Pomiar 2014

Magazyn Techniczno-- -Informacyjny nr 2(76), 2014, Rok XIVmarzec — kwieCIeń 2014 ISSN 1642-5391

nakład: 8000 egz.

Szanowni Państwo!Przed Państwem druga w tym roku edycja naszego dwu-

miesięcznika, powiązana z marcowym spotkaniem auto-matyków, organizowanym przez nasze Wydawnictwo oraz warszawskimi Targami AUTOMATICON.

W niniejszym numerze szczególnie polecam Państwa uwa-dze cykl artykułów dotyczących robotyki, która to dziedzina ma rangę tematu przewodniego w bieżącym numerze. Będą Pań-stwo mieli możliwość zapoznania się z rozwiązaniami techno-logicznymi stosowanymi przez takie firmy, jak ASTOR, SCHUNK, czy WOBIT.

Życzę miłej i pożytecznej lektury.

Z poważaniemdr Ryszard Hahn

Redaktor naczelny

Szanowni Państwo, zachęcamy do prenumeraty magazynu Pomiar, Automatyka & Elektronika. Periodyk ten, tworzony jest przy współpracy specjalistów z myślą o kadrze techniczno-inżynieryjnej z branży AKP i A.

Naszą ideą jest, aby magazyn był dla Państwa ciekawą lek-turą i inspiracją do nowych, lepszych rozwiązań. Koszt

roczny to tylko 64,80 zł. Możecie Państwo wpłacić na po-czcie lub przelewem na konto 03 1140 2004 0000 3102 3480 6705, odbiorca: Wydawnictwo Wag-Tech Hahn Ka-tarzyna, ul. Główna 12, 47-411 Czerwięcice, z dopiskiem PRENUMERATA. Zamówienie możecie przysłać mailem na adres [email protected] lub faksem 32 414 92 25.

Magazyn Pomiar, Automatyka& Elektronika jest również dostępny w sieci Kolporter, Ruch, Garmod Press.

Naszą misją jest, aby magazyn Pomiar, Automatyka& Elektronika stał się Vademecum, każdej osoby zwią-

zanej z automatyką. Chcemy także, najnowsze technologie, rozwiązania ze świata automatyki i pomiarów tworzyć i od-krywać razem z Państwem. Zapraszamy do współpracy.

SPIS TREŚCI:

Nowości techniczne ...................................................................... 5

SCHUNK liderem systemów wymiany narzędzi: szeroki wybór

szybkozłączy do robotów przemysłowych i laboratoryjnych ...... 12

Robot SCARA–R1 ...................................................................... 14

Inwestycja w robotyzację – krok po kroku ................................. 16

DT9829 – moduł pomiarowy Multi Sensor ................................. 18

Nowe stacje excom® do strefy 2 i non-Ex ................................. 19

NORD zapewnia bezpieczeństwo pracy .................................... 20

Rozwiązania dla automatyki i budowy maszyn .......................... 22

Kamery termowizyjne – promocyjne pakiety badawcze FLIR .... 25

Okiełznać dane pomiarowe – cz. 1 ............................................ 28

PMX ............................................................................................ 30

Nowe oprogramowanie dla liniowych skanerów

temperatury firmy Raytek ........................................................... 34

Wykorzystanie funkcji zone trigger w oscyloskopach Agilent

Technologies serii 4000X, do obserwacji trudnych

do uchwycenia anomalii przebiegów .......................................... 36

Oscyloskopy Agilent serii 1000A, 1000B i 2000X.

Ta sama cena, większa szerokość pasma! ................................ 37

Tusk: Opole to największa inwestycja

przemysłowa wolnej Polski ......................................................... 40

Tauron: budowa bloku w Stalowej Woli zgodnie

z harmonogramem ..................................................................... 41

ELEKTRONIKA • ApARATuRA pOmIAROwA • Au TO mA Ty KA

MARZEC/KWIECIEŃ 20143

Zamówienie prenumeratyZamówienie prenumeraty

kolorystyka:Energetyka - C40, M100, Y70, K40Elektrotechnika - C0, M0, Y0, K50& - C20, M50, Y35, K0Kwartalnik - C0, M0, Y0, K80

Utrzymanieruchudiagnostyka+

Konferencje Naukowo-TechniczneNasze spotkania na stałe wpisały się w kalendarz imprez branżowych

i z każdym rokiem odnotowujemy wzrost zainteresowania ze strony gości uczestniczących w kolejnych sympozjach. Poniżej prezentuję Państwu harmonogram konferencji na rok 2014.

więcej informacji na: www.pomiar.com

www.energetykaelektrotechnika.comwww.urd.com.pl

Tytuł konferencji Data Miejsce Ogólny zakres tematyczny Do kogo skierowana

XXXI Konferencja

„Efektywność w Automatyce, Systemach Pomiarowych oraz Bezpieczeństwo i Oszczędność”

Początek marca 2014

Ustroń • Aparatura kontrolno-pomiarowa• Napędy i układy sterowania napędów• Zawory• Roboty przemysłowe i manipulacyjne• Automatyka przemysłowa• Elektronika przemysłowa• Bezpieczeństwo maszyn

Zakłady produkcyjne wszystkich gałęzi przemysłowych.uczestnicy:• Kierownicy AKPiA.• Dyrektorzy ds. Technicznych• Główni Automatycy,• Szefowie Utrzymania Ruchu,

XXXII Konferencja

„Ciągłość w Procesach Produkcyjnych. Bezpieczeństwo. Oszczędne technologie i Redukcja Kosztów”

Połowa czerwca 2014

Gdańsk • Automatyzacja procesów produkcyjnych• Procesy kontrolno-pomiarowe• Automatyka przemysłowa• Napędy i sterowanie• Robotyzacja• Zapobieganie awariom i przestojom podczas produkcji / wczesne

wykrywanie problemów• Podnoszenie efektywności produkcji• Aplikacje w procesach produkcyjnych• Technika liniowa• Kontrola jakości• Telemetria/ monitoring• Transport wewnętrzny• Komunikacja przemysłowa/ wewnątrzzakładowa• Utrzymanie Ruchu i Urządzeń• Logistyka • Łańcuchy• Dostawy• Bezpieczeństwo Pracy• Monitorowanie i diagnostyka w procesach produkcyjnych• Systemy wizualizacji produkcji• Systemy informatyczne w inżynierii produkcji

Zakłady produkcyjne wszystkich gałęzi przemysłowych.uczestnicy:• Dyrektorzy ds. Technicznych, • Szefowie AKPiA• Dyrektorzy i szefowie dz. produkcji• Szefowie Utrzymania Ruchu, • Główni Inżynierowie Zakładów, • Dyrektorzy ds. Inwestycji, • Główni Automatycy

XXXIII Konferencja

„Efektywność w Unikaniu Awarii w Instalacjach Elektrycznych. Inteligentna Automatyka. Bezpieczeń-stwo, Oszczędności, Remonty i Usługi elektryczne w Instalacjach”

Początek września 2014

Karczowiska k. Lubina

(woj. Dolnośląskie)

• Przesyłanie i dystrybucja energii elektrycznej• Aparatura kontrolno pomiarowa, • Systemy automatyki, sterowania i informatyki• Elektrotechniczne instalacje, sprzęt • Sieci niskiego i średniego napięcia • Systemy zasilające i sterujące • Systemy alarmowe i zabezpieczające • Inżynieria elektryczna i elektroniczna oraz usługi• Systemy oszczędności energii

Elektrownie, elektrociepłownie, zakłady energetyczne, przedsiębiorstwa i zakłady energetyki cieplnejuczestnicy:• Główni Energetycy, • Główni Elektrycy,• Kierownicy Działów Energetycznych i Elektrycznych, • Dyrektorzy ds. Inwestycji, • Kierownicy Produkcji, • Operatorzy sieci, • Dyrektorzy ds. Technicznych.

XXXIV Konferencja

„Oszczędne i Innowacyjne Rozwiązania w Utrzymaniu Ruchu i Diagnostyce”

Koniec listopada 2014

Karczowiska k. Lubina

(woj. Dolnośląskie)Teresin-Paprotnia

(woj. Mazowieckie)

• Automatyka przemysłowa• Aparatura kontrolno-pomiarowa• Diagnostyka • Napędy i układy sterowania napędów• Outsorsing dla utrzymania ruchu• Zawory• Gospodarka Smarownicza• Mechanika• Elektrotechnika

Zakłady produkcyjne wszystkich gałęzi przemysłowych.uczestnicy:• Szefowie Utrzymania Ruchu, • Dyrektorzy Techniczni, • Kierownicy Działów Elektrotechnicznych, • Główni Inżynierowie Zakładów, • Dyrektorzy ds. Inwestycji, • Główni Automatycy oraz • Główni Mechanicy

Dwugazowy detektor GD-8 jeden z najnowszych przenośnych detektorów gazu produko-wanych przez firmę Alter, został uhonorowany prestiżowym wyróżnieniem – Złotym Medalem Międzynarodowych Targów Poznańskich.

Dwugazowy detektor typ GD-8 jest prostym w obsłudze urządzeniem do jednoczesnego wykrywania dwóch mediów: gazu ziemnego i LPG lub innych gazów wybuchowych. Wy-posażony jest w półprzewodnikowy czujnik dużej czułości o zakresie do 10 000 ppm, co pozwala na wykrywanie nawet najmniejszego stężenia gazu. Detektor przeznaczony jest do lokalizacji punktów wycieku mierzonego gazu wszędzie tam, gdzie istnieje możliwość pojawienia się jego niebezpiecznego stężenia. Przede wszystkim znajduje zastosowanie w przydo-mowych instalacji gazowych, instalacjach zamieszkania zbio-rowego, użyteczności publicznej jak i przemysłowych instalacji gazowych, przeglądów kotłowni, zaworów, liczników gazu itp.

Nowoczesną konstrukcję detektora GD-8 doceniła kapituła Złotego Medalu MTP – jednego z najbardziej prestiżowych wy-różnień przyznawanych na polskim rynku. Do konkursu o Złoty Medal Międzynarodowych Targów Poznańskich rocznie startu-je niemal 500 produktów. Jednak tylko te z nich, które spełnią regulaminowe kryteria i zyskają pozytywne rekomendacje pro-fesjonalnego jury, otrzymują to prestiżowe wyróżnienie. Sąd Konkursowy, czyli zespół ekspertów, w którego skład wcho-dzą wybitni specjaliści reprezentujący odpowiednie dziedziny życia gospodarczego poszukuje produktów nowoczesnych, innowacyjnych i wytworzonych w oparciu o najwyższej klasy technologie. Złoty Medal MTP jest zatem potwierdzeniem do-skonałości produktu.

Firma Alumast S.A. wprowadziła do produkcji nowe rozwiązanie słupów oświe-tleniowych w wersji łamanej. Słup kompozytowy łamany, to idealne rozwiązanie w przypadku słupów montowanych na terenach trudno dostępnych dla pojazdów ze zwyżką (trakty kolejowe, stoki narciarskie, wąskie drogi itp.). Mechanizm uła-twia montaż i demontaż oprawy oświetleniowej oraz wymianę źródła światła. Sam mechanizm umożliwiający położenie słupa usytuowany jest u jego podstawy, a montaż jak i eksploatacja jest tani, bezpieczny i prosty.

Alumast S.A. ul. Marklowicka 30a 44-300 Wodzisław Śl. tel. +48 32 4530314 e-mail: [email protected] www.slupyoswietleniowe.pl

Detektor przecieków jest najnowszym rozwiązaniem opracowanym przez niemiecką firmę Hilger u Kern Industrietech-nik do systematycznego lokalizo-wania przecieków w instalacjach ciśnieniowych. Dzięki ultradźwię-kowym mikrofonom wykrywa przecieki przez otwory o średnicy już poniżej 0,1 mm, przy różnicy ciśnień od 1 nBar.

Detektor przecieków przetwa-rza mierzony sygnał ultradźwię-kowy na słyszalny ludzkim uchem lub wyświetla wynik pomiaru na diodowym wskaźniku proporcjo-nalnie do wielkości mierzonej.

Informacje od AS Instrument Polska



Firma Albeco Sp.z o.o. oferuje kompaktowy system pomiarowy FAG SmartCheck prze-znaczony do monitorowania maszyn w czasie rzeczywistym. SmartCheck zapewnia stałą kontrolę stanu maszyn i procesów, łatwą instalację i intuicyjne sterowanie, a także długotrwałe przechowywanie danych i dostosowywanie do indywidual-nych potrzeb użytkownika. Sprzyja obniżeniu kosztów eksplo-atacyjnych, sprawdza się w każdej branży, także w zastosowa-niu do mniejszych urządzeń.

Więcej informacji na www.albeco.com.pl.

Silniki o wysokiej sprawności 3SIE (klasa IE3)

Grupa Cantoni wprowadza do oferty serię wysokosprawnych silników typu 3SIE w klasie sprawności IE3.

Rozporządzenie Komisji Europejskiej dotyczące efektywno-ści energetycznej silników przewiduje harmonogram wdraża-nia wymaganych poziomów sprawności silników.

Nasza nowa seria silników 3SIE spełnia już wymagania sprawności dla klasy IE3, która zacznie obowiązywać produ-centów silników od 1 stycznia 2015.

Aktualnie w naszej ofercie znajdują się silniki wielkości me-chanicznej 80 ÷ 315 mm spełniające powyższe wymagania.

www.cantonigroup.com

Nowość w ofercie Centrum Elektroniki Stosowanej

iStart to zaawansowany technologicznie soft-start cyfrowy, posiadający ulepszone charakterystyki rozruchu i hamowania – zapewniające najlepsze rozwiązania dla większości zastoso-wań.

Kompleksowy pakiet ochrony silnika gwarantuje długo-terminową niezawodność, podczas gdy wbudowany bypass zapewnia doskonałą wydajność, a wszystko to w zwartej, nie-wielkiej konstrukcji.

Dostępny szeroki typoszereg, w zakresach: 17-1100 A, 208-690 V.

Więcej informacji: www.ces.com.pl [email protected] tel. 12 398 74 02

Nowa seria cewek Rogowskiego RCTrms-3ph

Jest to 3-fazowa cewka przeznaczona do instalacji na stałe. Elastyczna i rozpinana sonda sprawia, że pomiar prądu może być dokonywany w trudno dostępnych miejscach. Przetwornik mierzy z bardzo dobrą dokładnością wartość skuteczną rzeczy-wistą prądu AC (TrueRMS). Przemysłowe wykonanie czyni serię RCTrms 3ph doskonałą dla kontroli i monitoringu procesów. Wykorzystywana jest z systemami SCADA, PLC, rejestratorami danych oraz urządzeniami zabezpieczającymi.

Właściwości nowej serii to np.:• prądyznamionoweod100Ado50kA;• sygnałwyjściowywstandardzie4-20mAlub0-5Vdc;• montażpanelowylubnaszynieDIN;• pasmoprzenoszeniado100kHz;• możliwośćpodłączeniacewekdointegratoraprzypomocy

odłączanych przewodów z końcówkami BNC.

Aplikacje, w których cewka znajduje zastosowanie:• pomiaryprądówwrozdzielniachelektrycznych;• pomiaryprądówsilnikówelektrycznych;• pomiaryprądówwukładachkompensacjimocybiernej;• pomiaryprądówwsystemachzasilaniaawaryjnego;• pomiaryprądówpiecówłukowych.

www.dacpol.eu

Firma Kollmorgen jako światowy dostawca podzespołów automatyki przemysło-wej oferuje zintegrowany system automatyzacji Kollmorgen Automation Suite, w skrócie KAS. System ten poprzez wydaj-ne układy sterujące, komunikacją przemysłową oraz serwona-pędy zapewnia precyzyjną synchronizację ruchu. Zwiększając produktywność maszyn jednocześnie ogranicza czas i koszty związane z ich opracowaniem. Narzędzie programowe KAS zapewnia intuicyjne, modułowe i graficzne odzwierciedlenie struktury napędowej.

