Upload
azizi-be-asshulthoni
View
229
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
7/24/2019 Pertamina Sumatera Utara Dan Perkebangannya
1/62
SEJARAH DAN PERKEMBANGAN PERTAMBANGAN DAN INDUSTRI MIGAS
DI SUMATERA UTARA DAN ACEH
Oleh : Freddy Ilhamsyah PA
PENDAHULUAN
Dalam a!a!a" se#arah Per!am$a"%a" da" I"d&s!r' Perm'%asa" I"d("es'a) *'layah Ka$&+a!e"
La"%,a!) ,h&s&s"ya d' ,a*asa" Tela%a Sa'd) S&ma!era U!ara da" Ka$&+a!e" Aeh Tam'a"%)
Na"%%r(e Aeh Dar&ssalam mer&+a,a" daerah +e"%has'l m'"ya, ya"% +er!ama d' I"d("es'a)ya'!& d'm&la' +ada a,h'r a$ad ,e -I-.
A*al +em$&r&a" m'"ya, $&m' d' I"d("es'a ha"ya sel's'h *a,!& d&a $elas !ah&" de"%a"
+er's!'*a +e"!'"% ya"% !er#ad' d' Amer',a Ser',a! +ada !ah&" /012) ,e!',a 3C(l("el4 Ed*'" L.
Dra,e d' T'!&s5'lle) Pe""syl5a"'a) mela,&,a" +em$(ra" s&m&r m'"ya, +er!ama"ya. Pe"ar'a"
!erse$&! d'la,&,a" (leh Ja" Reer'",) ya"% ,em&d'a" !era!a! se$a%a' (ra"% +er!ama ya"%
mela,&,a" +em$(ra" m'"ya, $&m' d' I"d("es'a) !e+a!"ya d' ,a,' lere"% G&"&"% Cerema'
6C'$(das7) Ja*a Bara!. Ta+' saya"%) &saha Reer'", !'da, mem$&ah,a" has'l se+er!' ya"%
d'hara+,a". Em+a! s&m&r !elah d'$(r) !a+' has'l"ya !'da, ,(mers'al) *ala&+&" d' ,a*asa"
lere"% G&"&"% Cerema' $a"ya, !erda+a! re"%,ah8re"%,aha" !a"ah ya"% me"%a"d&"% m'"ya,6('l see+a%es7.
Usaha +e"ar'a" s&m$er m'"ya, $&m' +ada masa !em+( d(el(e selal& $er+ed(ma" da"
d'arah,a" ,e ,a*asa" 3('l see+a%es 6rem$esa" m'"ya,74 ya"% mer&+a,a" +e!&"#&, ,e arah
d'!em&,a""ya s&m&r8s&m&r m'"ya, da"%,al ya"% da+a! d'$(r ha"ya de"%a"
mem+er%&"a,a" +erala!a" $(r ya"% sederha"a 9 +ada masa '!& se'sm', $el&m d'+er%&"a,a"
&"!&, me"de!e,s' s&m$er ada"%a" m'%as.
D&a $elas !ah&" s&dah+&" $erlal&) se(ra"% '"s+e,!&r +er,e$&"a" !em$a,a& Bela"da d'
daerah La"%,a!) S&ma!era U!ara) adalah Ae'l,( Ja"s((" ;'#l,er !era!a! se$a%a' (ra"% ,ed&a
ya"% me"ar' m'"ya, $&m' d' I"d("es'a) ya"% +ada masa '!& (leh +e"#a#ah Bela"da d'$er'"ama Nederla"ds O(s! I"d'e 6H'"d'a Bela"da7.
Se!elah se!ah&" mela,&,a" +em$&r&a" m'"ya, $&m' d' daerah La"%,a! 6Tela%a Sa'd7)
a,h'r"ya +ada !a"%%al /1 J&"' /001 ;'#l,er $erhas'l me"em&,a" ada"%a" m'"ya, $&m' ya"%
&,&+ ,(mers'al melal&' s&m&r 3Tela%a T&"%%al I4 +ada ,edalama" /
7/24/2019 Pertamina Sumatera Utara Dan Perkebangannya
2/62
Se!elah I"d("es'a mem+r(,lam'r,a" Kemerde,aa"ya da" $erhas'l mem+er(leh ,eda&la!a"
+e"&h +ada !a"%%al
7/24/2019 Pertamina Sumatera Utara Dan Perkebangannya
3/62
Ke!',a +em$(ra" me"a+a' ,edalama" /
7/24/2019 Pertamina Sumatera Utara Dan Perkebangannya
4/62
BPM ya"% !elah mem+er(leh ,("ses' &"!&, mela,sa"a,a" +e"am$a"%a" m'"ya, d' Aeh
m&la' mela,&,a" +e"el'!'a" ,em&"%,'"a" ada"ya m'"ya, d' ,a*asa" Pe&rla, 6Perla,7) Ra"!a&
Pa"#a"%) Pa"!(") Id' Raye&,) La"%sa da" se,'!ar"ya.
Dalam +er#ala"a" se#arah +e"em&a" m'"ya, d' Ta"ah Re"("% !era!a! "ama +&!ra I"d("es'a
ya"% $e,er#a d' BPMShell se$a%a' As's!e" Ge(l(%' da" $er,a! ,er#a ,eras"ya se#a, !ah&"
/2) a,h'r"ya R. S&r(s( N(!(had'+ra*'r( da+a! mem$&,!',a" $ah*a d' Tam'a"% Bl(,
!erda+a! ada"%a" m'"ya,) ya"% sem&la !'da, d'ya,'"' (leh BPM. S&r(s( mem+er!ar&h,a"
#a$a!a""ya #',a +erh'!&"%a""ya ,el'r&.
Pe"%e$(ra" s&m&r m'"ya, R8/ d' Ra"!a& +ada !ah&" /2
7/24/2019 Pertamina Sumatera Utara Dan Perkebangannya
5/62
Pe"yer$&a" $ala!e"!ara Da' N'++(" ya"% sa"%a! e+a! '!& a,h'r"ya $erhas'l me"%&asa'
'"d&s!r' +erm'"ya,a" d' Pa"%,ala" Bera"da" da" se,'!ar"ya !ermas&, ya"% !erda+a! d' Aeh
T'm&r) da" +e"%(+eras'a""ya d'serah,a" d' $a*ah +e"%a*asa" K(ma"da" M'l'!er se!em+a!.
U"!&, me"%a!as' ,e$&!&ha" BBM ya"% sa"%a! me"desa, dem' ,ela"ara" (+eras' m'l'!er
Kera#aa" Je+a"% ya"% am$'s'&s me"#ad' +e"%&asa !er!'"%%' d' As'a T'm&r Raya) ma,a se%era
d'la,&,a" +er$a',a" la+a"%a" da" ,'la"% m'"ya, de"%a" mem+er%&"a,a" !e"a%a ,er#a
R(m&sha da" +ara +e,er#a $e,as BPMShell.
Ber,a! ,er#a ,eras +ara +e,er#a $a"%sa I"d("es'a d' $a*ah +'m+'"a" !e"a%a ahl'
$er,e$a"%saa" Je+a"% ya"% ,h&s&s d'$a*a dar' "e%er' Sa,&ra) dalam *a,!& ya"% rela!'
s'"%,a! Je+a"% !elah $erhas'l mem+er$a',' ,em$al' !am$a"% m'"ya, $er',&! ,'la"% BBM
+e"'"%%ala" BPM d' Pa"%,ala" Bera"da".
U"!&, ,e+e"!'"%a" m'l'!er da" '"d&s!r' d' "e%er'"ya) Je+a"% !elah +&la $erhas'l me"'"%,a!,a"
+r(d&,s' da" ,a+as'!as ,'la"% seara +a,sa. C("!(h"ya) ,'la"% BBM d' Pa"%,ala" Bera"da"
ya"% $er,a+as'!as +r(d&,s' se$esar == !("har' !elah d'+a,sa +r(d&,s'"ya me"#ad' /=.===
!("har'.
B&,a" ha"ya '!& sa#a) +ada !ah&" /2 Je+a"% #&%a !elah me"d'r',a" ,'la"% BBM ya"%
$erl(,as' !ersem$&"y' d' ,e$&" ,are! Paya B&y(, a%ar !'da, d',e!ah&' (leh +'ha, Se,&!& ya"%
seda"% $erse!er& de"%a" Je+a"%. K'la"% '"' d'+'m+'" (leh !'%a (ra"% +e%a*a' $er,e$a"%saa"
Je+a"%) ya"% d',e+ala' (leh se(ra"% m'l'!er $er+a"%,a! Le!da. dar' A"%,a!a" Dara! Je+a"%
d'$a"!& !'%a (ra"% l&l&sa" Nam+( Se,y& Ga,,( 6Se,(lah Tam$a"% M'"ya,7) Pa"%,ala"
Bera"da".
Per's!'*a ,e$erhas'la" Je+a"% mem$a"%&" ,em$al' ,'la"% BBM $er',&! as'l'!as +e"d&,&"%"ya
$a', ya"% !erda+a! d' Pa"%,ala" Bera"da" ma&+&" d' Aeh) !elah me"#ad' +erha!'a" ser'&s
da" '"ara" +e"yer$&a" Se,&!& &"!&, mem$(m$ard'r '"d&s!r' +erm'"ya,a" d' Pa"%,ala"
Bera"da" de"%a" ma,s&d a%ar ,e,&a!a" Je+a"% d' As'a da+a! d'l&m+&h,a".
ala&+&" me"da+a! +erla*a"a" ya"% se"%'! dar' !e"!ara Je+a"%) a,a" !e!a+' Se,&!& !er&s
$er&+aya me"%ha"&r,a" +er!aha"a" la*a" de"%a" d&,&"%a" ra!&sa" +esa*a! +em$(m.
Per's!'*a #a"&ar' /21 '"' !'da, $erhas'l me"a,l&,,a" !e"!ara Kera#aa" Da' N'++(" ya"%
d',e"al se$a%a' +as&,a" $era"' ma!'. A,a" !e!a+' !'da, dem','a" hal"ya ,e!',a Je+a"%
me"er'ma $'"%,'sa" $(m a!(m 3L'!!le B(y3 &"!&, H'r(sh'ma +ada !a"%%al /1 A%&s!&s /21)
da" 3Fa! Ma"3 +ada !a"%%al 2 A%&s!&s/21 &"!&, Na%asa,' ya"% d','r'm melal&' +esa*a!
+em$(m B8
7/24/2019 Pertamina Sumatera Utara Dan Perkebangannya
6/62
Adalah Bed&l ya"% mema"#a! me"ara Pre!(+'"% se!'"%%' 1= me!er &"!&, me"%'$ar,a"
$e"dera Merah P&!'h d' +&"a, Pre!(+'"% se$a%a' !a"da $ah*a !am$a"% m'"ya, Pa"%,ala"
Bera"da" !elah d',&asa' (leh Las,ar M'"ya, Pa"%,ala" Bera"da".
Se#a, '!& +ara +e%a*a' Say&!a' $er,e$a"%saa" I"d("es'a !'da, $ersed'a la%' me"#ala",a"
+er'"!ah a!asa""ya ya"% $er,e$a"%saa" Je+a"% da" !e!a+ med&d&,' !am$a"% m'"ya,
!erse$&! de"%a" a,s' m(%(, ,er#a. De"%a" dem','a" se#a, +er!e"%aha" O,!($er /21 seara
+ra,!'s ,e%'a!a" +r(d&,s' !am$a"% m'"ya, Say&!a' !erhe"!' !(!al.
Tam$a"% m'"ya, Pa"%,ala" Bera"da" ya"% !elah d',&asa' (leh +ara Las,ar M'"ya,) "ama"ya
d'%a"!' dar' Say&!a' me"#ad' Per&sahaa" Tam$a"% M'"ya, Ne%ara Re+&$l', I"d("es'a
6PTMNRI7. Pe"%%a"!'a" "ama '"' d'la,&,a" seara se+'ha,) seda"%,a" Te"!ara Je+a"% da"
+e%a*a' Say&!a' ya"% $er,e$a"%saa" Je+a"% !'da, da+a! $er$&a! $a"ya, ,are"a mema"%
+(s's' mere,a sa"%a! !er#e+'! a,'$a! ,alah +era"% d'!am$ah la%' de"%a" ada"ya +e"e,a"a"
dar' +'ha, Las,ar M'"ya, ya"% !elah me"d&d&,' Say&!a' da" +e"e,a"a" dar' Se,&!&.
Seme"!ara Pemer'"!ah Re+&$l', I"d("es'a se"d'r' $el&m $erhas'l me"%&asa' se+e"&h"ya
+er&sahaa" !am$a"% m'"ya, Say&!a' e,s BPMShell ,are"a +'ha, Se,&!& a!as +erm'"!aa"
Kera#aa" Bela"da) me"e,a" !e"!ara Je+a"% ya"% mas'h $erada d' ,(m+le,s ,'la"% m'"ya,Pa"%,ala" Bera"da" a%ar !e!a+ mem+er!aha",a" s!a!&s &( +er&sahaa" !erse$&!.
Kare"a ada"ya +er#&a"%a" ya"% %'%'h dar' +ara '"sa" +erm'"ya,a" da" d&,&"%a" dar'
+e#&a"% Kemerde,aa" R.I.) a,h'r"ya +'ha, Se,&!& ya"% d'*a,'l' (leh !e"!ara I"%%er's) May(r
Fer%&ss(" a!as "ama K(ma"d( Ter!'"%%' Te"!ara Se,&!& d' S&ma!era) me"yerah,a" !am$a"%
m'"ya, d' Pa"%,ala" Bera"da" da" Aeh T'm&r ,e+ada Pemer'"!ah NRI ya"% d'!er'ma (leh
Res'de" S&ma!era) A$d&l Kar'm M.S. me*a,'l' G&$er"&r S&ma!era U!ara) Mr. Te&,&
M(hammad Hasa" de"%a" d'sa,s',a" (leh d&a (ra"% +e!&%as dar' Bada" K(m's' De*a"
Keama"a") Res'de" S&ma!era T'm&r) Mr. L&a! S're%ar) B&+a!' La"%,a!) Ad"a" N&r L&$'s)
eda"a Tel&, Har&) Bas'r Nas&!'(") Ke!&a K(m'!e Nas'("al I"d("es'a 'layah Tel&, Har&
mera"%,a+ a"%%(!a De*a" S&ma!era) Am'" S&!ar#() Se,re!ar's KNI Tel&, Har&) Am'r&dd'"
Bas'r da" K(ma"da" Keama"a" 'layah Tel&, Har&) Le!da. M. Hayar.
Se&sa' aara serah8!er'ma '!&) +ada !a"%%al
7/24/2019 Pertamina Sumatera Utara Dan Perkebangannya
7/62
Pada !ah&" /22 !elah d'a+a' ,a!a se+a,a! a"!ara PTMRI8SU 6$er,ed&d&,a" d' Pa"%,ala"
Bera"da"7 de"%a" PTMRI Aeh J&l(&, 6$er,ed&d&,a" d' La"%sa) Aeh7 $ah*a !&%as PTMRI8SU
adalah me"ar' s&m$er m'"ya, $&m' &"!&, ,em&d'a" d'(lah me"#ad' BBM. Seda"%,a" PTMRI
Aeh J&l(&, $er!'"da, sela,& +e"#&al 6+emasara"7 has'l +r(d&, BBM PTMRI8SU.
Seme"!ara ,a"!(r +&sa! adm'"'s!ras' ,ed&a +er&sahaaa" !erse$&! $er,ed&d&,a" d' La"%sa)
Aeh T'm&r d'$a*ah +'m+'"a" May#e"d. Te&,& Am'r H&s'" Al M&d#ah'd d'$a"!& (leh M. A$$as)
D#(ha") A$d&l Rahma" da" A$d&llah de"%a" +e"aseha!"ya) Te&,& Usma" Pe&dada.
Kare"a !er#ad' +er%(la,a" +(l'!', da" +ersel's'ha" +aham) a,h'r"ya PTMRI8SU mem'sah,a" d'r'
dar' Aeh +ada !ah&" /21=. Tam$a"% M'"ya, Pa"%,ala" Bera"da" $er%a$&"% de"%a"
Tam$a"% M'"ya, Pa"%,ala" S&s& &"!&, mela,sa"a,a" ,e%'a!a" '"d&s!r' +erm'"ya,a" d'
S&ma!era U!ara dalam *adah PTMRI8SU.
