Pod ręcz nik Ana to mia zwie rząt do ko lo ro wa nia. Apa ratru chu to no wo cze sne oraz przy ja zne opra co wa nieprze zna czo ne dla stu den tów me dy cy ny we te ry na ryj -nej. Skła da się na nie go pięć roz dzia łów. Pierw szy za -wie ra wia do mo ści ogól ne, na to miast ko lej ne – uję tąto po gra ficz nie ana to mię szcze gó ło wą apa ra tu ru chu(ko ściec, po łą cze nia, mię śnie) wraz z je go uner wie -niem i una czy nie niem.

Du żą za le tą te go pod ręcz ni ka jest styl, w ja kim zo stał na pi sa ny, oraz od po wia da ją ce tre ści ry sun ki,któ re moż na sa me mu po ko lo ro wać. Uła twia to zro zu mie nie i przy swo je nie trud nych za gad nień.Sche ma ty oraz ta be le w nim za war te zo sta ły przed -

sta wio ne w spo sób czy tel ny i przej rzy sty, co po zwa -la ła two opa no wać ma te riał. Za miesz czo ne opi sy pre -pa ra tów na koń cach po szcze gól nych roz dzia łów,nie spo ty ka ne do tych czas w in nych opra co wa niach – wy peł nia ją ist nie ją cą lu kę.

Pod ręcz nik ten zo stał na pi sa ny przez na uczy cie laaka de mic kie go i uwzględ nia ak tu al ne wy ma ga niapro gra mo we oraz obo wią zu ją cą no men kla tu rę ana -to micz ną w ję zy ku pol skim i ła ciń skim.

Je śli je steś stu den tem we te ry na rii i chcesz szyb ko,ła two, sku tecz nie i bez fru stra cji przy swo ić wie dzęz za kre su apa ra tu ru chu zwie rząt – ten pod ręcz nik jestprze zna czo ny dla Cie bie.

HALINA PURZYC

APARAT RUCHUPodręcznik dla studentów weterynarii

APARAT RUCHU

ANATOMIAZWIERZĄT

Podręcznik dla studentów weterynarii

H. PURZYC

www.edraurban.pl

ANATOMIA ZWIERZĄT

AN

ATO

MIA

ZW

IERZ

ĄT

APA

RA

T RU

CH

UPodręcznik dla studentów

weterynarii

Purzyc-Anatomiazwierzat_purzyc 2017-03-02 00:40 Page 4

ANATOMIAZWIERZĄT

Książkę tę dedykuję mojej kochanej Mamie

APARAT RUCHU

REDAKCJA.indd 1 01.03.2017 12:33

ANATOMIA ZWIERZĄT

HALINA PURZYC

APARAT RUCHUPodręcznik dla studentówweterynarii

APARAT RUCHUPodręcznik dla studentówweterynarii

REDAKCJA.indd 3 01.03.2017 12:33

Wszelkie prawa zastrzeżone, szczególnie prawo do przedruku i tłumaczenia na inne języki. Żadna z części tej książki nie może być w jakiejkolwiek formie publikowana bez uprzedniej pisemnej zgody Wydawnictwa.

Ze względu na stały postęp w naukach medycznych lub odmienne nieraz opinie na temat diagnozowania i leczenia, jak również możliwość wystąpienia błędu, prosimy, aby w trakcie podejmowania decyzji terapeutycznej uważnie oceniać zamieszczone w książce informacje.

