Pastoe Lux

NRC Weekend Zaterdag 16 februari & Zondag 17 februari 2013

2120 LU X design

Cor rectwonen

metPastoe

De meubels van Pastoemoesten Nederland

opvoeden. Groot werdhet merk nooit, wel

geliefd in kleine kring.tekst Marije Willems

K ijk, hier wer-den vroeger de boomstammen aangevoerd over hetwater, vertelt Pastoe-directeur Remco van der Voort, ter-wijl hij een deur van de fabriek openzwaait die uitkomtb ij de oever van de Vaartsche Rijn. Het was de tijd waarinPastoe nog Utrechtsche Machinale Stoel- en Meubelfa-briek (UMS) heette en de collectie bestond uit klassiekerookstoelen en traditionele dressoirs. Tegenwoordigstaat de Utrechtse meubelfabrikant bekend om zijn strakbelijnde en tijdloos vormgegeven kastsystemen.

De sobere berkenhouten kastjes op luspoten en de‘M e u b e l e n - n a a r- m a a t ’ van Cees Braakman, hoofdont-werper tussen 1945 en 1978, zetten Pastoe internationaalop de kaart als moderne pionier. De praktische kasten diede consument zelf kon samenstellen en uitbreiden kwa-men als geroepen in tijden van woningnood en krappebehuizing. ‘Op hun plaats in ieder Hollands huis’, prijkteop de reclamefolder begin jaren vijftig. Aan dit ruime toe-passingsprincipe werd de nieuwe merknaam Pastoe (Pastoe) ontleend. Deze maand viert het merk zijn honderdja-rig bestaan.

„Als geen ander is Pastoe in de jaren vijftig en zestig dewegbereider geweest van het moderne vormgeven”,aldus Timo de Rijk, hoogleraar designcultuur aan deVrije Universiteit in Amsterdam. „In een tijd waarinandere fabrikanten vooral traditionele meubels verkoch-ten, zijn zij vanuit een artistieke en ideologische gedach-te moderne meubels gaan maken. In de jaren vijftig waseen modern interieur een statement dat paste bij eennieuwe levensstijl. Pastoe heeft in zekere zin de weg vrij-gemaakt voor Ikea, die de laatste stap zette naar eenmodern interieur voor iedereen.”

Ideologisch was Pastoe zeker. Na de oorlog sloot hetmeubelmerk zich aan bij de Stichting Goed Wonen(1946-1968), die voorschreef wat wel en wat niet kon in deHollandse woonkamer. Fout: Oud-Hollandse eikenhou-ten bolpootdressoirs. Goed: Pastoe, De Ploeg en Artifort,die aan de man werden gebracht als ‘De drie van dezet ij d ’. De Rijk: „Mensen kregen opvoeding in ‘goede

smaak’ en werd bijgebracht dat bij een nieuw tijdperkeen modern interieur paste.” Toch zat de gemiddeldearbeider helemaal niet te wachten op eigentijdse Pas-toe-meubels. „De linkse onderwijzer, dat was een beetjehet publiek van Pastoe. Het is nooit echt populair geweestbij een grote groep”, vertelt De Rijk.

Vandaag de dag zijn de oude series van Pastoe in trekbij liefhebbers van vintage design. Toch is de prijs van demeubels niet over de kop gegaan. „Indertijd was Pastoeook niet goedkoop, en als je inflatiecorrectie toepast, ishet waarschijnlijk dat de oude modellen in ieder gevalhun waarde hebben behouden”, zegt galeriehouder Wil-lem Peter van den Top, specialist in twintigste-eeuwsevormgeving. In 2000 was er een expositie van Braak-man-kasten in een galerie in New York. „Daar werdentoen prijzen van 3.000 tot 8.000 euro gevraagd, waarnaiedereen in Nederland plotseling dacht dat alles van Pas-toe goud waard was. Iemand die nog een oude Pastoe-kastop zolder had staan, dacht dat hij er net zo veel voor konvragen als een galerie in hartje Manhattan. Nu worden ergelukkig weer normale prijzen gevraagd en betaald.”

Nadat het in de jaren zeventig bergafwaarts ging metde verkoop van Pastoe – de nadruk lag te veel op volumein plaats van kwaliteit, aldus de huidige directeur –kwam in 1978 de redding: de A’dammer van ontwerperAldo van den Nieuwelaar. Een kaskraker. De slanke rol-luikkast, vernoemd naar het Amsterdamse parkeerpaal-tje, groeide uit tot een designicoon en werd een van demeest verkochte en gekopieerde Nederlandse meubels.Het was de eerste staande opbergkast van kunststof meteen rolluik uit één stuk.

