Upload
buiting-advies
View
225
Download
0
Embed Size (px)
DESCRIPTION
Belverdereproject: renoveren van bestaande petzoldpark op landgoed Rhederoord naar de originele plannen van landschapsarchitect Petzold.
Citation preview
25
30
40
50
52.5
45
20
17.5
15
10
Belvedreproject
Petzold op RhederoordE e n o n t w e r p i n d e g e e s t van P e t z o l d
Buiting Bosontwikkeling & H+N+S Landschapsarchitecten
Rhederoord - Nieuw leven voor Petzoldparken
PetzoldCarl Eduard Adolf Petzold (1815 1891) was een Duitse landschapsarchitect. Hij kreeg zijn opleiding In het Duitse Bad Muskau, bij de Poolse grens. Hier werkte hij in opdracht van prins Frederik der Nederlanden in het park Muskau. Elders in Europa zijn ontwerpen van Petzold te vinden in onder andere Tsjechi, Oostenrijk en Bulgarije.In 1872 kwam Petzold naar Nederland waar hij werd aangesteld als park- en tuindirecteur bij huize De Paauw in Wassenaar. Naast De Paauw heeft Petzold in Nederland de landgoederen Zypendaal in Arnhem, Elswout in Overveen, Hof te Dieren in Dieren en Rhederoord in De Steeg ontworpen. Deze landgoedparken zijn uniek voor Europa.
Opzet Belvedreproject Petzold op RhederoordBinnen dit pilotproject is in eerste instantie onderzoek gedaan naar de ontwerpprincipes en historische uitgangspunten van Petzold. In deze fase is als tweede stap een landschappelijke inrichtingsschets voor landgoed Rhederoord gemaakt, gericht op het aanbrengen van de noodzakelijke vernieuwing, maar wel volgens de regels van de Petzoldkunst. Om in aanmerking te komen voor Belvedre-subsidie dient het projectvoorstel namelijk te voldoen aan een combinatie van cultuurhistorische en maatschappelijke ontwikkelingen. Alle plannen moeten inpasbaar zijn in het oorspronkelijke Petzoldontwerp, voldoen aan de vraag naar recreatieve voorzieningen en aansluiten op de gewenste ontwikkelingen uit de omgeving van het landgoed.Tijdens het ontwerpproces zijn in overleg met de betrokkenen keuzes gemaakt omtrent de elementen en spelregels, die binnen het renoveren van Petzoldparken een belangrijke rol spelen. Om deze spelregels te bepalen zijn alle Nederlandse Petzoldparken
in de studie betrokken.Naast dit cultuurhistorisch onderzoek en het inpassen van de gevonden resultaten in een nieuw landschapsontwerp, is in een tweede fase van het onderzoek gekeken naar de mogelijke rol van Petzold binnen de huidige ruimtelijke ontwikkeling. Dit onderzoek is uitgevoerd omdat de hedendaagse bestemming en functie van de parken ertoe heeft bijgedragen dat de historische relatie en daarmee een aantal belangrijke kenmerken van het pure Petzoldontwerp, zijn verdwenen. Een korte doorkijk naar de toekomst is in de optiek van de opdrachtgever dan ook noodzakelijk om (verder) verval te voorkomen.Met de historische context als uitgangspunt is tevens gekeken naar de integratie van Petzoldparken in de huidige ontwikkelingen van de streek en het landschap.
Deelnemende en betrokken partijenOpdrachtgever is Stichting Beheer Landgoed Rhederoord. Buiting Bosontwikkeling cordineert het project. Hierbij is nauw samengewerkt met H+N+S Landschapsarchitecten te Utrecht. Het historisch onderzoek naar de ontstaansgeschiedenis van het landgoed en Petzoldpark vanaf 1750 tot heden is uitgevoerd door Wilma Nijenhuis - ten Arve, adviseur cultuurhistorie van Arcadi. Wouter Reh heeft de invloed van de Engelse Landschapsstijl op landgoed Rhederoord verduidelijkt.