© Copyright by Edra Urban & Partner Sp. z o. o., Wrocław 2017

Autor: dr hab. n. wet. Halina Purzyc Pracownik naukowo-dydaktyczny Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu

Prezes Zarządu: Giorgio AlbonettiDyrektor wydawniczy: lek. med. Edyta BłażejewskaRedaktor prowadzący: Irena Zaucha-NowotarskaRedaktor tekstu: Emilia SzajerkaProjekt okładki: Beata Poźniak

ISBN 978-83-65625-69-4

Edra Urban & Partnerul. Kościuszki 29, 50-011 Wrocławtel. +48 71 726 38 35

biuro@edraurban.plwww.edraurban.pl

Przygotowanie do druku: Andrzej KuriataDruk i oprawa: Drukarnia Read Me, Łódź

REDAKCJA.indd 4 01.03.2017 12:33

v

Wstęp viiWykaz skrótów używanych w tekście ix

1. CZĘŚĆ OGÓLNA 1Terminologia topograficzna – położenie i kierunki części ciała 2Części i okolice ciała 6Budowa kości 12Rozwój kości 16Budowa kośćca 18Połączenia kości 20Mięśnie 28Narządy pomocnicze mięśni 34Segment rdzenia kręgowego (neuromer) 40

2. SZYJA I TUŁÓW – SZKIELET OSIOWY 45Kręgosłup 46

Ogólna budowa kręgu 46Kręg szczytowy 48Kręg obrotowy 50Kręgi szyjne 3–5 52Kręg szyjny 6 52Kręg szyjny 7 54Kręgi piersiowe 56Kręgi lędźwiowe 60Kość krzyżowa 64Kręgi ogonowe 68

Szkielet klatki piersiowej 70Żebro 70Mostek 72

Połączenia szkieletu osiowego 74Połączenia czaszki ze szkieletem osiowym 74

Staw szczytowo-potyliczny 74Staw szczytowo-obrotowy 74

Połączenia kręgosłupa 76Spojenie międzykręgowe 76Stawy wyrostków stawowych 76Staw lędźwiowo-krzyżowy 78Stawy międzypoprzeczne lędźwiowe 78Staw międzypoprzeczny lędźwiowo-krzyżowy 78Więzadła kręgosłupa 80

Połączenia szkieletu klatki piersiowej 82Stawy żebrowo-kręgowe 82

Staw głowy żebra 82Staw żebrowo-poprzeczny 82

Stawy chrząstkowo-żebrowe 82Stawy śródchrząstkowe 82Stawy mostkowo-żebrowe 84Chrząstkozrosty mostkowe 84Staw rękojeściowo-mostkowy 84

Mięśnie szyi i tułowia 86Unaczynienie szyi i ścian tułowia psa 98Unerwienie szyi i ścian tułowia psa 98Opis preparatu 98

3. KOŃCZYNA PIERSIOWA 115Kości kończyny piersiowej 116

Łopatka 116Kość ramienna 120Kość łokciowa 126Kość promieniowa 130Kości nadgarstka 132Kości śródręcza 134Kości palców ręki 136Człon palcowy bliższy (k. pęcinowa) 136Człon palcowy środkowy (k. koronowa) 136Człon palcowy dalszy (k. kopytowa, k. pazurowa) 138Trzeszczki członu palcowego bliższego 140Trzeszczka dalsza 140

Połączenia kończyny piersiowej 142Staw ramienny 142Staw łokciowy 144

Staw ramienno-łokciowy 144Staw promieniowo-łokciowy bliższy 144

Staw promieniowo-łokciowy dalszy 144Stawy ręki 146

Staw nadgarstka 146Staw przedramienno-nadgarstkowy 148Stawy międzynadgarstkowe 150Staw śródnadgarstkowy 152Staw kości dodatkowej nadgarstka 152Stawy nadgarstkowo-śródręczne 154

Stawy międzyśródręczne 156Stawy śródręczno-członowe 158Stawy międzyczłonowe palców ręki bliższe 160Stawy międzyczłonowe palców ręki dalsze 162

