamzdrowedziecko.pl, w zakładce ACIDO – moc ochrony. Wszystkim uczest-nikom serdecznie dziękujemy za udział w konkursie, a laureatom gratulujemy wygranej!

źródło: Polpharma

Informacje

W tym roku Polacy zostawią w aptekach 28 mld złPrzychody aptek ze sprzedaży lekarstw i prepa-ratów wspomagających zwiększą się w ciągu tego roku nawet o 7 proc. – czytamy na łamach „Dziennika Gazety Prawnej”. Mimo słabego po-czątku roku eksperci szacują, że wartość sprze-daży w ponad 13 tys. aptek w 2010 r. wzrośnie. Według prognoz PharmaExpert wyniesie ona maksymalnie 27,54 mld zł. Niewykluczone jed-nak, że pod koniec roku prognozy trzeba będzie zweryfikować. 12 miesięcy temu PMR szacował, że sprzedaż leków w 2009 r. wzrośnie o 6 proc.,

tymczasem okazało się, że Polacy kupili znacznie więcej leków i ostatecznie wartość rynku aptecznego wyniosła 26,1 mld zł (w cenach detalicznych). Tak jak w poprzednich latach moto- rem napędowym były produkty sprzedawane bez recepty.


Najubożsi białostocczanie dostaną dopłaty do leków

W Białymstoku na pomoc w za-kupie leków będą mogły liczyć osoby o najniższych dochodach – donosi „Super Express”. Naj-ubożsi mieszkańcy Białegostoku będą mogli liczyć na dopłaty do leków nawet do 210 zł mie-sięcznie. Dotyczy to osób, które miesięcznie wydają na medyka-menty więcej niż 20 zł. Kto może się ubiegać o pomoc? Włodarze

przyjęli następujące kryterium: w przypadku osoby samot-nej dochód nie może przekroczyć 715,5 zł, a w przypadku rodziny – 526,5 zł na jednego jej członka. Po wejściu w życie nowych przepisów będzie można otrzymać dopłaty do le-ków kupowanych od 1 stycznia. Miasto zarezerwowało do końca roku pół miliona złotych na ten cel.

źródło: Super Express


Sklepy zielarskie na skraju bankructwaTrzystu mieszkańców Elbląga protestuje przeciwko decyzji resortu zdrowia uszczuplającej listę produk-tów, którymi mogą handlować – donosi „Dziennik Elbląski”. W październiku ub.r. ministerstwo wycofało ze sprzedaży w sklepach zielarskich ok. 200 prepa-ratów. W tym roku wycofywane będą suplementy diety i ziołowe preparaty, choć jeszcze nie wiado-mo jakie, bo nie ma rozporządzenia w tej sprawie. Elbląskie sklepy zielarskie nie dotknęła pierwsza decyzja Ministerstwa Zdrowia, ale obawiają się tej drugiej. Około trzystu elblążan podpisało się pod listem protestacyjnym, który trafił do resortu. Jego przedstawiciele zapewniają, że trwają prace nad zmianami rozporządze-nia. Podczas spotkania z Krajową Izbą Zielar-sko-Drogeryjną usta-lono, że przedłoży ona swoje stanowisko w sprawie zmian pra-wa w zakresie objętym działaniem tej Izby.

źródło: Dziennik Elbląski


Ciekawostki

Odchudzające antyoksydantyW swojej najnowszej książce „O2 Dieta”, Keri Glassman, eks-pert w dziedzinie zdrowego odżywiania, odkrywa nową re-wolucyjną metodę odchudza-nia. Nie jest to jednak kolejna dieta-cud, a raczej wskazówka, po które produkty należy sięgać w drodze po zdrowie i szczupłą

sylwetkę – czytamy w portalu Onet.pl. Glassman proponuje plan żywieniowy oparty na liście produktów, które zawierają dużą ilość przeciwutleniaczy wspierających naturalne mechanizmy obron-ne organizmu. Jak zapewnia autorka, nie trzeba koncentrować się na liczeniu kalorii. Spożywanie produktów o wysokiej pozy-cji w tzw. skali ORAC sprawia, że zbędne kilogramy same znikają. Wśród licznych produktów, które zajmują najwyższe miejsca na skali, znajdują się: cynamon, aronia, czarna jagoda, fasola, karczo-chy, jabłka, maliny i śliwki, cytryny oraz czerwone grejpfruty.

źródło: Onet.pl

Sztuczne światło może szkodzićOkazuje się, że sztuczne światło wcale nie jest tak wielkim dobrodziejstwem dla ludz-kości jak do tej pory sądzono. Do takich wniosków doszli uczestnicy pierwszego na świecie sympozjum poświęconego badaniu związku między sztucznym oświetleniem a zdrowiem człowieka, które zorganizowano w USA – o czym informuje serwis Onet.pl. Prof. Richard Stevens z University of Connec-ticut przeprowadził doświadczenia, z których wynika, że kobiety mieszkające w mocno oświetlonej okolicy są bardziej narażone na wyższe (aż o 73 proc.!) ryzyko zachorowania na nowotwór piersi niż te ze słabo oświetlonych obszarów. Mężczyźni zaś szcze-gólnie zagrożeni są rakiem prostaty. Wnioski te potwierdzają nie-zależne badania naukowców z Uniwersytetu Thomasa Jeffersona w Filadelfii i uniwersytetu w Hajfie w Izraelu. Przyczyną tego stanu rzeczy jest najprawdopodobniej mała ilość melatoniny we krwi osób przebywających nocą w silnym świetle.

źródło: Onet.pl

Kontrolowane przedawkowanie leków homeopatycznychPo przedawkowaniu leków homeopatycznych grupa Brytyjczyków nie odnotowała żadnych reakcji w swoich organizmach. Eksperyment, który przeprowadziła gru-pa uczonych z Wielkiej Brytanii, miał udowodnić, że leki homeopatyczne są dla organizmu obojętne i nie mają żadnego działania – relacjonuje wydarzenie dziennik „Rzeczpospolita”. Zdaniem przeciwników preparatów homeopatycznych, stężenie zawartych w nich czyn-nych substancji jest bliskie zera, dlatego nie przynoszą one żadnego efektu terapeutycznego. Mimo to w ciągu trzech lat w brytyjskim systemie zdrowia wydano na te-rapie homeopatyczne równowartość 14 mln euro. Na-ukowcy podkreślają, że stosowanie preparatów home-opatycznych nie pozostaje bez znaczenia dla chorego. Jak mówią, zażycie tych środków opóź-nia zastosowanie na czas skutecznej tra-dycyjnej terapii.

źródło: Rzeczpospolita

Oczy mówią o chorobieBrytyjscy naukowcy opracowali prostą metodę badania wzroku, umożliwiającą wykrycie wielu schorzeń jeszcze przed pojawieniem się wyraź-nych objawów, w tym choroby Alzheimera – po-daje portal Onet.pl. W nowatorskiej technice wykorzystuje się fluorescencyjne markery, które łączą się z martwymi komórkami i są widoczne na siatkówce oka, sygnalizując wczesne obumie-ranie tkanek mózgowych. Uczeni z londyńskiego University College mają nadzieję, że ich metoda pomoże w opracowaniu testu diagnostycznego, który byłby powszechnie stosowany w gabinetach okulistycznych. Dotychczas nową technikę testo-wano na myszach, ale już wkrótce rozpoczną się jej badania na ludziach.

źródło: Onet.pl

Ciekawostki

Soki i słodzone napoje mogą uszkodzić wątrobęJuż dwie szklanki soku owocowego lub napoju gazo-wanego dziennie mogą spowodować długotrwałe uszkodzenie wątroby wymagające przeszczepu – do-wodzą badania izraelskich uczonych, o których donosi portal Onet.pl. Uszkodzenie wątroby jest zwykle koja-rzone z nadużywaniem alkoholu, jednak najnowsze badania dowodzą, że napoje zawierające duże ilości cukru mogą być dla tego organu jeszcze groźniejsze niż alkohol. Izraelscy naukowcy odkryli, że spożywanie litra słodzonych napojów gazowanych lub świeżych soków owocowych dziennie aż pięciokrotnie zwiększa ryzyko tzw. stłuszczeniowego zapalenia wątroby, pod-wyższają zagrożenie wystąpienia cukrzycy i chorób serca. Badania przeprowadzone na grupie ochotników wykazały, że stłuszczeniowe zmiany wątrobowe wystę-

pują aż u 80 proc. osób spożywają-cych duże ilości słodkich napojów gazowanych i so-ków owocowych.

źródło: Onet.pl

Za migotanie komór odpowiada genBrytyjscy uczeni odkryli gen odpowiedzialny za bi-cie serca – czytamy w serwisie Onet.pl. Choroba serca jest główną przyczyną zgonów na świecie i zabija każdego roku aż 7 mln osób. Ponad połowa śmiertelnych przypadków jest wynikiem migotania komór (zmiana rytmu pracy serca zakłóca wówczas prawidłowy przepływ krwi). Naukowcy z londyń-skiego Imperial College odkryli gen SCN10A, który bezpośrednio wiąże się z biciem serca oraz ryzykiem wystąpienia migotania komór. Oznacza to, że osoby o różnych odmianach tego genu są w różnym stop-niu narażone na wystąpienie zaburzeń akcji serca.

źródło: Onet.pl

Bazylia doskonała na bolące stawyBazylia ma silne właściwości przeciw-zapalne i może być wykorzystywana w leczeniu bólu stawów – podaje serwis Teraz-zdrowie.pl. Najnowsze

badania dowodzą, że kilka odmian aromatycznej rośliny ma działanie przeciwzapalne porównywalne z działaniem leków i może skutecznie zwalczać opuchliznę oraz bóle reumatyczne. Naukowcy stwierdzili, że zażywany doustnie koncentrat eks-traktów z dwóch odmian bazylii w ciągu zaledwie jednej doby pozwalał na zmniejszenie obrzęku stawów nawet o 73 proc. Dodatkowo w odróżnieniu od leków o działaniu przeciwzapal-nym bazylia nie wywołuje uciążliwych efektów ubocznych, jak podrażnienie układu pokarmowego, uczucie pieczenia czy ból w żołądku. Substancją odpowiedzialną za niezwykłe właściwo-ści lecznicze bazylii jest olejek aromatyczny o nazwie eugenol, którego aktywne cząsteczki mają działanie przeciwzapalne.

źródło: Teraz-zdrowie.pl

Telefon komórkowy w walce z chorobą AlzheimeraPromieniowanie wytwarzane przez telefony komórkowe może chronić przed chorobą Alzheimera – czytamy w serwisie inter-netowym Alzheimer.pl. Amerykańscy naukowcy odkryli, że emi-towane przez nie fale elektromagnetyczne mogą stymulować pamięć i zmniejszać objawy demencji. W ramach eksperymen-tu cierpiące na chorobę Alzheimera myszy poddawano przez 2 godziny dziennie działaniu telefonów komórkowych. Bada-nia wykazały, że myszy przebywające w polu generowanym przez telefony miały znacznie lepszą pamięć i sprawność ro-zumowania, niż chore myszy, których nie poddano stymu-lacji. Badacze odkryli również, że fale elektromagnetyczne wręcz przywracały pamięć u starszych osobników w bar-dzo zaawansowanym stadium demencji.

źródło: Alzheimer.pl


C

M

Y

CM

MY

CY

CMY

K

Polopiryna_205x297_FARMACJA.eps 12/10/09 1:33:16 PM

Wywiad

Farmacja Praktyczna 3 / 2010 10

PPod koniec ub.r. Ministerstwo Zdrowia ogłosi-ło założenia do Ustawy refundacyjnej. Jaki jest dalszy terminarz prac nad tym aktem praw-nym?Pod koniec lutego br. projekt ustawy trafił do uzgodnień zewnętrznych, czyli będzie opublikowany na stronie in-ternetowej resortu. Przez 30 dni będzie można zgłaszać do niego uwagi i zastrzeżenia. Po ich rozpatrzeniu do-kument zostanie przedstawiony Komitetowi Rady Mini-strów. Zgodnie z terminarzem prac rządu, Rada Ministrów zacznie nad nim pracować w pierwszej połowie br. Na-stępnie dokument zostanie przekazany na ręce Marszałka Sejmu. W Sejmie z reguły dokument tej wagi procedowa-ny jest przez kilka miesięcy.

Od kiedy więc zacznie obowiązywać?Zakładamy, że od końca bieżącego lub z początkiem przy-szłego roku.

Jednym z najbardziej kontrowersyjnych zało-żeń do ustawy jest wprowadzenie stałych cen na leki refundowane...Rzeczywiście, ten pomysł, choć nienowy, ma wielu prze-ciwników. My jednak realizujemy nasze założenia, w tej chwili jest zgoda polityczna na to, aby ten trudny projekt wcielić w życie. Pacjenci zyskają na tym w dwójnasób: po pierwsze obniży się odpłatność za leki, po drugie obniży się refundacja przez NFZ. Dzięki temu więcej pieniędzy zo-stanie w systemie. Część z nich zostanie przeznaczona na finansowanie nowych, dotychczas nie refundowanych le-ków, część pozwoli sfinansować Funduszowi większą ilość świadczeń zdrowotnych.

Przeciwnicy projektu przedstawiają jednak analizy, z których wynika, ze odpłatność pa-cjenta i NFZ wzrośnie...Widziałem te analizy i rozmawiałem z ich autorami. W tej chwili jestem odpowiedzialny w 100 proc. za urzędowe

Na temat Ustawy refundacyjnej i zawartych w niej zmian związanych z funkcjonowaniem aptek, z wiceministrem zdrowia, Markiem Twardowskim, rozmawia Barbara Misiewicz-Jagielak.

Apteki nie stracą na jednakowych cenach

Nie jest naszym zamiarem obniżanie zysków aptek, tabela marż zostanie zracjonalizowana – w nowej ustawie zaproponujemy procentową tabelę degresywną marż i tak ją wyliczymy, by aptekarze na tym nie stracili

autor: Monika Matowskaredaktor „Farmacji Praktycznej”

ceny leków. Nie pozwolę ani jednemu producentowi na bezzasadne podwyżki cen. Nie po to wprowadzamy jedna-kowe ceny we wszystkich aptekach, by odpłatność pacjen-tów czy NFZ miała wzrosnąć. „Turystyka lekowa” musi się skończyć, nie można ganiać pacjenta po całym mieście, by kupił taniej lek. Każdy pacjent będzie mógł kupić leki w naj-niższej możliwej cenie w pobliskiej aptece. W Polsce ceny leków należą do najniższych w Europie, a po ich ujedno-liceniu, gdy producenci zaczną konkurować na poziomie cen urzędowych, będą jeszcze niższe. Firmy tak kalkulują ceny, by pacjent mógł za nie zapłacić. W tej chwili produ-cenci rabatują leki. Po wprowadzeniu Ustawy nie będą mieli wyjścia – by pacjent mógł wykupić receptę, będą musieli tę cenę obniżyć. Producenci mają jeszcze duży margines na obniżki cen. Przykładem może być Procoralan. Gdy był refundowany, jego cena była bardzo wysoka. Nie byliśmy w stanie wynegocjować z producentem obniżki, bo cena substancji czynnej wynosiła ok. 120 zł. Teraz, kie-dy lek nie jest refundowany, firma sprzedaje lek za ok. 70 zł. Aby obniżyć współpłacenie pacjentów wprowadzamy zmianę sposobu obliczania limitu. W tej chwili podstawą limitu jest lek o najtańszym DDD w grupie terapeutycznej.

Wywiad


Zaobserwowaliśmy jednak, że część najtańszych leków jest niedostępna na rynku, dlatego wprowadzamy zasadę, że limit będzie naliczany nie od najtańszego, tylko od 15 proc. pokrycia rynku w danej grupie terapeutycznej.

Czy to prawda, że marże apteczne naliczane będą od limitu, a nie od ceny hurtowej?Tak. Chcemy zmobilizować farmaceutów, by zamieniali leki na ich tańsze odpowiedniki.

Aptekarze sporo na tym stracą.Nie jest naszym zamiarem obniżanie zysków aptek. Tabela marż zostanie zracjonalizowana. W tej chwili jest procen-towo-kwotowa, w nowej ustawie zaproponujemy pro-centową tabelę degresywną marż i tak ją wyliczymy, by aptekarze na tym nie stracili. Zależy nam na zachowaniu równowagi między aptekami sieciowymi i rodzinnymi. Na rynku powinny one mieć równe szanse. Apteka powinna się utrzymywać z marży, a nie z kombinowania z hurtow-niami i producentami leków.