M'l'!er'sas' Tam$a"% M'"ya,
Se!elah $erhas'l me"%&asa' se+e"&h"ya '"s!alas' da" as'l'!as '"d&s!r' +erm'"ya,a" d'
Pa"%,ala" Bera"da") Pa"%,ala" S&s&) La"%sa !ermas&, Ra"!a& da" se,'!ar"ya) ma,a has'l
+r(d&,s' PTMRI le$'h d'&!ama,a" &"!&, ,("s&ms' masyara,a! da" ,e+erl&a" +er#&a"%a"
+e"%'s' ,emerde,aa".
Pada *a,!& '!& PTMRI se!'a+ har'"ya ha"ya mam+& mem+r(d&,s' se,'!ar /=== !(" $e"s'" da"
m'"ya, !a"ah d'!am$ah se#&mlah ,e'l s(lar) m'"ya, d'esel da" +el&mas ya"% d'sal&r,a"
sam+a' ,e +el(s(, daerah d' S&ma!era U!ara da" Aeh.
Pe"yal&ra" BBM !erse$&! +ada a*al"ya $er#ala" &,&+ m&l&s da" la"ar. A,a" !e!a+'
$ela,a"%a" +e"d's!r'$&s'a""ya #ad' !erse"da!8se"da! a,'$a! ada"ya +'ha,8+'ha, !er!e"!& ya"%
$ere$&!a" '"%'" me"da+a!,a" #a!ah 's!'me*a) seh'"%%a hal '!& me"y&l'!,a" +'m+'"a" PTMRI
&"!&, me"%a!&r +ela,sa"aa" +e"yal&ra" BBM sam+a' ,e +edesaa".
U"!&, me"%a!as' ,er&*e!a" '!&) +'m+'"a" PTMRI) S.H. Sa+arda" me"%&s&l,a" ,e+adaG&$er"&r S&ma!era da" Pa"%l'ma K(ma"deme" Te"!ara S&ma!era a%ar PTMRI d'm'l'!er'sas'
dalam *a,!& see+a!"ya.
Se$a%a' real'sas' +erm(h("a" !erse$&!) +ada $&la" O,!($er /2>) May#e". S&har#(
Har#(*ard(y( sela,& Pa"%l'ma K(ma"deme" Te"!ara S&ma!era $er,&"#&"% ,e Pa"%,ala"
Bera"da" &"!&, meresm',a" m'l'!er'sas' PTMRI de"%a" me"a$al,a" +a"%,a! May(r T'!&ler
,e+ada P'm+'"a" PTMRI) S.H. Sa+arda". Seda"%,a" &"!&, +ara ,e+ala $'da"%de+ar!eme"
d'$er' +a"%,a! Ka+!e" da" ,e+ada +ara s!a ahl' la'""ya d'$er' +a"%,a! Le!"a".
De"%a" !erla,sa"a"ya m'l'!er'sas' d' PTMRI) ma,a +e"d's!r'$&s'a" BBM ,e daerah8daerah
ya"% !ad'"ya !er,e"dala) a,h'r"ya da+a! !era!as' de"%a" $a', da" la"ar.
A,s' B&m' Ha"%&s
Ta"%%al
7/24/2019 Pertamina Sumatera Utara Dan Perkebangannya
8/62
Se!elah mema!ah,a" +erla*a"a" +ara +e#&a"% Kemerde,aa" R.I. d' ,(!a Meda") S&"%%al)
B'"#a') S!a$a! da" Ta"#&"% P&ra) Bela"da ya"% !elah me"%'"%,ar' Per#a"#'a" L'"%%ar#a!' 60
Mare! /27) !er&s $er%era, ma#& ,e arah Bara! de"%a" !&a" Pa"%,ala" Bera"da".
Pas&,a" ya"% d'+'m+'" (leh Le!,(l. H. Kr(es ya"% ,h&s&s d'!&%as,a" &"!&, me"d&d&,'
La"%,a!) !elah me"da+a! +erla*a"a" se"%'! dar' +ara +e#&a"% ,'!a ya"% !er%a$&"% dalam
Ba!aly(" Is!'me*a D'5's' - TRI +'m+'"a" Ka+!e" A%&s H&s'". Pas&,a" m&s&h ya"% !elah
memas&,' Se&ra' $erhas'l d'+&,&l m&"d&r sam+a' ,e $a!as demar,as' Ge$a"%. U"!&,
mem+er'"%a!' +er's!'*a !erse$&!) d' Ge$a"% !elah d'd'r',a" T&%& Demar,as'.
Be$era+a har' se!elah d'+&,&l m&"d&r (leh +ara +e#&a"% ,'!a) d'+er(leh '"(rmas' $ah*a
+as&,a" Bela"da a,a" mela,&,a" sera"%a" seara $esar8$esara" &"!&, mere$&! '"s!alas'
'"d&s!r' +erm'"ya,a" d' Pa"%,ala" Bera"da". Hal '"' da+a! d',e!ah&' dar' ma!a8ma!a Bela"da
ya"% $erhas'l d' !a"%,a+) ya'!& Te"%,& Karma $'" Te"%,& S&la'ma") ,("!el'r Bela"da d'
Ta"#&"% P&ra.
Mel'ha! s'!&as' ya"% s&dah !'da, me"%&"!&"%,a" la%' $a%' ,eama"a" da" ,eselama!a"
'"s!alas' da" as'l'!as '"d&s!r' +erm'"ya,a" d' Pa"%,ala" Bera"da") ma,a +er'"!ah Pa"%l'ma
K(ma"d( D'5's' - TRI) K(l("el H&s'" &s& ,e+ada K(ma"da" KSBO 6K(ma"d( Se,!(r Bara!da" Oe!ara7 Meda" Area) Le!,(l Has$allah Had#' &"!&, mem$&m' ha"%&s,a" sel&r&h '"s!alas'
'"d&s!r' +erm'"ya,a" $er',&! ($#e,8($#e, 5'!al la'""ya $a', ya"% !erda+a! d' Pa"%,ala"
Bera"da" ma&+&" d' Pa"%,ala" S&s& har&s se%era d'la,sa"a,a".
S&ra! Per'"!ah ya"% s&dah d'+ers'a+,a" (leh +er*'ra (+eras' KSBO) Ka+!e" S&d'rma") Se%era
d'!a"da8!a"%a"' (leh K(ma"da" KSBO +ada !a"%%al /< A%&s!&s /2. S&ra! !erse$&!
d'$er',a" ,e+ada +ara ,(ma"da" +'("er +em$&m'ha"%&sa" Pa"%,ala" Bera"da") ya'!& Le!!&.
Usma" Am'r 6ma"!a" Ka. D#a*a!a" Perse"d#a!aa" D'5's' Ga#ah I7) Te"%,& N&rd'" 6ma"!a"
Da"y(" ? RIMA Pes'"d( D'5's' Re"("%7) Umar H&s'" 6ma"!a" +er*'ra Pes'"d( D'5's'
Re"("%7 da" M. &s& S&,("y 6ma"!a" +er*'ra D'5's' Re"("%7. Seda"%,a" !em$&sa""ya
d'sam+a',a" ,e+ada +em'm+'" PMC 6 Plaa!sel'#, M'l'!a'r C(mma"d( 7 Pa"%,ala" Bera"da")
May(r Nasar&dd'" ya"% $er!a"%%&"%#a*a$ +e"&h a!as ,eama"a" &m&m da" ,eselama!a"
+e"d&d&, ,(!a '!&.
Te+a! +ada +&,&l =.== d'"' har' !a"%%al / A%&s!&s /2) +er's!'*a +em$&m'ha"%&sa"
sel&r&h '"s!alas' da" as'l'!as '"d&s!r' +erm'"ya,a" d' Pa"%,ala" Bera"da" da" se,'!ar"ya
!elah !era!a! dalam se#arah +er#&a"%a" $a"%sa I"d("es'a. Seda"%,a" +em$&m'ha"%&sa"
,(!a Pa"%,ala" Bera"da" $erla"%s&"% +ada +&,&l =.==.
A,'$a! dar' a,s' !erse$&!) seara +ra,!'s ,(!a Pa"%,ala" Bera"da" $er',&! ,(m+le,s '"d&s!r'
+erm'"ya,a" !elah $er&$ah *&d #ad' la&!a" a+' da" %era, r(da +ere,("(m'a" #ad' mae!
!(!al. I!&lah ,("se,&e"s' ya"% har&s d'!er'ma (leh $a"%sa da" ra,ya! I"d("es'a ,e!',a '!&)
,h&s&s"ya ya"% $erd(m's'l' d' ,(!a Pa"%,ala" Bera"da" da" se,'!ar"ya)
Me"&r&! a!a!a" se#arah) $&m' ha"%&s d' Pa"%,ala" Bera"da" !elah d'la,&,a" se$a"ya, !'%a
,al'. Per!ama +ada !a"%%al 2 Mare! /2< d'la,&,a" (leh ?er"'el'",(r+s 6!e"!ara Bela"da7
se$el&m +e"yer$&a" !e"!ara Je+a"%) !e!a+' ,are"a d'la,&,a" seara !er%esa8%esa)
,er&sa,a""ya !'da, se+arah $&m' ha"%&s ya"% ,ed&a.
B&m' ha"%&s ,ed&a d'la,&,a" +ada !a"%%al / A%&s!&s /2 (leh +as&,a" PMC ya"%
me"%a,'$a!,a" sel&r&h '"s!alas' da" as'l'!as '"d&s!r' +erm'"ya,a" d' Pa"%,ala" Bera"da"
!ermas&, r&,( da" r&mah +e"d&d&, #ad' +(ra,8+(ra"da.
B&m' ha"%&s ,e!'%a d'la,&,a" (leh $a"%sa ,'!a +ada !a"%%al /2 Desem$er /20 ,e!',a
Bela"da ya"% mas'h +e"asara") mela,&,a" a%res' m'l'!er ,ed&a d' $&m' I"d("es'a. A,'$a!"ya)
7/24/2019 Pertamina Sumatera Utara Dan Perkebangannya
9/62
sel&r&h +er!am$a"%a" m'"ya, d' Pa"%,ala" Bera"da" #ad' +&'"%8+&'"% ya"% $ersera,a" da"
d'!'"%%al,a" $e%'!& sa#a &"!&, $e$era+a *a,!& lama"ya.
Seda"%,a" !am$a"% m'"ya, d' Ra"!a& da" La"%sa) Aeh T'm&r da+a! d'selama!,a" dar' !a,!',
$&m' ha"%&s ,are"a +er!aha"a""ya d'+er,&a! (leh +as&,a" Ba!er' II Ar!eler' d'$a*ah
+'m+'"a" Ka+!e" N&,&" Sa"a"y d'$a"!& (leh TPR II Aeh D'5's' S&ma!era +'m+'"a" Le!!&. TN.
Basy'r A$d&llah da" Le!da. Syar' A%&s.
Har' Jad' PERTAMINA
Se!elah I"d("es'a mem+er(leh ,eda&la!a" +e"&h +ada !a"%%al
7/24/2019 Pertamina Sumatera Utara Dan Perkebangannya
10/62
Ka$ar ya"% d'"a"!',a" $el&m m&"&l) malah !erde"%ar $er'!a $ah*a !am$a"% m'"ya, d'
daerah S&ma!era U!ara da" Aeh a,a" d',em$al',a" ,e+ada BPMShell. Hal '!& !e"!& sa#a
me"'m$&l,a" rea,s' ya"% &,&+ ,eras dar' +ara '"sa" +erm'"ya,a".
Me"%hada+' ,e"ya!aa" ya"% s&dah dem','a" r&*e!"ya da" dem' &"!&, me"%a"!'s'+as'
,em&"%,'"a"8,em&"%,'"a" ya"% !'m$&l dar' rea,s' ,eras +ara '"sa" +erm'"ya,a" d'
S&ma!era U!ara da" Aeh ser!a me"%'"%a! $ah*a ,'la"% m'"ya, d' La"%sa Aeh) 6,a+as'!as
+r(d&,s' = !("har'7 sa"%a! mem$a"!& +er#&a"%a" $a"%sa I"d("es'a) ma,a Mr. Te&,&
M(hammad Hasa" sela,& ,e!&a ,(m's' +erda%a"%a" da" '"d&s!r' d' DPR) se!elah me"er'ma
+e"%ad&a" dar' +ara '"sa" +erm'"ya,a" se%era me"%a#&,a" &s&l8m(s' ,e+ada Pemer'"!ah)
ya"% 's'"ya a"!ara la'" me"desa, +emer'"!ah s&+aya me"&"da se%ala +em$er'a" ''"
,("ses') e,s+l('!as' ma&+&" +er+a"#a"%a" ''"8''" ya"% s&dah ha$'s masa $erla,&"ya)
selama me"&"%%& has'l +e,er#aa" Pa"'!'a Ne%ara &r&sa" Tam$a"%.
Us&la" m(s' !erse$&! d'!a"da8!a"%a"' (leh Mr. Te&,& M(hammad Hasa") Mr. B&rha"&dd'")
S'a&* G'(, T#a") Sar(s() Mr. A.;. A$'d'") M(hra" $'" Ha#' Al') Mar&!( N'!'m'har#() Sa'd
Bahr('s#) A.S. Bahm'd) K.H. T#',*a" da" I.R. L($(.
Pada !a"%%al /< A+r'l /21 Pemer'"!ah me"%&m&m,a" $ah*a Per&sahaa" Tam$a"% M'"ya,Re+&$l', I"d("es'a 6PTMRI7 S&ma!era U!ara da" PTMRI Aeh J&l(&, ya"% $er,ed&d&,a" d'
La"%sa d'%a$&"% d'$a*ah sa!& +er&sahaa" ya"% d'$er' "ama Tam$a"% M'"ya, S&ma!era
U!ara 6TMSU7 de"%a" ,a"!(r +&sa!"ya d' Pa"%,ala" Bera"da".
Se!elah melal&' $er$a%a' %el(m$a"% +er#&a"%a" +ara '"sa" +erm'"ya,a" d'$a"!& (leh +ara
a"%%(!a De*a" ,h&s&s"ya Mr. Te&,& M(hammad Hasa" da" ,a*a"8,a*a") a,h'r"ya) +ada
!a"%%al
7/24/2019 Pertamina Sumatera Utara Dan Perkebangannya
11/62
U+aya +'m+'"a" Perm'"a mera"%,&l Rea" !elah mem$&ah,a" has'l) se!elah
d'la"%s&"%,a""ya ,("!ra, #&al8$el' m'"ya, me"!ah a"!ara Per!am'"a de"%a" Rea" !er*&d
+ada $&la" Desem$er /21.
A,a" !e!a+' &sah +e"ar'a" da"a '!& !'da, $er#ala" m&l&s) ,are"a mas'h $a"ya,
+ermasalaha" ya"% $el&m !er+eah,a") ,h&s&s"ya !e"!a"% s!a!&s ,e+em'l',a" m'"ya,
me"!ah ya"% a,a" d'#&al. Se$a$ me"&r&! ,ala"%a" +a,ar h&,&m d' ash'"%!(" DC) Amer',a)
Pera!&ra" Pemer'"!ah N(. !ah&" /21> ha"ya me"ya"%,&! masalah +e"%el(laa" da" !'da,
me"e"!&,a" !e"!a"% ,e+em'l',a" a!as la+a"%a" m'"ya, ya"% $ersa"%,&!a".
Hal '!& me"#ad' alasa" $a%' +ara +a,ar h&,&m Amer',a &"!&, me"ya!a,a" $ah*a la+a"%a"
m'"ya, d' S&ma!era U!ara da" Aeh) mas'h mer&+a,a" se$aha%'a" dar' daerah ,("ses'
ShellBPM. Ma,a a!as dasar '!&) m'"ya, me"!ah ya"% !elah d',a+al,a" da+a! d'!&"!&! (leh
Shell.
Me"yadar' ,("d's' ya"% ser$a s&l'! '!&) d'!am$ah la%' ,e$&!&ha" da"a &"!&, mereha$'l'!as'
la+a"%a" m'"ya, d' La"%,a! da" Aeh T'm&r s&dah dem','a" me"desa,"ya) ma,a Pemer'"!ah
I"d("es'a merasa +erl& &"!&, me"%el&ar,a" S&ra! Per'"!ah Pe"%&asa Pera"% N(.
Pr!PM=//21 %&"a mem$a!al,a" ,("ses' Shell d' S&ma!era U!ara da" Aeh ya"%!em$&sa""ya d'sam+a',a" ,e+ada +'ha, Shell.