Nowa generacja narzędzi hydraulicznych

do zaprasowywania końcówek HBM 6 O EV, HBM 7 O EV, PBM 7 O EV, GBM 7 O EV już dostępna w ofercie ERGOM



Dzięki nowym praskom będziesz bezkonkurencyjny na ryn-ku, ponieważ:• umożliwiają zaciskanie końcówek w zakresie 16-400 mm2

niezależnieodichmateriałuwykonania(Al/Cu);• dają dużą wydajność pracy, ponieważ są zasilane z akumu-

latorówwtechnologiiNiMhlubLi-Ion;• zapewniają szybkość i łatwość zaprasowywania dzięki ob-

racanejo1800iotwieranejgłowicyroboczej;• wykluczają możliwość popełnienia pomyłki, gwarantują

jakość oraz niezawodność połączenia dzięki wykorzystaniu nowej metody zaciskania.

Więcej informacji o nowych narzędziach znajdziesz na http://axsales.ergom.com:8250/poradniki.aspx

Najnowsza seria kamer termowizyjnych Fluke z zaawansowanym systemem regulacji ostrości LaserSharp™

Firma Fluke wprowadziła na rynek nową serię kamer termowizyjnych o wysokiej wydajności – Fluke Ti200, Ti300, Ti400. Wszechstronne przyrządy wyróżnia zaawansowa-ny system łączności oraz automa-tyczny system regulacji ostrości LaserSharp™. Laserowy pomiar odległości do mierzonego obiek-tu sprawia, że obrazy termiczne są szczegółowe i wyraźne za każdym razem.

PMXWysoka jakość i precyzyjny pomiar wraz ze zintegrowaną in-teligencją i szybką transmisją danych stanowią główne cechy systemu PMX firmy HBM. Konstrukcja modułowa umożliwia rozbudowę systemu w dowolnym momencie i adaptację do no-wych wymagań, co daje użytkownikowi wysokie bezpieczeń-stwo inwestycji. Ten przemysłowy system pomiaro-wy wyróżnia się względem rozbu-dowanych syste-mów automatyki opcją komunikacji używającą Ether-net przemysłowy i technologię GWT upraszczającą jego obsługę i konfigu-rację.

Progresywny układ smarowania Lincoln dla elektrociepłowni

Najczęstszą przyczyną awarii maszyn i urządzeń jest niewłaściwe sma-rowanie. Smarowanie ręczne nie zapewnienie właściwej kontroli i apli-kacji ilości środka sma-rującego. Doprowadza to do szybszego zużycia maszyny i wyłączenia jej z eksploatacji. Progre-sywne układy smarowa-nia LINCOLN pozwalają na wbudowanie systemu do maszyn i urządzeń oraz aplikacje oleju o lepkości powyżej 40 cST i smarów o klasie konsystencji do 3 wg NLGI. Nadają się do układów posiadających do 200 punk-tów smarowania. Podczas pracy pompy, element smarujący jest równomiernie oraz w odmierzonej ilości rozprowadzany pod wysokim ciśnieniem do docelowych miejsc smarowania. Rozdzielacze progresywne pracują sekwencyjnie. Odpowied-nia dawka smaru jest podawana zawsze w tej samej kolejności, w określonym czasie. Obsługa układu ogranicza się do napeł-niania zbiornika smarem lub olejem oraz do obserwacji ukła-dów sygnalizacji prawidłowości działania.

HENNLICH Sp. z o.o. ul. Thomasa Wilsona 24A 44-190 Knurów tel. +48 32 420 67 00 fax +48 32 420 67 08 [email protected] www.hennlich.pl

Nowe komputery APLEX dla przemysłu spożywczego i farmacji. Modele APC-3593P (15”) oraz APC-3793P (17”) w obudowach ze stali nierdzewnej o stopniu ochrony IP65/IP69 K, z ekranem dotykowym odpor-nym na zarysowania świetnie sprawdzą się w trudnym środo-wisku. Wszystkie złącza wykonane są w standardzie M12, a pro-ducent dołącza komplet okablowania. Do dyspozycji są 4 porty USB, RS232, RS232/422/485 oraz Gbit LAN, a opcjonalnie karta Wi-Fi z 2 zewnętrznymi antenami. Komputery mogą pracować od -20°C.



Radiowy system HD35 umożliwia monitorowanie różnych wielkości tj. temperatura, wilgotność względna, ciśnienie, oświetlenie i promieniowanie UV, CO i CO2 oraz przyspieszenie. Dostęp do danych jest przez USB, MODBUS RTU, ETHERNET i WIFI.

Rejestratory wykonane są w obudowach IP64 oraz IP67.Możliwe jest też podłączenie:

• przetwornikówzwyjściem4...20mA,0...1Vlub0...50mV;• czujnikówPt100/Pt1000itermoparK,J,T,N,E;• zujników z wyjściem stykowym (licznikowym) lub poten-

cjometrycznym.

Szybka technologia pomiaru TOC

w przenośnym analizatorze 450TOC METTLER TOLEDO Thorn-ton skraca czas trwania badań i potwierdzania zgodności z wymaganiami dzięki sprawnie przebiegającym pomiarom w dowolnym miejscu – analizator łączy w sobie pomiar online z mobilnością. Eliminuj błędy wynikające z pobierania próbek i sprawdzaj szybko jakość wody w dowolnym miejscu jej uży-cia, korzystając z systemu pomiarowego spełniającego wyma-gania przepisów prawnych w trybie on-line oraz drukuj dane i jednocześnie zapisuj je w pamięci USB.

Farnell element14 i Atmel ogłosiły wprowadzenie do sprzedaży nowego zestawu ewalu-acyjnego Atmel SAMA5D3 Xplained – taniej platformy przezna-czonej do nauki programowania oraz szybkiego wykonywania prototypów urządzeń mikroprocesorowych.

Płytka ewaluacyjna, która wykorzystuje mikroprocesor SA-MA5D3 z rdzeniem ARM® Cortex®-A5, jest wyposażona w bo-gaty zestaw gotowych do użycia interfejsów komunikacyjnych oraz obszerną pamięć. Aby ułatwić dostosowanie płytki do po-trzeb aplikacji jej wyprowadzenia są kompatybilne z Arduino, dzięki czemu można stosować liczne, łatwo dostępne moduły rozszerzeń. Opracowywanie oprogramowania ułatwia darmo-wa dystrybucja Linuksa oraz programy narzędziowe. Płytka jest również doskonałą platformą dla systemu Android.

50 lat NSK w EuropieNSK, jeden z największych światowych producentów łożysk, obchodził w październiku 2013 roku 50. rocznicę utworzenia oddziałów europejskich. Dynamika sprzedaży i innowacyjność technologii sprawiają, że NSK kreuje przyszłość całej branży. Obecnie firma zatrudnia w Europie ponad 3 400 pracowników oraz osiąga roczne obroty w wysokości 950 mln euro. Na całym świecie NSK daje pracę ponad 28 500 pracownikom w 29 kra-jach. Cała grupa osiąga roczne obroty w wysokości 6,1 miliarda euro.

SID1812v2 Nowy sterownik do silników DC 12 A

W ofercie firmy WObit do-stępny jest nowy sterow-nik SID1812v2 przeznaczo-ny do regulacji obrotów i prędkości silników prądu stałego o maksymalnym prądzie ciągłym do 12 A. Sterowanie pracą silnika może odbywać się przez zewnętrzne sygnały DIR, EN, 0-10 V, interfejs RS485 lub przez wbudowany po-tencjometr i przełączniki. W przypadku sterowania za pośrednictwem pro-tokołu Modbus istnieje możliwość podglądu we-



wnętrznych parametrów sterownika takich jak obciążenie, wartość wejściowego sygnału 0-10 V czy temperatura pracy sterownika.

Producent: P.P.H. WObit E. K. J. Ober s.c. Dęborzyce 16, 62-045 Pniewy [email protected] Tel. +48 61 22 27 422 Fax +48 61 22 27 439 www.wobit.com.pl

Z początkiem bieżącego roku Eldar

podpisał umowę dystrybucyjną z Servotronix Motion Control, który ma ponad 25-letnie doświadczenie w projektowaniu ser-wonapędów oraz systemów kontroli ruchu. W ofercie pojawi-ła się kolejną już generacja wydajnych serwonapędów. Przez ostatnie ćwierć wieku Servotronix skupiał się na obsłudze klientów OEM, współpracując z czołowymi producentami ma-szyn i dostawcami systemów automatyki.

Do głównych kontrahentów należą firmy o światowym za-sięgu: Kollmorgen, Danaher, Baldor, Horner, General Electric, Stäubli, Moons oraz Portescap. Odnoszone sukcesy zachęciły firmę do zaistnienia na światowym rynku serwonapędów pod własną marką.

Obok standardowych produktów Servotronix oferuje rów-nież rozwiązania dostosowane do indywidualnych potrzeb klientów. Dzięki wiedzy i doświadczeniu swoich inżynierów do dnia dzisiejszego powstało szerokie spektrum gotowych rozwiązań sprzętowych i programowych dla zróżnicowanych wymagań i problemów.

Zbliżające się targi Aurtomaticon będą doskonałą okazją aby dowiedzieć się coś więcej o tym sprzęcie.

Eldar

Zakłady Polcontact Warszawa

polska firma z tradycjami i nową myślą technologiczną. Lider na rynku pod względem produkcji przekładników prądowych i napięciowych, przekształtników i przetworników niskiego na-pięcia.

Specjalne konstrukcje przekładników na podwyższoną czę-stotliwość.

Nowe opracowania przetworników prądowo-napięciowych o charakterystyce liniowej, wyróżnionych na międzynarodo-wych targach w Brukseli.

Nasz zawór – Twoje nowe możliwości

Ponar Wadowice S.A. poszerza rodzinę dostępnych zaworów bezpieczeństwa.

W grupie zaworów DBDS Klienci mają teraz do dyspozy-cji produkt o wielkości nominalnej 20 z max. dopuszczalnym przepływem do 220 l/min. Nasza firma uzyskała uprawnienia na wytwarzanie zaworów bezpieczeństwa typu DBDS20…C z certyfikatem CE wg. dyrektywy ciśnieniowej 97/23/CE.

Zawory bezpieczeństwa typ DBDS…/…C stosowane są jako końcowe urządzenie zabezpieczające przed nadmiernym wzrostem ciśnienia w chronionym układzie (najczęściej aku-mulatorze hydraulicznym). Zawory przelewowe sterowane bezpośrednio typ DBD… w zależności od przewidywanego sposobu ich zabudowy w układzie, wykonywane są jako wkrę-cane (wersja nabojowa), do montażu na rurach (wersja gwinto-wa) lub mocowania na płycie przyłączeniowej (wersja płytowa).

PARAMETRY DBDS20WIELKOŚĆ – 20CIŚNIENIE – max. 40 MPaPRZEPŁYW – max. 220 l/min

Sprawdź nas! DZIAŁ OBSŁUGI KLIENTA PONAR Wadowice S.A. tel. +48 33 488 26 00 fax +48 33 488 26 01 -02 e-mail: [email protected] Więcej informacji na www.ponar-wadowice.pl



Przetwornik uniwersalny Tema Pr4 programowalny poprzez RS232

• 96x96mm;• sieć1-fazowai3-fazowa(3-4przewodowa);• sieć3-fazowa–wejścienapięciowe80…690V;• wejścieprądowe1Alub5A;• 4wyjściaanalogowe0…20mAlub4…20mA;

Wielkości przypisane do wyjścia:• napięciefazoweiprzewodowe;• prądfazowy;• mocczynna1-fazowai3-fazowa;• mocbierna1-fazowai3-fazowa;• współczynnikmocy;• częstotliwość;• mocczynna–wartośćśrednia;• mocbierna–wartośćśrednia;• prąd–wartośćśrednia.

PRO-MAC ul. Bema 55, 91-492 Łódź tel. 42 61 61 680/681/698 www.promac.com.pl [email protected]

W ciągu 6 lat na SCHUNK Expert Days

pokazano wiele aplikacji robotyki, część okaza-ła się udanymi przed-sięwzięciami, inne nie opuściły fazy prototy-pu, jedne nadal w fazie wstępnej, inne są już szeroko rozpowszech-nione. SCHUNK, lider kompetencji systemów chwytakowych, dedy-kuje 7 Seminarium Ro-botyki Serwisowej tym udanym koncepcjom. Zgodnie z hasłem „Roboty mają wpływ”, Expert Days to platfor-ma komunikacji i prezentacji zastosowań robotyki serwisowej z całego świata w jednym miejscu- fabryce chwytaków SCHUNK w Hausen w dniach 26-27.02.2014

W ciągu sześciu lat, kiedy SCHUNK organizuje seminaria Expert Days, pokazano już na nich wiele aplikacji robotyki usługowej. Niektóre okazały się udanymi przedsięwzięciami, inne nigdy nie opuściły fazy prototypu, jedne nadal w fazie wstępnej, inne są już szeroko rozpowszechnione. SCHUNK, lider kompetencji techniki mocowań i systemów chwytako-wych, dedykuje 7 seminarium robotyce serwisowej. Zgodnie z tegorocznym hasłem „Roboty mają wpływ”, Expert Days sta-nowi platformę komunikacji i prezentacji zastosowań techno-logii robotyki serwisowej z całego świata w jednym miejscu – w fabryce chwytaków formy SCHUNK w Brackenheim-Hau-sen w Niemczech, w dniach 26-27 lutego 2014

Nowa seria radarów falowodowych Siemens SITRANS LG

jest dostępna w czterech wersjach. Znajdują one zastosowa-nie praktycznie we wszystkich gałęziach przemysłu, zarówno w branży paliwowej, chemicznej jak i spożywczej. Dzięki wielu dostępnym wykonaniom radary SITRANS LG są odpowiednie do pomiaru poziomu: cieczy, materiałów sypkich jak i poziomu rozdziału fazy. Certyfikaty higieniczne EHEDG, FDA oraz 3 A w połączeniu z certyfikatem SIL-2 dają możliwość zastosowania praktycznie w każdej aplikacji.

Firma Transfer Multisort Elektronik rośnie w siłę

Firma TME – jeden z największych euro-pejskich dystrybutorów komponentów elektro-nicznych w przyszłym roku będzie obchodzić 25-lecie swojego istnie-nia. Została założona w 1990 roku jako niewiel-ki sklep z elementami elektronicznymi. Obecnie firma dynamicznie się rozwija, zatrudnia po-



nad 300 pracowników, a aktualna oferta przekroczyła 120 tys. komponentów. Spółka posiada także sześć biur zagranicznych: w Czechach, Rumunii, Niemczech, Hiszpanii, na Słowacji i Wę-grzech.

Więcej informacji na: tme.eu

Przetwornik ciśnienia WIKA do pomp, model O-10-5

WIKA posiada w swojej ofercie przetwornik ciśnienia O-10-5, który przeznaczony jest do po-miaru ciśnienia w pompach. Model ten oferuje szeroki za-kres przyłączy procesowych i elektrycznych, jak również po-wszechnie używanych zakresów ciśnień i sygnałów wyjściowych. Dla aplikacji, w których medium jest woda, dla ochrony przed skutkami uderzenia hydraulicz-nego, dostępne jest 5-krotne zabezpieczenie przez przeciąże-niem, wraz z obudową szczelną kondensacyjnie.

Bronkhorst High-Tech

wprowadził dwa nowe modele termicznych regulatorów prze-pływu gazów wyposażone w zawór o wysokim Kv.

