Polski eksport i import specjalny w 2017 (prawie ... · PDF file raport podsumowujący eksport specjalny krajów wspólnoty do USA. Dowiadujemy się, że Polska i jej podmioty gospodarcze

p rz

eg lą

d

14 RAPORT WOJSKO TECHNIKA OBRONNOŚĆ 01/19www.altair.com.pl

Według oficjalnych danych Unii Europejskiej i  Ministerstwa Spraw Zagranicznych, w  2017 polski eksport uzbrojenia i  wy- posażenia wojskowego zamknął się kwotą 472,2 mln euro. Z kolei import – tylko z krajów UE – prze- kroczył nieco ponad 233 mln euro. Nie jest natomiast znany zakres importu ze Stanów Zjed- noczonych i innych państw. Moż- na jednak przypuszczać, że bi- lans handlu specjalnego był bliski zeru lub ujemny. Na 2017 przypadły bowiem m.in. częścio- we spłaty samolotów VIP, lotni- czych pocisków manewrujących rodziny JASSM czy podwozi do armatohaubic Krab.

Początek 2019 to czas spojrzenia wstecz na różnorakie bilanse eksportu i  importu specjalnego, czyli handlu bronią, amunicją i  sprzętem wojskowym, co według prawa unijnego wymaga specjalnego koncesjono- wania i  specjalnych licencji wywozowych

– teoretycznie gwarantując pełną przejrzy- stość tego rodzaju działań międzynaro- dowych. Stąd wielomiesięczne zbieranie da- nych, ich skrupulatne opracowywanie i  wydawanie w  formie dostępnych pań- stwom członkowskich biuletynów. Musi to trwać, nie można się więc dziwić, że dopiero pod koniec 2018 pojawia się stosowna do- kumentacja sumująca ostatecznie rok 2017, sygnowana przez Europejską Służbę Działań Zewnętrznych.

Od 14 grudnia 2018 dostępne jest w  Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej (sygnatura C 453) dwudzieste roczne spra- wozdanie państw wspólnoty bilansujące ich handel specjalny w  2017. Ciekawostką jest to, że cały szereg krajów pozaunijnych przy- jęło kryteria kontrolne UE na tym polu i sto- suje się do wspólnotowych zasad transpa-

rencji unijnej. Są to Albania, Bośnia i  Hercegowina, była Jugosłowiańska Repu- blika Macedonii, Czarnogóra, Gruzja, Islan- dia, Kanada i Norwegia.

Za Bułgarią, Białorusią i Serbią Opierając się na danych z zasobu Naro-

dów Zjednoczonych i  pierwszych zesta- wieniach unijnych podsumowaliśmy już polski eksport specjalny w 2017 (RAPORT- -wto 06/2018 i  07/2018). Przypomnijmy jednak, że wbrew oficjalnemu entuzja- zmowi wyniki nie są imponujące. Za grani- cę wysłaliśmy broń i amunicję oraz sprzęt i  wyposażenie wojskowe o  wartości 472.214.096 euro, czyli ok. 2 mld zł, pod- nosząc nieco poprzeczkę roku 2016 – 382,9 mln euro (najgorzej było w  2013, tylko 336,5 mld euro).

P o l s k i e k s p o r t i   i m p o r t s p e c j a l n y w   2 0 1 7 ( p r a w i e ) r o z l i c z o n y Wojciech ŁUCZAK

Największe kwotowo zlecenie eksportowe dotyczące sprzętu wojskowego było w 2017 związa- ne z  dostawami podzespołów dla południowoafrykańskich odmian fińskich transporterów AMW 8x8 o nazwie Badger, które są produkowane przez Denela. Przyniosło ono polskiemu Ro- somakowi ponad 78 mln euro obrotów, choć wymagało importu z Finlandii o wartości ponad 20 mln euro. Pierwsze seryjne Badgery powinny trafić do użytkownika w br.