Nieuw leven voor Petzoldparken
woeste gronden
Kasteel Biljoen
Kasteel Middachten
Kasteel Rozendaal
Huis te Dieren
Geldersche Toren
Kasteel Engelenburg
Landgoed Rhederoord
Ontstaansgeschiedenis Huis RhederoordOmstreeks de tweede helft van de 17e eeuw wordt de kiem gelegd voor het latere landgoed Rhederoord. Willem Everwijn begint in de 17e eeuw met de aankoop van grote stukken grond, weidevelden en boerderijen aan beide kanten van de IJssel. Na zijn dood erft zijn dochter Nalida Everwijn de landerijen, die ze inbrengt bij haar huwelijk met Hendrik Brantsen. Hun tweede zoon, Willem Reynier Brantsen, erft het grondbezit in Rheden en De Steeg, dat door Hendrik Brantsen verder is uitgebreid. Willem Reynier Brantsen wendde zich tot Jacob Marot voor een tuinontwerp. In 1746 werd het Huis Rhederoord gebouwd, centraal gelegen in de tuin en aanzienlijk kleiner dan de huidige omvang, maar wel degelijk prominenter aanwezig in het landschap!
Buiting Bosontwikkeling & H+N+S Landschapsarchitecten
Rhederoord - Nieuw leven voor Petzoldparken
woeste gronden
Kasteel Biljoen
Kasteel Middachten
Kasteel Rozendaal
Huis te Dieren
Geldersche Toren
Kasteel Engelenburg
Landgoed Rhederoord
Eenzijdig bosbeeldOndanks het feit dat het landgoed meerdere malen is vererfd binnen andere takken van de familie Brantsen, is het gehele landgoed Rhederoord tot 1911 in bezit gebleven van deze familie. In 1911 is het aangekocht door N.J.H. van Asselt, die het landgoed weer van de hand doet in 1919. Het huis en de directe omgeving worden aan de Baron van Heeckeren van Kell verkocht, de omliggende bossen worden aangekocht door Natuurmonumenten. De parkweide ten zuiden van het huis komt in 1978 ook in bezit van Natuurmonumenten. Wat rest van het voormalige immense grootgrondbezit, is de noordelijke tuin, zon 12 hectare. Deze wordt beheerd door Stichting Beheer Landgoed Rhederoord.Enerzijds is het winst dat het grootste deel van het landgoed in handen van Natuurmonumenten is gekomen. Hierdoor is het gebied namelijk onbebouwd gebleven. Maar de keerzijde is, dat met Natuurmonumenten als grondeigenaar er ook een eind is gekomen aan meer dan honderd jaar intensief ontwerp en parkbeheer. Hierdoor is het landgoed Rhederoord dichtgegroeid. Extensievere beheersvormen hebben tot een eenzijdig, gesloten bosbeeld geleid. Met de huidige Boswet en Natuurschoonwet en de boscompensatie-wetgeving is het niet eenvoudig het patroon van grazige weides, bosgroepen, boomgroepen, solitaire bomen en heesterpartijen in ere te herstellen.
De rijke ontwerpgeschiedenis is nauwelijks nog terug te vinden. Langzamerhand is Rhederoord, een landgoed waaraan vermaarde tuin- en landschapsarchitecten als Marot, Petzold en Springer hebben getekend, n geworden met de Veluwe.