Są to T23 oraz F-202BB. T23 w wykonaniu IP 65 oraz ATEX do strefy 2

Parametry obydwu modeliZakres: do 200 ln/min Maks. ciśnienie: 10 bar(g)Kv zaworu: 0,035..0,35

Kompleksowy system przekształtnika AC-DC-AC

dla przepompowni wysokociśnie-niowych z kontrolą przepływu wstecznego

System ten pozwala na dwu-kierunkowy przesył energii elek-trycznej oraz na poprawną pracę układu podczas obniżenia lub zapadów napięcia, szczególnie w systemach sterowania stoso-wanych w odwiertach naftowych. Wykorzystuje energię kinetyczną spadającego słupa ropy do spowolnienia jego opadania i umożliwia natychmiastowe pod-jęcie wydobycia, wielokrotnie skracając czas przestoju.

NE-S1 – nowa seria kompaktowych falowników Hitachi

NE-S1 to skalarny falownik przeznaczonych do napędów takich jak pompy i wentylatory.

W stosunku do poprzednika X200, zmniejszono znaczą-co gabaryty oraz udoskonalono dokładność pomiaru warto-ści prądu silnika i wprowadzono wiele przydatnych funkcji dla programowalnych zacisków wejściowych i wyjściowych. W chwili obecnej NE-S1 są dostępne na napięcia klasy 200 V dla modeli z zakresu 0,2÷2,2 kW oraz na napięcia klasy 400 V dla modeli z zakresu 0,4÷4 kW.

Uszczelnienia: Viton, EPDM albo KalrezDo pracy przy niskim spadku ciśnienia na zaworzeKorzystne cenowo

Przedstawiciel: ZACH METALCHEM Sp. z o.o. Gliwice tel. 32 270 22 62 www.metalchem.pl [email protected]





SCHUNK liderem systemów wymiany narzędzi: szeroki wybór szybkozłączy do robotów przemysłowych i laboratoryjnych

Wzrost udziału robotów w procesach produkcyjnych połączony ze wzrostem komplikacji procesów technologicznych wykonywanych przez roboty wymusza rozwój oprzyrządowania umożliwiający realizację postawionych zadań. Firma SCHUNK, będąca liderem w zakresie produkcji komponentów do automatyzacji procesów produkcyjnych, posiada szeroką paletę produktów przeznaczonych do wyposażenia robotów przemysłowych i laboratoryjnych, umożliwiających tworzenie aplikacji standardowych, jak i dedykowanych pod rozwiązania specjalne.

Oferta firmy SCHUNK w zakresie akcesoriów do robotów obej-muje: chwytaki pneumatyczne, chwytaki serwoelektryczne, przepusty obrotowe, kompensatory błędu położenia, jednostki antykolizyjne, wrzeciona pneumatyczne i systemy wymiany narzędzi. Szczególnie te ostatnie przechodzą duży rozwój kon-strukcyjny związany z komplikacją zadań technologicznych wykonywanych przez roboty. Roboty w coraz większym zakre-sie uczestniczą w procesach montażu , obróbki i pomiarów oraz wykonują coraz więcej operacji w jednym gnieździe technolo-gicznym, pociągających za sobą konieczność zmiany oprzyrzą-dowania podczas procesu produkcyjnego.

Firma SCHUNK posiada w swojej ofercie bardzo szeroki wachlarz standardowych i wyspecjalizowanych systemów wy-miany narzędzi. Do podstawowych produktów w tym zakresie można zaliczyć:• sprzęgiminiaturowetypuMWS20(rys. 1) o maksymal-

nymobciążeniu0,5kg i0,5Nm,posiadającedo6-ciuprzepustów pneumatycznych i elektrycznych, mające zastosowanie w aplikacjach laboratoryjnych i małego montażu.

• sprzęgi manualne typu HWS 040 – HWS 125 (rys. 2) oudźwiguwzakresie8kg÷54kgimomentach50Nm ÷320Nm,zawierającedo6przepustówpneumatycznychorazdo26pinowychprzepustówelektrycznychoobciążal-ności 3 A/50 V. Stosuje się je do szybkiego i prostegoprzezbrojenia robota podczas przerw technologicznych związanych z przestawieniem linii produkcyjnej .

Rys.1. Złącze MWS Rys. 2. Złącze HWS

• złącza typu SWS (rys. 3) , SWS-L (rys. 4) oraz SWS-I zawierające zintegrowane zawory pneu-matyczne (rys. 5). Złącza te są przeznaczone do zastosowań przemysłowych, gdzie podczas procesów produkcyjnych konieczna jest auto-matyczna wymiana narzędzi i oprzyrządowania robota. Charakteryzują się one możliwością przenoszeniadużychobciążeńdo455kgi3800NmdlasystemuSWSido1500kgi13750Nmdla systemów SWS-L.

Rys.3. Złącze SWS składa sie z głowicy montowanej na robo-cie i adaptera od strony narzę-dzia. Na zdjęciu widoczne są przepusty pneumatyczne i elek-tryczne

Rys. 4. Złącze SWS-L z mo-dułami sygnałów sterują-cych, przepustami wyso-konapięciowymi i prądo-wymi



Ponieważ temat wyposażania robotów w złącza wymiany narzędzi i osprzętu jest bardzo obszerny i wymaga indywidu-alnego podejścia do potrzeb produkcyjnych Klienta, zaprasza-my osoby zainteresowane do bezpośredniego kontaktu z na-szymi doradcami technicznymi.

Modułowa konstrukcja złączy typu SWS zapewnia możli-wość optymalnego doboru złącza do aplikacji robota. Składa się ona ze złącza bazowego SWS i modułów rozszerzających, umożliwiających zabudowę: zaworów sterujących, przepustów pneumatycznych, hydraulicznych, próżniowych, wysokoprądo-wych, wysokonapięciowych, światłowodowych, sygnałów ste-rujących i wizyjnych, serwomodułów (rys. 6), złaczy USB i przepustów transmisji danych. Moduły transmisji danych spełniają standardy protokołów CANBUS , PROFIBUS, EtherNet (rys. 7), PROFINET (rys. 8) oraz CC-Link.

Rys. 5. Złącze z zintegrowanymi zaworami sterującymi (poz. 3 na rysunku)

Rys. 6. Serwomoduł z przepustami zasilającymi i sterującymi do napędów serwoelek-trycznych

Rys. 7. Moduł EtherNet/IP

Rys. 8. Moduł PROFINET

Rys. 9. Specjalistyczne złą-cze, zbudowane na bazie standardowych modułów, dostosowane do aplikacji klienta

W swojej ofercie firma SCHUNK posiada też specjalnie kon-strukcjezłączyzotworamiprzelotowymiośrednicachdo160mm i złącza z przepustami obrotowymi do przenoszenia napędu. Na bazie dużego doświadczenia w zakresie projektowania i wykonania złączy do robotów firma SCHUNK jest w stanie opracować i wykonać konstrukcje pod specjalne, niestandardo-we aplikacje Klienta (rys. 9).

SCHUNK Intec Sp. z o.o. ul. Puławska 40A, 05-500 Piaseczno tel. 22-726 25 00 fax 22 726 25 25 e-mail: [email protected] www.pl.schunk.com

Robot SCARA–R1ne posiada również możliwość podpięcia 3 sygnałów wejścio-wychDC24Vdokontrolipozycjichwytaka.Ważnymelemen-tem robota jest bezpłatne oprogramowanie, umożliwiające szybką konfigurację oraz zapamiętanie trajektorii ruchu maszy-ny. Dostarczane środowisko posiada intuicyjny interfejs, dzięki któremu nauka obsługi manipulatora jest szybka i prosta.

Głównym przeznaczeniem tego robota jest montaż oraz powtarzalne przenoszenie detali i ich sortowanie. Kolejnym ciekawymzastosowaniemrobotaSCARA-R1możebyćzdejmo-wanie produktów wadliwych z linii produkcyjnej, czy podawanie elementów do dalszej obróbki. Zastosowanie autorskiej kon-strukcji opartej na komponentach firmy WObit wraz z dedyko-wanym układem sterowania znacznie obniża koszt robota w porównaniu do innych manipulatorów tej klasy. Dzięki temu SCARA–R1 jestodpowiedziąnapotrzebywielu firmchcącychunowocześnić procesy produkcyjne i montażowe, dla których dotychczasowa oferta była cenowo niedostępna. SCARA–R1dzięki prostej budowie oraz intuicyjnemu oprogramowaniu w języku polskim może być łatwo dostosowywana do danej aplikacji, konstruktorzy mogą również zmodyfikować oprogra-mowanie a także zaprogramować robota. Szczegółowe informa-cje można uzyskać kontaktując się ze specjalistami pod nume-rem612227422oraznastronie www.wobit.com.pl.

P.P.H. WObit E. K. J. Ober s.c. Dęborzyce 16, 62-045 Pniewy [email protected] tel. +48 61 22 27 422 fax +48 61 22 27 439 www.wobit.com.pl

Roboty SCARA weszły do sprzedaży na rynki światowe już w 1979 roku i od tego momentu zyskały ogromną popularność. Jednak ta technologia nadal nie jest stosowana powszechnie, gdyż firmy zaliczające się do małych i średnich przedsiębiorstw często nie stać na wdrożenie tak kosztownego rozwiązania. W odpowiedzi na rosnącą potrzebę automatyzacji firma WObit przygotowała robot SCARA-R1 dedykowany dla małych i średnich przedsiębiorstw.

RobotSCARA–R1produkcjifirmyWObittoatrakcyjnanowośćdla wszystkich poszukujących manipulatorów przemysłowych o wysokiej funkcjonalności w przystępnych cenach. Czteroosio-wyrobotprzemysłowyomaksymalnymudźwigu5kgcharak-teryzuje się bardzo dużym zakresem roboczym sięgającym do 1000mm.Prostaikompaktowakonstrukcjagwarantujejegoniezawodność i ułatwia dostosowanie robota do konkretnej aplikacji. Robot dostarczany jest w dwóch wersjach wykonania. Pierwsza z wersji wyposażona jest w silniki krokowe oraz en-kodery inkrementalne, które zapewniają optymalna prędkość pracy oraz znaczą powtarzalność pozycjonowania. W drugiej wersji do napędu dwóch pierwszych osi użyto silników serwo prądu zmiennego, co znacznie podnosi dynamikę funkcjono-wania. Ponadto do drugiego ramienia robota doprowadzono powietrze oraz przyłącze elektryczne co umożliwia podłączenie chwytaka pneumatycznego lub elektrycznego. Złącze elektrycz-



Jak efektywnie zainwestować w robotyzację? Coraz częściej robotyzacja jest jedyną szansą dla polskich zakładów, aby konkurować z tanią siłą roboczą ze Wschodu oraz zaawansowanymi procesami produkcyjnymi i wysoką jakością produktów z Zachodu.

Artykuł bazuje na wieloletnim doświadczeniu firmy ASTOR na rynku automatyki i robotyki. W tym czasie ASTOR brał udział wrealizacjiprawie300aplikacjizrobotyzowanych.

W roboty przemysłowe inwestują firmy z różnych branż i sektorów. Robotyzacja daje wymierne efekty finansowe i or-ganizacyjne zarówno dużym międzynarodowym zakładom, jak i małym firmom działającym lokalnie. Każdy projekt, niezależ-nie od wielkości inwestycji, realizowanego zadania oraz nakła-dówfinansowychpowinienskładaćsięz4etapów.

AnalizaWdrożenie robota przemysłowego jest odpowiedzią na okre-śloną potrzebę. Może to być potrzeba zwiększenia wydajności, konieczność ograniczenia kosztów albo chęć poprawy warun-

Inwestycja w robotyzację – krok po kroku

Paweł Handzlik (ASTOR Sp. z o.o.)



ków pracy. Pierwszym krokiem jest więc określenie problemu, który robotyzacja ma rozwiązać. Prace nad robotyzacją należy rozpocząć od dokładnej analizy technicznej. Warto już na tym etapie skontaktować się z doświadczoną firmą, która pomoże dokonać analizy oraz wyboru rozwiązania.

Przygotowanie inwestycjiObecnie największe firmy dostarczające roboty przemysłowe stosują zaawansowane oprogramowanie wspierające projek-towanie stanowisk zrobotyzowanych. Dzięki oprogramowaniu Kawasaki K-Roset do symulacji i analizy zrobotyzowanych stanowisk, można szczegółowo przetestować rozwiązanie w pamięci komputera, zanim jeszcze przystąpimy do „wylewa-nia fundamentów”. Proces analizy technicznej inwestycji powi-nien zakończyć się spisaniem założeń, określeniem koncepcji i poziomu budżetu.

W następnym kroku należy przeanalizować wdrożenie pod względem biznesowym. Skoro jest to inwestycja, to musi przy-nieść określone zyski. W analizie chętnie pomogą nasi eksper-ci. Analizując wpływ robota na efekty działalności firmy, należy zweryfikować opłacalność inwestycji. W tym momencie ko-niecznie należy optymalnie sprecyzować budżet oraz zakres prac. W zależności od wyników analiz, zarówno budżet, jak i zakres prac można zwiększać lub zmniejszać, tak aby uzyskać optymalny rezultat.

Realizacja inwestycjiW celu łatwiejszego odbioru inwestycji, wdrożenie powinno zostać podzielone na etapy. Realizacja każdego z etapów po-winna zakończyć się weryfikacją wyników i odbiorem. Następ-nie można przejść do realizacji kolejnego etapu. W trakcie wdrożenia należy pamiętać, aby odpowiednio przygotować personel zakładu. Dostawca rozwiązania powinien przeszkolić personel z zakresu programowania i obsługi robotów. Cały personel powinien zostać poinformowany o tym, jakie pozy-tywne zmiany niesie za sobą zastosowanie robota przemysło-wego. Istotne jest, żeby załoga wiedziała, że robot będzie dla nich narzędziem do lepszego realizowania zadań, a dzięki jego zastosowaniu, ich zakład pracy będzie lepiej konkurował na rynku.

Po zakończeniu prac wdrożeniowych przychodzi czas na uruchomienie i testy wydajnościowe. Jest to szczególnie ważny etap, ponieważ podczas jego trwania realizowane jest mnó-stwo drobnych działań, które w istotny sposób przyczyniają się osiągnięcia zakładanych celów. Po realizacji wszystkich założeń linia zostaje odebrana przez inwestora. Integrator systemu powinien jeszcze przeszkolić operatorów z obsługi stanowiska. Dobrą praktyką jest, aby również siły utrzymania ruchu podda-ły się szkoleniu. W ten sposób można znacząco usprawnić funkcjonowanie zakładu.

Wykorzystanie inwestycjiPo odbiorze następuje proces użytkowania linii. W pierwszym etapie może on wiązać się jeszcze z optymalizacją pracy linii (np. synchronizacja procesów wewnętrznych), ale szybko po-winien przejść w standardowe użytkowanie przy pełnej zakła-danej wydajności. Na tym etapie linia wymaga już tylko okre-sowych przeglądów związanych z utrzymaniem ruchu. Osta-tecznym elementem inwestycji jest podsumowanie wdrożenia. Warto również na tym etapie rozważyć możliwe warianty dal-szego rozwoju zakładu, tak aby wiedzieć, jakie są istniejące możliwości.

PodsumowanieW zależności od zasobów, poszczególne etapy wdrożenia firma może zrealizować bardziej lub mniej samodzielnie. Częstą praktyką jest współpraca z dystrybutorem robotów przemysło-wych przed rozpoczęciem wdrożenia: w zakresie opracowania koncepcji rozwiązania oraz analizy biznesowej, oraz po wdro-żeniu: w zakresie szkoleń, przeglądów okresowych, serwisu i utrzymania robota przemysłowego, wsparcia programistycz-nego. Z firmą ASTOR możliwe jest również przeszkolenie kadry zakładu produkcyjnego i realizacja większości zadań samodziel-nie przez Klienta.

