,,Velika didaktika Jan Amos Komenski

Poremeaji itanja i pisanja: dislekcija, disgrafija, aleksija, agrafija - prezentacija -DRAVNI UNIVERZITET U NOVOM PAZARUODSEK ZA FILOLOKE NAUKEMentor: Mirjana Beara Studenti: Denijal Duran Devad Crnovranin

Novi Pazar, april 2015. godUvodna reTekoe u itanju i pisanju dijagnostikuju se kao disleksija (poremeaj itanja) i disgrafija (poremeaj pisanja). U velikom broju sluajeva se javljaju zajedno.

Spoznaja simptoma u drugom ili treem razredu - dete poinje da zaostaje u itanju, pisanju i razumevanju proitanog za vrnjacima. Vie vrsta ovih poremeaja (u zavisnosti od stepena izraenosti), terapija se sprovodi u saradnji sa psihologom i logopedom.

Kod logopeda se na osnovu simptoma i obavljenih pregleda odreuje individualni plan za svako dete.DisgrafijASLOVO, SLOG (razliito, neravno, zamenjeno, pogreno)RE(ENICA) (smisaono nepovezana ili gramatiki nepravilna) RUKOPIS (neuredan i neitljiv)REDOVI (postavljeni ukrivo) Disgrafija predstavlja tekou, poremeaj, a ne neuroloku bolest. Ogleda se u smanjenoj mogunosti osobe da zapie rei, reenice, misao, ideju. Nekada, u ekstremnim sluajevima predstavlja potpunu nemogunost i tada se upotrebljava izraz agrafija.

TIPOVI disgrafije 1/2Prema uzroku nastanka :Nasledna disgrafija Delovanjem spoljanjih nepovoljnih faktora (dete u razvoju)Kombinovani oblik (najei uzrok disgrafije)Prema stepenu razvijenosti :Laka disgrafijaIzraena disgrafijaAgrafija ( potpuna nesposobnost pisanja)TIPOVI DISGRAFIJe 2/2 Prema dominantnom sindromu :

FONOLOKE (auditivne)JEZINEVIZUALNEMOTORIKE

1. FONOLOKa DISGRAFIJaGrafema/morfema, slog = meanje, izostavljanje

Ne postoji auditivna diferencijacija fonema maternjeg jezika.

1.1. Artikulatorno-akustika disgrafija

,,gora - ,,kora, ,,reka - ,,jeka

1.2. Fonemska (akustika) disgrafija

,,tavno - ,,davno, ,,sagonetka - ,,zagonetka ,,isalka - ,,iarka Re, reenica = agramatizam, pravopis, sadrina

Neformiranost fonemske, slogovne, morfoloke i sintaktike analize i sinteze

2.1. Disgrafija jezine analize i sinteze (najei oblik)

,,pas tele boja : ,,pastelna boja ,,svakamen : ,,svaki kamen ,,tamrlja : ,,tamna mrlja,,glupatka" : ,,glupa patka

2.2. Disgramatina disgrafija (disgramatizam),,vodna biljka", ,,olujano more", ,,veliko plavo mrlja", 2. JEZINA DISGRAFIJAGrafema, leksema = deformiranje, zamena

Neformiranost vizualno-prostorne percepcije i orijentacije manifestuje u meanju i deformisanju slova.

Veina dece ima iste tekoe i u savladavanju itanja (vizualna disleksija).

,,levo = ,,desno, ,,ispred = ,,iza, ,,veliki = ,,malib-d, n-h, -, -, -, -s. (meanje slova)R - ,e - , 3 - ( ,,ogledalsko pismo )3. VIZUALNA DISGRAFIJA Grafema = rukopis, miii

Nekoordinirani grafomotorni pokreti ruke

Loa psihomotorna organizacija deteta u celini

(deak od 8 godina, diktat) 4. MOTORIKA DISGRAFIJASazrevanje rukopisaDete mora dostii odreeni nivo psihomotorne zrelosti (vizuelna i auditivna percepcija, prostorna orijentacija, fina motorika, motorna koordinacija). Dete treba da poseduje odreene fonoloke, leksike, morfoloke i sintaksike sposobnosti. Faze sazrevanja rukopisa:Prekaligrafska faza (krabanje prvih oblika)Kaligrafska faza (kolski period, usavravanje)Faza individualizacije rukopisa (posle 2. razreda)

TipinE GREKE U PISANJU kod uenika SA DISGRAFIJOM 1/3NIVO SLOVA I SLOGA

Izostavljanje (,,ptka: ,,patka)Dodavanje (,,ekola" : ,,kola)Premetanje (,,tapka : ,,patka)PERSEVERACIJA - ,,planinina - ,,planina

ANTICIPACIJA - ,,malgo - ,,mnogo male (dece)

(greka izostavljanja, deak 8 godina)TipinE GREKE U PISANJU kod uenika SA DISGRAFIJOM 2/3NIVO REIGreke sastavljanjaGreke rastavljanjaRemeenje granica rei

(greka rastavljanja rei, deak 9 godina)TipinE GREKE U PISANJU kod uenika SA DISGRAFIJOM 3/3NIVO REENICE

Povezivanje rei unutar reenice Nepravilna interpunkcija

,, patke su izale na jezero, dole do vode, (a) vodenema.