Mięśnie kończyny piersiowej 164Unaczynienie kończyny piersiowej psa 168

Unaczynienie tętnicze 168Unaczynienie żylne 170

Unerwienie kończyny piersiowej psa 172Opis preparatu 178

4. KOŃCZYNA MIEDNICZNA 195Kości kończyny miednicznej 196

Kość miedniczna 196Kość biodrowa 198Kość łonowa 200Kość kulszowa 202

SPIS TREŚCI

REDAKCJA.indd 5 24.02.2017 14:04

vi

Miednica 204Kość udowa 206Rzepka 212Kość piszczelowa 214Kość strzałkowa 218Kości stępu 222Kość skokowa 224Kość piętowa 224Kości śródstopia 226Kości palców stopy 228

Połączenia kończyny miednicznej 230Połączenia niestawowe 230Połączenia stawowe 232

Staw krzyżowo-biodrowy 232Spojenie miedniczne 234Staw biodrowy 236Staw kolanowy 238

Staw udowo-piszczelowy 238Staw udowo-rzepkowy 242

Staw piszczelowo-strzałkowy bliższy 246Staw piszczelowo-strzałkowy dalszy 246Stawy stopy 248Staw stępu 250

Staw stępowo-podudziowy 252Stawy międzystępowe 254

Staw skokowo-piętowo-ośrodkowy 254Staw skokowo-piętowy 254Staw piętowo-czwarty 254Staw środkowo-dalszy 254Stawy stępowo-śródstopowe 258

Stawy międzyśróstopowe 260Stawy śródstopowo-członowe 262Stawy międzyczłonowe palców stopy bliższe 264Stawy międzyczłonowe palców stopy dalsze 266

Mięśnie kończyny miednicznej 268Unaczynienie kończyny miednicznej psa 274

Unaczynienie tętnicze 274Unaczynienie żylne 276

Unerwienie kończyny miednicznej psa 278Opis preparatu 286

5. GŁOWA 307Kości czaszki 308Kości mózgowioczaszki 310

Kość potyliczna 310Kość podstawno-klinowa 318Kość przedklinowa 324Kość skrzydłowa 324Kość skroniowa 324

Kość międzyciemieniowa 328Kość ciemieniowa 328Kość czołowa 330Kość sitowa 332Lemiesz 332

Kości trzewioczaszki 334Kość łzowa 334Kość jarzmowa 336Kość nosowa 336Szczęka 338Kość siekaczowa 340Kość podniebienna 342Kość małżowiny nosowej dobrzusznej 342Kość przegrody nosowej (k. ryjowa) 342Żuchwa 344Kość gnykowa 348Oczodół 350Lokalizacja wybranych elementów anatomicznych

w obrębie czaszki 352Połączenia czaszki 354Chrząstkozrosty czaszki 354Połączenia stawowe czaszki 354

Staw skroniowo-gnykowy 354Staw międzyżuchwowy 354Staw skroniowo-żuchwowy 356

Mięśnie głowy 358Unaczynienie głowy psa 362

Unaczynienie tętnicze 362Unaczynienie żylne 364

Unerwienie głowy psa 368Nerwy węchowe 370Nerw wzrokowy 370Nerw okoruchowy 372Nerw bloczkowy 372Nerw trójdzielny 374

Nerw oczny 374Nerw szczękowy 376Nerw żuchwowy 378

Nerw odwodzący 380Nerw twarzowy (n. pośrednio-twarzowy) 380Nerw przedsionkowo-ślimakowy 382Nerw językowo-gardłowy 384Nerw błędny 386Nerw dodatkowy 388Nerw podjęzykowy 388