Wszystkie etapy są równie istotne dla powodzenia inwe-stycji w robota przemysłowego, ale najważniejszy dla danego zakładujestpierwszykrok–podjęciedecyzjiorobotyzacji.

Robotyzapewniająelastycznośćprodukcji–ASTORzapew-nia elastyczne finansowanie inwestycji

Polskie przedsiębiorstwa, realizując inwestycję, szczególnie uważnie weryfikują koszt sprzętu, wybierając optymalne roz-wiązanie.FirmaASTOR,będącanarynkuodponad25lat,do-brze zna potrzeby polskiego przemysłu i tak dobrała oferowane rozwiązania, aby spełnić wymagania rynku.

Dbamy również o to, aby inwestycja mogła być sfinanso-wana o optymalny sposób. Oprócz tradycyjnego zakupu (z ustaloną formą i terminem płatności) wspieramy Państwa w inwestycjach współfinansowanych z funduszy unijnych. Proponujemy również leasing robota, dzierżawę stanowiska lub –specjalnienawymogipolskichmałychlubśrednichprzedsię-biorstw–programRaaS(dzierżawarobotazdożywotniągwa-rancją).

Dobranie odpowiedniej formy finansowania jest szczególnie istotne, jeśli popyt jest bardzo zmienny. Zabezpiecza to inwe-stycję i pozwala się rozwijać. Możemy Cię wesprzeć w analizie biznesowej inwestycji oraz doborze finansowania, tak aby in-westycja zwróciła się w zakładanym czasie.

Zwrot z inwestycji po okresie roku lub dwóch lat to bardzo dobry wynik. Często zdarza się, że robotyzacja zwraca się jesz-cze szybciej.




DT9829 – moduł pomiarowy Multi Sensor

Firma Data Translation specjalizująca się w produkcji wysokiej jakości modułów pomiarowych DAQ wprowadziła do swojej oferty nową serię produktów o oznaczeniu DT9829. Cechą wyróżniającą te urządzenia jest możliwość pomiaru za pomocą jednego urządzenia różnego rodzaju wielkości fizycznych.

Urządzeniewystępujewwersji2,4i8kanałowej.Użytkownikmoże wybrać moduł w solidnej metalowej obudowie z termi-nalami śrubowymi do podłączenia sygnałów lub wersję prze-znaczoną do zabudowy we własnym systemie. Do podłączenia z komputerem PC wykorzystywany jest interfejs USB. Port USB dostarcza również zasilanie, co jest bardzo wygodnym rozwią-zaniem w zastosowaniach mobilnych. Każde z wejść analogo-wych można indywidualnie skonfigurować za pomocą dołączo-nego oprogramowania. Do wyboru mamy pomiar temperatu-ryzapomocączujnikówrezystancyjnychRTD(pt100,pt500,pt1000; połączenie 2, 3, 4-przewodowe), termistorów oraztermopar(typuB,E,J,K,N,R,SiT),pomiarnapięcia(±10V, ±2V,±200mV),prądu(±25mA)irezystancji(0do200kOhm)oraz pomiary realizowane w układzie ćwierć-, pół- oraz pełne-go mostka (np. pomiary tensometryczne). Należy jeszcze raz podkreślić fakt, że każdy kanał jest indywidualnie konfiguro-wany a więc za pomocą jednego modułu pomiarowego może-my zmierzyć różne wielkości fizyczne bez stosowania dodatko-wychkondycjonerów.DodatkowoDT9829posiada4izolowa-newejściacyfroweoraz4izolowanewyjściacyfrowe.Niezwy-klewysokądokładnośćpomiaruzapewnia24-bitowyprzetwor-nik analogowo-cyfrowy typu sigma-delta . Maksymalna często-tliwośćpróbkowaniawynosi960Hz.Istotnązaletąurządzeniajestizolacja+/-500Vdokomputeraorazdomasy.Zabezpieczato komputer przed ewentualnym przepięciem jak również przeciwdziała powstawaniu pętli masy.

Producent wraz z modułem dostarcza bezpłatnie oprogra-mowanie QuickDaq 2013 umożliwiające skonfigurowanieurządzenia oraz jednoczesną akwizycję, wyświetlanie, analizę oraz zapisywanie danych pomiarowych na dysku. Oprogramo-wanie jest bardzo proste w obsłudze i nie wymaga programo-wania. Możliwy jest również eksport danych do innych aplika-cji pomiarowych takich jak Microsoft Excel czy MATLAB w celu dalszej, zaawansowanej analizy wyników pomiaru. Dodatkowo producent udostępnia sterowniki do popularnych aplikacji pomiarowych: LabVIEW oraz Matlab. Można także napisaćwłasną aplikację pomiarową z wykorzystaniem bibliotek pro-gramistycznychdojęzykówVisualBasic.NET,VisualC#,C++.

SeriaurządzeńDT9829toniezwykleuniwersalnerozwią-zanie co przejawia się w możliwości pomiaru wielu różnych

Cezary Ziółkowski, Elmark Automatyka Sp. z o.o

wielkości fizycznych za pomocą jednego kompaktowego mo-dułuzasilanegozportuUSB.ZawyboremDT9829przemawiarównieżoprogramowaniepomiarowequickDaq2013dołącza-ne bezpłatnie przez producenta oraz modele o różnej liczbie kanałów w wersjach w obudowie i do zabudowy, co ułatwia wybranie urządzenia dostosowanego do potrzeb użytkownika.




Nowe stacje excom® do strefy 2 i non-Ex

W ramach systemu excom® firmy Turck pojawiły się nowe opracowania modułów oraz dokonano aktualizacji oprogramowania

Turck rozszerzył ofertę zdalnych I/O dedykowanych do stref zagrożenia wybuchem. Dzięki nowym konstrukcjom użytkownicy mogą teraz optymalnie dobrać stację do

wymagań aplikacji. Excom®umożliwiazabudowęwstrefie1,2lubnon-Ex.Cowięcej, dzięki nowemu firmware’owi i nowemu DTM-owi (Device Type

Manager) zwiększyła się też funkcjonalność. Ze względu na mniejsze wymagania bezpieczeństwa wstrefie2,możliwebyłostworzenienowych,mniejszychzasi-

laczy i większych, bardziej kompaktowych kaset montażowych. Oznacza to mniej miejsca wymaganego na instalację. Możliwość większego upakowania modułów I/O (do24nakasetęmontażową)pozwalanaobsługę50%więcejurządzeńobiektowychniżtobyłomożliwewwersjidostrefy1.

Dzięki nowemu firmware’owi i zaktualizowanym plikom DTM, stacja i podłączone do niej urządzenia mogą być uruchomione niemal natychmiast bez konieczności pod-łączania najpierw do systemu sterowania. Stację można wstępnie przetestować, co eliminuje pomyłki na dalszych etapach rozruchu. Także w działającej już aplikacji użyt-kownik może dodać nowe punkty pomiarowe i je przetestować zanim zostaną włączo-ne do systemu sterowania.

Wprowadzając nowe moduły i konstrukcje TURCK daje użytkownikom nowe możliwości techniczne i cenowe, ale nie kosztem okrojonej funkcjonalności. Wszystkiestacje(dostrefy1,2lubnon-Ex)posiadajątesamewłasnościczylim.in.:pełną redundancję zasilania i komunikacji, HART, hot-swapping, zaawansowaną diagnostykę czy kompletne rozwiązania z certyfikatami na system (czyli skrzynkę wraz z zamontowaną w środku stacją).

Excom® jest obecnie jednym z najnowocześniejszych dostępnych na rynku systemów I/O dedykowanych do automatyki procesowej w obszarach zagrożenia wybuchem.



NORD zapewnia bezpieczeństwo pracyZagadnienia związane z bezpieczeństwem maszyn i urządzeń wymagają od producentów i użytkowników sporej wiedzy, doświadczenia i wyobraźni. Na każdym etapie od projektowania, poprzez budowę, uruchomienie, aż do oddania do eksploatacji należy zmierzyć się z innymi problemami, których rozwiązanie ma prowadzić do wspólnego celu jakim jest zapewnienie bezpieczeństwa.

Z punktu widzenia użytkownika minimalizacja ryzyka wypadku będzie związana przede wszystkim z dbałością o stan maszyn i urządzeń, zapewnieniem odpowiednich kwalifikacji persone-lu, stosowaniem środków ochrony indywidualnej i grupowej oraz prowadzeniem szkoleń. Praktyka pokazuje jednakże, że mimo powszechnej dbałości o stosowanie szeregu procedur do wypadków dochodzi. A skoro tak, to należałoby poszukać wskazania ich przyczyn. Badania statystyczne dość jednoznacz-nie wykazują, iż główną przyczyną wypadków jest czynnik ludzki. Zatem brawura i nadmierne ryzyko, lekceważenie sto-sowania sprzętu ochrony indywidualnej oraz niedostateczny stopień koncentracji nad wykonywanym zadaniem to trzy podstawowe przyczyny wypadków.

W świetle powyższych danych widzimy wagę jaką niesie ze sobą wiedza, doświadczenie i wyobraźnia osób odpowiedzialnych za projektowanie i budowę urządzeń. Dobrze zaprojektowane urządzenie nie tylko będzie zgodne z wszelkimi przyjętymi w danej branży normami, ale również będzie odporne na skut-ki nieprawidłowej obsługi, niekompetencji i braku koncentracji operatora. Oczywiście nie da się wykluczyć wszelkich zagrożeń, ale warto przedsięwzięte środki konstrukcyjne poprzedzić analizą ryzyka jakie niesie ze sobą praca maszyny w stosunku do operatora i otoczenia. Czym innym w skutkach będzie ry-zyko lekkiego zranienia a czym innym zagrożenie życia wielu osób.

Firma NORD mając na uwadze, iż jej wyroby stanowią serce wielu ważnych maszyn i urządzeń wprowadziła komplet rozwiązań bezpieczeństwa wynikających z norm jak i wykraczających poza przewidzianewnichramy.WynikająceznormyENISO13849-1właściwości wyrobów określane potocznie jako Safe Stop pozwa-lają na budowę maszyn spełniających najwyższe wskaźniki tech-nologiibezpieczeństwawzakresiePL(PerformanceLevel–poziomdziałania) oraz SIL (Safety Integrity Level–poziomnienaruszalno-ści bezpieczeństwa). PL to otwarta koncepcja którą można stoso-wać do urządzeń elektrycznych, mechanicznych, pneumatycznych i innych wynikająca z oceny ryzyka. wg poniższego diagramu. SIL (EN62061)odnosisiędourządzeńelektrycznych,energoelektro-nicznych i innych programowalnych rozwiązań.

Ogromną zaletą rozwiązań bezpieczeństwa w elektronice NORD jest trwałość i bezobsługowość zastosowanej technologii. Dzięki temu NORD spełnia najwyższą kategorię bezpieczeństwa PLe definiowaną dla maszyn o potencjalnie największym ryzyku dla obsługi i otoczenia.

Dla zagrożeń wynikających z atmosfery o możliwościach zapło-nu/wybuchu Firma NORD od pierwszego dnia obowiązywania dy-rektywy94/9/WEATEXoferujedostosowanianapędyprzeznaczo-nedopracywstrefachzagrożonychwybuchemgazu(strefa1i2)orazpyłu(strafa21i22).Latadoświadczeńwbudowienapędóworaz szereg przeprowadzanych badań pozwoliły zaoferować firmie NORD wiele rozwiązań, których stosowanie jest bezpieczne w strefach wybuchowych. Dopuszcza się przy tym regulację pręd-kości napędów za pomocą przetwornic częstotliwości, a dla strefy 22jakojednazniewielufirmnarynkufirmaNordoferujeprze-twornice do zabudowy bezpośrednio w strefie niebezpiecznej.

W zakresie układów podnoszenia Firma NORD jako pierwsza zareagowała na zaobserwowane niebezpieczeństwo jakie niesie ze sobą stosowanie przetwornic częstotliwości w układach windo-wych. Specyfika sterowania w takich układach wymusza, aby o zwolnieniu hamulca silnikowego decydowała przetwornica. Znanych jest wiele zdarzeń, gdzie przetwornica nie rozpoznała w dostatecznie krótkim czasie stanu awaryjnego na silniku do-puszczając przez to do upadku ciężaru wskutek niewysterowania hamulca silnikowego na czas. NORD odpowiadając na zaobser-wowane zjawisko stworzył unikalne rozwiązanie z monitorowa-niem prędkości i kierunku obrotów silnika na czujniku enkodero-wym, przez co czas reakcji na zagrożenie został zminimalizowany i sterowanie hamulcem pozwoliło na zatrzymanie silnika dla każdego stanu potencjalnie niebezpiecznego.

Jarosław Nowak



Rozwiązania dla automatyki i budowy maszyn

Niezawodność instalacji elektrycznych przy liniach produkcyjnych pełni kluczową rolę w zakładach produkcji seryjnej. Przestój w produkcji z powodu awarii maszyny czy instalacji elektrycznej naraża firmę na poważne straty i konsekwencje z niewywiązania się na czas z zawartych kontraktów.

Koryta siatkowe DEFEMElementy systemu koryt DEFEM dają możliwość budowania torów w dowolnej płaszczyźnie poprzez przycinanie i łączenie odcinków koryt. Kształtowanie toru odbywa się bezpośrednio w miejscu montażu i nie wymaga specjalnego przeszkolenia instalatorów.

Elementy koryt występują w różnym standardzie wykona-nia: stal nierdzewna kwasoodporna, ocynk elektrolityczny, ocynk ogniowy i znajdują zastosowanie w różnych gałęziach przemysłu: głównie przetwórstwo spożywcze ale również prze-mysł chemiczny, petrochemiczny, budowa statków, tabor szy-nowy, telekomunikacja. System tras kablowych umożliwia rozprowadzanie przewodów po całej hali produkcyjnej, dopro-wadzając je również do urządzeń, rozdzielni i szaf.

Montażjestbardzoprostyiłatwy:–prosteodcinkikoryt,–tylkotrzyuniwersalnełącznikimontażoweidwanarzędziamontażowe.

Koryta można z powodzeniem stosować w przemyśle o szczególnych wymaganiach, posiadają bowiem atest higie-niczny PZH i pozytywne opinie klientów.

Rury ochronne PMARury PMA pełnią funkcję ochronną również wtedy, gdy przez wiele lat są narażone na wpływ różnych substancji chemicz-nych,olejów,paliw czywarunkówpogodowych–ujemnychtemperatur,promieniowaniaUV.

Spełniają wysokie wymagania stawiane systemom ochrony kabli, takie jak:• bezawaryjność;• trwałość i szczelność połączenia, również w warunkach

wibracji;• wytrzymałośćmechanicznagwarantującawłaściwąochronę;• odpornośćnawielokrotnezginanie;

• elastycznośćułatwiającainstalacjęwciasnychwnętrzach;• długiczasżycia.

Wśród produktów PMA znajdziemy wiele typów rur karbo-wanych, wykonanych z różnych tworzyw sztucznych. Niektóre z nich posiadają doskonałe właściwości jeśli chodzi o poziom bezpieczeństwa pożarowego (są bezhalogenowe, samogasnące, niskodymowe,niskotoksyczne–wszystkierurywykonanezPA6iPA12)imogąpracowaćwtemperaturzeod–50°Cdo+105°C.Innecharakteryzujeszerokizakrestemperaturpracy–ruryprze-znaczone do automatyki przemysłowej i budowy maszyn, np. TEC,TEL,PVD,PHTmogąpracowaćwtemperaturzeod–200°Cdo250°C.