Stefan Scholten van het ontwerpduo Scholten & Baij-ings groeide op met het A’msterdammertje, een kast diehij „streng en dwingend” maar ook „p r a ch t i g ” noemt.Toch komt het ontwerp er bij Scholten thuis niet in.„Voor mij staat de kast voor de jaren tachtig, voor een heelander soort wonen: strak en zakelijk. Maar het is echt eenicoon, in de categorie: Revolt-stoel van Friso Kramer.”

Twee jaar geleden werden Scholten & Baijings doorPa s t o e gevraagd voor een ontwerp. Het werd de Shift, eenkast met semitransparante schuifdeuren die de kenmer-kende fluorkleuren van het duo combineert met de hel-dere vormtaal van Pastoe.

Het best verkochte kastensysteem dat Pastoe in huisheeft is de Vision, in 1985 ontworpen door Karel Boon-zaaijer en Pierre Mazairac en geïnspireerd op de kubusvan Braakman uit 1967. Met de greeploze kubussen, dieopen gaan door erop te drukken, kan eindeloos wordengevarieerd. Van een rechttoe rechtaan kastje op pootjestot een grafisch raster van lijnen en vlakken aan de wand.En of je nu de eiken- en berkenserie van Braakman uit dejaren vijftig neemt of de Vision van Boonzaaijer en Mazai-rac uit de jaren tachtig: uiteindelijk herken je in alle kas-

ten dezelfde principes. Allemaal zijn het geometrischeelementen die de consument zelf kan schakelen, stapelenen uitbreiden tot een kast van elk gewenst formaat. Pas-toe ten voeten uit.

SoberTijdloos en sober; daar laat Pastoe zich op voorstaan.Maar dat sobere imago werkt ook tegen ze, meent design-hoogleraar De Rijk. „De eiken en berken meubelen vanBraakman zijn heel mooi, maar Pastoe heeft nooit echt destap kunnen maken van sober en verantwoord naar een-voudig, elegant en luxueus, al lijkt dat soms maar eenkleine stap. Het bedrijf heeft zich weliswaar herpakt metde A’dammer – een briljant ontwerp, waarmee veel geldis verdiend. Maar het bedrijf is nooit internationaal door-gebroken, zoals Italiaanse firma’s als Cassina en Flos.”

Pastoe-directeur Van der Voort maakt daar een kantte-kening bij. „Italië is het hol van de leeuw op meubelge-bied, wij zijn één van de weinige Nederlandse merken diedaar succesvol zijn. Internationaal groeien we nog

s t e e d s. ” Aanvankelijk was de binnenlandse markt hetgrootst; 70 procent tegenover 30 procent buitenlandseverkoop. In vijf jaar tijd is dat nu fiftyfifty geworden. Vander Voort: „We zitten met onze kasten nu eenmaal in eenniche, dan moet je de grens over. We hebben altijd hardgewerkt, maar we zijn er nooit rijk van geworden.”

Dus wat te doen? „We gebruiken het jubileum omonszelf opnieuw te prikkelen. Pastoe heeft een lange tra-ditie van samenwerking met ontwerpers en creatieven.Zo hebben we nu de bekende Duitse ontwerper Kon-stantin Grcic gevraagd om mee te denken over onze toe-komst.” Van der Voort laat een prototype zien van eenfelroze kast die Grcic bedacht voor de jubileumtentoon-stelling. Deze felroze kast, waarvoor hij gebruik maaktevan een nieuwe, digitale printtechniek, gaat niet in pro-ductie. Wel worden het draadkrukje van Braakman uitde jaren vijftig en een fauteuil-variant daarop opnieuwop de markt gebracht. Pastoe wil vooruit kijken, maarbeseft tegelijkertijd hoe waardevol de geschiedenis isvoor de toekomst.

PRACHTIGE VILLA 45 MIN, VANBIARRITZ/FRANCE

Vraagprijs: € 690.000,-

Telefoon: 0033 5 58 98 09

Tussen zee (en de bergen/pyreneeen-CHARMANTE WONING met 4 etages (totaal360m2)

Uitstekende staat van onderhoud,tuin op 5 500m2eigen grond,winkels op loopafstand.Aparte flat voorvrienden. Info:[email protected]

FERIENPARK BRANDNERTAL,BÃ¼RSERBERG

Prijs vanaf: 175.180,- K.K.