Opis preparatu 390

Piśmiennictwo 405

SPIS TREŚCI

REDAKCJA.indd 6 24.02.2017 14:04

vii

WSTĘP

Podręcznik Anatomia zwierząt do  kolorowania. Aparat ru-chu skierowany jest do studentów medycyny weterynaryjnej. W praktyczny oraz przejrzysty sposób w pięciu rozdziałach przedstawiono zagadnienia dotyczące aparatu ruchu. Pierw-szy rozdział dostarcza wiedzy ogólnej, natomiast w kolejnych omówiona została anatomia szczegółowa. Podział rozdzia-łów zgodnie z okolicami ciała pomoże studentom w nauce i pracy w prosektorium, a możliwość kolorowania rysunków

i schematów ułatwi opanowanie wiedzy. Ponadto anatomicz-ne opisy preparatów psa, znajdujące się pod koniec rozdzia-łów, umożliwią studentom łatwiejsze przyswajanie materiału. W podręczniku tym zawarto aktualne mianownictwo zgodnie z Nomina Anatomica Veterinaria (2012), Illustrated Veterinary Anatomical Nomenclature, (2012) oraz z Anatomicznym Mia-nownictwem Weterynaryjnym (2002).

Autor

REDAKCJA.indd 7 24.02.2017 14:04

ix

CarCarnivora

(zwierzęta mięsożerne)↓

UnUngulata

(zwierzęta kopytne)↓

cacanis familiaris

↓

fefelis catus

↓

RuRuminantia

(przeżuwacze)↓

eqequus caballus

↓

susus scrofa

↓

bobos taurus

↓

ovovis aries

↓

capcapra hircus

↓

PIES KOT BYDŁO OWCA KOZA KOŃ ŚWINIA

WYKAZ SKRÓTÓW UŻYWANYCH W TEKŚCIE

a. – arteria, tętnicaaa. – arteriae, tętniceart. – articulatio, stawartt. – articulationes, stawyb. – bursa, kaletkafor. – foramen, otwórforr. – foramina, otworygl. – glandula, gruczołgll. – glandulae, gruczołylig. – ligamentum, więzadłoligg. – ligamenta, więzadłaln. – lymphonodus, węzeł chłonnylnn. – lymphonodi, węzły chłonnem. – musculus, mięsieńmm. – musculi, mięśnien. – nervus, nerw

nn. – nervi, nerwynucl. – nucleus, jądroproc. – processus, wyrostekprocc. – processus, wyrostkir. – ramus, gałąźrr. – rami, gałęzierec. – recessus, zachyłekrecc. – recessus, zachyłkireg. – regio, okolicaregg. – regiones, okolices. – sive, lubv. – vena, żyłavv. – venae, żyłyvag. – vagina, pochewkavagg. – vaginae, pochewki

REDAKCJA.indd 9 24.02.2017 14:04

CZĘŚĆ OGÓLNA

1.

A_01.indd 1 24.02.2017 14:04

CZĘŚĆ OGÓLNA

2 CZĘŚĆ OGÓLNA

1TERMINOLOGIA TOPOGRAFICZNA: położenie i kierunki części ciała

W budowie topograficznej organizmu istotną rolę odgrywają układające się w  jego obrębie osie i płaszczyzny. Opierając się na nich, określa się położenie oraz kierunek poszczegól-nych struktur i części ciała.

W budowie ciała wyróżnia się następujące osie:1. Oś czaszkowo-doogonową, czyli podłużną, axis cranio-

caudalis s. longitudinalis –  przebiega wzdłuż szkieletu osiowego w płaszczyźnie pośrodkowej.

2. Oś brzuszno-grzbietową, axis ventrodorsalis – łączy po-wierzchnię dobrzuszną z powierzchnią dogrzbietową cia-ła. Przebiega w płaszczyźnie pośrodkowej oraz w płasz-czyznach strzałkowych.

3. Oś poprzeczną, axis transversalis s. horizontalis – bie-gnie prostopadle w stosunku do osi czaszkowo-doogo-nowej i brzuszno-grzbietowej. Łączy powierzchnie boczne ciała zwierząt – prawą z lewą.

Do płaszczyzn organizmu zalicza się:1. Płaszczyznę pośrodkową, planum medianum – przebie-

ga wzdłuż długiej osi ciała, dzieląc je na dwie symetryczne połowy.

