PORTFOLIO 23

DEEL XIII HOOFDSTUK 1 GEGEVENS VERZAMELEN EN BESCHRIJVEN,BESCHRIJVENDE MATEN (1)

Naam: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Klas: . . . . . . . . . . . . . . . Nr.: . . . . .

1 Gegevens verzamelen en beschrijven, Basis Verdieping Uitbreidingbeschrijvende maten ? ?? ? ?? ? ??

1.1 Gegevens verzamelen en ordenen 12

3456

78

910

11

1.2 Gegegevens beschrijven 12 13 1415

16

Oefeningen bij §1.1B Oefening 1. Leden van een politieke partij overwegen om een bekende Vlaming als

lijsttrekker naar voor te schuiven tijdens de volgende verkiezingen. Om te bepalenwelke kandidaat geschikt is, willen de partijleden een schatting van het aantal kiezersdie deze kandidaat zullen steunen. De tijdsduur en de kosten om elke kiezer indi-vidueel te ondervragen liggen veel te hoog. Daarom worden willekeurig 400 kiezersgeselecteerd. Wat is de populatie en wat is de steekproef?

B Oefening 2. Geef voor de volgende variabelen aan of deze een nominale, ordinale,absolute, interval- of ratioschaal heeft:

(a) de speelduur van compact disks;

(b) de kleur van rozen;

(c) de industrietak waarin werknemers een baan hebben;

(d) de jaaromzet (geld) van bedrijven;

(e) het aantal sterren dat de moeilijkheidsgraad van puzzelboekjes aangeeft;

(f) de hoogte boven de zeespiegel van wintersportdorpen.

B? Oefening 3. Geef voor elk van de volgende gevallen aan of de genoemde verzameling als een steekproef of als eenpopulatie mag worden beschouwd:

(a) de 150 leden in de Kamer van Volksvertegenwoordigers;

(b) de 200 personen die zijn geınterviewd bij een straatenquete;

(c) de 150 automobilisten die moesten stoppen voor een alcoholcontrole;

(d) de 740 leden van een studentenvereniging.

B? Oefening 4. Bij een betoging kun je de betogers beschouwen als een steekproef uit de bevolking. Moet een regeringrekening houden met de signalen van zo’n betoging en daar conclusies over trekken voor het hele land? Motiveer jeantwoord aan de hand van de geziene begrippen.

Po-91

B?

Oefe

nin

g5.

Een

jeugd

huis

vra

agt

omex

tra

infr

astr

uct

uur

aan

het

stadsb

estu

ur

omdat

uit

een

enquet

eon

der

120

wille

keuri

ge

bez

oek

ers

van

het

jeugd

huis

isge

ble

ken

dat

het

gem

iddel

de

aan

tal

kin

der

enp

erge

zin

inde

stad

2,2

bed

raagt

.M

enver

wach

tdus

een

toen

ame

van

het

aanta

lle

den

.M

oet

het

stad

sbes

tuur

inga

an

opde

vra

agva

nhet

jeugdhuis

?M

otiv

eer

jeantw

oor

d.

B?

Oefe

nin

g6.

Een

onder

zoek

erw

ilde

wer

kza

amhei

dva

nee

nnie

uw

ele

erm

ethode

bes

tuder

en.

Tw

inti

gle

erlinge

nva

nee

nsc

hool

waar

dez

enie

uw

em

ethode

geb

ruik

tw

ordt,

onder

gaan

een

test

na

een

jaar

(sco

reop

10punte

n).

Op

bas

isva

ndez

ere

sult

ate

nb

erek

ent

de

onder

zoek

erhet

reke

nkundig

gem

iddel

de

enb

ekom

t6,

55.

Mag

hij

bew

eren

dat

de

gem

iddel

de

score

van

alle

leer

linge

ndie

de

nie

uw

em

ethode

gevo

lgd

ofooi

tzu

llen

volg

en(o

nge

veer

)ge

lijk

isaan

6,5

5?M

otiv

eer

jean

twoord

.

B??

Oefe

nin

g7.

Bes

chri

jfbij

elk

van

de

volg

ende

voorb

eeld

ende

pop

ula

tie

ende

stee

kpro

ef.

Beo

ord

eel

de

keu

zeva

nde

stee

kpro

efnaa

rde

crit

eria

ase

lect

enre

pre

senta

tief

.

(a)

De

Lij

nw

ilde

uurr

egel

ing

van

de

auto

busl

ijn

Bru

gge

-M

oer

ker

keop

tim

alis

eren

voor

de

reiz

iger

sdie

reed

sde

busl

ijn

nem

en.