Telefoon: 033 8200202 www.jaegerprojects.nl

Veilig investeren in de Oostenrijkse Alpen

91 Exclusieve appartementen. Op 1.200m hoogte, ski-in/ski-out. Restaurant, zonneterras, wellness,kinderopvang. Uitstekende bezetting. 3 Weken eigengebruik per jaar. Verhuurservice via Landal.

FERIENPARK BRANDNERTAL,BüRsERBERg

KREEK & DUIN WESTKAPELLE, ENLA DUNE DISHOEK

Prijs op aanvraag

Telefoon: 0113258310

Op enkele meters van het strand op prachtigelocaties: luxe nieuwe appartementen van 90tot 152 m2

Open dag: Za. 11 feb. van 10-12 uurLa Dune : Drie Turkenlaan 11, DishoekKreek & Duin: C.Tooropstraat 106, Westkapelle

Prijs op aanvraagGraag tonen wij u de laatste appartementen vandeze twee zeer succesvolle projecten!

Telefoon: 0113258310www.ladune.nl www.kreekenduin.nl Tel. 0118 689 000

Saint François Longchamp (Franse Alpen)Uw eigen luxe chalet (tot 10 p.) of appartement (tot 8 p.),direct aan de piste met overdekte parking, in een van demooiste skigebieden van de Franse Alpen: Les Chalets de laMadeleine 1650, bij Valmorel. Unieke locatie voor zomer enwinter. Met verhuurrendement.Vraagprijs vanaf € 210.000,- v.o.n. ex b.t.w.

Les ChaLets de La MadeLeine,saint François LongChaMp

Telefoon (0320) 264 175 www.dop.nl

Hier adverteren? Kijk op nrchuizen.nl



Telefoon: 0033 5 58 98 09










Prijs op aanvraag












Telefoon: 0033 5 58 98 09










Prijs op aanvraag










Pastoe viert het honderdjarige jubileum metde tentoonstelling Like Pastoe in deKunsthal in Rotterdam van 23 februari tot enmet zondag 2 juni, begeleid door het boekPastoe: 100 jaar vernieuwing in vormgeving,geschreven door designcriticus Gert Staalen curator Anne van der Zwaag envormgegeven door Dirk Laucke. Ook is ereen jubileumkast ontworpen en wordt eenheruitgave van het Braakman-draadkrukjegepresenteerd. Op maandag 27 meiorganiseert veilinghuis Gavelers een veilingvan Pastoe-meubels in de Kunsthal.

100 jaar Pastoe in de Kunsthal

A’dammer van Aldo van den Nieuwelaar, 1978

Vision van Pierre Mazairac en Karel Boonzaaijer, 1985

Horizontals van Shigeru Uchida, 1999

Shift van Scholten & Baijings, 2012

Ter ere van het jubileum heeft Pastoe een Vision Elements jubileumkast ontworpen (links). De kast is geïnspireerd opde Berken-serie uit de jaren 50 (midden) en de U+N serie uit de jaren 60 (rechts), ontworpen door Cees Braakman.

De draadkruk van Cees Braakman uit 1957wordt opnieuw in productie genomen.

Bee

ld P

asto

e

Altijd Al gedroomd vAn uw eigen vAkAntiehuis in de duinen?Vlakbij grote steden als Amsterdam, Den Haag en Rotterdam ligt gelegen aan de Zuid-Hollandse kustonze Parel in de Duinen; Recreatiepark Noordwijkse Duinen. Beleef hier het ultieme vakantiegevoel!Het park is namelijk op steenworp afstand gelegen van het strand.

Het aanbod is beperkt! Vakantiewoning voor € 133.000,- (excl. BTW)incl. eigen kavel, tuinaanleg en complete inventaris.

Vraag ook naar de interessante mogelijkheden voor de gedeeltelijke of volledige verhuur van uw vakantiewoning.Netto rendement mogelijk van 7% op uw investering!

Recreatiepark Noordwijkse Duinen | Kapelleboslaan 41, Noordwijk06 5262 6666 of 0318 457 420 | www.parelindeduinen.nl

Kies nu nog uit de mooiste kavels! Kom dit weekend naar de introductiedagen!

Let op! U belegt buiten AFM-toezicht. Geen vergunningplicht voor deze activiteit.

Kom dit weekend naar

de INTRODUCTIEDAGEN!

Documents

Pastoe Lux