PMAwyprodukowałorównieżruręPSX,którajestrurąwy-sokotemperaturowąod–100°Cdo+170°C(+200°Cprzez5000godzin) i dodatkowo spełnia rygorystyczne wymagania odnośnie palności, emisji i toksyczności emitowanych w warunkach poża-ru dymów. Badania technologiczne pozwoliły również na wypro-dukowanie końcówek z tworzyw sztucznych, odpornych na wysoką temperaturę i wolnych od halogenów.

Rury i akcesoria rekomendowane do stosowania w automa-tyce charakteryzuje ponadto wyjątkowo solidna budowa i od-porność na obciążenia dynamiczne. Specjalny nacisk położony jest na redukcję naprężeń, które działają na chronione instalacje.



Oploty kablowe ochronneTam gdzie nie jest bezwzględnie wymagana wytrzymałość mechaniczna (odporność na uderzenia i ściskanie), można stosować oploty ochronne z tworzyw sztucznych. Oploty chro-nią lub spinają wiązki kablowe, gdy nie ma potrzeby stosowa-nia rur karbowanych lub nie ma miejsca na ich stosowanie (wewnątrz zamkniętych urządzeń, w szafach rozdzielczych itp.). Są wykonane z tworzyw samogasnących, wolnych od haloge-nów, fosforu i kadmu.

Oploty ochronne ze stali są przeznaczone do dodatkowej ochrony mechanicznej rur karbowanych PMA. Zabezpieczają je przed wiórami metalowymi, iskrami, gryzoniami itp.

W ofercie ASTE znajdują się oploty ze stali nierdzewnej, który mają bardzo wysoki stopień pokrycia powierzchni, po-nad90%.

Oploty ekranujące i akcesoria EMCTam gdzie wymagana jest ochrona przed zakłóceniami elektro-magnetycznymi często stosuje się przewody ekranowane. W sytuacji, gdy nie ma jednak możliwości wymiany przewo-dów na ekranowane lub gdy chcemy zastosować dodatkowe ekranowanie przewodów lub wiązek rozwiązaniem może być zastosowanie elementów ekranujących systemu PMA: oplo-tów EMC z miedzi ocynowanej oraz specjalnych końcówek iadapterówEMCFIX.

KońcówkiEMCFIX,wkręcanewobudowęurządzenia,po-zwalają na jednoczesne zamocowanie rury karbowanej PMA-FLEX,jakigalwanicznepołączenieznajdującegosięwrurzeoplotu ekranującego z obudową urządzenia. Specjalna konstrukcjaakcesoriówEMCFIX, zapewniającapełne360°połączenie oplotu z końcówką bądź adapterem, gwarantuje niską rezystancję połączenia ekran – obudowa. KońcówkiEMCFIXmogąbyćstosowanewaplikacjach,gdzieilośćdo-stępnego miejsca wewnątrz budowy jest ograniczona (silni-ki, gniazda).

Przepusty kabloweCzęsto o niezawodności pracy urządzenia może decydować sposób wprowadzania przewodów do obudowy oraz zastoso-wana metoda ochrony kabli. Istotne są zarówno jakość stoso-wanych podzespołów jak i łatwość, szybkość oraz powtarzal-ność montażu. Na szczególną uwagę zasługują tutaj przepusty dławiące Rutaseal® oraz Klikseal®, będące elementem oferty ASTE, które są nowatorskim rozwiązaniem dla producentów maszyn, elektroniki i sterowania. Przepusty dławiące łączą zalety tradycyjnych dławnic i przepustów ochronnych. Chronią izolację przewodu jak zwykłe przepusty, dodatkowo zapewnia-



jącwysokistopieńochrony(IP67)iczęściowąochronęprzedwyrwaniem przewodu z obudowy. Montaż przepustów Rutase-al® czy Klikseal® jest bardzo prosty. Nie wymaga użycia żad-nych narzędzi wystarczy wcisnąć przepust w otwór. W wielu zastosowaniach mogą one z powodzeniem zastępować trady-cyjne dławnice kablowe, co pozwala skrócić czas montażu i jego koszty.

Wysoką jakość i estetykę wykonania zawdzięczają pełnej automatyzacji procesu produkcji i specjalnie opracowanym metodom gwarantującym powtarzalność produktów w każdym cyklu produkcyjnym.

Mamy nadzieję, że właśnie dzięki swojej funkcjonalności i innowacyjności przepusty dławiące Rutaseal® i Klikseal® zdo-bywają wielu zwolenników wśród producentów i użytkowni-ków urządzeń elektrycznych.

Opaski kabloweProwadząc przewody bezpośrednio w pobliżu linii produkcyjnej należy odpowiednio je zabezpieczyć by nie spadły na taśmę transportującą i nie dostały się do produktów. Do tego typu aplikacji można stosować opaski stalowe, odporne na działanie czynników chemicznych i wilgoci lub opaski z tworzyw sztucz-nych–opaskimetalizowane,którezostałyspecjalniezaprojek-towane do stosowania w zakładach produkcyjnych, szczególnie tam, gdzie wdrożony jest system HACCP .

Dzięki dodaniu opiłków metalu do mieszanki poliamidowej, opaski są wykrywalne przez detektory metali zamieszczone nad taśmą produkcyjną. Takie rozwiązanie znajduje szerokie zasto-sowanie wśród producentów działających na rynku spożyw-czym ale i nie tylko.

W przypadku produkcji wiązek kablowych lub tam gdzie powtarzalność jest duża, tj. mamy do czynienia z automatyza-cją produkcji, zaleca się stosowanie standardowych opasek kablowych oraz narzędzi do opasek przy montażu elementów będących częścią wyrobu końcowego. Stosowanie narzędzi wraz z opaskami przyspieszy produkcję, zapewni odpowiednią siłę zaciągnięcia opaski, uchroni przed zniszczeniem produktu przy zbyt mocnym zaciśnięciu opaski.

Kable i wiązki zamontowane w robotyce są narażone na ciągłe ekstremalne ruchy, drgania, ścieranie, wióry metalowe, iskry, wielokrotne skręcanie, zginanie i prostowanie.

Sposobem na zwiększenie długości życia instalacji jest za-stosowanie takiego systemu ochrony kabli, który nie tylko będzie chronić przewody i wiązki przed narażeniami zewnętrz-nymi nie ograniczając swobody ruchów robota, ale także będzie znacznie redukować naprężenia działające na instalację.

Dodatkowo przy wejściu przewodów do skrzynek, paneli sterowniczych–proponujemystosowanieprzepustówidławnickablowych a do bezpiecznego prowadzenie przewodów nad taśmami transportującymi polecamy stosowanie systemu koryt siatkowych, opasek ze stali i opasek metalizowanych.

Pokazane powyżej rozwiązania nie wyczerpują oferty ASTE.Osoby zainteresowane produktami do rozprowadzania czy

ochrony przewodów, mocowania i identyfikacji, spełniających wysokie standardy jakości prosimy o kontakt.

Aste Sp. z o.o. dystrybutor kabli przemysłowych, systemu ochrony kabli PMA, systemów mocowania, rozprowadzania i identyfikacji. ASTE Sp. z o.o., Kowale, ul. Magnacka 25, 80-180 Gdańsk tel. 58 340 69 00 fax 58 340 69 00 e-mail: [email protected] www.aste.pl



Kamery termowizyjne – promocyjne pakiety badawcze FLIR

Firma FLIR Systems – światowy lider w projektowaniu, wytwarzaniu oraz sprzedaży kamer termowizyjnych, przedstawia nową promocje – pakiety badawcze FLIR Bench Test Thermal Kits. Są to kompletne zestawy pomiarowe w skład których wchodzi kamera termowizyjna, optyka oraz oprogramowanie. Zestawy znajdują zastosowanie w pracach badawczo rozwojowych, w laboratoriach przemysłowych, w edukacji oraz przy projektowaniu płyt PCB oraz urządzeń automatyki przemysłowej.

Niewłaściwie zmierzona temperatura może prowadzić do kosz-townych przeróbek, poprawek lub awarii. Pakiety Badawcze FLIR to innowacyjne i ekonomicznie atrakcyjne rozwiązanie do pomiarów temperatury. W porównaniu do termopar i ich plą-czących się przewodów, pirometrów i ich dyskusyjnych wyni-ków kamery termowizyjne FLIR pozwalają na efektywną pracę oraz uzyskanie wiarygodnych wyników pomiarów.

Zamocowanie termopary we właściwym miejscu jest wy-magającym zadaniem. Złe umieszczenie czujnika może skutko-wać błędnymi wynikami. Pirometry również nie są zbyt efek-tywnym narzędziem do pomiarów temperatury. Podobnie jak termopary, mierzą temperaturę w danym czasie tylko w jednym punkcie. Co gorsza, pomiar przy pomocy pirometru jest uśred-nieniem temperatury na pewnej powierzchni, im dalej od ba-danego obiektu się znajdujemy, tym otrzymujemy większą niedokładność pomiaru.

Kamery termowizyjne z zestawów Pakietów Badawczych FLIR pozwalają na uzyskanie na każdym termogramie tysiące punktów pomiarowych w czasie sekundy. W połączeniu z obiektywami oraz zaawansowanym oprogramowaniem do prac przemysłowych i badawczo-rozwojowych, FLIR oferuje najbardziej niezawodne rozwiązanie, które pozwala uzyskać właściwy obraz we właściwym czasie.

Kompletne zestawy pomiarowe:

Pakiet FLIR Axsc Bench Test Thermal Kits• kameraA5sc,A15sclubA35sc;• optyka44°zręcznąregulacjąostrościdlaA5sclub48°dla

A35scorazA15sc;



• oprogramowanieResearchIRumożliwiająceakwizycjęse-kwencjiorazanalizędanych;

• adapterdostatywu.

Pakiet FLIR E40 Bench Test Thermal Kits• kameraFLIRE40(19200punktówpomiarowych);• obiektyw25°,ręcznaregulacjaostrości;• oprogramowanieResearchIRumożliwiająceakwizycjęse-

kwencjiorazanalizędanych;• adapterdostatywu.• opcjonalnie:obiektyw45°.

Pakiet FLIR T420 Bench Test Thermal Kits• kameraFLIRT420(76800punktówpo-

miarowych);• obiektyw25°,ręcznaiautomatycz-

naregulacjaostrości;• oprogramowanie ResearchIR

umożliwiające akwizycję se-kwencjiorazanalizędanych;

• adapterdostatywu;• opcjonalnie: obiektyw 45°,

obiektywclose-up2x(50µm)lubclose-up4x(100µm).

Oprogramowanie badawczo-rozwojowe – narzędzie do rozwiazywania problemów Oprogramowanie FLIR ResearchIR zostało stworzone z myślą o użyt-kownikach działów R&D korzystają-cych z kamer chłodzonych oraz nie-chłodzonych. FLIR ResearchIR wykorzy-stuje wszystkie możliwości kamer termowi-zyjnych, pozwala na szybkie rejestracje oraz za-awansowane analizy ścieżek termicznych. Jest to idealne

narzędzie dla przemysłu oraz laboratoriów badawczo-roz-wojowych.

Właściwości oprogramowania FLIR ResearchIR • Dostępnewponad20językach.• Podgląd,rejestracjaorazzapisdanychzdużąszybkością.• Obróbkazjawiskszybkozmiennych.• Tworzeniewykresówzmianytemperaturywczasierzeczy-

wistym oraz z zarejestrowanej sekwencji.• Zaawansowanewyzwalanieizatrzymywanierejestracji.• Nieograniczonaliczbanarzędzipomiarowych(punkt,linia,

obszar).• Organizacjaplikówwkolekcjeorazpodglądemsekwencji.• Powiększanieiprzesuwanieobrazów.• Konfigurowalneprofileużytkownika.

Aby dowiedzieć się więcej o promocyjnych Pakietach Ba-dawczych FLIR skontaktuj się z przedstawicielami naszej firmy:

EC Test Systems Sp. z o.o. ul. Lublańska 34 31-476 Kraków tel. +48 12 627 77 77 kom. +48 664 192 081 e-mail: [email protected] www.ects.pl





REZYSTORY PRECYZYJNE do montażu przewlekanego ( TYP RWE) o podstawowych parametrach: -zakres rezystancji * 0,3 Ω do 10MΩ -tolerancja (%) ±0,01 do ±0,5 -TWR (TC) (ppm/K) ±5 do ±50 (*dowolne wartości rezystancji)

Rok założenia 1989

[email protected] www.elpod.com.pl tel. 124102550-51 fax 124102552 30-716 Kraków ul.Przewóz 34

elpod

do montażu powierzchniowego ( TYP SMD) o podstawowych parametrach: - zakres rezystancji* 10 Ω do 1M - tolerancje 0,1%; 0,25%; 0,5% ;1% - TWR (TC) 10 ; 15; 25 ; 50 ppm/K ( *rezystancje wg szeregu E-24, E-96)

Polski producent oferuje najwyższej jakości

REZYSTORY PRECYZYJNE do montażu przewlekanego THT Oznaczenia RWE 0207 RWE 0411 -zakres rezystancji * 0,3 Ω do 10MΩ -tolerancja ±0,01% do ±0,5% (*dowolne wartości rezystancji) do montażu powierzchniowego SMT Oznaczenia SMD 0805 SMD 1206 - zakres rezystancji* 10 Ω do 1M - tolerancja 0,1% do 1% ( *rezystancje wg szeregu E-24, E-96)

25 LAT Doświadczenia

ener

get

ykae

lekt

rote

chn

ika.

com


POMIAR STYCZEŃ/LUTY 201212

Tele do makro) oraz koło z filtrami (do 4 filtrów). W wielu miejscach optyki wprowadzono wbudowane czujniki tem-peratury w celu kompensacji najdrobniejszych zmian tem-peratury podczas eksploatacji urządzenia!

9. Oczywiście po uzyskaniu super obrazu o super czułości trze-ba go zapisać z super szybkością bez straty nawet jednej ramki. Do tego służą połączenia typu Cam-Link, Gigabit Ethernet do akwizycji danych oraz standardowe BNC do synchronizacji detektora czy wyzwalania akwizycji (trigge-ring). W kamerze zamontowano również czytnik kart Mi-croSD oraz wyjście DVI (1080p)

6 cyfrowych we/wy aby podłączyć zewnętrzne urządzenia, IRIG-B, analogowe wyjście sygnału liniowej temperatury, do-datkowe analogowe wejścia dla akwizycji sygnałów z zewnętrz-nych czujników to wszystko oferuje tzw. panel rozszerzonych funkcji i podłączeń. I na koniec trzeba podkreślić, że kamera cały czas informuje nas o swoim stanie przez rząd diod poka-zujących bądź kolorem, bądź częstotliwością migania popraw-ność wprowadzonych nastaw. Oczywiście do nowej kamery do-dano nowe oprogramowanie, co w całości tworzy najbardziej zaawansowane technologicznie rozwiązanie wśród kamer na-ukowych, jakie można sobie wyobrazić!

Przedstawicielstwo Handlowe Paweł Rutkowski ul. Rakowiecka 39A/3 02-521 Warszawa tel.: +48 22-849 71 90 fax. +48 22-849 70 01 e-mail: [email protected] www.kameryir.com.pl en

erg

etyk

aele

ktro

tech

nik

a.co

m


11 LISTOPAD/GRUDZIEŃ 2013

Michał Konieczny, Andrzej Łobzowski, Wojciech Szkolnikowski

Okiełznać dane pomiarowe – cz. 1Na początku był…Firma LAB-EL, już parę razy, w artykułach publikowanych na łamach magazynów wydawnictwa Wag-Tech, prezento-wała swój sposób na rozwiązanie problemu akwizycji da-nych pomiarowych. Ogólnie rzecz ujmując, problem polega na skoncentrowaniu w jednym miejscu danych pomiaro-wych pochodzących z różnych miejsc przestrzeni pomiaro-wej, zapamiętaniu ich i dystrybucji za pomocą różnych kanałów przekazu.