Nog aanwezige Petzold-karakteristieken sluimerende allureBinnen het park is de hand van Petzold (gekeken door de oogharen) nog enigzins te herkennen. Rond het huis ligt het door Petzold ontworpen twee verdiepingen tellende terras, omgeven door een muur met balustrade, al is van laatstgenoemde weinig
over. De geometrische bloembedden aan de zuidkant van het huis zijn ook nog altijd aanwezig. Wandelend door het park over de gebogen paden, deels nog getekend en aangelegd door Petzold, maar voor een deel ook spontaan ontstaan, zijn een aantal zichtlijnen, die door Petzold zijn gemaakt, te ontdekken. De belangrijkste, het zicht op het huis bij de westelijke entree van het landgoed, is nog altijd intact. Het belvedre uitkijkpunt op een kleine heuvel is er nog, maar is volledig dichtgegroeid en nu in bezit genomen door een vleermuizenkolonie, die overwintert in het binnenste van de heuvel, voorheen een ijskelder. Nog door Petzold aangeplante oude boomgroepen en solitairen zijn te onderscheiden temidden van jonge aanplant en spontaan opgeschoten bomen en struiken.Al met al zijn er dus nog heel wat Petzold elementen op landgoed Rhederoord te ontdekken, maar helaas is een goot deel wel in verval. Het ontwikklen van een plan is dus geen overbodige luxe om dit cultuurhistorisch erfgoed voor de toekomst veilig te stellen en te behouden.
Rhederoord tussen Veluwe en IJssel
Buiting Bosontwikkeling & H+N+S Landschapsarchitecten
Rhederoord - Nieuw leven voor Petzoldparken
AmbitieHuis Rhederoord ligt momenteel verscholen op de Veluwe, maar de link tussen de stuwwallen en de rivier is nog voelbaar. Al wijkt het bosbeeld nauwelijks nog iets af van dat van de Veluwe en is het zicht op het onderliggende rivierenlandschap vrijwel verdwenen, toch is het een belangrijke ambitie deze eigenschap van Rhederoord als poort naar de Veluwe en venster op de IJsselvallei te restaureren. Vroeg in de 19e eeuw wijdde een dichter de volgende regels aan het uitzicht bij Rhederoord:
Ontwerpprincipes PetzoldDe uitbreiding van het bestaande huis, de ommuring van de moestuin en de komst van de spoorlijn tussen Arnhem en Zutphen (1862-1865) vormden voor Baron Jacob P.J.Th. Brantsen aanleiding om aan Petzold te vragen een nieuw ontwerp voor landgoed Rhederoord te maken. Dit ontwerp kwam rond 1868 gereed. Petzold gebruikte daarbij een aantal bijzondere ontwerpprincipes.
Lanen en paden - patroonPetzold introduceerde een nieuw padenstelsel, meer hirarchisch van structuur, maar met n algemene vuistregel, dat je met minstens drie personen naast elkaar over het pad moet kunnen lopen. Het padenstelsel kende een aantal typen paden: paden van ongeveer drie meter breed; de tuinpaden aan de voorzijde van het huis van ongeveer vier meter breed; en de belt, een pad van ongeveer zes meter breed, dat aansloot op de paden in het bos. Petzold gebruikte als verharding voor de paden een bruin-matrode kiezel die fraai contrasteerde met het groene gras en de planten. Scheidende wegen, splitsingen, horen af te buigen; in zijn ontwerp paste Petzold V-vormige splitsingen toe. Vanaf de wandelpaden en lanen is er bijna nooit zicht op een ander pad of laan. Op die manier heeft Petzold geprobeerd het park zo groot en ongerept
Ambitie & ontwerpanalyse
k roem Rozendaal, uw waterwerkenWaar in men t schoon der Kunst aanschouwe
Beekhuizen k moogt de pracht bemerkenDe sinister van uw achtbaar woud
O Sonsbeek, k wil uw vijver noemenZij heeft geheel mijn ziel bekoord
Maar wilt gop t heerlijk uitzicht roemenGeen uwer haalt bij Rhederoord.
(19 augustus 1815, W. de Clerq)
Landgoedkeuken RhederoordLandgoedkeuken Rhederoord is gevestigd in Huis Rhederoord. Patron cuisinier Eric van Veluwen wil de directe omgeving van het huis in de toekomst meer betrekken bij zijn bedrijfsvoering. Met name de tuin ten noorden van het huis moet representatiever en de parkachtige allure van weleer gaan uitstralen. Picknicken met een door de biologische landgoedkeuken gevulde mand in het gras tussen de oude en jonge boomgroepen, met zicht over de IJsselvallei, de Veluwe en het park zelf, is een unieke ervaring die Rhederoord graag aan haar bezoekers aanbied. Meer ruimte voor de moestuin, direct naast de landgoedkeuken legt dan ook het accent op datgene waar men daar zo trots op is: de biologisch geteelde producten. Hierdoor is de landgoedkeuken geheel self supporting. De wetenschap dat de kok dit allemaal dagelijks oogst, geeft een etentje iets heel extras.