Czy wysokość ryczałtu pozostanie taka sama?Wysokość ryczałtu będzie się zmieniała automatycznie i bę-dzie stanowiła 0,3 proc. kwoty najniższego wynagrodzenia.

Czy oprócz powyższych będą jeszcze inne istotne zmiany, mające bezpośredni wpływ na funkcjonowanie aptek?Pozostałe będą bardziej dotyczyły producentów leków. Zamierzamy wprowadzić 3-proc. podatek od obrotu leka-mi refundowanymi. Pieniądze te będą wpływały na konto Agencji Oceny Technologii Medycznych i będą wykorzy-stywane na sfinansowanie niezależnych badań klinicznych. Poza tym zapisy ustawy dadzą nam możliwość dzielenia się ryzykiem z producentem leków. Zapiszemy w kontrak-cie określoną liczbę opakowań leku, za którą zapłaci NFZ. Wszelkie nadwyżki sfinansuje producent leku.

Czy nowelizacje list refundacyjnych będą częst-sze i w przewidywalnych terminach? Aptekarze skarżą się, że nie dajecie im wiele czasu na zak-tualizowanie słowników aptecznych? Dodatko-wo, nigdy nie wiadomo, kiedy taka nowelizacja nastąpi...Zdajemy sobie sprawę, że dla aptek jest to duży problem organizacyjny. Niestety, obecnie proces legislacyjny jest tak skomplikowany, że nie mogliśmy nowelizować list częściej i nie do końca od nas zależał termin ich publikacji. Dlate-go też przy ostatnim rozporządzeniu, gdy tylko uzyska-łem pewność co do terminu publikacji rozporządzenia, natychmiast wysłałem pismo do Prezesa Kucharewicza, a ten niezwłocznie poinformował Okręgowe Izby Aptekar-skie, by apteki miały jak najwięcej czasu na wprowadzenie stosownych zmian. Po wejściu w życie Ustawy refundacyj-nej w miejsce rozporządzeń wejdą obwieszczenia Ministra Zdrowia i cały proces ulegnie uproszczeniu.

Podyskutuj o tym na forum!www.farmacjapraktyczna.pl

Czy możliwe jest porozumienie w sprawie błędnie lub nieczytelnie wypełnionych recept? Izba Aptekarska zaproponowała zobligowanie lekarzy do drukowania recept na komputerze...Pomysł wydaje się doskonały, niestety nie do realizacji w chwili obecnej. W systemie pracuje ok. 16 tys. lekarzy emerytów. Większość z nich w szybkim tempie nie nauczy się obsługi komputera. Teraz, gdy mamy ogromny niedo-bór lekarzy, nie możemy sobie pozwolić na ich utratę. W tej chwili i tak mamy najniższy w Europie odsetek leka-rzy na 10 tys. mieszkańców. Nie chcemy, by aptekarze byli karani za błędy lekarza. Staramy się rozwiązać problem, ale załatwienie jednej sprawy rujnuje kilka innych. W roz-porządzeniu daliśmy pacjentowi wybór – w przypadku źle wypisanej recepty pacjent może zdecydować się na reali-zację recepty ze 100 proc. odpłatnością. Zrobił się straszny szum, nasze intencje opacznie zinterpretowano. Często jest tak, że refundacja za lek jest bardzo niska, rzędu kilku zł. Co w tym złego żeby pacjent zdecydował, czy za 5 zł woli wrócić do lekarza, czy zrezygnować z refundacji?

Ja chciałabym mieć taki wybór.W nowelizowanym obecnie rozporządzeniu wprowa-dzamy pewne ułatwienia dla aptekarzy. Na podstawie dokumentów będą mogli dopisać błąd w nr PESEL, błąd w adresie czy ubezpieczeniu. Rozumiemy rozgoryczenie farmaceutów, nie powinni brać na siebie odpowiedzialności za źle wypisane recepty. A jeżeli do lekarza wróci kilkunastu zdenerwowanych pacjentów po poprawki na recepcie, ten szybko nauczy się pisać wyraźnie. Niestety, do pełni szczę-ścia , czyli pełnej informatyzacji, droga jeszcze daleka. ■

Wiceminister zdrowia, Marek Twardowski

Raport


SStronę z ankietą odwiedziło 32 240 internautów. Ankietę, opracowaną przez seksuologa, prof. Zbigniewa Izdebskie-go, wypełniło 10 206 osób, przy czym w dalszych analizach uwzględniono odpowiedzi 10 016 respondentów. Z obli-czeń wyłączono respondentów, którzy byli niepełnoletni lub podali błędne bądź niespójne dane.W badaniu wzięło udział niemal tyle samo kobiet, co męż-czyzn. Większość respondentów stanowiła grupa wiekowa 18-30 lat. Ostateczne dane zostały zważone względem płci i wieku internautów w porównaniu do populacji wszystkich polskich użytkowników sieci.Kwestionariusz składał się z 33 pytań badawczych i 10 py-tań metryczkowych. Pytania dotyczyły zarówno ogólnych informacji na temat życia seksualnego (aktywność seksual-na, wiek inicjacji seksualnej, satysfakcja z życia seksualnego, obecność zdrady, używanie środków urozmaicających ży-cie seksualne), zdrowia seksualnego (problemy seksualne, środki wzmagające potencję, porady u specjalistów) oraz aktywności internetowej związanej z seksem (poznawanie partnerów seksualnych w sieci, „seks wirtualny”, percepcja zdrady w Internecie, itd.).

Zadowolenie, zdrada i inne problemyWyniki badań pokazują, że polscy internauci w większo-ści oceniają zadowolenie z życia seksualnego jako bardzo dobre i dobre (ogółem 55 proc.). Zadowolenie to maleje jednak wraz z wiekiem. Internauci odbywają najczęściej 2-3 stosunków seksualnych w ciągu tygodnia. Najaktywniejsze są pod tym względem osoby w wieku 25-30 lat. Natomiast w grupie wiekowej powyżej 50. r.ż. częstotliwość ta wyraź-nie spada. Do kontaktów seksualnych z osobą poznaną w Internecie przyznaje się natomiast 3 na 10 respondentów – najczęściej są to osoby w wieku 26-30 lat.Aż 61,6 proc. badanych w grupie wiekowej powyżej 50. r.ż. przyznaje się, że będąc w stałym związku formalnym lub nieformalnym odbyło przynajmniej raz kontakt seksualny z kimś innym. Częściej byli to mężczyźni niż kobiety. Z ba-

W grudniu ub.r. agencja badań marketingowych Indicator na zlecenie Polpharmy zrealizowała badanie seksualności polskich internautów. Jego celem było zgromadzenie danych na temat zwyczajów seksualnych oraz nastawienia Polaków do zdrowia seksualnego.

Seks w sieci

autor: Marta Gawrylik redaktor Farmacji Praktycznej dań przeprowadzonych przez Polpharmę wynika, że odse-

tek osób zdradzających partnerów wzrasta wraz z wiekiem – od niespełna 30 proc. w najniższej kategorii wiekowej, do ponad 60 proc. wśród osób ponad 50-letnich.Zaskakujący jest wynik dotyczący odczuwania problemów seksualnych. Aż 2/3 respondentów miała problemy związa-ne z seksem. Najczęściej pojawiającymi się problemami jest „za duża chęć współżycia w porównaniu do potrzeb part-nera/partnerki” oraz „zbyt duże potrzeby seksualne”.

0

20

40

nie miał(a) żadnych

problemów

za duża chęć współżycia

w porównaniu z potrzebami

partnera /partnerki

za duże potrzeby seksualne

problemy z osiąganiem

orgazmu

zbyt mała chęć w porównaniu z potrzebami

partnera /partnerki

34,3

24,1 22

17,213,3

„Suchość pochwy podczas stosunku” (ponad 1/4 respon-dentek zgłaszających problemy seksualne) oraz odczu-wanie bólu w trakcie stosunku (ponad 1/5 respondentek) to dolegliwości, na które szczególnie skarżą się kobiety. Natomiast najczęstszymi dolegliwościami wymienianymi przez mężczyzn są: problemy ze wzwodem (ponad 1/4 respondentów zgłaszających problemy seksualne) oraz przedwczesny wytrysk, który deklaruje niemal 1/4 bada-nych mężczyzn.

Szukanie profesjonalnej pomocyNiepokojący jest również fakt, że pomimo zgłaszanych problemów seksualnych, internauci niechętnie udają się po poradę do specjalisty. Do szukania profesjonalnej

Czy w ciągu ostatnich 12 miesięcy miał(a) Pan(i) któreś z wymienionych poniżej problemów/trudności?

Raport


pomocy przyznaje się zaledwie 6,5 proc. respondentów.Przyjaciel to ta osoba, do której internauci najchętniej zwróciliby się w sprawach związanych z seksem – tak twierdzi ponad połowa kobiet uczestniczących w bada-niach Polpharmy. Z kolei ponad połowa pytanych męż-czyzn deklaruje, że udałaby się po poradę do seksuolo-ga. Jednak jest to głównie deklaracja, gdyż jak wynika z badania, tylko 6,5 proc. mężczyzn mających problemy seksualne rzeczywiście tej pomocy u specjalisty szukała.

Środki usprawniające życie seksualneBadanie pokazuje, że internauci niechętnie sięgają po środki farmakologiczne usprawniające ich życie seksual-ne. Zdecydowana większość (ponad 90 proc.) nigdy nie korzystała z tego typu środków. Wśród mężczyzn niewie-le ponad 10 proc. pytanych przyznało się do korzystania z preparatów poprawiających erekcję, potencję czy zwięk-szających libido. Wynik ten nie jest zaskakujący, jeżeli weź-mie się pod uwagę, jak mało osób udaje się po poradę do specjalisty (środki na zaburzenia erekcji dostępne są na receptę). Zaskakujące jest natomiast, że nawet środki poprawiające potencję wydawane bez recepty nie cieszą się uznaniem Polaków. Widać zatem, że kwestia udanego życia seksualnego jest w Polsce nadal tematem tabu.

Element szerszej kampaniiPełne wyniki badania seksualności polskich internautów zostaną zaprezentowane i udostępnione w formie rapor-tu podczas konferencji prasowej 8 marca 2010 r. w siedzi-bie Polpharmy w Warszawie.Badanie seksualności polskich internautów stanowi element realizowanej przez Polpharmę kampanii edu-kacyjnej na temat zdrowia seksualnego, w skład której wchodzą m.in. inicjatywy, takie jak Ogólnopolski Pro-gram Zdrowia Seksualnego (OPZS), serwis internetowy www.zlotysrodek.com poświęcony tematyce zdrowia i życia seksualnego, debaty na temat zdrowia seksualne-go oraz działania w społecznościach online (social media marketing). ■


tylko tylu respondentów szuka profesjonalnej pomocy

w przypadku stwierdzenia problemów związanych

ze zdrowiem seksualnym

% 6,50

20

40

60

80

100

nie tak, tabletki na poprawę

erekcji u mężczyzn

tak, tabletki na potencję

(zwiększające libido)

inne odmowa podania

odpowiedzi

96,4 0,8 1,7 0,6 0,5

0

20

40

60

80

100

nie tak, tabletki na poprawę

erekcji u mężczyzn

tak, tabletki na potencję

(zwiększające libido)

inne odmowa podania

odpowiedzi

84,5 10,5 10,5 1,2 0,6

0,2

0,1

100%60% 80%

odmowa podania

odpowiedzi

mężczyźni

kobiety

ogółem

0% 20% 40%

tak nie

6,7

6,8

6,5

Czy szukał(a) Pan(i) kiedykolwiek pomocy w rozwiązaniu problemów seksualnych u specjalisty?

Czy kiedykolwiek próbował(a) Pan(i) zwiększyć swój potencjał seksualny przy pomocy środków farmakologicznych?

KOBIETY

MĘŻCZYŹNI

Sonda


Z najnowszych badań na temat seksualności polskich internautów, przeprowadzonych przez Polpharmę na grupie 10 tys. respondentów, wynika, że zaledwie 6,5 proc. z nich szuka pomocy w rozwiązywaniu swoich problemów seksualnych u specjalistów. A jak w tej delikatnej materii kształtuje się opieka farmaceutyczna?

Pan Krzysztofpacjent z BydgoszczyNiektórym może się wydawać, że w sytuacji dokonywa-nia zakupów środków antykoncepcyjnych czy prepa-ratów na potencję, hipermarkety czy stacje benzynowe dają człowiekowi poczucie większej anonimowości, niż apteka. Bo mniejsze to już chyba tylko w kioskach ruchu, gdzie pokutuje przesąd, że pracują w nich starsze panie, które w ramach tzw. „moherowej koalicji” dokonują sa-botażu, przekłuwając prezerwatywy szpilkami. Ja jednak, w temacie zdrowia seksualnego, zdecydowanie więk-szym zaufaniem darzę apteki. Świadomość, że konsultu-ję swoje sprawy z wykształconym personelem, daje mi komfort psychiczny i poczucie bezpieczeństwa. Wiem, że szeroki asortyment, który trafia do aptek, jest bezpieczny i sprawdzony. Jestem rodzicem i mam już za sobą rozmo-wę z moimi dziećmi na te drażliwe tematy. Chciałem, by to ode mnie dowiedziały się m.in. tego, że istnieją środki antykoncepcyjne. Myślę jednak, że w naszym społeczeń-stwie wciąż za mało rozmawia się o zdrowiu seksualnym – poważnych, szczerych, bez pruderii, skrępowania czy niepotrzebnych uśmieszków. Na to chyba potrzeba nam jeszcze czasu, wielu lat rzetelnej edukacji, również ze stro-ny Kościoła.

mgr farm. Anna Seemannapteka w Paweli Wielkiej, woj. śląskieProblematyka zdrowia seksualnego czy też zwyczajowe-go kupowania prezerwatyw i innych środków „powszech-nego użycia” w aptece wciąż pozostaje tematem tabu. Dla wielu osób odwiedzających naszą placówkę barierą nie do pokonania jest głośno wypowiedziana, często w obecności starszych osób, prośba o środki antykoncepcyjne. Znacz-nie prostsze wydaje się kupowanie ich w miejscach, gdzie klient czuje się anonimowy, na przykład w supermarketach,

wysłuchała: Lilianna Bartowska-Lewicka redaktor „Farmacji Praktycznej”

Kwestia preparatów urozmaicających życie seksualne poruszana jest wśród pacjentów marginalnie – to potwierdza, że dla wielu osób zagadnienia związane z jakością życia seksualnego wciąż stanowią temat tabu