Daa

rom

word

ter

7dag

enna

elka

ar

een

enquet

eafg

enom

enbij

telk

ens

10w

ille

keuri

gere

izig

ers

vers

pre

idov

erhee

lde

dag

.

(b)

Het

bes

tuur

van

Cer

cle

Bru

gge

wil

nag

aan

wannee

rhun

supp

ort

ers

de

thuis

mat

chen

wille

nheb

ben

:op

zate

r-daga

vond

ofop

zondag

nam

iddag

.H

ierv

oor

wor

den

de

leden

van

de

spio

nko

pon

der

vra

agd.

(c)

De

dir

ecti

eva

nde

schoolw

ilnag

aan

inw

elke

mat

ede

leer

linge

nde

pla

nnin

gin

hun

age

nda

gebru

iken

.Z

ijvra

gen

de

kla

stit

ula

riss

enom

de

agen

da’

sva

nkla

snum

mer

1bin

nen

tebre

nge

n.

(d)

De

stad

Gen

tw

ilw

eten

hoe

alloch

tone

inw

oner

sden

ken

over

de

pol

itie

die

nst

enin

hun

stad

.E

envra

gen

lijs

tw

ordt

opges

teld

endoor

een

pol

itie

agen

top

250

adre

ssen

(lukra

ak

onder

de

allo

chto

ne

bev

olkin

g)aa

nge

boden

.H

etge

zinsh

oof

dva

nhet

gezi

nw

ordt

gevra

agd

de

lijs

tin

tevullen

.

danci

ng

Ver

suz

,H

ass

elt

B??

Oefe

nin

g8.

Vold

oen

de

volg

ende

vra

gen

aan

de

alge

men

eaa

nb

evel

inge

nvo

or

een

goed

evra

gen

lijs

t?M

otiv

eer

telk

ens

jean

twoor

d.

(a)

Som

mig

edan

cin

gszi

jnn

iet

toeg

an

keli

jkvo

or

min

der

vali

den

.V

indt

udat

de

ove

rhei

ddit

moe

tve

rbie

den

of

vin

dt

uva

nn

iet?

(b)

De

ove

rhei

dw

ilde

mee

stbe

kwam

em

edew

erke

rsaan

trek

ken

voor

haar

topfu

nc-

ties

enm

oet

dez

eto

pfu

nct

ies

ope

nst

elle

nvo

or

kan

did

ate

nva

nbi

nn

enen

buit

ende

adm

inis

trati

e.(h

elem

aal

akko

ord

,ak

koor

d,

gee

nm

enin

g,nie

tak

koor

d,

he-

lem

aal

nie

tak

koor

d)

(c)

Gaat

ute

voet

,m

etde

fiet

s,of

met

een

an

der

verv

oers

mid

del

naar

schoo

l?

(d)

Ben

tu

voor

of

tege

nee

nw

etdie

het

bezi

tva

nw

ape

ns

verb

iedt?

(e)

Wel

ksi

erra

ad

zou

jehet

lief

stca

dea

ukr

ijge

n?

(arm

ban

d,

ket

ting,

ring,

hor

loge,

oorb

elle

n)

(f)

Lee

fje

met

de

seiz

oen

enm

ee?

(ja,

nee

)

(g)

Ben

tu

voor

de

bou

wva

nm

eer

kern

cen

trale

szo

dat

we

vold

oen

de

elek

tric

itei

theb

ben

om

aan

de

behoe

ften

van

het

lan

dte

vold

oen

,of

ben

tu

tege

nde

bou

wva

nm

eer

kern

cen

trale

sze

lfs

als

dit

min

der

elek

tric

itei

tzo

ube

teke

nen

?

VO

efe

nin

g9.

Om

de

vra

ag

teb

eantw

oor

den

of

ouder

s,in

die

nze

zouden

mog

enkie

zen,

nog

kin

der

enzo

uden

wille

n,

word

tee

nop

roep

gel

ance

erd

inee

ndag

bla

d.

Er

kom

en18

0re

act

ies

waa

ruit

blijk

tdat

30%

geen

kin

der

enm

eer

zou

wille

n.

Ishet

verk

rege

np

erce

nta

ge

bet

rouw

baa

rvo

orde

ganse

pop

ula

tie?

Waar

om(n

iet)

?

VO

efe

nin

g10.

Zin

vol

of

zinlo

os?

Beo

ord

eel

de

volg

ende

bew

erin

gen.

Mot

ivee

rje

antw

oor

d.

(a)

De

wee

rman

bew

eert

dat

gist

eren

,om

2uur,

de

tem

per

atuur

inG

ent

twee

keer

hoge

rw

as

dan

inA

mst

erdam

.