Buiting Bosontwikkeling & H+N+S Landschapsarchitecten
Rhederoord - Nieuw leven voor Petzoldparken
boomgroep Petzold
mogelijk te doen lijken. De oorspronkelijke toegangsweg tot het huis is aangelegd volgens het principe van de indirect approach. Aan het begin van die weg krijgt de bezoeker een snelle doorkijk over de zuidelijke helling op het hoger gelegen huis. Na het verder betreden van de stijgende laan draait de laan en voert langs bos en boomgroepen. Doordat Petzold de vegetatie hier en daar heeft opengebroken, komen er uitzichten vrij over de zuidelijk gelegen weides met boomgroepen en de IJsselvallei aan de horizon. Pas op het laatste moment komt het huis weer in zicht, nu niet vanuit de verte, maar ineens recht voor de bezoeker. Deze indirect approach maakt van de entree een ware gebeurtenis. De westelijke toegangsweg werd deels opgeheven en verbogen.
Hoogteverschil, de scenic walk en de belt Petzold gebruikte het natuurlijke relif om de grens tussen tuin en bos (de bosrand) te definiren. De bosrand positioneerde Petzold precies op de hoogst gelegen delen, waardoor de beduidend lager gelegen open tuin omarmd leek te worden. Aan de vormgeving van het pad dat langs de bosrand voerde was ook de nodige zorg besteed middels bosgroepen aan de andere kant van de bosrand. Zo ontstond een afwisselende wandeling vanaf de weide ten zuiden van het huis naar de noordelijker, hoger gelegen tuin. Dit spelen met het hoogteverschil, bosschages en open ruimtes bood de wandelaar vanaf het pad een afwisselend uitzicht over de tuin, de IJsselvallei en de Veluwe en ook een paar doorkijkjes richting het huis. Een ander belangrijk pad was (en is) de belt, de verlandschappelijkte begrenzing van de tuin. Deze rondgang was, verscholen in het groen en het breedst van alle paden. De belt loopt via twee dalen naar het hoogste punt van het landgoed. Door de belt via twee dalen naar het hoogste punt te leiden, dramatiseerde Petzold de beleving van dit pad. Voor de inzittenden van een koets moet het een spannende tocht zijn geweest en dat was waarschijnlijk het effect dat Petzold beoogd had. Dit brede pad sloot aan op de paden, die de woeste gronden en heidevelden op liepen.
voorplein
belt
Buiting Bosontwikkeling & H+N+S Landschapsarchitecten
2525
3030
4040
505
52.52
454
20
17.51717 5777
15
10
1919 Baro
n van Hee
ckeren
particulie
r eigendo
m
1919 Nat
uurmonum
enten
1978 Nat
uurmonum
enten
BeplantingDe opbouw van het landgoed is vrij traditioneel georganiseerd volgens de Engelse landschapstraditie. Dit met uitzondering van de formele tuin direct rondom het huis. Het pastorale landschap of het ferm orne (ideaal landschap waarbij agrarisch gebruik in harmonie met het natuurlijk landschap n geheel vormt), was het beeld dat Petzold voor ogen had. Dit vertaalde zich in een open weide met boomgroepen zowel voor als achter het huis; deze boomgroepen hadden een weelderige struiklaag als onderbegroeiing en waren zodoende niet transparant. Waarschijnlijk had Petzold een beheersstrategie voor ogen, waarbij de kleinere struiken na verloop van tijd werden verplant of gekapt.Petzold beschouwde beplanting als verf waarmee geschilderd moest worden: kleureffecten waren heel belangrijk. Petzold combineerde dan ook veel verschillende soorten binnen n groep, bijvoorbeeld bloedbeuken, platanen en kastanjes, met op de voorgrond bloeiende struiken als kers en peer.De spoorlijn verborg Petzold achter een aaneengesloten bospartij en daarmee blokkeerde hij ook het zicht op de IJsselvallei.
