Estrutura por sexo e idade: as Pirámides de Poboación ( páx 31 )

Trátase dun tipo de gráfica de barras horizontais denominado HISTOGRAMA

DE FRECUENCIA

Histograma: gráfica formada por

rectángulos, barras ou outras figuras, de

altura proporcional ás cantidades que se

representan

Neste caso aparecería representada a composición por sexo e idade dunha poboación

Elementos/datos/información

Na metade esquerda represéntanse os valores correspondentes á poboación masculina. A lonxitude de cada barra mostra a porcentaxe de homes dun grupo de idade sobre o total da poboación masculina

Na metade dereita represéntanse os

valores correspondentes á poboación feminina. A lonxitude de cada barra mostra a porcentaxe de mulleres dun grupo de idade sobre o total da

poboación feminina

No eixe vertical ( abscisas ) sitúanse as idades da poboación agrupadas en intervalos de 5 anos ( cohorte )

No eixe horizontal (ordenadas ) márcanse as porcentaxes . Normalmente rotúlanse só algunhas delas, a intervalos regulares, para que a gráfica resulte máis limpa

Na parte superior aparece o lugar e data da pirámide

Comprobamos, observando o tamaño das barras do lado

esquerdo e do dereito, si existe unha simetría entre

os dous sexos, unha poboación equilibrada no

número de home e de mulleres, ou se percibimos

asimetrías

Análise e comentario da pirámide

A. Estrutura por sexos

A estrutura por sexo expresa a relación entre o número de homes e de mulleres que compoñen unha poboación

Lixeira superioride, no grupo 0-4 anos, dos homes respecto ás

mulleres

Maior número de mulleres que de homes no grupo de

idades superiores

Similar proporción de mulleres e de

homes nos grupos intermedios

Será importante analizar si as asimetrías están localizadas nos tramos de idade altos, a favor das mulleres ou en outros tramos

Análise e comentario da pirámide

A. Estrutura por sexos

Lixeira superioride, no grupo 0-4 anos, dos homes respecto ás

mulleres

Maior número de mulleres que de homes no grupo de

idades superiores

Similar proporción de mulleres e de

homes nos grupos intermedios

Podemos precisar a relación homes-mulleres empregando unhas taxas

Canto máis se afaste o índice de 100, maior será o desequilibrio entre sexos

B. Análise da estrutura por idades

Para analizar a estrutura por idades dunha poboación dividimos os distintos grupos de idades en

tres categorías

Anciáns: a poboación maior de 65 anos. Poboación dependente, xubilados

Adultos: maiores de 16 anos, en idade de poder traballar

Mozos: poboación menor de 16 anos. Non pode traballar, polo que tamén é poboación dependente

B. Análise da estrutura por idades

Para profundizar na análise da estrutura por idades e establecer unha comparativa entre os tres grupos empregamos uns índices

As relacións porcentuais entre os distintos grupos de idade

pemitirán calificar a unha poboación como nova ou envellecida

B. Análise da estrutura por idades

Definición da forma da pirámide

Para axudarnos a definir a forma da pirámide podemos trazar unhas liñas que simplifiquen o perfil da pirámide

Compararemos esa forma cuns modelos

preestablecidos

Cada un deles asociado a un réxime ou situación

demográfica diferente

Definición da forma da pirámide

Compararemos esa forma cuns modelos

preestablecidos

Este tipo de pirámide é típico de poboacións novas ( os mozos supoñen máis do 35 % da poboación, e os anciáns, menos do 5% )

A base é ancha polas altas taxas de natalidade e a poboación disminúe rapidamente cara ao cume por taxas de mortalidade elevadas e unha esperanza de vida baixa

Pirámide característica de países subdesenvolvidos

Definición da forma da pirámide

Compararemos esa forma cuns modelos

preestablecidos

Este tipo de pirámide indica o predominio progresivo da poboación adulta ( mozos entre o 25-35 % e anciáns entre o 5-12% )