(b)

Een

onder

zoek

erm

eet

een

reac

tiet

ijd

van

2se

conden

enee

nre

acti

etij

dva

ndri

ese

conden

.H

ijb

ewee

rtdat

het

vers

chil

van

bei

de

1is

.

(c)

Een

onder

zoek

erhee

ftbij

het

met

enva

nde

lengt

eva

nm

annen

een

gem

iddel

de

van

1,8

met

erge

vonden

enbij

het

met

enva

nde

lengte

van

vro

uw

enee

nge

mid

del

de

van

1,62

met

erve

rkre

gen.

Hij

bew

eert

dat

man

nen

gem

iddel

d0,9

kee

rgro

ter

zijn

dan

vro

uw

en.

Po-

92

V?

Oefe

nin

g11.

Inhet

volg

ende

voor

bee

ldw

orden

vers

chille

nde

rege

lsvo

oree

ngo

ede

vra

genlijs

tov

ertr

eden

.W

elke

?

In19

83w

erden

invo

lle

maa

tsch

app

elij

kedis

cuss

ieov

erde

pla

atsi

ng

van

Per

shin

gra

ket

ten

daar

over

vra

gen

gest

eld

door

twee

vers

chille

nde

onder

zoek

sbure

aus.

De

ene

pei

ling

inop

dra

cht

van

Pan

ora

ma

wee

suit

dat

78,8

%va

nde

Bel

gen

tegen

stan

der

was

van

de

pla

atsi

ng

van

rake

tten

.D

ean

der

ep

eiling

van

Pou

rqu

oi-

Pas?

/C

SO

Pov

erde

pla

atsi

ng

van

ker

nra

kett

enin

Bel

gie

kw

amto

tde

bev

indin

gdat

62%

van

de

Bel

gen

voor

de

pla

atsi

ng

van

rake

tten

was

(Pou

rqu

oi-

Pas?

,19

okt.

,19

83,

p.5

).

De

Pan

ora

mavr

aag

luid

de

als

vol

gt:

Ben

tu

voor

of

tege

nde

pla

ats

ing

van

kern

wape

ns

inB

elgi

e?(V

oor

:16,9

%;

Teg

en:

78,8

%;

Gee

nan

twoor

d:

4,3%

).

De

vra

agva

nP

ou

rqu

oi-

Pas

zag

erzo

uit

:W

elke

van

de

volg

ende

oplo

ssin

gen

heb

ben

uw

voork

eur

om

bete

rde

verd

edig

ing

van

Bel

gie

enE

uro

pate

waarb

org

en?

3dat

Bel

gie

besl

ist

om

op

z’n

gron

dge

bied

Per

shin

gra

kett

ente

pla

ats

enon

der

con

trole

van

het

Atl

an

tisc

hbo

ndge

noo

tsch

ap?

(34,

9%)

3dat

Bel

gie

besl

ist

om

op

z’n

gron

dge

bied

Per

shin

gra

kett

ente

pla

ats

enon

der

uit

slu

iten

de

con

trole

van

de

Bel

gisc

he

rege

ner

ing?

(27,

1%)

3dat

Bel

gie

de

pla

ats

ing

van

Per

shin

gra

kett

enop

z’n

gron

dge

bied

wei

gert

.(3

4,1%

)

3(w

eet

nie

t:3,9

%)

Oefeningen

bij

§1.2

Inte

rcom

munaal

Zw

embad

(Inte

rbad)

,B

rugge

B?

Oefe

nin

g12

(vere

nig

ingen

).H

etC

LB

wil

naar

aanle

idin

gva

nde

studie

pro

ble

-m

atie

kbij

Bru

gse

jonge

ren

onder

zoek

enw

elke

rol

buit

ensc

hool

seac

tivit

eite

nsp

elen

inhet

leve

nva

njo

nge

ren.

Hie

rvoor

stel

tm

enin

elke

Bru

gse

school

aan

35w

ille

keu

rig

geko

zen

leer

linge

nde

volg

ende

vra

ag

Inhoe

veel

vere

nig

inge

nbe

nt

uact

ief?

De

resu

ltat

envo

orhet

Onze

-Lie

ve-

Vro

uw

ecol

lege

Ass

ebro

ekw

orden

inde

volg

ende

tab

elw

eerg

egev

en.

01

02

20

10

00

11

01

13

10

02

00

10

33

21

20

22

30

1

(a)

Maa

kde

freq

uen

tiet

ab

el,

het

staaf

dia

gram

enhet

freq

uen

tiep

oly

goon

.C

ontr

olee

rje

resu

ltaa

tm

etje

gra

fisc

he

reke

nm

achin

e.