Rhederoord opgesplitstBij de verkoop in 1919 werd het landgoed opgesplitst. Baron van Heeckeren van Kell kocht het huis met de directe omgeving; de omliggende bossen en in 1978 de weide aan de zuidkant van het huis kwam in handen van Natuurmonumenten. Hierna is het beheer van het landgoed gextensiveerd. Bebossing rukte op tot aan het huis, boomgroepen werden in het bos opgenomen en heesters verdwenen. Ook zijn er weinig jonge bomen in gebruikt. Van alle nieuwe aanplant geldt dat ze geen enkele relatie met de ontwerp principes van Petzold hebben. Kortom, het park werd bos en n met de Veluwe.
10 Buiting Bosontwikkeling & H+N+S Landschapsarchitecten
Rhederoord - Nieuw leven voor Petzoldparken
BoswetMet het aannemen van de Boswet (1961) werd het kappen van bos en houtopstand wettelijk geregistreerd. Hierdoor zijn de spontaan opgeschoten bomen officieel beschermd. Kap gericht op renovatie van de oude allure van landgoed Rhederoord wordt hierdoor bemoeilijkt. Zo wordt het gebrek aan beheer landgoed Rhederoord noodlottig: volgens de Natuurschoonwet kan landgoed Rhederoord door gebrekkig beheer de titel landgoed kwijtraken en op basis van de Boswet kan het park niet worden gerestaureerd. Met andere woorden: het groen wordt van een lust een last.
11
10
10
200
Buiting Bosontwikkeling & H+N+S Landschapsarchitecten 11
Rhederoord - Nieuw leven voor Petzoldparken
25
30
40
50
52.5
45
20 17.5
15
10
geen hierarchie meer aanwezig in het padenstelsel
het bos rukt op: de voortuin groeit dicht
het landgoed is niet herkenbaar ten opzichte van de Veluwe; in te-genstelling tot het verleden is het
geen verbeterde natuur, maar slechts natuur...
rom
mel
ige
oost
rand
koetshuis heeft geen functie
meer
weide
slecht
toega
nkelijk
door
ontbr
eken p
aden
parker
en geb
eurt
langs
de pad
en en
op he
t bord
es
bossr
and l
angs
het s
poor
versp
ert h
et zi
cht o
p de I
Jssel
d
e entr
ee doorkruist dassen foerageerroute
wild
raster blokkeert directe toegang tot de Veluwe
de sc
enic walk is niet
zo sc
enic
meer
elsel
de
bel
t is n
og
in d
e plattegrond te herkennen, maa
r onder
scheidt zicht niet
van de
ande
re paden
De knelpunten kort samengevat:het ontwerp is ernstig aangetast door de tijd: de belt is terug te vinden, maar
onderscheidt zich nauwelijks van de andere paden;
de scenic walk is niet zo scenic meer; er is geen hirarchie meer in het
padenstelsel te herkennen; oostrand de Steeg ligt in het
voormalige park, waardoor oostrand verrommeld.
splitsing van eigendom: het wildraster staat midden in het
voormalige park en blokkeert de toegang tot de Veluwe;
een deel van het park is in handen van Natuurmonumenten, waardoor het park niet als cultuurgoed, maar als natuur beheerd wordt.
bos is dominant geworden: het bos is tot het huis opgerukt; de bosrand langs het spoor verspert
het zicht op de IJssel.
nieuwe bestemming van het Huis: de entreeroute doorsnijdt een
dassen foerageer route; autos parkeren op het bordes en
langs de paden waar ze de bodem verdichten en bomen beschadigen.