Se$&la" se!elah d',el&ar,a""ya s&ra! !erse$&!) +'ha, Ked&!aa" Besar I"%%er's d' Ja,ar!a
me"&"!&! ,(+e"sas' a!as "ama Shell. A,a" !e!a+' a,h'r"ya ,emel&! '!& da+a! d'a!as' de"%a"
$a', (leh ,ed&a +'ha, ya"% $erse"%,e!a.
Se!elah sem&a ham$a!a" $erhas'l d'lal&') +ada !a"%%al = !elah d'a+a' ,ese+a,a!a"
$ah*a K($ayash' Gr(&+ $ersed'a mem$er',a" $a"!&a" ,red'! se$esar US 1 #&!a dalam
$e"!&, +erle"%,a+a" mes'"8mes'" '"d&s!r' +erm'"ya,a" $er',&! s&,& ada"% da" ma!er'alla'""ya ser!a $a"!&a" !e,"', ,e+ada Perm'"a. Da" se$a%a' 'm$ala""ya) Perm'"a a,a"
mem$ayar ,em$al' ,red'!"ya dalam $e"!&, m'"ya, me"!ah ,e+ada ,red'!(r selama /= !ah&".
Pada ,esem+a!a" '!&) K($ayash' Gr(&+ ya"% !elah mem$e"!&, $ada" &saha $ar&) ya'!& N(r!h
S&ma!era O'l De5el(+me"! C((+era!'(" L!d. a!a& ya"% d',e"al de"%a" s'"%,a!a" NOSODECO
!elah me"ye!&' +er#a"#'a" ,("!ra, Pr(d&'"% Shar'"% de"%a" ,e!e"!&a" >= has'l m'"ya,
$&m'"ya &"!&, Pemer'"!ah 6Perm'"a7 da" = adalah $a%'a" NOSODECO.
Ke!',a $a"!&a" !erse$&! s&dah d'!er'ma) ma,a K(l("el. dr. I$"& S&!(*( se%era mem$a"%&"
,em$al' sara"a da" as'l'!as '"d&s!r' +erm'"ya,a" d' S&ma!era U!ara da" Aeh ser!a
me"&"#&, May(r C;I J.M. Pa!!'as'"a 9 sela'" se$a%a' K(ma"da" De!aseme" - $a!aly("Sr'*'#aya B&,'!) $el'a& #&%a +er"ah me"d&d&,' #a$a!a" !eh"'s' se"'(r (+eras' ,'la"% d'
Pla#&) S&ma!era Sela!a" 9 &"!&, mem$a"%&" da" me"%ama",a" #ala""ya +ela,sa"aa"
+em$a"%&"a" ,em$al' '"d&s!r' +erm'"ya,a" dar' s'sa +&'"%8+&'"% ,(r$a" $&m' ha"%&s da"
Pera"% D&"'a II.
7/24/2019 Pertamina Sumatera Utara Dan Perkebangannya
12/62
Kehad'ra" Ba!aly(" Sr'*'#aya B&,'! d' La"%,a! da" Aeh T'm&r sa"%a! $esar ar!'"ya
me"%'"%a! sela'" +ara a"%%(!a ;e"' '!& ha"dal dalam +ela,sa"aa" ,("s!r&,s' $es' #&%a
d'ma,s&d &"!&, me"%a"!'s'+as' ,em&"%,'"a" !er#ad'"ya %a"%%&a" 6sa$(!ase7 dar' +'ha,8
+'ha, ya"% a"!' Pemer'"!ah R.I. a+ala%' +ada masa '!& seda"% !er#ad' %el(m$a"%
+em$er("!a,a" D.I. da" Sa$a"% 9 Mera&,e.
Seara +erlaha" !a+' +as!') de"%a" d'$e,al' !e,ad ,er#a ,eras melal&' m(!!( 3 Bela#ar sam$'l
$e,er#a da" $e,er#a sam$'l $ela#ar 3) a,h'r"ya PERMINA 6Per!am'"a7 mam+& $a"%,'! dar'
!&m+&,a" $es' !&a ya"% !er$e"%,ala' me"#ad' s&a!& +er&sahaa" +er!am$a"%a" da" '"d&s!r'
+erm'"ya,a" Nas'("al 6BUMN7 ya"% !er$esar d' As'a ser!a me"#ad' a"dala" +emer'"!ah dalam
&saha"ya me"yed(! de5'sa &"!&, ,e+e"!'"%a" da" ,ela"%s&"%a" +em$a"%&"a" d' Ta"ah A'r
!er'"!a) I"d("es'a.
Dar' PTMNRI Sam+a' Ke DOH NAD 9 S&m$a%&!) Ra"!a&.
Bera*al dar' d'$e"!&,"ya Per&sahaa" Tam$a"% M'"ya, Ne%ara Re+&$l', I"d("es'a 6PTMNRI8
/217 ya"% ,em&d'a" d'r($ah "ama"ya me"#ad' Per&sahaa" Tam$a"% M'"ya, S&ma!era
U!ara 6TMSU8/217 da" la%' 9 la%' d'%a"!' me"#ad' PT. ETMSU 6/18/=8/217 ya"% &s'a"ya !'da,
le$'h dar' d&a $&la") ,ere"a "ama +er&sahaa" !erse$&! mas'h $es'a! ,edaeraha") ma,a +ada!a"%%al /= Desem$er /21 "ama PT. ETMSU !elah d'%a"!' +&la me"#ad' PT Perm'"a &"!&,
me"'"%%al,a" $a& ,edaeraha") me"'"%,a! #ad' $ers!a!&s "as'("al. A,a" !e!a+' '!&+&" mas'h
$el&m +as $'la d',a#' dar' $&"y' Pasal aya! 67 ya"% d'#a$ar,a" $ah*a a$a"%8a$a"%
+r(d&,s' ya"% +e"!'"% $a%' "e%ara da" ya"% me"%&asa' ha#a! h'd&+ (ra"% $a"ya, har&s
d',&asa' (leh "e%ara &"!&, se$esar8$esar ,ema,m&ra" ra,ya!) ma,a PT. Perm'"a d'%a"!' la%'
me"#ad' PN. Perm'"a 6/2>/7. BUMN '"' !er&s $er,em$a"% me"ar' #a!' d'r' sam+a' d'!em&,a"
la"dasa" ya"% ,&a! dar' PN. Per!am'"a 6/2>07 me"#ad' PERTAMINA 6Per&sahaa"
Per!am$a"%a" M'"ya, Nas'("al7 ses&a' U"da"%8U"da"% N(. 0 !ah&" /2/.
U"!&, mem+er!e%as +em$a%'a" *'layah ,er#a) ma,a se#a, d'$erla,&,a""ya SK Me"!er' M'%as
N(. /) dar' re(rmas' $er,es'"am$&"%a" m&la' !er$e"!&,"ya PTMNRI d' !ah&" /21
sam+a' ,e PERTAMINA d' !ah&" /2/. Da" ,em&d'a" d's&s&l la%' de"%a" SK D're,s' N(. KPTS8
==C====2 9 S= !e"!a"% res!r&,!&r'sas'.
Se!elah d'$erla,&,a""ya +a,e! Res!r&,!&r'sas' +ada !ah&" /22) ma,a seara (!(ma!'s
s!r&,!&r (r%a"'sas' Per!am'"a Daerah S&m$a%&! d'$&$ar,a" dem' !era+a'"ya es'e"s' ya"%
le$'h ma"!a+ da" le$'h $erdaya%&"a ser!a mem+ers'"%,a! al&r $'r(,ras'.
Se#a, '!& Per!am'"a U"'! EP I $er($ah s!r&,!&r (r%a"'sas'"ya me"#ad' Per!am'"a O+eras'E,s+l(ras' da" Pr(d&,s' Ra"!a& a!a& d's'"%,a! me"#ad' Per!am'"a OP. EP. Ra"!a&.
Se$a%a' salah sa!& *'layah ,er#a D're,!(ra! EP) Per!am'"a OP. EP. Ra"!a& semasa UEP8I ya"%
mem'l',' daerah (+eras' sel&as /0.>2 Km< d' Pr(5'"s' S&ma!era U!ara da" Aeh !elah
7/24/2019 Pertamina Sumatera Utara Dan Perkebangannya
13/62
mele$ar sam+a' ,e S&ma!era Bara! da" R'a& !ermas&, Ke+&la&a" Na!&"a ,e&al' La+a"%a"
L'r',. Seda"%,a" l&as *'layah (+eras'"ya #&%a $er!am$ah me"#ad' sel&as />.>=.== KmMhar' a!a& se,'!ar 011 BOPD. S&,ses R8/ d's&s&l s&m&r R80.
De"%a" $er!am$ah"ya #&mlah s&m&r +r(d&,!' d' Ra"!a&) ma,a !'"%,a! +r(d&,s' m'"ya,
me"!ah"ya #&%a !er&s me"'"%,a! dar' >0.22 Mhar' 6!ah&" /2>=7 me"#ad' /..21
Mhar' d' !ah&" /2>>.
Seda"%,a" !(+ +r(d&!'(" ya"% +er"ah d'a+a' d' La+a"%a" EP. Ra"!a& 6se,ara"% Area
O+eras' Ra"!a&7 !er#ad' +ada !ah&" /2< se!elah me"da+a! s&"!',a" +r(d&,s' dar' S!r&,!&r
Sera"% Jaya da" Pe&rla, de"%a" !'"%,a! +r(d&,s' se$esar .=1 Mhar'. A,a" !e!a+'
,are"a s'a! alam' m'"ya, $&m' ya"% !'da, da+a! d'+er$ahar&') d'!am$ah +e"%&rasa" seara!er&s me"er&s. Seme"!ara ada"%a" $ar& $el&m d'!em&,a") ma,a +r(d&,s' m'"ya, me"!ah
d' KP 6'layah Ker#a Per!am'"a7 ASSET I Ra"!a& !er&s a"#l(, me"#ad' se,'!ar 22 M dalam
!ah&" s,al /22/220 6s!a!&s Se+!em$er /227. Seda"%,a" +r(d&,s' %as"ya ha"ya
se$a"ya, )/ M'lyar Ka,' K&$', dalam TF ya"% sama.
Pe"&r&"a" +r(d&,s' se!elah me"a+a' +&"a, d' !ah&" /2< &m&m"ya $ers'a! alam'ah)
seh'"%%a &+aya +e"'"%,a!a" +r(d&,s' !aha+ I mer&+a,a" !a"!a"%a" ya"% +al'"% $era!.
Ber$eda de"%a" &+aya +e"'"%,a!a" +r(d&,s' %as ya"% rela!' le$'h m&dah &"!&,
d'la,sa"a,a" ,e!'m$a"% me"a"%a"' s&m&r8s&m&r ya"% !elah $er+r(d&,s' le$'h dar' /= !ah&".
Se$a$) se*a,!&8*a,!& da+a! me"%a,'$a!,a" l(* +r(d&!'(" +ada s&m&r ya"% d'%ara+ a,'$a!
,eadaa" de+le!ed da" a,!(r8a,!(r la'""ya se+er!') ,e"a',a" ,adar a'r ya"% rela!' e+a! +ada
s&m&r e@'s!'"% da" KUPL. D'!am$ah la%' $ah*a +ada &m&m"ya s&m&r8s&m&r KUPL s&dah
de,a! +ada $a!as a'r m'"ya,.
7/24/2019 Pertamina Sumatera Utara Dan Perkebangannya
15/62
Pe"&r&"a" +r(d&,s' m'"ya, d' KP Area O+eras' Ra"!a& ya"% m&la' d'rasa,a" +ada !ah&"
/2) se$e"ar"ya s&dah d'a"!'s'+as' melal&' &saha +e"%em$a"%a" $ar& melal&' s's!em
+e"%&rasa" dar' reser5('r. Seda"%,a" &"!&, me"am$ah daya +e"%&rasa" m'"ya, dar'
reser5('r ya"% !'da, !er#a"%,a& de"%a" ara +r'mary re(5ery !elah +&la d'la,sa"a,a" melal&'
ara se("dary re(5ery a!a& +e"yera+a" !aha+ ,ed&a.
P'l(! Pr(ye! Se("dary Re(5ery '"' +er"ah d'la,&,a" +ada la+'sa" +as'r 1>=Al !erhada+
s&m&r d' La+a"%a" Ra"!a& ya"% !er"ya!a mam+& me"%has'l,a" m'"ya, se,&"der ra!a8ra!a
se$a"ya, /0 mhar'. Ke%'a!a" O*" Se("dary Re(5ery de"%a" ara me"%'"#e,s' a'r la&!
d'"'la' mas'h ,&ra"% e,("(m's $'la d'$a"d'"%,a" de"%a" $'aya (+eras' da" +e"%has'la"
+r(d&,s' ya"% d'+er(leh) seh'"%%a a,h'r"ya +r(ye, !erse$&! !er+a,sa d'he"!',a" se#a, /
N(5em$er /200.
D'sam+'"% ,er#asama de"%a" Nes(de( L!d.) se#a, ==) >= da" >>= !erhada+ 1 s&m&r a!a& > s!r'"%.
Berdasar,a" +erh'!&"%a") dar' Pr(ye! Se("dary Re(5ery '"' a,a" d'has'l,a" se,'!ar ==sam+a' 1= m +erhar' +ada a*al +r(d&,s' da" +&"a,"ya a,a" !era+a' se!elah l'ma !ah&"
de"%a" has'l +r(d&,s' se$esar 1
7/24/2019 Pertamina Sumatera Utara Dan Perkebangannya
16/62
Se$a%a' '"(rmas' !am$aha" da+a! d'#elas,a" $ah*a se#a, d'$erla,&,a""ya +e"%%a$&"%a"
Tam$a"% M'"ya, Aeh da" S&m&! me"#ad' U"'! EP8I) La+a"%a" Ra"!a& !elah d'+'m+'" (leh /=8B) ya"% mer&+a,a" +emas(, &!ama %as ,e ,("s&me" d' sam+'"%
s!r&,!&r Ge$a"%.
K&m&la!' +r(d&,s' m'"ya, da" ,("de"sa! sam+a' a,h'r !ah&" /222 !era!a! se$esar
7/24/2019 Pertamina Sumatera Utara Dan Perkebangannya
20/62
Pada ("e 21=) /===8A/) /===8A s&m&r da" dar' #&mlah '!&
!era!a! se$a"ya, s&m&r ya"% mas'h a,!' da" 2 s&m&r s&dah !'das, $er+r(d&,s' la%'.
6da!a Me' 2)0/m. Seda"%,a" &"!&, Ja"&ar'8Me'
7/24/2019 Pertamina Sumatera Utara Dan Perkebangannya
21/62
Seme"!ara #&mlah s&m&r ya"% s&dah d'$(r d' s!r&,!&r Pal&h Ta$&ha" Bara! !erda!a se$a"ya,
1 s&m&r) 2 s&m&r mas'h d'+r(d&,s',a" se$a%a' s&m&r m'"ya, da" s'sa"ya > s&m&r s&dah
!'da, $er+r(d&,s' la%' 6da!a Me' 0=) >>=) >=) >=) 11) 0=8OB) 0=8BB da" >=. Kese+&l&h ("a '!& adalah
mer&+a,a" ("a +e"%has'l m'"ya, ya"% ,&m&la!' +r(d&,s'"ya h'"%%a a,h'r !ah&" /222
!era!a! se$esar /1.==)20 Ms!$ 6) +erse" Re. Res.7 Seda"%,a" +r(d&,s' +ada !ah&"
7/24/2019 Pertamina Sumatera Utara Dan Perkebangannya
22/62
S!r&,!&r ya"% d'a,!',a" ,em$al' +ada !ah&" /222 melal&' s&m&r P8=< da" P8=> !elah
mem+r(d&,s' %as se,'!ar 1 MMSCF) da" ,("de"sa! se,'!ar 1=m +er har'. Seda"%,a" s'sa
ada"%a" m'"ya, ya"% +as!' adalah se$esar 1)1 MMSCF da" %as $&m' se,'!ar =)> MMSCF.
U"!&, !ah&" 0 m 6"e!!8!%l./> m +ada !ah&"
7/24/2019 Pertamina Sumatera Utara Dan Perkebangannya
23/62
S!r&,!&r P&la& Sem$'la") Ar$ey) ARO da" Sea"%%a"% ya"% $erada d' le+as +a"!a' Tel&, Har&
da" S!a$a! d',el(la (leh JOB Per!am'"a8COSTA IG L!d.) d&l& d',el(la (leh JOB Per!am'"a8Ja+e@
N(r!h S&ma!era L!d.