Kupić i w nogi

mgr farm. Anna Seemann

Maxigra (Sildena lum). Skład i postać: 1 tabletka powlekana zawiera 50 mg lub 100 mg syldena lu. Wskazania: Leczenie zaburzeń erekcji (niemożność uzyskania lub utrzymania wzwodu prącia wystarczającego do odbycia stosunku płciowego). W celu sku-tecznego działania preparatu niezbędna jest stymulacja seksualna. Dawkowanie i sposób podawania: Do stosowania doustnego. Lek jest wskazany dla osób w wieku powyżej 18 lat. Zaleca się dawkę 50 mg przyjmowaną w zależności od potrzeb około godziny przed planowaną aktywnością seksualną. W zależności od skuteczności i tolerancji leku, dawkę można zwiększyć do 100 mg lub zmniejszyć do 25 mg. Maksymalna zalecana dawka wynosi 100 mg. Nie zaleca się stosowania syldena lu częściej niż raz na dobę. Jeżeli lek jest przyjmowany podczas posiłku, początek działania może być opóźniony. U pacjentów w podeszłym wieku zaleca się zmniejszenie dawki początkowej do 25 mg. Kolejne dawki, w zależności od skuteczności i tolerancji leku mogą być zwiększane do 50 mg lub 100 mg syldena lu. U pacjentów z łagodnymi lub umiarkowanymi zaburzeniami czynności nerek (klirens kreatyniny 30-80 ml/min) dawki leku bez zmian. U pacjentów z ciężkimi zaburzeniami czynności nerek (klirens kreatyniny < 30 ml/min) zaleca się rozpoczęcie terapii od dawki 25 mg. W zależności od skuteczności i tolerancji leku, dopuszcza się zastosowanie dawki 50 mg lub 100 mg. U pacjentów z niewydolnością wątroby (np. z marskością wątroby) zaleca się rozpoczęcie terapii od dawki 25 mg. W zależności od skuteczności i tolerancji leku, dopuszcza się zastosowanie dawki 50 mg lub 100 mg. U pacjentów z ciężką niewydolnością wątroby syldena l jest przeciwwskazany. U pacjentów stosujących jednocześnie inhibitory izoenzymu CYP3A4, zaleca się rozpoczęcie terapii od dawki 25mg. Wyjątkiem jest rytonawir, którego nie zaleca się stosować jednocześnie z syldena lem. W celu zmniejszenia ryzyka wystąpienia niedociśnienia ortostatycznego, stan pacjenta przyjmującego leki alfa-adrenolityczne powinien być stabilny przed rozpoczęciem leczenia syldena lem, dodatkowo należy rozważyć rozpoczęcie terapii od dawki 25 mg. Przeciwwskazania: Lek jest przeciwwskazany u kobiet. Stwierdzona nadwrażliwość na substancję czynną lub którykolwiek ze składników preparatu. Przeciwwskazane jest zatem równoczesne stosowanie syldena lu z preparatami uwalniającymi tlenek azotu (np. azotynem amylu) lub azotanami w jakiejkolwiek postaci. Syldena lu nie należy stosować u mężczyzn, u których aktywność seksualna nie jest wskazana (np. pacjenci z ciężkimi schorzeniami układu sercowo-naczyniowego, takimi jak niestabilna dławica piersiowa lub ciężka niewydolność serca). Nie stosować u pacjentów, którzy utracili wzrok w jednym oku w wyniku nietętniczej przedniej niedokrwiennej neuropatii nerwu wzrokowego, niezależnie od związku z wcześniejszą ekspozycją na inhibitor fosfodiesterazy typu 5. Nie określono bezpieczeństwa stosowania syldena lu u pacjentów z ciężką niewydolnością wątroby, hipotonią (ciśnienie krwi < 90/50 mmHg), po niedawno przebytym udarze lub zawale serca oraz ze stwierdzonymi dziedzicznymi zmianami degeneracyjnymi siatkówki, takimi jak retinitis pigmentosa. Ostrzeżenia i zalecane środki ostrożności: Przed rozpoczęciem leczenia pacjent powinien być poddany badaniu lekarskiemu w celu ustalenia przyczyny zaburzeń erekcji oraz wydolności układu sercowo-naczyniowego. Przed przepisaniem syldena lu lekarz powinien ocenić, czy pacjent może być podatny na działanie rozszerzające naczynia, szczególnie w czasie aktywności seksualnej. Syldena l nasila hipotensyjne działanie azotanów. U pacjentów z czynnikami ryzyka wystąpienia chorób sercowo-naczyniowych zgłaszano przypadki ciężkich zaburzeń czynności układu sercowo-naczyniowego, które występowały w czasie stosowania syldena lu, w czasie stosunku seksualnego lub wkrótce po jego zakończeniu. W pojedynczych przypadkach zaburzenia wystąpiły wkrótce po zastosowaniu syldena lu. Syldena l należy stosować ostrożnie u pacjentów z anato-micznymi deformacjami prącia oraz ze schorzeniami predysponującymi do wystąpienia priapizmu. Nie zaleca się jednoczesnego stosowania syldena lu oraz innych metod leczenia zaburzeń erekcji. Należy poinformować pacjenta, aby w przypadku wystąpienia nagłych zaburzeń widzenia przerwał przyjmowanie syldena lu i niezwłocznie skonsultował się z lekarzem. Nie zaleca się jednoczesnego stosowania syldena lu i rytonawiru. Należy zachować ostrożność przy podawaniu syldena lu pacjentom przyjmującym leki alfa-adrenolityczne – możliwość wystąpienia objawowego niedociśnienia, najczęściej po 4 godzinach od podania syldena lu. W celu zmniejszenia ryzyka wystąpienia niedociśnienia ortostatycznego, stan pacjenta przyjmującego leki alfa-adrenolityczne powinien być hemodynamicznie stabilny przed rozpoczęciem leczenia syldena lem. Należy rozważyć rozpoczęcie terapii od dawki 25 mg. Syldena l nasila przeciwagregacyjne działanie nitroprusydku sodu. U pacjentów z zaburzeniami krzepnięcia lub czynną chorobą wrzodową syldena l należy stosować ostrożnie. Działania niepożądane: Mają one zwykle charakter łagodny lub umiarkowanie nasilony, a ich częstość i nasilenie wzrastały wraz ze zwiększaniem dawki. Niestrawność, zaburzenia widzenia, bóle i zawroty głowy, chromatopsja, kołatanie serca, uderzenia gorąca, uczucie zatkanego nosa, niestrawność. W badaniach porejestracyjnych opisywano następujące działania niepożądane: reakcje nadwrażliwości, ból oka, zaczerwienione/przekrwione oczy, tachykardia, arytmia komorowa, zawał mięśnia sercowego, niestabilna dławica piersiowa, nagła śmierć sercowa, niedociśnienie, nadciśnienie tętnicze, krwawienia z nosa, omdlenia, krwotok wewnątrzmózgowy, przemijający atak niedokrwienny, wymioty, wysypka skórna, wydłużenie czasu erekcji, priapizm. Opisywano również występowanie: bólów mięśniowych (przy dawkowaniu częstszym niż raz dziennie). Po wprowadzeniu preparatu na rynek do działań niepożądanych zgłaszanych z nieznaną częstością u pacjentów przyjmujących syldena l należały: nietętnicza przednia niedokrwienna neuropatia nerwu wzrokowego, zamknięcie naczyń siatkówki, ubytki pola widzenia. Podmiot odpowiedzialny: ZF Polpharma SA. Pozwolenie na dopuszczenie do obrotu dla dawki 50 mg, 100 mg odpowiednio nr 10309, 10310 wydane przez MZ. Dodatkowych informacji o leku udziela: Polpharma Biuro Handlowe Sp. z o.o., ul. Bobrowiecka 6, 00-728 Warszawa, tel. +48 22 364 61 00; fax. +48 22 364 61 02. www.polpharma.pl. Lek wydawany na podstawie recepty.

MAX

/146

/12-

2009

Z przyjemnością informujemy, że Maxigra zdobyła tytuł

Laureata Konkursu Innowacji Roku 2009

Innowacja Roku 2009Innowa a Roku 2009Innowaccja Roku 2009...”złoty środek na męskość”

205x297_Reklama_Maxigra_Innowacja_A.indd 1 2009-12-10 10:54:38

na stacjach benzynowych, ewentualnie w aptekach samo-obsługowych – w myśl zasady: kupuję i znikam. Wprawdzie każda apteka musi posiadać środki antykoncepcyjne, ale są one niemal zawsze dyskretnie schowane. Są też i takie pla-cówki, które nie sprzedają ich w ogóle. Tu dochodzi często presja społeczna w małych miejscowościach, gdzie wpływ nauk kościelnych odgrywa niebagatelną rolę. Nasza apteka mieści się w małej miejscowości. Sprzedaż środków antykon-cepcyjnych jest naprawdę bardzo skromna. Pytań ze strony pacjentów zazwyczaj zero – ot, kupić i w nogi . Zdarzają się telefony od mężczyzn, z zapytaniem o preparaty poprawiają-ce sprawność seksualną. Ale najczęściej nabywcami są u nas turyści, bo nasza apteka mieści się przy trasie przelotowej na Słowację. Popyt na nie mamy szczególnie w sezonie narciar-skim, w weekendy, albo gdy w okolicy odbywają się jakieś szkolenia... A po czym poznajemy mężczyznę chcącego kupić w naszej aptece prezerwatywy? Zwykle długo ogląda witrynę z ziołami... Dialog z takim pacjentem wygląda zwykle następująco. Pacjent prosi o prezerwatywy. Z naszej strony pada pytanie, jakie? Na co pacjent zwykle też odpowiada py-taniem: „A które pani poleca?” To zawsze wywołuje delikatny uśmiech na twarzy farmaceuty, co zwykle rozładowuje na-pięcie i odstresowuje skrępowanego całą sytuacją pacjenta.

mgr farm. Alicja WiśniewskaZespół Apteki WielkopolskiejJeśli chodzi o zakup prezerwatyw, odwiedzający nas mło-dzi mężczyźni zwykle nie są skrępowani i nie czują żadnych oporów. Przy okienku wybierają rodzaj, kolor, itd. Zdecydo-wanie większy kłopot sprawia młodym mężczyznom zakup testu ciążowego. Coraz częściej po prezerwatywy przycho-dzą też nieco starsi panowie. Ponadto kupują preparaty po-prawiające potencję. Chętnie radzą się nas na temat sposo-bów poprawy jakości życia seksualnego. Bywa również, że prezerwatywy kupują kobiety, i to niezależnie od wieku. Co więcej, zdarzają się i takie sytuacje, kiedy po zakupie prezer-watyw wracają po paru minutach i chcą je wymienić na inny kolor lub rozmiar. Jeśli chodzi o pytania związane z choroba-mi wenerycznymi, to nadal jest to temat tabu, szczególnie u mężczyzn. Niezmiernie rzadko pada z ust pacjentów słowo „grzybica”. Najczęściej mówią, że coś ich piecze lub swędzi i niechętnie odpowiadają na pytania farmaceutów. Oczeku-ją, że farmaceuta potrafi czytać w ich myślach i szybko, bez zbędnych pytań, poleci im skuteczny środek.

mgr farm. Halina Góralczykinternetowa „Wawapteka” w WarszawieMyślę, że dziś takie produkty, jak prezerwatywy czy środki pobudzające sprawność seksualną mężczyzn bądź kobiet, są częściej i chętniej kupowane za pośrednictwem Inter-netu. Niestety, mimo intymności, jaką gwarantuje komuni-kacja w sieci, internauci bardzo rzadko zadają nam pytania dotyczące antykoncepcji lub chorób wenerycznych. Tu, co z przykrością stwierdzam, sytuacja wygląda mniej więcej tak samo, jak w przypadku opieki farmaceutycznej świadczonej przy okienku w tradycyjnej aptece.


Po czym poznajemy mężczyznę chcącego kupić w naszej aptece prezerwatywy? – zwykle długo ogląda witrynę z ziołami...

mgr farm. Łukasz Samborskiapteka „Eden” w SierpcuWydaje się, że badanie przeprowadzone przez Polpharmę jest wiarygodne. W aptekach bardzo rzadko zdarza się pa-cjent, który szuka porady na temat problemów seksual-nych. Co ciekawe, jeżeli już ktoś decyduje się na rozmowę, to przeważnie w 100 proc. są to mężczyźni. I to niezależ-nie od tego, czy za pierwszym stołem pracuje kobieta, czy mężczyzna. Wśród pacjentów, którzy zgłaszają nam swoje problemy, przeważają osoby powyżej 40. r.ż. Mężczyźni coraz częściej również korzystają z porad u lekarzy spe-cjalistów, o czym świadczy rosnąca sprzedaż preparatów na zaburzenia erekcji. Kobiety w zasadzie poprzestają na wykupieniu preparatów antykoncepcyjnych. Doskonała sprzedaż tych leków świadczy o dużej popularności tej grupy medykamentów. Co do preparatów urozmaicają-cych życie seksualne, to ten temat wśród osób odwiedza-jących naszą placówkę jest poruszany marginalnie. Świad-czy to niestety o tym, że dla wielu pacjentów zagadnienia związane z jakością życia seksualnego wciąż stanowią temat tabu. ■


Sonda

F


Kodeks pracy mówi, że pracownik powinien wykonywać pracę starannie, sumiennie i stosować się do poleceń przełożonych – rażące naruszenie tych obowiązków może uzasadniać rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia

Prawo

Bywa, że pracodawca ma do czynienia z pracownikiem, który nie wywiązuje się ze swych obowiązków, a jego zaangażowanie sprowadza się głównie do wykorzystywania wszystkich możliwości, jakie daje prawo, by utrzymać zajmowane stanowisko. Rozstanie się z takim pracownikiem jest możliwe, ale wymaga przygotowania.


Farmaceucie bądź technikowi zatrudnionemu w aptece na umowę o pracę na czas nieokreślony można pisemnie wypo-wiedzieć umowę, zachowując określony w niej czas wypo-wiedzenia. Takie wypowiedzenie musi być uzasadnione, tzn. pracodawca musi podać przyczyny wypowiedzenia umowy. Trzeba pamiętać, że przyczyny te muszą być konkretne, zgod-ne z prawdą i udokumentowane (np. notoryczne spóźnianie się powinno być odnotowane w karcie czasu pracy). Pracow-nikowi przysługuje w takiej sytuacji prawo do odwołania się do sądu pracy. Może on zażądać, by sąd rozstrzygnął czy wypowiedzenie było uzasadnione i zgodne z prawem oraz rościć sobie prawo do ewentualnego odszkodowania lub żądać przywrócenia do pracy. Pracodawca musi pamiętać o obowiązkowym poinformowaniu zwalnianego pracowni-ka o możliwości odwołania się do właściwego sądu pracy.

Zwolnienie bez wypowiedzeniaIstnieje również możliwość rozwiązania przez pracodawcę umowy o pracę bez wypowiedzenia. Formę tzw. zwolnienia dyscyplinarnego można jednak zastosować tylko w ściśle określonych przez kodeks pracy okolicznościach.Pracodawca może rozwiązać umowę o pracę bez wypowie-dzenia, gdy:l pracownik ciężko naruszył podstawowe obowiązki pra-

cownicze,l w czasie trwania umowy o pracę popełnił przestępstwo,

które uniemożliwia jego dalsze zatrudnienie,l pracownik ze swej winy utracił uprawnienia do wykonywa-

nia pracy na zajmowanym stanowisku.

Art. 100 kodeksu pracy mówi, że pracownik powinien wy-konywać pracę sumiennie i starannie oraz stosować się do poleceń przełożonych, które dotyczą pracy, jeżeli nie są one sprzeczne z przepisami prawa lub treścią umowy o pracę. Ra-żące naruszenie tych obowiązków może uzasadniać rozwią-zanie umowy bez wypowiedzenia z winy pracownika.By jednak pracodawca mógł powołać się na te przyczyny przy zwalnianiu pracownika bez wypowiedzenia, od mo-mentu, gdy dowiedział się o przyczynie uzasadniającej zwol-

nienie pracownika, nie może minąć okres czasu dłuższy niż 1 miesiąc. Ta forma rozwiązania stosunku pracy powinna być jednak stosowana wyłącznie w nadzwyczanych przypad-kach, uzasadnionych wyjątkowo nagannym postępowaniem pracownika.

Nieobecność w pracyPrzepisy kodeksu pracy dają pracodawcy możliwość rozwią-zania umowy o pracę bez wypowiedzenia także w przypad-ku przedłużającej się nieobecności pracownika. Aby możliwe było tego rodzaju rozwiązanie umowy o pracę, niezdolność pracownika do pracy z powodu choroby musi trwać dłużej niż 3 miesiące, pod warunkiem jednak, że pracownik był zatrudniony krócej niż 6 miesięcy. W przypadku, gdy okres zatrudnienia przekracza 6 miesięcy lub niezdolność do pra-cy spowodowana jest wypadkiem przy pracy bądź chorobą zawodową, nieobecność pracownika musi trwać dłużej niż łączny okres pobierania z tego tytułu wynagrodzenia i zasiłku.Szef apteki może ponadto rozwiązać bez wypowiedzenia umowę o pracę, gdy usprawiedliwiona nieobecność pra-cownika z innego powodu niż wymienione powyżej trwa dłużej niż miesiąc. Do takich usprawiedliwionych nieobecno-ści należy opieka nad innym członkiem rodziny lub odbywa-nie kary pozbawienia wolności. ■

Trudne rozstanie

Bartłomiej Kochlewski adwokat specjalizujący się w prawie pracy i własności intelektualnej




O

O barierach w świadczeniu opieki farmaceutycznej, z dr n. farm. Agnieszką Skowron z Pracownii Farmakoekonomii i Farmakodynamiki CM UJ, rozmawia Lilianna Bartowska-Lewicka.

Wystarczy chcieć

Od kilku lat w czasopismach adresowanych do farmaceutów pisze się o tzw. opiece farmaceu-tycznej. Organizowane są konferencje doty-czące tego zagadnienia. A jednak, w praktyce pozostaje ona wciąż zjawiskiem marginalnym. Czy istnieją szkolenia ciągłe w temacie opieki farmaceutycznej, adresowane do farmaceutów?Obecnie wśród programów szkoleń ciągłych zatwierdzo-no kilka kursów, obejmujących zarówno ogólne zagadnie-nia z zakresu podstaw opieki farmaceutycznej, jak i zasady prowadzenia opieki w wybranych schorzeniach przewle-kłych, np. astma i POChP, nadciśnienie tętnicze, cukrzyca.