12 Buiting Bosontwikkeling & H+N+S Landschapsarchitecten
Rhederoord - Nieuw leven voor Petzoldparken
Drie pijlers voor de toekomst
nieuw programma landgoedkeuken (= ontwikkeling) koetshuis parkeren en entree moestuin: self-supporting uitstraling uitloop van het huis
herinterpretatie ontwerp Petzold elementen /karakteristieken worden overgenomen/geherinterpreteerd (= behoud) belt als landschappelijke begrenzer (tevens wildraster) en nieuwe oostkant
scenic walk (relif ) weer langs bosrand bosrand differentiren/ensceneren padenpatroon deels herstellen/terugbrengen van hirarchie in
patroon
verjongings- en realisatiestrategie (= ontwikkeling en behoud) andere eigendomsgrenzen 2007 dan 1868: zoneringsprincipe beplantingsplan Petzold omgang bestaande Petzoldbomen (indeling in klasses, keuze
behoud en kap) introductie nieuwe groepen: robuustheid op groepsniveau
organiseren
Rhederoord - Nieuw leven voor Petzoldparken
PetzoldparkNaar aanleiding van de historische en ruimtelijke analyse van Rhederoord en het Programma van Eisen, zijn vier hoofdprincipes die Petzold heeft toegepast op Rhederoord benoemd als hoofdinstrumentaria voor het nieuwe ontwerp. Deze vier hoofdprincipes zijn: de scenic walk en de belt (omgang met het relif ), de gelobde bosrand, het hirarchisch opgebouwde padenstelsel en de Petzoldboomgroep. Samen met het Programma van Eisen, leiden deze principes tot een herzien ontwerp voor Rhederoord.
Omgang met relifDe belt als landschappelijke grens van Rhederoord en de scenic walk als belevingsroute worden opnieuw de twee voornaamste paden. Petzold ontwierp de configuratie en positie van deze twee lijnen aan de hand van het relif. De belt ligt ingesneden in twee droogdalen, de scenic walk ligt op een hogere rug waarvandaan zichten op de tuin zijn gensceneerd. Twee zichtlijnen worden opgespannen tussen de scenic walk en de twee hoofdingangen van het park. Deze diagonale lijnen tonen het landgoed op zijn breedst: de omvang en het relif van het landgoed worden via deze twee lijnen zichtbaar.
Gelobde bosrandDe scenic walk valt na kap samen met de nieuwe, gelobde bosrand. Een pad door bos, open veld, langs bosschages en boomgroepen, opgebouwd uit steeds wisselende ruimtes, maakt van deze gensceneerde wandeling een spel tussen tuin en toeschouwer.
s c en i
c
w al k
be
lt
be
l ve
de
re
P
25
30
40
50
52.5
45
2017.5
15
10
50
52.5
45
40
17.5
30
Ontwerp & realisatiestrategie
zicht lijnen beide entrees
ontwerpen gelobde bosrand
Rhederoord - Nieuw leven voor Petzoldparken
25
30
40
50
52.5
45
20 17.5
15
10
Petzoldgroep van rode beuken14 Buiting Bosontwikkeling & H+N+S Landschapsarchitecten
Hirarchisch padenstelselPetzold stelde in 1868 een netwerk van nieuwe paden voor. Hiernaar wordt teruggegrepen om een nieuwe hirarchie te introduceren binnen het chaotische padenpatroon van anno 2007, waar alleen de toegangs-lanen nog herkenbaar zijn. Hoofdelementen van het nieuwe padenstelsel zijn: de toegangslanen, de belt, de scenic walk en de zuidelijke en noordelijke tuinpaden.
Leganda
belt noordelijke en
zuidelijke tuinpaden scienic walk
Petzoldboomgroep De karakteristieke bouwsteen die Petzold veelvuldig heeft toegepast, is de megasolitair: een groepje van ongeveer vier tot negen dicht opeen geplante bomen. In de volwassen fase groeien deze bomen in elkaar en vormen n megasolitair. Kenmerkend voor deze groepen zijn de takken die tot op de grond reiken en de asymmetrische boomkroon. Nieuwe boomgroepen worden voornamelijk aan de noordkant van het huis aangeplant. Revitalisatie van dit bos, bijna tot op het bordes reikend, is een kwestie van kappen en opnieuw beginnen. Na de kap worden nieuwe boomgroepen aangeplant, die na verloop van tijd uitgroeien tot megasolitairen.