Se$a%a' salah sa!& la+a"%a" e,s+l(ras' da" +r(d&,s' d' *'layah (+eras'("al Per!am'"a DOH
NAD8 S&m$a%&!) Per!am'"a Area O+eras' Pa"%,ala" S&s& mem+&"ya' a"d'l ya"% $esar dalam
mem+er!aha",a" ,e$eradaa" Per!am'"a d' Na"%%r(e Aeh Dar&ssalam da" S&ma!era U!ara)
,h&s&s"ya dalam hal +e"%adaa" m'"ya, da" %as $&m') !er's!'me*a me"%e"a' mas&,a" PAD
$a%' Pem,a$ La"%,a! da" S&ma!era U!ara.
Se!elah me"%alam' masa s&ram selama le$'h ,&ra"% /0 !ah&") ,e!',a +r(d&,s' +&"a,"ya d'
!ah&" /20 6.0= m7 a"#l(, me"#ad' ha"ya se,'!ar 2/.0> m d' !ah&" /22>) da" +ada
!ah&" ) MMSCFD da" TAC Bas'lam se$a"ya, )/ MMSCFD ya"% $'la
d'!(!al,a" seara me"yel&r&h +r(d&,s' %as dar' Area O+eras' Pa"%,ala" S&s& +ada !ah&"
7/24/2019 Pertamina Sumatera Utara Dan Perkebangannya
24/62
,e ,'la"% BBM UP8I Pa"%,ala" Bera"da" da" ,'la"% la'""ya) !ermas&, +e"%'r'ma" %as &"!&,
PLN) PGN da" se$a%a'"ya) d' Area O+eras' Pa"%,ala" S&s& !erda+a! se$a"ya, > 6e"am7
S!as'&" Pe"%&m+&l S!as'&" K(m+ress(r 6SPSK7 ya"% d'le"%,a+' de"%a" 2 &"'! ,(m+ress(r
dar' $er$a%a' #e"'s da" &,&ra". K(m+ress(r8,(m+ress(r !erse$&! d'+er%&"a,a" &"!&,
melaya"' +as(,a" m'%as dar' s!r&,!&r8s!r&,!&r ya"% ada d' Area O+eras' Ra"!a&) Aeh
Tam'a"% da" dar' s!r&,!&r d' Area O+eras' Pa"%,ala" S&s& &"!&, d's'm+a" d' Ta", ard) B&,'!
Khaya"%a") Pa"%,ala" S&s& a!a& la"%s&"% d','r'm ,e ,'la"% BBM d' Pa"%,ala" Bera"da" a!a&
d',a+al,a" ,e ,'la"% BBM d' C'laa+ La*'8la*'.
Seda"%,a" +e"%'r'ma" m'"ya, me"!ah &"!&, ,'la"% BBM d' l&ar P&la& S&ma!era a!a&+&"
&"!&, e,s+(r) d'la,&,a" de"%a" mem+er%&"a,a" ,a+al !a",er melal&' SBM 6 S'"%le B(&y
M((r'"% 7 ya"% $erada se,'!ar / ,m d' le+as +a"!a' Tel&, Har&) Pa"%,ala" S&s& de,a!
+era'ra" Sela! Mala,a.
Se$a$ +era'ra" d' +ela$&ha" +e"%e,s+(r m'"ya, !er!&a d' I"d("es'a '!& !'da, da+a! d'mas&,'
(leh (ea" !a",er 6!a",er $er&,&ra" $esar7) ma,a d'$a"%&" S'"%le B(&y M((r'"% d' le+as
+a"!a' Tel&, Har&) Keama!a" Pa"%,ala" S&s&) Ka$&+a!e" La"%,a!) S&ma!era U!ara) ya"%
m'"'a!&r"ya da+a! a"da l'ha! dalam $e"!&, T&%& d' !e+' #ala" raya l'"!as S&ma!era) !e+a!"ya
d' S'm+a"% T'%a Pa"%,ala" S&s& .Desa L&$&, Kas'h) Keama!a" Bera"da" Bara!)Ka$&+a!e"La"%,a!) S&ma!era U!ara ya"% mer&+a,a" sa!&8sa!&"ya #ala" mas&, ,e ,(!a Pa"%,ala" S&s&
6P&sa! Per,a"!(ra" Per!am'"a Area O+eras' Pa"%,ala" S&s&7.
Ber$'ara me"%e"a' l'"d&"%a" l'"%,&"%a") !e!a+ me"#ad' +r'(r'!as &!ama Per!am'"a &"!&,
me"a"%a"'"ya seara ser'&s) da" '"' mema"% s&dah me"#ad' ,(m'!me" Per!am'"a se#a,
d'$e"!&,"ya Bada" K((rd'"a!(r L'"d&"%a" L'"%,&"%a" 6BKLL7 +ada !a"%%al J&"' /2.
Pem$e"!&,a" BKLL da+a! #&%a d'ar!',a" se$a%a' de,laras' ,(m'!me" ,e%'a!a" '"d&s!r'
+erm'"ya,a" "as'("al.
Seda"%,a" &"!&, me"'"%,a!,a" +e"%e!ah&a" da" +emahama" +ara +e,er#a da" +e,arya
!ermas&, m'!ra ,er#a da" m'!ra &saha !e"!a"% ar!' +e"!'"%"ya l'"d&"%a" l'"%,&"%a") ma,a
seara $er,ala Per!am'"a mem$er' ,esem+a!a" ,e+ada '"sa" +erm'"ya,a" &"!&, me"%',&!'
+r(%ram +ela!'ha" da" ,&rs&s !ermas&, ya"% me"ya"%,&! de"%a" masalah ,eseha!a" da"
,eselama!a" ,er#a ser!a +ela!'ha" !e,"', &"!&, memadam,a" a+' ,e$a,ara" 6F're F'%h!'"%
Teh"'&e7) e@+l('s'dem( da" se$a%a'"ya. Sela'" '!& #&%a d'sed'a,a" !em+a! +ra,!e, da"
+ela!'ha" &saha +e"a"%%&la"%a" da" +emadama" a+' ,e$a,ara" d' F're Tra'"'"% Gr(&"d)
Pa"%,ala" S&s&.
Te%as"ya) masalah l'"d&"%a" l'"%,&"%a") ,eseha!a" da" ,eselama!a" ,er#a s&dah se#a, d&l&
d'!era+,a" d' sem&a &"%s' (+eras'("al Per!am'"a.
Se$a%a' ("!(h !elah d'!era+,a""ya &+aya +e"yelama!a" l'"d&"%a" l'"%,&"%a" ser!a
,eselama!a" ,er#a d' se!'a+ l(,as' +e"%e$(ra" s&m&r m'"ya, da" %as $&m' #&%a !ersed'a
!em+a! +e"am+&"%a" ,h&s&s &"!&, l&m+&r l'm$ah +e"%e$(ra" da" s'sa8s'sa !&m+aha"
m'"ya, dar' +erala!a" $(r da" se$a%a'"ya. Sela'" '!& #&%a d'le"%,a+' de"%a" +erala!a"
+emadam a+' ,e$a,ara" da" ala! +e"de!e,s' ,e$((ra" %as.
Seme"!ara &"!&, me"%a"!'s'+as' $ahaya ,e$a,ara" d' ,(m+le,s +er,a"!(ra" da" +er&maha"
,arya*a" !ermas&, ,e$a,ara" d' l(,as' s&m&r8s&m&r m'%as ser!a ,e$a,ara" d' l'"%,&"%a"
+em&,'ma" *ar%a masyara,a!) Per!am'"a Area O+eras' Pa"%,ala" S&s& #&%a me"yed'a,a"
$e$era+a &"'! m($'l +emadam ,e$a,ara" ya"% $ermar,as d' Ka"!(r KKLL Pa"%,ala" S&s&.
3T'da, $e,er#a le$'h $a', dar' +ada $e,er#a4 I!&lah sem$(ya" +e!&%as Pemadam A+'Ke$a,ara" d' Area O+eras' Pa"%,ala" S&s&.
Per!am'"a dalam mela,sa"a,a" ,e%'a!a" e,s+l(ras' s&m$er daya m'%as +ada &m&m"ya
d'la,&,a" d' daerah ra*a8ra*a +asa"% s&r&!) seh'"%%a ma& !'da, ma&) +era" ,e"daraa" ala!8
7/24/2019 Pertamina Sumatera Utara Dan Perkebangannya
25/62
ala! $era! se+er!' $&lld(er) +ayl(ader) %rader) d&m+ !r&,) $e,() !rad() sa""er da"
sammel mema"% sa"%a! d' $&!&h,a" ,e!',a mem$&,a l(,as' +e"%e$(ra" $ar&.
Sela'" a"%,&!a" $era! se+er!' !erse$&! d' a!as #&%a !erda+a! &"'! $&s ,arya*a" da"
$elasa"a" ,e"deraa" a"%,&!a" r'"%a" #e"'s s!a!'(" *a%(") Jee+ da" +',8&+.
U"!&, mera*a! ala!8ala! $era! da" ,e"daraa" !erse$&! !ermas&, +era*a!a" ser!a +er$a',a"
mes'"8mes'" la'""ya) d' Area O+eras' Pa"%,ala" S&s& #&%a !ersed'a $e"%,el me,a"', ya"%
#&%a d'le"%,a+' de"%a" mes'" $&$&! da" se$a%a'"ya.
Seda"%,a" &"!&, mela,sa"a,a" +e"%e$(ra" s&m&r m'%as ya"% $erada d' se$era"% dara!a"
Pa"%,ala" S&s& se+er!' d' P&la& Pa"#a"% da" se,'!ar"ya) d' Area O+eras' Pa"%,ala" S&s& #&%a
!ersed'a sa!& &"'! ,a+al +e"dara! LC L&m$a8l&m$a) !&% $(a! da" $e$era+a &"'! s+eed $(a!.
Seme"!ara &"!&, me"d&,&"% ,ela"ara" (+eras'("al da" ,(m&"',as' a"!ar &"%s' a"!ar
daerah (+eras') a"!ar +e,er#a +e,arya ya"% $er!&%as d' l(,as' +e"%e$(ra" ma&+&" d' SPSK)
d' Area O+eras' Pa"%,ala" S&s& #&%a ada sara"a da" as'l'!as !ele,(m&"',as' m'sal"ya) Rad'(
M&l!' S'"%le Cha""el) Base Re+ea!er) Ha"dy Tal,y) T*( ay Rad'() Ce"!ral PAB-) Pera"%,a!
#ar'"%a" '"!er"al) Sal&ra" !ele+(" PT Tel,(m) da" Sa!el'!SKSP 6< +(r! 5('e +(r! da!a7.
Sela'" '!& d' areal ,(m+le,s Pela$&ha" M'"ya, Pa"%,ala" S&s& #&%a !erda+a! as'l'!as d(,'"%
re+a'r ya"% d',el(la (leh Per!am'"a DOK PBPS. Gala"%a" ,a+al DOK Pa"%,ala" S&s&
mer&+a,a" d(,'"% re+a'r ya"% !erle"%,a+ d' S&ma!era U!ara.
Se#ala" de"%a" +r(%ram +emer'"!ah &"!&, me"'"%,a!,a" ,&al'!as da" ,eerdasa" s&m$er
daya ma"&s'a I"d("es'a se&!&h"ya ya"% $er'ma" da" !a*a) sela'" d'sed'a,a" sara"a da"
as'l'!as +e"d'd',a" m&la' !'"%,a! se,(lah Tama" Ka"a,8,a"a,) SD) SLTP) SMU da" Madrasah)
d' areal ,(m+le,s +er&maha" ,arya*a" Per!am'"a Pa"%,ala" S&s& #&%a !erda+a! ase!
Per&sahaa" ya"% $er$e"!&, r&mah '$adah) ya'!& Mas#'d Al M&ha#'r'" d' B&,'! K&"') Mas#'d
B'!r&l A'"a" d' Pal&h Ta$&ha" da" Gere#a.
Se$a%a' +er&sahaa" 5'!al m'l', Ne%ara ya"% sam+a' saa! '"' mas'h d'a"dal,a" se$a%a' !&la"%
+&"%%&"% +e"%adaa" PAD 6Pe"da+a!a" Asl' Daerah7 da" mas&,a" de5'sa $a%' Ne%ara
!ermas&, se$a%a' +emas(, BBM da" %as $a%' masyara,a!) ma,a s!am'"a da" ,e$&%ara" +ara
+e,er#a ser!a +e,arya d' l'"%,&"%a" Per!am'"a Area O+eras' Pa"%,ala" S&s& har&s !e!a+
$erada dalam ,("d's' +r'ma.
U"!&, !&a" d'ma,s&d sela'" P(l',l'"', ya"% #&%a !er$&,a &"!&, &m&m) d' Area O+eras'
Pa"%,ala" S&s& #&%a !erda+a! S!ad'(" Olahra%a 6a""( /27 d' B&,'! K&"' ya"% !erle"%,a+ d'
S&ma!era U!ara da" $ah,a" s!ad'(" '"' +er"ah $e$era+a ,al' d'ma"aa!,a" &"!&, ,(m+e!'s'
se+a, $(la !'"%,a! daerah da" "as'("al.
Sela'" la+a"%a" se+a, $(la da" a!le!',) d' se,'!ar S!ad'(" Olahra%a B&,'! K&"' #&%a !erda+a!
$e$era+a la+a"%a" Te""'s) B(la $as,e!) ?(lly) B&l& Ta"%,'s da" la+a"%a" G(l m'"' #&%a
!erda+a! sa!& %ed&"% Per!em&a" Pe!r( R'a B&,'! K&"' da" Ged&"% Pe!r( Plaa a!a& G&es!
H(&se d' B&,'! Khaya"%a") Pa"%,ala" S&s&.
Se#ala" de"%a" ada"ya ,e$'#a,a" res!r&,!&r'sas' ya"% 'm+leme"!as'"ya !elah
melah'r,a"S&ra! Ke+&!&sa" D're,s' N(.: KPTS8==C====2 9 S0 !a"%%al // Mare! /22)
ma,a !erh'!&"% m&la' / A+r'l /221 s!r&,!&r (r%a"'sas' Per!am'"a DOH Ra"!a& Asse! Pa"%,ala"
S&s& ya"% se$el&m"ya d'+'m+'" (leh se(ra"% Ke+ala La+a"%a") da" se$&!a" Ke+ala
La+a"%a" ,em&d'a" d'%a"!' se$&!a""ya me"#ad' Ma"a%er Asse! ya"% !&%as (+eras'("al"yamem$a*ah' *'layah ,er#a Per!am'"a Asse! H&l& Pa"%,ala" S&s& d' S&ma!era U!ara da"
$er,a"!(r d' Pa"%,ala" S&s&.
7/24/2019 Pertamina Sumatera Utara Dan Perkebangannya
26/62
Seda"%,a" ,a"!(r '"d&,"ya $erada d' Ra"!a&) Aeh Tam'a"% ya"% d',e"al de"%a" se$&!a"
Per!am'"a Daerah O+eras' H&l& Ra"!a& a!a& $'asa"ya d's'"%,a! de"%a" PERTAMINA DOH
RANTAU.
Ke!',a s!r&,!&r $ar& !er$e"!&, $erdasar,a" SK D'r&! Per!am'"a N(.K+!s8==C=====. S(ey(!( : Ke+ala La+a"%a" /20 9 /202
=. Ir. Is,a"dar Kas'm : Ke+ala La+a"%a" /202 9 /22/
=0. H. U!ama Rasy'd : Ke+ala La+a"%a" /22/ 9 /221
=2. Ir. H. 'd#'("( : Ma"a%er Asse! /221 9 /220
/=. Ir. H. T. Syahr&l : Ma"a%er Asse! /220 9 /222
//. Ir. H. Slame! '$'s("( : Ma"a%er Asse! /222 9
7/24/2019 Pertamina Sumatera Utara Dan Perkebangannya
27/62
Per&sahaa" Perser(a" 6PERSERO7 +ada !a"%%al /0 J&"'
7/24/2019 Pertamina Sumatera Utara Dan Perkebangannya
28/62
+ra,'raa" a!as ada"%a" s&m$er daya alam $er&+a m'"ya, ya"% $er#&mlah se,'!ar /=)/ #&!a
$arrel da" %as $&m' se$esar /.) BSCF.
