PIERWSZA POMOCPIERWSZA POMOC

Pierwsza pomocPierwsza pomoc 

Pierwsza pomocPierwsza pomoc to podstawowe czynności to podstawowe czynności wykonywane przed przybyciem pogotowia wykonywane przed przybyciem pogotowia ratunkowego lub innych wykwalifikowanych ratunkowego lub innych wykwalifikowanych osób mające na celu ratowanie zdrowia bądź osób mające na celu ratowanie zdrowia bądź życia ludzi, którzy odnieśli obrażenia lub życia ludzi, którzy odnieśli obrażenia lub nagle zachorowali.nagle zachorowali.

Podstawy prawnePodstawy prawne

Art. 162. kk Art. 162. kk § 1.§ 1. Kto człowiekowi znajdującemu się w położeniu Kto człowiekowi znajdującemu się w położeniu

grożącym bezpośrednim niebezpieczeństwem utraty grożącym bezpośrednim niebezpieczeństwem utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu nie życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu nie udziela pomocy, mogąc jej udzielić bez narażenia udziela pomocy, mogąc jej udzielić bez narażenia siebie lub innej osoby na niebezpieczeństwo utraty siebie lub innej osoby na niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu,życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu,podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.

§ 2.§ 2. Nie popełnia przestępstwa, kto nie udziela pomocy, Nie popełnia przestępstwa, kto nie udziela pomocy, do której jest konieczne poddanie się zabiegowi do której jest konieczne poddanie się zabiegowi lekarskiemu albo w warunkach, w których możliwa lekarskiemu albo w warunkach, w których możliwa jest niezwłoczna pomoc ze strony instytucji lub osoby jest niezwłoczna pomoc ze strony instytucji lub osoby do tego powołanej.do tego powołanej.

Głównymi celami udzielania Głównymi celami udzielania pierwszej pomocy są:pierwszej pomocy są:

• ochrona ludzkiego życia ochrona ludzkiego życia

• ograniczanie skutków obrażeń lubograniczanie skutków obrażeń lub

choroby choroby

• przygotowanie do dalszego postępowania przygotowanie do dalszego postępowania

lekarskiegolekarskiego

Etapy udzielania pierwszej Etapy udzielania pierwszej pomocy. pomocy.

bezpieczeństwo ratownikabezpieczeństwo ratownikabezpieczeństwo poszkodowanegobezpieczeństwo poszkodowanegobezpieczeństwo świadków zdarzeniabezpieczeństwo świadków zdarzeniabezpieczeństwo miejsca zdarzeniabezpieczeństwo miejsca zdarzenia

Ocena bezpieczeństwa i Ocena bezpieczeństwa i zabezpieczenie zabezpieczenie miejsca wypadkumiejsca wypadku

Ocena stanu poszkodowanego i Ocena stanu poszkodowanego i sprawdzanie czynności sprawdzanie czynności

życiowychżyciowych

Sprawdź stan poszkodowanego:Sprawdź stan poszkodowanego:

przede wszystkim przytomność oraz przede wszystkim przytomność oraz prawidłowy oddechprawidłowy oddech

Jeśli stan poszkodowanego jestJeśli stan poszkodowanego jestpoważny, zawiadom jak najszybciej poważny, zawiadom jak najszybciej służby medyczne.służby medyczne.

- POGOTOWIE RATUNKOWE- POGOTOWIE RATUNKOWE112 – TEL. ALARMOWY112 – TEL. ALARMOWY

Wezwanie pomocyWezwanie pomocy

Udzielenie pierwszej pomocyUdzielenie pierwszej pomocy

W oczekiwaniu na przyjazdW oczekiwaniu na przyjazd

Pogotowia Ratunkowego, Pogotowia Ratunkowego, udzielajudzielaj pomocy.pomocy.