Zdjęcie: Caracal Rooicat

p r z e g l ą d

RAPORT WOJSKO TECHNIKA OBRONNOŚĆ 01/19 15www.altair.com.pl

Właściwe proporcje uzyskujemy jednak konfrontując te dane z wynikami państw na- szego regionu. W 2017 Bułgaria wyekspedio- wała za granicę sprzęt specjalny o  wartości 1,7 mld euro, Białoruś – ponad 1 mld euro, a Serbia – 865 mln euro. Tym bardziej, że lwią część naszego licencjonowanego eksportu specjalnego tworzy sektor lotniczy – działa- jąc w  wewnętrznej strukturze aerokosmicz- nych megakoncernów. Dostarczone z Polski podzespoły i  komponenty czy nawet całe konstrukcje dopiero one sprzedają finalne- mu odbiorcy. Wystarczy powiedzieć, że w ten sposób sprzęt latający – pozycja ML10 euro- pejskiego Wykazu Uzbrojenia – wywieziony z  Polski w  2017 sumuje kwota 213.026.855 euro, czyli 45% wartości całego wywozu.

Dla porównania: wozy bojowe i ich kom- ponenty (pozycja ML6) to kwota 96,6 mln euro, na co składa się głównie kontrakt sie- mianowickiego Rosomaka. Klasyczne zaś systemy broni i  amunicja wytworzone w kraju – to tylko mała część polskiego eks- portu specjalnego. Broni o  kalibrze mniej- szym od 20 mm i  do 0,5 cala wywieźliśmy (w tym tę z magazynów wojskowych i kolek- cjonerską) za jedynie 5,6 mln euro. Broni o większym kalibrze za 28,1 mln (co prawdo- podobnie w dużej mierze wygenerował eks- port 23-mm armat z ZM Tarnów), zaś amuni- cji za 11, mln euro.

Za Atlantykiem Ilustruje to doskonale grudniowy unijny

raport podsumowujący eksport specjalny krajów wspólnoty do USA. Dowiadujemy się, że Polska i  jej podmioty gospodarcze uzyskały w  2017 aż 235 licencji eksporto- wych na wywóz do Stanów Zjednoczonych wyrobów objętych zezwoleniami na sumę 466,7 mln euro, z czego na realną wysyłkę za Atlantyk przypadło 152,6 mln.

Podobnie jak w  poprzednich latach naj- większą porcję stanowiły produkty kategorii ML10, czyli statki powietrzne i ich podzespo- ły. Wnioskowano o 61 takich licencji ekspor- towych, na kwotę niemal 390 mln euro, jed- nak za ocean powędrował z  Polski sprzęt lotniczy o  wartości 146,6 mln. Co ciekawe,

wydano 16 licencji na wywóz do USA z Pol- ski broni strzeleckiej o  kalibrze mniejszym niż 20 mm o wartości aż 38,5 mln euro, ale realnie wywieziono jej jedynie za 928 tys. Przy czym amunicji strzeleckiej wywieźliśmy na ten najbardziej chłonny na tym polu ry- nek za niecałe 50 tys. euro. Aby daleko nie szukać, Łotwa w  tej samej kategorii pobiła nas na głowę wynikiem imponującym – 86,8 mln. Należy sobie jednak zadać pytanie – czy ta liczba nie wskazuje na utworzenie ka- nału reeksportu amunicji z  szeroko pojęte- go Wschodu za Atlantyk, a być może także do mało zasobnych sojuszników USA w róż- nych częściach świata.

W tworzącej cenzurkę prawdziwej nowo- czesności unijnej kategorii ML11, czyli sprzęcie elektronicznym o charakterze mili- tarnym czy komponentach statków ko- smicznych (m.in. WB Group) przyznano 3 li- cencje eksportowe na ogólną kwotę 4,17 mln, z  czego zrealizowano zamówienia o wartości 3,38 mln euro.