Seme"!ara +r(d&,s' m'"ya, ya"% $erhas'l d'a+a' dalam TF /22/220 6s!a!&s Se+!em$er
/227 !era!a! se$esar 2.>= $$l ya"% d'has'l,a" dar' ASSET I Ra"!a& 6>.0/< $$l.7 da"
ASSET II Pa"%,ala" S&s& 6/=.2>0 $$l.7. Seda"%,a" +r(d&,s' %as !elah me"&"#&,,a" s&a!&
+e"'"%,a!a" dar' /== MMSCFD dalam TF /22>/22 me"#ad' /.>=.== Km< !e"!& sa#a Per!am'"a O+eras' EP. Ra"!a& !'da,
da+a! $e,er#a se"d'r'a") #ad' d&,&"%a" m'!ra &saha sa"%a! d'+erl&,a" dalam ,e%'a!a"
+e"am$a"%a" m'"ya, da" %as $&m' $a', ya"% $erada d' dara!a" ma&+&" le+as +a"!a'.
Sam+a' de"%a" Se+!em$er /22 !era!a! se$a"ya, 0 +er&sahaa" s*as!a "as'("al da" as'"%
se$a%a' m'!ra &saha Per!am'"a O+eras' EP. Ra"!a&. Dar' #&mlah '!& !era!a! se$a"ya, />
+er&sahaa" $ers!a!&s +r(d&,s' da"
7/24/2019 Pertamina Sumatera Utara Dan Perkebangannya
29/62
A%e"! ( C(mm&"'!y De5el(+me"!
PT Per!am'"a 6Perser(7 DOH NAD 9 S&m$a%&!) Ra"!a& sela'" me"%em$a" !&%as +(,(, &"!&,
mem$a"%&" da" mela,sa"a,a" +e"%&sahaa" +er!am$a"%a" m'"ya, da" %as $&m' ser!a
e,s+l(ras' da" e,s+l('!as' s&m$er daya +a"as $&m' dalam ar!' sel&as8l&as"ya &"!&, se$esar8
$esar ,ema,m&ra" ra,ya! da" Ne%ara ser!a mem+er,(,(h ,e!aha"a" "as'("al) Per!am'"a
seara m(ral #&%a !erl'$a! dalam +r(%ram +e"%em$a"%a" +em$a"%&"a" s', da" "(" s',
d'se,'!ar *'layah (+eras' ,er#a"ya.
Se$a%a' ("!(h a!as +era" ser!a Per!am'"a dalam +em$a"%&"a" s', ,h&s&s"ya me"%e"a'
as'l'!as a"%,&!a" dara!) +ada se,'!ar
7/24/2019 Pertamina Sumatera Utara Dan Perkebangannya
30/62
Me#a) La+a"%a" G(l) Bas,e!) S!ad'(" Olahra%a) da" K(lam Re"a"% 6ha"ya ada d' Area
O+eras' Ra"!a&7.
Seda"%,a" &"!&, !em+a! rela,s #&%a !ersed'a !em+a! a"!' s!ress) ya'!& ,(lam !em+a!
mema"'"% da" Tama" Re,reas' ya"% d'le"%,a+' de"%a" m("&me" ala!8ala! $era! da"
+erala!a" +e"am$a"%a" m'"ya, !em+(e d(el(e ya"% $er!&a" a%ar %e"eras' m&da ya"%
!elah memas&,' era !e,"(l(%' !'"%%' da+a! me"%e!ah&' $ah*a $e%'!&lah sara"a +e"&"#a"%
,e%'a!a" '"d&s!r' +erm'"ya,a" 3!em+( d(el(e4 ya"% +er"ah d'+a,a' d' daerah '"'.
Ke"dala da" Ta"!a"%a"
Ke$eradaa" PT Per!am'"a 6Perser(7 DOH NAD 9 S&m$a%&!) Ra"!a& se#a, Era Re5(l&s' sam+a'
,e Era Re(rmas' !elah mem$er',a" s&m$a"%a" ya"% $esar &"!&, masyara,a! da" Ne%ara.
Oleh se$a$ '!& Per!am'"a d' daerah Aeh da" S&ma!era U!ara har&s mam+& $er+r(d&,s' +ada
!'"%,a! e,("(m' ya"% me"%&"!&"%,a" a%ar !e!a+ s&r5'5e da" e,s's d'masa me"da!a"%)
,are"a me"%'"%a! ,e$&!&ha" masyara,a! !erhada+ BBM da" %as 6el+'#'7 a,a" !er&s
me"'"%,a!. Hal '"'lah ya"% me"%har&s,a" Per!am'"a &"!&, mema& +r(d&,s'"ya de"%a"
mem$a"%&" ,'la"%8,'la"% $ar& ser!a $er&+aya me"%em$a"%,a" !em&a" s&m$er m'"ya, da"
%as $&m' ya"% $ar& d' #a#ara" PT Per!am'"a 6Perser(7 DOH NAD 9 S&m$a%&!) Ra"!a&.
U"!&, mela,sa"a,a" ,e%'a!a" !erse$&! !er,ada"% !er$e"!&r ,e"dala) $a', ya"% me"ya"%,&!
de"%a" masalah $'aya (+eras' ma&+&" $'aya reha$'l'!as' da" +emel'haraa" sara"a8sara"a
+e"&"#a"% ya"% ma,'" me"&"!&! es'e"s' da" ee,!'5'!as.
D'sam+'"% +ersa'"%a" '"!er"as'("al ya"% !er&s $er!am$ah ,e!a!) ma,a Per!am'"a har&s
mam+& $ersa'"% saa! $erada dalam l'"%,ara" Era Gl($al'sas' da" +erda%a"%a" $e$as)
me"%'"%a! $ah*a m's'"ya adalah se$a%a' +emas(, de5'sa $a%' Ne%ara ya"% +ada %'l'ra"
a,h'r) has'l"ya adalah &"!&, se$esar8$esar ,ema,m&ra" ra,ya! da" $a"%sa I"d("es'a.
Ke$erhas'la" PT Per!am'"a 6Perser(7 DOH NAD 9 S&m$a%&!) Ra"!a& dalam +er,em$a"%a""ya&"!&, !e!a+ +r(d&,!' mer&+a,a" !a"!a"%a" !erse"d'r') ,are"a $($(! seha! sa"%a! !er%a"!&"%
dar' (+!'mal'sas' &"s&r ,'"er#a ya"% a"!ara la'" me"ya"%,&! ,emam+&a" &"s&r da"a. De"%a"
+e"%er!'a" a%ar +er,em$a"%a" s&a!& +er&sahaa" da+a! d'hara+,a" d' masa me"da!a"%)
ma,a +erl& d's&s&" s&a!& a"%%ara" $'aya (+eras'("al) a"%%ara" $'aya '"5es!as' da"
a"%%ara" $'aya +r(d&,s'.
Terhada+ ,e"a',a" // dar' !ah&" se$el&m"ya adalah a,'$a! ,e"a',a" "'la' d(llar Amer',a
Ser',a! !erhada+ ma!a &a"% r&+'ah se$esar => MMSCF a!a& le$'h re"dah dar' !ah&" se$el&m"ya.
Kala& d'l'ha! dar' $esar"ya $'aya +r(d&,s' m'"ya, ya"% me"a+a' a"%,a US >)2$arrel da"
%as $&m' se,'!ar US =)MSCF 6da!a !ah&"
7/24/2019 Pertamina Sumatera Utara Dan Perkebangannya
31/62
"as'("al) a,a" d'&saha,a" $'aya +e"%am$'la" m'"ya, da" %as $&m' se+e"&h"ya d'!a"%%&"%
(leh +'ha, ,("!ra,!(r. De"%a" dem','a" res',( ,e%a%ala" !'da, #ad' $e$a" Per!am'"a. Da"
a+a$'la ,e%'a!a" '!& $erhas'l) ma,a has'l"ya d'$a%' ses&a' de"%a" +er#a"#'a" ,("!ra, ya"%
sal'"% me"%&"!&"%,a".
Se!elah ,e"dala ya"% me"ya"%,&! de"%a" masalah da"a se+er!' d'se$&! d'a!as) as+e,
+e"&"#a"% 6s', da" "(" s',7 $a%' a,!'5'!as +r(d&,s' adalah !ersed'a"ya sara"a da"
+rasara"a !er+asa"%. Pela,sa"aa" a*al dar' la"%,ah +r(d&,s' m'"ya, da" %as $&m' adalah
!ersed'a"ya +era$(! +em$(ra" da" sara"a 5'!al la'""ya se$a%a' +e"d&,&"% ,e$erhas'la"
me"da+a! m'"ya, da" %as $&m'.
Keadaa" +era$(! $(r KUPL da" +era*a!a" s&m&r +ada &m&m"ya d'"'la' mas'h laya, +a,a'
da" mam+& mela,sa"a,a" Re"a"a Ker#a &"!&, !'%a !ah&" ,e de+a") *ala&+&" ,("d's'"ya
>=8= adalah $a',. Terle$'h se!elah ada"ya +e"%%a"!'a" Mas, 6me"ara $(r7 ya"%
se$el&m"ya d'"'la' !'da, laya, de"%a" mem+er%&"a,a" a"%%ara" TF. /22>/22.
Ada+&" +era$(! !erse$&! !erd'r' dar' Na!'("al) Ide() Card*ell) Freed C((+er) N 0= UE) E 2==)
H8=8D) KT8
7/24/2019 Pertamina Sumatera Utara Dan Perkebangannya
32/62
/. U"!&, +em$&a!a" l(,as' +em$(ra") Pemda se!em+a! m'"!a a%ar Per!am'"a har&s
mem+&"ya'mem'l',' s&ra! I'" Per!am$a"%a" Daerah 6SIPD7 a!as +e"%%&"aa" !a"ah !'m$&"
6$aha" %al'a" C7.
7/24/2019 Pertamina Sumatera Utara Dan Perkebangannya
33/62
$er,&al'!as. Kh&s&s me"%e"a' +e"%&sahaa" da" +ema"aa!a" e"er%') har&s d'la,sa"a,a"
seara hema! da" es'e" a%ar da+a! me"#am'" +eme"&ha" ,e$&!ha" ser!a ama") ad'l da"
!er#a"%,a&. Se+er!' d',e!ah&' GBHN da" Tr'l(%' Pem$a"%&"a" da+a! d'r($ah se!'a+ l'ma8
!ah&"a") ses&a' de"%a" ,e$&!&ha".
Ke$'#a,sa"aa" E"er%' "as'("al d'arah,a" &"!&, me"d(r("% ,e%'a!a" +em$a"%&"a" ya"%
$er,ela"#&!a") me"d&,&"% +e"'"%,a!a" ,ese#ah!eraa" ra,ya! da" meme"&h' ,e$&!&ha"
masyara,a! a,a" e"er%' de"%a" me"#am'" !ersed'a"ya e"er%' ya"% &,&+ #&mlah"ya) !e+a!
*a,!&"ya) $a', m&!&"ya da" !er#a"%,a& har%a"ya. Ke$'#a,sa"aa" '"' $er'"!',a" !'%a hal :
/. I"!e"s',as') ya'!& &+aya &"!&, me"em&,a" da" a!a& me"am$ah ada"%a" e"er%' $ar&.
I"!e"s',as') !ermas&, e,s!e"s',as') d'la,sa"a,a" melal&' s&r5a' da" e,s+l(ras' s&m$er8
s&m$er e"er%' seara $er,ela"#&!a".
7/24/2019 Pertamina Sumatera Utara Dan Perkebangannya
34/62
De"%a" !&a" &"!&, me"#ad' +er&sahaa" ya"% :
a. K&a! da" seha!.
$. Meme"&h' ,e+e"!'"%a" ,(s&me" da" me"%has'l,a" ,e&"!&"%a" $a%' +er&sahaa".
. Ber+res!as' se!ara de"%a" +er&sahaa" !er$a', d' $'da"% m'"ya, da" %as $&m'.
Dalam mela,sa"a,a" &saha selal& $erdasar,a" +ada !a!a "'la' &"%%&l ya"% :
a. Bers!a"dar '"!er"as'("al.$. Ber*a*asa" l'"%,&"%a".
. Me"&m$&h,a" ,em$a"%%aa" da" me"%em$a"%,a" +r(es'("al'sme ,arya*a".
d. Me"&m$&h,a" ,em$a"%%aa" da" me"%em$a"%,a" +r(es'("al'sme ,arya*a".
e. Me"d&,&"% +r(%ram Pemer'"!ah.
Se+er!' d',em&,a,a" se$el&m"ya) r&m&s m's' +er&sahaa" ya"% $a', har&s me"d&,&"% !'%a
&"s&r ya'!& : Ba!asa" B'da"% Usaha) T&a" U!ama Per&sahaa" da" N'la'8N'la' a"% D'a"&!)
ya"% '"!'"ya adalah se$a%a' $er',&! :
/. Ba!asa" $'da"% &saha PERTAMINA ya'!& $er%era, +ada ,e%'a!a" h&l& sam+a' h'l'r $a', d'
I"d("es'a ma&+&" d' l&ar "e%er' seara sele,!') d'%am$ar,a" seara r'"' dalam ,al'ma!+er!ama. De"%a" dem','a" PERTAMINA seara $er!aha+ a,a" mele+as,a" sem&a ,e%'a!a"
d'l&ar $'da"% &saha ya"% $erada d'l&ar r&m&sa" '"') da" se$al',"ya seara sele,!' a,a"
me"%em$a"%,a" &saha $'s"'s '"!er"as'("al $'lama"a +r(s+e,"ya d'"'la' $a',.
7/24/2019 Pertamina Sumatera Utara Dan Perkebangannya
35/62
(+!'mal ser!a +e"am$aha" &saha ada"%a" M'%as $ar& ya"% e,("(m's &"!&, d'+r(d&,s',a"
a%ar da+a! d'ma"aa!,a" &"!&, ,e+e"!'"%a" masyara,a!.
Ta!a "'la' $&daya $ar& &"%%&la" ya"% !elah d'+r(%ram,a" (leh D're,s' PT Per!am'"a 6Perser(7
melal&' F'5e 617 9 M adalah se$a%a' $er',&! :
/. F F(&s.
Mem&sa!,a" +e"%%&"aa" seara (+!'mal $er$a%a' ,(m+e!e"s' Per&sahaa" &"!&,
me"'"%,a!,a" "'la' !am$ah Per&sahaa".
7/24/2019 Pertamina Sumatera Utara Dan Perkebangannya
36/62
K(m&"',as' ya"% ee,!'.
Pe"dele%as'a" *e*e"a"% ses&a' #a$a!a".
S's!em ma"a#eme" ,'"er#a $a%' se!'a+ +e,er#a.
Pe"'"%,a!a" ,(m+e!e"s' +e,er#a da" +e,arya melal&' +e"d'd',a" da" +ela!'ha") +e"yed'aa"
sara"a +em$ela#ara".
Pem$er'a" re*ard ,e+ada +e,er#a da" +e,arya ya"% $er+res!as'.
Kesem+a!a" &"!&, mela,&,a" '"(5as' da" 'm+r(5eme"! $a%' se!'a+ +e,er#a da" +e,arya.
K'"er#a PT Per!am'"a 6Perser(7 DOH NAD8S&m$a%&!
Se$a%a' +er&sahaa" +erser(a" !er$esar dalam me"a"%a"' +e"am$a"%a" m'"ya, da" %as
$&m' d' I"d("es'a) PT Per!am'"a 6Perser(7 DOH NAD8S&m$a%&! !elah me"era+,a" +r'"s'+
%((d (r+(ra!e %(5er"a"e de"%a" ara :
/. Mela,&,a" +er!a"%%&"%#a*a$a" ,'"er#a !ah&"a" ,e+ada D're,!&r H&l&.
7/24/2019 Pertamina Sumatera Utara Dan Perkebangannya
37/62
Rese5('r reassessme"!.
Pe"am$aha" ada"%a" m'%as $ar& melal&' +em$(ra" e,s+l(ras'.
Pela,sa"aa" Re"a"a Ker#a +em$(ra") KUPL da" re+aras' ses&a' #ad&al ya"% !elah
d'!e!a+,a".
O+!'mas' s&m&r +r(d&,s' e@'s!'"% ya"% d'la,sa"a,a" seara $er,ela"#&!a".