(b)

Maa

kde

uit

gebre

ide

freq

uen

tiet

abel

.

(c)

Hoev

eel

pro

cent

van

de

onder

vra

agden

isin

1ve

renig

ing

acti

ef?

(d)

Hoev

eel

onder

vra

agden

isin

hoogs

tens

1ve

renig

ing

acti

ef?

6150

6880

79

8639

6278

52

5745

4353

56

4058

6067

61

6161

8164

63

5989

7594

57

8546

7176

88

6459

7360

74

4855

4761

65

6561

9144

56

3482

5057

74

7175

7249

52

7369

5462

67

7267

5488

71

6675

7557

54

7851

4674

73

9182

8166

65

7065

5244

75

7072

6853

80

6155

5560

60

B??

Oefe

nin

g13

(sn

elh

eid

scontr

ole

).B

ijee

nsn

elhei

dsc

ontr

ole

aan

de

Maa

lse

Ste

enw

egte

Bru

gge

wer

dva

n100

auto

’sde

snel

-hei

dop

gete

kend.

Hie

rnaa

stvin

dje

de

resu

ltat

en(i

nkilom

eter

per

uur,

afge

rond

op

1km/u

nau

wkeu

rig).

(a)

Maa

kee

nge

groep

eerd

efr

equen

tiet

abel

(nee

mon

geve

er10

kla

ssen

),het

staaf

dia

gram

enhet

freq

uen

tiep

oly

goon

.C

ontr

olee

rje

resu

ltaa

tm

etje

grafi

sche

reke

nm

achin

e.

Aan

wij

zin

g.Sor

teer

de

waa

rden

met

jegra

fisc

he

re-

kenm

achin

e.V

erdee

ldaa

rna

dat

ain

kla

ssen

enle

esde

freq

uen

ties

afop

jere

ken

mac

hin

e(z

iesc

her

maf

dru

kke

nhie

ronder

).

(b)

Maa

kde

uit

gebre

ide

freq

uen

tiet

abel

.

(c)

Hoev

eel

auto

’sre

den

tuss

en60

km/u

en90

km/u

?

(d)

De

max

imum

toeg

elat

ensn

elhei

dw

asop

de

pla

ats

van

opte

kenin

g50

km/u

.E

enb

ekeu

ring

volg

tals

de

bes

tuur-

der

snel

ler

dan

54

km/u

rijd

t.H

oev

eel

pro

cent

van

de

bes

tuurd

ers

kre

egee

nb

ekeu

ring?

Po-9

3

Om

een

groot

aan

tal

resu

ltat

enin

kla

ssen

teve

rdel

en,

kun

jege

bru

ikm

aken

van

de

grafisc

he

reke

nm

achin

e.E

erst

voer

jeal

ledata

in.

Daa

rna

sort

eer

jede

waa

rden

van

kle

innaa

rgr

oot

met

beh

ulp

van

het

com

man

doSortA.

Op

die

man

ier

kun

jem

etee

nde

kle

inst

een

de

groot

ste

waa

rde

bep

ale

n,

zodat

jede

kla

ssen

bre

edte

kunt

ber

eken

en.

Ten

slot

tekun

jeva

nel

kekla

sse

de

freq

uen

tie

bep

alen

door

eers

thet

staa

fdia

gram

met

beh

ulp

van

jegr

afisc

he

reke

nm

achin

ete

plo

tten

endaa

rna

het

com

man

doTRACE

tege

bru

iken

.

.In

voer

enva

ndat

ain

lijs

tL1

enso

rter

en:

STAT

Edit

STAT

2:SortA(

L1

)ENTER

.D

ata

verd

elen

inkla

ssen

:b

epal

enva

naa

nta

lkla

ssen

,de

kla

ssen

bre

edte

ende

beg

inkla

sse.

1L

ees

de

kle

inst

een

de

groot

ste

uit

kom

staf

met

beh

ulp

van

de

geso

rtee

rde

lijs

top

de

grafi

sche

reke

nm

achin

e.

STAT

Edit

>

>

.Sta

afdia

gra

mplo

tten

:Xscl

isde

bre

edte

van

de

staaf

jes,Xmin

isw

aar

eers

test

aafj

eb

egin

t.

STAT

PLOTS

1:Plot1

GRAPH

.A

flez

enva

nfr

equen

ties

met

beh

ulp

van

het

com

man

doTRACE.

TRACE

>>

1A

an

gez

ien

de

vari

ab

ele

conti

nu

isw

aarv

an

we

wet

end

at

de

uit

kom

sten

tot

op

een

een

hei

dw

erd

enafg

eron

d,

moet

enw

eb

eden

ken

dat

elke

gem

eten

waard

eee

nafg

eron

dget

al

is.