Dlaczego, mimo oferty szkoleń i licznego udziału w nich farmaceutów, w praktyce apteki tak rzadko świadczą opiekę?W ubiegłym roku Pracownia Farmakoepidemiologii i Far-makoekonomiki podjęła, w ramach badania ankietowego, próbę uzyskania odpowiedzi na pytanie, dlaczego tak się dzieje? Do 205 aptek ogólnodostępnych z Krakowa i Wie-liczki, co stanowi ok. 71 proc. ogółu aptek w tym regionie i ok. 2 proc. wszystkich placówek w kraju, przekazano 430 ankiet z prośbą o ich wypełnienie. 87,5 proc. farmaceu-tów oddało wypełnione ankiety. W ankietach poproszo-no o wybranie trzech spośród wskazanych największych barier, powodujących, że farmaceuta nie świadczy dziś opieki farmaceutycznej w swojej placówce. Większość farmaceutów wymieniła kolejno: brak czasu na rozmowę z pacjentem, brak miejsca do przeprowadzenia takiej roz-mowy i brak programu komputerowego do dokumento-wania opieki.

Usunięcie tych barier wymagałoby wprowa-dzenia znacznych zmian organizacyjnych w aptece.Tak, dlatego żadne nakazy prawne czy wytyczne nie mogą zmusić farmaceutów do świadczenia opieki farma-ceutycznej. Zmiany organizacyjne w aptece muszą więc zmierzać w kierunku dostosowania infrastruktury apteki

Z myślą o farmaceutach zgłaszających się do programu FONTiC zespół Pracowni Farmakoepidemiologii i Farmakoekonomiki CM UJ przygotował nieodpłatną aplikację internetową do dokumentowania opieki farmaceutycznej


aptek z Krakowa i Wieliczki wzięło udział w ankiecie na

temat opieki farmaceutycznej

%71Wystarczy chcieć



do dłuższych spotkań z pacjentem oraz zmiany zakresu obowiązków poszczególnych pracowników, co w efekcie da farmaceucie czas na przygotowanie się do spotkań z pacjentem. Ostatnia z barier, o której wspominali far-maceuci, została rozwiązana przez zespół Pracowni Far-makoepidemiologii i Farmakoekonomiki, który w ramach programu FONTiC przygotował i wdrożył aplikację inter-netową do dokumentowania opieki farmaceutycznej. Aplikacja udostępniania jest nieodpłatnie wszystkim ap-tekarzom, którzy zgłaszają się do udziału w naszym pro-gramie naukowo-szkoleniowym (szczegóły na stronie: www.font.edu.pl).

Ile aptek prowadzi obecnie opiekę farma-ceutyczną, zgodnie z jej przyjętą w polskim prawie definicją?W 2005 r. do pierwszego w Polsce projektu, obejmujące-go wdrażanie opieki farmaceutycznej (FONT, czyli „Farma-ceutyczna Opieka w Nadciśnieniu Tętniczym”), zgłosiło się 55 aptek z Krakowa i okolic. Projekt objął 95 farmaceutów. Apteki zaklasyfikowano do 2 grup: badanej, której zada-niem było prowadzenie opieki (28 aptek, 44 farmaceu-tów) oraz kontrolnej, która miała świadczyć standardo-we usługi farmaceutyczne (27 aptek, 51 farmaceutów). Farmaceuci z grupy badanej objęli opieką 32 pacjentów, a ci z kontrolnej włączyli do programu 56 pacjentów. W ramach opieki farmaceutycznej farmaceuci spotyka-li się w ciągu roku co najmniej raz w miesiącu z każdym z zakwalifikowanych pacjentów i monitorowali farma-koterapię pacjenta, w celu wykrycia i rozwiązania pro-blemów lekowych. Pełne dane z programu, obejmujące wymaganą liczbę wizyt oraz wszystkie przewidziane w programie dokumenty (ankiety, wywiady), przekazało tylko 9 aptek, w odniesieniu do 19 pacjentów. Mimo małej grupy pacjentów wyniki programu potwierdziły, że stałe nadzorowanie farmakoterapii pacjenta może przynieść pozytywne efekty, w postaci poprawy wskaźników kli-nicznych (ciśnienie tętnicze) oraz wiedzy pacjentów.

W programie FONTiC, który jest kontynuacją poprzedniego projektu, zrezygnowano z grupy kontrolnej i podjęto decyzję o stałym naborze aptek do projektu?W chwili wprowadzania programu informacje o możliwo-ści dołączenia do niego przekazano mailem do wszystkich farmaceutów korzystających z portalu e-duk@cja. Do pro-gramu zgłosiło się ok. 70 aptek i ponad 90 zatrudnionych w nich farmaceutów. Każdy z aptekarzy otrzymał maila z zasadami udziału w programie i poproszony został o odesłanie podpisanej przez właściciela lub kierownika ap-teki zgody apteki na udział w programie. Po dopełnieniu tej formalności farmaceuci byli zapraszani do udziału w kursie internetowym za pośrednictwem portalu e-duk@cja. Do grudnia ub.r. testy zaliczyło 20 osób, które uzyskały dostęp do bazy i mogą prowadzić opiekę. W tym roku li-czymy na większą aktywność.

Choć niewiele aptek w Polsce prowadzi opiekę farmaceutyczną zgodnie z jej definicją w ustawie o Izbach Aptekarskich, to wiele z nich potwierdza jej stosowanie…Doradzanie pacjentowi, które jest postrzegane przez farma-ceutów jako opiekowanie się pacjentem, jest tylko jednym z elementów opieki farmaceutycznej. W ramach opieki far-maceuta ma również obowiązek dobrać pacjentowi odpo-wiedni lek OTC oraz przekazać mu wszystkie niezbędne in-formacje, dzięki którym lek będzie stosowany bezpiecznie. W procesie opieki farmaceutycznej doradztwo farmaceu-tyczne jest znacznie prostsze i szybsze niż w odniesieniu do przypadkowego pacjenta pojawiającego się w aptece. Far-maceuta posiada bowiem ogromny zasób informacji doty-czących pacjenta, zna jego problemy zdrowotne, wie jakie leki stosuje i zna jego zwyczaje w zakresie stosowania się do zaleceń. Wszystko to w znacznym stopniu skraca czas wywiadu i zwiększa szansę wyboru najlepszego preparatu. Co rzeczywiście stoi na przeszkodzie do wpro-wadzania opieki farmaceutycznej w aptekach? Jakich narzędzi brakuje farmaceutom, by mogli zacząć ją świadczyć? Może konieczne są zmiany w postrzeganiu roli farmaceuty w systemie zdrowotnym?Odpowiedzi na te pytania muszą udzielić sobie sami zainte-resowani prowadzeniem opieki farmaceuci, bo to oni będą ją prowadzić, a zatem muszą być do niej przekonani. Wydaje się, że obecnie w Polsce zrobiono już wiele, by ułatwić far-maceutom świadczenie opieki. Wszystkie wydziały farma-ceutyczne przyjęły ujednolicony schemat nauczania tych zagadnień. Pracownia Farmakoepidemiologii i Farmako-ekonomniki Wydziału Farmaceutycznego CM UJ przekazała wszystkim Wydziałom Farmaceutycznym w Polsce nieod-płatnie do celów dydaktycznych aplikację do dokumento-wania opieki farmaceutycznej – tę samą z której korzystają farmaceuci w programie FONTiC. Prawie wszystkie jednost-ki szkolące farmaceutów oferują kursy z zakresu opieki far-maceutycznej. Odbywają się konferencje poświęcone tym zagadnieniom. Teraz tylko każdy z farmaceutów musi sam sobie odpowiedzieć na pytanie czy i od kiedy chce zacząć stosować opiekę farmaceutyczną? ■



C

O objawach i zapobieganiu chorobie oraz o doborze odpowiednich suplementów diety dla pacjentów z AMD (zwyrodnieniem plamki żółtej), z prof. dr hab. Jerzym Szaflikiem, konsultantem krajowym w dziedzinie okulistyki, rozmawia Marta Gawrylik.

Zwyrodnienie plamki żółtej

Coraz częściej poruszany jest temat związany z chorobą AMD – potocznie zwaną zwyrodnie-niem plamki żółtej. Czym właściwie jest AMD?AMD – zwyrodnienie plamki związane z wiekiem, jest przewle-kłym, postępującym schorzeniem siatkówki, powodującym utratę centralnego widzenia. Stanowi ono główną przyczynę ślepoty u osób po 50. r.ż. Początkowo choroba dotyczy jed-nego oka, ale zwykle w późniejszym etapie rozwija się także w drugim. Wyróżniamy dwa typy zwyrodnienia plamki zwią-zanego z wiekiem. Najczęstsza jest postać sucha (zanikowa), charakteryzująca się łagodniejszym, powolnym przebiegiem. W tej postaci dochodzi do zaników w części centralnej siat-kówki (plamce), ale nie prowadzi to do gwałtownego spadku ostrości wzroku. W niektórych przypadkach może ulec zmianie w postać wysiękową. Postać wysiękowa występuje rzadziej, rozwija się szybko, powodując w ciągu kilku miesięcy, a cza-sem nawet tygodni, znaczną utratę widzenia. Choroba charak-teryzuje się tworzeniem neowaskularyzacji pod siatkówką, co powoduje powstawanie krwotoków podsiatkówkowych, a w końcowej fazie choroby tworzenie blizny i ostatecznie ślepotę.

Kto jest najbardziej na tę chorobę narażony? Czy AMD zagraża jedynie osobom po 50. r.ż.? Czy istnieją zewnętrzne czynniki ryzyka?AMD jest chorobą zwyrodnieniową centralnej części siatków-ki, powstającą w wyniku starzenia się tkanek, dlatego dotyczy osób po 50. r.ż. Istnieją czynniki ryzyka osobnicze, na które nie mamy wpływu:– wiek (>50 r.ż.),– występowanie AMD w rodzinie,– płeć (kobiety częściej niż mężczyźni),– rasa (częściej u rasy białej),– jasne tęczówki,– nadwzroczność,

Osoby z grupy ryzyka AMD powinny stosować preparaty uzupełniające, zawierające antyoksydanty, w tym luteinę i zeaksantynę


– wysiękowa postać AMD w jednym oku.Do tego zewnętrzne czynniki ryzyka, na które możemy wpły-wać, czyli:– palenie tytoniu,– dieta (uboga w witaminy oraz mikroelementy),– nadmierna ekspozycja na światło,– nadwaga/otyłość.Niektóre schorzenia lub leki zwiększają ryzyko zachorowania na AMD, wśród nich:– nadciśnienie tętnicze,– miażdżyca,– cukrzyca,– niski poziom antyoksydantów,– leki z grupy B-blokerów.

Okresowe badania lekarskie mogą zweryfikować, czy pacjent jest chory na AMD. Jakie są pierwsze objawy tej choroby? Czego nie powinniśmy baga-telizować?Pierwszymi objawami choroby jest obniżone poczucie kontra-stu, dyskretne zniekształcenie oglądanych przedmiotów oraz powstawanie mroczków w centralnym polu widzenia. Pacjen-ci odczuwają trudności w czytaniu lub wykonywaniu precy-zyjnych czynności. Z czasem dochodzi do znacznego znie-kształcania obrazu, linie proste wydają się faliste lub zagięte, a w środku pola widzenia pojawia się ciemna plama. Powodu-je to znaczny, nieodwracalny spadek ostrości wzroku. Pierwsze objawy choroby mogą być niezauważone przez pacjenta, gdyż są dyskretne i najczęściej dotyczą jednego oka. Jeżeli AMD nie zostanie wykryte podczas rutynowego badania okuli-stycznego, możemy nie zdawać sobie sprawy z postępujących zmian. Wczesne wykrycie i rozpoznanie choroby może pomóc uratować wzrok, szczególnie u pacjentów z wysiękową posta-cią tego schorzenia. Zaleca się stosowanie regularnych wizyt u lekarza okulisty po 50. r.ż. , zwłaszcza, jeśli należymy do grupy zwiększonego ryzyka rozwoju choroby lub zauważymy niepo-kojące nas objawy, jak: spadek ostrości wzroku, plamki przed okiem, falowanie obrazu.

Zwyrodnienie plamki żółtej to choroba nieule-czalna. Czy mamy jakiś wpływ na jej postęp, czy można zahamować jej rozwój?Dokładna przyczyna AMD wciąż nie jest poznana. Uważa się, że do rozwoju choroby przyczynia się stres oksydacyjny. Jest to proces powodujący uszkodzenie tkanek, wywołany działa-niem wolnych rodników tlenowych. Powstają one w naszym organizmie w wyniku procesów przemiany materii, ale także w wyniku nadmiernej ekspozycji na światło słoneczne. Plam-ka jest bardziej narażona na uszkodzenia oksydacyjne niż inne części siatkówki. W młodym wieku organizm posiada naturalny system obrony, który neutralizuje działanie wolnych rodników. Z upływem lat, gdy dodatkowo poddawani jesteśmy działaniu zanieczyszczeń, dymu tytoniowego, dodatków do żywności, nadmiernej ekspozycji na światło słoneczne lub innych szko-dliwych substancji, nasz organizm wytwarza więcej wolnych rodników niż jest w stanie usunąć. Dlatego w starszym wieku

powinniśmy wspomagać system obronny organizmu, dostar-czając mu antyoksydanty. Możemy to osiągnąć stosując dietę bogatą w witaminy i mikroelementy oraz przyjmując prepa-raty zawierające te substancje. Oprócz tego, aby spowolnić rozwój choroby, należy starać się eliminować czynniki ryzyka, tj. palenie papierosów, nadwagę, nadmierną ekspozycję na światło, itd.

Jaka jest zależność pomiędzy nawykami żywie-niowymi a zwyrodnieniem plamki żółtej i dlacze-go tak ważne są suplementy diety?Organizm człowieka posiada naturalny system obronny, któ-ry pomaga w walce z wolnymi rodnikami. By działał on pra-widłowo, wymaga witamin i mikroelementów dostarczanych w pożywieniu. Dlatego prawidłowa dieta jest tak ważna dla zdrowia oczu. Substancjami mającymi duże znaczenie dla ochrony oka jest luteina i zeaksantyna. W zdrowej plamce dzia-łają one jak filtr pochłaniający większość światła niebieskiego, które uszkadza fotoreceptory siatkówki i jednocześnie chronią one plamkę przed działaniem wolnych rodników. Badania kli-niczne wykazały, że wraz z wiekiem występuje spadek natu-ralnego poziomu tych substancji, co zwiększa prawdopodo-bieństwo rozwoju AMD. Dlatego należy spożywać produkty bogate w luteinę i zeaksantynę oraz mikroelementy, tj. cynk, selen i witaminy: witamina C i E. Osoby z grupy ryzyka AMD powinny stosować preparaty uzupełniające zawierające anty-oksydanty w tym luteinę i zeaksantynę.

Na co w takim razie powinniśmy zwrócić uwagę przy wyborze suplementu diety?Należy zwrócić uwagę, aby suplementy diety zawierały lute-inę i zeaksantynę, witaminę C i E, mikroelementy, cynk i selen. Ostatnie badania naukowe wskazują również, że wielonasy-cone kwasy tłuszczowe (WNKT) z grupy omega-3 powinny być stosowane w suplementacji diety w profilaktyce AMD. Powinniśmy zwrócić uwagę na rodzaj luteiny występującej w preparatach, gdyż lepiej przyswajalna jest luteina krystalicz-na niż estry luteiny. ■

Po 50. r.ż. zaleca się stosowanie regularnych wizyt u lekarza okulisty, zwłaszcza osobom z grupy zwiększonego ryzyka bądź w przypadku pojawienia się niepokojących objawów: spadku ostrości wzroku, plamki przed okiem, falowania obrazu




S

Nadchodzi wiosna. Budząca się przyroda zwyklepozytywnie nastraja do życia i powodujeogólną radość. Ale czy dla każdego?