Buiting Bosontwikkeling & H+N+S Landschapsarchitecten 1
Rhederoord - Nieuw leven voor Petzoldparken
Uitruil, zonering en nieuwe randHet landgoed wordt ingedeeld in een aantal zones met een eigen pakket aan beheermaatregelen. Tussen de scenic walk en het huis ligt de parkachtige zone, tussen de scenic walk en de belt de bosparkachtige zone. Deze laatste zone past in de extensieve beheersvorm die Natuurmonumenten voorstaat, de eerste zone kent een intensievere beheersvorm die bij een landgoed hoort. Er ontstaat zo de noodzaak de grondeigendomsituatie te herzien en zo het grondeigendom van Natuurmonumenten binnen de scenic walk uit te ruilen met het stuk grond van Stichting Behoud en Beheer Landgoed Rhederoord aan de noordkant van de scenic walk, in het bosparkachtige milieu.
KleurperspectiefAan de hand van deze concentrische zonering wordt het kleurperspectief gentroduceerd. Bosheesters en grassen creren een ingetogen bosrand. Stinzenbeplanting geeft de boomgroepen in het parkbos eenmaal per jaar een kleurrijk schaduwbeeld in het gras. Het zwaartepunt binnen dit concentrische kleurenperspectief wordt gevormd door bonte heesters, kruidachtige gewassen en de gewassen in de moestuinen rondom het huis en het koetshuis.
25
30
40
50
52.5
45
20 17.5
15
10
3030
40404040
505
52.552.5
454
2020 .550 .5
uitruil (Rhederoord - Natuurmonumenten)
Petzold boomgroepen
Rhederoord - Nieuw leven voor Petzoldparken
Ingreep kappen aan de hand van zichtlijnen en padenAan de hand van de bestaande Petzoldboomgroepen en het nieuwe padenstelsel is een stelsel van belangrijke zichtlijnen geconstrueerd. Een aantal bomen en boomgroepen uit de klasse 0 en 1 moet verdwijnen om zo het spel tussen toeschouwer en tuin te recreren. De belangrijkste zichtlijnen liggen tussen de twee
hoofdentrees van de tuin en het huis en de scenic walk. Vanaf het uitkijkpunt lopen drie zichtlijnen, waarvoor een aantal bomen moeten wijken.
25
30
40
50
52.5
45
20 17.5
15
10
300033330
boom klasse 1
boom klasse 1 kappen
Belt: landschappelijke begrenzinginzetten als wildraster
parkeren
Scenic Walk: wandeling langs nieuwe bosrand
wandelpaden
weide
boom klasse 0
zichtlijn
diagonaal (zichtlijn)
LEGENDA
boom klasse 0 kappen
bospaden
050
250
100
25
30
40
50
52.5
45
20 17.5
15
10
300033330
boom klasse 1
boom klasse 1 kappen
Belt: landschappelijke begrenzinginzetten als wildraster
parkeren
Scenic Walk: wandeling langs nieuwe bosrand
wandelpaden
weide
boom klasse 0
zichtlijn
diagonaal (zichtlijn)
LEGENDA
boom klasse 0 kappen
bospaden
050
250
100
25
30
40
50
52.5
45
20 17.5
15
10
300033330
boom klasse 1
boom klasse 1 kappen
Belt: landschappelijke begrenzinginzetten als wildraster
parkeren
Scenic Walk: wandeling langs nieuwe bosrand
wandelpaden
weide
boom klasse 0
zichtlijn
diagonaal (zichtlijn)
LEGENDA
boom klasse 0 kappen
bospaden
050
250
100
Rhederoord - Nieuw leven voor Petzoldparken
Aanplant nieuwe boomgroepen Nieuwe megasolitairen worden aangeplant. Zichtlijnen bepalen waar die nieuwe boomgroepen worden neergezet. Om direct een voller beeld te krijgen, worden de megasolitairen aangeplant in groepjes van drie. Wanneer de boomkronen van deze groepen elkaar te dicht naderen, worden de minst vitale groepen gekapt
of verplaatst naar elders in het park. De meest vitale groep(en) groeit zo uit tot een nieuwe megasolitair. Door deze plantstrategie ontstaat er een zekere robuustheid op groepsniveau en geeft direct bij aanplant een voller beeld.