2. Płaszczyzny strzałkowe (przyśrodkowe), plana sagittalia s. paramediana – układają się równolegle do płaszczyzny pośrodkowej, lecz nie dzielą ciała symetrycznie.

3. Płaszczyzny poprzeczne, plana transversaria – leżą pro-stopadle w stosunku do płaszczyzn pośrodkowej i strzał-kowych, dzieląc ciało w poprzek.

4. Płaszczyzny grzbietowe, plana dorsalia –  układają się prostopadle do płaszczyzn pośrodkowej i poprzecznych, będąc jednocześnie równoległe do powierzchni grzbieto-wej ciała.

Zaznacz kolorem kontury poszczególnych płaszczyzn i nazwij je po polsku.

A_01.indd 2 24.02.2017 14:04

Płaszczyzny ciała

ANATOMIA ZWIERZĄT DO KOLOROWANIA. APARAT RUCHU 3

1

Caudalis

Cranialis

Planum medianum

Planumdorsale

Planumtransversum

Plana sagittalia

Cranialis

Caudalis Planum medianum

Caudalis

Cranialis

Planum transversum

Cranialis

Caudalis

Planumdorsale

A_01.indd 3 24.02.2017 14:04

CZĘŚĆ OGÓLNA

4 CZĘŚĆ OGÓLNA

1W  odniesieniu do  osi ciała oraz płaszczyzn stosowane są w anatomii następujące terminy określające położenie i kie-runki:• doczaszkowy, cranialis: doogonowy, caudalis• dogrzbietowy, dorsalis: dobrzuszny, ventralis• przyśrodkowy, medialis: pośredni, intermedius: boczny,

lateralis• prawy, dexter: lewy, sinister• powierzchowny, superficialis: głęboki, profundus• wewnętrzny, internus: środkowy, medius: zewnętrzny,

externus• przedni, anterior: środkowy, medius: tylny, posterior

– dotyczy niektórych struktur głowy• górny, superior: dolny, inferior –  dotyczy niektórych

struktur głowy• pośrodkowy, medianus –  kierunek w  płaszczyźnie po-

środkowej• donosowy, rostralis –  zastępuje kierunek doczaszkowy

w obrębie głowy• strzałkowy, sagittalis – równoległy do podłużnej osi ciała• podłużny, longitudinalis – kierunek wzdłuż podłużnej osi

ciała lub struktur anatomicznych• poprzeczny, transversalis – prostopadły do podłużnej osi

ciała; transversus – odnosi się do struktur anatomicznych lub do osi kończyn.

Dodatkowo, w okolicach kończyn, używane są następujące miana:• bliższy, proximalis: dalszy, distalis • przyśrodkowy, medialis: boczny, lateralis • osiowy, axialis: odosiowy, abaxialis –  dotyczą okolic

śródręcza i  śródstopia oraz palców kończyny piersiowej i miednicznej zwierząt, u których osie kończyn przechodzą między III a IV palcem (Ru, su, Car)

• grzbietowy (przedni), dorsalis: dłoniowy, palmaris, lub podeszwowy, plantaris – w okolicach ręki i stopy.

Przetłumacz na język polski nazwy określające położenie i kierunki ciała, a ich układ zaznacz kolorem.

A_01.indd 4 24.02.2017 14:04

Położenie i kierunki

ANATOMIA ZWIERZĄT DO KOLOROWANIA. APARAT RUCHU 5

1

Rostrali

s

Dorsalis

Cranialis

Proximalis

DistalisPalmaris

Caudalis

Ventralis

Cranialis

Dorsalis Plantaris

Caudalis

Dorsalis

Cranialis Caudalis

POŁOŻENIE I KIERUNKI W ODNIESIENIU DO OSI CIAŁA

A_01.indd 5 24.02.2017 14:04

CZĘŚĆ OGÓLNA

6 CZĘŚĆ OGÓLNA

1CZĘŚCI I OKOLICE CIAŁA

1. CZĘŚCI CIAŁA, PARTES CORPORIS

Ciało zwierząt zbudowane jest z pięciu części. Są to:• Głowa, caput, do której zalicza się:

– czaszkę, cranium – twarz, facies

• Szyja, collum• Tułów, truncus, na który składają się:

– grzbiet, dorsum – klatka piersiowa, thorax – brzuch, abdomen – miednica, pelvis

• Ogon, cauda• Kończyny, membra, czyli:

– kończyna piersiowa, membrum thoracicum, podzielo-na na takie części, jak: pacha, axilla, ramię, brachium, łokieć, cubitus, przedramię, antebrachium, ręka, ma-nus;

– kończyna miedniczna, membrum pelvinum, i  jej na-stępujące części: udo, femur, kolano, genu, podudzie, crus, stopa, pes.

2. OKOLICE CIAŁA, REGIONES CORPORIS

Na poszczególne części ciała nakładają się wyznaczone to-pograficznie regiony. Są to tzw. okolice ciała, regiones cor-poris. Zalicza się do nich:• Okolice głowy, regiones capitis – podzielone na:

– okolice czaszki, regiones cranii – okolice twarzy, regiones faciei

• Okolice szyi, regiones colli• Okolice klatki piersiowej, regiones pectoris• Okolice brzucha, regiones abdominis• Okolice grzbietu, regiones dorsi• Okolice miednicy, regiones pelvis• Okolice kończyny piersiowej, regiones membri thoracici• Okolice kończyny miednicznej, regiones membri pelvini.

1. OKOLICE GŁOWY, REGIONES CAPITIS – dzieli się wtórnie na:

– Okolice czaszki, regiones cranii• Okolica czołowa, regio frontalis• Okolica ciemieniowa, regio parietalis• Okolica potyliczna, regio occipitalis• Okolica skroniowa, regio temporalis• Okolica małżowiny usznej, regio auricularis• Okolica rogowa, regio cornualis• Dół nadoczodołowy, fossa supraorbitalis

– Okolice twarzy, regiones faciei• Okolica nosowa, regio nasalis

·· Okolica grzbietowa nosa, regio dorsalis nasi·· Okolica boczna nosa, regio lateralis nasi·· Okolica nozdrzy, regio naris

• Okolica ustna, regio oralis·· Okolica wargowa górna, regio labialis superior·· Okolica wargowa dolna, regio labialis inferior

• Okolica bródkowa, regio mentalis• Okolica oczodołowa, regio orbitalis

·· Okolica powieki górnej, regio palpebralis superior·· Okolica powieki dolnej, regio palpebralis inferior

• Okolica jarzmowa, regio zygomatica• Okolica podoczodołowa, regio infraorbitalis• Okolica stawu skroniowo-żuchwowego, regio articula-

tionis temporomandibularis• Okolica żwaczowa, regio masseterica• Okolica policzkowa, regio buccalis• Okolica szczękowa, regio maxillaris• Okolica żuchwowa, regio mandibularis• Okolica międzyżuchwowa, regio intermandibularis• Okolica podgnykowa, regio subhyoidea.

Pokoloruj poszczególne okolice ciała.