Wiosna, czyli radość dla zdrowych

Sformułowane powyżej pytanie istotne jest przede wszystkim dla alergików, ale również dla osób z proble-mami gastrycznymi. Nadkwasota, zgaga i bóle żołądka mogą popsuć nastój wielu osobom dotkniętym tymi do-legliwościami. Mogą, ale czy muszą? Oczywiście, że nie! Większość pacjentów po pomoc udaje się do apteki, dla-tego proponujemy krótki przegląd grup leków dostęp-nych bez recepty, skutecznie usuwających wspomniane dolegliwości.Można je podzielić na trzy grupy:

1. Leki zobojętniające kwaśną treść żołądkaSą skuteczne, ale w krótkim okresie czasu. Po około 3 godzinach wracamy do stanu poprzedniego, a czasa-mi na skutek reakcji organizmu na leki tej grupy (jeszcze większa produkcja kwasu) można uzyskać efekt gorszy od pierwotnego.

2. Blokery receptora histaminowego H2To nowsza i zdecydowanie skuteczniejsza od wymie-nionej wcześniej grupa leków. Hamują one wydziela-nie kwasu solnego, a w mniejszym stopniu również pepsyny w soku żołądkowym. Szybko przynoszą ulgę, a efekt terapeutyczny utrzymuje się do 12 godzin. Wśród leków tej grupy najbardziej popularna jest ra-nitydyna. Jej wieloletnia obecność na rynku farma-ceutycznym udowodniła, że jest to lek bezpieczny, a objawy niepożądane (zazwyczaj zaburzenia ze strony przewodu pokarmowego – głównie biegunki) występują rzadko. Już jedna tabletka – 150 mg ranitydyny – szyb-ko przynosi ulgę i skutecznie usuwa objawy nadkwasoty i zgagi. To sprawdzony i najczęściej wybierany przez Pola-

autor: Michał Markowskimgr farmacji

By móc zaproponować pacjentowi skarżącemu się na zgagę możliwie najskuteczniejszą terapię, farmaceuta powinien dowiedzieć się czy dolegliwość ta występuje u niego sporadycznie czy nawracająco?

mgr farm. Michał Markowski

* Poland National OTC Sales report, na podstawie analizy wyniku sprzedaży Ranigast Max na tle innych preparatów z klasy OTC 03A1 Antacids, w okresie styczeń - listopad 2009” Poland National OTC Sales report, 11/2009 © 2009 IMS Health and its af liates. All rights reserved.

Ranigast® MAX (Ranitidinum)Skład: 1 tabletka powlekana zawiera 150 mg ranitydyny.Wskazania: Objawowe leczenie dolegliwości żołądkowych nie związanych z chorobą organiczną przewodu pokarmowego: niestrawność (dyspepsja), zgaga, nadkwaśność, ból w nadbrzuszu. Dawkowanie i sposób podawania: Preparat wskazany jest w doraźnym leczeniu dolegliwości dyspeptycznych u pacjentów powyżej 16 lat. W przypadku wystąpienia objawów niestrawności należy zastosować 1 tabletkę powlekaną 150 mg. Nie należy stosować dawki większej niż 150 mg na dobę. Tabletkę należy połknąć w całości, popijając niewielką ilością wody. Preparatu nie należy stosować dłużej niż 2 tygodnie. Jeśli dolegliwości nie ustępują po 2 tygodniach leczenia, należy bezzwłocznie zwery kować diagnozę. Przeciwwskazania: Nadwrażliwość na ranitydynę lub którykolwiek składnik preparatu. Ostrzeżenia i zalecane środki ostrożności: Przed rozpoczęciem leczenia u pacjentów z owrzodzeniem żołądka należy wykluczyć nowotworowy charakter choroby (leczenie ranitydyną może maskować objawy choroby nowotworowej żołądka). Szczególnie dotyczy to pacjentów w śred-nim wieku i starszych, z zaburzeniami dyspeptycznymi w wywiadzie, bądź pacjentów, u których zmienił się charakter dolegliwości. U pacjentów z niewydolnością nerek nie należy stosować więcej niż 150 mg ranitydyny na dobę. Podczas stosowania leku u pacjentów z niewydolnością wątroby należy zachować ostrożność. Pacjenci, którzy stosują równocześnie niesteroidowe leki przeciwzapalne i ranitydynę powinni być systematycznie kontrolowani. Dotyczy to szczególnie pacjentów w podeszłym wieku oraz pacjentów z chorobą wrzodową w wywiadzie. Należy unikać stosowania leku u pacjentów z ostrą por rią w wywiadzie. Działania niepożądane: Działania niepożądane obserwowane w czasie leczenia ranitydyną podano poniżej. W wielu przypadkach nie wykazano związku przyczynowego między stosowaniem ranitydyny a wystąpieniem tych objawów. Bóle głowy (czasami silne) i zawroty głowy, podniecenie, przemijające stany splątania, depresja i omamy, szczególnie u pacjentów ciężko chorych i w podeszłym wieku. Bradykardia, blok przedsionkowo-komorowy, zapalenie naczyń, przemijające zaburzenia czynności wątroby, bóle stawowe i mięśniowe, zwykle przemijająca leukopenia i trombocytopenia; agranulocytoza lub pancytopenia, czasami z aplazją lub hipoplazją szpiku, wysypka, w pojedyn-czych przypadkach rumień wielopostaciowy, rzadko łysienie. pokrzywka, obrzęk naczynioruchowy, gorączka, skurcz oskrzeli, eozyno lia, niedociśnienie, wstrząs ana laktyczny, ból w klatce piersiowej - reakcje te występowały niekiedy po podaniu pojedynczej dawki leku. Niewyraźne widzenie (zaburzenia akomodacji). Ponadto stwierdzano: zwykle przemijające zapalenie wątroby (komórkowe, kanalikowe lub mieszane) przebiegające z żółtaczką lub bez (pojedyncze doniesienia), ostre zapalenie trzustki, biegunkę, ginekomastię, przemijającą impotencję. Podmiot odpowiedzialny: ZF Polpharma S.A. Pozwolenie na dopuszczenie do obrotu nr 10191 wydane przez MZ. Dodatkowych informacji o leku udziela: Polpharma Biuro Handlowe Sp. z o.o., ul. Bobrowiecka 6, 00-728 Warszawa, tel. +48 22 364 61 00; fax. +48 22 364 61 02. www.polpharma.pl. Lek wydawany bez recepty.

na zgagę*Pierwszy

205x297_RanigastMax_TV_a.indd 1 2010-02-18 10:39:39




ków lek na zgagę. Można go przyjmować niezależnie od posiłków. Jest szczególnie zalecany w przypadku zgagi występującej sporadycznie, np. po spożyciu ciężkostraw-nego posiłku, wypiciu kawy czy w stresowej sytuacji.

3. Inhibitory pompy protonowejTo najnowsza grupa leków. Jako że są to nieodwracalne inhibitory występującej w komórkach okładzinowych żołądka ATP-azy wodorowo-fosforanowej, ich działanie zmniejszające produkcję kwasu solnego jest najdłuższe i trwa ponad 16 godzin. Pierwszym (a zatem posiada-jącym najobszerniejszą dokumentację i z racji tego ob-darzonym zaufaniem lekarzy) jej przedstawicielem jest omeprazol. Stosowany w terapii kilkudniowej zabezpie-cza przed nawracającą zgagą. Powinien być stosowany na czczo lub przed jedzeniem. Zalecany w przypadku

Polprazol Acidcontrol (Omeprazolum). Skład i postać: 1 kapsułka dojelitowa, twarda zawiera 10 mg omeprazolu. Wskazania: objawy cofania się treści żołądkowej do przełyku (refluks żołądkowo-przełyko-wy), objawowe leczenie dolegliwości pieczenia w przełyku (zgaga). Dawkowanie i sposób podawania: Dorośli (powyżej 18 lat): zgaga występująca dwa i więcej razy w tygodniu – 10 lub 20 mg raz na dobę. U pacjentów z zaburzeniami czynności wątroby należy zmniejszyć dobową dawkę leku. Osoby z niewydolnością wątroby powinny zwrócić się do lekarza. Pełne działanie leku następuje zwykle po ok. 4 dniach. Jeśli po 2 tyg. nie nastąpi zmniejszenie dolegliwości lub po zakończeniu leczenia nastąpi szybki nawrót objawów należy przeprowadzić dalsze badania diagnostyczne. Lek należy przyjmować przed posiłkiem lub na czczo. Kapsułek nie należy żuć ani rozgryzać. W przypadku trudności w połykaniu, kapsułkę można otworzyć, jej zawartość wymieszać z niewielką ilością soku owocowego lub jogurtu. Zawiesinę należy przyjąć bezpośrednio po przygotowaniu. Przeciwwskazania: nadwrażliwość na omeprazol lub którykolwiek składnik preparatu; jednoczesne przyjmowanie atanazawiru. Ostrzeżenia i zalecane środki ostrożności: Stosowanie leków antysekrecyjnych powoduje niewielkie zwiększenie ryzyka zakażeń przewodu pokarmowego bakteriami takimi jak: Campylobacter czy Salmonella. Należy zachować ostroż-ność u pacjentów wymagających jednoczesnego stosowania innych leków (choroba wrzodowa wywołana przez NLPZ lub eradykacja Helicobacter pylori), ze względu na możliwość wystąpienia interakcji. U pacjentów z ciężkimi zaburzeniami czynności wątroby, należy okresowo kontrolować aktywność enzymów wątrobowych. Podczas dożylnego stosowania omeprazolu obserwowano przypadki utraty wzro-ku lub słuchu. Dlatego u pacjentów ciężko chorych zaleca się kontrolę wzroku i słuchu. Omeprazolu nie powinno się stosować u pacjentów z zespołem złego wchłaniania glukozy-galaktozy lub niedoborem sacharazy-izomaltazy. Należy rozważyć stosowanie leku u pacjentów będących na diecie ubogo sodowej (1 kaps. zawiera 0,3265 mg sodu). Ze względu na zawartość barwnika żółcieni pomarańczowej lek może powodować reakcje alergiczne. Działania niepożądane: Często: zaburzenia snu, bóle i zawroty głowy, ospałość; biegunka, zaparcia, wzdęcia, nudności, wymioty. Niezbyt często: zaburzenia widzenia, zaburzenia słuchu, zaburzenia smaku, zmiany aktywności enzymów wątrobowych; świąd, wykwity skórne, wypadanie włosów, rumień wielopostaciowy lub nadwrażliwość na światło, zwiększona potliwość; obrzęki obwodowe. Rzadko: anemia niedobarwliwa, anemia mikrocytowa u dzieci; parestezje, uczucie pustki w głowie, dezorientacja i omamy szczególnie u pacjentów ciężko chorych lub w podeszłym wieku; brązowo-czarne zabarwienie języka podczas jednoczesnego stosowania klarytromycyny, łagodne torbiele gruczołowe; osłabienie siły mięśniowej, bóle mięśni i stawów. Bardzo rzadko: zmiany w obrazie krwi, odwracalna trombocytopenia, leukopenia lub pancytopenia i agranulocytoza; pokrzywka, podwyższona temperatura, obrzęk naczynioruchowy, skurcz oskrzeli lub wstrząs anafilaktyczny, alergiczne zapalenie naczyń, gorączka; pobudzenie i depresja szczególnie u pacjentów ciężko chorych lub w podeszłym wieku; suchość w jamie ustnej, zapalenie śluzówki jamy ustnej, kandydoza, zapalenie trzustki; zapalenie wątroby, niewydolność wątroby, encefalopatia u pacjentów z ciężką chorobą wątroby w wywiadzie; zespół Stevensa-Johnsona lub martwica toksyczno-rozpływna naskórka; śródmiąższowe zapalenie nerek; hiponatremia, ginekomastia. Podmiot odpowiedzialny: ZF Polpharma S.A. Pozwolenie na dopuszczenie do obrotu nr 8958 wydane przez MZ. Dodatkowych informacji o leku udziela: Polpharma Biuro Han-dlowe Sp. z o.o., ul. Bobrowiecka 6, 00-728 Warszawa, tel. +48 22 364 61 00; fax. +48 22 364 61 02. www.polpharma.pl Lek dostępny bez recepty.

zgagi występującej jako nawracający problem, skłon-ności do niej oraz w przypadku zgagi będącej objawem choroby refluksowej.

Już co dziesiąty Polak cierpi z powodu zgagi. Często jest to problem nawracający, skłonność, która może być już objawem choroby refluksowej. W większości przypadków jest to jednak przypadłość występują-ca sporadycznie (bez choroby organicznej). Niezwykle istotny jest zatem dobór odpowiedniego preparatu u pacjentów, których dotyczy problem, by leczenie przy-niosło oczekiwany rezultat. I każdy mógł cieszyć się z uro-ków wiosny. ■

Omeprazol 10 mg 7 kapsułek w opakowaniu

Przystępna cena dla Pacjenta: 9,46 zł za opakowanie*Dostępny bez recepty.

*sugerowana cena dla Pacjenta

Pełna kontrola nad zgagą!

NOWOŚĆ!

W OFERCIE POLPHARMA



Dziś, w realiach otwartych granic, widok obcokrajowca w naszej aptece nie jest niczym wyjątkowym. Zdarza się jednak, że w rozmowie z nim brakuje nam słów. By w takich sytuacjach czuć się komfortowo, warto ćwiczyć. Pomogą w tym Państwu nasze farmaceutyczne rozmówki.

Język niemiecki dla farmaceutów cz.2

Materiały do nauki w formacie MP3 znajdziesz na:www.farmacjapraktyczna.pl

WW kolejnym odcinku naszych rozmówek dla farmaceutów postanowiliśmy rozłożyć na części pierwsze podstawowe konstrukcje zdań, jakich, z dużym prawdopodobieństwem, będzie używał w rozmowie z Państwem niemieckojęzycz-ny pacjent. Ich znajomość z pewnością ułatwi Państwu sprawne i fachowe świadczenie opieki farmaceutycznej w języku niemieckim. Do tego dołączamy garść słownictwa pojawiającego się zwykle w kilku pierwszych zdaniach wy-powiadanych przez pacjenta, dotyczących m.in. najczęst-szych dolegliwości bólowych.Zapraszamy do nauki!

PODSTAWOWE KONSTRUKCJE PYTAŃ PACJENTA:

ŻYCZENIA PACJENTA:

PACJENT OPISUJE DOLEGLIWOŚCI:

SŁOWNICTWO:

l Czy mają Państwo lekarstwo na...?Haben Sie das Medikament für / gegen...?

l Czy może Pani/Pan polecić coś na...?Können Sie mir etwas für / gegen....empfehlen?

l Czuję dziś lekką słabość w nogach.Ich spüre heute leichte Beinschwäche.

l Boli mnie gardło.Ich habe Halsschmerzen. / Mein Hals tut mir weh.

l Chciałbym... Ich möchte...l Chcę... Ich will...l Potrzebuję... Ich brauche...l Poproszę o... Bitte...l Czy mogłaby/mógłby Pani/Pan dać mi...?

Können Sie mir... geben?l Czy ma Pani/Pan....? Haben Sie...?l Czy sprzedajecie...? Verkaufen Sie...?

l Mój lekarz dał mi tę receptę.Mein Arzt hat mir das Rezept gegeben.

l Czy potrzebuję recepty na...?Brauche ich ein Rezept für...?

l Ile to kosztuje?Was kostet das?

l Przepraszam, spieszę się!Entschuldigung, aber ich beeile mich sehr!

lekarz – der Arzt [dija act]recepta – das Rezept [das recept]lek bez recepty – das Medikament ohne Rezept [das medikament un recept] polecić – empfehlen [empfiln]konsultować – sich beraten lassen [siś baraten lasen] sposób użycia – Art der Anwendung [art‘er anwendunk]choroba – die Krankheit [di krankhajc] słabość – die Schwäche [di szfechje]noga – das Bein [das bajn]dłoń – die Hand [di hand]biodro – die Hüfte [di hufte]ramię – der Arm [derarm]ból – der Schmerz [de szmerc]

bolesny – schmerzhaft / schmerzempfindlich [szmerchaft]/[szmerchempfindliś] ból zęba – Pl. Zahnschmerzen [canszmercen] ból głowy – Pl. Kopfschmerzen [kopfszmercen] ból brzucha – Pl. Bauchschmerzen [bauchszmercen] dolegliwości – Pl. Beschwerden [beszwerden] dolegliwości menstruacyjne – Pl. Menstruationsbeschwerden [menstruacjonbeszwerden]dolegliwości sercowe – Pl. Herzbeschwerden [harcbeszwerden]



Język angielski dla farmaceutów cz.2

Materiały do nauki w formacie MP3 znajdziesz na:www.farmacjapraktyczna.pl

Dziś, w realiach otwartych granic, widok obcokrajowca w naszej aptece nie jest niczym wyjątkowym. Zdarza się jednak, że w rozmowie z nim brakuje nam słów. By w takich sytuacjach czuć się komfortowo, warto ćwiczyć. Pomogą w tym Państwu nasze farmaceutyczne rozmówki.