25
30
40
50
52.5
45
20 17.5
15
10
303300
050
250
100
stinzenbeplanting
zichtlijnen
bestaande Petzoldbomenomvormen tot bosgroepaanplant mantel en zoom
LEGENDA
nieuwe boomgroepen
toekomstige boomkroonprojectie
25
30
40
50
52.5
45
20 17.5
15
10
303300
050
250
100
stinzenbeplanting
zichtlijnen
bestaande Petzoldbomenomvormen tot bosgroepaanplant mantel en zoom
LEGENDA
nieuwe boomgroepen
toekomstige boomkroonprojectie
25
30
40
50
52.5
45
20 17.5
15
10
303300
050
250
100
stinzenbeplanting
zichtlijnen
bestaande Petzoldbomenomvormen tot bosgroepaanplant mantel en zoom
LEGENDA
nieuwe boomgroepen
toekomstige boomkroonprojectie
1 Buiting Bosontwikkeling & H+N+S Landschapsarchitecten
Rhederoord - Nieuw leven voor Petzoldparken
Schetsontwerp RhederoordDe hiervoor behandelde planingredinten, de Petzoldboomgroep, de gelobde bosrand, het slim omgaan met het relif, het hirarchische padenstelsel, het zoneringprincipe en de verjongingsstrategie leiden samen tot het nieuwe schetsontwerp voor Rhederoord. Een aantal planelementen, de scenic walk, de belt en de accenten rondom het huis, zijn nog verder uitgewerkt. De resultaten hiervan zijn te zien in de volledige uitgave.
Buiting Bosontwikkeling & H+N+S Landschapsarchitecten 1
Rhederoord - Nieuw leven voor Petzoldparken
kruidachtige weide
bosrand: Petzoldbomenmantel: gelderse roos, hazelaar, gele kornoelje, hulst, taxuszoom: grassen en kruiden
bloemenborder
(moes)tuin
belvedere begroeid metrhododendrons
parkeren aan de belt
autoverkeer
wandelpaden
omhaagde boomgaard
bloeiende heesterssering + jasmijn
boomgroep op arme zandgrond
LEGENDA
stinzenbeplanting
boomgroepop lemige grond
Studie in opdracht van Stichting Beheer Landgoed Rhederoord,
door Buiting Bosontwikkeling en H+N+S landschapsarchitecten,
mogelijk gemaakt door een bijdrage uit het Stimuleringsfonds voor Architectuur.
Colofon
De studie Belvedreproject Petzold op Rhederoord, opgesteld in opdracht van Stichting Beheer Landgoed Rhederoord, is uitgevoerd door H+N+S Landschapsarchitecten en Buiting Bosontwikkeling.
Werkteam H+N+S LandschapsarchitectenLodewijk van NieuwenhuijzeTim de Weerdwww.hns-land.nl
Werkteam Buiting BosontwikkelingRonald BuitingTineke Velthorstwww.buiting.nl
Adviezen interpretatie Engelse LandschapsstijlWouter Reh
Vormgeving en lay-outH+N+S Landschapsarchitecten & Buiting BosontwikkelingProjectnummer 1316
Velp, december 2007 H+N+S & Buiting Bosontwikkeling (2007) Alles uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd en / of openbaar gemaakt mits de bron wordt vermeld. Een volledige uitgave kan worden verkregen via Buiting Bosontwikkeling 0313- 619042 of [email protected]