Od Wietnamu, po Ukrainę i RPA Eksport naszych znakomitych, wysoce za-

awansowanych robotów, wykorzystywa- nych przez siły bezpieczeństwa na całym świecie – dzieło Przemysłowego Instytutu Automatyki i Pomiarów PIAP (między inny- mi 3-generacji robota Gryf ) kryje pozycja ML20A. Czytamy w  zestawieniu roku 2017, że w  tej unijnej kategorii wydano licencje wywozowe na kwotę 736 tys. euro, a  fak- tyczny eksport zamknął się sumą 792 tys., co dla tak specyficznego rynku jest istotną wartością.

Z ciekawostek warto odnotować zareje- strowaną w  raporcie unijnym dostawę z Polski statków powietrznych, bsl lub czę- ści do Wietnamu – jedna licencja o warto- ści 2 mln euro została w całości zrealizowa- na. Przy czym dostarczyliśmy dodatkowo temu krajowi sprzęt obrazowania terenu za prawie milion euro. Kto jest autorem tego sukcesu eksportowego, dość łatwo sobie wyobrazić... W sumie nasz bilans eksporto-

Czołowa dziesiątka importerów uzbrojenia i sprzętu wojskowego z Polski w 2017 według wartości rze- czywiście wykonanego eksportu (dane MSZ) Lp. Państwo wartość eksportu w tys. euro 1 Stany Zjednoczone 152.592,1 2 RPA 78.316,1 3 Algieria 50.244,1 4 Bułgaria 29.952,3 5 Francja 28.123,2 6 Turcja 24.490,3 7 Kanada 12.834,4 8 Wielka Brytania 11.154,5 9 Hiszpania 9.380,6 10 Czechy 7.400,0

Sukcesem 2017 było również rozliczenie kontraktu i dostawa żaglowca szkolnego El-Mellah dla marynarki wojennej Algierii, co przełożyło się na ponad 40,6 mln euro

Zdjęcie: Przemysław Gurgurewicz

p rz

eg lą

d

16 RAPORT WOJSKO TECHNIKA OBRONNOŚĆ 01/19www.altair.com.pl

wy z  Wietnamem zamyka kwota 3,2 mln euro z 4 licencji.

Skromnie wypada podsumowanie na- szych interesów specjalnych z  tradycyjnym odbiorcą – Algierią. Wydano 20 licencji na 78,8 mln, a realnie zrealizowano dostawy za 50,2 mln euro. Ważne jest jednak, z  czego składa się ta kwota: praktycznie z  jednej wielkiej transakcji pozycji ML14, która sy- gnalizuje systemy treningowe, a  kryje po prostu dostawę ostateczną szkolnego ża-

Symulatory z Okęcia Istotnym elementem polskiego, zaawan-

sowanego technologicznie eksportu spe- cjalnego w 2017 były kontrakty zagraniczne działającej na warszawskim Okęciu spółki ETC-PZL Aerospace Industries. W odróżnie- niu od całej gamy eksportujących głównie podzespoły polskich przedsiębiorstw lotni- czych, jest ona m.in. finalnym producentem i  dostawcą dla wojsk lotniczych wielu kra- jów całego świata zaawansowanych symu- latorów katapultowania się i  procedur awaryjnych współczesnych samolotów bo- jowych. W tej specyficznej technologicznej niszy ETC-PZL Aerospace Industries jest jed- nym z wiodących globalnych graczy symu- latorowej superligi. Co ważne, jej rozwiąza- nia i  produkty są dziełem polskiej myśli konstrukcyjnej, choć udziałowcem jest ka- pitał amerykański.

W  2017 dostawy zagraniczne symulato- rów lotniczych – objętych obowiązkowymi procedurami licencyjnymi dla technologii i  produktów o  znaczeniu obronnym – sta- nowiły 13% obrotów ETC-PZL Aerospace Industries. Z Okęcia dostarczono:

- wojskom lotniczym Kataru: symulator katapultowania pilota myśliwca F-15 o  ogólnej wartości 4,34 mln zł, z  czego na 2017 przypadła ostatnia transza – 1,86 mln;