A base vaise contraendo porque a natalidade empeza a descender, aínda que de forma suave. A poboación disminúe lentamente cara ao cume a causa da existencai dunhas baixas taxas de mortalidade. Hai unha acumulación de efectivos no grupo dos adultos e porcentaxes de poboación non moi elevados de mozos nin de anciáns

Modelo asociado aos países en vías de desenvolvemento

Definición da forma da pirámide

Compararemos esa forma cuns modelos

preestablecidos

Este tipo de pirámide ( tamén denominadas de urna ) indica a existencia dunha poboación envellecida

( menos do 25% mozos e máis do 12 % ) anciáns

A base remétese, debido a unha natalidade baixa ou en descenso. A porcentaxe de anciáns é elevada debido ao incremento da esperanza de vida. Neste contexto deberemos explicar claramente cales son as causas do envellecemento e as súas consecuencias máis relevantes ( aumento dos gastos de pensións, asistenciais e sanitarios… )

Este tipo de pirámide é característica dos países desenvolvidos

Ademais da análise da súa forma , o perfil da pirámide permítenos identificar os sucesos que tiveron algunha repercusión demográfica nos últimos 85 anos ou máis

Para localizar esos sucesos necesitamos saber en que ano naceron cada un dos grupos: para facelo restamos ao ano da pirámide as idades de cada grupo

2007-0= 20072007-4= 20032007-5=20022007-9= 19982007-10=19972007-14=19932007-19=1988

+19221927-19231932-19281937-19331942-19381947-19431952-19481957-19531962-19581967-19631972-19681977-19731982-19781987-19831992-19881997-19932002-19982007-2003

C. Comentario dos susesos demográficos

Os acontecementos demográficos significativos dedúcense dos entrantes e

saíntes do perfil da pirámide. Hai que

relacionalos cos feitos históricos con repercusión demográfica ( empezando

sempre desde o cume )

Os entrantes: indican perda de poboación

Os saíntes: indican un

incremento de poboación

entrante

saínte

entrante

saínte

entrante

saínte

entrante

saínte

Os entrantes: indican perda de poboación

Os saíntes: indican un

incremento de poboación

Débense a subnatalidade, á mortalidade por guerras, fames, epidemias ou á

emigración

Débense a diversas causas:

“baby boom” posbélico,

desenvolvemento económico, inmigración

Hai que ter en conta que os entrantes producidos polos mortos dunha guerra non coinciden nuca cos anos da guerra, senón que están ente 20-30 anos antes ( 4,5,6 barras máis arriba da pirámide ) afectando sobre todo á poboación masculina que no momento da guerra estaba en idade de combater

Os entrantes que coinciden cos anos da guerra débense á subnatalidade producida por esta e afectan case por igual a homes e mulleres

Os entrantes: indican perda de poboación

Os saíntes: indican un

incremento de poboación

Débense a subnatalidade, á mortalidade por guerras, fames, epidemias ou á

emigración

Débense a diversas causas:

“baby boom” posbélico,

desenvolvemento económico, inmigración

Os entrantes da pirámide constitúen unha xeración “oca” que se reflicte 20/30 anos máis abaixo, creando un novo entrante cando os membros destas xeración chegan á idade de ter fillos ( 20-30 anos ): posto que se trata dunha xeración menos numerosa, o total dos seus fillos é tamén menor

Os saíntes tradúcense nunha xeración “avultada” 20/30 anos máis abaixo, cando chegan á idade de casar e ter fillos: posto que son máis, o número total dos seus fillos tamén é maior

D. Conclusións

-Analizadas as características máis salientables da pirámide ( forma xeral, progresiva, estancada ou regresiva, estrutura por sexos e idade, sucesos e acontecementos máis destacados… sinalando sempre as causas e factores que determinan as situacións demográficas expostas)- Avaliaranse os principais problemas demográficos deducidos da forma da pirámide, así como as súas repercusións económicas, sociais, políticas…-Realizarase unha proxección da pirámide ( páx 40 ) ( tendo en conta as variables demográficas existentes nese momento ), tratando de adiviñar a súa evolución