WW kolejnym odcinku naszych rozmówek dla farmaceutów postanowiliśmy rozłożyć na części pierwsze podstawowe konstrukcje zdań, jakich, z dużym prawdopodobieństwem, będzie używał w rozmowie z Państwem anglojęzyczny pa-cjent. Ich znajomość z pewnością ułatwi Państwu sprawne i fachowe świadczenie opieki farmaceutycznej w języku angielskim. Do tego dołączamy garść słownictwa pojawia-jącego się zwykle w kilku pierwszych zdaniach wypowia-danych przez pacjenta, dotyczących m.in. najczęstszych dolegliwości bólowych.Zapraszamy do nauki!

PODSTAWOWE KONSTRUKCJE PYTAŃ PACJENTA:

ŻYCZENIA PACJENTA:

PACJENT OPISUJE DOLEGLIWOŚCI:

SŁOWNICTWO:

l Czy mają Państwo lekarstwo na...?Have you got a remedy for...?

l Czy może Pani/Pan polecić coś na...?Can you recommend something for...?

l Czuję dziś lekką słabość w nogach.I’m feeling a little weak in my legs today.

l Mam bóle w...I’ve got pains in my...

l Chciałbym/chciałabym... I would like...l Chcę... I want...l Potrzebuję... I need...l Poproszę o... Please, give me...l Czy macie...? Have you got...?l Czy mogłaby/mógłby Pani/Pan dać mi...? Could you give me...?l Czy ma Pani/Pan....? Do you have...?l Czy sprzedajecie...? Do you sell...?

l Mój lekarz dał mi tę receptę.My doctor gave me this prescription.

l Czy potrzebuję recepty na...?Do I need a prescription for...?

l Ile to kosztuje?How much is it?

l Przepraszam, spieszę się!I’m sorry, I’m rather in a hurry!

lekarz – doctor [dokter]recepta – prescription [preskrypszyn]lek bez recepty – OTC – drug[oł ti si drag]polecić – recommend [rekomend]konsultować – consult[konsalt]sposób użycia – instructions for use [instrakszyns for juz]choroba – disease [dizis]słabość – weak [łik]noga – leg [leg]dłoń – hand [hend]biodro – hip [hyp]

ramię – upper arm [aper arm]ból – pain [pejn]bolesny – painful [pejnful]ból zęba – toothache[tufejk]ból głowy – headache [hedejk]ból brzucha – stomachache [stomakejk]dolegliwości – complaints [komplejnts]dolegliwości menstruacyjne – period pains [pirjodpejns]dolegliwości sercowe – heart trouble [hart trabl]

Język angielski dla farmaceutów cz.2

W

Rok 2010 nie rozpieszcza nas, jeśli chodzi o wielkość sprzedaży. Co to oznacza dla naszego zysku? Powinniśmy troskliwiej zająć się finansami naszej placówki.

Planowanie finansowe – optymalizacja kosztów

Według firmy badawczej PharmaExpert obrót przeciętnej apteki w styczniu br. spadł o ponad 10 proc., czyli o ok. 17 tys. zł. Przyjmując udział marży na poziomie 22 proc. mamy po pierwszym miesiącu 3700 zł mniej zysku niż w ubiegłym roku. Dla aptek osiągających wysoki poziom zysku taka sy-tuacja nie niesie wielkiego niebezpieczeństwa. Ale dla pla-cówek, które działały „na styk”, może to nawet wiązać się z powiększeniem zadłużenia.Po dwóch miesiącach naszą tabelę ćwiczeniową możemy przedstawić następująco (patrz: tabela u dołu kolumny). Wi-dać, że pojawił się kolejny miesiąc, w którym nie zrealizowa-liśmy planu sprzedaży, a po stronie zysku pojawiła się strata w wysokości 3 tys. zł. Oczywiście w dalszym ciągu winniśmy obserwować, jakie rezultaty odnotowała nasza placówka w stosunku do statystycznej apteki, pod względem licz-by pacjentów, wartości koszyka zakupowego i przeciętnej ceny leku. Sama obserwacja jednak nie wystarczy. Jak już pisaliśmy w poprzednim artykule, powinniśmy, rzecz jasna, oddziaływać na wielkość przychodów poprzez oddziaływa-nie na liczbę pacjentów i na wartość koszyka zakupowego pojedynczego pacjenta. Jednak powinniśmy zastanowić się także nad racjonalizacją strony kosztowej.Na jednym ze szkoleń dla kierowników aptek jeden z farma-ceutów zadał mi pytanie:„Zrobiłem już wszystko, co mogłem zrobić, żeby powiększyć sprzedaż. Mam bardzo dużą, wyremontowaną aptekę, ze sporą częścią dermokosmetyczną, z szerokim asortymentem leków i preparatów z obszaru zdrowia. Mam bardzo dobry, lubiany przez pacjentów personel. Zainwestowałem w róż-norodną reklamę, mam dobre ceny, współpracuję z lekarza-


Prowadzenie apteki

mi, pracuję 7 dni w tygodniu. Nie mam już więcej pomysłów. Tymczasem apteka nadal funkcjonuje na granicy rentowności. Co mam zrobić?”Utrzymywanie opisanego powyżej stanu może jeszcze bar-dziej pogorszyć sytuację, bo każdy miesiąc to dodatkowa inwestycja w aptekę. Zadałbym więc pytanie, czy w tym miejscu potrzebna jest apteka o aż tak wysokim serwisie dla pacjenta? Czy pacjenci w tym miejscu potrzebują aż takiego standardu i czy są gotowi za ten standard zapłacić? A zatem, kiedy nie mamy już żadnych nowych pomysłów i zakładając, że mamy już maksymalnie wynegocjowane niskie koszty za-kupu produktów, warto rozważyć następujące działania:

1. Optymalizacja kosztów lokalowychDuża powierzchnia apteki, a co się z tym wiąże – wysokie koszty najmu lokalu, nie przekładają się na wielkość przy-chodów. Warto pomyśleć o zmniejszeniu powierzchni apte-ki i wynajęciu jej części. Z jednej strony zmniejszy to koszty, z drugiej – może przynieść dodatkowy przychód z tytułu najmu.

2. Optymalizacja kosztów osobowychKoszty osobowe to jedna z największych pozycji kosztowych w każdej aptece. Składają się na nie głównie wynagrodzenia i wszystkie narzuty z nimi związane. Wysokość ich zależy głównie od kwalifikacji personelu, ale także od czasu pracy. W tym miejscu warto rozważyć godziny pracy apteki, dni, w których apteka jest otwarta, ale także rentowność każdej minuty funkcjonowania apteki.a) godziny pracy apteki – każda godzina pracy apteki win-na być rentowna, z badań firmy Kamsoft wynika, iż w przecięt-nej aptece godzinowy rozkład pacjentów (w jednym miesią-cu) wygląda następująco (patrz: duży wykres):

W tys. PLN Przychody ze sprzedaży Realizacja Różnica % realizacji Koszt plan Koszt

realizacja % Zysk plan Zysk realizacja

Styczeń 178 162 -16 91% 172 162 94% 6 0

Luty 163 148 -15 91% 156 151 98% 7 -3

autor: Andrzej Pawłowskiwieloletni praktyk rynku farmaceutycznego

Prowadzenie apteki



Należy przeprowadzić podobną analizę dla własnej apteki i odpowiedzieć sobie na pytanie, czy każda godzina w mo-jej aptece jest statystycznie rentowna. Jeśli nie, zwłaszcza w przypadku godzin skrajnych, należy rozważyć korektę go-dzin pracy apteki.b) dni pracy apteki – każdy dzień pracy apteki jest kosz-tem, podobna analiza dla przykładowego tygodnia przepro-wadzona przez firmę Kamsoft pozwala stwierdzić, że sobota i niedziela zdecydowanie odstają od pozostałych dni tygodnia.

3. Optymalizacja kapitału pracującegoPrzez kapitał pracujący rozumie się głównie trzy pozycje:a) utrzymywany zapas produktów:W statystycznej polskiej aptece wartość zapasu, mierzo-na liczbą dni sprzedaży, wynosi ok. 30 dni. Oczywiście, niektórzy producenci oferują bardzo dobre warunki związane z zakupem określonej ilości produktów, a tym samym zachęcają do zwiększenia stanu magazynowe-go. I tak, czasem nawet opłaca się wziąć kredyt w banku, żeby dokonać zakupu produktów z określonym rabatem. W Polskich warunkach przyjmuje się, że koszt jednomie-sięcznego zapasu wynosi ok. 1 proc. Podnosząc stan ma-gazynowy winniśmy mieć to na uwadze.b) płatności (zobowiązania):W każdym przypadku powinniśmy dążyć do uzyskiwania maksymalnie długich terminów płatności u wszystkich naszych dostawców. Pozwala nam to więcej razy w okre-sie terminu płatności obracać pieniędzmi, a tym samym wypracować więcej zysku.c) należności:Zawsze powinniśmy dążyć do jak najkrótszego okresu spływu należności. W przypadku apteki jednak zdecydo-wana większość sprzedaży odbywa się za gotówkę. Naj-większą pozycją należności są należności od NFZ.

4. Optymalizacja kosztów promocyjnychKażda apteka ponosi pewne koszty związane z promocją i marketingiem. Oczywiście, zasada tutaj jest bardzo pro-sta – czynimy działania, co do których wiemy, że są opła-calne. Dodatkowy zysk z akcji promocyjnej powinien być większy od dodatkowych kosztów przez nas ponie-sionych. Ten punkt wymaga bardzo dogłębnej analizy. Zwrócę tutaj uwagę na jeden fakt. Z reguły największym kosztem są różnego rodzaju zniżki i rabaty udzielane pa-cjentom.Rozważanie dzisiejsze zakończymy pytaniem. O ile powin-na wzrosnąć sprzedaż jeśli udzielamy rabat, aby zachować zysk na dawnym poziomie? Odpowiedź na to pytanie w następnym artykule. ■

W związku z powyższym, należy sobie również odpowie-dzieć na pytanie, ile dni w tygodniu apteka winna być czynna? Optymalizacja dni pracy apteki jest również spo-sobem na podniesienie rentowności apteki. Oczywiście w tym miejscu należy wziąć pod uwagę także aspekty wi-zerunkowe.c) rentowność każdej minuty funkcjonowania apteki (w tym miejscu warto zwrócić uwagę na dwa aspekty):I. Warto mieć tak zaplanowaną pracę, by w okresie mniej-szego natężenia pacjentów efektywnie wykorzystać czas, np. na prace administracyjne, ekspozycyjne, itp.II. Warto dążyć do urentownienia każdej transakcji. Minu-ta pracy farmaceuty w Polsce kosztuje ok. 35 gr. Powinni-śmy tak kształtować politykę cenową, aby nawet sprzedaż najtańszego produktu pokryła koszt pracy. Przykład: cena detaliczna strzykawki wynosi ok. 30 gr – w tym 10 gr to zarobek apteki. Transakcja trwa ok. 1 minuty, więc jeśli pa-cjent chce kupić 1 strzykawkę, to transakcja ta jest dla nas nierentowna.

0-1

1-2

2-3

3-4

4-5

5-6

6-7

7-8

8-9

9-10

10-1

1

11-1

2

12-1

3

13-1

4

14-1

5

15-1

6

16-1

7

17-1

8

18-1

9

19-2

0

20-2

1

21-2

2

22-2

3

23-2

4

0

5

10

15

20

Pacj

enci

Godziny

Pon Wt Śr Cz Pt Sb Nd0

1000

2000

3000

4000

5000

6000

7000

Ilość

Dni

W

W marcowym wydaniu „Farmacji Praktycznej” rozpoczynamy publikowanie cyklu artykułów na temat nieprawidłowości stwierdzanych podczas kontroli aptek w poszczególnych oddziałach Narodowego Funduszu Zdrowia. Na początekprzedstawiamy uwagi z Małopolskiego OW NFZ.

Wydział Gospodarki Lekami, Dział Monitorowania, Analiz i Kontroli Małopolskiego Oddziału Wojewódzkiego Narodo-wego Funduszu Zdrowia, na podstawie art. 62 pkt 2 i 3 oraz art. 107 ust. 5 pkt 13, w związku z art. 63 b i art. 189 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U.08.164.1027), przeprowadza kontrole aptek oraz punktów aptecznych.Przedmiotem kontroli w wymienionych wyżej podmio-tach jest:l sprawdzenie prawidłowości realizacji recept na refundo-

wane leki i materiały medyczne,

Nieprawidłowości stwierdzane podczas kontroli aptek

zebrała: Lilianna Bartowska-Lewickaredaktor „Farmacji Praktycznej”

l sprawdzenie zgodności recept objętych kontrolą z przed-stawionymi do Małopolskiego OW NFZ zbiorczymi zesta-wieniami recept podlegających refundacji i przesyłanymi danymi elektronicznymi, celem stwierdzenia zgodności postępowania kontrolowanego podmiotu z obowiązujący-mi przepisami prawa, a w szczególności z obowiązującym rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 17 maja 2007 r., w sprawie recept lekarskich (Dz.U.2007.97.646 z póź. zm.).

Podstawa prawnaDo kontroli recepty typowane są na podstawie przedsta-wionych przez aptekę zbiorczych zestawień zrealizowanych recept podlegających refundacji, o których mowa w rozpo-rządzeniu Ministra Zdrowia z 28 września 2004 r., w sprawie sposobu oraz terminów przedstawiania przez apteki podmio-tom zobowiązanym do finansowania świadczeń ze środków publicznych zbiorczych zestawień zrealizowanych recept podlegających refundacji, a także wzoru zbiorczego zesta-wienia recept podlegających refundacji (Dz.U.04.213.2165) oraz przekazanych do Małopolskiego OW NFZ informacji gromadzonych i przekazywanych przez apteki, o których mowa w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z 28 września 2004 r., w sprawie zakresu niezbędnych informacji gromadzonych i przekazywanych przez apteki podmiotom zobowiąza-nym do finansowania świadczeń ze środków publicznych (Dz.U.04.213.2167 z późn. zm.).Małopolski OW NFZ zawiadamia podmiot o planowanej kon-troli najpóźniej w chwili jej rozpoczęcia. Postępowanie kon-trolne prowadzone jest w siedzibie podmiotu lub w miarę potrzeby w siedzibie Wydziału Gospodarki Lekami, Dział Mo-nitorowania, Analiz i Kontroli Małopolskiego OW NFZ.

Prowadzenie apteki


Przed podpisaniem protokołu kontroli kierownikowi podmiotu kontrolowanego przysługuje prawo zgłoszenia w terminie 7 dni od daty doręczenia protokołu umotywowanych zastrzeżeń do ustaleń zawartych w protokole kontroli

Najczęstsze nieprawidłowościPodczas kontroli dokonywanych przez NFZ w małopol-skich aptekach najczęściej stwierdzane są następujące nieprawidłowości:l Realizacja recept z poprawkami nieopatrzonymi podpi-

sem i pieczątką lekarza wystawiającego receptę.l Realizacja recept, na podstawie których wydano więcej

niż dwa najmniejsze opakowania leku z listy leków re-fundowanych, przy braku podanego na recepcie spo-sobu dawkowania.

l Realizacja recept, na których nie wpisano pełnego ad-resu pacjenta.

l Realizacja recept bez podpisu i/lub pieczątki lekarza wy-stawiającego receptę.

l Realizacja recept z brakiem daty wystawienia.l Realizacja recept, na podstawie których, zgodnie z po-

danym dawkowaniem, wydano ilość leku przekraczają-cą zapotrzebowanie pacjenta na trzymiesięczną kura-cję.

l Realizacja recept po terminie ich ważności.l Realizacja recepty, na której ilość leku określono cyfrą

rzymską, a apteka wydała opakowanie leku większe niż najmniejsze określone w wykazach leków refundowa-nych.

l Realizacja recepty na leki psychotropowe, na których nie podano sposobu dawkowania.

l Realizacja recept zgodnie z uprawnieniami z tytułu cho-roby przewlekłej pacjentom nieuprawnionym.

l Realizacja recept na kolejne miesięczne kuracje, na pod-stawie których, zgodnie z podanym dawkowaniem, wydano ilość leku przekraczającą zapotrzebowanie pa-cjenta na miesięczną kurację.

l Wydanie większego opakowania niż najmniejsze zareje-strowane, przy braku podanej przez lekarza wystawiają-cego receptę wielkości opakowania.

l Realizacja recept, na których wypisano więcej niż 5 le-ków gotowych lub lek gotowy i recepturowy.

l Realizacja recept, na których brak numeru ewidencyjne-go PESEL pacjenta.

l Realizacja recept z kodem uprawnień dodatkowych IB bez odnotowania na rewersie recepty przez osobę reali-zującą receptę numeru i rodzaju dokumentu potwier-dzającego przedmiotowe uprawnienia.