Pe"e,a"a" l(sses m'"ya, me"!ah da" %as $&m' +ada se!'a+ !'"%,a!a" +emr(sesa"
Pemer',saa" ,&al'!as +r(d&, m'"ya, me"!ah da" %as $&m' ses&a' s!a"dar ya"% d'm'"!a
+ela"%%a".
Se!elah melal&' $e$era+a !aha+a" !erse$&!) T'm Ma"a#eme" me"'"#a& ,es&,sesa" a!a&
,e%a%ala" (r%a"'sas' dalam me*&d"ya!a,a" $er$a%a' +r(%ram melal&' a"al'sa da" ,a#'a"
ya"% $ers&m$er dar' La+(ra" B&la"a") Tr'*&la" da" La+(ra" Tah&"a" K'"er#a PT Per!am'"a
6Perser(7 DOH NAD8S&m$a%&! ya"% d'$&a! da" d'sam+a',a" (leh mas'"%8mas'"% F&"%s'
$erdasar,a" :
U,&ra" K'"er#a Ter+'l'h ya"% !era"!&m +ada KPI mas'"%8mas'"% F&"%s'.
A"al'sa $'aya +r(d&,s'.
Real'sas' Re"a"a Ker#a da" A"%%ara". Real'sas' Pe"%'r'ma" m'"ya, me"!ah da" +e"#&ala" %as $&m'.
Ka#'a"8,a#'a" ya"% d'la,&,a" (leh T'm Ma"a#eme" mel'+&!' !e"!a"% :
As+e, S!r&,!&r Or%a"'sas' melal&' res!r&,!&r'sas'.
As+e, B&daya Ker#a melal&' A&d'! B&daya Ker#a.
As+e, l'"%,&"%a" melal&' A&d'! I"!er"al ma&+&" re"a"a +e"era+a" SML ISO /=== 6S's!em
Ma"a#eme" L'"%,&"%a"7.
As+e, M&!& melal&' ISO 2==/ :
7/24/2019 Pertamina Sumatera Utara Dan Perkebangannya
38/62
Pr(%ram +e"'"%,a!a" ,e+&asa" +ela"%%a".
Mela,&,a" +e"'"#a&a" ,e+&asa" +ela"%%a".
Me"%ada,a" +er!em&a" $er,ala de"%a" +ela"%%a".
Me"a"%a"' ,(m+la'" +ela"%%a".
Me"era+,a" +r'"s'+ a'r +ayme"! 6#',a !er#ad' +e"y'm+a"%a" dalam +e"%'r'ma")
+em$ayara" d'la,&,a" ses&a' ,&al'!as da" ,&a"!'!as ya"% d','r'm7.
Pere"a"aa" s!ra!e%'s
Ses&a' de"%a" +e"&%asa" +emer'"!ah da" a"al's's +ermasalaha" ya"% !e"%ah da" a,a"
d'hada+' (leh PT Per!am'"a 6Perser(7 DOH NAD8S&m$a%&!) ma,a d's&s&"lah +e"%em$a"%a"
s!ra!e%' ya"% $erdasar,a" 5's') m's' da" sasara".
Re"a"a $'s"'s PT Per!am'"a 6Perser(7 DOH NAD8S&m$a%&! d's&s&" de"%a" sasara" se$a%a'
$er',&! :
a. Pe"'"%,a!a" ,e+&asa" la"%%a"a".
$. Pe"'"%,a!a" ,'"er#a "a"s'al.
. Pe"a+a'a" !ar%e! +r(d&,s' m'"ya, me"!ah da" %as $&m' +er !ah&".
d. Pe"%&asaa" +a"%sa +asar %as $&m' d' S&ma!era U!ara da" Na"%%r(e Aeh Dar&ssalam.
Dalam me"y&s&" 5's') m's' da" sasara" !erse$&!) PT Per!am'"a 6Perser(7 DOH NAD8S&m$a%&!
mel'$a!,a" sel&r&h +e,er#a &"!&, da+a! mem$er',a" +ar!'s'+as' ,e arah sem+&r"a"ya
+r(%ram #a"%,a +e"de, 6/ !ah&"7 da" #a"%,a +a"#a"% 61 !ah&"7. B&s'"ess Pla" '"' selal&
d'!'"#a& &la"% ses&a' +er&$aha" l'"%,&"%a" $'s"'s) !a"!a"%a" da" +el&a"% ya"% $er,em$a"%
se!'a+ !ah&""ya.
Dalam me"y&s&" +ere"a"aa" s!ra!e%'s PT Per!am'"a 6Perser(7 DOH NAD8S&m$a%&!
mela,&,a" a"al's's me"%e"a' :
Ke$&!&ha"hara+a"+el&a"% +ela"%%a" da" +asar. Jam'"a" ("!'"&(&s s&++ly) !e+a! #&mlah)!e+a! m&!&) !e+a! *a,!& da" har%a ,(m+e!'!'.
Pe"e!a+a" har%a %as (leh De+ar!eme" E"er%' da" S&m$er Daya M'"eral. Seda"%,a" &"!&,
har%a m'"ya, me"!ah d'!e"!&,a" $erdasar,a" ICP.
L'"%,&+ +ersa'"%a" da" ,emam+&a" rela!' !erhada+ +esa'"%)
U"!&, %as $&m') PT Per!am'"a 6Perser(7 DOH NAD8S&m$a%&! me"da+a! +esa'"% dar' C("((
Ph'll'+s ya"% s&dah mem$&a! MOU de"%a" PGN &"!&, *'layah S&ma!era U!ara. Seda"%,a"
&"!&, *'layah Na"%%r(e Aeh Dar&ssalam !erda+a! +esa'"% ya'!& E@@(" M($'l O'l I"d("es'a.
Te,"(l(%' da" +er&$aha" &!ama ya"% $erdam+a, +ada +r(d&,s' m'"ya, me"!ah da" %as
$&m'.
G&"a me"'"%,a!,a" +er(leha" la$a melal&' +e"a+a'a" +r(d&,s' m'"ya, me"!ah da" %as
$&m' ser!a meme"&h' !&"!&!a" +ela"%%a" %as) ma,a PT Per!am'"a 6Perser(7 DOH NAD8
S&m$a%&! me"era+,a" !e,"(l(%' $ar& ya"% s&dah !er$&,!' da+a! me"'"%,a!,a" +r(d&,s'
m'"ya, da" %as d' daerah la'".
Ke,&a!a") ,elemaha") +el&a"% da" a"ama".
Dalam +e"y&s&"a" s!ra!e%') PT Per!am'"a 6Perser(7 DOH NAD8S&m$a%&! mela,&,a" a"al's's
,e,&a!a") ,elemaha" da" +el&a"% se$a%a' $er',&! :
Ke,&a!a"
7/24/2019 Pertamina Sumatera Utara Dan Perkebangannya
39/62
/. Pe"%alama" dalam me"%el(la +r(d&,s' m'%as d' daerah Na"%%(re Aeh Dar&ssalam da"
S&ma!era U!ara.
7/24/2019 Pertamina Sumatera Utara Dan Perkebangannya
40/62
/. Me"'"%,a!,a" +r(d&,s' m'%as.
7/24/2019 Pertamina Sumatera Utara Dan Perkebangannya
41/62
Ada+&" s!r&,!&r8s!r&,!&r %as ya"% !ermas&, dalam ,a!e%(r' s&s+e"ded ma&+&" +(!e"s'al
adalah S!r&,!&r Sera"%) Sem$'la") Pal&h S'+a!) Pal&h Sa"') Bes'!a"%) Pa"!a' Pa,am T'm&r)
Paya B&,) Se&ra') P(l("'a) S&s& Dee+) Sem$'la" Te"%%ara) Ge$a"% Dee+ da" EKS8=0A 6(
sh(re7 d' S&ma!era U!ara) da" Ser&*ay d' Aeh Tam'a"% 9 NAD.
Seme"!ara &"!&, me"a',,a" +r(d&,s' m'"ya, me"!ah ya"% !ermas&, dalam re"a"a #a"%,a
+a"#a"% adalah mela,sa"a,a" rese5('r reassessme"! &"!&, me"%e!ah&' s'sa ada"%a"
m'"ya, dar' s!r&,!&r +e"%has'l e@'s!'"%. Alasa" ya"% me"dasar' ressessme"! !erse$&! adalah :
S'sa ada"%a" !er!&l's ya"% sa"%a! $esar.
A"%,a la#& +e"%&rasa" 6*'!hdra*al ra!e7 ya"% re"dah.
S&,ses ras'( has'l +e"%e$(ra" ma&+&" KUPL ya"% re"dah.
Pe!a $a*ah !a"ah ya"% (&! ( da!e.
Dar' has'l reser5('r reassessme"! a,a" d',e!ah&' +(!e"s' dar' s!r&,!&r !erse$&!) da" ,em&d'a"
a,a" d'!e"!&,a" me!(da +e"%el(laa" reser5('r ya"% !e+a!) ya'!& :
Ka!e%(r' +r(+e, : +e"am$aha" !'!', sera+ seara ee,!'.
Ka!e%(r' !'da,,&ra"% +r(s+e, : O+!'mas' +r(d&,s' s&m&r e,s's!'"%.
Se("dary re(5ery 6#',a mem&"%,'",a"7.
Ada+&" s!r&,!&r8s!r&,!&r +r(d&,!' e,s's!'"% ya"% a,a" d'la,&,a" reassessme"! adalah
s!r&,!&r Ra"!a&) K&ala S'm+a"% Bara!) Pema!a"% Pa"#a"%) B&,'! T'ram) K&ala Dalam) S&"%a'
B&l&h da" P&la& Pa"#a"%.
J&mlah s&m&r m'"ya, da" %as ya"% a,a" d'$(r ma&+&" KUPL dalam re"a"a #a"%,a +a"#a"%
ses&a' de"%a" B&s'"ess Pla" PT Per!am'"a 6Perser(7 DOH NAD8S&m$a%&! +ada !ah&"
7/24/2019 Pertamina Sumatera Utara Dan Perkebangannya
42/62
/. Pe"%el(laa" Pe,er#aa" :
S's!em ma"a#eme" ,er#a d' PT Per!am'"a 6Perser(7 DOH NAD8S&m$a%&! !era"!&m dalam
Pera!&ra" Per&sahaa" B'da"% S&m$er Daya Ma"&s'a ya"% !elah d'!e!a+,a" melal&' SK
D'r&!N(.K+!s80C====228S= !a"%%al =0 Mare! /222 ya"% me"a,&+ masalah Pe"dele%as'a"
e*e"a"% Pere"a"aa" da" Pem$'"aa" SDM N(rma da" Syara!8Syara! Ker#a.
U"!&, me"a+a' !&a" ses&a' de"%a" ?'s' da" M's' PT Per!am'"a 6Perser(7 DOH NAD8
S&m$a%&!) ma,a d'!e!a+,a"lah S!r&,!&r Or%a"'sas' $ar& $erdasar,a" SK D'r. H&l& N(.K+!s8==
7/24/2019 Pertamina Sumatera Utara Dan Perkebangannya
43/62
. Me"#a%a Ee,!'5'!as K(m&"',as'.
U"!&, me"#a%a ee,!'5'!as ,(m&"',as' d'la,&,a" de"%a" ara :
Ra+a! K((rd'"as' T'm Ma"a#eme" ya"% d'la,&,a" seara $er,ala.
K(m&"',as' a"!ar &"%s' de"%a" me"%%&"a,a" mem() "(!a d'"as da" s&ra! edara".
Me!(da ya"% d'la,&,a" dalam me"!ra"ser ,e!eram+'la" a"!ar &"'! ,er#a d'la,&,a" de"%a"
ara se$a%a' $er',&! :
M&!as' Pe,er#a.
Pem$e"!&,a" Kel(m+(, Ker#a +ada ,e%'a!a" !er!e"!&.
I"8H(&se Tra'"'"% ya"% d'la,sa"a,a" (leh D',la!.
S's!em Ma"a#eme" K'"er#a.
S's!em Ma"a#eme" K'"er#a 6SMK7 adalah s&a!& +r(ses ya"% me"'+!a,a" +emahama"
$ersama a"!ara +e,er#a de"%a" a!asa" !e"!a"% a+a ya"% a,a" d'a+a' da"m $a%a'ma"a ara
me"a+a'"ya. Pela,sa"aa" SMK d'a!&r dalam Ta!a Ker#a Or%a"'sas' da" Pe!&"#&, Pela,sa"aa"
S's!em Ma"a#eme" K'"er#a ya"% $erla,& se#a, !a"%%al / A+r'l /222.
T&a" SMK ya'!& me"%el(la ,'"er#a +e,er#a &"!&, me"&"#a"% +e"a+a'a" !&a" +er&sahaa".
Seda"%,a" r&a"% l'"%,&+"ya mel'+&!' +e"e!a+a" sasara" ,er#a) $'m$'"%a" +e"a+a'a"
sasara" ,er#a ser!a e5al&as' ,'"er#a ya"% d'a+a' (leh +e,er#a.
U"!&, +e,er#a de"%a" le5el Ge"eral Ma"a%er 6L/D7 da" Ma"a#er 6L
7/24/2019 Pertamina Sumatera Utara Dan Perkebangannya
44/62
S's!em Pe"er'maa" da" Kar'r Pe,er#a.
/. Ide"!',as' Kara!er's!',.
G&"a me"%'de"!',as' ,ara,!er's!', da" ,eahl'a" ya"% d'+erl&,a" (leh +e,er#a +(!e"s'al ya"%
d're"a"a,a" &"!&, me"d&d&,' #a$a!a" +ada le5el LD d'la,&,a" melal&' ' +eme"&ha"
+ersyara!a") ya'!& :
K(m+e!e"s' Te"a%a Ahl'.
Per!'m$a"%a" DPKP
a"% d',e"al de"%a" se$&!a" Pr(ess'("al De5el(+me"! Pr(%ram 6PDP7.
Seda"%,a" &"!&, L
7/24/2019 Pertamina Sumatera Utara Dan Perkebangannya
45/62
+e"%a,h'ra""ya.
. H&$&"%a" ,er#a +ada masa +er($aa" de"%a" S&ra! Per#a"#'a" Ker#a da" se!elah
$era,h'r"ya masa +er($aa" a,a" d'!e!a+,a" de"%a" S&ra! Ke+&!&sa" Pe"%a"%,a!a" Pe,er#a
a,!& T'da, Ter!e"!&.
1. Pelamar ya"% meme"&h' +ersyara!a" d'+&!&s,a" &"!&, d'!er'ma $e,er#a melal&' +r(%ram
+e"d'd',a" ,h&s&s"d'a"%,a! me"#ad' +e,er#a !a"+a melal&' masa +er($aa" !erh'!&"% se#a,
!a"%%al 's&da Pe"d'd',a".
Pe"e"!&a" %(l("%a" &+ah d'ses&a',a" de"%a" %(l("%a" #a$a!a" ya"% a,a" d''s' (leh +e,er#a
!erse$&!. U+ah ya"% a,a" d'!er'ma d'ses&a',a" de"%a" s,ala &+ah !e!a+ +ada mas'"%8mas'"%
%(l("%a" &+ah ser!a +e"da+a!a" la'""ya ya"% !er,a'!.
Pe"em+a!a" +e,er#a $ar& +em$a%'a""ya d'la,&,a" (leh SDM Ka"!(r P&sa!) $erdasar,a"
,e$&!&ha" (+eras'("al da" (rmas' #a$a!a" DOH NAD8S&m$a%&!. Se%ala ,e!e"!&a" ya"%
$erh&$&"%a" de"%a" s!a!&s) h&$&"%a" ,er#a) +era*a!a" da" +em$'"aa" d'a!&r dalam "(rma
da" syara!8syara! ,er#a ya"% $erla,&.
Dasar +e"%em$a"%a" ,ar'r +e,er#a Per!am'"a adalah :
Pada a*al Tah&" . Me"e"!&,a" #a$a!a" ya"% a,a" d''s'.
Besar ,e'l"ya U"'! ,er#a 6Besar) Seda"%) Ke'l7.
T'"%,a! ,(m+le,s'!as !&%as m'sal"ya) &r&!a" dar' ya"% !er,(m+le,s sam+a' ya"% s'm+le.
Pera" da" &"%s' : ("e+!(r) as'l'!a!(r) e@e&!(r'm+leme"!(rde's'(" ma,er.