POZYCJE

– Pozycja zastanaPozycja zastana (zapobiega dalszym urazom - przytomny)(zapobiega dalszym urazom - przytomny)

– Pozycja półsiedzącaPozycja półsiedząca (zawały serca)(zawały serca)

– Pozycja leżąca z ugiętymi nogami w kolanachPozycja leżąca z ugiętymi nogami w kolanach (urazy (urazy brzucha)brzucha)

– Pozycja bezpiecznaPozycja bezpieczna (nieprzytomny)(nieprzytomny)

– Pozycja przeciwwstrząsowaPozycja przeciwwstrząsowa (urazowy)(urazowy)

Półsiedząca – przeciwzawałowa

Bezpieczna

Leżąca z ugiętymi nogami w kolanach – urazy brzucha

Przeciwstrząsowa

PozycjePozycje

Ma na celu zapewnienie poszkodowanemu:• ograniczenie skutków urazu,• komfort termiczny; (okrywamy go kocem lub folią

termiczną),• komfort psychiczny; rozmawiamy z

poszkodowanym nawet jeśli jest nieprzytomny, odwracamy jego uwagę, uspokajamy go, zapewniamy ciągły kontakt wzrokowy i dotykowy, informujemy o wykonywanych czynnościach oraz o tym w jaki sposób może on sam nam pomóc.

Typowe urazyTypowe urazy

RanyRany

Ze względu na sposób powstania wyróżniamy Ze względu na sposób powstania wyróżniamy rany: cięte, kłute, szarpane. Zranieniom towarzyszą rany: cięte, kłute, szarpane. Zranieniom towarzyszą krwotoki. Dzielimy je na żylne i tętnicze oraz krwotoki. Dzielimy je na żylne i tętnicze oraz zewnętrzne i wewnętrznezewnętrzne i wewnętrzne

Podział ranPodział ran- Klatki piersiowej- Klatki piersiowej- Brzucha- Brzucha- Rana z utkwionym ciałem obcym - Rana z utkwionym ciałem obcym - Amputacje urazowe- Amputacje urazowe

• Obrażenia (krwotoki) wewnętrzneObrażenia (krwotoki) wewnętrzne

Krwotok zewnętrznyKrwotok zewnętrzny

• poszkodowanego należy ułożyć w pozycji poszkodowanego należy ułożyć w pozycji leżącej,leżącej,

• jeżeli krwawienie dotyczy kończyny - unosimy jeżeli krwawienie dotyczy kończyny - unosimy ją, powyżej poziomu serca, ją, powyżej poziomu serca,

• stosujemy ucisk doraźny na ranę lub na stosujemy ucisk doraźny na ranę lub na najbliższą tętnicę doprowadzającą krew do najbliższą tętnicę doprowadzającą krew do rany, rany,

• zakładamy jałowy opatrunek uciskowy:zakładamy jałowy opatrunek uciskowy:

Budowa i zasada działania opatrunku Budowa i zasada działania opatrunku uciskowegouciskowego

zatrzymywany jest przepływ tylko w wybranej tętnicy,zatrzymywany jest przepływ tylko w wybranej tętnicy, krążenie w kończynie odbywa się dalej poprzez sieć krążenie w kończynie odbywa się dalej poprzez sieć

mniejszych, pobocznych naczyń krwionośnychmniejszych, pobocznych naczyń krwionośnych

B an d aż M ater ia ł u c isk ow yO p atru n ek

ja łow y

Amputacja urazowaAmputacja urazowa

Amputacja urazowaAmputacja urazowa - - jest to odcięcie części ciała jest to odcięcie części ciała człowieka w wyniku wypadku.człowieka w wyniku wypadku.

Pierwsza pomocPierwsza pomoc::• poszkodowanego ułożyć w pozycji leżącej lub poszkodowanego ułożyć w pozycji leżącej lub

przeciwwstrząsowej (w przypadku dużego ubytku przeciwwstrząsowej (w przypadku dużego ubytku krwi) krwi)

• unieść zranioną kończynę powyżej poziomu serca, unieść zranioną kończynę powyżej poziomu serca, • w przypadku możliwości wystąpienia dużego w przypadku możliwości wystąpienia dużego

krwotoku (np. amputacja dłoni) należy założyć krwotoku (np. amputacja dłoni) należy założyć opaskę uciskowąopaskę uciskową

Sposób zabezpieczenia Sposób zabezpieczenia amputowanej części kończynyamputowanej części kończyny

Ciała obce - w oku przemywaj pod bieżącą

wodą - w górnych drogach

oddechowych:- zachęcaj do kaszlu,

- uderzaj 5 razy w okolicę międzyłopatkową

- uciskaj 5 razy przeponę - powtarzaj aż do

utraty przytomności

Oparzenia – rodzaje oparzeńOparzenia – rodzaje oparzeń

• Termiczne – gorącą wodą, parą, Termiczne – gorącą wodą, parą, płomieniempłomieniem

• Elektryczne – prądem zmiennym, stałym, Elektryczne – prądem zmiennym, stałym, piorunempiorunem

• Radiacyjne – promieniowanieRadiacyjne – promieniowanie

• Chemiczne – kwasem, zasadą, Chemiczne – kwasem, zasadą,

OparzeniaOparzenia

• Ciężkość oparzenia zależy od powierzchni i Ciężkość oparzenia zależy od powierzchni i głębokości (reguła 9-tek, 1dłoń – 1% pow.)głębokości (reguła 9-tek, 1dłoń – 1% pow.)