Protokół umotywowanych zastrzeżeńNieprawidłowości związane z realizacją recept, o których mowa powyżej, kontroler opisuje w protokole kontroli, któ-ry przedstawia się do podpisania kierownikowi podmiotu kontrolowanego. Przed podpisaniem protokołu kontroli kierownikowi podmiotu kontrolowanego przysługuje pra-wo zgłoszenia w terminie 7 dni od daty doręczenia pro-tokołu umotywowanych zastrzeżeń do ustaleń zawartych w protokole kontroli. Ponadto prawo odmowy podpisania wymienionego wyżej protokołu, która nie stanowi jednak przeszkody w podpisaniu protokołu przez kontrolera i re-alizacji ustaleń kontroli, które polegają na sporządzeniu za-

Prowadzenie apteki



leceń pokontrolnych, stanowiących dokument wzywający do zapłaty wartości nienależnie wypłaconej refundacji, w terminie 14 dni od dnia wezwania.W przypadku stwierdzenia w kontrolowanym podmiocie rażących nieprawidłowości Małopolski OW NFZ przeka-zuje zalecenia pokontrolne do Centrali NFZ, Okręgowej Izby Aptekarskiej lub Wojewódzkiego Inspektora Farma-ceutycznego. Jeżeli przeprowadzone czynności kontrolne wskazywałyby na podejrzenie popełnienia przestępstwa, Małopolski OW NFZ sporządza zawiadomienie o popeł-nieniu przestępstwa i przekazuje zebrane w toku kontroli materiały do właściwych organów ścigania.Zarówno aptece, jak i punktowi aptecznemu, nie przysłu-guje prawo wnoszenia zastrzeżeń do ocen i wniosków zawartych w zaleceniach pokontrolnych. ■

Zarówno aptece, jak również punktowi aptecznemu, nie przysługuje prawo do wnoszenia zastrzeżeń do ocen i wniosków zawartych w zaleceniach pokontrolnych

U


Telfexo prezentujekalendarz pylenia roślinNiebawem pożegnamy zimę, a wraz z nadchodzącą wiosną rozpocznie się sezon pylenia roślin. Wiedza o tym, jak silne natężenie pyłków utrzymuje się w danym okresie w powietrzu, z pewnością ułatwi życie alergikom.

Uwaga na pyłki! Leszczyna, wierzba, olsza, brzoza, topo-la, dąb, trawy, szczaw, babka, pokrzywa, komosa, bylica, Cladosporium i Alternaria. W Polsce znanych jest ponad 20 rodzajów roślin, których pyłki mają silne właściwo-ści uczulające. Dlatego już dziś zapoznaj się z aktualnym kalendarzem pyleń ustalonym przez Ośrodek Badania Alergenów Środowiskowych. Przygotuj Swoich bliskich, a także Swoich pacjentów na nadchodzący sezon pyleń. Zadbaj zawczasu o ich komfort w tym trudnym dla aler-gików okresie.

I II III IV V VI VII VIII IX X

leszczyna

olsza

wierzba

brzoza

topola

dąb

trawy

babka

szczaw

pokrzywa

komosa

bylica

Cladosporium

Alternaria

Nauka

Kalendarz pylenia roślin w Polsce. Dane: Ośrodek Badania Alergenów Środowiskowych.

34

Dość tej zimy!W duszy czuję już wiosnęW naszej marcowej sesji wzięła udział Pani mgr farm. Dorota Sawczuk z Apteki Juventa przy ul. Żeromskiego w Warszawie.

ZACZYNAMY! Cieszę się, że mogłam wziąć udział w waszej sesji, nie mogę się doczekać jej końcowego efektu.

Ruszamy! Na początek farbowanie włosów.

Metamorfozy

Stylistka powoli i niezwykle precyzyjnie nakłada farbę na każdy kosmyk.

Zanim sesja ruszy pełną parą, panie stylistki, jak zawsze, doradzają naszym modelkom najmodniejsze w tym sezonie fryzury i odcienie włosów.

Za p

omoc

w z

orga

niz

owan

iu s

esji,

dzi

ękuj

emy

p

raco

wn

ikom

Sal

onu

Uro

dy

PRIM

A, A

l. N

iep

odle

głoś

ci 1

21/1

23

(Mok

otów

, Met

ro R

acła

wic

ka),

tel.

0/22

/409

-49-

49.

Kolor nałożony. Teraz pora

utrwalić jego odcień

i sprawić, by nabrał blasku.

PIĘKNIE!– Takiej odmiany potrzebowałam już od dawna! Czuję się wprost wyśmienicie. Teraz wiem,

że wiosna już nastała, bo wyraźnie czuję ją w duszy. Dziękuję wam z całego serca – radowała się Pani Dorota

po zakończeniu pracy naszych stylistów.

35

Dość tej zimy!W duszy czuję już wiosnę

MetamorfozyPłukanie i ruszamy z kolejnym etapem naszej sesji.

Stylistka rozpoczyna

formowanie nowej fryzury.

Po wycieniowaniu

końcówek, czas

zająć się grzywką.

Profesjonalny makijaż podkreśli nową fryzurę i kolor oczu Pani Doroty.

Ostatnie muśnięcie błyszczyka kończy naszą metamorfozę.Fryzura gotowa. Do pracy przystępuje wizażystka. Najpierw podkład i cienie.

Już dwadzieścia siedem Czytelniczek „Farmacji Praktycznej” wzięło udział w naszych

metamorfozach. Promienny uśmiech, który pojawia się na ich

twarzach tuż po zakończeniu sesji, świadczy o tym, że nasi spe-

cjaliści od urody stanęli na wysokości zadania. Również i Wy,

drogie Panie, możecie powiedzieć sobie „czas na zmiany”! Nasi

styliści są do Waszej dyspozycji. Aby wziąć udział w kolejnej

edycji naszych sesji, wystarczy wejść na stronę:

www.farmacjapraktyczna.pl

i za jej pośrednictwem wysłać do nas mejla, koniecznie

z załączonym swoim zdjęciem.


FFoie gras, czyli w wolnym tłumaczeniu „tłusta wątróbka”, to rodzaj wyśmienitego, niezwykle delikatnego pasztetu, przyrządzonego z wątróbek wyselekcjonowanych gęsi, względnie kaczek. W ten właśnie sposób od wieków otrzymuje się rarytas, zwany dziś przysmakiem królów i francuskich wieśniaków.

Figi, kukurydza i puszkiHistoria foie gras sięga starożytnego Egiptu. Jedno z za-chowanych po dziś dzień malowideł zdobiących wnętrze piramidy przedstawia niewolnika karmiącego gęsi figa-mi. Egipcjanie, obserwując żerujące nad brzegami Nilu ptactwo, zauważyli, że gęsi i kaczki przybierają na wadze, gromadząc żelazne zapasy na drogę. Wykorzystali tę pra-widłowość i zaczęli sami dokarmiać ptaki, a następnie zjadać ich pyszne wątróbki. Tradycję tę rozpowszechnili Żydzi, którzy, nie mogąc jeść wieprzowego, robili gęsi smalec. Wraz z odkryciem Ameryki, na Starym Kontynen-cie pojawiła się kukurydza. Karmione nią ptactwo tyło na potęgę. A kiedy w XIX w. wymyślono puszki, przysmak ów rozpowszechnił się na całym globie.

Apelacje i towarzystwo winW produkcji gęsiej pyszności bryluje Francja, która wytwarza ok. 18 ton przysmaku rocznie. Istnieją 3 apelacje produktu, potwierdzające jego jakość: foie gras entier (wątróbka w ca-łości), foie gras (kawałki wątróbki w puszkach i pojemnikach) oraz blok foie gras (zmielona masa zawierająca min. 98 proc. wątróbki). W dobrych sklepach spotkamy też parfait de foie gras (zawiera min. 75 proc. foie gras) oraz pâté de foie grasi mousse de foie gras (min. 50 proc. foie gras). Najprzedniej-sze foie gras serwują bistra w Gaskonii, Alzacji, Lotaryngii czy Perigord, gdzie ów pasztet podaje się w towarzystwie trufli. Doskonałe foie gras zjemy również na Węgrzech, w Bułgarii i Hiszpanii. Jego wybornego smaku nie warto na siłę wzbo-gacać. Starczy kromka wiejskiego chleba i kieliszek białego, słodkiego sauternes, tokaju, porto lub musującego brut.

Zbawienne dla sercaBadania naukowe wykazały, że Gaskończycy, którzy foie gras jadają niemal codziennie, mają jeden z najniższych wskaźni-ków umieralności z powodu chorób serca. Są też rekordzi-stami pod względem długości życia we Francji. Tłuste mięso kaczek i gęsi zawiera bowiem nienasycone kwasy tłuszczo-we, obniżające poziom „złego” cholesterolu i zapobiegające chorobom serca i układu krążenia. ■

Kuchnia farmaceutyczna

Jego ekscelencja,pasztetObok trufli i kawioru, foie gras uchodzi za najwykwintniejszy delikates świata. Specjał ów, nierozerwalnie związany z francuską sztuką kulinarną, króluje niepodzielnie w kartach dań najlepszych restauracji.

Kuchnia farmaceutyczna

Wielkanoc jest najstarszym i najważniejszym dla chrześcijan świętem. Na większości polskich stołów królują wówczas tradycyjne wielkanocne potrawy: pieczone mięsa, pasztety, jajka. W moim domu również szanuje się tradycję, ale szcze-rze mówiąc, nudzi mnie serwowanie co roku tego samego zestawu dań. Po-stanowiłam więc odrobinę zmodyfikować tradycyjną pieczeń, do czego i Pań-stwa serdecznie zachęcam.

Przepisy: Barbara Misiewicz-Jagielak

Igraszki z tradycją

Schab w miodzie i imbirzeSkładniki: schab, 5 łyżek miodu, kawałek świeżego, obranego i pokrojonego w plasterki imbiru, główka czosnku, gałązka rozmarynu, 3 gałązki tymianku, sól i pieprz do smaku. Przygotowanie: Schab solimy, pieprzymy, smarujemy miodem, okładamy plasterkami czosnku i imbiru. Odstawiamy w chłodne miejsce na 2 dni. Po tym czasie obsmażamy mięso na oleju, po czym przekładamy do garnka i zalewamy białym winem. Dodajemy rozmaryn, tymianek i dusimy na bardzo wolnym ogniu do miękkości. Następnie wyjmujemy mięso, a pozostały sos redukujemy i doprawiamy do smaku solą i octem balsamicznym. Tak przygotowane mięso podaję z cebulą duszoną w winie i np. gotowanymi ziemniaczkami.

Cebula duszona w winieSkładniki: 1 kg cebuli, 1 małe opakowanie dużych rodzynek, 1 kostka masła, 1 szklanka białego wytrawnego wina. Przygotowanie: Rodzynki płuczemy i zalewamy winem na co najmniej 30 minut. Cebulę obieramy i kroimy pionowo w cząstki. Podsmażamy lekko na maśle, dodajemy rodzynki z winem. Solimy i pieprzymy do smaku. Dusimy ok. 1,5 godziny, pod przykryciem, na bardzo małym ogniu.


Życie jest piękne

Srebrny bastionWidoki zapierające dech w piersiach, łagodne szlaki zachęcające do pieszych, konnych i rowerowych wycieczek. Dla chętnych rekreacja z dreszczykiem, cisza i święty spokój dla każdego. Weekend w Srebrnej Górze postawi na nogi każdego przemęczonego codziennym zgiełkiem mieszczucha.

PPierwszy dokument, który wspomina o Srebrnej Górze (ów-czesnym Silberbergu) datowany jest na pierwszą połowę XIV w. Początki miejscowości nierozerwalnie związane są z eksploatacją tutejszych złóż drogocennego kruszca, od których osada zaczerpnęła swoją nazwę. Najwięcej srebra wydobywano tu na początku XVI w. Wówczas to miejsco-wość otrzymała przywileje górnicze, co w znaczny sposób przyczyniło się do jej rozwoju. Z czasem eksploatacja złóż stała się coraz mniej opłacalna, wreszcie tuż po wojnie 30-letniej całkowicie się załamała. Dziś Srebrna Góra, leżą-ca na wysokości 400-600 m n.p.m. (najwyższe wzniesienie – Góra Warowna, 686 m n.p.m.), nie kusi już poszukiwaczy bogactw. Raczej spragnionych wytchnienia i aktywnego odpoczynku, zdala od wielkomiejskiego hałasu.

Największa twierdza w EuropieZwiedzanie samego miasteczka w rzeczywistości sprowa-dza się do spaceru główną ulicą i zajmuje nie więcej niż 20 minut, ewentualnie odwiedziń w barokowym kościele pod wezwaniem świętych Piotra i Pawła. Wikt zapewnia kilka sklepów spożywczych oraz restauracje serwujące, na szczęście wciąż jeszcze nielicznym turystom, całodniowy posiłek, począwszy od śniadań, poprzez obiady, desery i ko-lacje. To jednak, co najbardziej warte zwiedzenia, wymaga pieszych, choć nieodległych wędrówek. Warto zacząć od pozycji, którą jako pierwszą podają wszystkie przewodni-ki po okolicy. Ponad miasteczkiem, na Przełęczy Srebrnej, w latach 1765-1777 Prusacy wybudowali potężną twierdzę, uchodzącą wówczas za niezdobytą. Jej obronne walory potwierdziło nieskuteczne francuskie oblężenie w 1807 r. Trzon twierdzy, która jest największym tego typu górskim obiektem w Europie, stanowiły cztery bastiony zwane donżonem, uzupełnione kilkoma fortami rozlokowanymi w jego najbliższej okolicy oraz po drugiej stronie przełęczy. W trakcie zwiedzania można zajrzeć do nieco zrujnowa-nych dziś fortecznych kazamat, obejrzeć militaria zgroma-dzone na dziedzińcu, ale przede wszystkim należy wyjść na wały donżonu, skąd rozciąga się wspaniały widok, szczegól-nie wtedy, gdy zieleń lasów i pól jest bardzo intensywna

autor: Sambor Walicki

Informacje praktyczne:

l dojazd: miejscowość znajduje się w woj. dolnoślą-skim, na granicy Gór Sowich i Bardzkich, rozciąga się na terenie od Przełęczy Srebrnej, do podnóży na północnej stronie gór (okolice Budzowa).

l twierdza jest czynna codziennie, listopad-marzec:w godz. 10-16; kwiecień-październik: w godz. 10-18; weekendy wakacyjne (lipiec-sierpień) – w godz. 10-19

l kontakt: Forteczny Park Kulturowy Sp. z o.o.,ul. Letnia 10, 57-215 Srebrna Góra

l informacja, rezerwacja, kasa: tel.: (074) 818 00 99 (czynny w godz. otwarcia twierdzy); www.forty.pl; [email protected]

l wstęp do twierdzy: 7-9 zł; bilet grupowy 6 zł(dla grupy powyżej 15 osób, wcześniej zgłoszonej); przewodnik w cenie biletu, czas zwiedzania z przewodnikiem ok. 40 min.

fot.

Rom

uald

M.S

ołde

k, I.T

abisz

, Wik

iped

ia

39www.farmacjapraktyczna.pl

Życie jest piękne

i przybiera różne odcienie. Twierdza, opuszczona przez woj-sko po 1867 r., dość długo służyła jako więzienie. W czasie II wojny światowej Niemcy zorganizowali tu jeniecki obóz karny. Mimo skrajnie niekorzystnego górskiego położenia oflagu jeńcy podejmowali próby ucieczek. Brawurowego wyczynu dokonało trzech polskich oficerów, którzy po ucieczce z twierdzy dotarli do ośrodków formowania armii polskiej na Bliskim Wschodzie.