Przyrządami podstawowymi (nie licząc czujników/prze-tworników pomiarowych) są tzw. koncentratory danych ina-czej zwane modułami zbierania danych. Firma LAB-EL przez wiele lat oferowała koncentrator LB-731, a potem lekkozmodyfikowanąjegowersjęLB-731A,przystosowanądopra-cy sieciowej. Konstrukcja tych przyrządów oparta była jednak o elementy cyfrowe starszej, a tym samym mało wydajnej w sensie informatycznym technologii, stąd decyzja o zaprze-staniu ich produkcji.

KolejnymikoncentratoramidanychbyłyLB-487iLB-476,których większe możliwości w stosunku do poprzednika, zaowocowały wieloma ciekawymi aplikacjami. Ale, świat idzie naprzód. Zapędy klientów (i chwała im za to) wymu-szały realizacje dodatkowych funkcji spełnianych przez przyrządy, aż w końcu konstruktorzy powiedzieli „basta”, już więcej nie da się upakować w pamięci urządzenia, a i pro-cesor „ledwo zipie”. Tak więc, powstał pomysł skonstruowa-nianowegoprzyrząduosymboluLB-480,któremu,awłaści-wie jego możliwościom aplikacyjnym poświęcamy ten dwuczęściowy artykuł.

Co to może?

Koncentrator/ModułzbieraniadanychLB-480służydorejestra-cji danych pomiarowych uzyskiwanych z 8 wejść pomiarowych, udostępnianych następnie przez interfejs Ethernet za pośred-nictwem gamy różnorodnych protokołów komunikacyjnych. Wejścia pomiarowe koncentratora mogą być przez użytkowni-ka indywidualnie konfigurowane w zakresie rodzaju podłączo-nego czujnika, za pomocą zworek (jumpers) przypisanych do każdego wejścia. Podstawowy standard związany z czujnikami/przetwornikamitoS-300.Jesttointerfejscyfrowejpętliprądo-wej, zapewniający dwuprzewodowe podłączenie czujnika po-miarowego do wejścia. Sygnał w standardzie

S-300mapostaćcyfrową,pozwalatozatemnawykorzy-stanie znacznych odległości pomiędzy czujnikiem, a modułem zbierania danych. Ta sama para przewodów przenosi sygnał pomiarowy, jak i służy do zasilania czujnika/przetwornika. Łączność przewodowa sygnału cyfrowego ma wiele zalet spo-śród których, najważniejsza jest mała wrażliwość na zakłócenia głównie elektromagnetyczne. Koncentrator/Moduł zbierania

danych LB-480 może rów-nież uczestniczyć jako urzą-dzenie ośredniczące w transmisji danych przekazywa-nych drogą radiową z punk-tów pomiarowych do pa-mięci serwera.

Jakie sygnały po-miarowe?Jak wspomniano wcześniej, głównym standardem sy-gnałów jest sygnał cyfrowej pętli prądowej S-300, któryumożliwia dołączenie prak-tycznie dowolnego czujnika Rys. 1. Schemat poglądowy rozproszonego systemu pomiarowego z wykorzystaniem koncentratora LB-480

Rys. 2. Widok przyrządu od strony użytkownika



zinterfejsemS300.Większośćprzyrządówoferowanychprzezfirmę LAB-EL posiada taki interfejs. Pozwalają one na precyzyjny pomiar temperatury, wilgotności, ciśnienia i wielu innych para-metrów, stosownie do dołączonego zewnętrznego przyrządu.

Innym rodzajem sygnału wejściowego jest umożliwienie pomiaru temperatury za pomocą zewnętrznej sondy termi-storowej w zakresie –40...+140°C. Dedykowana sonda zespecjalnym termistorem zapewnia optymalną dokładność pomiaru0,2°Cwzakresie temperatur0…+50°Coraz1..2°C w pozostałym zakresie. Sonda termistorowa jest w większości przypadków ekonomicznym rozwiązaniem do pomiaru tem-peratury, ale w wąskim zakresie temperatur.

Do realizacji pomiarów temperatury w szerszym niż dla termistorówzakresiewykorzystywanesączujnikiPt1000.Wej-ście pracujące w tym trybie umożliwia pomiar temperatury za pomocązewnętrznejsondyPt1000wzakresie–190..+750°C.

WejściekoncentratoraLB-480możerównieżsłużyćdozlicza-nia impulsów. Jako impuls traktowane jest zwarcie wejścia na określony minimalny czas. Zwarcie może pochodzić z przełącznika (styk zwierny lub z wyjścia cyfrowego, np. typu OC). Do wejścia możnapodłączyćdowolneźródłoimpulsów–np.stykzwierny,wyjście licznika energii, deszczomierz. Wejście impulsowe może być skalowane tzn. zostaje określona wartość i jednostka miary dla pojedynczego impulsu. Do wejścia można podłączyć przykła-dowo:deszczomierziokreślićże1impuls=0,2mmopadulublicznikenergiielektrycznejiokreślićże1impuls=0,1kWh.

Innym sposobem interpretacji stanu binarnego wejścia jest detekcja stanu zwarcie/rozwarcie, interpretowane jako stan lo-giczny(binarny)0lub1.Możebyćsterowanestykiemzwiernymlub wyjściem cyfrowym typu OC. Inną nieco interpretacją wejścia binarnego jest tzw. wejście przełącznikowe umożliwiające detek-cję stanu zwarcia/rozwarcia przełącznika, a ponadto wykrywany jesttzw.sabotażliniiprowadzącejdoprzełącznika–zwarcielubprzerwanie linii skutkuje sygnalizacją alarmu.

LB-480 obsługuje także standardowe sygnały analogowestosowanewautomatyceprzemysłowejtj.napięciowe0/2…10Vorazprądowe0/4…20mA.Sygnałyanalogowemogąbyćskalo-wane, tzn. zakres prądowy lub napięciowy rzutowany jest na skalę mierzonej wielkości fizycznej, np. przyrząd do pomiaru za-wartości CO2ozakresiepomiarowym0..5000ppm,posiadającynawyjściu sygnał napięciowy0...10V, pooperacji skalowaniazmierzonenapięcie0…10Vzostanieprzeliczonenazakres0...5000i pokazane z jednostką ppm. Zaletą wejść jest możliwość indywi-dualnej konfiguracji każdego z nich, co daje duże możliwości w przypadkach, różnych sygnałów występujących w monitorowa-nym obszarze.

Jak przykroić do potrzeb?KoncentratorLB-480pozwalanaswobodnydobórdodatkowychinterfejsów pomiarowo-komunikacyjnych w zależności od rodzaju zainstalowanych wymienialnych wkładek mocowanych w trzech dodatkowych gniazdach „portów”.

Wkładkimogą pełnić rolę dodatkowego interfejsu RS-232,RS-485lubUSB,służącdokomunikacjizinnymizewnętrznymiurządzeniami (przyrządami pomiarowymi, sterownikami PLC itp.), np. z wykorzystaniem uniwersalnego protokołu MODBUS.

Opcjonalna wkładka z przekaźnikami może sterować ze-wnętrznymi urządzeniami sygnalizacyjnymi.

Dołączenie do systemu czujników bezprzewodowych serii LB-525(dopomiarutemperaturyiwilgotności)umożliwiawkładka z modułem lokalnej komunikacji radiowej ELWAVE pracującej wpaśmie430MHz.

Wkładka z odbiornikiem GPS umożliwia odbiór informacji o dokładnym czasie i lokalizacji urządzenia.

Jeżeli jest potrzebne dołączenie większej ilości przyrządów LAB-EL, można zastosować wkładki z trzema dodatkowymi wej-ściamiS-300,copozwolizmaksymalizowaćilośćwejśćkoncentra-torado17-tu.

Jak pamięta dane?Koncentrator/modułzbieraniadanychLB-480,wswejnieulot-nej pamięci zapisuje dane pomiarowe synchronizowane w czasie rzeczywistym. Dane zapisywane są w postaci rekor-dów, które z kolei mają różne długości zależnie od rodzaju przyrządu, z którego pochodzą i w związku z tym całkowita liczba rekordów danych zapisywanych w pamięci jest wielko-ścią zależną od konfiguracji wejść.

Przyrząd posiada również wbudowany czytnik kart pamięci do4GB.Kartajestwurządzeniuformatowanaiprzypisywanado tego urządzenia. Odczyt karty może być realizowany przez dowolny czytnik kart SD.

Jak się łączy „ze światem”?Dane z pamięci przesyłane są do systemu komputerowego (serwera) wykorzystując różne kanały transmisyjne. Do bezpo-średniego podłączenia koncentratora do serwera służy interfejs Ethernet.

W przypadku braku „kabla” można zainstalować opcjonal-ną wkładkę z modemem GSM i bezprzewodowo transmitować dane w standardzie GPRS oraz wysyłać SMS-y alarmowe z dowolnej lokalizacji, co pozwala na zdalny monitoring np. w pojeździe dostawczym.

Gdzie to można wykorzystać?Zastosowanie przyrządu jest wszechstronne. Główne „miejsca” zastosowania to:• monitoringmikroklimatumagazynówipomieszczeńpro-

dukcyjnych,zwłaszczawfarmacji;• monitoring serwerowni: pomiar temperatury w różnych

punktach, pomiar wilgotności powietrza, czujnik zalania, czujnikiotwarciadrzwizdetekcjąsabotażuliniiczujnika;

• ministacjameteorologiczna:pomiartemperaturyiwilgot-ności powietrza, ciśnienia atmosferycznego, prędkości ikierunkuwiatru,nasłonecznienia;

• lokalnypomiartemperatury:możliwośćpomiarutempera-tury w 8 punktach za pomocą prostych i tanich bezpośred-nichsondtermistorowych;

• wielopunktowy pomiar temperatury: przy podłączeniu 8sztukwielokanałowychtermometrówLB-711możliwyjestpomiartemperaturyażw64punktachzwysokądokładno-ścią pomiaru dzięki zastosowaniu czujników platynowych podłączanych4-przewodowo;

• iwieleinnych

W drugiej części artykułu przedstawimy kilka ciekawych aplikacji. Szczegółowe dane techniczne koncentratora LB-480 można znaleźć na stronie www.label.pl.

Rys. 3. Widok przyrządu od strony podłączenia sygnałów





PMXSzybka akwizycja danych pomiarowych dla aplikacji przemysłowychWymagania odnośnie automatyzacji produkcji stale wzrastają. Oczekiwania dotyczące wysokiej jakości wraz z krótkimi czasa-mi cykli oznaczają, że oprócz innych zagadnień, rozwiązania automatyki muszą również przetwarzać coraz to większe ilości wartości pomiarowych w coraz krótszym czasie. W celu zmniej-szenia obciążenia centralnej jednostki sterującej w takich wy-padkach, coraz częściej używane są rozwiązania o tzw. zde-centralizowanejinteligencji–równieżwsektorzeprzemysłowejtechnologii pomiarowej.

W celu spełnienia tych wymagań dla przemysłowej akwizy-cji danych pomiarowych, firma HBM wprowadziła na rynek swójnowysystemonazwie:PMX.

Akwizycja danych pomiarowych, i ich dalsza obróbka oraz transmisja do sterownika wyższego poziomu zostały zaimple-mentowane w układzie jako elementy pracujące z wysokimi prędkościami. Dla przykładu możliwe są częstotliwości próbko-waniaażdo19,2kHz.Jednocześniedziękiużytymwzmacnia-czom pomiarowym, gwarantowana jest wysoka precyzja zmierzonychdanychnapoziomie0.1%FSirozdzielczość24bit.Ponadto dopracowana konstrukcja obudowy układu gwaran-tuje jego wysoką odporność EMC.

System składa się z układu bazowego, który obsługuje do pięciu wpinanych kart. Pierwsze gniazdo jest zarezerwowane dla karty komunikacyjnej, która umożliwia integrację z syste-mem automatyki wyższego poziomu. Pozostałe cztery gniazda są z kolei przeznaczone dla czterokanałowych wzmacniaczy lub kart we/wy. Aktualnie dostępne są trzy różne moduły ze wzmacniaczami pomiarowymi dla tensometrów, wejść i wyjść analogowych i dla wyjść cyfrowych. Umożliwia to pomiar naj-częściej wymaganych wielkości fizycznych takich jak: siła, moment, ciśnienie, odkształcenie, temperatura itp. Wszystkie moduły są zasilane napięciem za pośrednictwem układu bazo-

wego. Użytkownik może cieszyć się wysokim bezpieczeństwem inwestycjidziękimodułowejkonstrukcjisystemu–jeżeliwy-stąpi konieczność rozbudowy układu lub jego modyfikacji, wystarczy zaopatrzyć system w dodatkową kartę pomiarową lub zmienić ich konfigurację. Jeżeli cztery gniazda jednego układu bazowego okażą się niewystarczające, większa ilość modułów może zostać połączona w sieci i łatwo zsynchronizo-wana ze sobą. System oferuje również duże udogodnienia dla utrzymania ruchu maszyny w której został użyty. Jeżeli wzmac-niacz pomiarowy zostanie uszkodzony, odpowiednia karta może być łatwo wymieniona. Czas wymagany do tego i zwią-zany z tym czas przestoju maszyny są minimalne.

Komunikacja z PC lub jednostką sterującą w celach konfi-guracji lub wizualizacji została zaimplementowana za pomocą Fast Ethernet. Dodatkowo, układ bazowy został wyposażony w interfejs USB, który może być używany np. aby zapisać kon-figuracje na pendrive USB i odczytać je z powrotem (backup urządzenia). Podłączenie układów peryferyjnych, takich jak dyski twarde lub skanery kodów kreskowych może być również użyte w celu zapisania danych i zawarcia danych identyfikacyj-nych elementu w tych danych pomiarowych

Kanały wirtualneTechnologia pomiarowa w aplikacjach przemysłowych musi jednolicie integrować protokoły komunikacyjne systemów au-tomatyki. Z uwagi, że ilości danych i wymagania odnośnie prędkości ich przesyłu wzrosły na przestrzeni ostatnich lat, Ethernet przemysłowy staje się coraz bardziej popularny jako protokół komunikacyjny w technologii automatyki. Dlatego nowysystemPMXwspieraprotokołyopartenaczasierzeczy-wistym jak: EtherCAT i ProfiNet, które również mogą szybko



transmitować duże ilości danych. Zmierzone sygnały mogą już być przetworzone wewnętrznie przez wzmacniacz i udostęp-nionewczasierzeczywistym.SystemPMXmożezatemimple-mentować niektóre zadania bezpośrednio we wzmacniaczu, które w przeciwnym razie byłyby przejęte przez sterownik wyższego poziomu.

Te zadania to np. określanie wartości średniej,akwizycja wartości szczytowych i inne obliczenia matematyczne, jak również np. sterowanie PID. Dodatkowo względem max.16kanałówpomiarowych,któreoferujesystemPMX,użytkownikmadodyspozycji32tzw.wirtualnekanałyobliczeniowe.Sys-tem do tego celu posiada wydajne procesory sygnałowe, które mogą realizować obliczenia z wymaganą prędkością. PMXgwarantuje, że wszystkie sygnały spełnią trudne wymagania czasu rzeczywistego.Wszystkie zmierzone wartości i otrzymane obliczone wartości mogą być transmitowane w czasie rzeczy-wistymzczęstotliwościądo10kHzzapośrednictwemEthernetdo sterownika maszyny i zakładu. Ta zdecentralizowana inteli-gencja technologii pomiarowej jest szczególnie istotna, głównie dla aplikacji o bardzo wysokim stopniu automatyzacji do zre-dukowania częstotliwości występowania uszkodzeń i obciąże-nia systemu sterownika.