• Delikatnie zdejmij ubranie i usuń biżuterięDelikatnie zdejmij ubranie i usuń biżuterię

Pierwsza pomoc - oparzeniaPierwsza pomoc - oparzenia

Pierwszy stopień Drugi stopień Trzeci stopień

Pierwsza pomocPierwsza pomoc

• oparzone miejsce schładzamy zimną wodą, kierując oparzone miejsce schładzamy zimną wodą, kierując strumień na poparzone miejsce, przez około 15-20 minut strumień na poparzone miejsce, przez około 15-20 minut (w przypadku oparzeń oka okres schładzania jest dłuższy),(w przypadku oparzeń oka okres schładzania jest dłuższy),

• ranę osłaniamyranę osłaniamy jałowym opatrunkiemjałowym opatrunkiem (nie może on (nie może on wywierać żadnego nacisku na miejsce oparzenia), wywierać żadnego nacisku na miejsce oparzenia),

• poszkodowanemu przytomnemu należy podawać do picia poszkodowanemu przytomnemu należy podawać do picia letnie napoje, w celi uzupełnienia ubytków płynów w letnie napoje, w celi uzupełnienia ubytków płynów w organizmie, organizmie,

• poszkodowanemu zapewniamy komfort termiczny i poszkodowanemu zapewniamy komfort termiczny i wsparcie psychiczne, w razie potrzeby wzywamy lekarza,wsparcie psychiczne, w razie potrzeby wzywamy lekarza,

• pęcherzy z płynem surowiczym nie przekłuwamy.pęcherzy z płynem surowiczym nie przekłuwamy.

ZłamaniaZłamania

ZłamanieZłamanie jest to przerwanie jest to przerwanie ciągłości tkanki kostnej.ciągłości tkanki kostnej.

Złamania dzielimy na: Złamania dzielimy na:

• zamkniętezamknięte - tj. gdy kość nie przerywa - tj. gdy kość nie przerywa powierzchni skóry,powierzchni skóry,

• otwarteotwarte - - tj. gdy jest przerwana ciągłość skórytj. gdy jest przerwana ciągłość skóry

Złamanie należy podejrzewać, jeżeli Złamanie należy podejrzewać, jeżeli po urazie:po urazie:

• wystąpi obrzęk i ból, nasilający się przy wystąpi obrzęk i ból, nasilający się przy uciśnięciu lub próbie poruszenia kończyną, uciśnięciu lub próbie poruszenia kończyną,

• poszkodowany nie może w pełni lub częściowo poszkodowany nie może w pełni lub częściowo wykonywać ruchów uszkodzoną kończyną, wykonywać ruchów uszkodzoną kończyną,

• wystąpi nieprawidłowa ruchomość w miejscu, w wystąpi nieprawidłowa ruchomość w miejscu, w którym normalnie kończyna jest nieruchoma, którym normalnie kończyna jest nieruchoma,

• uszkodzona kończyna wyraźnie straci swój uszkodzona kończyna wyraźnie straci swój prawidłowy kształt, prawidłowy kształt,

• w razie gdy widoczne są odłamy kostne (w w razie gdy widoczne są odłamy kostne (w przypadku złamań otwartych).przypadku złamań otwartych).

Pierwsza pomocPierwsza pomoc • jeśli jest to złamanie otwarte tamujemy ewentualny jeśli jest to złamanie otwarte tamujemy ewentualny

krwotok i zakładamy na ranę jałowy opatrunek krwotok i zakładamy na ranę jałowy opatrunek (bezpośrednio na ranę kładziemy ostrożnie jałowy (bezpośrednio na ranę kładziemy ostrożnie jałowy gazik, tak aby nie wcisnąć złamanej kości ani jej gazik, tak aby nie wcisnąć złamanej kości ani jej odłamków).odłamków).