(,,tamrlja:,,tamna mrlja)

Greke na nivou reenice, deak od 10 godina diktat Disgrafija danasStepen ovih poremeaja je u zabrinjavajuem porastu. Misli se na disgrafiju i disleksiju zejedno: od 3.5 % do 7.7 % , poslednjih nekoliko godina porast i preko 10 % .neadekvatan govorni uzorviejezinostpreteran uticaj medija i tehnologijeroditeljski perfekcionizam ili nedovoljna komunikacija sa detetomloa porodina atmosfera i socijalno okruenje Negativni uticaji na dete :

Uloga nastavnika i profesora :paljivo i struno prii problemimaocenjivati sadraj a ne rukopis omoguiti razliite naine za proveru znanja (usmeno, audio i vizualne prezentacije, slikovni materijal)Uloga roditelja:aktivan rad sa detetom od ranog uzrastanegovanje kulture govora pisanja i itanjarezimeDisgrafija nije bolest ve potekoa u pisanju.Stimulacija razvoja sposobnosti pisanja u ranom dobuRoditelji imaju kljunu ulogu prevenciji ili korekturi (negovanje kulture govora, pisanja i itanja)Deca sa disgrafijom treba da budu ukljuena u redovne kole i redovan nastavni program.Uitelji i nastavnici treba da primene dodatne oblike i metode rada kako bi se gradivo lake savladalo.KORISNO : slikovnice, knjige, bajke, prie, bojanke, crtanke TETNO : televizija, kompjuter, video igriceDISLEKSIJA ( Muka sa slovima)Re disleksija nastala je iz grke rei dys (to znai slab, lo, neprimeren) i rei lexsis (jezik, re).

Disleksija jedna od potekoa u uenju ( itanje i sticanje vetine pisanja)

Poremeaj u uenju itanja i pored postojanja normalne inteligencije, dobrog vida i sluha

DISLEKSIJA DISGRAFIJA DISKALKULIJA

BITNA OBELEJA DISLEKSIJETEKOE U:

itanju Fonolokoj obradi rei Pisanju Vizuelnoj percepciji Pamenju Uenju novih sadraja Neujednaenosti u sposobnostimaNabrojena bitna obeleja opisuju ovaj sindromu irem smislu te rei.

Disleksija u uem smislu smetnje u brzinii ispravnosti itanja

Uzroci:

Genetika ( konstitucija)

Faktori okoline ( drutvo, porodica)

Nain poduavanja vetine itanja ( kola, nastavnici, roditelji )

ta se zapravo dogaa tokom itanja? Kako sve deca mogu videti slova, rei, reenice, tekst?

Ima problem da proita re, ili ne razume ono to proita...

ali se da mu se slova kreu,vrte u krug, okreu,

Mea fonetski slina slova d-t, g-k, m-n,

ita slovo po slovo, sporo ili na slogove,

Zamenjuje slova slina po obliku b d, s z,b p,Zamenjuje slova slina po obliku b d, s z,b p,

Zamenjuje slogove ili ih guta ili dodaje, (bord brod,vatra-trava )

Jednu re svaki put drugaije proita,teko je pamti,

esto vidi slova kao u ogledalu

Zamenjuje rei ( dobar-obad ) ili pogadja rei

Preskakanje kratkih rei u reenici ( predlozi , prilozi , veznici )

PRIMERI:Kada se spremnici za balast napune morskom vodom, podmornica postaje tea od vode koja je okruuje te tone. K-a-d-a se spremi za da-dalast n-ap-u-n-i m-o-r-s-k-e vode podmornica p-o-s-tav-i se te, tea do-od vode koja je o-k-r-u--u-j-e u-z-di--e (Gubi smisao i provjerava je li preskoio red, vraa se.) okru-uje te tone. (ita slovo po slovo, rije balast zbog zamjene d i b pretvara u dalast Ali dete razume kontekst!itanje deaka iz treeg razreda: Osoba mora prvo biti neuspena kako bismo je prepoznali kao osobu sa disleksijom.Kako prepoznati disleksiju?

Rani signali mogueg razvoja disleksije predkolska decaSignale mogu imati i odrasli

Moraju biti ukljueni roditelji!Neki od signala : ( Kasni razvitak govora, problemi u obuvanju i oblaenju,konfuznost u prostoru i vremenu, tekoe u pamenju, nesigurnost u tome koju ruku upotrebiti u obinim ,automatskim radnjama, dete upotrebljava fraze umesto rei..)

ZABLUDA!SAVET: Ako su ovi signali uestali ,trebamo Potraiti pomo logopeda.DISLEKSIJA NIJE BOLEST !To je sindrom ili skup osobina primanja, obrade i pohranjivanja informacija u neke osobe zbog kojeg ona ima odreeni stil spoznavanja sebe i sveta oko sebe.

DISLEKSIJA KOD NAS Otkriva se prilino kasno ( nedovoljna informisanost)

Dete pati ( biva odbaeno od drutva, dobija loe ocene, nerazumevanje nastavnika, kazne roditelja...)

Nastaju problemi ( dete je sklono loem drutvu, izolaciji..)

DA LI TAKO MORA???

ONI SU IVELI I STVARALI SA DISLEKSIJOMIsak Njutn

Aleksandar Bel

Pablo Pikaso

Medik DonsonAgata Kristi

Leonardo da Vini

Volt Dizni

Orlando Blum

Kira Najtli

DYSLEXIE FONT Kristijan Boer

17% populacije pati od disleksije

Dyslexie font ( poseban font koji pomae disleksiarima)

Olakava itanje

Napomena: Disleksija nema nikakve veze sa nivoom Inteligencije kako se obino veruje!

Dovoljno je malo dobre volje da se informiu ljudi i podigne nivo znanja o disleksiji i disgrafiji u celoj naoj zemlji. A onda ova deca postaju ono to u stvari i jesu neverovatno talentovana, pametna , vredna. Postaju deca koja e jednoga dana moda promeniti ovaj svet ukoliko on pokua da njihove tekoe sa slovima shvati i olaka.PORUKA ZA SVE!