Typowe aplikacje dla takich zdecentralizowanych systemów pomiarowych, które mogą przejmować niektóre z zadań stero-waniaznajdująsięwprodukcji,np.wmonitoringupras–odtabletkarek i pras materiałów sproszkowanych do pras elemen-tów metalowych, używanych powszechnie w przemyśle moto-ryzacyjnym. Takie systemy mogą być użyte również w sektorze montażu i monitoringu łączenia elementów. Ważne parametry maszyn muszą często być monitorowane w dużych i złożonych układach. Tak zwany monitoring stanu maszyn powoduje mi-nimalizację czasów przestojów, a zatem również redukcję kosztów związanych z przestojami w produkcji. Kolejną klasycz-nąaplikacjądlatakichsystemówpomiarowychjaknowyPMXjest przemysłowe stanowisko testowe, gdzie badane są złożo-ne elementy pod względem ich zdolności przenoszenia maksy-malnych obciążeń oraz praktyczności. Przemysłowy Ethernet wysuwa się naprzód jako medium komunikacyjne w tym sek-torze na przestrzeni ostatnich lat. To samo dotyczy jakości stanowisk testowych. które kontrolują jakość finalnych produk-tów jak np. stanowiska kontrolne umieszczane na końcu linii produkcyjnej. Przechowywanie zarejestrowanych danych jako-ściowych tutaj w bazie danych również stawia podwyższone wymagania dla architektury komunikacji systemów pomiaro-wych.

Wysokie częstotliwości próbkowania, szybka transmisja danych i zintegrowana inteligencja (cyfrowe procesory sygna-łowe DSP i jednostka centralna) dla zastąpienia funkcji auto-matyki wyższego poziomu, są najistotniejszymi wymaganiami

stawianymi systemom technologii pomiarowej, które są uży-wane w nowoczesnym środowisku przemysłowym.

Komunikacja za pomocą protokołów czasu rzeczywistego, używanych przez Ethernet przemysłowy przesyłający duże ilości danych odgrywa coraz to większą rolę. Specjalista wbranżytechnologiipomiarowej–firmaHBM–wprowadzateraznaryneknowysystemonazwiePMX,spełniającywszyst-kie te wymagania, dzięki czemu jest odpowiedni dla rozmaitych zadań w przemysłowej technologii pomiarowej.

Nowoczesna koncepcja obsługiHBM otworzyło również nowe kierunki w odniesieniu do ob-sługiwzmacniacza.KażdysystemPMXposiadainnowacyjnywebserver, który nie tylko wizualizuje status systemu i dane pomiaro-we, ale również umożliwia jego obsługę i konfigurację. W tym celu zostało użyte narzędzie Google Web Toolkit (GWT), dzięki któremu mogą być tworzone aplikacje skryptów Java niezależne od prze-glądarek internetowych. Technologia GWT jest używana głównie do tworzenia interfejsów użytkownika w aplikacjach sieciowych. DziękitemuinterfejsużytkownikasystemuPMXjestłatwyiintu-icyjny w obsłudze gdyż jest podobny pod tym względem do wielu innych aplikacji sieciowych. Dodatkowo posiada jeszcze inną ważną zaletę dla użytkownika: z uwagi na fakt, że interfejs jest czysto sieciowy, specjalne oprogramowanie nie musi być instalo-wane–standardowyPClublaptopzprzeglądarkąjestcałkowiciewystarczający. To umożliwia zrealizowanie aplikacji mobilnych jak również sterowania zdalnego, redukując nakłady i czasy przesto-jów tym samym obniżając koszty użytkowania.

Innowacyjna platforma wzmacniaczy PMX firmy HBMzostała uhonorowana w konkursie MessTec& Sensor Master-sAward zajmując w nim drugie miejsce w kategorii: Test i Pomiar. Nowy system pomiarowy jest idealnym rozwiąza-niem dla zagadnień metrologii numerycznej w środowisku przemysłowym. Zgodnie ze swym motto Fit to Function, ska-lowalny system umożliwia użytkownikowi precyzyjne dopa-sowanie funkcjonalności do wymagań aplikacji i bazuje na aktualnych standardach takich jak: przemysłowy Ethernet z protokołami pracującymi w czasie rzeczywistym: Ethercat iProfinet.Tooznacza,żesystemypomiarowePMXmogąbyćrównież w łatwy sposób integrowane z nowoczesnymi syste-mami automatyki. Wzmacniacz pomiarowy przetwarza zmie-rzone sygnały wewnętrznie w czasie rzeczywistym. Nagroda została przyznana podczas zjazdu MessTec& Sensor Masters w Stuttgarcie. Konkurs wyróżnia szczególnie innowacyjne, nowo opracowane produkty, a o przyznaniu nagrody decydu-je publiczność.



Nowe oprogramowanie dla liniowych skanerów temperatury firmy Raytek

Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom użytkowników firma Raytek wprowadza nowe funkcje w oprogramowaniu skanerów liniowych MP150. Zmiany dotyczą systemu CS210 wykorzystującego specjalną wersję skanera MP150 i przeznaczonego do obrazowania rozkładu temperatury na dużych, obrotowych obiektach takich jak piece w cementowniach, zakładach papierniczych czy spalarniach odpadów.

WporównaniuzpoprzedniąwersjąterazprogramCS210możerejestrować i łączyć ze sobą dane pomiarowe nawet z czterech a nie dwóch, jak było do tej pory, skanerów co może być przydatne w przypadku bardzo długich pieców lub niety-powych instalacji. Dane te łączone są automatycznie tworząc pełen termogram płaszcza pieca czy innego obiektu obrotowe-go z usunięciem miejsc zacienionych przez elementy konstruk-cji pieca. Przy instalacji układu z jednym skanerem nadal do tej funkcji można wykorzystać pirometry punktowe z serii MI3 w wersji przeznaczonej do pracy w wysokiej temperaturze otoczenia. Inną nowością jest możliwość wizualizacji 3D całego płaszcza pieca w czasie rzeczywistym. Obraz na ekranie kom-putera jest synchronizowany z obrotami obiektu tworząc na bieżącomapęrozkładutemperaturwwersji3D–takjakjestto pokazane na obrazku.

Dodatkowo oferowany jest także moduł zarządzania i nadzoru wymurówki pieca. Moduł ten wykorzystuje bazę SQL do gromadzenia danych na temat producentów i typów wyko-rzystywanych przez użytkownika wymurówek w celu ich po-równywania i wyciągania wniosków co do długości czasów użytkowania czy gromadzenia informacji o problemach dla różnych materiałów i dostawców. Uzupełnieniem podstawowej wersjisystemuCS210możebyćtakżepirometrdwubarwowy

z akcesoriami do pomiaru temperatury w strefie spiekania czy układ pomiaru poślizgu pierścieni oraz moduł aktywacji dodat-kowych wentylatorów w przypadku przekroczenia temperatur zadanych dla poszczególnych segmentów pieca.

WykorzystywanywsystemieCS210skanerMP150tomo-del,którymierzytemperaturę1024punktówleżącychwlinii z częstotliwością do 38 linii na sekundę. Pomiary i częstotli-wość rejestracji są synchronizowane z obrotami obiektu w celu zachowania skali rejestrowanych termogramów. Sam skaner ma wbudowaną grzałkę oraz układ chłodzenia i może praco-waćwtemperaturachotoczeniaod–40do+180°C.Naświeciedziałaobecnieponad500instalacjisystemuCS100/200/210zaczynając od koła podbiegunowego Skandynawii po pustynne rejony Afryki.



Veletrhy Brno, a.s.Výstaviště 1647 00 BrnoTel.: +420 541 152 926Fax: +420 541 153 [email protected]/msv

29.09–03.10.2014Brno – Republika CzeskaNajlepsze ceny do 15.04.2014

Elektroniczny formularz zgłoszeniowy na: www.bvv.cz/e-application.msv

9. MiędzynarodoweTargi Obrabiareki Formierek

IMT 2014

56. MiędzynarodoweTargi Maszynowe

MSV 2014

MSV 2014



Wykorzystanie funkcji zone trigger w oscyloskopach Agilent Technologies serii 4000X, do obserwacji trudnych do uchwycenia anomalii przebiegów

Podczas debugowania układów cyfrowych często pojawiają się problemy związane z występowaniem specyficznych anomalii sygnałów, na których synchronizacja układu wyzwalania jest trudna lub wręcz niemożliwa. Sprzętowa funkcja Zone Trigger dostępna w oscyloskopach Agilent Technologies rodziny 4000X w połączeniu z konwencjonalnym układem wyzwalania pozwala łatwo sprostać temu zadaniu. Jej działanie najlepiej wyjaśnić na przykładzie przebiegu z rzeczywistego układu pomiarowego.

Wyzwalanie na zboczu niemonotonicznymSygnał cyfrowy ze zboczem niemonotonicznym cechuje albo zmieniający się kierunek zbocza albo chwilowe zastygnięcie prze-biegu w trakcie narastania lub opadania sygnału.

Na oscylogramie 1 widoczny jest przykład anomalii w posta-ci zbocza niemonotonicznego pojawiającego się na mierzonym sygnale przypadkowo w nieregularnych odstępach czasu. Przy częstotliwości odświeżania sygnałów wynoszącej 1 milion prze-biegów na sekundę dobrze widać ten szczegół na ekranie oscylo-skopu pracującego z wyzwalaniem synchronizowanym na zboczu narastającym. Problemem jest w tym przypadku zsynchronizowa-nie układu wyzwalania na samej anomalii, bez równoczesnego wyświetlania sygnałów o regularnych zboczach. Jeśli udałoby się tego dokonać, wówczas być może obserwując korelację anomalii z innymi przebiegami można byłoby zidentyfikować i rozwiązać problem z integralnością sygnału.

Niektóre oscyloskopy udostępniają tryb wyzwalania na zboczu z dodatkowym warunkiem greater than lub less than dotyczącym jego czasu narastania i opadania. Jednak poprawne ustawienie układu wyzwalania z tego typu warunkiem byłoby w tym przy-padku zadaniem trudnym i czasochłonnym.

Korzystając z funkcji Zone Trigger użytkownik ma znacznie prostsze zadanie, polegające wyłącznie na narysowaniu na do-tykowym ekranie oscyloskopu prostokąta (obszaru), wewnątrz którego występuje anomalia, a następnie na wybraniu kwalifi-

kacji must intersect. Jak widać na oscylogramie 2, wynikiem tej operacji jest wyświetlenie przez oscyloskop jedynie przebiegów spełniających podany warunek. Warto tu dodać, że możliwe jest też wybranie kwalifikacji must not intersect, w wyniku cze-go oscyloskop wyświetli jedynie przebiegi o regularnych zbo-czach.

Jak naprawdę działa funkcja Zone Trigger w oscyloskopach Agilent Technologies 4000X? Po jej włączeniu oscyloskop w pierwszej kolejności rejestruje wszystkie przebiegi speł-niające zadany warunek wyzwalania. Choć najczęściej wyko-rzystywany jest tryb wyzwalania na zboczu narastającym lub opadającym, do kwalifikacji wstępnej może być wykorzystany dowolny inny tryb wyzwalania, w tym również wyzwalania po-przez szynę szeregową.

Następnie oscyloskop porównuje położenie każdego zare-jestrowanego przebiegu z predefiniowanym obszarem (moż-liwe jest zdefiniowanie do 2 takich obszarów) przy szybkości aktualizacji do 200 tys. przebiegów na sekundę i wyświetla na ekranie jedynie te przebiegi, które są zgodne z zadanym kry-terium.

Funkcja Zone Trigger zapewnia bardzo prostą i niezawodną metodę rejestracji anomalii sygnałów występujących nieregu-larnie.

Jeśli w konwencjonalnym trybie wyzwalania, np. na zbo-czu, przy częstotliwości aktualizacji wykresu wynoszącej 1 milion przebiegów na sekundę na ekranie oscyloskopu można dostrzec występowanie anomalii, wówczas funkcja Zone Trigger umożliwia zsynchronizowanie na niej układu wy-zwalania przy szybkości aktualizacji równej 200 tys. przebie-gów na sekundę.

PodsumowanieW niniejszym artykule opisano tylko jeden ze sposobów wy-korzystania funkcji sprzętowej Zone Trigger do synchronizacji układu wyzwalania na anomaliach sygnałów. Oprócz wyzwa-lania na zboczach niemonotonicznych funkcja ta może być wykorzystana również do wychwytywania innych anomalii, np. impulsów przepięciowych, stanów metastabilnych czy na-ruszeń ograniczeń czasowych setup&hold. Niektóre z najnow-szych dostępnych obecnie oscyloskopów DSO oferują funkcje pozwalające na bardziej zaawansowane programowanie ukła-du wyzwalania na złożonych, szybkich sygnałach cyfrowych. Jednak próba ich wykorzystania może często przynieść więcej kłopotów, niż korzyści i skończyć się poszukiwaniem oscylo-skopowego eksperta potrafiącego właściwie skonfigurować układ wyzwalania. Sprzętowa funkcja Zone Trigger stanowi za-równo doskonałe narzędzie do synchronizacji układu wyzwala-nia na sygnałach o specyficznych kształtach, jak też może być prostym w wykorzystaniu narzędziem pomiarowym. Zapewnia łatwą metodę synchronizacji na specyficznych sygnałach od-bywającą się w trzech prostych krokach:• zidentyfikowaniefragmentusygnału;• zaznaczenieobszarujegowystępowania;• wyzwolenienanimoscyloskopu.



Oscyloskopy Agilent serii 1000A, 1000B i 2000X. Ta sama cena, większa szerokość pasma!

Do końca marca firma Transfer Multisort Elektronik oferuje specjalne ceny na wybrane oscyloskopy serii 1000A, 1000B i 2000X, co oznacza, że w cenie modelu niższego można kupić model o wyższym paśmie.

Oscyloskopyserii1000Acharakteryzująsiępróbko-waniem2Gspsorazbogatąofertąwłaściwości,takichjak:automatycznypomiar23parametrów,filtrcyfro-wy oraz możliwość zapisania przebiegów na dysku zewnętrznym.Seria1000Bdodatkowoposiadafunk-cję maski (możliwość nałożenia przebiegu modelowe-go na przebieg rzeczywisty).

Zalety serii InfiniiVision 2000X to 8,5 calowyekran,próbkowanie2Gspsorazpasmodo200MHz.Rekordpamięci1Mptsiodświeżanie50000przebie-gów na sekundę, co umożliwia dokładną analizę ba-danych sygnałów. W ofercie TME dostępne są również wersje MSO z wbudowanym 8-kanałowym analizato-rem stanów logicznych.

Więcej informacji na temat oscyloskopów Agilent oraz aktualnej promocji można uzyskać na www.tme.

eu



Tusk: Opole to największa inwestycja przemysłowa wolnej Polski

To jest prąd, który popłynie do ponad 2 mln gospodarstw domowych w Polsce. Taka jest skala tej inwestycji. Ta inwestycja warta 11,5 mld złotych, to jest tak naprawdę największa inwestycja przemysłowa wolnej Polski po roku 1989 – to też daje wyobrażenie o ogromie tego przedsięwzięcia – mówił w sobotę w Opolu premier Donald Tusk.

Na wstępie premier Donald Tusk podkreślił, że wspólnie z mi-nistrem Włodzimierzem Karpińskim bardzo konsekwentnie działał na rzecz uruchomienia inwestycji w Opolu i od samego początku głęboko wierzył w jej wielowymiarowy sens.

–Nikogoniemuszęprzekonywać,jakbardzojesttoważnedla Opolszczyzny (...). Dane pokazują jak wielka jest to szansa, szczególnie w tych czasach, gdzie praca jest takim dobrem (...). Budowa nowych bloków to przede wszystkim miejsca pracy. Tutajpracowaćbędzie4tys.ludzi–mówiłpodczassobotniejkonferencji prasowej Donald Tusk.