• unieruchamiamy przynajmniej unieruchamiamy przynajmniej dwa sąsiednie stawy tzn. leżący dwa sąsiednie stawy tzn. leżący powyżej i poniżej złamania,powyżej i poniżej złamania,

• nie nastawiamy i nie poruszamy uszkodzoną kończyną nie nastawiamy i nie poruszamy uszkodzoną kończyną (konieczne czynności wykonujemy z naciągiem), (konieczne czynności wykonujemy z naciągiem),

Stabilizacja kończyny

Taśma Sam Splint Szyny Kramera

Uraz kręgosłupaUraz kręgosłupa

Podejrzewamy go zawsze w wypadkach Podejrzewamy go zawsze w wypadkach samochodowych przy upadku z dużej samochodowych przy upadku z dużej wysokości oraz skoku do wody. wysokości oraz skoku do wody. Przemieszczenie odłamków kostnych Przemieszczenie odłamków kostnych może doprowadzić do uszkodzenia może doprowadzić do uszkodzenia rdzenia kręgowego i spowodować rdzenia kręgowego i spowodować poważne następstwa w postaci porażenia poważne następstwa w postaci porażenia kończyn. a nawet śmierci.kończyn. a nawet śmierci.

Objawy:Objawy:• brak lub osłabienie czucia dotyku, brak lub osłabienie czucia dotyku, • porażenie lub niedowład kończyn, porażenie lub niedowład kończyn, • promieniujący od kręgosłupa ból. promieniujący od kręgosłupa ból. Pierwsza pomoc:Pierwsza pomoc:• poszkodowanego przytomnego pozostawiamy w poszkodowanego przytomnego pozostawiamy w

pozycji zastanej, pozycji zastanej, • udrażniamy drogi oddechowe udrażniamy drogi oddechowe • zapewniamy właściwy komfort psychiczny i zapewniamy właściwy komfort psychiczny i

termicznytermiczny

Zawał sercaZawał serca

Zawał sercaZawał serca jest to uszkodzenie jest to uszkodzenie (nieprawidłowa praca) mięśnia (nieprawidłowa praca) mięśnia sercowego. sercowego.

np. gdy skrzep tamuje przepływ krwi do np. gdy skrzep tamuje przepływ krwi do części serca.części serca.

Objawy:Objawy:• ból za mostkiem lub w okolicy serca, często ból za mostkiem lub w okolicy serca, często

promieniujący do lewego barku i ręki, promieniujący do lewego barku i ręki, • bladość, bladość, • uczucie lęku, zimne poty, uczucie lęku, zimne poty, • mogą wystąpić trudności w oddychaniu i mogą wystąpić trudności w oddychaniu i

zaburzenia rytmu serca.zaburzenia rytmu serca.

Pierwsza pomocPierwsza pomoc • poszkodowanego ułożyć w pozycji półsiedzącej, poszkodowanego ułożyć w pozycji półsiedzącej,

sadzamy opartego plecami o coś stabilnego, sadzamy opartego plecami o coś stabilnego, • częsta kontrola czynności życiowych, częsta kontrola czynności życiowych, • jeżeli poszkodowany posiada leki umożliwiamy mu ich jeżeli poszkodowany posiada leki umożliwiamy mu ich

zażyciezażycie (pamiętajmy. że poszkodowany musi być (pamiętajmy. że poszkodowany musi być wówczas w pełni świadomy), wówczas w pełni świadomy),

• rozluźnić odzież i zapewnić dopływ świeżego powietrza, rozluźnić odzież i zapewnić dopływ świeżego powietrza, • nie pozwolić poszkodowanemu na wykonywanie nie pozwolić poszkodowanemu na wykonywanie

żadnego wysiłku fizycznego, żadnego wysiłku fizycznego, • zapewnić komfort psychiczny i termiczny zapewnić komfort psychiczny i termiczny

poszkodowanemu, poszkodowanemu,

Padaczka (epilepsja)Padaczka (epilepsja)Pierwsza pomoc:Pierwsza pomoc:w czasie ataku:w czasie ataku:• zabezpieczyć głowę poszkodowanego,zabezpieczyć głowę poszkodowanego, po ataku:po ataku:• usunąć ślinę i wymiociny z jamy ustnej, usunąć ślinę i wymiociny z jamy ustnej, • rozluźnić ciasne części ubrania, rozluźnić ciasne części ubrania, • ułożyć go w pozycji bezpiecznej. ułożyć go w pozycji bezpiecznej. • kontrolować czynności życiowe, kontrolować czynności życiowe,

• zapewnić komfort termiczny i psychiczny.zapewnić komfort termiczny i psychiczny.