7/24/2019 Pertamina Sumatera Utara Dan Perkebangannya
46/62
La"%,ah8la"%,ah Pela,sa"aa" Pe"%em$a"%a" Kar'r adalah se$a%a' $er',&! :
/. Ide"!',as' ,a"d'da!.
9 Me"y&s&" da!a $ase #a$a!a" da" +e,er#a mas'"%8mas'"% &"%s' 6%(l("%a") s!a!&s da"
l(,as'7 ya"% m&!a,h'r.
9 Mela,&,a" Assessme"! &"!&, '"5e"!ar'sas' ,(m+e!e"s' a!a& me"%%&"a,a" da!a has'l
assessme"! ya"% &+ !( da!e 6mas'h !er$a!as da" ses&a' ,e$&!&ha"7.
7/24/2019 Pertamina Sumatera Utara Dan Perkebangannya
47/62
L'"%,&+ Ker#a
Dalam &+aya &"!&, me"#ad',a" l'"%,&"%a" ,er#a ya"% ama") "yama" da" seha!) PT
Per!am'"a 6Perser(7 DOH NAD8S&m$a%&! !elah me"y&s&" +r(%ram a"!ara la'" se$a%a' $er',&!
:
/. As+e, Keselama!a") mel'+&!' : Sae!y '"s+e!'(") sae!y !al,) sae!y +r(m(!'(") sae!y
!ra'"'"%) sae!y e&'!me"! da" er( '"'de"!.
1 BTUSCF Te,a"a" /2)1 9
0 da" la'"8la'" se$esar
7/24/2019 Pertamina Sumatera Utara Dan Perkebangannya
48/62
Seda"%,a" &"!&, me"#am'" ,("s's!e" +e"a+a'a" +r(ses $'s"'s PT Per!am'"a 6Perser(7 DOH
NAD8S&m$a%&! me"era+,a" +e"de,a!a" ma"a#eme" de"%a" me"%%&"a,a" S's!em
Ma"a#eme" M&!& Per!am'"a +ada sem&a F&"%s'Ba%'a") da" ISO 2==/ : 0 $arrelhar' 6BOPD $arrel ('l +er day7 !&r&" me"#ad' .121 BOPD d' !ah&"
BOPD. Seda"%,a" +r(d&,s' %as $&m'
ra!a8ra!a +er har'"ya !er&s me"%alam' +e"&r&"a" da" '"' !erde!e,s' m&la' !ah&"
7/24/2019 Pertamina Sumatera Utara Dan Perkebangannya
49/62
mela,&,a" +em$(ra" +e"%em$a"%a" da" +em$a"%&"a" as'l'!as +r(d&,s' !aha+8II ya"%
d'hara+,a" sel&r&h"ya da+a! d'la,sa"a,a" +ada !ah&"
7/24/2019 Pertamina Sumatera Utara Dan Perkebangannya
50/62
e. Mema"aa!,a" (5er a+a'!y asse!.
. Mema"aa!,a" ma!er'al dead s!(, se$a%a' s&$s!'!&s'.
1. S's!em O+eras' B's"'s U!ama.
Seme"!ara &+aya &"!&, me"'"%,a!,a" (+eras' $'s"'s &!ama d'la,&,a" de"%a" $e$era+a ara)
m'sal"ya :
Pr(%ram (+!'mas' +r(d&,s' +ada s&m&r e@'s!'"%.
Pe"am$aha" !'!', sera+ m'"ya, da" %as +ada s!r&,!&r e@'s!'"%. S!'m&las' s&m&r de"%a" me!(da hydra&l' ra!&r'"%.
Pema"aa!a" (5er a+as'!y asse! da" ma!er'al.
O+!'mas' %a!her'"% sys!em.
Re,("d's' ma!er'al $e,as.
S!(,less +(l'y de"%a" Mas!er A%reeme"!.
>. F&"%s' Pe"&"#a"% B's"'s U!ama.
U"!&, me"d&,&"% ,ela"ara" $'s"'s &!ama !erda+a! a,!'5'!as +e"&"#a"% ya"% d'la,&,a" (leh
$e$era+a F&"%s' +e"&"#a"% se+er!' :
/. F&"%s' Pere"a"a da" Ma"a#eme" Usaha.
a. Mela,&,a" ,((rd'"as' de"%a" sel&r&h F&"%s' &"!&, +r(ses +ere"a"aa") +e"%a#&a")
+e"%a*asa" da" e5al&as' RKPL PT Per!am'"a 6Perser(7 DOH NAD8S&m$a%&!.
$. Mela,&,a" +e"%a*asa" ,'"er#a M'!ra Ker#a 6TAC) JOB da" Al'a"s'7.
. Me"'"%,a!,a" ,'"er#a m&!& +er&sahaa" de"%a" ara :
9 Pem&!a,h'ra" S's!em Ta!a Ker#a.
9 E5al&as' +r(ses (+eras' da" ,'"er#a.
7/24/2019 Pertamina Sumatera Utara Dan Perkebangannya
51/62
9 H&,&m da" Per!a"aha".
9 H&+mas da" Se,&r'!'.
>. F&"%s' Pe"%adaa".
Me"&"#a"% (+eras'("al +er&sahaa" dalam +r(ses +e"%adaa" $ara"% da" #asa. Ar!'"ya) F&"%s'
'"'lah ya"% se"a"!'asa $erh&$&"%a" de"%a" +'ha, re,a"a" PT Per!am'"a 6Perser(7 DOH NAD8
S&m$a%&!.
Dalam hal +e"%adaa" $ara"% da" #asa) F&"%s' '"' ser'"% me"%alam' 3+ress&re4 dar' ,el(m+(,
!er!e"!& ya"% mema,sa ,ehe"da,. M'sal"ya) mere,a $er,e'"%'"a" a%ar PT Per!am'"a
6Perser(7 DOH NAD 9 S&m$a%&!) #a"%a" mem$er' +e,er#aa" a!a& +r(ye, ,e+ada +e"%&saha
a!a& re,a"a" ya"% $erd(m's'l' d' l&ar Ka$&+a!e" Aeh Tam'a"%. I!& sah8sah sa#a se+a"#a"%
!'da, $er!e"!a"%a" de"%a" +era!&ra" ya"% !elah d'!e"!&,a" dalam Pe!&"#&, Te,"'s
Pela,sa"aa" Ke++res Re+&$l', I"d("es'a N(m(r /0 Tah&"
7/24/2019 Pertamina Sumatera Utara Dan Perkebangannya
52/62
U+aya &"!&, me"'"%,a!,a" +r(ses +e"&"#a"% d'la,&,a" melal&' s!a"dar'sas') O!(mas')
I"!e%ras') Lear"'"% Pr(ess) S'm+l',as' da" El'm'"as' +r(ses ,er#a se+er!' :
9 Mela,sa"a,a" S!(,less P(l'y Ma!er'al de"%a" Pr'e A%reeme"!.
9 Me"%%a"!' s's!em ,(m&"',as' sa!el'! +erm'"ya,a" me"#ad' rad'( l'",.
9 Mela,&,a" ,er#asama de"%a" +a$r',as' %&"a me"da+a!,a" har%a ya"% ,(m+e!'!' da"
#am'"a" ,&al'!as.
9 Mema"aa!,a" %as $a,ara" se$a%a' $aha" $a,ar +em$a"%,'! l's!r',.
9 Mem+er$ahar&' Pera!&ra" Per&sahaa" B'da"% S&m$er Daya Ma"&s'a 6d'la,sa"a,a" (leh
Per!am'"a K(r+(ra!7.
9 Mema"aa!,a" !e"a%a a+ara! ,eama"a" &"!&, mem$a"!& ,'"er#a se,&r'!'.
Seme"!ara dalam &+aya me*&d,a" ?'s' M's') PT Per!am'"a 6Perser(7 seara "as'("al !elah
$er!e,ad &"!&, mela,&,a" +er&$aha" de"%a" ,(m'!me" se$a%a' $er',&!:
/. Seara $er,ela"#&!a" mela,sa"a,a" +er&$aha" $&daya ,(r+(ra! dar' $'r(,ra!'s me"#ad'
e"!re+re"e&r $erdasar,a" +r'"s'+ G((d C(r+(ra!e G(5er"a"e.
Ja,ar!a P&sa! de"%a" !ema W A,seleras' Tra"s(rmas' Dalam Ra"%,a Me"%hada+' K(m+e!'s'W
!elah me"%has'l,a" se#&mlah $&!'r +er&$aha" dalam +r(%ram &!ama BUMN Per!am'"a ya"%
$er&$ah me"#ad' +er&sahaa" +erser(a" se#a, !a"%%al / Se+!em$er
7/24/2019 Pertamina Sumatera Utara Dan Perkebangannya
53/62
+er&sahaa". De"%a" araha" '"' d'hara+,a" Per!am'"a mam+& &"!&, me"#a*a$ !a"!a"%a"
ya"% d'hada+' d' era %l($al.
Tra"s(rmas' da" C'!ra
Dalam +er%era,a""ya me"#ad' e"!'!as $'s"'s) Per!am'"a me"%alam' +er&$aha" s!a!&s $ada"
h&,&m dar' BUMN me"#ad' se$&ah Per&sahaa" Perser(a" ya"% se$a%'a" saham"ya d'+e%a"%
+emer'"!ah) da" +emer'"!ah !elah mem$er',a" ,e!e%asa" s',a+ dalam !ra"s(rmas'
Per!am'"a se$a%a' +erser(. Ke!e%asa" !erse$&! d'*&d,a" de"%a" me"&"#&, De*a"K(m'sar's da" D're,s' PT Per!am'"a 6Perser(7 ya"% d'hara+,a" a,a" mem$a*a +er&sahaa"
see+a!"ya $er&$ah dar' +(la da" +er'la,& lama ya"% $'r(,ra!'s me"#ad' s&a!& e"!'!as $'s"'s
m&r"' ser!a $er(r'e"!as' la$a. Ma,a melal&' ,(r'd(r RUPS) la"%,ah !ra"s(rmas' +er&sahaa"
d'%era,,a" dalam ,("se+ +e"%em$a"%a" $'s"'s seara !er'"!e%ras' dar' !a!ara" s&+erh(ld'"%)
h(ld'"% da" A"a, Per&sahaa".
Nam&" dem','a") !ra"s(rmas' +er&sahaa" me"#ad' +erser( $el&m se+e"&h"ya ,el'ha!a".
S!a,eh(lders mas'h merasa,a" "&asa Per!am'"a ya"% lama. Dalam hal '"') '!ra Per!am'"a
mas'h !er%am$ar se$a%a' '"s!'!&s' +&$l', $&,a" (+(ra!e. D' s'"'lah le!a,"ya +era" s!ra!e%'s
C(r+(ra!ye Sere!ary a%ar da+a! W$erma'" a"!',W dalam me"d&,&"% ,e$'#a,a" +er&sahaa"de"%a" !&a" a,h'r a%ar '!ra Per!am'"a ya"% mas'h 'de"!', de"%a" +emer'"!ah da+a!
se%era d'la,&,a" +em$e"aha" da" +e"yes&a'a". Dalam +er&$aha" !erse$&! ya"% +erl&
d'%ar's$a*ah' adalah a,!(r !ra"s(rmas' $&daya +er&sahaa". Hal '"' me"%'"%a! $ah*a
+er&$aha" $&daya mem$&!&h,a" ,(m'!me" "ya!a dar' sel&r&h l'"' +er&sahaa".
B&s'"ess De5el(+me"!
Se$a%a' +er&sahaa" ya"% me"%arah +ada +r(!) ma,a d'+erl&,a" ada"ya ara
+e"%em$a"%a" $'s"'s +er&sahaa") !ermas&, $a%a'ma"a me"%em$a"%,a" "a"'al
e"%'"eer'"%. A"%%(!a De*a" K(m'sar's Syar'&dd'" Arsyad Teme"%%&"% dalam ,esem+a!a"
'"' me"e%as,a" $ah*a Per!am'"a mas'h d'hada+' de"%a" $a"ya, ,e"dala dalam +r(ses+e"%em$a"%a" se+er!' +ada $'da"% e,s+l(ras' ma&+&" e,s+l('!as'. Per!am'"a !elah mem'l','
,esem+a!a" a*al ya"% "ama"ya rs! r'%h! ( re&sal !e!a+' +ada ,e"ya!aa""ya mas'h $a"ya,
lada"% m'%as ya"% d'm'l',') $el&m d',em$a"%,a". S'"%,a!"ya) dalam +e"%em$a"%a" $'s"'s
'"') Per!am'"a d'm'"!a &"!&, mela,&,a" es'e"s' !erhada+ sel&r&h as'l'!as ya"% ada.
D'sam+'"% '!&) Per!am'"a d'!&"!&! &"!&, da+a! me"e"!&,a" !'me rame da" +(la ,er#asama
&"!&, +e"%em$a"%a" d'ma,s&d.
A"a, Per&sahaa"
N&asa !ra"s(rmas' d' dalam A"a, Per&sahaa" +&" !'da, l&+&! dar' +erha!'a". A"a,
Per&sahaa" d'm'"!a &"!&, me"&"#&,,a" ,'"er#a"ya mas'"%8mas'"% da" har&s $ers'"er%'de"%a" Per!am'"a. I"!'"ya) A"a, Per&sahaa" har&s da+a! mem$er' dam+a, +(s'!' da"
me"%has'l,a" re5e"&e. Pada !ah&"
7/24/2019 Pertamina Sumatera Utara Dan Perkebangannya
54/62
6/7. Re"a"a Ker#a da" A"%%ara" Per&sahaa" 6RKAP7 PT Per!am'"a 6Perser(7
7/24/2019 Pertamina Sumatera Utara Dan Perkebangannya
55/62
Pe"yal&ra" a,a" d'(,&s,a" +ada &saha ,e'l ya"% mem'l',' ,a'!a" de"%a" $'s"'s '"!'
+er&sahaa" de"%a" +er!'m$a"%a" &"!&, mem$erdaya,a" &saha ,e'l) mem$er' ,("!r'$&s'
!erhada+ d's!r'$&s' da" daya sa'"% +r(d&,8+r(d&, Per!am'"a. P(rs' +e"yal&ra" da"a
,em'!raa" ,e+ada ,el(m+(, !erse$&! se$esar 1. Seda"%,a" = &"!&, &"'!*'layah &sahada" = &"!&, +r(%ram PKBL P&sa! da" as+e, ,e$&!&ha" !'"%,a! "as'("al.
As+e, Per&$aha".
Mem+er!'m$a"%,a" hal8hal !erse$&! d' a!as) ma,a dalam Ra+a! P'm+'"a" PT Per!am'"a
6Perser(7 me"%%ar's8$a*ah' 6!&h7 as+e, +er&$aha" ya"% +erl& d'a,seleras',a" &"!&,
me"&"#a"% ,'"er#a +er&sahaa". As+e,8as+e, !erse$&! mel'+&!' :
/. Pe"%em$a"%a" B's"'s Perser() P(r!((l'( K(r+(ra!) AP J(5e" 6J('"! ?e"!&re7) da" R'se!
I"d&s!r'.
7/24/2019 Pertamina Sumatera Utara Dan Perkebangannya
56/62
da" Per&sahaa" Pa!&"%a") ya"% a,a" mela,&,a" a"al's's +(r!((l'( seara ,(m+rehe"s'
mel'+&!' a"al's's "a"s'al) ,&al'!a!' '"!er"al) '"d&s!r'+asar da" $e"hmar,'"%. D'sam+'"% '!&)
T'm a,a" mela,&,a" res!r&,!&r'sas' da" +e"%el(m+(,a" ,em$al' A"a,8A"a, Per&sahaa")
a,a" d'has'l,a""ya Ke$'#a,a" D're,s' dalam as+e, res!r&,!&r'sas' A"a, Per&sahaa" da"
Per&sahaa" Pa!&"%a") ser!a me"%has'l,a" Re5e"&e dar' +e"#&ala"d'5es!as' A"a, Per&sahaa"
da" Per&sahaa" Pa!&"%a".
7/24/2019 Pertamina Sumatera Utara Dan Perkebangannya
57/62
me"#ad' +&'"%8+&'"% $ersera,a" 6,e&al' La+a"%a" Ra"!a&7) seh'"%%a a,h'r"ya me"#ad'
Per!am'"a) se+er!' ya"% d',e"al saa! '"') se$a%a' BUMN ya"% !er$esar d' Asea".