Szef rządu podkreślał również, że realizacja nowych bloków będzie miała ogromne znaczenie również dla gminy na terenie, której one powstaną. Inwestycja może bowiem oznaczać zwięk-szenie budżetu Dobrzenia Wielkiego o połowę. Odniósł się rów-nież do samej skali inwestycji i jej znaczenia dla gospodarki kraju.

Największa inwestycja przemysłowa wolnej polski–Tojestprąd,którypopłyniedoponad2mlngospodarstw

domowych w Polsce. Taka jest skala tej inwestycji. Ta inwesty-cjawarta11,5mldzłotych,tojesttaknaprawdęnajwiększainwestycjaprzemysłowawolnejPolskiporoku1989–toteżdaje wyobrażenie o ogromie tego przedsięwzięcia – dodałpremier.

Zauważył także, że realizacja kontraktu to nie tylko umowa zsamymkonsorcjum,aletopracadlaok.350dostawcówi200innychwykonawców.–Przygniatającawiększośćpracybędziew Polsce. Nawet jeśli współpracujemy tutaj z firmą Alstom, tj. zagraniczną firmą, to ona ma fabryki także w Polsce i jej produk-tybędąwyrabianewElbląguiWrocławiu–zapewniałpremier.

Celem bezpieczeństwo energetyczne krajuTusk wskazał również, że główną przyczyną leżącą u podstaw podjęcia decyzji o budowie nowych bloków w Opolu oraz re-alizacji innych projektów energetycznych jest chęć zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego kraju.

–Jednowydajesiębezdyskusyjne,botenspórwPolsce i Europie, dotyczący ostatecznego kształtu mixu energetyczne-go, będzie pewnie jeszcze trwał głównie ze względu na rygory klimatyczne i kwestie emisji CO2, ale jedno nie ulega wątpliwo-ści, że polska energetyka jeszcze przez długi, dług czas będzie oparta na węglu kamiennym i brunatnym. Niektóre instalacje będą musiały zostać wyłączone ze względu na przestarzałe technologię i wysoką emisję i dlatego ta inwestycja jest bezdy-skusyjnie potrzebna ze względu na nasze energetyczne bezpie-czeństwo–wyjaśniałpremier.

Warto w tym miejscu przypomnieć, że po perturbacjach związanych z pozwoleniem środowiskowym, gdy wydawało się, że inwestycja ruszy,wkwietniu2013 rokuzarządPGEGórnictwo i Energetyka Konwencjonalna poinformował, że podjął decyzję o zamknięciu zadania inwestycyjnego „Projekt Opole II” polegającego na budowie nowych bloków ze wzglę-du na zmiany na rynku energetycznym oraz w otoczeniu makroekonomicznym. Decyzja ta wywołała ogromne nieza-dowolenie w regionie oraz gniew samego premiera. Przez kolejne miesiące toczyła się dyskusja o zasadności budowy nowych bloków w Opolu, która zakończyła się zmianą decyzji



PGE i przyczyniła się do odejścia ze spółki jej ówczesnego szefa Krzysztofa Kiliana.

O projekcie i konsorcjumZgodnie z postanowieniami kontraktu na rozbudowę Elektrow-niOpoleowartości11,6mldzłbruttoprzekazaniedoeksplo-atacjiblokunumer5nastąpiwIIIkwartale2018r.,ablokunu-mer6wIkwartale2019r.Zastosowanienajnowocześniejszychtechnologii spalania węgla kamiennego pozwoli Spółce pozyskać jednostki charakteryzujące się najwyższą dostępną na rynku wy-dajnością wytwarzania energii elektrycznej (tzw. sprawność netto blokówwyniesieconajmniej45,5proc.)ijednocześnieśrednio ook.20%niższąemisjąCO2 w porównaniu do obecnie funkcjo-nujących w Polsce elektrowni.

Inwestycja będzie realizowana w formule „pod klucz” obej-mującej projektowanie, dostawę urządzeń, budowę, rozruch, przekazanie do eksploatacji i serwis w okresie gwarancyjnym (EPC–engineering, procurement, construction).

Noweblokiprodukowaćbędądo13,4TWhenergiielek-trycznej rocznie, co pozwoli na dostarczenie energii elektrycznej doponad2mlngospodarstwdomowych.Potrzebado tegobędzieok.4,1mlntonwęgla,któryzapewniKompaniaWęglo-wa w ramach wieloletniej umowy. PGE planuje, że największe nakłady inwestycyjne przypadną na lata 2015 (3,8 mld zł) i2016(3,3mldzł).

Realizacją inwestycji zajmie się konsorcjum w skład którego wchodzą Rafako, Polimex Mostostal oraz Mostostal Warszawa, do których dołączył również francuski Alstom. Polskie firmy wchodzące w skład konsorcjum jeszcze cztery lata temu, kiedy ogłaszano przetarg były w dobrej sytuacji. Jednak zmieniła się ona w sposób diametralny. Rafako wchodzi w skład grupy PBG, która jest w stanie upadłości układowej. Polimex-Mostostal jest w trakcie procesu głębokiej restrukturyzacji organizacyjnej i fi-nansowej,awstyczniuPXMwycofałsiękontraktówdrogowych.Sytuacja Mostostalu Warszawa również nie należy do najlep-szych.

–Nieodpowiadamzakondycjęfinansowążadnegozkon-sorcjantów. Jestem jednak odpowiedzialny za to, jak została skonstruowana umowa, w jaki sposób utworzono konsorcjum ijakinteresyPGE,akonkretniespółkizależnej–PGEGórnictwoiEnergetykaKonwencjonalnazostałyzabezpieczone–mówiłniedawno w rozmowie z portalem RynekInfrastruktury.pl Marek Woszczyk, prezes Polskiej Grupy Energetycznej.

Gwarancje bankowe udało się w dużej mierze uzyskać dziękidokoptowaniupodwykonawcy–koncernuAlstomPower.–Niemacoukrywać,żetoAlstomjestgwarantemprzewidy-walności tej inwestycji. Ale oczywiście obecność partnerów krajowychnascieszy–mówiWoszczykzaznaczając,żesposóbzabezpieczenia od strony finansowania inwestycji i od strony realizacyjnej uważa za maksymalny.

Tauron: budowa bloku w Stalowej Woli zgodnie z harmonogramem

Prace przy budowie bloku gazowo-parowego w Elektrociepłowni Stalowa Wola postępują w szybkim tempie. Dzięki sprzyjającym warunkom atmosferycznym bez przeszkód prowadzona jest budowa głównych obiektów elektrociepłowni – zapewnia Tauron

Równocześnie powstaje maszynownia turbiny parowej i gazo-wej, kotłownia oraz budynek elektryczny. Wykonany został już także fundament pod turbinę gazową. Trwają prace przy fun-damentach estakady rurociągu gazowego i budowie progu spiętrzającego na Sanie. Do elektrociepłowni dostarczono także część maszyn i urządzeń. Na miejscu znajdują się już m.in. walczak i wirnik generatora turbiny gazowej. W grudniu odbyły się testy fabryczne wyłączników generatora, pomp głównego układu wody chłodzącej oraz krat i sit dla wody chłodzącej.

–Zgodniezplanemwnajbliższychmiesiącachzbudowanazostanie linia wyprowadzenia mocy do stacji Polskich Sieci Elektroenergetycznych, pompownia wody chłodzącej oraz na-stąpi montaż rurociągów. Na teren elektrociepłowni sukcesyw-niedostarczanebędąpozostałemaszynyiurządzenia–wtymte najważniejsze, tj. turbiny gazowa i parowa – zapowiadaTauron.

PowstającywStalowejWoliblokgazowo–parowyomocy 450MWbędzie największą i najnowocześniejszą jednostkątego typu w Polsce. Blok będzie pracował w wysokosprawnej

kogeneracji, obok energii elektrycznej będzie wytwarzał ciepło. Zgodnie z przyjętym harmonogramem, inwestycja zostanie przekazanadoeksploatacjiw2015r.

WprojekcieElektrociepłowniStalowaWola50proc.akcjiposiadaTauronadrugie50proc.spółkaPGNIGTermikazgru-py PGNiG.

Kosztinwestycjitook.1,5mldzł.

Adres Redakcji:

ul.Rudzka45/1a

47-400Racibórz

Tel./Fax32/4149225

Tel.32/4149226

Tel.32/4149227

Tel.kom.501223613

E-mail: [email protected]

www.pomiar.com

Wydawca:

Wydawnictwo Wag-Tech

www.pomiar.com

Prezes Wydawnictwa:

Katarzyna Hahn

Dyrektor ds. Handlowych:

Anna Gabruś

Redaguje Zespół

Redaktor Naczelny:

Ryszard Hahn

Z-ca Redaktora Naczelnego:

Andrzej G. Baciński

Redaktorzy:

Aneta Kalwala,

Dorota Piątkowska,

Krzysztof Oliwa

Skład i grafika:

KAM ART Reklama DTP, tel.798439208

Rada Programowa:

mgr inż. Andrzej Łobzowski

–Przewodniczący

prof. dr hab. inż. Stefan Ku bi sa

dr inż. Grzegorz Szewczyk (Finlandia)

Redakcja nie odpowiada za treść ogło szeń oraz nie zwra ca ma te ria łów nie za mó wio nych. Za strze ga my sobie pra wo do skra ca nia i ad ju sta cji tek-stów. Prze dru ko wy wa nie ma te ria łów lub ich czę ści tyl ko za zgo dą pi sem ną re dak cji.



Mam na imię Malwinka...Urodziłam się 17 lutego 2010 roku z zespołem downa i niedosłuchem. Moja rodzina, czyli rodzice i brat są również niesłyszący. W związku z moimi schorzeniami moi bliscy mają wiele wydatków na rehabilitacje i wizyty w gabinetach lekarskich. Dzięki Państwu w ubiegłym roku udało mi się pomóc mojej rodzinie, za co pragnę wszystkim bardzo podziękować! Moi rodzice mogli kupić mi aparaty słuchowe,dzięki którym mam większy kontakt ze światem oraz dalsza rehabilitacje u logopedy stała się łatwiejsza. Moi rodzice nie musieli się martwić o kolejny rok mojego rozwoju.Chciałam również wszystkich poinformować o postępach, jakie poczyniłam. Jeszcze rok temu nie umiałam samodzielnie siedzieć, dzisiaj potrafię stać, a nawet potrafię zrobić kilka kroczków

W tym roku również zwracam się z prośbą o przekazanie mi swojego 1% podatku, za co z góry gorąco dziękuję!

Słodkie buziakiMalwinka

Fundacja Dzieciom „Zdążyć z Pomocą”KRS: 0000037904

Cel szczegółowy: 11462 Matuszek Malwina

WYPEŁNIJ SWÓJ PIT Z SERCEM

Planowane przetargiSzanowni Państwo, zamieszczone inwestycje krajowe, powstały w wyniku analizy ogłoszeń w lokalnej prasie. Wybraliśmy tylko te przedsięwzięcia, które mogą Państwa zainteresować z punktu własnego udziału. Terminy realizacji przetargów podaliśmy w tabeli.

PrzetargTermin Reali-zacji

Inne Informacje Kontakt

Dostawa zawo-rów odcinają-cych kulowych, systemu typu STECKO

2014-03-20 07:30

Lubelski Węgiel BOGDANKA

Spółka Akcyjnaul. Bogdanka

21-013 Puchaczów

Michał Polake-mail: [email protected]

Zakup modułu 2014-03-25 13:00

Lubelski Węgiel BOGDANKA

Spółka Akcyjnaul. Bogdanka

21-013 Bogdanka

Dariusz Zielińskitel: 81 462 52 62e-mail: [email protected]

1. Wspólne za-kupy w zakresie przeglądów, napraw i na-staw zaworów bezpieczeń-stwa i urządzeń sterujących na urządzeniach ciśnieniowych2. Naprawa i nastaw zawo-rów bezpie-czeństwa

2014-03-25 12:00

EDF Polska S.A. Oddział nr 2 CUW

ul. Ciepłownicza 1 31-587 Kraków

Michał Szewczyk e-mail: [email protected] fax: +48 126209639

1. Dostawa: części zamien-ne hydrauliki sterowniczej2. Dostawa hydrauliki sterowniczej

2014-03-28 11:00

Lubelski Węgiel BOGDANKA Spółka Akcyjna

ul. Bogdanka 21-013 Puchaczów

Adam Kottel: 81 462 52 36e-mail: [email protected]

Mam na imię Malwinka...Urodziłam się 17 lutego 2010 roku z zespołem downa i niedosłuchem. Moja rodzina, czyli rodzice i brat są również niesłyszący. W związku z moimi schorzeniami moi bliscy mają wiele wydatków na rehabilitacje i wizyty w gabinetach lekarskich. Dzięki Państwu w ubiegłym roku udało mi się pomóc mojej rodzinie, za co pragnę wszystkim bardzo podziękować! Moi rodzice mogli kupić mi aparaty słuchowe,dzięki którym mam większy kontakt ze światem oraz dalsza rehabilitacje u logopedy stała się łatwiejsza. Moi rodzice nie musieli się martwić o kolejny rok mojego rozwoju.Chciałam również wszystkich poinformować o postępach, jakie poczyniłam. Jeszcze rok temu nie umiałam samodzielnie siedzieć, dzisiaj potrafię stać, a nawet potrafię zrobić kilka kroczków

W tym roku również zwracam się z prośbą o przekazanie mi swojego 1% podatku, za co z góry gorąco dziękuję!

Słodkie buziakiMalwinka

Fundacja Dzieciom „Zdążyć z Pomocą”KRS: 0000037904

Cel szczegółowy: 11462 Matuszek Malwina

WYPEŁNIJ SWÓJ PIT Z SERCEM

XXXII Konferencja

Oszczędne i Innowacyjne Rozwiązania w Utrzymaniu Ruchu i Diagnostyce

Dzięki tej konferencji, uczestnicy będą mieli możliwość zgłębienia wiedzy na tematy dotyczą-ce utrzymania ruchu, produkcji, automatyzacji, diagnostyki urządzeń oraz wszelkich usprawnień tych procesów. Konferencja będzie również doskonałą okazją do spotkania się z innymi „kolegami po fachu” i przedyskutowania wielu praktycznych kwestii, jak również usprawnień zastosowanych w innych zakładach produkcyjnych.

Podczas trwania obrad będą zabierać głos przedstawiciele firm wystawienniczych, zostanie poruszona następująca tematyka:

Możliwości systemu w zakresie utrzymania ruchu, nowoczesny standard w doku-mentacji technicznej, narzędzia dla działów utrzymania ruchu, diagnostyka zasobów produkcyjnych przedsiębiorstwa, nowoczesne środki smarne, wykorzystanie kamer w utrzymaniu ruchu, pomiar, nadzór, regulacja, systemy pomiarowe w diagnostyce maszyn, kierunki w CMMS.

Zakres tematyczny będzie obejmował następujące panele:

• Nowoczesne rozwiązania dotyczące automatyki przemysłowej oraz jej wpływ na bezawaryjność ;

• Unikanieawarii–Rozwiązaniadotyczącepomiarówiwizualizacjadanych• Olejeismary• Urządzeniakontrolno-pomiarowe• Okablowanieorazosprzętłączeniowy• Oprogramowaniastosowanewzarządzaniuprocesamiprodukcyjnymi• Mechanika

Przewidujemy, że w konferencji weźmie udział ok. 180 podmiotów gospodarczych.

Podczas tego spotkania zostanie również rozstrzygnięty konkurs na najlepsze stoisko. Jedną z ważniejszych informacji jest fakt, iż każdy słuchacz otrzyma imienny certyfikat świadczący o udziale w warsztatach.

Serdeczniezapraszamydoudziałuwszystkichzainteresowanych.

Zapraszamy do udziału!

Documents

Pomiar 2014