Udar słonecznyUdar słoneczny

Udar słoneczny jest skutkiem przegrzania organizmu w Udar słoneczny jest skutkiem przegrzania organizmu w wyniku nadmiernego nasłonecznienia.wyniku nadmiernego nasłonecznienia.

Objawy: Objawy: • zaczerwieniona, gorąca i sucha skóra, zaczerwieniona, gorąca i sucha skóra, • nudności i wymioty, nudności i wymioty, • wysoka gorączka i dreszcze, tętno zwolnione, wysoka gorączka i dreszcze, tętno zwolnione, • uczucie niepokoju, osłabienie.uczucie niepokoju, osłabienie.

Pierwsza pomocPierwsza pomoc• przenieść poszkodowanego do zaciemnionego, przenieść poszkodowanego do zaciemnionego,

przewiewnego miejsca, ułożyć w wygodnej dla niego przewiewnego miejsca, ułożyć w wygodnej dla niego pozycji, pozycji,

• rozluźnić uciskające części ubrania, rozluźnić uciskające części ubrania, • stosować zimne okłady (rozpoczynając od głowy, stosować zimne okłady (rozpoczynając od głowy,

karku, dłoni, stopniowo przechodząc na klatkę karku, dłoni, stopniowo przechodząc na klatkę piersiową), piersiową),

• poszkodowanemu przytomnemu podać zimne napoje poszkodowanemu przytomnemu podać zimne napoje (najlepiej soki) bądź czystą wodę, (najlepiej soki) bądź czystą wodę,

• kontrolować czynności życiowe, zapewnić komfort kontrolować czynności życiowe, zapewnić komfort psychiczny, psychiczny,

• wezwać pogotowiewezwać pogotowie

Ukąszenie przez żmijęUkąszenie przez żmiję

Jedynym żyjącym w Polsce na wolności jadowitym wężem Jedynym żyjącym w Polsce na wolności jadowitym wężem jest żmija zygzakowata, jest żmija zygzakowata,

Objawy:Objawy:• obrzęk, bolesność, pocenie się, obrzęk, bolesność, pocenie się, • uczucie śmiertelnego lęku, drgawki, uczucie śmiertelnego lęku, drgawki, • przyspieszenie tętna i oddechu, bredzenie, przyspieszenie tętna i oddechu, bredzenie,

osłabienie. osłabienie.

Pierwsza pomoc:Pierwsza pomoc:

• założyć opaskę uciskową powyżej miejsca założyć opaskę uciskową powyżej miejsca ukąszenia, ukąszenia,

• unieruchomić kończynę, unieruchomić kończynę, • zapewnić komfort termiczny i wsparcie zapewnić komfort termiczny i wsparcie

psychiczne, psychiczne, • kontrolować okresowo czynności życiowe, kontrolować okresowo czynności życiowe, • poszkodowany nie powinien wykonywać poszkodowany nie powinien wykonywać

zbędnych ruchów, zbędnych ruchów,

HipotermiaHipotermia• Przechłodzenie organizmu w wyniku Przechłodzenie organizmu w wyniku

którego temperatura spada poniżej 36,6 którego temperatura spada poniżej 36,6 °°CC, ,

• Lekka hipotermia 36,6 – 34Lekka hipotermia 36,6 – 34

• Umiarkowana hipotermia 34-30Umiarkowana hipotermia 34-30

• Głęboka hipotermia 30-28Głęboka hipotermia 30-28

Hipotermia - samoratownictwoHipotermia - samoratownictwo

Pozycja HELP Pozycja CLINCH

Pierwsza pomoc:Pierwsza pomoc:

Unikaj zbędnych ruchów poszkodowanego.• kontroluj obecność czynności życiowych,• umieść poszkodowanego w ciepłym, suchym

pomieszczeniu, zdejmij mokre ciuchy poszkodowanego, łagodnie ogrzewaj, osobom przytomnym można podać ciepły, osłodzony płyn (np.:herbatę).

• Unikaj podawania alkoholu, nacierania, pionizacji.

Pytania ???Pytania ???

PodsumowaniePodsumowanie• Bezpieczeństwo…• Pozycje…• Krwotok…• Ciało obce…• Oparzenia…• Złamania…• Uraz kręgosłupa…• Zawał serca…• Padaczka…• Hipertermia i hipotermia…• Ukąszenia…