Nam&" dalam $e$era+a !ah&" $ela,a"%a" '"' ,e%'a!a" &"!&, me"'"%,a!,a" +r(d&,s' m'"ya,
me"!ah $a', dar' has'l +em$(ra" s&m&r $ar& ma&+&" dar' s&m&r8s&m&r ya"% !elah ada)
has'l"ya ,&ra"% $e%'!& me"%%em$'ra,a" ya"% d'erm'",a" dar' *'!hdra*al r&!e $er,'sar < 9
+er !ah&".
Usaha &"!&, me"'"%,a!,a" +r(d&,s' da" mem+er(leh m'"ya, de"%a" ara +e"%a"%,a!a"!aha+ ,ed&a 6Se("dary Re(5ery7 ya"% s&dah d'la,sa"a,a") ,h&s&s"ya d' s!r&,!&r Ra"!a&)
mas'h +erl& d'!'"da,8la"#&!' d' s!r&,!&r8s!r&,!&r la'""ya.
Kara,!er's!', reser5(ar dar' s&m&r8s&m&r ya"% !erda+a! d' KP O+eras' EP Ra"!a& da" +erl&
d'erma!' a"!ara la'" adalah s&m&r8s&m&r ya"% !erda+a! d' s!r&,!&r Pal&h Ta$&ha" T'm&r)
Pera+e" da" K&ala S'm+a"% Bara! ya"% sem&la se$a%a' s&m&r %as) dalam *a,!& ya"% rela!'
lama) ya"% d'+er,'ra,a" a,a" $er&$ah se$a%a' s&m&r8s&m&r +e"%has'l m'"ya, me"!ah.
Kara,!er's!', Reser5(ar s&m&r8s&m&r m'"ya, da" shall(* ("es d' s!r&,!&r Ra"!a& da" K&ala
S'm+a"% Bara! ya"% me"&"#&,,a" ada"ya +r(d&,s' +as'r hal&s $er$e"!&, l&m+&r mer&+a,a"
,e"dala ya"% $el&m da+a! !era!as' sam+a' saa! '"'.
K(relas' ,&al'!a!' ya"% d'dasar,a" ha"ya +ada a"al'sa l(% sa#a ,&ra"% da+a! d'ha"dal,a"
,are"a ,("!'"&'!as $el&m da+a! d'+as!',a" #',a !'da, d'd&,&"% de"%a" da!a +r(d&,s') !e,a"a")
l'!(l(%' da" $ah,a" har&s le$'h !a#am de"%a" m'"eral(%' da" a"al's's dar' m'"ya,) a'r da" %as
,a"d&"%a""ya.
U"!&, '!& ma,a +emahama" !e"!a"% 3 reser5(ar ma"a%eme"! 3 har&s $e"ar8$e"ar d'haya!')
seh'"%%a ,("!r'$&s' +em','ra") sema"%a! da" ,er#a ,eras ya"% !elah d'la,&,a" a,a"
mem$er',a" has'l ma,s'mal se+er!' ya"% d'hara+,a" (leh +er&sahaa".
ala&+&" +e"%e"dal'a" $'aya (+eras' me"&"#&,,a" has'l ya"% me"%%em$'ra,a" se!elah
d'$erla,&,a""ya res!r&,!&r'sas') "am&" mas'h +erl& le$'h d'!'"%,a!,a" de"%a" +emahama"
a,a" 3 sadar $'aya 3 da" se"s'!' !erhada+ $'aya.
Ke%a%ala"8,e%a%ala" dalam +e"ar'a" m'"ya, da" %as $&m' $ela,a"%a" '"' $a"ya,
d'se$a$,a" ,are"a ,&ra"% !a#am d' dalam +e"%a"al'saa". Se$a$ $el&m sel&r&h e"%'"eers
me"&rah,a" ,("!r'$&s'"ya saa! me"%a"al'sa da" me"%e5al&as' se!'a+ re"a"a da" has'l
ya"% !elah d'a+a' a!a& de"%a" ,a!a la'") $ah*a sy"er%' ,er#a $el&m $er#ala" se(+!'mal
m&"%,'".
Oleh ,are"a '!& sel&r&h '"sa" +erm'"ya,a" ya"% $erada d' #a#ara" PT PERTAMINA 6PERSERO7
DOH NAD8S&m$a%&!) Ra"!a& !elah $er!e,ad &"!&, me"'"da,la"#&!' has'l r&m&sa" +ada Ra+'m
/08/2 Mare! Tah&"
7/24/2019 Pertamina Sumatera Utara Dan Perkebangannya
58/62
M'l', Ne%ara.
. Ke+me" BUMN N(.KEP8/=
7/24/2019 Pertamina Sumatera Utara Dan Perkebangannya
59/62
Seme"!ara s!ra!e%' ,e%'a!a" &saha d' se,!(r H&l& 6E,s+l(ras' Pr(d&,s'7 ya"% !elah
d'+r(%ram,a" (leh D're,!(ra! H&l& PT PERTAMINA 6PERSERO7 adalah s$$.:
/. S!ra!e%' Dasar : W F'rs! Q&al'!y The" Gr(*!hW.
7 S&m$er +e"da"aa".
7 Al'a"s' S!ra!e%'s.
07 Pe"'"%,a!a" C'!ra Per&sahaa" 6"ama) l(%() mere,7.
$. E,s!er"al.
/7 Sema,'" $er,&ra"%"ya ada"%a" da" +r(d&,s' "as'("al.
7/24/2019 Pertamina Sumatera Utara Dan Perkebangannya
60/62
Se+er!' d',e!ah&') se#arah !elah me"a!a! $ah*a ,e%'a!a" &saha +e"am$a"%a" m'"ya, da"
%as $&m' d' $elah $&m' ma"a+&" selal& me"#ad' '"ara" +ela,& '"d&s!r' m'%as se#a, ra!&sa"
!ah&" lal&. Ke"a+a X Se$a$ e"er%' (rs'l '"' $&,a" ha"ya mam+& mem$er',a" sa!& maam
a'ra" e"er%' sa#a ,e+ada &ma! ma"&s'a) !a+' $e%'!& $a"#a, #e"'s da" ra%amya ya"%
$ers&m$er dar' m'"ya, me"!ah 6r&de ('l7 da" ("de"sa!e ya"% ,ala& d'(lah a,a" melah'r,a"
%e"eras' !&r&"a""ya se+er!' $e"s'") +rem'&m) +rem'@) a5!&r) a5%as) s(lar) m'"ya, !a"ah)
m'"ya, d'esel) m'"ya, $a,ar) m'"ya, +el&mas) m'"ya, %em&,) as+al) LNG) el+'#' da" $er$a%a'
+r(d&, +e!r(,'m'a se+er!' sera! "yl(") +las!',) a!) ra&" sera"%%a) +&+&,) l'l'") ,are! s'"!e!'s)sa$&") sale+ da" se$a%a'"ya. Nam&") a+a) $a%a'ma"a da" ,a+a" +r(ses !er'+!a"ya m'"ya,
da" %as ya"% !er,a"d&"% d' dalam +er&! $&m') mas'h mer&+a,a" s&a!& !a"da8!a"ya $esar
$a%' &ma! ma"&s'a se#a, d&l& sam+a' saa! !&l'sa" '"' d'$&a!.
Be$a%a' &saha da" +e"el'!'a" s&dah+&" d'la,&,a" (leh +ara ahl' &"!&, me"%&a, !a$'r m's!er'
'h*al a+a) $a%a'ma"a da" ,a+a" !er'+!a"ya m'"ya, da" %as $&m' ser!a d' ma"a m'"ya,
$&m' '!& seara +as!' da+a! d'!em&,a". Mas'h !er&s d'!el'!') $a', $erdasar,a" 'lm& ,'m'a)
a,!'5'!as ele,!r("', se+er!' se'sm',) +elaa,a" melal&' sa!el'! ma&+&" 'lm& $a,!er'.
De*asa '"' ada !'%a maam !e(r' ya"% selama '"' d'+a,a' (ra"% dalam me"yel'd',' rahas'a
!er$e"!&,"ya m'"ya, da" %as $&m'. Per!ama) le*a! !e(r' W$'(8%e"e!'W a!a& ya"% le$'h d',e"alde"%a" se$&!a" !e(r' W(r%a"'W. Ked&a) !e(r' Wa8$'(%e"e!'W a!a& W'"8(r%a"'.W Da" ,e!'%a)
!e(r' Wd&+le@ (r'%'"W ya"% mer&+a,a" +er+ad&a" dar' ,ed&a !e(r' !erdah&l&.
Dalam r&m&sa" !e(r' +er!ama mem+er,'ra,a" $ah*a m'"ya, da" %as $&m' !er$e"!&, dar'
$er$a%a' #e"'s (r%a"'sme la&!) he*a"' da" "a$a!'. H'"%%a saa! '"' !e(r' !erse$&! ya"% $a"ya,
d'!er'ma (leh +ara +a,ar da" 'lm&*a" +erm'"ya,a" d' ma"a"e%ara. Te(r' '"' sela"#&!"ya
me"ya!a,a" $ah*a m'"ya, da" %as $&m' ha"ya !erda+a! d' dasar la&! +&r$a ya"% $erada
#a&h d' $a*ah +erm&,aa" +la"e! $&m'. Ka!a"ya s'h) d' #ama" +&r$a,ala) *a#ah da" $e"!&,
$&m' ya"% ,'!a h&"' saa! '"') !'da, sama ,eadaa""ya de"%a" a+a ya"% ,'!a ,e"al saa! '"'. A+a
ya"% ,'!a ,e"al de"%a" dara!a" de*asa '"') d&l& mer&+a,a" la&!a" da" da"a& ya"% ama!l&as. Dem','a" +&la hal"ya de"%a" ,eadaa" $&,'!8$&,'! da" %&"&"%8%&"&"% ya"% me"#&la"%
!'"%%' ,e a"%,asa) m&"%,'" d&l& mer&+a,a" daerah8daerah ya"% d'%e"a"%' a'r da" la&!a".
Dalam ,("d's' dem','a") #a&h se$el&m ma"&s'a $er+era" d' m&,a $&m') ,("(" ,a$ar"ya !elah
h'd&+ $era"e,ara%am (ra da" a&"a) a"!ara la'" $er$a%a' #e"'s ',a" +&r$a ya"% $esar da"
#&!aa" #e"'s $'"a!a"% dara! m&la' ya"% $er&,&ra" ,e'l sam+a' ya"% $er&,&ra" ra,sasa
se+er!' ,el(m+(, s+es'es D'"(sa&r&s da" $er$a%a' s+es'es !&m$&h8!&m$&ha" +&r$a. F(s'l
a&"a da" (ra ya"% s&dah +&"ah '!& !er,&$&r dalam +eredara" *a,!& ya"% &,&+ +a"#a"%)
a,h'r"ya !er$e"am da" !er#e$a, d' dalam la+'sa"8la+'sa" e"da+a" l&m+&r da" +as'r) #a&h d'
dasar la&!a" +&r$a ya"% !er&s $ere5(l&s'. Ada ya"% !e+a! me"#ad' la&!a" da" ada +&la ya"%
s&dah $er&$ah me"#ad' dara!a" da" %&r&" +as'r.
Bersama la+'sa"8la+'sa" !erse$&!) me"%e"da+ +&la l&m+&r8l&m+&r la'" ya"% $eram+&r
de"%a" $aha"8$aha" (r%a"', #e"'s la'""ya. Be"da8$e"da !erse$&! ,em&d'a" !er,','s da"
d'ha"y&!,a" (leh a'r ha" ,e s&"%a' ya"% !er&s me"& ,e la&!. Se$a%a' a,'$a! dar' !'"d'ha"
la+'sa"8la+'sa" ya"% $era!) d'!am$ah la%' de"%a" ada"ya daya $era! a'r la&! ya"% seara
$ersamaa" me"e,a" e"da+a" !erse$&! ,e $a*ah. A,'$a!"ya +r(ses ya"% $erla"%s&"% #&!aa"
!ah&" lama"ya) e"da+a"8e"da+a" '!& a,h'r"ya ada ya"% $er&$ah me"#ad' la+'sa" $a!& da"
,ara"% ya"% ,em&d'a" d',e"al dalam d&"'a +erm'"ya,a" de"%a" se$&!a" la+'sa" sed'me".
Sela'" '!&) la+'sa"8la+'sa" sed'me" !erse$&! ada ya"% !er'+!a dar' $&!'ra"8$&!'ra" ,e'l ya"%
mele"%,e! sa!& de"%a" la'""ya.A,'$a! +r(ses !erse$&!) $&!'ra"8$&!'sa" ya"% !elah me"ya!&
'!& #ad' $er+(r'8+(r' ya"% da+a! d'!em$&s (leh a'ra". Seda"%,a" $&!'ra"8$&!'ra" ya"% sa"%a!
hal&s me"%e"da+ d' dasar la&!a" ya"% le!a,"ya le$'h #a&h dar' $'$'r +a"!a' da" ,em&d'a"
$er&$ah me"#ad' $a!&a" !a"ah l'a! ya"% d'se$&! #&%a se$a%a' ser+'h a!a& shale.
7/24/2019 Pertamina Sumatera Utara Dan Perkebangannya
61/62
La+'sa"8la+'sa" '!& ,em&d'a" ma,'" lama me"#ad' ma,'" !e$al. Pr(ses '"' !e"!&"ya
$erla"%s&"% seara $er,es'"am$&"%a" dar' #ama" ,e #ama" sam+a' mema,a" *a,!& #&!aa"
!ah&" lama"ya.
Mes,'+&" !'da, d',e!ah&' seara +as!' $a%a'ma"a $aha"8$aha" ya"% !erda+a! d' dalam
la+'sa"8la+'sa" sed'me" '!& me"#ad' m'"ya, da" %as $&m') !a+' '!&lah la"%,ah a*al ya"%
d',e!ah&' (leh ma"&s'a !e"!a"% +ra,'raa" !er#ad'"ya +r(ses +em$e"!&,a" m'"ya, da" %as
$&m'. Baha"8$aha" &!ama '!& d'+er,'ra,a" $er&$ah &$ dar' +ada! me"#ad' se!e"%ah a'r)
a'r !(!al da" se$a%'a""ya la%' me"#ad' %as alam.
Me"&r&! $e$era+a 'lm&*a") a,&m&las' m'"ya, da" %as alam ya"% $erada d' dalam #e$a,a")
!er#ad' da" !er'+!a ,e!',a s'a!8s'a! +h's', da" %e(l(me!r' dar' $e$a!&a" ya"% $er&$ah #&!aa"
!ah&" lama"ya.
Da+a! d'#elas,a" d' s'"' $ah*a $e"!&, &!ama dar' #e$a,a" a!a& e,&"%a" !em+a!
$ersemayam"ya m'"ya, da" %as alam adalah !erd'r' dar' a"!',l'") +a!aha" da" s!ra!'%ra+h'.
Seme"!ara #e$a,a" m'"ya, da" %as $&m' ya"% $erada d' a"!',l'" mem$&!&h,a" $e"!&,
%e(me!r' l(s&re) +erme"8a$le da" +(r(&s. Seda"%,a" s!ra!'%ra+h' #e$a,a" m'%as !er$e"!&,
melal&' m'%ras' +r'mer da" se,&"der dar' s(&re r(, da" la+'sa" +erme"8a$le me"&
#e$a,a" ya"% d'se$&! se$a%a' s!r&,!&r s!ra!'%ra+h'.
Da+a! d'!am$ah,a" $ah*a se$a%'a" $esar #e$a,a" '!& adalah mer&+a,a" ,(m$'"as' #e$a,a"
ya"% !er$e"!&, ,are"a m'%ras' me,a"'sme ,(m$'"as' a"!',l'" da" s!ra!'%ra+h'.
Dem','a"lah +r(ses '!& $er#ala" !'ada he"!'"ya) h'"%%a !'m$&l d&%aa" $ah*a m'"ya, da" %as
$&m' m&la' !er$e"!&, +al'"% sed','!"ya +ada l'ma ra!&s #&!a !ah&" ya"% s'lam. alah&alam.8
Pa"%,ala" S&s&) med'( J&"'
7/24/2019 Pertamina Sumatera Utara Dan Perkebangannya
62/62
Had' S&d'$y() Me"'"%,a!,a" K'"er#a Usaha Ke'l K(+eras' U"!&, Ke$erhas'la"
Pem$a"%&"a" Nas'("al) ar!a Per!am'"a ed's' Ja"&ar' /22.
A++l'a!'("s S&mmary