Wiadukty, sztolnie i kolej zębataBawiąc w Srebrnej Górze nie sposób wyłączyć z programu wycieczki wyprawę trasą dawnej kolei zębatej i jej wiaduk-tów. Pozostały po wybudowanej na przełomie XIX i XX w. Kolei Sowiogórskiej. Łączyła ona Dzierżoniów, Pieszyce, Srebrną Górę i Ścinawkę Średnią. Ponad 6-kilometrowy odcinek trasy stanowiła jedyna w Sudetach kolejka zęba-ta. Oprócz normalnych szyn, wprowadzono trzecią – tzw. zębatą, dzięki której lokomotywa, wyposażona również w zębate koło, mogła bez trudu i bezpiecznie pokonywać nie-równości terenu. Od stacji w Srebrnej Górze do Przełęczy Srebrnej skład pokonywał ok. 200 m różnicy wzniesień na długości ponad 4 km, pokonując odcinki o niespotykanym nachyleniu. Z okien pociągu rozciągały się przepiękne wi-doki. Na stacji „Srebrna Góra Twierdza” każdy skład miał kil-kuminutową przerwę, w czasie której zmieniano normalną lokomotywę na „zębatą”.Niestety, kolejka nie należała do zbyt dochodowych i już w 1931 r. została zamknięta. Pozostały po niej przerzucone nad górskimi dolinami dwa prawie 30-metrowej wysokości wiadukty. Na jednym z nich, tzw. Srebrnogórskim, zwanym też Mostem Katarzyny, ćwiczą alpiniści. Można tu wykupić lekcje wspinaczki lub zafundować sobie rekreacyjny zjazd z wiaduktu na linie i podziwiać wspaniałe widoki. Z Wia-duktu Żdanowskiego jak na dłoni widać zabudowania Żda-nowa położone na stokach Gór Bardzkich. Szlak pomiędzy wiaduktami prowadzi przez las. Z jednej strony widzimy ka-mienne skały, z drugiej polany, gdzie wiosną kwitną konwa-lie. Do tego cisza przerywana wyłącznie ptasim śpiewem.Pozostałością po czasach, gdy w okolicy wydobywano dro-gocenny kruszec, są sztolnie dawnych kopalni srebra. Ich odnalezienie wymaga jednak znajomości terenu. Kryją się w lasach, na stokach, łatwo więc przejść tuż pod ich nosem i nie zauważyć wejść zamaskowanych bujnym poszyciem lub przez naturalne ukształtowanie terenu. Ale wejść do nich z pewnością warto. Pamiętajmy jednak o latarce i do-brym obuwiu. I jeszcze o tym, by na wycieczkę do nich nie ubierać się w najlepszą garderobę – otarcia o wiecznie wil-gotne i miejscami ubłocone ściany pieczar nieuniknione!

Pochód ulicznych artystówKażda pora roku jest odpowiednia na krótki wypad do Srebrnej Góry. Jest jednak jeden wyjątkowy weekend w roku, kiedy miejscowość, obok stałego zestawu tutej-szych atrakcji, oferuje dodatkowe, które z pewnością przy-padną do gustu osobom o nieco artystycznym zacięciu. Co roku, 1 mają, w mieście organizowany jest pochód.

Nie ma on jednak nic wspólnego z ideologią dawnego ustroju, ani nie jest wyrazem tęsknoty za minionym cza-sem. Na pochód ów przyjeżdżają uliczni artyści z całej Pol-ski, a także z za granicy. Na jeden dzień miasto opanowują żonglerzy, akrobaci, muzycy i aktorzy z amatorskich trup teatralnych, prezentujący co krok swoje umiejętności. Na ustawionej scenie do późnych godzin nocnych odbywają się występy grup tanecznych i wokalnych. Całe miasto tętni życiem, jest kolorowo, karnawałowo, bajecznie. Wieczorem zabawa przenosi się do pobliskich tawern, gdzie pyszna za-bawa trwa do białego rana. ■


W czasie II wojny światowej Niemcy zorganizowali w srebrnogórskiej

twierdzy jeniecki obóz karny

Kultura


Minęło ponad 30 lat, od-kąd Jack Stapleton ukoń-czył studia i stracił kontakt z dawnymi przyjaciółmi: Shawnem Daughtrym i Jamesem O’Rourke. Niezwykłe wydarzenia sprawiają jednak, że ich losy znowu się łączą. Shawn, archeolog, na kairskim targu odnajduje starożytny kodeks, a w nim ukryty doku-

ment, którego treść może mu przynieść międzyna-rodową sławę. Idąc tropem znaleziska, wyrusza do Rzymu, by tam szukać ossuarium sprzed 2 tys. lat, którego zawartość zaszokuje hierarchię kościelną i miliony wiernych na całym świecie. James O’Rour-ke, arcybiskup Nowego Jorku, chcąc za wszelką cenę chronić Kościół, zwraca się do Stapletona z prośbą o pomoc w zachowaniu tajemnicy.

„Interwencja”, Robin Cook, Wydawnictwo: REBISOsoby, które za pośrednictwem strony www.farmacjapraktyczna.pl wyślą na adres: [email protected] maila z hasłem: ZNALEZISKO, mają szansę otrzymać książkę w prezencie.

Tajemnicze znalezisko

Wyraź siebiePrzewodnik dla współ-czesnych kobiet, propo-nujący wiele skutecznych metod rozwiązywania problemów, jakie kobiety napotykają w pracy czy w relacjach z najbliż-szymi. Książka zawiera mnóstwo ćwiczeńi przedstawionych krok po kroku strategii wyrażania siebie. Kolejne rozdziały

omawiają metody wyzwalania się z „pułapki współczucia”, sposoby radzenia sobie z krytyką i obawą przed odrzuceniem, sztukę odmawiania, opieranie się manipulacji i kierowanie własną ka-rierą zawodową. Książka przełamuje stereotypo-we postrzeganie kobiet i choć napisana z myślą o czytelniczkach, z pewnością, zainteresuje także czytelników.

„Kobieta asertywna”, Phelps Stanlee, Austin Nancy, Wydawnictwo Rebis. Osoby, które za pośrednictwem strony www.farmacjapraktyczna.pl wyślą na adres: [email protected] maila z hasłem: KOBIETA, mają szansę otrzymać książkę w prezencie.

Książki

J

Płomienny romans może dostarczyć więcej wiedzy o życiu niż niejeden prestiżowy

uniwersytet – o czym świadczy nowy obraz twórców takich filmów, jak „Był sobie

chłopiec” i „Włoski dla początkujących”.

kino

„Była sobie dziewczyna”, reż. Lone Scherfig, wyst. Carey Mulligan, Peter Sarsgaard, Olivia Williams, Alfred Molina, Dominic Cooper, Amanda Fairbank-Hynes, Ellie Kendrick i Emma Thompson. Dystrybucja: Gutek Film.

Jest rok 1961. Atrakcyjna, bystra, 16-letnia Jenny (Carey Mulligan) z Twickenham wkracza w wiek ko-biecy, słuchając Juliette Greco i marząc o wyrafino-wanym, dekadenckim życiu. Czuje się stłamszona przez monotonię wypełniającą jej każdy dzień i nie może się doczekać, aż będzie dorosła. Jest pilną uczennicą i osiąga świetne wyniki we wszystkich przedmiotach, z wyjątkiem łaciny, która – o czym jest przekonany jej ojciec – ma jej zagwarantować studia na Uniwersytecie Oksfordzkim.Pewnego dnia na scenę wkracza jednak cokolwiek niestosowny zalotnik – trzydziestoparoletni David (Peter Sarsgaard). Jest błyskotliwy, obyty i z miejsca przyćmiewa jąkliwego, szkolnego adoratora Jenny – Grahama (Matthew Beard). Ku jej zdziwieniu, udaje mu się oczarować nawet jej konserwatywnych rodzi-ców. Bez trudu przezwycięża instynktowne obiekcje, jakie pierwotnie żywili względem jego wieku i po-chodzenia. David niezwłocznie wprowadza Jenny w olśniewający świat artystycznej bohemy. Tradycyj-na edukacja Jenny idzie w zapomnienie, a rolę jej nauczyciela przejmuje David, wożący ją prosto ze szkoły na aukcje dzieł sztuki i do nocnych klubów.

Boska dekadencja

Kultura


W

Szalony wyścig z czasem

Autor głośnego „Kodu da Vinci” znów zaprasza nas do świata

mrocznych intryg, trzymających w napięciu zwrotów akcji, tajemnej symboliki i enigmatycznych kodów.

Waszyngton. Harvardz-ki specjalista od sym-boliki, Robert Lang-don, na prośbę swego przyjaciela i mentora, Petera Solomona, ma wygłosić wykład na Ka-pitolu. Kiedy dociera na miejsce, okazuje się, że na wieczór nie zaplano-wano żadnego odczytu, a po chwili, na środku rotundy, odkryte zostaje makabryczne znalezi-sko, niepokojąco na- znaczone pięcioma ta-jemniczymi symbolami. Jego przesłanie jest dla Langdona oczywiste. To za-proszenie do dawno zaginionego świata skrywające-go ezoteryczną mądrość.Kiedy okazuje się, że Peter Solomon, filantrop i pro-minentny członek loży masońskiej, został porwa-ny, Langdon wie, że istnieje tylko jeden sposób, by ocalić przyjaciela: przyjąć tajemnicze zaproszenie i udać się tam, gdzie zaprowadzą go zaszyfrowane wskazówki. A poprowadzą go podziemnymi koryta-rzami do tajemnych komnat i świątyń ukrytych pod jednym z najpotężniejszych miast świata. Skrywa ono prastare sekrety loży masońskiej i odkrycia, których wielu wolałoby nie ujawniać. Rozpoczy-na się szalona wędrówka i wyścig z czasem, bo Langdon ma zaledwie kilka godzin na dotarcie do celu. W przeciwnym wypadku jego przyjaciel zginie...

„Zaginiony symbol”, Dan Brown, Wydawnictwo Sonia Draga.Osoby, które za pośrednictwem strony www.farmacjapraktyczna.pl wyślą na adres: [email protected] maila z hasłem: SYMBOL, mają szansę otrzymać książkę w prezencie.

książka

Rozwiązanie konkursów z nr 1 (28): Książka „Co tam się dzieje” (hasło ELIOT): Władysława Marczuk,

Miłosz Łozan, Daria Śledzińska, Wioletta Karnowska, Małgorzata Sulima.Książka „Fikołki na trzepaku” (hasło FIKOŁKI): Zofia Cichoń, Julita Włos,

Elżbieta Kucharska, Barbara Strzygoń, Ewa Prałat.Książka „O chorowaniu...” (hasło VIRGINIA): Wiesława Żarniec,

Krystyna Dławczyk, Grażyna Stępień, Urszula, Grzewczak, Mariusz Mularczyk.Płyta Chrisa Rea (hasło CHRIS): Agnieszka Kuczeła, Robert Soroko,

Julita Łuczak, Elżbieta Marczewska, Karolina Kula.Płyta Anity Lipnickiej (hasło ANITA): Iwona Brzeźniewska, Mariola Bystroń,

Katarzyna Grzeszczak, Marta Barszczewska, Ilona Drozdowska.

Zapraszamy do udziału w naszych konkursach! Wejdź na stronę:

www.farmacjapraktyczna.pl

Żołnierz miłościWokalistka znana z takich prze-bojów jak „Smooth Operator”, „No Ordinary Love” czy „King Of Sorrow” po 10-letniej przerwie nagrała nową płytę. Sade znana jest z charakterystycznej barwy głosu i ponadczasowego brzmienia. Od lat odnosi sukce-sy po obu stronach Atlantyku. Od czasu wydanej w 1984 r. płyty „Diamond Life” Sade wraz ze swoim zespołem umieściła aż pięć albumów w pierwszej dziesiątce Billboard Top 200 Album Charts i sprzedała ponad 50 milionów płyt. Krążek „Soldier Of Love” nagrała z udziałem swoje-go wieloletniego producenta, Mike’a Peli.

„Soldier Of Love”, Sade, Sony Music.Osoby, które za pośrednictwem strony www.farmacjapraktyczna.pl wyślą na adres: [email protected] maila z hasłem: SADE, mają szansę otrzymać książkę w prezencie.

PłytyDźwięki z dziewiątkiNa ścieżce dźwiękowej naj-gorętszego obrazu tej zimy znalazły się kompozycje z wersji musicalowej „Nine” oraz piosenki napisane specjalnie na potrzeby filmu. Autorem wszystkich jest Mau-ry Yeston. Dorobek twórców filmu gwarantuje sukces. Rob Marshall wyreżyserował obsypane Oscarami „Chi-cago”, zaś Anthony Minghella ma na swym koncie takie filmy, jak „Angielski pacjent” czy „Utalento-wany Pan Ripley”. Film otrzymał już wiele nagród, w tym 7 statuetek Tony (m.in. dla Najlepszego Musicalu) oraz 5 nominacji do Złotych Globów (m.in. za Najlepszą Piosenkę Oryginalną).

Muzyka z filmu „Nine”, Universal Music.Osoby, które za pośrednictwem strony www.farmacjapraktyczna.pl wyślą na adres: [email protected] maila z hasłem: NINE, mają szansę otrzymać książkę w prezencie.

Krzyżówka


Osoby, które nadeślą prawidłowe rozwiązanie krzyżówki, mają szansę otrzymać jeden z 10 zestawów kosmetyków Pharmaceris Laboratorium Kosmetycznego Dr Irena Eris. Rozwiązanie krzyżówki prosimy przesłać do 31 marca 2010 r. na adres: Valkea Media S.A., ul. Elbląska 15/17, 01-747 Warszawa, z dopiskiem: „Farmacja Praktyczna” lub na adres e-mail: [email protected]

Imię i nazwisko:................................................................................................................Dokładny adres:................................................................................................................

................................................................................................................

Data i podpis:................................................................................................................

Litery z ponumerowanych pól utworzą rozwiązanie.

10

Rozwiązaniem

krzyżówki z num

eru 1 (28) „Farmacji Praktycznej” jest hasło: KARAG

ENY O

MAŁEJ M

ASIE CZĄSTECZKOW

EJ. Gry „Pandem

ic” wydaw

nic-tw

a Albi, ufundowane przez internetow

y sklep z grami Planszom

ania.pl, otrzymują: D

orota Majcher, Irena Białobrzecka, Bożena D

ługosz-Ibrahim,

Beata Soczek, Bernadetta Sztajnic, Lucyna Mosio, A

nna Zakrzewska, A

nna Kołek, Anna Kosk i Jarosław W

anielista

20 21 2322 241914 1713 1615 18121110981 2 3 4 5 6 7

Wyrażam zgodę na przetwarzanie w celach marketingowych przez Polpharma Biuro Handlowe Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie, ul. Bobrowiecka 6, danych osobowych podanych na kuponie (podstawa prawna - Ustawa z 29.08.1997 r. o ochronie danych osobowych).

Gdy niezbędny jest antybiotyk, niezbędny jestGdy niezbędny jest antybioty

• Od 4 miesiąca życia!• Tylko jedna saszetka dziennie• Smaczny i łatwy do podania

Acidolac Baby to preparat w postaci opracowanej specjalnie dla niemowląt i małych dzieci. Acidolac Baby przywraca prawidłową orę bakteryjną i reguluje czynności przewodu pokarmowego małych dzieci, zwłaszcza w trakcie i po antybiotykoterapii, a także wspomaga odporność organizmu.

Sposób podania: od 4 miesiąca życia: 1-2 saszetki dziennie. Dla niemowląt zawartość saszetki należy wymieszać z wodą lub mlekiem; dla dzieci od 2 roku życia i dorosłych – z wodą, mlekiem, jogurtem lub spożyć bezpośrednio.W przypadku antybiotykoterapii stosować w trakcie kuracji antybiotykowej oraz 2-3 tygodnie po jej zakńczeniu.

Skład: jedna saszetka zawiera 4 mld lio lizowanego szczepu bakterii Bi dobacterium BB-12® oraz fruktooligosacharydy.

* może być podawany dzieciom z nadwrażliwością na białka mleka krowiego

Wyłączny dystrybutor w Polsce: Medana Pharma S.A. w Sieradzu

c

205x297_Prasowa_Acidolac_BABY_b.indd 1 2010-02-24 14:49:22

Documents

PRAKTYCZNY MAGAZYN DLA FARMACEUTÓW … · 2018-06-06 · Odchudzające antyoksydanty W swojej najnowszej książce „O2 Dieta”, Keri Glassman, eks-pert w dziedzinie zdrowego odżywiania,