A_01.indd 6 24.02.2017 14:04

Okolice ciała

ANATOMIA ZWIERZĄT DO KOLOROWANIA. APARAT RUCHU 7

1R

egio

col

li do

rsal

is

Reg

io c

olli

late

ralis

Reg

io c

olli

vent

ralis

Reg

io v

erte

bral

is th

orac

isR

egio

lum

balis

Reg

io a

bdom

inis

med

ia

Reg

ione

s pe

lvis

Reg

io a

bdom

inis

cau

dalis

Reg

io fe

mor

is

Reg

io c

ruris

Reg

ione

s pe

dis

Reg

ioco

stal

is

Reg

io s

tern

alis

Reg

io a

nteb

rach

ii

Reg

ione

s m

anus

Reg

io b

rach

ii

Reg

io p

raes

tern

alis

Reg

io s

capu

laris

Reg

ione

s fa

ciei

Reg

ione

s cr

anii

Reg

ioab

dom

inis

cran

ialis

OG

ÓLN

E O

KOLI

CE

CIA

ŁA

A_01.indd 7 24.02.2017 14:04

CZĘŚĆ OGÓLNA

8 CZĘŚĆ OGÓLNA

12. OKOLICE SZYI, REGIONES COLLI

• Krawędź grzbietowa szyi, margo colli dorsalis• Okolica grzbietowa szyi, regio colli dorsalis• Okolica boczna szyi, regio colli lateralis• Okolica przyusznicza, regio parotidea

·· Dół zażuchwowy, fossa retromandibularis• Okolica zamałżowinowa, regio retroauricularis• Okolica gardłowa, regio pharyngea• Okolica mięśnia ramienno-głowowego, regio brachio-

cephalica·· Rynienka jarzmowa (szyjna), sulcus jugularis·· Dół jarzmowy, fossa jugularis

• Okolica mięśnia mostkowo-głowowego, regio sterno-cephalica

• Okolica przedłopatkowa, regio praescapularis• Okolica dobrzuszna szyi, regio colli ventralis

·· Okolica krtaniowa, regio laryngea·· Okolica tchawiczna, regio trachealis.

3. OKOLICE KLATKI PIERSIOWEJ, REGIONES PECTORIS

• Okolica przedmostkowa, regio praesternalis• Bruzda piersiowa pośrodkowa, sulcus pectoralis me-

dianus• Bruzda piersiowa boczna, sulcus pectoralis lateralis• Okolica mostkowa, regio sternalis• Okolica sutków piersiowych, regio mammaria

thoracica• Okolica łopatkowa, regio scapularis

·· Okolica chrząstki łopatki, regio cartilaginis scapulae·· Okolica nadgrzebieniowa, regio supraspinata·· Okolica podgrzebieniowa, regio infraspinata·· Okolica wyrostka barkowego, regio acromialis

• Okolica żebrowa, regio costalis

• Okolica sercowa, regio cardiaca• Łuk żebrowy, arcus costalis.

4. OKOLICE BRZUCHA, REGIONES ABDOMINIS

• Okolica doczaszkowa brzucha, regio abdominis cranialis·· Okolica podżebrowa, regio hypochondriaca·· Okolica chrząstki mieczykowatej, regio xiphoidea

• Okolica środkowa brzucha, regio abdominis media·· Okolica boczna brzucha, regio abdominis lateralis

–  dół przylędźwiowy (głodowy, słabiznowy), fossa paralumbalis

– okolica fałdu boku, regio plicae lateralis·· Okolica pępkowa, regio umbilicalis

• Okolica doogonowa brzucha, regio abdominis cauda-lis·· Okolica pachwinowa, regio inguinalis·· Okolica łonowa, regio pubica·· Okolica napletkowa, regio praeputialis

• Okolica sutków brzusznych, regio mammaria abdomi-nalis

• Okolica sutków pachwinowych, regio mammaria ingu-inalis

• Okolica wymienia, regio uberis.

5. OKOLICE GRZBIETU, REGIONES DORSI

• Okolica kręgowa klatki piersiowej (okolica grzbietowo--żebrowa), regio vertebralis thoracis·· Okolica międzyłopatkowa (kłąb), regio interscapu-

laris• Okolica lędźwiowa, regio lumbalis.

Wypełnij kolorem uwzględnione okolice ciała.