Ind

ed

ata

zou

30

du

sst

aan

voor

een

wer

kel

ijke

snel

hei

dtu

ssen

29,5

en30,5

kilom

eter

per

uu

r.E

enkla

sse

[30,3

6[

zou

inee

nh

isto

gra

mm

oet

enw

eerg

egev

enw

ord

enm

etals

echte

gre

nze

n29,5

en35,5

.

Po-

94

VO

efe

nin

g14.

Een

journ

alis

tw

ilee

non

der

zoek

om

tren

tde

lonen

van

arb

eider

sdoen

.H

ijonder

vra

agt

100

arb

eider

s.E

enva

nzi

jnvra

gen

isde

volg

ende.

Wat

isuw

huid

ige

net

tolo

on?

Vin

khet

gep

ast

ehok

jeaa

n.

�T

uss

en10

00

en12

50eu

ro

�T

uss

en12

50

en15

00eu

ro

�T

uss

en15

00

en17

50eu

ro

�T

uss

en17

50

en20

00eu

ro

�T

uss

en20

00

en30

00eu

ro

�T

uss

en30

00

en40

00eu

ro

De

resu

ltat

enzi

jn:

Loon

cate

gori

een

[100

0,12

50[

[1250,1

500[

[150

0,175

0[[1

750,2

000[

[200

0,30

00[

[3000,4

000[

Aan

tal

arb

eider

s6

1013

2028

23

Om

het

resu

ltaa

tva

nzi

jnon

der

zoek

mee

rle

esbaar

tem

aken

,b

eslu

itde

journ

alis

tee

nhis

togra

mte

mak

en.

Bov

enel

keca

tego

rie

teke

nt

hij

een

rech

thoek

waa

rvan

de

hoogt

ege

lijk

isaan

het

aanta

lar

bei

der

sin

de

over

eenko

mst

ige

cate

gori

e:

10

20

30

(loon)

(aantalarbeiderspercategorie)

1000

1250

1500

1750

2000

3000

4000

(a)

Waa

rom

kom

tde

indru

kdie

het

his

togra

mop

wek

tnie

tov

eree

nm

etde

wer

kelijk

hei

d?

(b)

Tek

enee

nnie

uw

his

togr

amw

aarv

ande

vis

uel

ein

dru

kw

elov

eree

nko

mt

met

de

wer

kelijk

hei

d.

Let

hie

rbij

opdat

jege

ennie

uw

eca

tegor

ien

invoer

t,je

bes

chik

tim

mer

sen

kel

over

de

dat

auit

de

tab

el.

VO

efe

nin

g15.

Bij

een

onder

zoek

naa

rhet

spaar

geld

van

100

per

sonen

op

hun

ban

kre

kenin

gis

de

volg

ende

tab

elon

tsta

an:

Ban

ksa

ldo

[0,2

000[

[2000,5

000[

[500

0,100

00[

[1000

0,2

000

0[[2

0000,5

0000

[

Fre

quen

tie

1718

1520

30

Tek

enee

nhis

togr

am

dat

bov

enst

aande

gegev

ens

corr

ect

wee

rgee

ft.

UO

efe

nin

g16.

Toon

aan

dat

voor

een

stee

kpro

efX

met

gro

otten

de

vol

gende

form

ule

sge

lden

.

(a)∑ i

ni

=n

(b)x

=∑ i

f ixi

(c)∑ i

f i=

1

(d)∑ i

ni(xi−x

)=

0

Po-

95

ReflectieVul dit overzicht aan telkens je een oefening gemaakt of verbeterd hebt. Zo reflecteer je over je

• leerproces,

• efficientie van werken,

• sterke en zwakke elementen in de uitvoering van je oefeningen.

Bovendien maak je je reflectie concreet door aan te stippen of je nog verder moet oefenen op het leerstofonderdeel.

vb.

datum

oefeningafgew

erkt

oefeningnummer

oefeningverbeterd?(kruisje)

Waarom is deze oefening gelukt/niet gelukt?

• voldoende tijd besteed?

• opgave goed gelezen?

• nauwkeurig gewerkt?

• modelvoorbeelden bekeken?

• opgave begrepen?

• leerstof voldoende begrepen?

Welke fouten heb ik gemaakt?

• notatiefout (NF)

• eenheden (EF)

• grafisch rekenmachine (GF)

• rekenfout (RF)

• interpretatie van de opgave (IF)

• denkfout (DF)

verder

oefenen

nodig?(kruisje)

31/12 99a X gelukt: m.b.v. modelvoorbeelden EF, NF