A_01.indd 8 24.02.2017 14:04

Okolice ciała

ANATOMIA ZWIERZĄT DO KOLOROWANIA. APARAT RUCHU 9

1Regio articulationis temporomandibularis

Regio zygomatica

Regio frontalis

Regio temporalis

Regio orbitalis

Regio infraorbitalis

Regio nasalis

Regio naris

Regio maxillaris

Regio oralisRegio buccalis

Regiomasseterica

Regiomandibularis

Regiopharyngea

Regio auricularis

Regio parotidea

Regio colli dorsalis

Regio colli lateralis

Regio colli ventralis

Regio laryngea

Regio praesternalis

Regio sternalis

Regio costalis

Regio xiphoidea

Regio abdominalis lateralis

Regio umbilicalis

Regio inguinalis

Regio pubica

Regio urogenitalis

Regio patellaris

Regio femoralis

Regio axillaris

Regio cubiti

Regio brachii

OKOLICE GŁOWY

OKOLICE TUŁOWIA

A_01.indd 9 24.02.2017 14:04

CZĘŚĆ OGÓLNA

10 CZĘŚĆ OGÓLNA

16. OKOLICE MIEDNICY, REGIONES PELVIS

• Okolica krzyżowa, regio sacralis• Okolica pośladkowa, regio glutaea• Okolica guza biodrowego, regio tuberis coxae• Okolica pośladka, regio clunis• Okolica guza kulszowego, regio tuberis ischiadici• Okolica ogonowa, regio caudalis

·· Okolica nasady ogona, regio radicis caudae• Okolica krocza, regio perinealis

·· Okolica odbytowa, regio analis·· Okolica moczowo-płciowa, regio urogenitalis

• Okolica mosznowa, regio scrotalis• Okolica nadsutkowa, regio supramammaria.

7. OKOLICE KOŃCZYNY PIERSIOWEJ, REGIONES MEMBRI THORACICI

• Okolica stawu ramiennego, regio articulationis humeri• Okolica pachowa, regio axillaris

·· Dół pachowy, fossa axillaris• Okolica ramienna, regio brachii• Okolica mięśnia trójgłowego ramienia, regio tricipitalis• Okolica łokciowa, regio cubiti• Okolica guza łokciowego, regio olecrani• Okolica przedramienia, regio antebrachii• Okolica nadgarstka, regio carpi• Okolica śródręcza, regio metacarpi• Okolica śródręczno-palcowa, regio metacarpophalan-

gea• Okolica członu palcowego bliższego, regio phalangis

proximalis• Okolica pęcinowa, regio compedis (Un)• Okolica międzyczłonowa bliższa, regio interphalangea

proximalis• Okolica członu palcowego środkowego, regio phalan-

gis mediae• Okolica koronowa, regio coronalis (Un)• Przestrzeń międzypalcowa, spatium interdigitale.

8. OKOLICE KOŃCZYNY MIEDNICZNEJ, REGIONES MEMBRI PELVINI

• Okolica stawu biodrowego, regio articulationis coxae·· Okolica krętarzowa, regio trochanterica

• Okolica uda, regio femoris• Okolica doczaszkowa kolana, regio genus cranialis

·· Okolica rzepkowa, regio patellaris• Okolica boczna kolana, regio genus lateralis• Okolica przyśrodkowa kolana, regio genus medialis• Okolica podkolanowa, regio poplitea• Okolica podudzia, regio cruris• Okolica ścięgna piętowego wspólnego, regio tendinis

calcanei communis• Okolica stępu, regio tarsi• Okolica piętowa, regio calcanea• Okolica śródstopia, regio metatarsi• Okolica śródstopowo-palcowa, regio metatarsopha-

langea• Okolica członu palcowego bliższego, regio phalangis

proximalis• Okolica pęcinowa, regio compedis (Un)• Okolica międzyczłonowa bliższa, regio interphalangea

proximalis• Okolica członu palcowego środkowego, regio phalan-

gis mediae• Okolica koronowa, regio coronalis (Un)• Przestrzeń międzypalcowa, spatium interdigitale.

Zaznacz na kolorowo ograniczone względem siebie okolice ciała.

A_01.indd 10 24.02.2017 14:04